Akkerbouwkrant, editie Nederland, november 2022

Akkerbouwkrant

AAN TAFEL BIJ...

René Mesken P.2

Delphy’s Actuele Akkervraag P.4 De Databoerin P.5

MARKT EN AFZET

POC wil marktpositie telers verbeteren P.6

PLANTGEZONDHEID

Compost-O: Betere benutting en meeropbrengst P.8 ICL introduceert nieuwe meststof P.10 BlueN maakt stikstof beschikbaar voor plant P.12 BASF Revytrex P.14

RESULTAAT EN BEWARING

Martijn Venmans van Van den Borne Aardappelen is sinds dit seizoen de vaste chauffeur van de Fendt 942 van vierhonderd pk, die is uitgevoerd met de Imants 38FSX. Hij klepelt met een werkbreedte van zes meter, woelt gemiddeld op 30 tot 35 centimeter, spit vervolgens op 15 tot 20 centimeter, de aangedreven harkrol maakt het bed zaaiklaar waarna dat wordt ingezaaid. “Graan zaaien we volledig op taakkaarten. Groenbemesters doen we aan het einde van het seizoen. We hebben er nu inmiddels al 580 hectare mee gezaaid. Nu (Akkerbouwkrant bezocht Van der Borne Aardappelen op vrijdag 4 november, red.) moeten we nog zeventig tot honderd hectare.”

De combinatie, zowel trekker als de opklapbare spitmachine, is rondom uitgevoerd op drukwisselsysteem. De banden van de trekker staan doorgaans op 0,8 bar, die van de Imants

op 2 tot 2,5 bar. “Uiteindelijk willen we de insporing zo laag mogelijk te houden.” Imants heeft een standaard zaaimachine van Lemken op het frame geplaatst. Vervolgens zijn de zaaibalken door Van den Borne aan de driepunts hef gekoppeld. “We kunnen zes ton zaad meenemen”, weet Venmans te vertellen. Ook het (variabel) zaaien gebeurt aan de hand van gps. “We werken ook met rijpadenschakeling. Dit werkt prima. De rijpaden liggen er overal netjes in.”

Venmans is lyrisch over de 38FSX. “Het is gewoon een gigantische machine. In het begin moest ik wel aan de breedte wennen, maar als je het gewoon bent en dus in de vingers hebt hoe je ermee moet rijden en weet hoe het perceel afwerken, is dit gewoon een perfecte zaaicombinatie. Met een snelheid van drie hectare per uur kun je ook echt capaciteit halen. Tegelijk komt het zaad er overal perfect in.”

Door de werkgangen te combi neren, is Van den Borne ook een stuk efficiënter. “Allerlei werkzaamheden kun je in één keer afronden. Een paar uur nadat de mais eraf is gegaan, is het perceel volledig gezaaid en het land ligt er helemaal zuiver bij. Vijf werkgangen voor zeshonderd hectare kunnen nu in één werk gang met één man gedaan worden.”

De pk’s van de Fendt 942 zijn vanwege het combineren van de werkgangen en de werkbreedte (zes meter) hard nodig. In de cabine van de krachtige trekker wordt alles via Fendt One bediend. “Alles behalve het spitten in één terminal”, legt Venmans uit. “Fendt One vervloek je op de eerste dag, omdat er zoveel mee kan. Maar daarna wil je niet anders. Wat je er allemaal mee kunt instellen, het is echt ongelooflijk.”

Het najaar gebruikt Van den Borne om groenbemesters te zaaien

voor aardappelland. “We zaaien 300 tot 350 hectare in met een eigen mengsel met gerst, erwten, bladrammanas en olievlas. We hadden wat twijfels of zaaien met de verschillende zaadgroottes goed zou gaan, maar dat is honderd procent goed gekomen.”

Een paar kilometer verderop draait ook Loonbedrijf Van Raak uit Hooge Mierde met de Imants 38FSX. Die heeft een Kvernelandzaaimachine gemonteerd waarbij de zaaibalk op een andere manier gekoppeld is aan de spitmachine. •

Meer weten over de mogelijkheden van de 38FSX spitmachine kijk op Imants.com

Lees de ervaringen van Loonbedrijf Van Raak in de komende editie van vakblad de Loonwerker

Flexibeler door nieuwe bewaarschuur P.16 Landbouwcentrale Texel stopt P.18 Kistenrooier van Veenma Speciaalbouw P.20

BEURSKATERN

INTERPOM P.21 t/m 28

MECHANISATIE

Hommes hooglosser bewijst zich in praktijk P.30 Goede en snelle reiniging met Blum Multiloader P.32 Gebruikersgemak met Joskin Trans-Space P.34 Parlevliet Agro ontvangt NK Ploegen P.36 Väderstad prikkelt met innovatie P.38 Dewulf RA3060: Wendbaar en rijk aan mogelijkheden P.40

SUIKERBIETENTEELT

Duurzaamheid in één suikerbiet P.42

RONDE LANGS DE PROEFVELDEN

Robuuste aardappel in Wallonië P.46

Deze krant is een speciale uitgave van Prosu Media Producties voor akkerbouwers in Nederland en België.

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van

Van den Borne Aardappelen uit het Brabantse Reusel draait al twee seizoenen met de 38FSX opklapbare spitmachine van Imants. De werkbreedte samen met het combineren van werkgangen, geeft een grote capaciteit. Met een klepelmaaier in de front heeft het akkerbouwbedrijf ook nog eens vijf bewerkingen in één werkgang gecombineerd. Hiermee worden honderden hectares zaaiklaar gelegd en perfect ingezaaid.

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Ferre Verschueren

“Grootste verschil is loslaten van controle”

land en het gewas, maar worden zo uitgeknepen dat we amper tegen kostprijs werken. Daar ben ik klaar mee.”

Tekst en beeld: Martin de Vries

Door velen is René Mesken voor gek verklaard. Niet in de laatste plaats door de bank, die alleen maar oog heeft voor de risico’s van de vrije handel. “Want je weet van te voren niet wat je verdient.

Natuurlijk heeft het risico’s, maar hoe groot is het risico van een vaste contractprijs, in een tijd waarin de kostprijs binnen een jaar 25 procent kan stijgen.

In de landbouw heb je weinig kans op verdiensten, terwijl er veel kosten zijn. Ook ik ben op mijn bek gegaan en dat zal ook vast en zeker vaker gebeuren, maar ik vertrouw op mijn ondernemerschap. Ik vind altijd wel een oplossing.”

Mesken heeft een akkerbouwbedrijf in Appelscha/ Ravenswoud, waar hij 110 hectare aardappelen, 30 hectare uien en 40 hectare mais verbouwd.

De uien doet hij samen met een collega. Hij heeft nog een klein contract, maar doel is om alle aardappelen en uien vrij te verhandelen. Drie jaar geleden teelde Mesken alles nog op contract. De ommekeer kwam

tijdens een coachingstraject. “Ik had een tumultueuze relatie achter de rug. De gesprekken die ik met mijn coach voerde gingen over mezelf en mijn drijfveren. Uiteindelijk heb ik geleerd dat het bedrijf een afspiegeling van de geest van de ondernemer is. Wat en waarom doe je de dingen die je doet? Ik ontdekte dat ik in mijn jeugd veel erkenning heb gemist. Dat resulteerde er in dat ik door iedereen aardig gevonden wilde worden.”

De sympathieke Friese teler werd door zijn coach een spiegel voorgehouden. “Wat zijn mijn drijfveren? Waarom doe ik wat ik doe? Waarom ben ik wie ik ben? Ik ben met andere ogen naar mijn bedrijf en eigen ondernemerschap gaan kijken. Waarom teelde ik eigenlijk op contract? De gesprekken met mijn coach deden mij inzien dat ik dat vooral deed omdat ik erkenning wilde krijgen, in het systeem waar we als sector inzitten. Het is ook een stukje veiligheid. Sowieso is er een hoge mate van angst voor verlies en tekort.” Mesken besloot

dat het roer om moest.

“Mijn belangrijkste drijfveer is, dat wij als landbouw de wereld voeden. Wij zijn hoofdzaak, alleen leven we in een wereld waarin de landbouw als een bijzaak wordt gezien. Daarom stoot contractteelt mij tegen de borst. De landbouw is de laagste schijf in de economische piramide waarin naar beneden toe de schijven steeds verder uitgeknepen worden. Slechts zeven of acht procent van de uiteindelijke prijs van agrarische producten gaat naar het inkomen in de landbouw. Als je kijkt naar transport bijvoorbeeld, tijdens een vracht van teler naar de fabriek, komt er tien procent bij de prijs van het product op. Dat is toch krom? Wij passen er een heel jaar op.”

“Het moet allemaal goedkoper, goedkoper, goedkoper. Ik ben er klaar mee.” Mesken wijst ook op de licentiegelden. “Ooit is dat opgetuigd vanuit een nobel streven, om de kweker een vergoeding te geven voor zijn kosten. Nu is dat verworden

tot het businessmodel van de handelshuizen, die daar idioot veel geld mee verdienen. Daarom hameren ze ieder jaar ook op die nieuwe rassen. Op zich is er niets mis mee, maar ik trek nu mijn eigen lijn.”

Zeventig procent van de consumptieaardappelen in Nederland zijn van het ras Fontane. Om zich te onderscheiden kiest Mesken dus niet voor dat ras maar

voor Innovator, Agria en Bintje. “Rassen waar jaar op jaar te weinig van zijn. Ondanks dat het teelt technisch gezien niet de makkelijkste rassen zijn, kan ik er wel heel goed mijn afzetstrategie op bepalen. Er is veel vraag naar. Ook in slechte jaren raak je deze rassen wel kwijt.”

Als het gaat om grond, kiest Mesken met het oog op rendement voor een minimale perceelsgrootte van twee hectare.

“Anders heb je gewoon te veel afval door de hoeken en kanten.”

Hij kiest gemiddeld voor wat drogere, goed gedraineerde percelen. “Ik ben daar wel selectiever in geworden, want ik had voorheen gewoon te veel nat land.” Mesken adverteert groot om de goede gronden te vinden. Nog altijd is hij op zoek naar land in de drie noordelijke provincies om aardappelen, uien en mais op te verbouwen. “Ik betaal meer huur, maar om kwalitatief goede aardappelen te verbouwen voor de vrije handel, heb ik ook mooie gronden nodig.”

Omdat financiering van zijn stap naar de vrije handel bij de bank lastig was, besloot Mesken drie jaar geleden om zijn grond te verkopen. Daarmee loste hij zijn schulden af. Hij zocht naar een andere manier van financiering en vond dat onder andere in crowdfunding. “Zo kon ik uiteindelijk mijn werkkapitaal financieren. Banken zijn terughoudend om werkkapitaal te financieren, maar zo lukte het wel. Dit was wel met een hogere rente, echter met wel meer vrijheid.”

De stap zette de teler in het coronajaar 2020. Een dramatisch seizoen voor de vrije handel, waarin de afzet vrijwel volledig

wegviel. “Dankzij de regeling Tegemoetkoming Vaste Lasten is het wel gelukt om mijn hoofd boven water te houden.” Het tweede jaar was al niet veel beter, door de 340 millimeter aan regenval in juli en augustus. “Dat heeft ook veel geld gekost, maar gelukkig liep de TVLregeling nog.”

De revenuen van de stap naar de vrije handel verwacht Mesken nu in het derde seizoen wel. “De aardappelen lever ik momenteel gemiddeld voor 26 cent af. Dat levert een geweldig saldo op. Ik had nog duizend ton op basis van een vaste contractprijs, maar dat is denk ik wel de laatste partij aardappelen geweest.” Het grootste verschil met het telen onder een vast contract zit volgens de akkerbouwer in het loslaten van controle. En dat is lastig, erkent hij. “Het loslaten van verwachtingen, is niet menseigen, heb ik wel geleerd.”

De controle bouwt Mesken wel voor zichzelf in, maar dan vooral op landbouwkundig gebied. En meermaals blijken toevallige beslissingen ook nog eens goed uit te pakken. “You can't connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards. Het is een uitspraak van Steve

Jobs (de iconische oprichter en voorman van het succesvolle technologiebedrijf Apple, red.) Dingen die voorheen onlogisch waren, kun je achteraf met elkaar verbinden en dan blijkt het erg logisch te zijn. Neem bijvoorbeeld de vele percelen die ik op afstand heb. Ik investeerde anderhalf jaar geleden in drie vrachtwagens en een Dezeurehooglosser, omdat ik dacht dat het de beste manier was om mijn transport te regelen. Nu heb ik veel grond op grotere afstand liggen, van Stadskanaal tot Tytsjerk. Dankzij de hooglosser en de vrachtwagens is het ook op grotere afstand geen probleem om de vierrijige rooimachine bij te houden. Maar toen wij de hooglosser kochten, hadden we niet gedacht dat we ver weg land zouden huren. Nu is het allemaal een logisch verhaal. Connecting the dots.”

Mesken is de vrije handel leuk gaan vinden. Ook vanwege het persoonlijke contact. Handelaren spreekt hij wekelijks. “Dat vind ik leuk, belangrijk en ik leer er ook heel veel van.” Ondanks dat hij het prachtig vindt om een dag aan het stuur te zitten van zijn vierrijige Dewulf Kwatro, ligt daar inmiddels niet meer zijn taak. Hij zit meer op kantoor of in de auto. “Tot de vrije handel voel ik me geroepen.” Mesken realiseert

zich wel dat met de vrije handel hij wel een bepaalde schaal nodig heeft, om gevoel bij de markt te houden. Hoe groot? Dat weet hij zelf ook niet. “Uiteindelijk hebben producent, handel, en afnemer elkaar in elke keten nodig.”

“Laat wel duidelijk zijn dat ik tegen niemand zeg dat ze het verkeerd doen. Er zullen ook best telers zijn die goed rondkomen van telen op basis van een vast contract. Dan schud ik ze graag de hand. Ik put vooral ook uit mijn eigen fouten. Bovendien moet de vrije handel ook bij je passen. Ik ervaar het niet als een risico, maar je moet het wel aandurven, omdat je van te voren nooit weet waar je product naar toe gaat. Je leeft meer in het nu. Met ‘Wat als…’ kan ik niet zoveel. Ik doe het dus op mijn eigen manier en zo moet iedereen het doen. Vraag je vooral af wat je drijfveren zijn en baseer daarop je keuzes.”

Ondanks dat de vrije handel hem geen zekerheden geeft, is hij over één ding wel zeker. “Wij staan aan de vooravond van een nieuwe economie. Een economie waarin mensen en dingen meer op waarde worden geschat. Dat heeft wel een omslag nodig, maar de tendens van goedkoper, goedkoper, goedkoper is niet langer houdbaar. We lopen overal vast.” •

voor opslag. Langere tijd conservering van onze gewassen. Ik heb de ‘Dikke Van Dale’ er op nageslagen. Gewoon uit interesse. Er komt een aantal interessante betekenissen naar voren. Behoud, berusting, bescherming, handhaving en verzorging. Eigenlijk passen al deze woorden ook bij de betekenis van bewaring in de context van de akkerbouw. Want er is veel winst te halen. Iedere akkerbouwer weet dat bewaring veel verder gaat dan opslag. Met bewaring kun je met sommige gewassen en rassen op het gebied van kwaliteit winst behalen. De bewaring is in die zin eigenlijk het verlengde van het groeiseizoen, alleen niet meer op de akker. Als je het woord bewaring gaat definiëren als be-waar-ing zit er ook het woord waar in, oftewel waarde. Eigenlijk geeft dat ook wel aan, dat de teelt niet stopt nadat het gewas geoogst is. Gelukkig zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van bewaring. Op de Interpom in Kortrijk zullen we daar ook weer getuige van zijn. Nu ik toch bezig ben, ben ik in het woordenboek door gaan bladeren naar de betekenis van het woord resultaat, ons eerste woord in het thema van de vijfde editie in 2022. Resultaat is de uitkomst van iets. En kijken we naar de andere betekenissen van het woord resultaat dan wordt daar winst (onderneming) en post of saldo van een winsten-verliesrekening gegeven. Misschien niet verrassend, maar wel aardig om af en toe dit soort woorden en vooral de betekenis ervan door je hoofd te laten gaan. Want denken we met resultaat altijd in tonnen of denken we met resultaat aan een saldo van een winsten-verliesrekening? Soms zijn woorden zo standaard geworden, dat we eigenlijk niet eens meer nadenken over de betekenis. In het geval van resultaat en bewaring kan dan soms best wel verfrissend werken. Doe ik nog altijd hetgeen wat de exacte betekenis van het woord is? Gelukkig hebben we dan ook nog onze vakkrant, waarbij we wellicht inspiratie geven. Want niet voor niets is waarde een deel van het woord bewaring. Laten we dat vooral ook niet vergeten.

