In deze editie besteden we uitgebreid aandacht aan bedrijfshuisvesting. Het vinden van een bedrijfsruimte die op korte én lange termijn voldoet aan je wensen, kan een lastige klus zijn. En dan heb je ook nog de keuze tussen huren of kopen. Daarom hebben we de voor- en nadelen van huren en kopen en diverse aandachtspunten bij het zoeken van een pand op een rij gezet. Ook beschrijven we hoe duurzaamheid en gecontracteerd vermogen steeds belangrijker worden. Heb je de perfecte bedrijfsruimte al gevonden, besteed dan vooral aandacht aan de uitstraling van je pand en of dit past bij je imago en bedrijfsvoering. Met het opknappen van een monumentaal pand of het herbestemmen van vastgoed kun je dit bereiken.
Huisvesting is ook een onderwerp van gesprek bij De Graafschap, dat langzaam aan uit de iconische jas van De Vijverberg begint te groeien. Daar spraken we onder andere over tijdens het uitgebreide interview met Rob Migchelbrink, scheidend voorzitter van de businessclub van De Graafschap. Wat twaalf jaar bestuurslid zijn - waarvan zeven jaar voorzitter - hem en de club heeft gebracht, lees je terug in het artikel.
Veel leesplezier!
Met vriendelijke groet, Sofie Fest
Hoofdredacteur Achterhoek Business sofie@vanmunstermedia.nl
Zakenmagazine voor de regio Oost-Gelderland www.oostgelderlandbusiness.nl
VM Sales en Support B.V. Ruben Jansen: 06-46111856
ABONNEMENTEN
Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan met en looptijd tot 31 december en worden automatisch verlengd tenzij de abonnee uiterlijk voor 31 oktober schriftelijk opzegt.
Abonnementsprijs per jaar 39 euro (incl 2 vermeldingen op www.oostgelderlandbusiness.nl)
COPYRIGHTS
Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden.
Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.
39 Geldvoorelkaar.nl: “Beoordelen met menselijke maat”
42 Tweede editie Women & Business Event
46
Sandra Hollaar: “Effectiviteit begint bij eerlijk durven kijken”
47 FEM-START en Rabobank versterken vrouwelijk ondernemerschap met Next Level-trainingen
48 Wat is een goede connectie jou waard?
49 Van Munster Media Business Rally 2025: Ontdekken, Netwerken, Genieten!
6
Veel MKB’ers hebben het idee dat banken geen financiering of persoonlijk advies meer bieden. Om het tegendeel te bewijzen, lanceerde Rabobank regio Twente-Achterhoek een digitaal magazine waarin de zes lokale MKB-adviseurs in de Achterhoek worden gepresenteerd.
11
Net als veel andere landelijke gebieden staat ook de Achterhoek voor grote uitdagingen: vergrijzing, een krappe arbeidsmarkt, een tekort aan woningen en de vraag hoe voorzieningen op peil blijven. Om deze problemen aan te pakken, heeft het kabinet het Nationaal Programma Vitale Regio’s (NPVR) gelanceerd. De Achterhoek is een van de elf regio’s die binnen dit programma extra aandacht en ondersteuning krijgt. Wat houdt dit in? En wat betekent het voor inwoners en ondernemers?
Aan de Hogelandseweg 76 in Nijmegen vinden we sinds een tijdje 22 ‘vakidioten’. Dit zijn de medewerkers van Com1, al twintig jaar een sterke naam in het ondersteunen en beheren van ICT. Zij zorgen ervoor dat hackers ‘buiten’ gehouden worden en dat uw werkplek, wifi en netwerk optimaal functioneren. En daar zijn ze trots op. Wij gingen op bezoek en vroegen directeur Bas Sanders naar het verleden én naar de toekomst van Com1. 26
18
Bij het huren of kopen van een bedrijfspand zijn er diverse details en aandachtspunten om rekening mee te houden, die direct of op langere termijn invloed hebben. Sommige zaken zoals locatie en capaciteit liggen voor de hand, maar ook duurzaamheid en gecontracteerd vermogen worden steeds belangrijker.
Aan het einde van het seizoen neemt Rob Migchelbrink afscheid als voorzitter van de businessclub van De Graafschap. Achterhoek Business blikt met Rob terug op twaalf jaar bestuur - waarvan negen jaar voorzitterschap. “Ik ben enorm trots op het commerciële team en de groei die de businessclub heeft doorgemaakt.”
NETWERK & SECURITY
Aan de Hogelandseweg 76 in Nijmegen vinden we sinds een tijdje 22 ‘vakidioten’. Dit zijn de medewerkers van Com1, al twintig jaar een sterke naam in het ondersteunen en beheren van ICT. Zij zorgen ervoor dat hackers ‘buiten’ gehouden worden en dat uw werkplek, wifi en netwerk optimaal functioneren. En daar zijn ze trots op. Wij gingen op bezoek en vroegen directeur Bas Sanders naar het verleden én naar de toekomst van Com1.
Bas vertelt graag over het werk dat hij en zijn collega’s precies uitvoeren. Bijvoorbeeld over de grote evenementen waar Com1 het netwerk, de wifi en alle bijbehorende ICT voor regelt, aanlegt en onderhoudt. “We zijn partner van Red Bull. Elk evenement waar wij aanwezig zijn, zorgen wij dat er een uitstekend netwerk is. Niet alleen zodat de atleten wifi op hun telefoon hebben, maar vooral zodat alle streaming content op de juiste en vloeiende wijze wordt verwerkt. Dat zijn grote projecten waar we met veel liefde aan werken.” Een van de jaarlijks terugkomende evenementen waar Com1 sinds het begin aan werkt, is het ICT- en netwerkbeheer in het control center van de Wings for Life World Run zoals afgelopen 4 mei. “Dit wereldwijde hardloopevenement is niet alleen elk jaar een uitdaging voor de mensen die meedoen, maar ook voor ons. Wij moeten zorgen dat alle techniek werkt, inclusief de live streams die overal vandaan moeten komen en die we tot een soepel lopend geheel moeten stroomlijnen.” Naast het werk doet Com1 ook met een team van acht personen mee aan de run. “De opbrengst van deze World Run gaat naar onderzoek naar ruggenmergletsel. Daar dragen wij graag ons steentje aan bij.”
DUURZAME RELATIE IN DE REGIO
Hoe leuk Bas het ook vindt om internationaal aan evenementen te werken, de echte voldoening haalt hij toch uit het
werk in de regio waar de roots van Com1 liggen: Nijmegen en omstreken. “Het is dus super om het netwerk op Heumensoord te verzorgen. Maar we regelen vooral graag de volledige ICT behoefte zoals veilige netwerkverbindingen, werkplek,- en serverbeheer en telefonie van kleine, middelgrote en grote bedrijven in de regio. Want met die klanten kun je een echte band opbouwen. Een duurzame relatie met wederzijds vertrouwen. Dat geeft veel voldoening. Voor mij, maar ook voor mijn collega’s, want ook al werken er hier veel ‘vakidioten’ die graag achter een toetsenbord zitten, ook zij waarderen een goede relatie met een klant.”
NETWERKEN DIE BLIJVEN
FUNCTIONEREN
Dat Com1 zich niet alleen richt op de ‘grote vissen’ blijkt wel uit het diverse klantenbestand. Want daarin staan klanten als het havenbedrijf in Rotterdam, zorginstellingen met tientallen locaties en grote gemeenten, maar ook het koffiecafé op de hoek dat zijn klanten goede en veilige wifi wil bieden. “Wij gaan in gesprek met de klant en halen het eisenpakket op. Wat moet het netwerk kunnen, waar moet het aan voldoen, wie moet erop kunnen en wie juist niet, enzovoort?”
Vervolgens gaan Bas en zijn collega’s aan de slag, leveren alles en zorgen dat het werkt. En wat in de ICT nog altijd bijzonder is: ze zorgen dat het ook blíjft werken. “Als een wifi-netwerk bij-
voorbeeld slecht functioneert, wordt er meestal simpelweg een extra versterker toegevoegd, maar vaak is dat helemaal niet de oplossing. Sterker nog: regelmatig versterkt dat juist het probleem! Wij gaan op zoek naar de echte oorzaak en lossen de problemen op, en dat doen we in eenvoudige én heel complexe netwerken.”
SECURITY
Niet iedereen is zich bewust van de noodzaak van goed netwerkbeheer, vertelt Bas. “Bedrijven lopen verschillende risico’s, waar ze zich óf niet van bewust zijn óf waar ze zich niet echt druk om maken. Maar security is erg belangrijk. Want de gevolgen zijn niet te overzien als door een netwerkprobleem je data op straat liggen. Of als je gehackt en afgeperst wordt. Dat is geen kwestie van een paar uur stil liggen, dat kan maandenlange gevolgen hebben. En de problemen worden dubbel zo groot als je bijvoorbeeld een zorginstelling bent en met gevoelige gegevens werkt.” Bedrijven denken vaak: mijn data staan in de cloud, dus wat zou ik me druk maken? Maar die bedrijven wil Bas graag uit de droom helpen. “Als je onder vuur ligt, zijn óók je bestanden in de cloud in gevaar. Bij een hack heeft de kwaadwillende zonder dat je het merkt vaak al maanden toegang tot je data voordat zij toeslaan. Er is op dat vlak bij veel organisaties nog verbetering mogelijk. En wij werken daar graag aan mee.”
Com1 en Vivium Zorggroep verlengen samenwerking met vijf jaar
Op 1 februari 2025 hebben Com1 en zorgspecialist Vivium Zorggroep uit de regio Gooi en Vechtstreek en Amsterdam-Zuid hun lopende contract opengebroken en met de intentie tot een nog intensiever samenwerking verlengd voor vijf jaar. Aanleiding voor deze stap was de uitgebreidere ICT-behoefte van Vivium. Met het hernieuwde contract zien beide partijen uit naar een prettige voortzetting van hun langdurige samenwerkingsverband.
Com1 en Vivium werken al vijf jaar samen. In eerste instantie als trouble shooter, herinnert Com1-directeur Bas Sanders zich. “We kwamen met elkaar in contact toen het telefoonnetwerk van Vivium er op een keer al meerdere dagen uit lag en de leveranciers elkaar aanwezen maar het probleem niet konden oplossen. Wij hebben toen het probleem binnen een halve dag gelokaliseerd en opgelost.” De kennis en de daadkracht van Com1 maakten indruk en sindsdien werd de samenwerking steeds een stukje intensiever. Com1 nam steeds meer taken over, paste zaken aan, migreerde de datacenters, verving het gehele netwerk en zorgde voor meer stabiliteit.
COMPLEET ICT-AANBOD
Com1 levert op alle 27 locaties van de Vivium Zorggroep de benodigde ICT- en netwerkdiensten en infra-
structuur, zoals LAN-infrastructuur, Wireless, Security en IP-telefonie. Dat gebeurt als de volledig beheerde dienst ‘Com1 PlainEazy Managed Services’, waarbij Vivium helemaal ontzorgd wordt en dus zowel alle hardware als software geleverd krijgt. Support gebeurt op basis van 24/7 ondersteuning. Binnenkort worden ook IP-televisie en Cameraobservatie toegevoegd aan de geleverde diensten, zodat Com1 een compleet ICT-aanbod levert aan Vivium.
HET TOTALE PLAATJE
Binnen de Vivium Zorggroep werken ICT-manager Michel Bliek en ICTadviseur Tharsh Mariyampillai intensief samen met Com1. Zij prijzen onder meer de overview van het bedrijf. Bliek: “Waar andere partijen soms blijven steken in hun specialisatie overziet Com1 het totale platje.” Mariyampillai: “Zij zijn ook het enige bedrijf waarvan de medewerkers zomaar bij onze locaties naar binnen mogen om hun werk uit te voeren. Dat vertrouwen hebben ze verdiend met jarenlang goed en betrouwbaar werk.”
PROACTIEF HANDELEN
De behoefte aan netwerkdiensten in de zorg verandert. Mariyampillai: “Vijf jaar geleden was het netwerk nog min of meer een noodzakelijk kwaad. Nu wordt het 24/7 intensief
gebruikt door cliënten en medewerkers, en zijn mensen er sterk van afhankelijk. Dat is een van de redenen dat we ons contract hebben opengebroken: met de veranderende netwerkbehoeften hebben we ook behoefte aan 24 uursservice.”
Sanders: “Wij kijken op afstand 24/7 mee naar alle componenten. En signaleren we iets – of vaak zelfs: vermóeden we iets – dan ondernemen we direct actie. Vaak nog voordat het daadwerkelijk een probleem wordt.”
‘ALS VIVIUM SUCCESVOL IS, IS COM1 HET OOK’
Com1 is voor Vivium niet simpelweg een leverancier van ICT-diensten, maar een échte partner. Bliek: “Dat betekent bijvoorbeeld dat ze met ons meedenken over hoe we geld kunnen besparen. Dat is namelijk zorggeld, dus daar willen we zuinig mee omspringen. Com1 toont elke keer weer aan bereid te zijn hun eigen belang op de tweede plek te zetten, en te denken in het belang van Vivium.” Sanders: “We zien ons partnership met Vivium, net als met onze andere klanten, als een langdurige relatie. En in een relatie doe je dingen voor elkaar. Dus als er iets misgaat, dan moeten wij er zijn. Dat is de enige manier waarop een samenwerking als deze kan werken. En als Vivium succesvol is, zijn wij het ook.”
Speciaal voor jou 20% korting met de code BUSINESS20, geldig op wenskaarten én kantoorartikelen.
ZES ADVISEURS STAAN KLAAR VOOR ACHTERHOEKSE MKB
“Onze lokale MKB-adviseurs denken in kansen en oplossingen”
Veel MKB’ers hebben het idee dat banken geen financiering of persoonlijk advies meer bieden. Om het tegendeel te bewijzen, lanceerde Rabobank regio Twente-Achterhoek een digitaal magazine waarin de zes lokale MKB-adviseurs in de Achterhoek worden gepresenteerd.
“Met dit magazine willen we duidelijk maken dat er ook voor het MKB wel degelijk maatwerkoplossingen en mogelijkheden zijn voor financieringsverzoeken tot 1 miljoen euro”, vertelt Yvette Fokkert, vakdirecteur MKB bij Rabobank regio Twente-Achterhoek.
“Onze MKB-adviseurs zijn fysiek in de regio aanwezig en functioneren als financier, adviseur, kennispartner en verbinder. Elke adviseur heeft diens eigen klantenportefeuille. In teams van minimaal twee bedienen zij een lokale kern (Doetinchem eo, Zutphen en Groenlo) waarbinnen zij hun eigen netwerk hebben. Juist die lokale oriëntatie is waar we ons in onderscheiden.”
LOKALE MARKTTEAMS
De MKB-adviseurs helpen in de volle breedte, van financiering tot pensioenopbouw. “Bij een MKB’er kun je zakelijk en privé niet los van elkaar zien. Daarom praten we niet alleen over bedrijfsvoering en strategische keuzes, maar ook over pensioen- en vermogensopbouw. Die gesprekken worden gevoerd door onze marktteams in de lokale kernen, waarin naast de MKB-adviseur een hypotheekadviseur, een private banker, een verzekeringsspecialist en een pensioenadviseur kunnen zitten. Ook deze adviseurs wonen in het betreffende werkgebied en zijn daardoor goed op de hoogte van de ontwikkelingen.”
INNOVATIE EN VERDUURZAMING
Ook voor ondernemers die aan de slag willen met innovatie en verduurzaming, heeft Rabobank diverse initiatieven. “De adviseurs van het Business Team innovatie en het Business Team verduurzaming kunnen helpen met informatie, advies, begeleiding en financiering. Daarnaast heeft Rabobank een innovatielening ontwikkeld waarbij ondernemers hun plan kunnen pitchen.” Met de MKB Duurzaamheidsbijdrage kunnen MKB’ers eenmalig 12,5% van het factuurbedrag van hun duurzame investering (tot maximaal 10.000 euro, ook met terugwerkende kracht) vergoed krijgen.
GA IN GESPREK
Yvette roept MKB’ers in de Achterhoek op om vooral met de MKB-adviseurs in gesprek te gaan. “Het kost je niets en we kunnen in een uur al een duidelijk beeld geven van wat we allemaal beschikbaar hebben aan kennis en expertise, wat de mogelijkheden zijn en welke partijen in ons netwerk interessant zijn. Hoe eerder we betrokken zijn, des te meer we samen kunnen bereiken. En in tegenstelling tot wat veel ondernemers denken, hoef je daarvoor echt geen compleet uitgewerkt plan te presenteren.”
Interessante subsidies en regelingen voor ondernemers
De overheid biedt verschillende subsidies en regelingen aan om ondernemers financieel te helpen. Vooral innovatieve en duurzame investeringen kunnen rekenen op veel (belasting)voordeel. Ben je benieuwd of je hier recht op hebt? Achterhoek Business licht zeven interessante subsidies en regelingen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor je uit.
LAGERE RESEARCH & DEVELOPMENT KOSTEN MET DE WBSO
De Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) stimuleert innovatie binnen bedrijven die aan speur- en ontwikkelingswerk (S&O) doen. Dit staat ook bekend als Research & Development. Denk dan bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van een technisch nieuw product voor je bedrijf.
De WBSO vergoedt een deel van de (loon)kosten en uitgaven die je maakt voor de S&O-werkzaamheden. Je krijgt daarvoor een WBSO-beschikking. Wil je weten of je in aanmerking komt voor de WBSO of hoeveel fiscaal voordeel je kunt ontvangen? De Regelhulp WBSO (www.rvo.nl/subsidies-financiering/ wbso/wbso-wijzer) helpt je op weg.
Drie belangrijke voorwaarden voor de WBSO
• Het gaat om de ontwikkeling van een technisch nieuw en fysiek product of productieproces. Software en technisch-wetenschappelijk onderzoek komen ook in aanmerking.
• De werkzaamheden moeten nog plaatsvinden of zijn nog bezig.
• De werkzaamheden voer je in delen uit volgens een plan.
BELASTINGVOORDEEL VOOR
VERDUURZAMEN (MIA/VAMIL)
Vraag belastingvoordeel aan via de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil). Dit zijn twee regelingen die vaak gecombineerd worden
voor milieuvriendelijke investeringen. Een gedeelte van de investering breng je in mindering op je fiscale winst. Met de Vamil bepaal je zelf op welk moment dit gebeurt. Netto leveren de twee regelingen samen een voordeel op van maximaal 14% van het investeringsbedrag.
Drie belangrijke voorwaarden voor de MIA/Vamil
• De investering staat op de Milieulijst en voldoet aan alle eisen van deze lijst. De Milieulijst wordt elk jaar aangepast.
• Het gaat om een nieuw product dat minimaal 2.500 euro kost.
• Je doet de aanvraag binnen drie maanden na de investering.
INVESTERINGSSTEUN VOOR
ENERGIEBESPARING (ISDE)
Je kunt op allerlei manieren binnen je bedrijf energie besparen en werken aan verduurzaming. Plaats je een warmtepomp of zonneboiler? Met de ISDE (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing) krijg je een deel van het investeringsbedrag terug. De hoogte van de subsidie hangt af van het soort apparaat en van de energieprestaties. Voor een warmtepomp is de subsidie bijvoorbeeld minimaal 500 euro.
Drie belangrijke voorwaarden voor de ISDE
• Je vraagt de subsidie aan voordat je het apparaat koopt.
• Je neemt het apparaat in gebruik binnen één jaar na de beslissing over de subsidieaanvraag.
• Je hebt niet eerder gebruikgemaakt van de ISDE. Voor het apparaat heb je ook geen andere subsidie of regeling gebruikt, zoals de Energieinvesteringsaftrek (EIA).
BORGSTELLING VOOR MKBBEDRIJVEN (BMKB)
Wil je geld lenen, maar heb je te weinig onderpand om de lening rond te krijgen? Via de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) staat de overheid garant voor maximaal driekwart van je lening. Hierdoor heeft de geldverstrekker meer zekerheid en kun je meer lenen.
Drie belangrijke voorwaarden voor de BMKB
• Je hebt een onderneming met maximaal 250 werknemers.
• Je onderneming is niet actief in de volgende sectoren: vastgoedexploitatie, verzekeringen en financiering, land- en tuinbouw, visserij.
• Je moet een eenmalige provisie betalen over het verleende BMKBkrediet. Deze bedraagt minimaal 3,9% en maximaal 8,35%.
Vraag je een lening aan als starter of is de lening bedoeld voor innovatie of verduurzaming? Dan zijn er extra gunstige voorwaarden (www.rvo.nl/subsidies-financiering/bmkb/extra-steun).
LENING VOOR INNOVATIE
Als je een innovatief product of innovatieve dienst ontwikkelt met een positief marktperspectief en flinke technische risico’s, kun je een Innovatiekrediet aanvragen.
Drie belangrijke voorwaarden voor het innovatiekrediet
• Je kunt maximaal 10 miljoen euro aanvragen en betaalt dit met rente terug.
• Je moet allerlei documenten aanleveren die om veel voorbereidingswerk vragen. Denk bijvoorbeeld aan een bewijs waaruit blijkt dat je product of dienst in de toekomst steeds minder technische en medische risico’s met zich meebrengt.
• Na de aanvraag heb je een intakegesprek met een RVO-adviseur. Hierna beoordeelt RVO, samen met een externe adviescommissie de aanvraag.
KENNISVOUCHER VOOR INNOVATIE (MIT)
Heb je een idee voor een nieuw product, productieproces of dienst, maar zelf niet de vakkennis om dit idee uit te voeren? Vraag dan een kennisvoucher aan via de subsidieregeling van het MKB Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT).
Drie belangrijke voorwaarde voor de MIT
• Je besteedt de voucher van maximaal 9000 euro bij een kennisinstelling.
• Met de kennisvoucher mag je maximaal 70% van de rekening van de kennisinstelling betalen.
• Je dient uiterlijk binnen vier maanden na ontvangst van de voucher een ondertekende opdracht of offerte van de kennisinstelling in.
VROEGEFASEFINANCIERING (VFF)
Banken geven vaak pas leningen als je een proof of concept hebt (een vereenvoudigde beschrijving van je idee waarmee je aantoont dat het in de praktijk te gebruiken is). Als je nog geen proof of concept hebt, biedt de Vroegefasefinanciering (VFF) uitkomst.
Drie belangrijke voorwaarden voor het VFF
• De rente bedraagt per 1 januari 2025 7,71%.
• Je moet onder andere een beknopt ondernemingsplan (voor bestaande mkb-ondernemingen een vernieuwingsplan) en een intentieverklaring van een toekomstige investeerder aanleveren.
• Je moet aantonen dat je een mkb'er bent via de MKB-toets (www.rvo.nl/ onderwerpen/subsidiespelregels/ez/ mkb-toets).
Er bestaan meer zakelijke subsidies en fiscale regelingen voor ondernemers.
Op Ondernemersplein (www.ondernemersplein.kvk.nl/subsidies-en-regelingen) vind je een totaaloverzicht. Via de filters ontdek je gemakkelijk óf je voor een subsidie in aanmerking komt en wanneer de subsidie geldig is.
(Bron: kvk.nl)
Voldoet jouw bedrijf al aan de nieuwe pensioenwet?
De Wet Toekomst Pensioenen
(WTP) is ingegaan. Heb je een verzekerde regeling? Dan moet die uiterlijk in 2027 aangepast zijn. Alpina kan je hierbij helpen.
Scan de QR-code voor een gratis pensioenscan.
Een zakelijk huwelijkscheiden of blijven?
Een zakelijke samenwerking met een compagnon of mede-aandeelhouder is als een huwelijk: je begint eraan met de beste bedoelingen en in het volste vertrouwen. Vertrouwen in elkaar en vertrouwen in een goede afloop.
Maar net als in het gewone leven kan ook een zakelijk huwelijk onder spanning komen. Je partner blijkt toch niet zo betrouwbaar, jullie kijken anders aan tegen de dagelijkse gang van zaken of groeien domweg uit elkaar. Het is daarom relevant en belangrijk om op voorhand, als de samenwerking nog vol goede bedoelingen is, heldere afspraken te maken over die samenwerking. Hoe worden de taken verdeeld, hoe zit het met de besluitvorming en wat doen we als de samenwerking toch niet meer werkt?