Achter het bedrijf in Appelscha heeft Mesken een sleufsilo aangelegd waar hij vijftienhonderd ton aardappelen tijdelijk opslaat. “Dit is ook het loslaten van de controle in geconditioneerde schuren. Ik bewaar de Innovators onder plastic en zuig aan de achterzijde met de ventilator. Simpel, maar het werkt geweldig.”

Akkerbouwer René Mesken uit Appelscha nam drie seizoenen geleden het besluit om af te stappen van telen onder contract en het stuur te pakken door zelf de afzet van zijn Innovators, Agria’s en Bintjes te regelen. De vrije handel is de uitkomst van de zoektocht naar zijn eigen drijfveren. Mesken kwam tot de conclusie dat de verdiensten op contract gewoon te marginaal zijn. Hij weigert nog langer de sluitpost in de keten zijn. “Wij zijn er als landbouw goed in geworden om voor een appel en een ei te produceren. Wij passen een heel jaar op het

AKKERBOUWER VOLGT GEVOEL EN KIEST BEWUST VOOR VRIJE HANDEL VAN AARDAPPELEN

In de schuur in Ravenswoud liggen Innovators klaar voor aflevering. “Waar naar toe weet ik nog niet, maar over twee weken kan de schuur helemaal leeg zijn.”

René Mesken.

Bewaring staat vrijwel voor iedereen synoniem

Martin de Vries Hoofdredacteur Akkerbouwkrant

Mesken investeerde recentelijk in capaciteit met een Dezeure-hooglosser en drie vrachtwagens.

Kun je met organische producten bodem ziektewerend maken?

Chitine en keratine zijn bijvoorbeeld producten die onder bepaalde omstandigheden ziektewering kunnen geven.

Dat vertelde onderzoeker Gerard Korthals tijdens de Praktijkdag Bodem en Nutriënten Kringlopen, die eind september op Proefboerderij Vredepeel werd georganiseerd. “Er zijn diverse organische producten die de bodem weerbaarder maken tegen ziekten, zo blijkt uit onze proeven. De effecten zijn wel heel erg specifiek per pathogeen en per product.”

Een zogenoemde Pythium-biotos geldt als indicator voor algemene ziektewering. “Diverse producten reduceerden de aantasting ten opzichte van de onbehandelde

controle, maar stikstof speelde hierbij mogelijk ook een rol. De ziektewering correleert namelijk met de potentieel mineraliseerbare stikstof in de bodem, die een indicator voor microbiële biomassa is”, verklaart Korthals.

Harde conclusies zijn lastig te trekken, omdat er vooralsnog geen eenduidige correlatie tussen eigenschappen van organische producten en ziektewering zijn ontdekt. “Dat maakt deze proeven ook complex. In potentie zijn er gewoon stoffen die ziektewerend zijn. Nu is de vraag hoe maken we de stap naar de praktijk. Toch, als kunstmest nog veel duurder wordt, dan is het ook interessant om te weten dat organische meststoffen ook voor andere doeleinden

ingezet kunnen worden dan alleen de bemestende waarde.”

Het onderzoek is uitgevoerd als onderdeel van het PPS-project ‘Kringloop organische stof en bodemweerbaarheid bevorderen’.

Dit wordt gefinancierd door de top sector en private partijen. Ook is er een aanvullende financiering van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. (LNV) “Organische toevoegingen dragen bij aan bodemvruchtbaarheid, bodemstructuur, watervasthoudend vermogen, maar stimuleren ook het bodemleven waardoor schade door ziekteverwerkkers onderdrukt kan worden. Over stimulering van ziektewering en welke organische producten hieraan kunnen

bijdragen is nog weinig bekend. Dus wilden we kijken welke producten ziektewering kunnen verhogen. En is dit specifiek per pathogeen? Daarnaast willen we uitzoeken welke eigenschappen van organische producten relevant zijn voor ziektewering.”

De aanpak van het project was om 24 organische producten van diverse herkomsten te onderzoeken. In eerste instantie zijn de eigenschappen van de producten bepaald. Op basis van Oxitop en Rock-Eval pyrolyse is gekeken naar de samenstelling en stabiliteit. Vervolgens zijn de producten door de zandgrond van Vredepeel, met vier procent organische stof, gemengd. Dit vond plaats in een dosering van

maximaal 0,2 gram stikstof per kilogram grond. Als controle werden er ook stroken zonder toevoeging en grond met een kunstmatige stikstoftoediening aangelegd.

De ziektewering is bepaald in potproeven tegen vijf pathogenen die aan de bodem zijn toegevoegd. Het gaat om Pythium ultimum, pratylenchus penetrans, Thizoctonia solani, Streptomyces scabies (schurft) en Meloidogyne hapla (wortelknobbelaaltjes). Potentieel mineraliseerbare stikstof en heet water extraheerbare koolstof zijn als maat voor gemakkelijk afbreekbare (labiele) stikstof of koolstof bepaald. •

DE DATABOERIN

Oogstdata verdienen meer aandacht

Bij het telen van bulkgewassen, zoals aardappelen, uien en granen is het lastig om een goed beeld te krijgen van de opbrengst per perceel. Vooral wanneer ze ook nog eens in (tijdelijke) opslag komen, is de link tussen het perceel en de opbrengst soms lastig te maken. Om dan toch informatie over je geoogste gewassen te verzamelen is opbrengstmeting op de combine of de rooier, die op gps-positie de opbrengst registreert, één van de technieken die in Smart Farming worden gebruikt.

WAAROM ZOU JE DE OPBRENGST IN KAART BRENGEN?

Een veel gehoorde tegenwerping is dat opbrengstmeting veel tijd en geld kost. Ik ben van mening dat opbrengstmeting een relatief eenvoudige techniek is, die in de eerste aanschaf wel kosten met zich mee brengt, maar daarna vrijwel kosteloos jaarlijks data blijft genereren. Na het verzamelen van de data moet er uiteraard wel interesse van de teler zijn om tijd te besteden aan het visualiseren en analyseren van de data om er inzichten uit te halen.

Met opbrengstmeting is helaas een bekend nadeel dat je de data moet opschonen voordat je er conclusies uit kunt trekken. Tijdens het combinen en het rooien hebben

de bewegingen van de machine invloed op de locatie waar de opbrengst wordt geregistreerd en dus kan het zijn dat er plaatselijk extreem hoge of juist lage waarden worden geregistreerd.

Om een betrouwbaar beeld te krijgen van de opbrengst is de gangbare methode om de extreme waarden uit de data te filteren, omdat één enkele extreme waarde het kaartbeeld erg kan verstoren. Het mooiste zou zijn als de software automatisch deze punten eruit filtert, uiteraard wel transparant wat er gebeurt, maar zonder handmatige tussenstap zodat misinterpretatie wordt voorkomen.

BENCHMARKING

Door in de data te duiken, kun je een benchmark opzetten. De eerste vergelijking die je kunt maken is het opbrengstverschil tussen twee of meer percelen.

Je hebt zelf waarschijnlijk al een verwachting van de uitkomst, dus dat biedt je al een eerste inzicht of die verwachting uitkomt of niet.

Een gemiddelde waarde per perceel is een interessante snelle vergelijking, maar interessanter wordt het als je ook de gebruikte rassen kunt vergelijken, of de zaaien pootdatum. Ook daar kunnen interessante patronen in naar voren komen.

Wanneer je door omstandigheden bent afgeweken van je reguliere aanpak, dan kan dat soms toch verrassende resultaten leiden. Er zijn talloze verschillen in management, zoals een andere voorvrucht, grondbewerking of andere bemesting, die zich uiteindelijk vertalen in een betere, of minder goede opbrengst. Of die managementverschillen nu bewust als experiment zijn ingezet of gewoon bij toeval zo uitgekomen zijn, maakt eigenlijk niet zoveel uit. Op dat moment is het relevant om de impact daarvan te kunnen meten.

Door het op gps-positie vastleggen van de opbrengstdata kun je de opbrengst op een kaart visualiseren. Daaruit blijkt al snel of de opbrengst vrij egaal is over het hele percelen of dat er een grote mate van variatie in zit. Ook hierbij kun je nagaan of je deze variatie verwacht is of dat er toch verrassende resultaten uit komen. Op basis van de gemeten verschillen is vaak ook een relatie te leggen met de bodem. De fysische toestand van bijvoorbeeld bodemverdichting of vochthoudend vermogen is zeker in een droger jaar een belangrijke factor van betekenis, die zich vertaald in de opbrengst.

BODEMPOTENTIE

Door opbrengstgegevens over de jaren heen te vergelijken komen

de jaarlijks terugkerende patronen, ook over gewassen heen, naar voren. Deze patronen worden vaak uitgedrukt als bodempotentie. Het vraagt wat meer analyse en databewerking om de relatieve opbrengst te bepalen en daarmee bijvoorbeeld de delen van het perceel die structureel een boven gemiddelde opbrengst leveren in beeld te brengen.

EXPERIMENTEN

Naast de effecten, die voortkomen uit natuurlijke omstandigheden en toegepast management is opbrengstmeting ook een nuttig instrument voor het verifiëren van een experiment. Het voorbeeld dat ik hierbij wil laten zien is een proef met variabele pootafstand in aardappelen. Je kunt met monsters een beeld krijgen van het

effect, maar dat kost behoorlijk wat inspanning, terwijl je met de opbrengstmeting op de aardappelrooier een volledig beeld krijgt, zonder veel extra inspanning.

De techniek van de opbrengstmeting is er en via veel loonwerkers is die ook al beschikbaar. Ik hoop dat ik u met dit artikel heb geïnspireerd om nog eens na te denken over de mogelijkheden die interessant zijn voor uw bedrijf. •

Een aantal van de voorbeelden is verzameld uit de resultaten van POP3 projecten MAXSUS en TIP, die mede gefinancierd zijn met een bijdrage uit het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).

In de rubriek ‘De Databoerin’ behandelt dataspecialist Nicole Bartelds iedere editie van de Akkerbouwkrant verschillende onderwerpen die te maken hebben met Smart Farming. Hoe kun je met slim gebruik van data je teelt verbeteren en de data uit het veld voor jou laten werken? Reacties kunt u sturen naar nicole@databoerin.nl

Het belang van oogstdata wordt nog wel eens onderschat. Dat is eigenlijk wel opmerkelijk, omdat je als boer eigenlijk het hele jaar aan het werk bent om uiteindelijk een goede oogst te krijgen. Dan verwacht je dat er meer interesse zou zijn om het resultaat ook meetbaar te maken.

Figuur 4 Opbrengst van proef met variabel poten; de varianten in de proefopzet zijn aangeduid met A, B en C.

Figuur 3 Graanopbrengst 2013-2016-2019; in groen de delen die boven gemiddelde opbrengst opleveren.

Figuur 2 Variatie aardappelopbrengst.

Figuur 1 Grafiek benchmarking verschillende graanrassen.

Hergebruik van organische producten in de landbouw neemt toe en is een belangrijke voorwaarde voor het realiseren van kringlooplandbouw. De correlatie met het stimuleren van het bodemleven zorgt in sommige gevallen ook voor het onderdrukken van ziekteverwekkers. Dat blijkt uit de projecten die Wageningen UR, Deltaris en Delphy hebben uitgevoerd.

DELPHY’S ACTUELE AKKERVRAAG

DELPHY’S ACTUELE AKKERVRAAG

Tekst en beeld: Martin de Vries

“Niet accepteren dat we als telers structureel te weinig verdienen”

marktherstelsystemen. Roubos hoopt het voorbeeld te volgen van de United Potato Growers of America, waar het is gelukt om meer balans tussen vraag en aanbod te krijgen te krijgen, ten gunste van de teler. “En dat begint met een gelijker niveau van informatie om zo die vragende markt te creëren. Vaak zorgt net iets minder aardappelen telen voor een veel betere prijsvorming. Die prijs wordt nu bij de beurs bepaald, maar dat werkt niet goed omdat de teler daar zijn transacties niet inbrengt. De prijzen worden gebaseerd op de aardappelen die in de vrije markt, maar die zijn er amper. De telers hebben namelijk veelal getekend voor een meeleververplichting, waartoe ze helemaal niet verplicht zijn.”

De ambities van de POC zijn groot, maar er zijn al behoorlijke stappen gezet. Zonder reuring te geven is al ongeveer vijftien procent van het areaal lid van de POC. “Het nadeel van corona was dat niemand fysiek bij elkaar kon komen. Ook het bestuur niet.

Dit gaf ons echter wel de tijd om veel met elkaar te praten en zaken uit te zoeken. Om ergens te beginnen en uit te leggen wat de POC voor de teler kan betekenen hebben we leden met flyers geworven. Nu starten we een tour door Nederland waarin we met een presentatie ons doel samenvatten. Ook hebben we een kostprijscalculator en een contracttool ontwikkeld, om contracten voor telers

te vergelijken en de markt inzichtelijk te maken.” Het bestuur is de eerste drie jaar onbezoldigd van start gegaan. “Omdat we vinden dat het nodig is om de teler hoger op de ladder in de markt te krijgen.”

“We richten ons op de consumptie ( dan hebben we het over tafel, friet en export, red. ) aardappelmarkt, omdat die relatief klein is. We hebben het

eigenlijk alleen over NoordwestEuropa.” Een lidmaatschap kost tot 2025 jaarlijks tweehonderd euro. “Van dit geld gaan we verder bouwen aan een sterke telersorganisatie.” Roubos realiseert zich dat eerdere pogingen om een POC op te richten waren mislukt, alhoewel toen in korte tijd meer dan de helft lid werd. Lid worden is laagdrempeling en we hebben nu zoveel juridische

mogelijkheden, dat de situatie anders is. Hoe groter de groep hoe meer kans dat het slaagt. Wij als telers zijn de baas, wij hebben de grond en de aardappelen. Niet de fabriek.”

Roubos weet dat veel telers toch kiezen voor een veilige keuze en daarom toch een meelevercontract tekenen. “Dat moet anders. Aardappelen blijven echt niet zomaar liggen

in de schuur, dat bleek wel in 2020.” Alhoewel de prijzen momenteel ‘zacht’ zijn, roept de POC voor komend seizoen op tot areaalbeperking. “Als je nagaat dat je nu voor een kilo tarwe 32 cent krijgt, dan kun je beter tarwe gaan telen dan aardappelen contracteren, wat geld kost. Een contract is in die zin schijnzekerheid. Want wat is veilig als je structureel te weinig verdient?”. •

Krachtenbundeling, een gezonde markt en transparantie in de keten. Het zijn de woorden die volgens de POC nodig zijn om het huidige systeem te veranderen. “Er wordt gewoon structureel te weinig verdiend. Een contract voelt veilig, maar de risico’s worden eenzijdig bij de telers van consumptieaardappelen neergelegd. Het probleem is feitelijk al opgelost door de consument drie of vier cent meer voor een patatje te laten betalen en dit rechtstreeks naar de boer te laten gaan. In export over zee is ook gewoon nog marge in verwerkt product om de teler meer te betalen zonder dat we exportaandeel verliezen én nog steeds concurrerend blijven richting bijvoorbeeld Amerika. Zo goedkoop produceren wij als sector nu. Er is dus marge, maar we kunnen een betere prijs niet afdwingen in de altijd maar groeiende vraag naar

friet zonder onze krachten te bundelen”, legt POC-voorzitter Jasper Roubos strijdvaardig uit. Zelf teelt Roubos in het Noord-Hollandse Abbenes consumptieaardappelen. “Mij is duidelijk geworden dat de extra inzet of opgelegde duurzaamheid niet betaald gaat worden door de markt. Als telers zijn wij geen waardig handelspartner. Daarom ben ik er van overtuigd dat we er niet aan ontkomen om ons te organiseren. Dankzij een sterke landbouwlobby is er nu ruimte in de Europese regelgeving om ons als producenten te organiseren en dit moeten we oppakken. We moeten een sterke organisatie opbouwen, zodat we eindelijk een waardige onderhandelingspositie krijgen.”

Doel van de POC om voor 1 januari 2025 zeventig procent van het areaal lid te krijgen. “We zitten nu in een opbouwfase,

maar we realiseren ons dat een POC alleen zin heeft als het breed wordt ondersteund.” In het verleden is vaker geprobeerd om een producentenorganisatie op te richten. Deze pogingen zijn gestrand, ook omdat toen de mogelijkheden voor een POC juridisch te beperkt waren. Met de wijziging in het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in 2018 valt de POC buiten de Kartelwetgeving en is er nu veel mogelijk voor een producentenorganisatie die vele juridische vrijheden kent. Daarmee hebben de telers nu echt een de middelen in handen om het verschil te maken. “Voorheen was het in de primaire sector alleen mogelijk om in coöperatieverband iets te zeggen over de markt en de prijzen, Doordat het complex en duur is om een coöperatie op te starten, en daarmee ook genoodzaakt bent om de afzet van telers te regelen, zien we daar geen overkoepelende

rol voor weggelegd. Daarmee krijg je de krachten niet meer gebundeld over het geheel.