Al dit soort zaken wordt veelal vastgelegd in een aandeelhoudersovereenkomst. Een soort zakelijke ‘huwelijkse voorwaarden’, zeg maar. En hoewel je hoopt deze voorwaarden nooit nodig te hebben, is het toch prettig om ze achter de hand te hebben voor het geval de samenwerking spaak loopt. Toch menen veel ondernemers dat het verstandiger is géén aandeelhoudersovereenkomst op te maken, omdat de kosten daarvan niet direct kunnen worden aangewend voor de dagelijkse bedrijfsvoering.
Laat dat besef eens indalen: stel je voor dat je een huwelijk aangaat zónder afspraken, omdat de kosten van het vastleggen van die afspraken te hoog worden geacht. Zou de ondernemer in een dergelijk geval ook tevreden zijn met het wettelijk uitgangspunt
van een gemeenschap van goederen? Vast niet. Ofwel, zoals de Engelsen zeggen, besparen op een goede overeenkomst is “penny wise, pound foolish”.
Een goede aandeelhoudersovereenkomst bevat clausules die bepalen wanneer een aandeelhouder gedwongen zijn aandelen moet aanbieden (de zogenaamde ‘bad leaver’ en ‘good leaver’ bepalingen). En uiteraard bestaat bij besloten vennootschappen de mogelijkheid je aandelen aan de zittende aandeelhouders aan te bieden als je zelf wil vertrekken.
Maar wat nu als één partij weg wil, maar de andere partij niet wil dat die partij gaat? Dan frustreert zo’n partij de mogelijkheid van de andere partij uit te treden door niet in te gaan op het aanbod de aandelen over te nemen. Om die reden is het ook aan te bevelen na te denken over een regeling in de aandeelhoudersovereenkomst die in voorkomende gevallen een oplossing biedt. Bijvoorbeeld door af te spreken dat een ‘no-fault divorce’ mogelijk is: een scheiding zonder dat aan één partij een specifiek verwijt kan worden gemaakt.
Mocht je dit toch niet hebben vastgelegd of hebben bezuinigd op een aandeelhoudersovereenkomst, dan is het altijd goed te weten hoe de rechter
hiermee omgaat. Immers, ook zonder zakelijke huwelijkse voorwaarden kun je terugvallen op een wettelijke ondergrens. In dit geval is dat de mogelijkheid om de rechter (meer specifiek: de Ondernemingskamer) te verzoeken te mogen uittreden. Die procedure is sinds 1 januari 2025 verbeterd en ik denk dat het sindsdien eenvoudiger is geworden om uit te treden. Als de zakelijke relatie duurzaam is ontwricht, verwacht ik dat de Ondernemingskamer sneller genegen is een uittreding te bevelen. Net als in een gewoon huwelijk meen ik dat je dus niet gedwongen kunt worden te blijven zitten, maar kunt afdwingen dat je mag vertrekken.
Stefan Holterman, advocaat-partner bij Finch Dispute Resolution te Utrecht
stefan.holterman@finch.nl 06-20249146
Nieuwe EU-wet dwingt tot digitale toegankelijkheid
Vanaf juni 2025 geldt in alle EU-lidstaten de European Accessibility Act (EAA), een mijlpaal in het streven naar een inclusieve digitale samenleving. De wet verplicht bedrijven en overheden om hun digitale producten en diensten toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. Ook Nederlandse organisaties moeten eraan geloven. Maar wat houdt de wet precies in? En wat betekent dit in de praktijk?
De EAA is een Europese richtlijn die in 2019 werd aangenomen en gericht is op het verbeteren van de toegankelijkheid van digitale producten en diensten
voor mensen met een beperking. Denk aan websites, mobiele apps, e-commerceplatforms en e-readers, maar ook betaalautomaten, ticketverkoopsyste-
men en klantenservicetoepassingen. De wet geldt zowel voor publieke als private partijen die deze producten of diensten aanbieden binnen de EU.
De EAA raakt klantbeleving, merkwaarde én juridische compliance.
VOOR WIE?
Dit betekent dat de wet van toepassing is op een brede groep organisaties waaronder banken, telecombedrijven, vervoersorganisaties, online retailers, uitgevers en fabrikanten van hardware. Kleine bedrijven met minder dan tien werknemers en een jaaromzet onder de twee miljoen euro zijn vrijgesteld, tenzij zij producten of diensten leveren aan grote organisaties die wel onder de wet vallen.
WAAROM PAS IN 2025?
Hoewel de EAA al in 2019 is goedgekeurd, gaat deze pas in 2025 daadwerkelijk gelden. Die ruime implementatietermijn was nodig om lidstaten de gelegenheid te geven nationale wetgeving aan te passen en om bedrijven voldoende tijd te bieden om systemen, processen en diensten toegankelijk te maken.
Ook was tijd nodig om Europese normen te ontwikkelen waaraan toegankelijkheid moet voldoen. Die normen zijn inmiddels vastgelegd, onder andere in de zogeheten EN 301 549 die de technische toegankelijkheidseisen specificeert voor ICT-producten en -diensten.
AL REGELS, MAAR VERSNIPPERD
In Nederland geldt al wetgeving op het gebied van toegankelijkheid. Zo moeten (semi)publieke organisaties hun websites en apps toegankelijk maken op basis van het Tijdelijk Besluit
Digitale Toegankelijkheid. Daarnaast verplicht de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) aanbieders van goe-
GOED VOORBEREID OP DE EAA
- Start met een toegankelijkheidsaudit
Breng in kaart in hoeverre digitale producten en diensten al voldoen aan de toegankelijkheidsnormen. Dit vormt de basis voor verbetering.
- Betrek toegankelijkheid in het design- en ontwikkelproces
Zorg dat toegankelijkheid een vast onderdeel is van elk nieuw project. Dit voorkomt dure aanpassingen achteraf.
- Train medewerkers
Laat contentmakers, ontwerpers, developers en klantservicemedewerkers kennismaken met de toegankelijkheidseisen.
Bewustwording binnen het team is cruciaal voor duurzame naleving.
deren en diensten tot redelijke aanpassingen.
Toch ontbreekt het nog aan samenhang. De EAA moet hierin verandering brengen door toegankelijkheidseisen op Europees niveau te harmoniseren en handhaafbaar te maken.
WAT VERANDERT ER CONCREET?
Voor veel Nederlandse organisaties betekent de EAA dat ze hun digitale kanalen grondig onder de loep moeten nemen. Een toegankelijke website is simpelweg een verplichting. Denk aan ondertiteling bij video’s, schermlezercompatibele formulieren, voldoende kleurcontrast, toetsenbordnavigatie en begrijpelijke taal. Ook producten als pinautomaten, e-readers en ticketautomaten moeten voldoen aan specifieke toegankelijkheidseisen.
NIET NEGEREN
Organisaties die digitaal zakendoen binnen Europa kunnen zich niet veroorloven om deze ontwikkelingen te negeren: het raakt klantbeleving, merkwaarde én juridische compliance. De aanpassing aan de toegankelijk-
heidseisen kan een flinke investering betekenen. Vooral bedrijven met verouderde IT-structuren of complexe digitale platforms moeten rekenen op substantiële kosten. Toch wegen de lange termijnvoordelen – zoals betere klanttevredenheid, bredere bereikbaarheid en juridische zekerheid – in veel gevallen op tegen de initiële uitgaven.
CONTROLE, KLACHTEN EN SANCTIES
In Nederland is de Autoriteit
Consument & Markt (ACM) aangewezen als toezichthouder op de naleving van de EAA. De ACM kan klachten behandelen, controles uitvoeren en sancties opleggen. Organisaties die niet aan de wet voldoen, kunnen boetes krijgen en worden verplicht om alsnog aanpassingen door te voeren. Daarnaast kunnen consumenten juridische stappen ondernemen als zij door ontoegankelijke diensten worden benadeeld. De verwachting is dat het bewustzijn onder burgers en belangenorganisaties snel zal groeien zodra de wet van kracht is.
AANDACHTSPUNTEN BIJ HET HUREN OF KOPEN VAN EEN BEDRIJFSPAND
“Wees scherp en lees je contract goed door”
Bij het huren of kopen van een bedrijfspand zijn er diverse details en aandachtspunten om rekening mee te houden, die direct of op langere termijn invloed hebben. Sommige zaken zoals locatie en capaciteit liggen voor de hand, maar ook duurzaamheid en gecontracteerd vermogen worden steeds belangrijker.
Of je als mkb’er het beste een kantoor of bedrijfspand kunt huren of kopen, hangt van diverse factoren af. “Huren is aantrekkelijk wanneer je flexibiliteit belangrijk vindt, en voor een niet al te lange periode hoeft te tekenen, bijvoorbeeld als je verwacht dat je bedrijf snel gaat groeien en je dus meer ruimte nodig
hebt”, vertelt Clemens van de Paverd, bestuurslid bij Vastgoed Nederland, de branchevereniging voor vastgoedprofessionals. “Daarnaast hebben niet alle ondernemers kapitaal beschikbaar om een pand te kopen. Verder hoef je doorgaans bij gehuurde ruimte niet voor het onderhoud van het pand te zorgen. En als je je zinnen hebt gezet op een bepaalde A-locatie, dan is de kans sowieso groot dat alleen huren mogelijk is.”
HUURCONTRACT GOED
DOORNEMEN
Het huren van een kantoor of bedrijfsruimte biedt dus voordelen. Maar volgens Clemens moeten mkb’ers wel onderzoek doen en het huurcontract goed doornemen. “Ik zit in het bestuur van de Raad voor Onroerende Zaken (ROZ), dat onder andere als doel heeft om modellen voor de verhuur van bedrijfsmatig vastgoed op te stellen. Veel ondernemers vertrouwen erop dat het met zo’n model dan wel goed zit, maar het is altijd verstandig om na te gaan of het model op korte én lange termijn aansluit bij de specifieke wensen en afspraken van verhuurder en huurder. Als makelaar in bedrijfsmatig onroerend goed in het oosten van het land, ken ik meerdere voorbeelden van
huurders die een huurcontract op basis van het ROZ-model tekenden, maar uiteindelijk voor verrassingen kwamen te staan. Heb je als huurder geïnvesteerd in het pand, dan kan mogelijk de verhuurder aan het einde van de looptijd van het huurcontract eisen dat alles er weer uit moet. Ook kan een verhuurder als eigenaar van het pand op basis van het contract stellen dat de investeringen juist van hem of haar zijn. Dan mag je als huurder de aanpassingen niet eens verwijderen omdat deze dusdanig verbonden zijn met het pand, en krijg je er ook geen vergoeding voor. Dit kun je als hurende ondernemer voorkomen door scherp te zijn en het contract goed door te lezen. Hetzelfde geldt voor het onderhoud van het pand. Bij huur ga je er al snel vanuit dat dit bij de verhuurder ligt. Maar in het contract kan daar wel degelijk van worden afgeweken. Eisen en beperkingen worden overigens ook opgelegd om te voorkomen dat de andere huurders in het pand of in de omgeving overlast krijgen van een nieuwe huurder. Dat zie je onder andere bij bedrijfsverzamelgebouwen.”
opgezegd. In dat geval is het wellicht verstandiger om een pand te kopen. Wanneer je uiteindelijk zelf het pand verkoopt, kun je altijd nog besluiten om het in oude staat terug te brengen. Hetzelfde geldt wanneer je bedrijf is gevestigd in een winkelpand. Uit mijn praktijk ken ik een voorbeeld waarbij een ondernemer een winkelpand met een vide huurde. Hij mocht met goedkeuring van de verhuurder de vide dichtleggen. Wanneer de huur zou worden beëindigd, mochten de aan-
met verhuurmogelijkheden als extra bron van inkomsten. Wanneer hun bedrijf groeit en zij meer ruimte nodig hebben, dan kunnen zij dat samen laten vallen met het vertrek van de huurder.”