Tot op dit moment zijn we niet in staat gebleken om de lage positie van de teler in de markt te verbeteren. Dat komt ook omdat we niet prijs kunnen stellen als er een overaanbod is. Ondertussen blijven de contractprijzen op een laag niveau en dit drukt behoorlijk op de liquiditeit van de telers.”

Voor Roubos is dit het moment om de positie van de consumptieaardappeltelers te verbeteren. Ook omdat er steeds meer ontwikkelingen zijn, die de liquiditeit in de agrarische sector verder onder druk zetten.

Denk bijvoorbeeld aan de vergroeningseisen. “Risico’s in de teelt omdat we steeds minder gewasbescherming mogen toepassen of door extremen in het klimaat, kunnen we niet doorberekenen in de prijs die we voor ons product krijgen.”

“Uiteindelijk zijn we ook zelf verantwoordelijk voor de huidige situatie, want wij produceren als telers meer aardappelen dan dat er vraag is. De afnemers zorgen er bovendien voor dat er net te veel wordt produceert, waardoor er onvoldoende vraag is. Met een uitgedachte inkoopstrategie vertroebelen de afnemers daarmee eigenlijk de basisprincipes van marktwerking, wat resulteert in een ongezonde markt. Kortweg: de aanbodzijde zijn de telers zelf, maar wordt gereguleerd door de afnemers.

Zij pakken de ruimte die wij weggeven, geef ze eens ongelijk.

Dat moet veranderen. We moeten er als telers voor zorgen dat het aanbod van aardappelen beter is afgestemd op de vraag.”

Als het de POC lukt om zeventig procent van het areaal voor 1 januari 2025 lid te krijgen, dan is er voldoende slagkracht om invloed uit te oefenen en sturing te geven aan

De positie van de teler in de markt verbeteren door krachten te bundelen. Het is de missie van de Producentenorganisatie Consumptieaardappelen (POC). Zij zoekt naar een betere onderhandelingspositie en uiteindelijk een betere prijsvorming met oog op een rendabele teelt. Want met de risico’s die telers momenteel dragen moet je je afvragen of je voor de huidige prijs wel een contract moet accepteren. “Waarom zou je op dit moment aardappelen telen als het geld kost en je voor tarwe 32 cent kunt krijgen?”, stelt akkerbouwer Jasper Roubos. Hij is één van de kartrekkers van de POC, die de aankomende tijd op een tour door Nederland trekt om telers aan zich te binden. “Het is nu of nooit.”

PRODUCENTENORGANISATIE CONSUMPTIEAARDAPPELEN START TOUR OM MARKTPOSITIE TE VERBETEREN

“Doel is om de positie van de consumptieaardappelteler in de markt verbeteren.”

Jasper Roubos is één van de kartrekkers van de POC.

Tekst en beeld: Martin de Vries

“ Betere benutting en meeropbrengst”

vloeibare zuurstofminnende bacteriën aan drijfmest of, in het geval van Compost-O, aan compost of vaste mest een interessante optie. “Meststromen gaan, mede door het wegvallen van de derogatie, steeds meer een plek vinden. Ook in de akkerbouw.”

De toevoeging van Compost-O is ook interessant voor gemeenten en composteerders. “We zetten het product dus breed in, omdat men overal de voordelen wel ziet. Zo zijn we ook bezig met het toepassen van een soortgelijk product in vijvers met het oog op algengroei en de uitspoelingsproblematiek. Daarnaast kijken we naar compostering van bijvoorbeeld de Japanse duizendknoop en jakobskruiskruid. Met het composteren van bermgras en de toevoeging van Compost-O® zien we al dat we de kiemkracht uit de zaden van bijvoorbeeld distels en ridderzuring halen. Dat is voor de akkerbouw natuurlijk wel belangrijk omdat je geen distels of ridderzuring door je bemesting op je land wilt hebben. ”

De producten van Rinagro vinden in Duitsland gretig aftrek. Ook in Nederland ontdekken steeds meer akkerbouwers de voordelen van Compost-O. “Zo zijn er akkerbouwers die de digestaat uitrijden over de percelen. Het nadeel is dat digestaat ook nogal wat ziekteverwerkers bevat, die letterlijk wormen en bijbehorend

bodemleven dood maken. Nadat Compost-O over de percelen was verneveld, zag je planten aan de bovenkant weer bewortelen en keerde langzaam maar zeker ook het bodemleven terug. Met het oog op renewable fertilizers is deze reststroom, mits op de juiste manier behandeld, dus interessant.”

De proeven van Rinagro gaan ondertussen verder. Zo worden er in Duitsland pilots/testen uitgezet om te kijken naar de combinatie paardenmest en een behandeling met Compost-O. “Omdat daar door dumping veel sprake is van uitspoeling van de meststoffen.” Ook bij het kantoor van Rinagro in Leeuwarden

zijn veldjes uitgezet waar een groep van vier stagiaires de effecten aan het monitoren zijn. “Dus er is ontzettend veel beweging op dit gebied.” •

Meer weten over Compost O®? Kijk op Rinagro Smart Farming.nl of bel met +31 515 232 724

Feitelijk wordt Compost-O in de markt gezet om te composteren en vaste mest te mineraliseren zonder te beluchten. Met AgriMestMix heeft Rinagro sinds 2010 echter een vergelijkbaar product. Dat is een vloeistof met een gepatenteerde aerobe bacteriecultuur, die aan de mest wordt toegevoegd. Effect is volgens de leverancier minder emissies van ammoniak(geur), methaan én lachgas, betere werking in de bodem, een sterkere beworteling en betere groei van de plant. “Onze focus lag altijd op de veehouderij”, legt Leroy Bult van Rinagro uit. “Het principe slaat echter aan in de markt. De interesse in de akkerbouw is behoorlijk, ook omdat telers zeer nauwkeurig zijn met de meststoffen, die ze toedienen. In de akkerbouwsector gaan we de boer op met Compost-O, dat weer zwaarder is qua bacteriecultuur in vergelijking met AgriMestMix. Dat moet ook omdat daar in korter tijdbestek behandeling moet plaatsvinden, omdat telers vaak geen mest in eigen opslag hebben.”

Rinagro heeft op verschillende plekken meerjarige veldproeven lopen. Onder andere in Duitsland (BIOCAS Interreg)

en Leeuwarden. “In 2019 was de proef in suikerbieten gericht op AgriMestMix met de terugrekening naar gelijke stikstof in dierlijke mest. Ondanks een lagere mestgift hadden wij met ons product eenzelfde opbrengst. Een jaar later hebben we de proef opnieuw gedaan, maar dan met een gelijke dosering van alle mestsystemen. Daar hadden we het beste resultaat met het hoogste eiwitgehalte in wintertarwe én een meeropbrengst van vijf procent. Vorig jaar lag de zetmeelaardappelteelt in de proeven centraal. De behandeling met Compost-O leidde tot het hoogste zetmeelgehalte én veertien procent meeropbrengst.”

De kunst is volgens Bult om te profiteren van de zuurstofrijke bacteriën in de mest, de zogenoemde aerobe bacteriën. “Hierdoor wordt de mineralisatie die normaliter pas op het land begint en laat vrijkomt, naar voren gehaald. Nutriënten zoals eiwitvormen worden gemineraliseerd onder zuurstofrijke omstandigheden, bacteriën houden stikstofvormen vast in lichaamseiwitten die goed opneembaar en uitwisselbaar zijn voor de plant. De stikstofbenutting

verkrijgen we door aminozuren aan de plant aan te bieden. Hierdoor krijgt de plant veel meer mogelijkheid om zich te ontwikkelen en te groeien. Resultaat is een hoger eiwitgehalte en een meeropbrengst met minder bemesting.”

Rinagro kijkt inmiddels verder. Bijvoorbeeld toevoeging van de vloeistof met het composteren van bermgras, waarbij het principe met Compost-O wezenlijk anders is als bokashi. “Het wordt niet afgedekt. Aanvankelijk was er daarom de angst voor emissies en uitspoeling. Maar omdat de bacteriecultuur stikstof bindt, is er een sterke reductie van emissies en krijg je juist geen uitspoeling.”

Kern van het uitrijden van compost is vanzelfsprekend het verbeteren van de bodemgesteldheid. Met de toevoeging van Compost-O wordt dit verder versterkt. “Voldoende van het juiste bodemleven zorgt voor luchtigheid in de grond. Omdat we in de bodem een gebrek hebben aan zuurstofrijk bodemleven, treedt bodemverdichting op. Als je het kan omdraaien en

er voor kunt zorgen dat het juiste zuurstofrijke bodemleven terugkeert, krijg je een bodem die zichzelf luchtig houdt. Dit zorgt er vervolgens weer voor dat de plant ruimte en beter benutbare voedingstoffen ter beschikking heeft om efficiënter te groeien, door betere en diepere beworteling. Humusopbouw, water regulerend vermogen en de mogelijkheid tot het opnemen van sporenelementen zijn de grote pluspunten van Compost-O.”

Compost-O kan in principe ook worden uitgereden over het veld. De veldspuit dient wel honderd procent pesticidenvrij te zijn. Doordat steeds meer akkerbouwers de samenwerking zoeken met veehouders is het toevoegen van de

mogelijkheden aan de plant geeft om efficiënter en beter te groeien.”

COMPOST­O ZORGT VOOR EFFICIËNTERE GROEI VAN GEWAS

Tekst: Martin de Vries • Beeld: Rinagro

Bezichtiging van de proefvelden in Duitsland.

Resultaat van proefoogst.

ICL introduceert nieuwe meststof in Benelux

Slechts op één plek in de wereld wordt het unieke mineraal Polysulphate gedolven. Onder de Noordzee bij Engeland. De introductie van de meststof was rond 2015.

“Inmiddels is Polysulphate volledig ingeburgerd en veel gebruikt”, weet agronomist Lex Slootweg van ICL Benelux te vertellen. ICL biedt als

meststoffenspecialist Polysulphate exclusief aan.

“Niet alleen in Europa, maar ook in de groeimarkten zijn we actief met deze meststof.”

De winning van Polysulphate gebeurt nog maar een aantal jaren op grote schaal, maar is nu al niet meer weg te denken.

“We hadden in Engeland al een

mijn waar we kali 60 wonnen. Dit was op een kilometer diepte. Dit was op een gegeven moment niet meer rendabel.

Geologen lieten echter zien dat op zo’n honderdvijftig meter dieper polyhaliet zit. Dit is in de wereld al een bekend mineraal, maar werd tot die tijd nog nergens rendabel gedolven.

Wij waren met de mijn al uitgerust.” ICL had al een eigen spoorlijn richting de haven en transporteert de meststof vanaf daar met zeeschepen over de hele wereld. “Via Antwerpen of Amsterdam transporteren we de meststof verder in België en Nederland.”

Het gewonnen materiaal Polysulphate wordt zonder chemische bewerking tot kleine stukjes gebroken en afgezeefd. Dat maakt Polysulphate ook

geschikt voor gebruik in de biologische landbouw.

Met Polysulphate biedt ICL een meststof aan die niet alleen voor akkerbouw en groenteteelt gebruikt wordt, maar ook op grasland wordt ingezet. “Kijken we naar akkerbouw en groenteteelt dan zetten we het vooral in als kaliummeststof waarmee tegelijkertijd waardevolle calcium, magnesium en zwavel gegeven wordt.”

Met name in zoutgevoelige gewassen als uien, peen, groentegewassen en aardappelen neemt het gebruik steeds verder toe.

Polysulphate is een chloorarme kalimeststof die naast kali ook nog magnesium, calcium en zwavel bevat.

Zowel kalium als magnesium

hebben een positief effect op de droogtetolerantie.

Met name calcium en – in mindere mate – kali werken positief op de kwaliteit en bewaarbaarheid van het product. Calcium wordt door de meeste gewassen vroeg in het groeiseizoen opgenomen door de wortelhaarpunten. “In de akkerbouw wordt Polysulphate vooral ingezet als basisbemesting. Omdat de nutriënten over langere tijd worden vrijgegeven, krijg je geen grote druk met het oog op de zoutlast. Het is volkomen veilig toe te passen, zowel voor het gewas als de bodem.”

Polysulphate wordt ook in toenemende mate in blends toegepast. Vooral in aardappelen wordt er gezocht naar een op maat gemaakt

'recept' en wordt de meststof samen met kali 60 gemengd. Kali 60 bevat veel chloride en heeft een hoge zoutindex. “In een blend met kali 60 heeft nog steeds de helft van de korrels een hoog chloride- en zoutgehalte. Dit geeft een dusdanig hoge puntbelasting dat het gevaar bestaat dat een kali 60 korreltje in de blend wortel- en/of kiemverbranding geeft. Daarnaast willen een toenemend aantal akkerbouwers minder chloride geven met het oog op bodemgezondheid.”

Binnen ICL werd duidelijk dat er naast het succesvolle Polysulphate een behoefte leeft naar een product wat het beste van twee producten combineert. Daarop is het product PotashpluS ontwikkeld, wat reeds een aantal jaren succesvol wordt gebruikt in Duitsland, Frankrijk en Engeland. “Je kunt zelf blends maken van korrels Polysulphate en korrels kali 60, of een samengestelde korrel opbouwen vanuit poeders. Wij kiezen voor het tweede.”

PotashpluS is nu de nieuwe meststof waarbij vijftig procent Polysulphate-poeder aan kali 60-poeder is toegevoegd. Dit wordt gemengd tot een homogeen product en vervolgens onder hoge druk gecompacteerd tot een korrel. “Omdat ook het chloorgehalte is gehalveerd, is het product veiliger dan kali 60 voor een kiemplantje of worteltje. Daarnaast wordt er veelzijdiger bemest dan kali 60 aangezien

PotashpluS ook zwavel, calcium en magnesium bevat.” Bovendien is de korrelvorm een goedkopere optie dan een blend.

“Waarom PotashpluS nog niet eerder in Belgie en Nederland beschikbaar was? Dat had vooral met de capaciteit te maken. Het is begonnen in Engeland, Frankrijk en Duitsland. In deze landen is het product erg succesvol. Nu brengen we het op gang voor de rest van Europa. Alles op alles is gezet om PotashpluS voor het aankomende teeltseizoen beschikbaar te krijgen en dat is gelukt.”

Een aantal bedrijven in Nederland heeft het afgelopen seizoen reeds PotashpluS gestrooid. In pootaardappelen, winterpeen en spruitkool zijn in Nederland inmiddels proeven uitgevoerd. Daarbij is gekeken naar een functie van PotashpluS als basis- en als bijbemesting, in principe kan het beide. Als basisbemesting, maar ook later als bijvoorbeeld met dierlijke mest de basis wordt gelegd. Het type grond maakt niet uit”, legt Slootweg uit.

De pijlen zullen in ieder geval op gewassen als aardappelen, suikerbieten, mais en spruitkool worden gericht. Met het oog op de aanwezigheid van chloride in relatie tot het onderwatergewicht is toepassing in aardappel ras- en teeltdoel afhankelijk. Slootweg weet dat blenden in de natuur van de

In

De samenstelling van PotashpluS

is PotashpluS een kalium en zwavel meststof, maar de meststof bevat ook magnesium (Mg) en calcium (Ca) en levert alle kalium (K) en zwavel (S) die het gewas nodig is in een enkele strooibeurt.

De voordelen van PotashpluS

• Multi-nutriënt meststof die K levert, maar ook S (eiwitvorming), Mg (fotosynthese) en Ca (sterke, hoog-kwalitatieve gewassen) allen in dezelfde strooibeurt.

• De Polysulphate component betekent een lager chloridegehalte in PotashpluS in vergelijking met K-60.

• Hoog zwavelgehalte in PotashpluS verzekert de gezonde groei van alle gewassen; in het bijzonder graan, grasland, spruitkool, koolzaad en vlinderbloemigen vereisen een bemesting met zwavel.

• De toevoeging van Polysulphate waarborgt een continue levering van zwavel gedurende het groeiseizoen van het gewas. Daarmee wordt het risico van uitspoeling op zandgronden gereduceerd vooral na hevige neerslag.

• Levert plantbeschikbaar calcium, vooral belangrijk vanwege de tekorten op alle grondsoorten op veel percelen.

Nederlandse en Belgische meststoffendistributeurs zit. “Toch denk ik dat iedereen op een samengestelde korrel zit te wachten. Dit blijkt uit het succes van deze meststof in de ons omliggende landen.”

PotashpluS is voldoende op voorraad voor komend seizoen en zal via de distributeurs worden verspreid. “Op tijd voor de basisbemesting.” PotashpluS is inmiddels opgenomen in

de strooitabellen van de meest gangbare kunstmeststrooiers. •

Bel +31 418-655780 of mail naar info.benelux@icl-group.com

Het beste van twee werelden in één korrel. ICL Benelux introduceert met PotashpluS een meststof waarbij twee mineralen in één korrel zijn samen gebracht: Polysulphate en kali 60. Dit geeft nieuwe mogelijkheden binnen het bemestingsplan. Agronomist Lex Slootweg van ICL legt uit hoe de reeds bekendere meststof Polysulphate zich verhoudt tot de nieuwkomer op de markt PotashpluS.

POTASHPLUS IS POLYSULPHATE EN KALI 60 IN ÉÉN KORREL

eerste instantie

MEER WETEN OVER POTASHPLUS?

Het afgelopen seizoen is er op een aantal plekken met PotashpluS gestrooid in aardappelen.

PotashpluS geeft nieuwe mogelijkheden binnen bemestingsplan.

Tekst: Martin de Vries • Beeld: ICL Benelux

“Belangrijke innovatie op gebied van stikstofbemesting”

BlueN is een biostimulant,

aanvulling, of deels vervanging, van

in

mooie resultaten zien. “Ook ten opzichte van normale bemesting

BlueN bevat de bacterie

Methylobacterium Symbioticum, die stikstof uit de lucht bindt.

Dat proces, nitrogenase genaamd, is hetzelfde waarmee vlinderbloemigen, zoals erwten, bonen en klaver stikstofgas uit de lucht binden. “Alleen doen die dat met de Rhizobiumbacterie”, legt Allard Jukema uit. Dan zou je denken als we deze Rhizobium bacterie nou eens vermeerderen en toepassen in andere gewassen, dan kunnen deze misschien ook stikstof uit de lucht binden. Immers, de lucht om ons heen bestaat voor 78 procent uit stikstofgas. Helaas bleek de Rhizobium-bacterie hier niet geschikt voor, maar er werd wel een andere bacterie ontdekt die dat wel kan. Dit is het middel

BlueN geworden.” Corteva introduceert deze biostimulant deze winter in Nederland.

Akkerbouwers, veehouders en tuinders kunnen het middel in 2023 in gaan zetten in de verschillende gewassen. “Het is een mooie innovatie die goed past in de huidige tijd waarbij verdere vergroening een thema is. De stikstofruimte die gewassen hebben is ook vaker suboptimaal dan voorheen. Dat wil zeggen dat de gebruiksnormen onder

de optimale behoefte van een gewas liggen. BlueN kan dan dit zogenoemde ‘stikstofgat’ aanvullen.” De biostimulant mag bovendien ook in de biologische landbouw worden toegepast.

Een gewasbespuiting met BlueN levert meestal ongeveer dertig kilogram stikstof per hectare op, “Afhankelijk van de groeiperiode en mits het middel bij de juiste weersomstandigheden wordt toegepast. Bij suikerbieten en mais, die een langere groeiperiode kennen, kan dit nog iets meer zijn dan dertig kilo”, tekent Jukema op uit meerderjarig onderzoek in diverse gewassen. Het is wel een biostimulant en daarom allemaal niet zo zwart/wit als bij de traditionele bemesting. Maar er is ook echt wetenschappelijk aangetoond dat het middel zorgt dat gewassen stikstof uit de lucht kunnen binden, dus dit is echt een nieuwe ontwikkeling. Ook met proeven bij PPO Lelystad met suikerbieten, aardappelen, graan, mais en groenbemesters is de toegevoegde waarde van BlueN gebleken. “Nu (eind oktober bekeken we met Allard Jukema de proefvelden bij Lelystad, red.) toont Italiaans

raaigras misschien iets geler, maar dat komt omdat het gewas veel verder ontwikkeld is. Over het algemeen is er met de toediening van BlueN meer stikstof beschikbaar voor de plant.”

Bijkomend voordeel van BlueN is dat de biostimulant er voor zorgt dat stikstof ook in drogere omstandigheden beschikbaar is voor de plant. Normaal gesproken is stikstof uit de bodem dan minder goed opneembaar. “Het afgelopen seizoen was misschien wel extreem, maar in een groeiseizoen zitten altijd wel momenten dat door droogte de stikstofleverantie door de wortels niet optimaal is. Met BlueN blijft dit door het seizoen heen constant en blijft het gewas ook als het droog is stikstof uit de lucht binden. Tot op zeker hoogte natuurlijk zegt Jukema, als het gewas verdroogd, dan houdt de werking van BlueN op een gegeven moment ook op. Bovendien stimuleert de bacterie de fotosynthese, wat het opbrengstpotentieel weer ten goede komt.”

De toediening van BlueN is over

het algemeen aan het begin van de teelt. “Als het gewas voldoende bladmassa heeft. Met graan gaat het om de periode tussen einde uitstoeling en tweede knoop, zeg maar het T1 of halmverkorter-stadium. Voor aardappelen als het gewas ongeveer vijftien centimeter groot is, bieten in het zes tot acht bladstadium en bij mais tussen het vier en acht blad stadium.”

BlueN wordt alleen via de huidmondjes van de bladeren opgenomen. De bacterie wordt als het ware gelokt door de methanol, die uit de huidmondjes vrijkomt. Het bovengrondse gedeelte van de plant wordt door de bacterie ‘gekoloniseerd’, waarna het nitrogenase-proces begint. De eerste stikstof wordt na ongeveer zeven dagen aan de plant afgegeven. Na twee tot drie weken is de kolonisatie volledig.

Corteva adviseert om BlueN, naast het moment dat het blad voldoende actief is, vooral toe te passen als het ‘groeizaam’ weer is. “Milde temperaturen. Dus als de dagtemperatuur minimaal graden is met voldoende bodemvocht en een luchtvochtigheid boven de zestig

procent. Bacteriën houden over het algemeen niet van kou. Bovendien staan met groeizaam weer de huidmondjes van de plant open. De bacterie moet het blad in via de huidmondjes anders kan de kolonisatie niet goed verlopen.”

BlueN kan gewoon in de veldspuit. “De voorkeur heeft een aparte toepassing, maar soms is mengen mogelijk.

Pas echter wel op, want er zijn diverse middelen die de effectiviteit van de bacterie verlagen. Dit kan zowel komen door de werkzame stof zelf als door de hulpstoffen in de formulering. We weten dat mengen met een aardappelfungicide als Revus of Zovec kan, maar in graan wordt het mengen met een fungicide weer lastiger. In graan is een menging met sommige halmverkorters wel mogelijk.”

Raadpleeg de meest actuele mengbaarheidslijst op de website www.corteva.nl.

“Als we kijken voor welke telers BlueN interessant is dan zijn er verschillende groepen. Allereerst voor teelten waar je niet optimaal kunt bemesten

door wettelijke beperkingen en gebruiksnormen. BlueN telt niet mee bij de gebruiksnormen, dus dat is een mogelijkheid om de plant wat extra stikstof te geven. In de tweede plaats voor telers die hun gewas in het groeiseizoen optimaler van

stikstof willen voorzien. Ten derde voor biologische telers, die helemaal geen kunstmest mogen gebruiken. En tot slot voor telers die willen besparen op de hoge kunstmestprijzen.”

“We hebben met dit middel nu

ook wel de wind in de rug door de huidige kunstmestprijzen. De adviesprijs van BlueN ligt nu rond de veertig euro per hectare. Als we dan ongeveer dertig kilogram stikstof per hectare leveren, dan hebben we het over 1,33 euro per kilogram stikstof. Met kunstmest

ADVERTENTIE

kom je nu op ongeveer drie euro uit per kilogram stikstof.”

De introductie van BlueN heeft in Frankrijk, België en Duitsland afgelopen winter al plaatsgevonden. Daar was het eerste jaar vooral interesse onder graan-, aardappel- en maistelers.

Volgend jaar wordt daar een (flinke) groei van het gebruik verwacht.

Jukema: “In Frankrijk is een enquête gehouden onder de telers, 96 procent gaf aan het middel volgend jaar weer te gebruiken. Dat vinden we een mooi compliment voor het product.” •

NIEUW

UNIVERSELE STALMESTSTROOIER MET SMALLE LAADBAK!

GOEDKEURING EU

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl no. 5 2022

die gewassen

staat stelt om op natuurlijke wijze stikstof uit de lucht te binden. Het is een nieuwe stikstofbron voor het gewas, als

de traditionele bemesting, zo stelt Allard Jukema van Corteva Agriscience enthousiast. Diverse proeven met BlueN laten

staat het gewas er wat groener en vitaler op.” Tekst en beeld: Martin de Vries

BLUEN BINDT STIKSTOF UIT DE LUCHT EN GEEFT DIE AAN HET GEWAS

Het verschil in Italiaans raaigras zonder BlueN (links) en met BlueN (rechts). Het gewas is verder ontwikkeld.

Het verschil in groenbemesters waarbij het gewas met BlueN (rechts) beter en egaler ontwikkeld is.

“Graanschimmels bestrijden loont met Revytrex altijd”

Zekerheid tot aan de oogst

“We hebben nog niet vaak seizoenen gehad waarin de tarwe het zo goed deed als in 2022”, blikt Guus Bergmans terug. “Er zijn vooral dankzij het mooie weer prachtige opbrengsten gehaald. En de schimmelziekten waren over het algemeen goed beheersbaar. Maar er waren ook verschillen. In het midden en noorden van het land was er sprake van vroege gele roest en later in het seizoen stak septoria daar de kop op. In mijn eigen werkgebied Zuid-Nederland hadden we in het voorjaar de nodige percelen met gele roest maar verder is het rustig gebleven.”

REVYTREX BETAALT

ZICHZELF TERUG

Dat is allemaal winst want de middelkosten zijn amper hoger.”

De meest opvallende proef die Bergmans dit seizoen onder ogen kreeg was een proef met alleen bespuitingen op T2. De proef lag op meerdere locaties en werd uitgevoerd met meerdere rassen. Dus niet alleen gevoelige maar ook gezonde rassen. Bergmans: “Een bespuiting met Revytrex bracht hier gemiddeld driehonderd kilo meer in de graantank dan andere fungiciden. Dat laat mooi zien wat je kunt bereiken als je het sterkste middel spuit in het belangrijkste stadium van de tarweteelt. Op het T2 moment bescherm je immers het hele productieapparaat van de tarweplant. Ook in gezonde rassen betaalt een bespuiting met Revytrex zich terug.”

handelsbedrijven zelf. Voor BASF is dat heel leerzaam want we zien dan hoe onze producten presteren in de schema’s, die zij weer aan de telers adviseren. En de gewasbeschermingsfirma’s hebben kunnen zien dat strategieën met een Revysolbevattend middel als Revytrex een hele betrouwbare bescherming bieden. Veel van onze afnemers hebben de Revytrex in 2022 daarom ook al naar tevredenheid in de praktijk geadviseerd. Dat hoor ik als ze onze proefvelden bezoeken. En volgend jaar is de Revytrex volop verkrijgbaar.”

ZEER LANGE DUURWERKING

Nieuw met Revysol

•

•

In proeven ziet de technisch productadviseur van BASF over de jaren heen dat een strategie met bespuitingen op T1 en T2 een meeropbrengst geeft van zestien-tot zeventienhonderd kilo ten opzichte van onbehandeld. “Dit jaar was het zelfs nog iets meer. Bij graanprijzen van ruim een kwartje kan zo’n strategie al uit en met de huidige prijzen helemaal. En met Revytrex op T2 kom je nog weer 250 kilo verder.

BETROUWBARE BESCHERMING

Emiel Kamminga: “Korstvorming in uien is een gigaprobleem”.

Seizoen 2022 was voor Revytrex een testmarkt. “Het middel was nog niet onbeperkt verkrijgbaar”, vertelt Bergmans, “Maar de gewasbeschermingshandel heeft in voorgaande jaren in proeven al kunnen zien hoe goed de Revytrex presteert. Het lag niet alleen in onze eigen proeven maar ook in die van de

Bergmans ziet voldoende redenen waarom Revytrex vanaf 2023 een mooie toekomst tegemoet gaat. “De belangrijkste eigenschap is natuurlijk de sterke werking op de belangrijkste schimmels. Tegen septoria is er geen betere en tegen roesten kan Revytrex zich eenvoudig meten met de concurrentie. Het is een kant-enklaar product en mede dankzij de uitmuntende UV-bestendigheid is de duurwerking zeer lang. Als je op T2 het beste middel wilt inzetten is Revytrex gewoon de beste keuze.” •

Om de effectiviteit van de graanfungiciden te onderzoeken heeft BASF in de periode 2019 - 2022 op meerdere locaties proeven uitgevoerd. In diverse tarwe rassen zijn onder druk van onder andere septoria en roesten eenmalige toepassingen uitgevoerd om zo de individuele kracht van een fungicide te toetsen. Het nieuwe fungicide Revytrex blijkt zeer effectief te zijn en scoort gemiddeld een hogere meeropbrengst ten opzichte van de twee marktreferenties.

Voor een sterke duurwerking op T2 in tarwe

Superieur op septoria en goed op roesten

Krachtig onder wisselende omstandigheden

Zelfs in een relatief gunstig tarwejaar als 2022 resulteert een bespuiting met het fungicide Revytrex nog in een meeropbrengst van gemiddeld 250 kilo ten opzichte van andere middelen. Ook in gezonde rassen. “Dat kan dus altijd uit”, aldus technisch productadviseur Guus Bergmans van BASF Nederland. “Revytrex heeft heel wat in z’n mars.”

Meeropbrengst wintertarwe 2019 2022 in kg/ha (N=15)

GUUS BERGMANS, TECHNISCH PRODUCTADVISEUR BASF:

“ Klimaat dwingt ons naar mechanisch koelen”

echter dat natuurlijke koeling steeds moeilijker zal worden als we steeds zachtere winters krijgen, dus willen Bert en ik de komende jaren vooral investeren in mechanische koelingssystemen.”

In het gedeelte met mechanische koeling kan Geraats de aardappelen met weinig gewichts- en kwaliteitsverlies bewaren. Hij probeert de indroging op maximaal vier tot vijf procent te houden, bij levering in juli. “De uitdaging is om onder de vier procent te komen. Dat betekent minder ventileren, maar geeft ook een risico, ze mogen niet gaan rotten natuurlijk. Het blijft balanceren om goed te kunnen bewaren, het is echt een vak. Wat cruciaal is en blijft, is de kwaliteit van de partij die ingeschuurd wordt.”

KIEMREMMER BEVALT GOED

De CO2 wordt door Mooij Agro bewaarcomputer automatisch gemeten en afgezogen. De relatieve luchtvochtigheid wordt door de condenskoeling continu boven de negentig procent gehouden. Als kiemremmingsmiddel kiest Geraats voor 1,4SIGHT®. “Een vrij duur en heel vluchtig middel, dus wij proberen alles zoveel mogelijk dicht te houden tijdens

de bewaring, maar het werkt wel langdurig. En het werkt goed op de kiemrust.” In 2020 werden, om de energiekosten natuurlijk zo laag mogelijk te houden, circa tweeduizend zonnepanelen op de daken van alle loodsen gelegd.

Maar Geraats heeft nog veel meer toekomstplannen. “Wij gaan niet zozeer uitbreiden in hectares, maar willen de komende jaren meer bewaarruimte bouwen, zodat we zo weinig mogelijk hectares per se af land hoeven te leveren.” Een ander doel is om alles onder mechanische koeling te brengen, ook omdat de broers verwachten dat de winters steeds zachter zullen worden. Dit als gevolg van de opwarming van de atmosfeer en de wereldzeeën.

Geraats: “Kijk naar het afgelopen voorjaar en de zomer, wekenlang kurkdroog en bloedheet.

Als wij straks lastiger met buitenlucht kunnen koelen, geeft mechanische koeling veel meer rust en zekerheid.” En de broers doen het niet voor niets, alles zo toekomstgericht mogelijk maken, want ze hebben allebei kinderen die het akkerbouwbedrijf mogelijk ook willen overnemen.

“Mijn broer en ik bekijken de komende jaren welke kant het op gaat, om vervolgens dat proces in zo goed mogelijke banen te leiden.” •

Een medewerker van Geraats BV is op het moment van het interview druk bezig de Fontane frietaardappelen in te schuren.

“Wij zijn écht gespecialiseerd in de aardappelteelt en telen vijf aardappelrassen en ook nog mais voor CCM. Wij hebben ook eigen uitgangsmateriaal

vijfde oogst wordt momenteel dus ingeschuurd.

Belangrijkste redenen voor beide broers om de opslag met tienduizend ton uit te breiden was om het oogstrisico te beperken en de prijs meer te

kunnen bepalen. Geraats: “Nu kunnen wij zelf bepalen wanneer en hoe snel wij moeten oogsten. Het beste oogstmoment dus en dat betekent met goed weer lange dagen maken, omdat er ook regendagen komen in de oogstperiode. Verder wilden wij de prijs van ons product meer zelf kunnen bepalen. Af land ben je afhankelijk van dag- of weekprijzen.”