BELANG VAN ONDERZOEK EN TAXATIE
KOPEN BIJ SPECIFIEKE WENSEN
Wanneer een ondernemer eigen geld heeft en dus de mogelijkheid om een pand te kopen, is het verstandig om rekening te houden met wat je op lange termijn wilt. “Stel, je hebt een heel specifiek product waar je speciale machines voor nodig hebt en het is noodzakelijk om je huisvesting hierop aan te passen. In dat geval moet je die aanpassingen nog maar voor elkaar zien te krijgen bij een verhuurder én goede afspraken maken over wat er moet gebeuren wanneer de huur wordt
passingen gehandhaafd blijven. Na vijf jaar werd de huurprijs aangepast. De taxateur stelde dat met het dichtmaken van de vide de oppervlakte van het pand van 160 naar 200 m2 was gegroeid en berekende een nieuwe, hogere huurprijs. Dat had de ondernemer kunnen voorkomen met een goede adviseur, of te kiezen voor kopen in plaats van huren.”
Een andere reden om te kopen, is pensioenvoorziening. “Ik begeleid een stel jonge ondernemers met behoefte aan eigen huisvesting. Ik heb hen geadviseerd om een groter pand aan te kopen
Valt de keuze op kopen, ook dan is het belangrijk om voorbereidend onderzoek te doen. “Het is raadzaam om een makelaar in te schakelen, want die heeft de expertise. Maar denk ook zelf goed na over de locatie. Doe onderzoek naar vergunningen en het omgevingsplan, want je weet nooit zeker of jouw bedrijfsactiviteiten door de gemeente op die locatie zijn toegestaan. Productiebedrijven moeten bijvoorbeeld letten op milieuzoneringen. Doe ook onderzoek naar je buren. Heb je een bedrijf met trillingsgevoelige apparatuur, dan is het niet verstandig om je bedrijf naast een productiebedrijf met zware machines te vestigen.” Clemens adviseert standaard om de bouwkundige staat van het pand te laten onderzoeken. “Wanneer je van plan bent om zelf het dak te vervangen, maar wordt geconfronteerd met asbest in het dakbeschot, dan vallen die kosten hoger uit.”
Ook het taxeren van een pand is volgens hem raadzaam. “Soms worden belangrijke bepalingen door de koper over het hoofd gezien. Er kan bijvoorbeeld voor de toekomstige verkoper een aanbiedingsplicht op het pand zitten. Dat werkt door wanneer je op termijn zelf het pand wil gaan verkopen. Een taxateur neemt dit soort zaken mee in diens onderzoek.” Verder wijst Clemens op zaken zoals parkeergele-
genheid en bereikbaarheid. “Dat zijn vaak ondergeschoven aspecten. Jong talent is weliswaar minder vaak in bezit van een eigen auto, maar met te weinig parkeergelegenheid heb je als ondernemer wel een probleem.”
GECONTRACTEERD VERMOGEN
Vanwege de netcongestie en het uitblijven van structurele oplossingen, voorspelt Clemens dat het gecontracteerd vermogen dat op een pand zit een steeds belangrijkere factor wordt.
“Veel ondernemers vergalopperen zich aan hoeveel stroom zij mogen afnemen op een bepaalde locatie. In Nederland zijn er zelfs al gebieden waar je vier tot vijf jaar moet wachten op een stroomaansluiting. Zelf verkoop ik objecten die door de koper heel anders gebruikt worden dan waar ze voor bedoeld zijn, maar toch veel waard zijn vanwege de stroomaansluiting en het gecontracteerd vermogen. Sterker nog, een pand met een hoog gecontracteerd vermogen raak je vandaag de dag zeker wel kwijt in het oosten van het land. Ondernemers komen van heinde en verre
voorziening. Zij gaan voor een alternatief pand dat ze zelf geschikt maken voor hun bedrijfsvoering. Ondernemers moeten wel concessies doen, het alternatief is niks.”
AANSLUITING MONITOREN
Ondernemers die een stroomaansluiting en een bepaald gecontracteerd vermogen hebben, doen er verstandig aan om hun aansluitingen en het verbruik goed in de gaten te houden. “Netbeheerders maken onderscheid tussen grootzakelijke en kleinzakelijke aansluitingen. Op dit moment zitten de beperkingen van het aansluiten voornamelijk op de grootzakelijke aansluitingen. Netbeheerders monitoren echter het verbruik van hun klanten. Heb je voor je pand een grootzakelijke aansluiting en neem je voldoende stroom af, dan ben je aardig zeker van het gecontracteerd vermogen. Maar als je een jaar lang minder verbruik hebt gehad, dan wordt je vermogen - als het aan de netbeheerder ligt - teruggeschroefd en ben je het kwijt. Wil je dan weer de hoeveelheid stroom afnemen die bij een grootzakelijke aansluiting hoort, dan komt je aanvraag onderaan de stapel te liggen. Ik hoor ook dat ondernemers worden benaderd met de vraag of zij hun grootzakelijke aansluiting willen omzetten naar de helft van het gecontracteerd vermogen onder het mom van lagere maandlasten. Maar die keuze draai je dus niet zomaar terug.”
MINIMALE STROOMVOOR -
ZIENING IN HET HUURCONTRACT
Vastgoedeigenaren doen er verstandig aan om het energieverbruik van hun huurders te monitoren. “Heb je een pand met een groot gecontracteerd vermogen, maar de huurder neemt maar een klein energiecontract af, dan houdt de energieleverancier dat kleine stroomcontract in stand na de beëindiging van de huurovereenkomst. Om
dit te voorkomen, kun je in de huurovereenkomst vastleggen dat de huurder een minimale stroomvoorziening in stand moet houden. Overigens kan het lonen om met netbeheerders te bellen en de mogelijkheden te bespreken. Eén van mijn klanten was uiteindelijk het beste af met het inruilen van diens grootzakelijke aansluiting - die als gevolg van het handelen van de huurder was teruggeschroefd - voor een kleinzakelijke aansluiting met drie maal tachtig ampère.”
DUURZAAMHEID
Een laatste aandachtspunt dat Clemens aanhaalt, is duurzaamheid. “Wil je een kantoorgebouw kopen met een oppervlakte groter dan 100 m2, dan moet dit sinds 1 januari 2023 minimaal energielabel C hebben. Op dit moment worden er incourante panden aangeboden met een slecht energielabel. Koop je zo’n pand, dan moet je investeren om er minimaal C van te maken. Er wordt zelfs al nagedacht over het aanscherpen van het verplichte energielabel naar A en dit kan mogelijk vanaf 2030 gaan gelden.”
Duurzaamheid speelt ook mee bij de financiering. “Banken vragen naar energielabels. Financiering van de aanschaf van een bedrijfspand met label D of slechter wordt nog een hele uitdaging. Bij sommige banken krijgen je wel weer korting wanneer je een A+ pand wilt aanschaffen. Ten slotte kan een pand met een slecht label ook doorwerken in je pr. Je doet er als ondernemer verstandig aan om uit te stralen dat je aandacht hebt voor duurzaamheid en dat maak je onder andere concreet met een pand met een goed label. En mocht je uiteindelijk gaan verduurzamen en voor een label A gaan, dan kun je de energie die je bespaart met bijvoorbeeld isolatie juist weer inzetten om bijvoorbeeld je bedrijfsactiviteiten uit te breiden.”
Clemens van de Paverd
Dit pand in Heerlen had vanwege de stalen gevelbekleding geen mooie uitstraling.
“Je bedrijfspand is je visitekaartje”
Huisvesting is een essentieel aspect voor een bedrijf. En met de juiste uitstraling draagt je bedrijfspand bij aan je imago en bedrijfsvoering. Achterhoek Business sprak met architect Esther Windemuller over het belang van uitstraling en de mogelijkheden die herbestemming biedt om dit te versterken.
De uitstraling van je bedrijfspand moet passen bij je bedrijf. “Daarmee draag je bij aan je imago”, zegt Esther Windemuller. Samen met haar compagnon Ton Vandenbergh runt zij architectenbureau VandenberghWindemuller. “Het is goed om trends en ontwikkelingen in bijvoorbeeld materiaalgebruik en inrichting in de gaten te houden, maar kijk ook zeker of deze bij jouw organisatie passen.
Een advocatenkantoor zal eerder voor een hoogwaardige uitstraling kiezen met een goede parketvloer, terwijl een woningcorporatie eerder laagdrempelig wil overkomen. Besteed je als bedrijf veel aandacht aan duurzaamheid, dan kun je dat bij uitstek via je bedrijfspand communiceren.”
Investeren in je bedrijfspand kan bovendien een blijk van waardering voor je medewerkers zijn. “Bij het ontwerp voor een logistiek centrum hebben we bijzondere aandacht geschonken aan de nieuwe kantine. Het is heel trendy ingericht met diverse plekken om te ontspannen. De medewerkers voelen zich door deze kantine enorm gewaardeerd. En omdat ook het kantoorpersoneel graag in deze kantine pauzeert, is er veel meer interactie tussen de verschillende afdelingen.”
Na de renovatie is er een ambachtelijke bakkerij in het pand gevestigd.
VISITEKAARTJE
Esther en haar compagnon hebben in de afgelopen jaren onder andere veel monumentale panden mogen aanpassen. De uitstraling van een dergelijk pand kan veel doen voor de klandizie. “Eén van onze opdrachtgevers had een kledingzaak in Heerlen in een gehuurd pand. Zij kreeg de kans om in dezelfde straat een pand aan te kopen. Het pand was vervallen, maar karakteristiek. Samen met haar hebben we het pand laten verbouwen. Het eindresultaat is een winkel met een prachtig exterieur en bijpassend interieur. Het pand heeft haar klandizie een enorme boost gegeven.” Ook (ver)huurders kunnen baat hebben bij een goede renovatie. “Een vastgoedeigenaar had
een pand in Heerlen in diens portefeuille. Dit pand had door de stalen gevelbekleding geen mooie uitstraling. Achter de gevelbekleding bleek een historische gevel te zitten. Uiteindelijk hebben we de eigenaar enthousiast gekregen om pand te restaureren. De huidige huurder van het pand is een bakkerij met ambachtelijke producten. Die bedrijfsactiviteit past heel mooi bij het pand. De huurder heeft meerdere bakkerijen, maar het pand in Heerlen is echt het visitekaartje.”
HERBESTEMMING ALS
OPLOSSING
In tijden van leegstand kan herbestemming voor mooie oplossingen zorgen. “Soms zitten vastgoedeigenaren met
gebouwen die niets opbrengen. Een nieuwe bestemming kan dan uitkomst bieden. In de Pieter Vreedestraat (een zijstraat van de Heuvelstraat) in het centrum van Tilburg bevindt zich veel leegstaande commerciële ruimte. Samen met de ontwikkelaar hebben we nagedacht over de invulling. De bestaande winkelpanden worden omgebouwd tot een groene woonstraat met zeven nieuwbouwappartementen, elf appartementen in voormalige winkelpanden en twee nieuwe commerciele ruimtes. Dit is een mooi voorbeeld van hoe je door middel van herbestemming een mooi en groen visitekaartje voor de binnenstad kunt creëren, waar meerdere partijen baat bij hebben.”
Terug naar de natuur
Veel werkgevers willen stress op de werkvloer verminderen en de productiviteit van werknemers verhogen. Dit zien we ook terug in de kantoortrends voor 2025. Zo wordt groen steeds populairder in moderne kantoren. Dit ziet er niet alleen mooi uit, maar verbetert tevens de luchtkwaliteit. Daarnaast is er veel aandacht voor duurzaamheid, door onder andere de toepassing van gerecyclede materialen.
Gispen speelt op de trend biophilic design in met de inrichtingsvisie ‘Meer dan kantoor’.
BIOPHILIC DESIGN
In de hedendaagse stedelijke wereld, waarin we gemiddeld meer dan 80 procent van onze tijd binnenshuis doorbrengen, is er een groeiende behoefte om onze band met de natuur te herstellen. Biophilic design is een vorm van architectuur waarbij de inspiratie uit de natuur komt. Dit houdt in dat het interieur grotendeels bestaat uit natuurlijke vormen, natuurlijke materialen, natuurlijk licht en uiteraard een breed scala aan planten. Hiermee wordt een inspirerende en rustgevende omgeving gecreëerd, waarin mensen zich vele malen fijner en vitaler voelen. Denk aan het gebruik van licht, geur, water, wind, planten en dieren. Slimme toepassingen zijn bijvoorbeeld een groene plantenwand, mosschilderij, daglicht en (dak)ramen, schaduwen, vogelgeluiden, grasdaken, begroeide buitengevels of veranderingen in temperatuur.
AFVAL WORDT TRENDY
KANTOORMEUBILAIR
Ook in 2025 zal duurzaamheid een centrale rol blijven spelen bij de keuze voor kantoormeubilair. Aangezien bedrijven de principes omarmen van een circulaire economie, is het meubilair steeds vaker gemaakt van gerecycled materiaal. Tevens zal het vaker voorkomen dat het meubilair zó ontworpen wordt, dat dit eenvoudig hergebruikt of gerepareerd kan worden. In plaats van vaste ontwerpen zullen bedrijven kiezen voor flexibele en aanpasbare meubels die eenvoudig kunnen worden aangepast, uitgebreid of vervangen, afhankelijk van de veranderende behoeften van het kantoor. Hiermee wordt niet alleen het afval vermindert, maar is het direct ook een kostenefficiënte oplossing voor op de lange termijn.
Plantenbakken in levendige kleuren maken het groen een integraal onderdeel van het interieurontwerp bij Ambius.
Het BEO vloerkleed van Studio Wae is gemaakt van productieafval van een grote tapijttegelproducent. Fotografie: Hans Gorter.
De Ubu Chair van Planq, een stapelbare stoel van gerecyclede kledingstukken.
Het Nationaal Programma
Vitale Regio’s biedt
kansen voor de Achterhoek
Net als veel andere landelijke gebieden staat ook de Achterhoek voor grote uitdagingen: vergrijzing, een krappe arbeidsmarkt, een tekort aan woningen en de vraag hoe voorzieningen op peil blijven. Om deze problemen aan te pakken, heeft het kabinet het Nationaal Programma Vitale Regio’s (NPVR) gelanceerd. De Achterhoek is een van de elf regio’s die binnen dit programma extra aandacht en ondersteuning krijgt. Wat houdt dit in? En wat betekent het voor inwoners en ondernemers?
WAT IS HET NPVR?
Het NPVR is een initiatief van de overheid dat voortkomt uit het rapport Elke Regio Telt, uit 2023. Voorzitter van de Achterhoek Board en bestuurlijk trekker van het NPVR Mark Boumans: “Dit rapport heeft aangetoond dat er groeiende verschillen zijn tussen regio’s in Nederland. De investeringslogica die het Rijk jarenlang heeft toegepast, heeft goed uitgepakt voor de regio’s waar al veel in werd geïnvesteerd en slecht voor de andere. Het kabinet
heeft daarom eind 2024 besloten om een nationaal programma op te zetten, gericht op het versterken van de leefbaarheid, voorzieningen en economische vitaliteit in regio’s zoals de Achterhoek.”
HET PROGRAMMA RICHT ZICH
OP DRIE HOOFDTHEMA’S:
1. Veilige en leefbare regio’s: investeren in woningbouw, herstructurering, verduurzaming en een gezonde, groene leefomgeving.
2. Een duurzaam en bereikbaar voorzieningenniveau: zorgen dat onderwijs, zorg en andere basisvoorzieningen toegankelijk blijven.
3. Een gezonde en kansrijke toekomst: gezond opgroeien, kansen creëren voor werk, scholing en ondernemerschap.
Het bijzondere aan het NPVR is dat er geen standaardoplossing wordt opgelegd. Kansen en welvaart zijn niet evenredig verdeeld en specifieke uitdagingen per regio vragen een gerichte
uitwerking. Elke regio bepaalt zelf in samenspraak met het Rijk waar de grootste uitdagingen en kansen liggen en stelt op basis daarvan een Regioplan op.
Boumans: “De Achterhoek kent ook een aantal specifieke regionale uitdagingen. We leven nu nog in een van de gelukkigste en welvarendste regio’s van het land, maar als we niets doen dan dreigt hier het spookbeeld van het Franse platteland. De bevolking vergrijst en er worden minder kinderen geboren, wat zorgt voor druk op zorg-
voorzieningen en andere publieke diensten. En die demografische ontwikkeling wordt nog relevanter als je kijkt naar de opgaven in de regio. Zo kampt de arbeidsmarkt met flinke tekorten, vooral in sectoren als zorg, techniek en onderwijs. Dit maakt het voor bedrijven moeilijker om personeel te vinden en te groeien. Daarnaast spelen het tekort aan woningen en bereikbaarheid een belemmerende rol in de economische ontwikkeling, en zijn er op het gebied van duurzaamheid ook uitdagingen:
de impact van droogte wordt steeds meer voelbaar en de energietransitie vraagt om slimme oplossingen. Ook voelen veel inwoners een afstand tot de landelijke overheid, mede doordat er weinig Rijksdiensten en overheidskantoren in de Achterhoek zijn, en ook de veiligheid onder druk staat als gevolg van ondermijning en verminderde politiecapaciteit in de regio. Het NPVR biedt een kans om deze problemen structureel aan te pakken en samen met het Rijk te werken aan een toekomstbestendige regio.”
WAT GAAT ER NU CONCREET GEBEUREN?
In de komende periode gaat een Regioplan opgezet worden, waarin onder andere prioriteiten als een betere infrastructuur, woningbouw en het aantrekken van Rijksdiensten worden vastgelegd. Hierbij geldt 2050 als stip op de horizon. Vervolgens zal met verschillende departementen samen een investeringsagenda worden opgesteld om de komende jaren uitvoer te geven aan het NPVR.
Boumans: “Het NPVR biedt kansen voor zowel inwoners als ondernemers door te investeren in infrastructuur, woningbouw en een sterkere regionale economie. Betere bereikbaarheid en aandacht voor de arbeidsmarkt stimuleren groei en innovatie, terwijl gemeenten en provincie profiteren van een structurele samenwerking met het Rijk. Hoewel het programma gericht is op 2050, zullen de eerste verbeteringen al snel merkbaar zijn. Maar, en dat zeg ik er in alle eerlijkheid bij, dan moet Den Haag wel volop inzetten op deze koerswijziging en met middelen dit programma tot een succes willen maken.”
INTERVIEW ROB MIGCHELBRINK, VOORZITTER BUSINESS CLUB DE GRAAFSCHAP
“De
Graafschap is meer dan alleen maar
voetbal”
Aan het einde van het seizoen neemt Rob Migchelbrink afscheid als voorzitter van de businessclub van De Graafschap. Achterhoek Business blikt met Rob terug op twaalf jaar bestuur - waarvan negen jaar voorzitterschap. “Ik ben enorm trots op het commerciële team en de groei die de businessclub heeft doorgemaakt.”
De liefde voor De Graafschap ontstond bij Rob Migchelbrink - in het dagelijks leven directeur van Mabeon-Achterhoek Schoon BV - meer dan vijftig jaar geleden. “Toen ik een jaar of zes was, ging ik voor het eerst met mijn vader mee naar een thuiswedstrijd in De Vijverberg. Sponsor ben ik sinds 1994, toen nog met mijn vorige bedrijf. Vanaf dat moment raakte ik ook meer betrokken bij de businessclub en de zakelijke kant van het voetbal. In 2013 vroeg toenmalig voorzitter Vincent Immink mij voor het bestuur van de businessclub. Ik zei ja, omdat je als bestuurslid iets nuttigs kunt doen voor de club. In tegenstelling tot het voetbal - waar het nooit rustig is en je geen invloed hebt op wat er op het veld gebeurt - is het op zakelijk gebied altijd redelijk stabiel geweest. Bovendien heeft twaalf jaar bestuurslid zijn ook mijn eigen bedrijf veel positieve dingen gebracht.”
PROFESSIONALISEREN
In 2017 werd Rob de vierde voorzitter van de businessclub. “Ik wilde mijn betrokkenheid bij de businessclub verder uitbouwen en de structuur rondom de commerciële
afdeling - die de eerdere voorzitters Ap Ruesink, Willem Marks en Vincent Immink hadden opgebouwd - verder professionaliseren. Destijds werd er gezegd dat één commerciële man voor de businessclub wel voldoende was, maar je kunt niet van één persoon verwachten dat die driehonderd klantrelaties beheert én goede, professionele evenementen organiseert. Daarom hebben we het commerciële team uitgebreid met Judith Roelofsen als businessclubmanager voor de events, Henk Bloemers als commercieel manager en accountmanagers Brend Evers en Jordi Bröckotter. Het bestuur voert geen incidentele operationele taken meer uit, maar functioneert als toezichthouder op het commerciële team.”
KWALITEIT BOVEN KWANTITEIT
Deze professionaleringsslag heeft de laatste twee jaar de nodige vruchten afgeworpen. “Elke tip die we krijgen, wordt opgevolgd en negen van de tien keer hebben we er dan een nieuwe sponsor bij. Wat betreft de events hebben we de laatste jaren kwaliteit boven kwantiteit gesteld. In plaats van twaalf
businessclubavonden organiseren we nu zeven events van topkwaliteit, waar we gemiddeld 250 tot 300 leden mogen verwelkomen. Aan ons jaarlijkse event Smaakvol Zakendoenwaarbij al onze horecapartners hun eigen producten laten zien en proeven - namen ruim 350 ondernemers deel.
Daarnaast hebben we een aantal kleinschalige events zoals een padeltoernooi en workshops voor tien tot twaalf deelnemers over onderwerpen zoals AI en sales.”
MEER DAN VOETBAL
De businessclub van De Graafschap is uitgegroeid tot een zeer sterk netwerk waar ondernemers graag bij willen horen. “De Graafschap is meer dan alleen maar voetbal. Ik heb de afgelopen jaren wel eens gekscherend gezegd dat de businessclub ook zou moeten kunnen bestaan zonder het voetballen. We hebben daadwerkelijk een aantal sponsoren die het voetbal bijzaak vinden en vooral meerwaarde zien in de businessclub. Ook voor de supporters is De Graafschap meer dan voetbal, het is een avondje uit.
Daarnaast worden de maatschappelijk betrokkenheid en het opzetten van diverse initiatieven gewaardeerd. We hebben zelfs een aantal herenboeren dat mede sponsor is geworden vanwege het feit dat een percentage van hun bijdrage naar maatschappelijke projecten gaat. Mensen moeten een fijn gevoel bij de club hebben en zich er thuis voelen. Dat zie ik terug in het feit dat we sinds de laatste jaren niet promoveren, maar het stadion zit tijdens de thuiswedstrijden wel helemaal vol. Dat geeft aan dat we als club een goede weg zijn ingeslagen.”
Het brede karakter van de businessclub draagt volgens Rob eveneens bij aan het succes. “In het zakelijke net-
BETROKKEN PARTIJEN
Niet alleen op het veld, maar ook binnen het dagelijks bestuur is het de afgelopen jaren erg onrustig geweest bij De Graafschap. “Het sterke punt van De Graafschap is ook het zwakke punt van de club”, geeft Rob Migchelbrink als verklaring. “De Graafschap heeft een brede club mensen die allemaal betrokken zijn, waaronder aandeelhouders, herenboeren, stadioneigenaren, de Raad van Commissarissen, de supportersvereniging, de supportersclubs en het businessclub-bestuur. Dat zie je onder andere terug in het succes van de businessclub, de supportersschare en de zeventien feestjes per jaar in een vol stadion.
Tegelijkertijd maken al die betrokken partijen de uitdaging op bestuurlijk niveau groot, want het zijn allemaal belanghebbenden met een mening. Mijn verwachting is dat algemeen directeur Marco Bogers een weg kan vinden om hiermee om te gaan. Hij is geliefd, recht door zee en kan binnen alle geledingen met iedereen door één deur. Ik denk dat hij samen met Hans Mol, Henk Bloemers en Berry Powel een goed team zal vormen.”
werk van De Graafschap vind je alle niveaus in de samenleving: van het mkb tot de grotere ondernemingen en regionale overheidsinstellingen, en van accountmanagers en ambtenaren tot dga’s en burgemeesters. Dat maakt het netwerk heel sterk. De kleinschalige workshops zijn ideaal om de eerste contacten te leggen. Tijdens de grotere events nemen onze commerciële mensen nieuwe leden bij de hand en leiden hen rond. We zorgen voor een warm welkom.”