Al hebben ze nu circa twintigduizend ton opslag, ze kunnen nog steeds niet alles kwijt. Maar dat hoeft ook niet volgens de Limburgse akkerbouwer. “De Zorba’s die wij telen, een vrij vroeg ras, is een aardappelsoort die je slechter kunt bewaren, dus die gaan altijd af land. Dit jaar hebben wij vrij goede prijzen gelukkig, maar dat moet ook wel gezien de droogte en de hoge brandstofprijzen.” Naast Zorba telen ze de rassen Fontane, Innovator, Arsenal en de moeilijk te telen soort Ivory Russet.

De Ivory Russet’s worden speciaal geteeld voor de Franse frietjes voor onder andere de McDonald’s. Geraats: “Die willen

per se dat ras voor hun frieten.

Maar het is een ras dat slecht tegen de droogte kan, dus dit jaar hebben we heel veel moeten beregenen.”

MILIEUVRIENDELIJK

KOELMIDDEL

Akkerbouwer Johan Geraats die samen met broer Bert op twee locaties een akkerbouwbedrijf van circa 650 hectare runt in het Limburgse Baexem is dik tevreden met zijn nieuwe bewaarschuur. Al kan nog steeds niet alles opgeslagen worden, ze gingen met de nieuwbouw wel van tien­ naar circa twintigduizend ton opslag. “Daarvan is vijfduizend ton nu mechanisch gekoeld op deze locatie in Baexem en wij willen hier uiteindelijk alles mechanisch kunnen koelen.” Tekst en beeld: Dick van Doorn en telen dus pootgoed.” In 2018 werd de huidige nieuwe bewaarplaats gebouwd door naast de bestaande hal voor vierduizend ton twee nieuwe bewaarhallen te zetten voor in totaal tienduizend ton opslag. Alles wordt losgestort opgeslagen bij Geraats BV. De

Zoals gezegd wil Geraats BV in de toekomst alles mechanisch of ondersteunend gekoeld hebben. Nu is dat op de thuislocatie in Baexem nog vijfduizend ton, de rest wordt met buitenlucht gekoeld. De nieuwe bewaarloodsen zijn dubbel geïsoleerd en hebben een hele hoge isolatie- oftewel K-waarde. De mechanische koelingssystemen zijn van ENGIE (dat inmiddels EQUANS heet), de bewaarcomputer is van Mooij Agro. Een mooie combi die goed werkt volgens Geraats. Alles is volledig roostervloer. De koeling is door middel van condens met ammoniak, een natuurlijk koudemiddel. De mechanisch gekoelde aardappels zijn vlot tot eind juli te bewaren. De natuurlijk gekoelde tot medio mei, afhankelijk van het weer. Geraats: “Ik denk

NIEUWE BEWAARSCHUUR MAAKT LIMBURGS AKKERBOUWBEDRIJF FLEXIBELER

‘ZELF PRIJS KUNNEN BEPALEN’

De mechanische koelingssystemen zijn van ENGIE, de bewaarcomputer is van Mooij Agro. Een mooie combi die goed werkt volgens Geraats.

Johan Geraats: “Kijk naar het afgelopen voorjaar en de zomer, wekenlang kurkdroog en bloedheet. Als wij straks lastiger met buitenlucht kunnen koelen, geeft mechanische koeling veel meer rust en zekerheid.”

Al kan nog steeds niet alles opgeslagen worden, familie Geraats ging met de nieuwbouw wel van tien- naar circa twintigduizend ton opslag.

Eilander akkerbouwers gaan zelf opslaan en sorteren

Keuzes maken? Eerst maar naar De Landbouwbeurs Leeuwarden!

Door de handen ineen te slaan kunnen

bieden. Door bepaalde diensten te centraliseren en dit te behouden voor Texel, namen akkerbouwbedrijven Langeveld uit De Cocksdorp en Van der Star uit Oosterend zo'n tien jaar geleden de Landbouwcentrale Texel over. Dé plek op eiland waar landbouwproducten worden opgeslagen en gesorteerd. Tijden veranderen, ook voor de landbouw op Texel. Per juni 2023 krijgt Landbouwcentrale Texel in Den Burg namelijk een andere bestemming. “De akkerbouwbedrijven op het Waddeneiland worden groter, waardoor het opslag­ en sorteerwerk steeds minder werd.”

Langeveld en Van der Star zijn in 2013 in de Landbouwcentrale Texel gestapt om de centrale bewaarplek voor het eiland te behouden. De locatie in Den Burg heeft ruimte voor de vijftienhonderd ton aan producten. Daarnaast worden aardappelen gekoeld en wordt Talent-bewaring aangeboden. Op de locatie worden bovendien granen en graszaad ingenomen, opgeslagen en gedroogd. De Landbouwcentrale Texel is ook nog eens depothouder voor Agrifirm. Landbouwproducten als gewasbescherming, zaaizaden, meststoffen en diervoeders zijn daardoor op de centrale plek op voorraad voor de eilander akkerbouwers beschikbaar. Vanuit daar worden de producten in ontvangst genomen, opgeslagen en uitgeleverd.

“We zijn destijds met de Landbouwcentrale Texel

begonnen als een losstaand bedrijf naast die van onze”, legt Arnold Langeveld uit. Hij heeft samen met zijn zoon een akkerbouwbedrijf met een areaal van ongeveer honderdzestig hectare op het eiland. Ook hij heeft een eigen opslag op de locatie in De Cocksdorp waar plek is voor ruim tweeduizend ton aan producten. Samen met een tweede locatie heeft het bedrijf opslagruimte voor totaal 2500 tot 3000 ton voor voornamelijk aardappelen. “De sorteeractiviteiten doen we zelf.”

Hetzelfde geldt eigenlijk voor Van der Star in Oosterend. Het akkerbouw- en loonbedrijf heeft recentelijk nog geïnvesteerd in bewaring. “Op het thuisbedrijf is er ongeveer tweeduizend ton opslagruimte. We hebben recentelijk een vonkelnieuwe loods gebouwd voor het laden en lossen van pootgoed in kisten. Die staan inmiddels onderdak zodat we te allen

tijde door kunnen werken. Bovendien komt het de kwaliteit van de producten ten goede. Wind staat hier immers altijd”, legt Bart van der Star uit.

Het besluit om de Landbouwcentrale Texel te verkopen is in goede harmonie geweest. Daarmee krijgt de locatie in Den Burg per juni 2023 een andere functie.

“We hebben het samen besloten”, vertelt Langeveld. “Het depot voor Agrifirm blijven we volhouden, maar op een andere wijze. De depothouder levert inmiddels ook het meeste al direct aan de bedrijven. Wat overblijft zijn de kleine entiteiten. Naar de toekomst toe denken willen we nog depots inrichten voor de producten op het gebied van meststoffen en gewasbescherming, voor de agrariërs die iets te kort komen.” •

Voor agrariërs is De Landbouwbeurs Leeuwarden dé vakbeurs om kennis en ideeën op te doen, je te oriënteren en elkaar te ontmoeten. Ontdek bij honderden exposanten de nieuwste trends, machines en producten. Sluiten bij het Boeren Praatpodium aan bij lezingen over onder andere waterbeheer en het klimaat, stikstof (Van hoofdpijndossier naar geld in de portemonnee!), het nieuwe GLB en nitraatbeleid, smeertechnieken en nog veel meer. Ontdek de nieuwste teelttechnieken, vergelijk de grootste merken of oriënteer je in de ‘Werken en leren in de Landbouw’ straat. Ben je benieuwd hoe de toekomst van de agrarische sector eruitziet? Breng dan een bezoek aan De Landbouwbeurs Leeuwarden!

@WTCLandbouw

@delandbouwbeurs

akkerbouwers binnen een begrenst gebied als een eiland beperkingen het hoofd

LANDBOUWCENTRALE TEXEL WORDT OVERBODIG EN KRIJGT ANDERE BESTEMMING

Tekst en beeld: Martin de Vries

Geconditioneerde opslag van aardappelen.

Op de locatie in Den Burg wordt graan van telers van Texel bewaard.

THEMA: RESULTATEN EN BEWARING

“ Hoogwaardig stammenmateriaal in één vloeiende lijn de kist in”

Kloppenburg licht de aanleiding voor de nieuwe machine toe: “Helaas hebben wij in 2020 een brand gehad. We hadden daarvoor al een kistenrooier en vroegen ons af: hoe zouden we het opnieuw willen doen? Daarna zijn we in samenspraak met de speciaalbouwafdeling van Veenma tot het

eindresultaat gekomen zoals dat hier nu staat. We hebben er in het ontwerp van de kistenrooier naar gestreefd om de aardappelen zo goed als in één vloeiende lijn ín de kist te krijgen. Met minimale beschadiging, minimale versmering en ergens toch ook wel een stukje capaciteit.”

“De voorkant van de machine is ongewijzigd gebleven. Waar normaal de elevator aan bevestigd zit, is het platform met leestafel, kistenkantelaar, rollenband en kisten pick-up-systeem gemonteerd. Besloten is om het axiaalbed ook over de volledige breedte te houden. Zodoende heb je als de omstandigheden een keer

minder zijn, toch goede reiniging. Achter het axiaalbed is er een versmalling naar de leestafel toe en vanuit de leestafel worden ze in de kist afgelegd.”

Voor Veenma Speciaalbouw was de aanbouw op dit type Grimme ook nieuw.

Johannes Pel: “Dit is de eerste kistenrooier die we bouwen uit een Gimme GT. De rooier is extreem productvriendelijk. De valmomenten zijn geminimaliseerd. Het is wel een rooier met reiniging. Op deze rooier zit een variabele axiaalset.

Hij is nog niet in de kleuren zoals je ziet, maar dat gaat het komende seizoen wel gebeuren als we de complete afbouw hebben gedaan. De arealen worden groter. Capaciteit om de aardappelen uit de grond te krijgen is er niet helemaal met de bestaande principes. Met deze kistenrooier is een capaciteit van drie hectare per dag mogelijk.”

Achter de axiaalset is een leestafel met een systeem dat kisten kantelt om de leestafel, zodat de aardappelen op een hele vriendelijke manier, zonder beschadigingen, in de kist vallen.

Er zit een oog op, waardoor de kist bij het afvullen automatisch naar beneden zakt. Als de kist vol is, kun je hem achterover drukken met de hydraulische rollerband die de kist eraf draait.

Het pick-up-systeem voor de kisten dat je naast de rooier ziet aangebouwd is echt een idee van Jan. Dit ontwerp verhoogt de capaciteit. “Met de pickup draai je zo vier kisten op de band en heb je minimale vertraging.”

Kloppenburg besluit: “Je kunt in principe met vier personen vlot doorrooien. Je hebt de rooier snel schoon zodat je ook weer snel verder kunt met de volgende stam. Als je kleinere percelen gaat oogsten met een wagenrooier, kippers en een inschuurlijn, dan kost dat gewoon gigantisch veel tijd met mogelijke vermenging tot gevolg.” •

FRIESE POOTGOEDTELER ZET IN OP CAPACITEIT MET KISTENROOIER VAN VEENMA SPECIAALBOUW

Jan Kloppenburg, pootgoedteler in Munnekezijl, teelt 45 hectare hoogwaardig stammenmateriaal. Om het pootgoed met voldoende capaciteit te kunnen rooien met minimale beschadiging, versmering of kans op vermenging heeft hij in samenspraak met Veenma Speciaalbouw een kistenrooier gebouwd. De basis is een Grimme GT. Het resultaat is een extreem productvriendelijke rooier met een kistenkantelsysteem en een buffercapaciteit van vier kisten.

“Eigenlijk

binnen de beurs. Het zit niet in een aparte hoek want ik heb het gevoel dat dit geïntegreerd is in de ganse ketenwerking in de sector. Wat ik wel zie, mede door onze samenwerking met VLAM, is dat er een stagnering van het aandeel bio is. Bij Europese fondsen wordt hier altijd rekening mee gehouden maar het valt me op dat er wat betreft consumptie geen geweldige groei is.”

HOE KIJK JE NAAR DE HUIDIGE SITUATIE IN DE AARDAPPELWERELD IN BELGIË

EN NEDERLAND?

Interpom is een initiatief van Belgapom. Dit is de beroepsvereniging van de Belgische

is in handen van Kortrijk Xpo. Akkerbouwkrant blikt samen met Christophe Vermeulen, de ceo van Belgapom, vooruit naar de komende

nam vorig jaar het stokje over van Romain Cools die toen echter nog wel de beurs voor zijn rekening nam. Het wordt dus ook voor Vermeulen de eerste beurs waar hijzelf aan het roer staat. “Het coole van Interpom is dat binnen elk onderdeel van het telen, bewerken, verwerken, verhandelen, verpakken en verkopen van aardappelen de grootste namen aanwezig zijn op de beurs.”

VOOR JOU DE EERSTE INTERPOM-EDITIE ALS CEO. HOE VOELT DAT?

“Romain Cools ging op 1 juli 2021 op pensioen maar deed de beurs nog als vrijwilliger. Zo heb ik het klappen van de zweep al doende geleerd. Vervelend voor Romain was dat hij afscheid heeft moeten nemen in een moeilijke periode. Ik hoop dat hij dit alsnog kan doen op het Belgapomfeest dat we aan de vooravond van de beurs hebben. Nu heb ik heel veel hulp van onder andere Noémi Van Bogaert voor het organiseren van de seminaries, Kortrijk Xpo en de stuurgroep. Het spannende is dat we vorig jaar met de uitgestelde beurs zaten. We willen echter terug aansluiten met de even jaren omdat we daar goed zitten zonder concurrentie met andere beurzen. Hoe gaan exposanten en bezoekers reageren? Exposanten hebben iets langer gewacht om in te schrijven maar ondertussen is de beurs met 315 exposanten uit vijftien landen helemaal volzet.”

WAT WIL DAT VOOR JOU ZEGGEN?

“Voor mij maakt het duidelijk dat mensen de noodzaak blijven aanvoelen van deze beurs. Interpom is de enige geïntegreerde beurs van pootgoed tot op het bord. Je ziet hier alles wat te maken heeft met de aardappel. Hier wordt binnen de landbouwsector toch met enige afgunst naar gekeken hoor ik her en der, gewoon omdat dat als concept zo goed werkt. Dat is ook waar we het verschil maken met bijvoorbeeld Patato Europe. Wij hebben een indoor beurs waarbij de hele sector geïntegreerd is. Dat zorgt ervoor dat we iedere editie blijven groeien en dat de interesse blijft toenemen.”

“In 2018 waren er zo’n negentienduizend bezoekers.

Vorig jaar zaten we dan significant lager qua bezoekersaantallen, wat logisch was. We klokten toen af op iets meer dan twaalfduizend bezoekers. Nu is mijn streefdoel om de kaap van de twintigduizend bezoekers te ronden. Vorig jaar waren ook niet alle standen verhuurd. Kortrijk Xpo heeft dat toen heel elegant opgelost met een andere indeling van de standen. Wat nu anders zal zijn, is dat het aanbod groter zal zijn. Grote spelers uit Duitsland en Nederland zijn terug aanwezig.”

maar de werking blijft grotendeels hetzelfde met hier en daar een nuance. Iets meer de juridische en politieke kant en iets minder de marketing kant. Omdat ik merk dat de vragen vanuit onze leden anders worden omdat de sector ook anders wordt. Ik heb vooral goed geluisterd het afgelopen jaar en voor mezelf een oplijsting gemaakt van de prioriteiten die ik hoor. Daar moet ik ook naar handelen want het zijn tenslotte die mensen die mij betalen.”

maar ook gezond voor de mensen die de producten eten. Maar ook een gezonde economisch groei voor de bedrijven. Het moet niet exponentieel of explosief zijn. We moeten op een gezonde manier een langetermijnplanning maken want dat is ook gezond bedrijfsvoeren. Dat geldt zowel voor de landbouwer als de bedrijven die ik vertegenwoordig.

Je hebt een perspectief op lange termijn nodig om op die manier gezond te kunnen werken.

En hoeveel stappen wij zetten, bijvoorbeeld op gebied van duurzaamheid. Op bedrijfsniveau zien we de politici natuurlijk wel eens en in mijn job zie ik ze ook regelmatig. Maar ze zijn dus zeker welkom om eens een ronde te doen op de beurs. Ik heb daar nog te weinig op ingezet.”

“Voor de fabrieken zijn het bijzondere tijden geweest. Ze werden geconfronteerd met Covid, moeilijkheden met de aanvoer van grondstoffen en de bijhorende kostenstijgingen en vervolgens met de crisis in Oekraïne en het tekort aan olie, voornamelijk zonnebloemolie maar ook de vervangers. Neem daarbij nog de energiecrisis en de inflatie met een indexering van tien procent van de loonkosten. We hebben echt niet veel meer nodig.”