HOOGTEPUNTEN
Rob kijkt tevreden terug op zijn twaalf jaar als bestuurslid. “Het grootste plezier haal ik uit de bezetting van de events. Iedereen
komt met plezier en voelt zich betrokken. Tijdens de laatste twee jaarlijkse haringparty’s hebben we in twee uur tijd ver boven de 10.000 euro opgehaald voor maatschappelijke doelen. Ook ben ik trots op de titel ‘Gouden Boeren’ die we hebben geïntroduceerd. Dit zijn sponsoren die meer dan 25 jaar onafgebroken sponsor zijn (geweest) met hun bedrijf of meer dan 25 jaar vertegenwoordiger van een bedrijf binnen de businessclub zijn. Deze trouwe ambassadeurs hebben van ons een speldje met een gouden g’tje ontvangen. Al die hoogtepunten had de businessclub niet kunnen bereiken zonder een goed commercieel team met professionele mensen.”
"Ik bespreek dat toch niet op mijn werk?"
Ik vind het even lastig. Wat een drempel moet jouw medewerker over om op deze manier een gesprek te openen met jou als leidinggevende. Niet alleen de letterlijke drempel van jouw kantoor binnenstappen, je storen in je werk terwijl jij heel druk bent. Ook de figuurlijke drempel is enorm, door het gevoel van falen en tekortschieten.
In mijn werk als casemanager hoor ik geregeld wat medewerkers allemaal uit de kast trekken om te kunnen blijven werken. Juist omdat zij weten wat de gevolgen zijn wanneer ze ziek uitvallen. Buiten jouw gezichtsveld past je medewerker zich aan: sociale activiteiten worden deels geschrapt en sporten, daar is geen energie meer voor.
En nee, niet altijd is de oorzaak van het verzuim (alleen) te herleiden tot de werksituatie. En ja, de verantwoordelijkheid voor loondoorbetaling en re-integratie is voor zowel werkgever als werknemer niet mis.
Bied daarom een luisterend oor wanneer jouw medewerker de drempel heeft getrotseerd. Ga het gesprek aan, luister, vat samen en vraag door. Zoek samen naar een oplossing.
Op deze manier geef je erkenning dat minder functioneren er even mag zijn en bied je ruimte voor herstel. Dat kan zomaar tot een verrassende wending leiden – en geeft jouw medewerker het vertrouwen dat je ook dit soort dingen kunt bespreken op je werk.
Elise van Vuren HR-adviseur| Casemanager
Verzuim ROV® MKBTR
Zomer op komst: stilte voor de storm op de arbeidsmarkt
Terwijl het tempo in veel organisaties langzaam daalt richting de zomervakantie, gebeurt er onder de oppervlakte bij jouw collega's juist van alles!
Veel professionals beschouwen de periode tussen twee zomervakanties als een ‘werkjaar’. En nu het huidige ‘werkjaar’ op zijn eind loopt, begint de reflectie. Wat ging goed, wat kan beter - en: wil ik dit na de zomer nog steeds?
De traffic naar onze website laat dat ook zien: in augustus en september zien we steevast een piek. Een signaal. Want tot welke inzichten komen jouw mensen straks, liggend aan het zwembad of wandelend door de bergen?
Dit is hét moment om het gesprek aan te gaan. Weten wat je medewerkers belangrijk vinden, waar hun ambities liggen en hoe ze aankijken tegen de toekomst - het is essentieel. Persoonlijke aandacht, helderheid en oprechte interesse maken hier het verschil.
En ook aan de wervingskant liggen er kansen. Veel bedrijven zetten hun wervingsinspanningen op een lager pitje richting de zomer. Maar juist nu zijn potentiële sollicitanten ontvankelijk: er is meer ruimte in hun hoofd, tijd om na te denken, en misschien zelfs om eens rustig te oriënteren. Vooruit plannen loont dus. En werving stopt niet bij het plaatsen van een vacature; het begint al bij je werkgeversmerk, en de vraag: waarom zouden mensen juist bij jóu willen werken?
Vergeet tot slot het jonge marketingtalent niet. Ook dit jaar stroomt er weer een lichting vers afgestudeerden de arbeidsmarkt op. “Maar we zoeken iemand met ervaring…” Hoor je het jezelf al zeggen? Starters hebben misschien nog weinig praktijkjaren, maar brengen actuele kennis, energie en een frisse blik. En als je het goed aanpakt, blijven ze.
Een ontspannen zomer begint met slimme keuzes in het voorjaar. Ben jij er klaar voor?
Ondernemers omarmen AI-tools steeds vaker. Ze gebruiken ze om notities te maken, teksten te redigeren en repetitieve taken te automatiseren. Maar ook voor zoekopdrachten winnen AI-tools als ChatGPT, GPTSearch en Perplexity terrein. Waarom nog tientallen websites doorspitten als je direct een helder, op maat gemaakt antwoord krijgt? AI-tools leveren in seconden een antwoord dat vaak nog beter is dan wat Google je biedt.
Dit kan niet zonder gevolgen blijven voor traditionele zoekmachines zoals Google. Veel mensen denken dan ook:
• Google heeft zijn beste tijd gehad.
• SEO is achterhaald – AI-tools nemen het over.
Maar is dat écht zo? Kun je je tijd en geld beter steken in AI-optimalisatie in plaats van SEO?
In dit artikel leg ik de feiten naast de hype. Wat betekent de opmars van AI-tools écht voor zoekmachines en SEO?
DE INVLOED VAN AI OP SEO
Vrijwel elke ondernemer of mkb’er investeert in SEO. Of het nu gaat om e-commerce, dienstverlening of B2Bproducten, nieuwe klanten en omzet komen binnen via je website of webwinkel.
Dit model werkt supergoed. Als je eenmaal mooie posities hebt behaald, verlies je die niet snel. Sommige mkb-bedrijven halen zelfs meer dan 70% van hun omzet uit bezoekers via Google.
Maar… heeft traditionele SEO dan nog zin? Het antwoord ligt in het verschil tussen Google en AI-tools!
HET VERSCHIL TUSSEN GOOGLE EN AI-TOOLS
AI-tools blinken uit in het beantwoorden van complexe vragen, data-analyse, voorspellingen en contentcreatie. Ze zijn gericht op feiten, wetenswaardigheden en objectieve informatie. Google scoort hier minder goed. Voor informatieve zoekopdrachten zoals “Wat is handiger: gras of tuintegels?” of “Wat kost een stratenmaker per uur en per m2?” is een AI-tool vaak sneller en preciezer. Bovendien levert dit type zoekopdracht Google nauwelijks inkomsten op. Geen advertenties, geen klikgeld. Dit soort informatief zoekver-
keer zal dus sneller naar AI-tools verhuizen.
Bij commercieel zoeken, zoals het zoeken naar producten of diensten, draait het om emotie en persoonlijke keuzes. Het gaat minder om feiten en meer om wat voor jou belangrijk is.
De persoonlijke zoektocht naar een product of dienst. Als ik bijvoorbeeld een wasdroger zoek, let ik op:
• De breedte (moet passen tussen meubels)
• Installatieservice (oude droger meenemen)
• De prijs (maximaal €800)
Maar iemand anders kijkt bijvoorbeeld naar:
• Een specifiek merk (Miele)
• Het aantal reviews (liefst score vanaf 4,5/5)
• De kleur (als het kan grijs)
Iedereen zoekt vanuit zijn eigen voorkeuren. Dit maakt commercieel zoeken subjectief.
WAAROM AI-TOOLS HIER MINDER GESCHIKT ZIJN
AI-tools zijn vooral goed in feiten en objectiviteit. Daarom missen ze de persoonlijke nuance die je nodig hebt voor commerciële zoekopdrachten. Vraag ChatGPT maar eens naar een product of dienst. Je krijgt geen directe, bruikbare resultaten.
WAAROM GOOGLE COMMERCIEEL
ZOEKEN DOMINEERT
Google blinkt juist uit in commercieel zoeken. Al 26 jaar investeert Google in tools die jou helpen kiezen en kopen. Denk aan:
• Google Shopping
• Reviews in zoekresultaten
• Real-time voorraadweergave
• Lokale bedrijfsvermeldingen (Google Mijn Bedrijf)
• Prijsvergelijkingen
• Locatiegebonden resultaten
• Advertenties met productuitbreidingen
• Verzend- en retourinformatie
• Google Lens (Visual Search voor producten)
WERKT TRADITIONELE SEO NOG WEL?
Ja, voorlopig blijft commercieel zoeken via Google dominant. In 2025 zal Google naar verwachting opnieuw een recordomzet behalen. Commerciële zoekopdrachten blijven belangrijk voor bedrijven en consumenten.
Maar… SEO verandert wél.
HOE VERANDERT SEO?
Google gebruikt zelf AI-tools om de relevantie en kwaliteit van zoekresultaten te verbeteren. Hiermee beoordeelt Google beter of een website betrouwbaar is en waardevolle content biedt. Dit wordt al zichtbaar in recente Google-updates.
KWALITEIT WORDT BELOOND
Websites met lage kwaliteit –zoals dunne content of een zwak linkprofiel – krijgen het steeds moeilijker. Google gebruikt AI om te beoordelen of jouw content en backlinks écht waarde toevoegen.
CONCLUSIE
SEO blijft belangrijk, maar je moet investeren in kwaliteit. Google zal blijven domineren in commercieel zoeken, terwijl AI-tools hun plek vinden bij informatieve zoekintenties.
SEO blijft bestaan, maar vraagt om meer kwaliteit dan ooit. Wie inzet op sterke content en autoriteit, blijft ook in 2025 en daarna zichtbaar.
Marco Bouman is SEO- & CRO-consultant voor mkbbedrijven. Hij helpt bedrijven hun website om te zetten in een effectieve marketingmachine die zowel verkeer als conversies maximaliseert. Sinds 2007 heeft hij meer dan 400 mkb-bedrijven geholpen met strategieën die gericht zijn op gebruikers en innovatie. Geen verouderde trucjes, maar duurzame SEO-oplossingen volgens de nieuwste E-E-A-T-principes.
Meer informatie via marcobouman.com
HANDELSMONITOR PEILT
EXPORTVERWACHTINGEN ONDERNEMERS
Een wereld te winnen
De Handelsmonitor van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) biedt jaarlijks inzicht in trends en ontwikkelingen op het gebied van export. De meest recente editie verscheen begin maart 2025. Trumps beleid wierp zijn schaduw vooruit bij de internationale verwachtingen van ondernemers. Terecht, naar nu blijkt.
De Handelsmonitor 2024 beschrijft de gevolgen van geopolitieke en macro-economische ontwikkelingen voor internationaal actieve Nederlandse bedrijven. Vragen die ondernemers eerder stelden aan RVO vormden samen met kwalitatief vooronderzoek de basis voor een enquête die werd ingevuld door 962 respondenten.
BEKENDE BELEMMERINGEN
Van de ondervraagde ondernemers ervaart 46% een negatieve impact van het huidige economische klimaat op hun internationale activiteiten. Ruim een kwart merkt geen gevolgen, terwijl 13% juist positieve effecten signaleert. Deze percentages liggen in lijn met de cijfers uit 2023.
De belemmeringen zijn bekend: prijs- en loonstijgingen, personeelstekorten, grondstofschaarste en hogere rente. Transport- en energiekosten blijven een structurele uitdaging, al is de impact hiervan licht afgenomen.
VERTROUWEN HOUDT STAND
Ondanks deze knelpunten groeide de export voor 45% van de bedrijven. Bij 27% bleef de export stabiel, bij 19% nam deze af. Daarmee is sprake van een lichte verbetering ten opzichte van 2023, toen 42% een groei meldde. Ook het vertrouwen blijft onverminderd groot: 79% verwacht een verdere exportgroei, vergelijkbaar met het sentiment in 2023.
LEGIO BEDREIGINGEN
Of dat optimisme terecht is, hangt sterk af van hoe geopolitieke en beleidsmatige risico’s zich ontwikkelen.
Ondernemers noemen onder meer sancties, (import)heffingen, oorlogen, striktere EU-regelgeving, nationaal duurzaamheidsbeleid en de economische situatie in Duitsland als mogelijke belemmeringen. Ook de herverkiezing van Donald Trump maakt veel ondernemers bezorgd. Terecht, zoals we nu weten.
RISICO’S BEPERKEN
Wet- en regelgeving blijken niet alleen complex, maar veranderen ook geregeld.