“Aan de teeltkant begon het seizoen goed maar dan kregen we de droogte met de vrees voor een significante terugval van de opbrengst. Dit werd gelukkige getemperd door de goede maand september en de goede rooiomstandigheden. Er zat uiteindelijk meer in de grond dan we dachten. Dit was wel regio- en vaak zelfs perceelafhankelijk. Begin september dacht men soms geen 25 ton per hectare te behalen. Dat is hier en daar het geval geweest maar over het algemeen gaan de opbrengsten richting 37 à 38 ton met uitschieters boven de 50 ton per hectare. Er is globaal een verminderde opbrengst van zeventien procent in België. In Nederland valt het iets beter mee want daar viel er meer regen en heeft men ook meer kunnen en mogen beregenen wat bij ons minder kan en mag.”

HEEFT DAT OOK GEVOLGEN VOOR HET VOLGENDE

TEELTJAAR?

“Het gevolg is inderdaad dat er nu al druk komt op volgend jaar. Gaan de boeren voldoende aardappelen willen zetten, zeker als de graanprijzen op de termijnmarkt zo hoog is? Er is bijna geen zaad meer voor goed wintergraan. We vrezen dus een kleine terugloop

van het areaal. Anderzijds hebben we wel boeren die investeerden in hun bewaarinfrastructuur en er is de goede band tussen boeren, handelaars en verwerkers. Dat is echt een soort vertrouwensband. Bovendien waren aardappelen de laatste vijftien tot twintig jaar de meest saldo batige teelt. Er kan dus wel iets mee verdiend worden. Ik hoop dus dat de terugval in areaal zal meevallen.”

WORDEN DAT DAN OOK DE GESPREKSONDERWERPEN OP DE BEURS DENK JE?

“Ja, de prijzen beginnen tegen dan bekend te worden, meestal is dat dan ook het gespreksonderwerp van de beurs. Zondag komen er veel landbouwers met hun gezin.

Het is dan een echt komen en gaan bij de verwerkers. Soms is er al een prijs bekend van een grote speler en die wordt dan gebenchmarkt. Maar de markt is nog altijd groeiend, de vraag naar diepvriesfrieten blijft toenemen, de orderboeken van de fabrieken staan bomvol. En ook de chipsmarkt doet het goed. Aanvankelijk was er tijdens de Covidperiode meer thuisverbruik, maar geen horecaverbruik. En toch is de markt nog steeds licht stijgend. Het is een niche binnen de sector met enkele spelers.

Maar er wordt te weinig over gepraat in vergelijking met de frietmarkt. Er zijn specialisten in deze sector en die mogen we niet veronachtzamen. Ook zij moeten omgaan met klimaat en droogte maar toch blijven ze het goed doen. Dat alles geeft dynamiek in de onderhandelingen, ook op de beurs.”

ANDERE THEMA’S DIE JE VERWACHT TE HOREN?

“Bezoekers spreken evengoed met andere exposanten over investeringen voor de volgende jaren. Al is dat vaak afhankelijk van de marktsituatie op dat moment. Het coole van Interpom is dat binnen elk onderdeel van het telen, bewerken, verwerken, verhandelen, verpakken en verkopen van aardappelen de grootste namen

aanwezig zijn op de beurs. Iedereen is enthousiast want de prijzen zijn goed op de vrije markt en ook de contracten zijn goed. Wat ik nog niet goed kan inschatten, is de impact van de recente evoluties rond het nieuwe mestactieplan. Dat hangt als een zwaard van Damocles boven de sector. Ik ga er daarom hier ook liever niet op in omdat de beurs de volle aandacht moet krijgen.”

“Voor mij het is dat eigenlijk het Belgapomfeest dat vorig jaar niet kon doorgaan. Het is de hoogmis binnen de sector met vierhonderdvijftig genodigden. Die samenkomst gebeurde niet meer sinds 2018. Daar kijk ik enorm naar uit.” •

“Interpom is een warme en professionele beurs en ik hoop dat dit een afspiegeling is van mijn persoonlijkheid. Dat gezegd zijnde denk ik dat de gemiddelde bezoeker weinig veranderingen zal zien. We hebben een heel goed concept dat is uitwerkt door mijn voorganger en Kortrijk Xpo en ik moet het warm water niet opnieuw uitvinden. Ten andere, ik heb ook nog wel wat te leren. Ik zou het dus ook niet durven om onmiddellijk mijn stempel te drukken. Het enige wat is veranderd, is de stijl van het beeld van de beurs. Ik heb de layout naar de 21ste eeuw proberen brengen. Het kleurgebruik en concept is iets anders en dat is toch een kleine persoonlijke touch van mezelf.”

“Voor mij is een beursthema eigenlijk niet nodig. Het achtletterwoord Interpom staat voor mij voor samen business doen, bijleren van elkaar, innovaties ontdekken en pinten drinken. Interpom is Interpom. Als er dan toch een thema moet zijn, vind ik wel dat we met ‘Healty growth’ goed gekozen hebben. Ik hou daarbij de Europese agenda in het achterhoofd met onder meer ‘Farm to fork’ en de Green deal. En ook de moeilijkheden die gepaard gaan met de transformatie en bijna revolutie die men wil doorvoeren in de Europese landbouwsector.”

VERKLAAR JE NADER.

Gewasbescherming, waterkwaliteit of het mestactieactieplan zijn allemaal zaken die onrust teweeg brengen en ik pleit voor een positief klimaatplan voor onze ganse agrovoedingssector. Zo kunnen we zien waar we binnen tien jaar naartoe moeten in plaats van telkens het negatieve te moeten horen. ‘We gaan dit verbieden, dat kan niet meer, dat mag niet meer.’ Beter stellen we ons de vraag wat er nog wel kan, wat gaan we samen doen en hoe gaan we samen groeien.”

“Klopt. De uitdagingen in de aardappelsector stimuleren de innovaties. Die zijn onontbeerlijk om een gezonde en duurzame groei te realiseren en het hoofd te bieden aan de huidige uitdagingen zoals onder meer klimaat, waterschaarste, tekorten aan meststoffen, personeelstekorten en verhoogde kosten voor grondstoffen en energie. Samen met een onafhankelijke expertengroep selecteert Interpom een aantal innovaties van exposanten dat niet alleen een meerwaarde betekent voor de gebruiker, maar waar bovendien ook de volledige aardappelketen beter van wordt.

HOEK?

“Ja, ook daar wil ik houden wat goed is en langzaam verbeteren wat beter kan. Ik ga werken aan de huisstijl en we zijn recent verhuisd

“We hebben gezien wat een disruptie in grondstoffenaanvoer kan doen door de oorlog in Oekraïne. Dit moet volgens mij zijn invloed zal hebben op het politieke discours en de besluitvorming daarrond. Een heel vlugge shift zal niet mogelijk zijn, we moeten letterlijk groeien op een gezonde manier. De teelt moet op een gezonde manier verder kunnen blijven gebeuren. Gezond zowel voor de landbouwer die een gezond inkomen nodig heeft

“Om eerlijk te zijn, heb ik daar misschien nog te weinig over nagedacht. Interpom is zo’n specifieke beurs dat het politieke er minder een plaats had in het verleden. Op het Belgapomfeest daarentegen zijn mensen uit de politiek wel steeds uitgenodigd. Maar het is misschien wel het goede moment om ook op de beurs een boodschap mee te geven aan de politiek. Het zou alvast welkom zijn dat men vanuit politieke hoek eens komt kijken wat er allemaal gaande is in deze enorm sterk gegroeide sector, misschien wel het kroonjuweel van de Vlaamse landbouwindustrie.

Deze innovaties zullen op de beurs uitgelicht worden via een parcours. Daarnaast zijn er ook weer onze seminars met thema’s die gaan van droogteproblematiek over prijsinflatie tot ziektebestrijding.

Het seminarprogramma werd samengesteld door Belgapom en zet in op het delen van kennis. Zowel actuele thema’s als innovatieve projecten komen aan bod. Denk aan mestbeleid, watergebruik en droogteproblematiek, inflatie en stijgende grondstofprijzen, agro-ecologie, aardappelziektebestrijdingen en de laatste nieuwigheden op gebied van automatisering en precisielandbouw.”

aardappelhandel en ­verwerking. De praktische organisatie

editie. Vermeulen

TERUG NAAR DE BEURS. WAT KAN JE VERTELLEN OVER HET BEURSTHEMA?

VERWACHT JE OP DE BEURS DAN OOK BEZOEK UIT POLITIEKE

ER ZAL OOK WEER EEN SPECIFIEKE INNOVATION TOUR ZIJN?

GAAN WE DAT OOK TERUGZIEN IN DE BEZOEKERSAANTALLEN?

GAAN WE DE HAND VAN DE NIEUWE CEO ZIEN IN DE BEURSORGANISATIE?

GELDT HETZELFDE VOOR JE WERK ALS CEO VAN BELGAPOM?

HET IS

WAAR KIJK JE ZELF HET MEEST NAAR UIT?

Christophe Vermeulen nam vorig jaar het roer over van Romain Cools.

Tekst en beeld: Seppe Deckx

Aangezien we het rooiseizoen stilaan achter ons kunnen laten, werpt Dewulf graag al een eerste blik op het aankomende pootseizoen. De Miedema Structural 4000 Smart-Float is dan ook voor het eerst fysiek te ontdekken op een beurs. De recent gelanceerde innovatieve feature op de pootmachine slaagt erin om op een veel compactere ruimte dan met een portaaldissel grondbewerking en planten te combineren. Een egale gewichtsverdeling en bodemdruk kenmerken dit systeem voor automatische dieptecontrole, dat sinds de introductie bij de CP 42 als Smart-Float door het leven gaat. De beschikbare opties van deze machine, zoals Isobus, kunt u samen met Dewulf op de beurs ontdekken. Uiteraard is ook de meest recente vierrijige zelfrijder uit het rooiergamma aanwezig op de beurs. De Enduro, die te boek staat als een kruising van jarenlange expertise en

inventieve technologie, heeft heel wat troeven in handen. Denken we maar aan de zeefkettingen die niet versmallen over de volledige lengte van de machine, de hellingshoek van de reinigingsmodule die de chauffeur eenvoudig en traploos kan verstellen tussen 0 en 12 graden of de SoilSaver technologie die de bodemdruk zo veel mogelijk beperkt.

Verder zullen op Interpom nog tal van machines aanwezig zijn, zoals de MHC 241 stortbunker met dubbele steen- en kluitenscheider, de CP 42 bekerpootmachine gedragen met LSM-rotoreg, de gekende Kwatro en RA3060 rooiers, de MC 780 transportband, de MB 33 kistenvuller en ML 1980 volautomatische hallenvuller.

Dewulf is te vinden op standnummer 413/414

Omnivent: Energie

Akkerbouwers in Nederland en België zijn dit jaar hard getroffen door stijgende energieprijzen. Energiebesparing wordt daarom steeds belangrijker bij bewaren van aardappelen, maar akkerbouwers weten vaak niet waar ze moeten beginnen. Hoe beperkt je energieverbruik in je bewaring? En hoe behoud je tegelijk de kwaliteit van aardappelen? Bewaarspecialisten Cor van Maanen en Dries Claes van Omnivent grijpen de Interpom aan om met telers in gesprek te gaan over de optimale balans tussen temperatuur, CO2 en verbruik.

“Na het inschuren wil je aardappelen terugkoelen naar bijvoorbeeld zeven graden. Je wil ook elke dag CO2 verversen, zodat je verstikking van je aardappelen voorkomt. Als je CO2 ververst met buitenluchtventilatie heb je een hogere energierekening, omdat grote systeemventilatoren veel energie verbruiken. Daarnaast bestaat het risico dat je bewaring te veel opwarmt als de buitenlucht warm is. Zeker nu eind oktober in Nederland en België buitentemperaturen gemeten zijn van 17 tot 23 graden.”

“Om je opgewarmde ruimte weer op temperatuur te krijgen moet je gaan koelen. En voor mechanische koeling heb je ook veel energie nodig. Met CO2-afzuiging kan efficiënter CO2 ververst worden. Je maakt dan gebruik van een buizensysteem met een kleinere ventilator die minder stroom verbruikt. Een warmtewisselaar kan zorgen voor een besparing tot wel de helft op het energieverbruik bij koelen, afhankelijk van het klimaat.”

Gebruikers roemen flexibiliteit van de firma en capaciteit van de machines

Een ander sterk punt is de flexibi liteit van de firma Mechatec. “Het is een positief bedrijf dat klantspe cifieke aanpassingen wil doen. Ze gaan mee in ons denkproces en doen zowel vooraf als achteraf de aanpassingen die wij graag zouden zien.”

Marco Klaver uit Kraggenburg is akkerbouwer en werkt sinds enkele jaren met een BF 280 kistenvuller. De combinatie bestaat uit een kis tenvuller, weegsysteem, schudsys teem, linecontrol, automatische afstapelaar en opstapelaar. Ook hij roemt de firma Mechatec om haar flexibiliteit. “Het is een klein bedrijf en daardoor kunnen ze snel aanpassingen doen als we erom vragen. Deze machine beschikt bij voorbeeld over een schudframe. Als je dertienhonderd kilogram aard appelen schudt, moet de machine wel stevig zijn. Het voordeel is dat

we hiermee wel veertig kilogram aardappelen en nog veel meer uien meer in een kist krijgen. En dat scheelt weer in de kostprijs van het bewaren van aardappelen en uien.”

Het sterkste punt volgens Marco Klaver is dat andere systemen een extra bak nodig hebben als tus senopslag en de BF 280 niet. “De horizontaalband laadt de bakken met de vingers. Dat is product vriendelijker en je krijgt meer product in de kist omdat de verti caalband een brede afleg heeft.” De horizontaalband wordt gebruikt om te bufferen (ruim vijfhonderd kilogram) bij het wisselen van een kist. Ook Klaver verwijst, net als zijn collega Verdonk, naar de capaciteit van de machine als troef. “In de uien kunnen we makkelijk elke 43 seconden een kist vullen. Het gaat dus wel vrij hard”, aldus de akker bouwer.

Met

“Stel, je hebt zonnepanelen. Je wilt apparatuur aanzetten wanneer je zonnepanelen stroom opbrengen, zodat je niet hoeft te betalen voor de stroom van je leverancier. Dit kan in je bewaring met de nieuwste versie van de OmniCuro bewaarcomputer met Energie Management Systeem.”

De UX 5201

drie hoofdcomponenten voor

scannen, beslissen en toepassen. De door Bosch ontwikkelde camera en beeldverwerkingstechnologie scant het hele veld, ongeacht omgevingsinvloeden, overdag en ’s nachts, dankzij de geïntegreerde lichtmodule. De sensorsystemen maken onderscheid tussen gewassen en onkruid bij werksnelheden tot 12 km/h.

Nog een voorbeeld van technologische innovatie is DirectInject. Het systeem dat reeds bekroond werd als Farm Machine 2022 moet zorgen voor een snelle, flexibele en vraag gestuurde toediening van gewasbeschermingsproducten. Door activering van DirectInject wordt een aanvullend product uit de DirectInject-tank, die in het opslagcompartiment is geïntegreerd, in een mengkamer toegevoegd aan het spuitmiddel uit de hoofdspuitmiddeltank.

De actieve ContourControl-giekgeleiding voor de UF 1602 en 2002 op werkbreedtes vanaf 27 meter garandeert een nauwkeurige toepassing bij hoge rijsnelheden voor maximale werksnelheden en toch

exacte, nauwe afstanden tot het doeloppervlak en dus weinig drift. Snel schakelende hydraulische kleppen brengen de spuitboom in de gewenste positie. Dit elimineert actief de verschillende effecten veroorzaakt door een oneffen ondergrond en andere invloeden tijdens het rijden. De giek kan zeer ongelijkmatige topografie volgen om over de gehele werkbreedte een optimale afstand tot het doeloppervlak te bewaren, zelfs op extreem heuvelachtig terrein - en bij ongekende snelheden.

De mySprayer App biedt Amazone gewasbeschermings spuiten een praktische en handige hulp. De App maakt een bijzonder comfortabele en tegelijkertijd veilige bediening van de Amazone-gewasbeschermingsspuit mogelijk. Elke Amazone Isobus-spuit van de series UF 02 en UX 01 kan optioneel met Sprayer Connect worden uitgerust. Bestuurders hebben via deze Bluetoothinterface controle over uitgebreide machinefuncties met de mySprayer App op een smartphone.

Hilaire van der haeghe hh agri is aanwezig op standnummer 158

“Ook wanneer stroom duur of minder beschikbaar is, hebben aardappelen nog steeds ventilatie en koeling nodig. Je hebt je apparatuur nodig om te voorkomen dat je aardappelen hun kwaliteit verliezen. Daarom kun je in het Energie Management Systeem prioriteiten instellen voor je verbruik. Als het ’s ochtends vroeg donker is leveren je zonnepanelen te weinig stroom voor je hele bewaring. Je stelt bijvoorbeeld de prioriteit in op het ventileren van de bewaarcellen waar de meest natte aardappelen liggen.

Als later op de dag meer stroom van je zonnepanelen beschikbaar komt, wordt de ventilatie in de overige bewaarcellen aangezet. In combinatie met sensoren kun je zelfs instellen dat je apparatuur alleen aan moet gaan als het CO2 gehalte te laag is of de relatieve luchtvochtigheid te hoog. Op die manier verbruik je stroom op de juiste momenten.”

PERSOONLIJK BESPAARADVIES OP DE INTERPOM

Tijdens de Interpom biedt Omnivent de mogelijkheid om kennis te maken met energiebesparende bewaartechniek. Zo is er een interactieve demo beschikbaar van de OmniCuro met Energie Management Systeem. Bewaarspecialisten staan klaar om vragen te beantwoorden en bezoekers krijgen een flyer met praktische bespaartips mee.

Omnivent is aanwezig op standnummer 613

het oog op de najaarsbeurzen stelde Amazone de voorbije maanden heel wat nieuwigheden voor aan de pers. De Belgische importeur Van der Haeghe zet tijdens Interpom de nieuwigheden wat betreft de veldspuiten in de kijker. Al mag uiteraard ook de nieuwe Fendt 700 Vario gen 7 serie niet ontbreken.

Ook in 2022 kan een gevestigde waarde in de aardappelsector zoals Dewulf niet ontbreken op Interpom. De full liner in landbouwmachines voor de teelt van aardappelen en wortelgewassen brengt voor het eerst de Miedema Structural 4000 Smart Float naar een fysieke beurs mee. Daarnaast maken ook nog een aantal bekende toppers binnen het rooiergamma en de poot­ en inschuurtechnologie de verplaatsing naar de internationale aardappelbeurs in Kortrijk.

besparen bij het bewaren: Waar begin je?

Van der Haeghe presenteert nieuwigheden Amazone en Fendt

Dewulf trekt met uiteenlopende speerpunten naar Interpom 2022

SmartSprayer integreert

spot-toepassing:

BEURSNIEUWS | VAN DER HAEGHE

De firma Verdonk Broccoli uit Wervershoof heeft sinds augustus dit jaar een Boxer kistenwasser in gebruik. René Verdonk deed er de afgelopen maanden heel wat ervaring mee op. “Deze kuubkistenwasmachine doet echt wat ie moet doen. We waren al enkele jaren op zoek naar eentje die perfect in ons proces past. Dus niet één kist erin en één eruit. Dan blijf je op en neer rijden met kisten. Voor deze Boxer kunnen we nu een stapel kisten zetten op een band. Een afstapelaar tilt de rest van de kisten op en de onderste gaat in de wasser. Op die manier hebben we maar één chauffeur en heftruck nodig.” Capaciteit is dan ook meteen een van de sterkste punten van de machine volgens Verdonk.

Bij de firma Verdonk Broccoli draait sinds augustus een Boxer kistenwasser.

AVR rust Spirit 7200 verstekaardappelrooier uit met Clean & Go bunker

De meest recente Spirit 7200 vulde onlangs de AVR Spiritfamilie aan als getrokken, tweerijige verstekaardappelrooier. Nieuw op deze machine is dat hij vanaf nu in optie met de nieuwe Clean & Go bunker kan uitgerust worden. De internationale première was voor SIMA Paris, de Belgische première is voorzien tijdens Interpom.

De nieuwe Spirit 7200 is in essentie een fikse doorontwikkeling van de Spirit 6200. Nu chemische loofdoding meer en meer verboden wordt, en mechanisch loofklappen aan de orde is, was één van de uitdagingen hoe om te gaan met deze omstandigheden op een loofmatmachine. De Spirit 7200 speelt hierop in door de integratie van een extra loofscheidingssysteem in de vorm van een loofrol net voor de langsegelband. Ook zorgt een terugvoerband onder de loofmat ervoor dat aardappelen die pas laat “vallen”, in de machine blijven en dat het eventuele loof dat nog door de loofmat valt, wordt afgevoerd. Verdere features zitten in de grote bandenmaten, mogelijkheid tot dubbellucht, egelbandunit, bunker en aansturing van de machine (Isobus).

De nieuwe Clean & Go bunker voorziet extra reiniging in de vorm van een reinigingsrol tussen de bunkerbodem en de elevator. Ook de keuze voor een spijlenmat als elevatormat brengt extra zeefcapaciteit. Non stop rooien blijft logistiek gezien een enorm voordeel hebben. Met de Clean & Go bunker combineert AVR het beste van twee werelden. Enerzijds is er een bunker van 6,5 ton, zodat er voldoende buffer is om door te rooien als de kipper even op zich laat wachten, of om het veld vlot in te zetten. Anderzijds kan men rijdend lossen, waardoor veel tijd gewonnen kan worden. Niet meer stoppen, bunker heffen en manoeuvreren rond de kipper om te lossen. Doordat de elevator onafhankelijk van de bunkerbodem kan draaien, kan de bunker naar volle capaciteit gebruikt worden.

De bunker heeft de mogelijkheid tot capaciteitscontrole bij het lossen. Door te kijken op de productstroom in de elevator wordt de snelheid van de elevator automatisch aangepast om zo efficiënt mogelijk de bunker te legen. Dit geeft toch wat gebruiksgemak tijdens het al rooiend lossen. Door drie knikpunten in de elevator kan tot diep in de kipper gelost worden.

Een optionele valbreker kan indien gewenst de val nog meer breken of gebruikt worden om al rijdend kisten te gaan afvullen.

De eerste twee prototypes zijn vorig jaar het veld in gegaan en kregen positieve feedback van de gebruikers. Dit seizoen startten zo’n tien nieuwe rooiers in het veld. Interpom zal de eerste Belgische beurs zijn waarop de machine te zien zal zijn.

is te vinden op standnummer 608

Delvano lanceerde dit jaar op de TS 4200 getrokken spuitmachine hun nieuw communicatiesysteem met eenvoudige bediening. Het unieke Delvano Smart-MultiConnect bedieningsconcept laat toe dat verschillende toestellen zoals smartphone, tablet, laptop, PC … op hetzelfde ogenblik kunnen connecteren met de spuitmachine voor bediening, diagnose, update software, opvolging ... Dit kan zowel via ethernet-, wifi- als 3G/4Gverbinding zijn.

Dit concept leidt tot heel wat extra mogelijkheden. Er kan een extra bedieningsscherm in de cabine aangesloten worden voor meer overzicht. Het is daarnaast ook mogelijk bedieningen uit te voeren rondom de machine via een tablet of smartphone. Dit kan bijvoorbeeld het aan- of afleggen van spuitdoppen zijn en het starten en stoppen vullen. Foutmeldingen, informatie over de in- en uitgangen van de ECU en machine-instellingen kunnen worden bekeken en/of worden aangepast op afstand. Opvolging van de uitgevoerde werkzaamheden kan vanuit kantoor gebeuren. Bovendien kunnen ook sms-berichten worden

verstuurd van en naar de machine voor bijvoorbeeld het doorsturen van werkopdrachten of bij problemen. Dit alles kan tegelijk en zonder beperkingen. Op het toestel met om het even welk besturingssysteem zoals Android, Windows, iOS … is enkel een webbrowser nodig en vereist geen installatie van apps. De visualisatie is steeds gelijk en zeer overzichtelijk, wat het zeer eenvoudig maakt in gebruik.

Ook het standaard aanwezige Delvano 10,1” bedieningsscherm communiceert via ethernet met de ECU van de spuitmachine. Zo kunnen in een bepaalde tijd grotere hoeveelheden data uitgewisseld worden dan bij het traditionele Isobus systeem, wat een vereiste is wanneer bijvoorbeeld gewerkt wordt met variabele dosis per dop. Tijdens Interpom zal de grotere uitvoering hiervan getoond worden op een zelfrijdende veldspuit. Die zal uitgerust zijn met een groter Powerpanel 15” scherm. De werking zal echter identiek zijn aan die van zijn kleinere broer. het 15 inch scherm is krachtiger en sneller.

Delvano is te vinden op standnummer 670

Energie-efficiënt bewaren en verwerken

WAT LEVERT HET U OP?

Beyne zet in op MagGrowtec-technologie

De technologie van MagGrowtec zorgt ervoor dat er meer gelijke druppelvorming is tijdens het spuiten. Concreet wil dit zeggen dat er minder grote en minder kleine druppels gevormd worden. Het gevolg hiervan is een betere gewasdekking, minder verbruik van pesticiden en een dalend waterverbruik. Kom op de stand van Beyne alvast ontdekken hoe de technologie exact in elkaar zit en laat je overtuigen.

Wie niet de kans heeft om de stand op Interpom te bezoeken of wie gewoon meer wil weten over de producten van de firma Beyne of de MagGrowtectechnologie, kan ook de Opendagen van de firma bezoeken. Die vinden plaats vanaf 9 december tot en met 11 december. Dit op de productielocatie te Ichtegem en telkens van 9 uur tot 18 uur. Iedereen welkom.

Beyne is te vinden op standnummer 482

ONTMOET ONS OP DE INTERPOM

Beyne spuitmachines worden meer en meer uitgerust met de MagGrowtec technologie. Op Interpom zal de firma MagGrowtec ook een deeltje van de Beyne stand bekleden en heeft de klant er de mogelijkheid informatie te winnen.

Op de Delvano Days van enkele maanden geleden toonde de Belgische fabrikant van veldspuiten een getrokken spuit die uitgerust was met een Powerpanel 10” scherm. Dit is een nieuw type van scherm waarvan de communicatie via ethernet verloopt. Tijdens Interpom zal deze getrokken spuit het gezelschap krijgen van een zelfrijder die is uitgerust met een groter Powerpanel 15” scherm.

Delvano toont Smart-Multi-Connect bedieningsconcept op zelfrijder

BEURSNIEUWS | BEYNE

Thuisbasis van Mencke Landbouw B.V. is het Drentse Barger Compascuum. De zetmeelaardappels die gerooid worden, gaan eerst daar naartoe en worden vervolgens aan de fabriek, in veruit de meeste gevallen AVEBE, uitgeleverd. Voor het rooien beschikt het bedrijf over twee identieke Grimme Varitron 470 vierrijige zelfrijders. Op dit moment wordt er echter maar met één Grimme gerooid. Het personeel van de andere ploeg is druk in de suikerbieten. “We zijn bijna klaar met rooien. Deze stukken nog, en dan zit het erop. Vanaf volgende week gaan we de schuur in, pootgoed sorteren”, vertelt Fokkens.

TREKKER NIET IDEAAL BIJ

LANGERE AFSTAND

Bij het rooien van percelen in de buurt van Barger Compascuum rijden de rooiploegen van Mencke de aardappels met

de kipper naar huis. Voor het perceel waar we nu staan, in het Duitse Rhede, zo’n vijftig kilometer van de thuisbasis, gaat dit echter niet op. “Dat zijn we te lang onderweg”, vertelt Fokkens.

Het bedrijf beschikt voor percelen op grotere afstand over drie eigen vrachtwagens. “Dit is beter dan met trekkers. Je bent sneller en het rijdt gemakkelijker. Door dorpjes rijden, waar allerlei drempels, bochtjes en bruggetjes zijn aangelegd, is geen pretje voor de chauffeur en medeweggebruikers. Dan liever met de vrachtwagen, dan kunnen we de rondweg pakken”, vertelt eigenaar Berend Mencke.

HOOGLOSSER IDEAAL

In het verleden werden de aardappelen af land geladen met behulp van een Grimme CleanLoader overlaadstation.

Hiervoor zocht Mencke echter een andere oplossing. Hij startte met een VGM Slecoma hooglosser. Dit beviel goed en het smaakte naar meer. Daarom ging het bedrijf op zoek naar een tweede hooglosser. “Met hooglossers hebben we maar twee personen nodig om de aardappelen te laden. Bij een CleanLoader zijn dat er toch al gauw drie of vier”, vertelt Fokkens. “Bovendien moet je de CleanLoader ook nog eens apart meenemen. Met een hooglosser hoef je niets extra mee te nemen.”

De medewerker mist het reinigende effect van de CleanLoader niet. “We zitten hier op zand-op-zand. Het wordt hier niet snel zo nat dat er veel grond aan de aardappelen blijft zitten.”

IN DE PRAKTIJK BEWIJZEN

Voor de tweede hooglosser kwam Mencke uit bij Hommes Constructies in Ter Apel. “Wij werkten al veel samen met Steffen Hommes. Ik wist dat hij bezig was met de ontwikkeling van een hooglosser.. Door de hooglosser bij hem af te nemen, helpen we elkaar voort. Zo’n machine moet zich in de praktijk kunnen bewijzen”, verklaart Mencke. De hooglosser van Hommes heeft 25 kubieke meter bakinhoud, gedwongen besturing, disselvering en een schaarstuk voor extra stabiliteit bij het lossen. Aan het eind van de bak zit een hydraulisch bedienbaar knikstuk, waardoor de valhoogte beperkt kan worden. “Zeker voor pootaardappelen heeft dit meerwaarde”, vertelt Steffan Hommes.

Naast valhoogtebeperking is snelheid van lossen belangrijk om beschadiging van product tegen te gaan. Hommes voorzag de hooglosser dan ook van een extra brede band. Dat werkt in de praktijk. “Hij is ongekend snel leeg”, weet de machinebouwer. Een ander belangrijk punt is dat

de bak voorin in een frame hangt in plaats van te steunen op het chassis. “Hierdoor gaat de bak bij het lossen zestig centimeter verder naar achteren. Dan kun je nog beter boven de vrachtwagen komen”, legt Hommes uit. De producent vertelt dat er best al belangstelling is voor de hooglosser. “Ik krijg bijvoorbeeld vragen van akkerbouwers of hij ook als drie-asser leverbaar wordt. Of dat er een reinigingsset op kan. Dat zijn dingen die we verder gaan onderzoeken.”

NIET MEER MISSEN

De hooglosser is nu circa zes weken in gebruik en Fokkens wil hem al niet meer missen.

“Er kan veel in. Met twee keer lossen hebben we een vrachtwagen vol. En het lossen gaat lekker snel”, vertelt Fokkens. Hij vertelt verder dat de hooglosser in het land en op de weg prima achter de trekker loopt. De Fendt 942 die er nu voor staat, heeft 420 PK onder de motorkap. “Maar ook een lichtere trekker zal geen problemen hebben met de hooglosser”, weet Fokkens.

“Maar het is wel fijn als er een beetje gewicht voor staat vanwege de oversteek van de bak naar achteren.” Hoewel het de eerste hooglosser is die Hommes heeft gemaakt, heeft Fokkens weinig aan te merken.

“Hooguit wat kleine dingen. De besturing moet bijvoorbeeld nog iets aangepast worden.

Maar dat is een afsteldingetje”, besluit hij, terwijl de volgende vrachtwagen er weer aan komt rijden om gevuld te worden. •

MENCKE LANDBOUW B.V.

jaar rond acht personen, waarvan zes vaste werknemers. Mencke heeft grond in de omgeving, maar ook verder weg, waaronder over de grens in Duitsland.

Elegant komt de Fendt 942 van aardappelkweek en selectiebedrijf Mencke het perceel zetmeelaardappelen in het Duitse Rhede afrijden. Erachter de volgeladen nieuwe twintig ton hooglosser van Hommes. Chauffeur Roy Fokkens is erg in zijn sas met de nieuwe aanwinst. “Er kan veel in en hij is lekker snel leeg. Het knikstuk achterin voorkomt beschadiging. Dat is met name bij pootgoed belangrijk.”

EERSTE HOMMES HOOGLOSSER BEWIJST ZICH IN DE PRAKTIJK

Kijk voor de video reportage over de Hommeshoog losser op Akkerbouwbedrijf.nl/.be

De chauffeur rijdt de Hommes hooglosser weer onder de bunker van de Grimme Varitron.

De Fendt 942 met de Hommes hooglosser op weg naar weer een volgende lading zetmeelaardappelen. Achteraan de bak zit een knikstuk. Door dit boven de vrachtwagen te laten zakken, vermindert de valhoogte met zo’n halve meter.

Tekst: Gerben Hofman • Beeld: Jorden Koutstaal

MECHANISATIE

Aardappelen snel maar goed gereinigd

Iedere

werken is de boodschap.”

Onze eerste halte situeert zich in Dalhem in de provincie Luik.

Akkerbouwbedrijf Euben uit Tongeren is er aan de slag met een vier- en een tweerijige aardappelrooier. De afvoer van de aardappelen gebeurt met meerdere kippers. Waar mogelijk worden de aardappelen eerst in de Multiloader gelost waarna die ze reinigt en in de kippers overlaadt.