OEKRAÏNE EN MIDDEN-OOSTEN
Voor het eerst sinds het begin van de oorlog in Oekraïne is het percentage ondernemers dat negatieve gevolgen hiervan ervaart, gedaald tot onder de 50%. In 2024 noemt 43% negatieve impact terwijl dat in de twee voorgaande jaren ruim boven de 60% lag.
Ondanks de escalatie van het conflict in het Midden-Oosten bleef het percentage ondernemers dat negatieve gevolgen ondervond beperkt: 23% in 2024 tegenover 25% een jaar eerder. Wel veroorzaakten de Houthi-aanvallen hogere vrachttarieven doordat schepen noodgedwongen de langere route via Zuid-Afrika kozen.
WHAT ABOUT TRUMP?
Toen het onderzoek plaatsvond, was Trump nog geen president. Maar zijn aanstaande terugkeer riep uiteenlopende verwachtingen op. 38% van de respondenten voorzag negatieve effecten op hun internationale activiteiten, vooral door verwachte protectionistische maatregelen zoals importheffingen. Ook zorgen over EU-handelsverdragen, NAVO-betrokkenheid en de oorlog in Oekraïne speelden een rol.
Ondernemers die actief zijn in Noord-Amerika waren beduidend pessimistischer dan collega’s met een Europese focus.
Daarentegen verwacht 16% positieve effecten van Trumps beleid, vooral vanwege zijn houding tegenover China en de oorlog in Oekraïne.
Om risico’s te beperken, onderzoekt een op de vijf ondervraagden de mogelijkheid om uit te breiden naar exportmarkten buiten de VS. Ook prijsaanpassingen en het gebruik van subsidies of financiële steun worden genoemd. Andere strategieën zijn het uitstellen van VS-gerelateerde investeringen, het verkleinen van de afhankelijkheid van Amerikaanse toeleveringsketens en investeren in efficiëntie en marktinformatie. Een klein deel kiest voor een omgekeerde route en onderzoekt de mogelijkheid om productie (deels) naar de VS te verplaatsen.
HINDER DOOR REGELS EN PROCEDURES
De doelstelling om exportmarkten elders uit te breiden, zou een impuls kunnen geven aan de internationale handel binnen Europa. Die is al aanzienlijk. Bijna 89% van de respondenten is actief in de EU, 70% haalt de meeste omzet uit EU-landen. Toch ondervindt 62% hinder van uiteenlopende administratieve eisen. Denk aan verschillen in regels voor grensoverschrijdend werk, productlabels, handleidingen of verpakkingen. Wet- en regelgeving blijken niet alleen complex, maar veranderen ook geregeld per lidstaat.
URGENTIE STIJGT
Buiten de EU speelt hetzelfde probleem. Daar geeft 64% aan last te hebben van complexe procedures. Dat het verschil met EU-landen slechts twee procentpunten bedraagt, maakt duidelijk dat binnen Europa nog een wereld te winnen is. De roep om eenvoudiger en eenduidiger regelgeving klinkt al jaren. De constatering dat ondernemers binnen de EU nauwelijks minder hinder ervaren dan daarbuiten, onderstreept de urgentie. Zeker nu protectionisme wereldwijd toeneemt en de onzekerheden rond handelsbeleid groot zijn, is er alle aanleiding voor Europa om de handelspositie van de eigen ondernemers structureel te versterken.
Scan de QR-code en start vandaag met 25 gratis top leads!
Een Personal Sales Assistant (PSA) is een professionele, commercieel georiënteerde verkoopassistent. De PSA heeft het doel u een-op-een te ondersteunen in uw acquisitie en een constante stroom aan nieuwe afspraken te genereren. Met behulp van het DATA-collectief en Website-Leads worden interessante prospects geselecteerd en benaderd.
DOEL?
U een-op-een ondersteunen in uw acquisitie en volledig te ontzorgen in uw marktbenadering. Om u, zoals wij dat noemen, verkoopontspanning te bieden.
Slimmer financieren door crowdfunding
Financieringsaanvragen tot 5 miljoen
Beste crowdfundingplatform van 2023 & 2024
Meer dan 2.000 mkb’ers gingen u voor
Meer weten over financieren of direct een aanvra Neem contact met ons op.
www.geldvoorelkaar.nl | info@geldvoorelkaar
Meer informatie over financieren?
“BEOORDELEN MET MENSELIJKE MAAT”
Crowdfundingplatform Geldvoorelkaar.nl
denkt bij financieringsaanvragen in mogelijkheden, niet in beperkingen
In een tijd waarin banken hun beoordelingsprocessen ten aanzien van financieringsaanvragen standaardiseren, kiezen steeds meer mkb-ondernemers voor een crowdfundingplatform. “Wij willen hen graag helpen om hun ambities te realiseren en denken niet in beperkingen, maar in mogelijkheden,” zegt Fred van der Stappen, directeur van Geldvoorelkaar.nl. “De drempel ligt lager dan zij wellicht denken.”
Toen crowdfunding jaren geleden in de kinderschoenen stond, bestond er koudwatervrees in het mkb, maar die lijkt weg te ebben. “Wij staan onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de AFM,” zegt Van der Stappen. “Onze sector groeit jaarlijks met twintig tot dertig procent en Geldvoorelkaar.nl financiert tweehonderd ondernemers per jaar. Wij stellen onszelf ten doel om ondernemers met een goed plan een oplossing te bieden waarmee zij hun ambities kunnen waarmaken. Reguliere banken hebben minder lokale binding dan vroeger en de beoordeling van een financieringsbehoefte is een papieren tijger, waarbij de aanvrager beperkt de gelegenheid krijgt om goed zijn verhaal toe te lichten. Crowdfundingplatformen hanteren de menselijke maat en denken mee. Niet hokjes afvinken, maar een casus reëel beoordelen en indien nodig adviseren om een plan aan te passen. Stel dat je de financieringsbehoefte herschrijft naar twaalf maanden in plaats van drie jaar, dan ziet het plaatje er wellicht een stuk kansrijker uit.”
GEEN BEZWAREN
Geldvoorelkaar.nl wil ondernemers die starten of juist groeiambities hebben uitnodigen om contact op te nemen.
“Ook bij twijfel,” stelt Van der Stappen. “De drempel ligt laag en we horen graag het verhaal aan. Via onze website dient de ondernemer zijn businessplan in, met een korte uitleg van de financieringsbehoefte en de terugbetaalcapaciteit. Een team van specialisten beoordeelt de casus en onderhoudt persoonlijk contact met de aanvrager. Bij een positieve uitkomst zetten wij via de website een pitch uit onder duizenden potentiële investeerders, die een indruk geeft van het bedrijf en de persoon of personen
erachter. Het werkt eenvoudig en misschien klinkt het wat commercieel, maar er zijn geen grote bezwaren om dit traject in te gaan. Weliswaar krijgt een breder publiek inzicht in het bedrijf en gemiddeld zullen de financieringskosten iets hoger liggen dan in het bankencircuit, maar het scheelt weinig en we bieden flexibiliteit in looptijd en aflossing. Het belangrijkste is: je kunt je zakelijke dromen waarmaken.”
Het startpunt voor de meest inspirerende zakelijke bijeenkomsten
Ben je op zoek naar een locatie die het best bij jouw zakelijke bijeenkomsten past? Waar je echt even weg van alles bent, maar toch dichtbij? Dan is een locatie in de Achterhoek een goede keuze. De omgeving staat bekend om haar rust, ruimte en vele groen. Tel daar de creativiteit en gastvrijheid van ondernemers en inwoners bij op en je hebt de basis voor succesvolle, inspirerende vergaderingen, congressen, opleidingen of teambuildingactiviteiten.
Op maandag 14 april vond de tweede editie van het Women & Business Event plaats, een event speciaal voor vrouwelijke ondernemers en -professionals. Ruim honderd deelnemers namen op deze zonnige dag aan dit event deel en gingen vol met inspiratie naar huis.
Het Women & Business Event heeft als doel om inspiratie te bieden en handvatten voor groei aan te reiken aan vrouwelijke business professionals. Dit jaar vond
de tweede editie plaats bij Kasteel De Schaffelaar in Barneveld, een historische locatie op het gelijknamige landgoed De Schaffelaar.
Mede-organisator Aysun Mahubessy-Saruhan opende het event met een warm welkomstwoord. Vervolgens gaf zij het woord aan dagvoorzitter Sandra Lagace, co-founder van het Empower Women Event, auteur van het boek ‘Hoezo, teveel vrouw?’, expert in Female Leadership en spreker.
MILLION DOLLLAR QUESTION
De eerste spreker van het event was Sabine van der Hulst van Million Dollar Networker. Zij nam de deelnemers mee in haar eigen weg naar succes als zakelijk netwerker en gaf de tip om je eigen ‘million dollar question’ te formuleren. Het antwoord op deze vraag gaat je eigen bedrijf helpen om te groeien. Verder gaf ze aan dat het stellen van goede vragen helpt om tijdens een netwerkevent het gesprek aan te gaan. Het werkt als een katalysator voor het uitbreiden van je netwerk. Ook noemde ze als tip om bij het onderhouden van (nieuwe) contacten de focus te leggen op microconversies: stel bijvoor-
beeld als doel het inplannen van een volgend contactmoment en bouw de relatie op. “Heb hierbij geduld en je zult zien dat de opdracht snel kan komen.”
FINANCIERING EN EDUCATIE VOOR VROUWELIJKE ONDERNEMERS
Hans van de Guchte (Rabobank) en Simone van Bijsterveldt (FEM-START) vertelden over vrouwelijk ondernemerschap en het programma FEM-START, dat als doel heeft om vrouwelijke ondernemers een podium te bieden. Het bestaat onder andere uit een online educatieprogramma dat trainingen biedt op het gebied van financiering en ondernemerschap. Rabobank is partner van dit programma. Dat er extra aandacht voor vrouwelijke ondernemers nodig is, blijkt uit het feit dat slechts 10% van alle financiële producten in Nederland naar vrouwelijke ondernemers gaat, terwijl 38% van de ondernemers vrouw is. Van al het groeikapi-
Aysun Mahubessy-Saruhan opende het event met een welkomstwoord.
taal gaat zelfs maar 0,9% naar vrouwelijke ondernemers. Hans vermoedt dat dit ligt aan het feit dat vrouwen vaak meer bescheiden zijn en meer bewust zijn van de risico zijn en daardoor terughoudend in het aantrekken van leningen. Hij riep de deelnemers op om juist wat rücksichtsloser te zijn. “Wees trots op wat je doet en durf die stap te zetten!”
NETWERKLUNCH
Tijdens de lunch namen de deelnemers deel aan de interactieve netwerksessie van Marijke Krabbenbos. Met het Bites & Business netwerk faciliteert zij netwerklunches en -diners voor vrouwelijke ondernemers op meer dan 25 locaties in Nederland. De deelnemers kregen een envelop waarop zij hun naam, wat ze doen en hun million dollar question moesten noteren. Deze enveloppen gingen gedurende de lunch rond, waarbij je de envelop kon doorgeven of een briefje met een tip in de envelop kon stoppen.
ONDERNEMERSVERHAAL
Na de pauze interviewde Sandra Lagace mode-ontwerpster Tessa Koops, die uitgebreid vertelde over haar ondernemersverhaal en haar collectie. Het starten van een eigen bedrijf in de mode werd bij Tessa mede ingegeven door haar afkomst uit het ondernemende dorp Spakenburg, waar haar moeder een eigen wolwinkel had en haar beide oma’s in klederdracht liepen. Inmiddels bestaat het bedrijf van Tessa 12,5 jaar. Ze maakt vrolijke kleding die helpt met het versterken van je uitstraling. Haar collecties zijn een verlengstuk van je persoonlijkheid. Haar belangrijkste levensles: “Durf hulp te vragen. Er zijn genoeg mensen om je heen die zich vereerd voelen om jou te helpen. En als het tegenzit, hou dan vol. Ga vroeg naar bed en je hebt de volgende dag weer nieuwe energie.”
NATUURLIJK LEIDERSCHAP
Ook Sandra Hollaar vertelde over de weg naar haar bedrijf Miss Mindset. Haar carrière als directeur van een landelijke organisatie ruilde zij na een ernstig ongeluk in voor haar eigen bedrijf. Sandra geeft coaching- en trainingssessies met als doel om natuurlijk leiderschap te ontwikkelen en te stimuleren. Hierbij zet ze de wijsheid van paarden, wolven
Simone van Bijsterveldt en Hans van de Guchte vertelden over FEM-START.
Sandra Hollaar en zeearend Tucker.
Netwerken tijdens de lunch.
Sabine van der Hulst gaf netwerktips.
De modeshow van Tessa Koops vormde de spetterende afsluiter van het event.
De dag werd afgesloten met een borrel.
en roofvogels in. “De kracht van merries, wolvinnen en wijven (vrouwelijke roofvogels) is een geweldige inspiratiebron voor vrouwen. Deze dieren helpen je om met meer focus, vertrouwen en authenticiteit zowel je business als je leven te leiden.” Hoe krachtig het contact met een roofvogel kan zijn, ondervonden de deelnemers buiten toen zij zelf een zeearend mochten laten landen op hun arm.
VROUWEN DOEN HET BETER
De rest van de middag stond in het teken van mode en design. Helena Vreeburg, eigenaresse van het bekende sieradenmerk Otazu, vertelde over haar reis naar het ondernemerschap. In 2011 werd zij bij Otazu verantwoordelijk voor de marketing en twee jaar later nam zij het bedrijf over. Elke twee maanden verschijnt er een nieuwe collectie tijdloze fashion jewellery, die met de hand in Oost-Europa wordt geproduceerd. Speciaal voor het event deed zij zelf wat onderzoek naar vrouwelijk ondernemerschap. Wat bleek? “Vrouwen zijn beter in acquisitie dan mannen. Vrouwen doen ook meer onderzoek en doen dingen die dichter bij hun hart liggen. Wellicht zijn dat redenen waarom mannelijke ondernemers vaker failliet gaan dan vrouwelijke ondernemers.”
KLEURRIJKE MODESHOW
De afsluiter van het event was een spetterende en kleurrijke modeshow van Tessa Koops, waarbij de modellen van Cachet Models met veel flair en plezier jurken in verschillende lengtes, broeken, tops en gebreide vesten en opslagdoeken toon-
den. De dag werd afgesloten met een borrel en ook kreeg iedereen een goed gevulde goodiebag mee naar huis.
De organisatie van Women & Business kijkt terug op een geslaagd event. Veel dank aan alle sprekers, deelnemers, leveranciers en Kasteel De Schaffelaar!
Volgend jaar vindt de derde editie van het Women & Business Event plaats. Wil je erbij zijn? Houd de LinkedIn- en Instagrampagina van Women & Business in de gaten of kijk op www.womenandbusiness.nl.
WOMEN & BUSINESS WERD
MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
Kasteel De Schaffelaar
Sandra Lagace - Empower Women
Sabine van der Hulst - Million Dollar Networker
Simone van Bijsterveldt - FEM-START
Hans van de Guchte - Rabobank
Marijke Krabbenbos – Bites & Business netwerk
Sandra Hollaar - Miss Mindset
Tessa Koops
Helena Vreeburg - Otazu
Carla van de Vorst - Cachet Models
Petra de Groot - Oranjerie Bijleveld
Bianca Ambrosius - Bliss; kunst, training en coaching
ZO! Events
Van Munster Media
SANDRA HOLLAAR: “EFFECTIVITEIT BEGINT BIJ EERLIJK DURVEN KIJKEN”
Leiderschap dat klopt
In een markt die overloopt van theoretische leiderschapstrainingen en standaard coachingsmodellen zet Sandra Hollaar een nieuwe norm. Zij werkt niet met modellen of formats. Ze werkt met roofvogels, paarden en wolven omdat hun taal echt resoneert. Ze vervormen niet, dimmen niet en zoeken geen goedkeuring buiten zichzelf. Ze spiegelen je leiderschap tot op het bot.
Sandra is ondernemer, strategisch adviseur en activator van natuurlijk leiderschap. Haar sessies zijn geen standaardtrainingen, geen programma’s vol theorie, maar diepgaande ervaringen, levensechte ontmoetingen met jezelf, via de blik van een roofvogel of de aanwezigheid van een wolf. Je staat letterlijk op een berg, tussen de wolven. Met afstand tot de waan van de dag zie je scher-
per, voel je wat klopt en krijg je overzicht over jezelf en je ondernemerschap. Geen maskers. Geen excuses. Alleen waarheid, focus en energie.
Paarden, roofvogels en wolven leven in zuivere kracht. In pure samenwerking. Ze reageren op energie en lichaamstaal, niet op woorden. Ze herkennen leiderschap als het echt is.
Sandra begeleidt ondernemers, leiders en teams die niet op zoek zijn naar theorie, maar naar doorbraken. Die niet méér willen doen, maar effectiever willen zijn. Haar werk is gericht op directe activatie van jouw potentieel. Geen methodes. Geen rollenspellen. Maar praktische, voelbare ontwikkeling die doorwerkt in alles wat je doet. Haar sessies zijn intens. Ze raken. Ze confronteren. En ze geven richting.
Samen met haar team organiseert Sandra eendaagse trainingen met roofvogels en wolven. Daarnaast ontwikkelt zij gepersonaliseerde ervaringen, leiderschapsdagen en intensives voor bedrijven en opleidingen – trajecten die veel verder gaan dan de conventionele benadering van teambuilding of leiderschapsontwikkeling.
Dit is geen gefilterde versie van leiderschap. Geen veilige route langs de oppervlakte. Dit is werken aan jezelf én je organisatie, doelgericht, scherp en met blijvend resultaat. Dit is diepe transformatie, vanuit jouw kern. Eerlijk. Krachtig. En altijd met impact.
Meer weten of samenwerken?
Bezoek visionaryleadershipsolutions.nl of miss-mindset.nl
Verbind met Sandra Hollaar via LinkedIn.
FOTO:
FEM-START en Rabobank versterken vrouwelijk ondernemerschap met
Next Level-trainingen
Op 14 april vond in Barneveld het jaarlijkse Women & Business-event plaats, waar vrouwelijke ondernemers samenkwamen voor een dag vol inspiratie en concrete handvatten. Tijdens het evenement werd uitgebreid stilgestaan bij de samenwerking tussen FEM-START en Rabobank – een partnerschap dat vrouwelijke ondernemers ondersteunt in hun toegang tot kennis, netwerk en kapitaal.
Simone van Bijsterveldt, oprichter van FEM-START, sprak samen met Hans van de Guchte, directeur Rabobank Midden-Nederland, over de uitdagingen én kansen voor vrouwelijke ondernemers. “We leven in een tijd waarin vrouwelijke ondernemers wereldwijd het verschil maken, maar nog steeds structureel minder toegang krijgen tot financiering. FEM-START is opgericht om die kloof te dichten, in samenwerking met partijen die durven investeren in verandering,” aldus Van Bijsterveldt.
Een van de concrete resultaten van de samenwerking met Rabobank is de ontwikkeling van de FEM-START Next Level-trainingen die dit voorjaar plaats-
vinden in Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Deze intensieve trainingsdagen zijn speciaal ontworpen voor vrouwelijke ondernemers die willen opschalen, investering willen ophalen of hun strategie willen aanscherpen. In kleine groepen werken zij aan investor readiness, (impactgedreven) businessmodellen en het opbouwen van duurzame netwerken. Deelnemers ontvangen daarnaast persoonlijke feedback van investeerders en ervaren ondernemers uit het FEM-START-netwerk.
De kracht van de trainingen ligt in de combinatie van high-level kennis, praktijkervaring en een veilige setting waarin vrouwen elkaar versterken. De
focus ligt niet alleen op groei, maar ook op zelfvertrouwen, zichtbaarheid en het bouwen aan een toekomstbestendig bedrijf.
FEM-START en Rabobank zetten hiermee een belangrijke stap in het creëren van een gelijker speelveld binnen het ondernemerschap. Door structureel te investeren in vrouwelijk talent dragen zij bij aan een diverse, innovatieve en inclusieve economie.
Meer weten of je aanmelden voor een van de verschillende trainingen van FEM-START?
Ga naar www.fem-start.com.
Wat is een goede connectie jou waard?
Je kent het wel. Je brengt twee mensen met elkaar in contact en voelt meteen dat er iets moois kan ontstaan. Zes maanden later zie je ze proosten op een succesvolle samenwerking: dikke deal, grote glimlach, champagne erbij. En jij? Jij krijgt een appje met: “Thanks hè, superfijn dat je ons hebt gekoppeld!”
In de zakenwereld wordt verbinden vaak gezien als iets vrijblijvends. Toch is een goede introductie vaak de katalysator voor groei en succes. En deze goede introductie komt voort uit ervaring, inzicht en de wil om iemand verder te helpen.
Een makelaar krijgt commissie, headhunters een fee voor hun bemiddeling. Waarom zou het verbinden van waardevolle contacten dan niet erkend en beloond worden? Waarom voelt het alsof een doosje Merci voldoende is?
Het is tijd om het gesprek aan te gaan over de waarde van verbinden. Niet uit gretigheid, maar uit erkenning voor de impact die een goede connectie kan hebben. Bedrijven groeien, kansen worden benut, deuren gaan open.
Mijn suggestie: laten we als ondernemers onder elkaar het belang van verbinden erkennen en ervoor zorgen dat de inspanning die hierin wordt gestoken, ook de waardering krijgt die het verdient.
Misschien is dát wel de sleutel: het gesprek openen. Zonder zwaarte, zonder schaamte. Gewoon, als ondernemers onder elkaar.
En voor wie denkt: “Ja, maar hoe dan?”. Daar help ik je graag bij.
Sabine van der Hulst is businesscoach en netwerkstrateeg. Ze helpt ondernemers een referral based business te bouwen en slimmer om te gaan met hun netwerk. Haar boek ‘Verdienen met Verbinden’ staat vol inzichten en praktische tips en is verkrijgbaar via www.sabinevanderhulst.nl en www.managementboek.nl
Van Munster Media Business Rally 2025: Ontdekken, Netwerken, Genieten!
Zien we jou op 26 juni bij de Van Munster Media Business Rally 2025? Meld je snel aan, plekken zijn beperkt!
Stap in de auto, vergeet de snelste route en kies voor avontuur! De Van Munster Media Business Rally neemt je mee op een uitdagende tocht langs verborgen parels in de regio. Geen snelwegen, maar kronkelende landweggetjes waar je normaal alleen per ongeluk komt. Ontdek de schoonheid van je eigen omgeving én breid je netwerk uit met collega-ondernemers.
EEN UNIEKE ERVARING: RIJDEN, ONTDEKKEN EN NETWERKEN
In samenwerking met Bol Pijl Events is de Van Munster Media Business Rally meer dan een autorit. Het is een kans om op een informele, stijlvolle manier te connecten met honderd gelijkgestemde ondernemers (vijftig equipes).
Samenwerking is key: als equipe van bestuurder en navigator ga je gewapend met een routeboek, rallyschildje,
goodiebag en noodenveloppen op pad. Verdwalen? Geen probleem, finishen is gegarandeerd!
START BIJ PORSCHE CENTRUM
GELDERLAND, FINISH IN STIJL BIJ OMEC MOTORS
Op 26 juni begint jouw avontuur bij Porsche Centrum Gelderland met een warm welkom, speluitleg en groepsfoto. Na een ochtend vol uitdagende routes wacht een culinaire verrassing op een geheime lunchlocatie. De middagrit brengt je naar de spectaculaire finish bij OMEC Motors van Toni Bienemann in Arnhem. Hier krijg je de unieke kans om zijn privé-autocollectie te bewonderen, met een indrukwekkende verzameling klassieke RollsRoyces. De winnaar wordt onthuld tijdens een gezellige afsluitende borrel, waar je napraat over de dag.
PRAKTISCHE INFO: KOSTEN EN AANMELDEN
Deelname kost €195,- per equipe, inclusief startontvangst, uitgebreide lunch, brandstof voor de inwendige mens en de afsluitende borrel. Met slechts plek voor vijftig equipes (honderd deelnemers) is snel aanmelden een must! Bij een volgeboekte rally kom je op de reservelijst.
LAAT JE VERRASSEN!
Meld je aan voor de Van Munster Media Business Rally 2025 via de QR code en ontdek op 26 juni een andere route, nieuwe connecties en onvergetelijke momenten.