AARDE MOOI AAN DE ZIJKANT GELOST

Ronald Euben is één van de bedrijfsleiders en houdt voornamelijk bezig met teeltopvolging, administratie en aansturing. “Ik heb geen vaste machine in het veld maar spring bij waar nodig. Daardoor rijd ik vandaag voor de eerste keer met de Multiloader. Dat ging al bij vrij vlot, het werkt nogal intuïtief. We kochten deze recent aan om zoveel mogelijk grondtarra in het veld te laten. We telen vooral late aardappelen en zijn dus nog maar vier dagen aan het rooien. Dat betekent zo’n vijftig à zestig hectare. We zijn vorig

jaar na het seizoen gaan kijken bij iemand die zo’n machine had. Die heeft de Multiloader geladen met ingeschuurde aardappelen om te laten zien hoe snel die leeg is. Voor ons waren dat de criteria: veel grond eruit en snel lossen want het rooien mag er niet te veel door vertragen. Je moet daarom altijd bekijken hoeveel aardappelen je erover wilt laten gaan, zeker als je onder tijdsdruk staat. We streven ernaar om tweederde van de aardappelen erover te laten gaan om niet te veel in te boeten aan rooisnelheid.”

“Het is een heel gedoe als je de aarde weer van de boerderij naar percelen moet voeren. Deze machine haalt er echt veel grond uit. De Grimme-reinigingsset is goed, haalt er veel uit en laadt niet snel aan met aarde. Het voordeel is bovendien dat hij alles mooi aan de zijkant lost. Die hoop kan je erna mooi openduwen. Ook de spijlenband is een groot voordeel, er blijft fijne grond uitvallen gedurende de hele afvoerweg. Het onderstel

is ook goed, je kunt je heel goed vlak stellen. Nog een punt waar we tevreden over zijn, zijn de camera’s. Die zorgen ervoor dat je een goed zicht heb op alle handelingen.” Er staan

camera’s op de module, in de bak, achteraan en op de losarm.

Euben kwam terecht bij Blum omdat hun machine het beste leek voor het bedrijf. “De markt is niet zo groot, zo heel veel

mogelijkheden zijn er niet. We hebben echt naar de kwaliteiten van deze machine gekeken, zonder afbreuk te doen aan de andere machines die we zagen. We wilden bijvoorbeeld ook een

bandendrukwisselsysteem en dat is opgebouwd waarbij het chassis gebruikt wordt als luchtreservoir zodat er snel op- en afgepompt wordt.”

TRIDEC-ONDERSTEL

Kristof Blum kwam zelf ook even langs in Dalhem om de machine toe te lichten. “Dit is nummer vijf en we zijn momenteel nummer zes voor gebruik in de wortelen in Duitsland aan het afmonteren. De eerste is er sinds 2016, we hebben heel veel tijd genomen om alles honderd procent op punt te hebben. Het werk is teamwork maar het idee komt van mezelf. Het is ontstaan doordat verschillende klanten rond 2013 ons speciale vragen stelden als Beco-dealer. We hebben veel aangepast maar op een bepaald moment kwam de vraag naar een wagen om landbouwproducten over te laden met een goed zicht op de werkzaamheden. We maken alles zelf.”

Blum benoemt de opvallendste punten van zijn Multiloader. “Het belangrijkste is dat hij ten opzichte van een hooglosser veel stabieler is. Het gewicht zit helemaal boven de wielen als de bak omhoog is. Een volle wagen aardappelen met aarde heeft een behoorlijk gewicht. Dit in combinatie met de hoge werkdruk om snel naar de rooier en transportwagens te rijden, zorgt ervoor dat een zwaar Tridec-driepuntsonderstel zoals bij gronddumpers de enige goede keuze is. Een bladgeveerd onderstel rijd je volgens mij onherroepelijk kapot op termijn.”

SNELSTE OVERLAADWAGEN OP DE MARKT

De hoek van de kuismodule kan vlakker of steiler gezet worden om minder of meer te reinigen.

“Omdat die reinigingsunit vlak bij de trekker zit, zie je wat je doet en kan je dus ook snel bijsturen.

Ik durf te zeggen dat we de snelste overlaadwagen op de markt hebben. Het gaat dan niet over hoeveel ton per uur maar

het is het reinigingsoppervlak dat bepaalt welk rendement je haalt. We hebben tien reinigingsrollen van 2,40 meter breed en doordat we steil kippen en een pivoterende deur hebben, valt iedere aardappel op de eerste rol. Zo benut je dus de volledige reinigingsoppervlakte. Bovendien krijg je een mooie dosering. Doordat wij de bak kippen, moet de losarm minder steil gaan. Daardoor kan je je aardappelen veel mooier in een pakket samenhouden en heb je minder beschadigingen in de losarm. Ook de korte opsteltijd van minder dan een halve minuut is een heel belangrijk punt. Daarnaast moet je intelligent rijden om te bepalen wanneer je moet gaan laden en lossen.”

De Multiloader heeft een rubberen bodem om de aardappelen zacht te laten vallen. De bak is ook maar 1,10 meter hoog. “Er zitten wel overal hydraulische schotten op, wat praktisch is omdat rooiers niet allemaal aan dezelfde kant lossen. Door het onderstel kan je de wagen ook nog eens schuin leggen, de aardappelen hebben dus een hele beperkte valhoogte. Bij het lossen kan de arm een stukje in de kipper hangen. Je begint dan met een hoopje te maken en vervolgens werk je vanaf de hoop verder naar achter. Zo vallen de aardappelen ook geen drie meter naar beneden zoals bij een hooglosser het geval is. We hebben ervoor gekozen om de grond niet op te vangen omdat een bak toch altijd te klein is en je dan soms halverwege het lossen je bak moet gaan leegmaken. Alle motoren en tapijten zijn proportioneel regelbaar. We hebben daarvoor twee systemen: eentje op loadsensing voor alle cilinders en een tweede systeem met aftakaspomp om alle hydromotoren aan te drijven en voor het kippen omdat je daar veel olie nodig hebt. Het kan dus nooit gebeuren dat het tapijt trager gaat draaien als je de arm omhoog doet.”

De overlaadwagen kreeg de naam Multiloader omdat het voorste stuk er eenvoudig af kan gehaald worden met een verreiker. Er kan dan een andere module opgezet worden. Zo kan je bijvoorbeeld meststoffen laden en pootgoed lossen in het voorjaar en later granen en aardappelen overladen. Blum ziet duidelijk groeimogelijkheden in de nabije toekomst. “Daarom hebben we ook een nieuwe loods van twaalfhonderd vierkante meter gezet om de productie te kunnen opdrijven.”

MULTILOADER ALS STATIONAIR OVERLAADSTATION

In de namiddag trokken we naar Jemeppe-sur-Sambre in de provincie Namen. Hier zagen we akkerbouwers Bernard en zoon Michael Lefèvre aan het werk. Die stellen dat je er op tien drieassers meer dan twee uitspaart met de Multiloader omdat je zoveel minder tarra meeneemt. Zij waren aan het werk met twee vierrijers. “Het is altijd wel wat puzzelen, zo hebben kippers het voordeel dat ze de Multiloader kunnen gaan opzoeken terwijl vrachtwagens niet op het land kunnen. Dan moet de Multiloader veel meer afstand afleggen.” Chauffeur Maxim bevestigt dat het tempo erg hoog ligt als je met de Multiloader op pad bent. “Het is altijd een race. ’s Avonds ben je echt moe want je moet goed nadenken hoe je rijdt en iedereen commanderen. Maar de machine reinigt heel goed en heel snel. Ik heb geen bemerkingen. We hebben hem natuurlijk nog maar drie weken en hebben er vijf dagen mee gewerkt.

Gisteren hebben we er vijftien hectare mee kunnen verwerken.”

Omdat de akkerbouwer twee vierrijers heeft zagen we dat de Multiloader soms aan het lossen was en dat een rooier die in de buurt was, de Multiloader kwam bijvullen. Het stationair werken als overlaadstation kan dus ook erg efficiënt zijn. Slim werken is de boodschap.” •

Door

Akkerbouwkrant

Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen, een uitgave van www.akkerbouwbedrijf.nl no. 5 2022

akkerbouwer kent het wel: de aardappelen worden gerooid, in een kipper geladen en naar de boerderij gebracht maar nadien blijft er een hele hoop grond achter. Al die vervoerde grond is nutteloze tarra en bovendien moet die achteraf ook nog eens terug gevoerd worden. Hoe meer grond er dus op het perceel achter kan blijven, hoe beter. Akkerbouwkrant ging bij twee gebruikers kijken hoe de Multiloader van Blum Machinery uit Sint Truiden het er in de praktijk vanaf brengt. “Slim

BLUM MULTILOADER BEWIJST ZICH OP BELGISCHE AKKERS

Tekst en beeld: Seppe Deckx

De multiloader kan ook als stationair overlaadstation fungeren.

de combinatie van steil kippen en een pivoterende deur vallen de aardappelen op de eerste van tien reinigingsrollen.

De bediening is intuïtief. Camera’s ondersteunen de bestuurder.

In de Multiloader kan zo’n 22 ton, wat overeenkomt met drie keer zeven ton uit een Puma of Varitron en twee keer 10,5 ton uit een Quatro.

“Gebruiksgemak doorslaggevend bij aanschaf kipper ”

De bak is licht maar stevig uitgevoerd met een kneiterharde bodemplaat (Hardox 400) en de zijplaten uit staal zijn aan de bovenkant verstevigd en geven de bak veel stijfheid mee. De bak loopt conisch af. De onderkant is namelijk acht centimeter breder dan de bovenkant wat het lossen vergemakkelijkt. Het kijkvenster van 0,84 meter hoog

en 2,25 meter breed geeft een doorkijkoppervlakte van dik twee vierkante meter. Dat geeft goed zicht bij het onderrijden, wat relaxt werken is.

De scharnieren van de bak zijn ver naar achteren op het chassis geplaatst. Dat geeft voor Schreuder ook het voordeel dat de zijschotten van de kipper in

een korte stortbak de zijwanden niet beschadigden.

Schreuder is goed te spreken over de stabiliteit van de kipper, een belangrijk element voor het rijcomfort. Hij schrijft dat toe aan de disselvering. “Wat werking betreft zijn er behoorlijke verschillen in de markt. Deze kipper heeft een

bladveer die, vinden wij, een goede prijs/werking verhouding heeft.”

Ook de kleur groen is bewust gekozen. “Kleur is natuurlijk een kwestie van smaak, echter bij dit merk kan de klant kiezen. Dit geeft bij in het donker werken minder weerkaatsing van het werklicht.”

De hefcilinder staat ‘vrij vooraan’ op het chassis gemonteerd.

Dit zorgt ervoor dat de bak direct bij het uitheffen achterover geduwd wordt. De onderste twee uitschuifelementen van de hefcilinder zijn verschroomd om roestvorming tegen te gaan, wanneer de kipper buiten staat met de bak een beetje omhoog. •

Met een kippercombinatie is Schreuder eind september nog aan het werk geweest in bietentransport bij collega Jos Heeman in Biddinghuizen. De MF 6616 Dyna-6 met honderdzestig pk basisvermogen kan het transport van de lading van ongeveer zeventien ton bieten goed aan. De constructie van het onderstel helpt een handje mee. “De achteras is voorzien van een meeloop-as. Het ontbreken van een stuurstang

maakt een scherpere bocht van de combinatie mogelijk. Voor het achteruitrijden moet de meeloop-as gefixeerd worden. Dat heeft Joskin op ons verzoek geautomatiseerd”, legt Schreuder uit.

Het is één van de unieke punten zit dus in de meeloop-as. Ook het scharnierpunt van het tandemstel is uitzonderlijk. “Het draaipunt bevindt zich onder de as van de wielen.” Schreuder

verwijst daarmee naar het effect dat door de constructie van het ‘Roll-Over Bogie’ onderstel wordt veroorzaakt.

De twee wielassen zijn door middel van veerbladen met elkaar verbonden. De wielassen zijn boven de uiteinden van de veerbladen vastgeschroefd. De veerbladen op hun beurt zijn vastgeschroefd aan de ‘bevestigingstafel’ en via die ophanging met het chassis

verbonden. Belangrijk detail is dat de veerbladen boven een dwarsgeplaatste - en in de bevestigingstafel gefixeerde as –komen te liggen.

Deze onderste as verlaagt namelijk het zwaartepunt van de kipper tot onder de wielassen en veroorzaakt daarmee een treklijn waardoor de voorste as als het ware ‘van onderaf’ over een hobbel of uit een kuil getrokken wordt. “Het effect is

vooral merkbaar wanneer je met een kipper band in een kuil rijdt. Met een reguliere as constructie ervaar je dan dat de band eerst dieper in het gat getrokken wordt voordat die er weer uit omhoog komt. Bij deze kipper merk je meteen een opwaartse beweging. Ook het achterwaarts oprijden van een kuilbult vergt minder duwkracht”, legt Schreuder uit.

De Joskin Trans-SPACE van Schreuder is 7 meter lang, heeft een bakinhoud van 23 kuub en een bakhoogte van 1,50 meter (model 7000/23BC150).

De kipper is geen alledaagse verschijning in Flevoland. Achteraf is op de rechterzijde van de kipper een opzetschot van 25 centimeter met een afdekzeil gemonteerd.

De bordessen aan de vooren achterzijde horen bij de standaard optie lijst en zijn onmisbaar om makkelijk en veilig af te zeilen.

Heeman: Tevreden over opbrengst van de vroege levering suikerbieten

Jos Heeman uit Biddinghuizen teelt dit jaar veertien hectare suikerbieten. Door de noodzaak om rassen met een dubbele resistentie voor Rhizomanie in te zetten, is het rassenaanbod beperkt. Voor de bulk van de vroege levering in september heeft hij gekozen voor Leontina (elf hectare). “Dit ras is iets vroeger met de suiker dan Caprianna, het tweede ras dat ik heb gezaaid.” Voor de late levering van begin december, rooien vindt half november plaats, heeft Heeman aanvullend nog drie hectare Caprianna gezaaid.” “Rhizomanie tolerante rassen blijven doorgaans wat in suiker achter maar ik hoop met deze twee rassen de zoetste uit te kiezen”, zo verklaart Heeman zijn rassenkeuzes.

De monsteruitslagen zijn inmiddels binnen van de eerste acht hectare Leontina’s. Netto bieten: 109 ton met 16,55 procent suiker. Dat is achttien ton suiker van de hectare. Daar is Heeman zeer tevreden mee. De start van de teelt verliep tamelijk moeizaam. “Vanwege de aanhoudende droogte had ik iets dieper gezaaid. Daarna is toch snel regen gekomen en is door de diepe ligging de opkomst uiteindelijk wat vertraagd. De plantdichtheid is rond de zestigduizend planten per hectare uitgekomen. De bieten hebben echter geen vochttekort gehad en hebben goed diep kunnen wortelen en zijn mooi doorgegroeid tijdens de zomer.”

Op het bietenperceel geeft de kleurscheiding van het loof de overgang van Leontina (donker groen) naar Caprianna (lichtgroen) aan. De bladontwikkeling van de Caprianna is minder weelderig. Een deel van de voorvrucht van de Leontina heeft wintergerst (voor de zaaizaadlevering) en bladrammenas als voorvrucht gehad. Het andere deel van de bieten is na wintertarwe en Engels raaigras gezaaid. “Op het deel waarop het jaar ervoor de wintergerst heeft gestaan hebben de bieten het bij opkomst moeilijker gehad. De gerst heeft toch een mindere beworteling dan de tarwe. Dat werkt dus nadelig op de capillaire werking van de bodemstructuur in de opvolgende

teelt”, zo heeft Heeman geconstateerd.

De relatie met de loonwerker, Loonbedrijf Breure-de Waard uit Swifterbant, stamt al uit het begin van de jaren negentig. Het loonbedrijf biedt hem de zekerheid dat er snel en vakkundig gerooid wordt en steeds met de nieuwste techniek. Heeman vindt de Holmer van de onderneming een grote machine, maar is blij met de montage van de grote banden op één bar spanning.

De bodem ontzien, is belangrijk voor Heeman, die op zware klei boert (zestig procent afslibbaar).

Door de grote bunkercapaciteit van de Holmer hoeft hij met de kipper niet het land op maar kan er steeds op de kopakker

gelost worden. Voorheen kwam Breure met een negenrijige Vervaet 925-bietenrooier met een uitschuifbare vooras waardoor het gewicht van de hele combinatie over één wielspoor van 4,5 meter werd verdeeld. “Die liet het land helemaal vlak achter”, merkt Heeman op. “Alleen is met die rooier tussentijds lossen dan wel weer nodig.”

Jos Heeman en collega akkerbouwer Tammo Schreuder helpen elkaar met de het bietentransport. Beiden hebben een kipper met voldoende capaciteit om de bunkercapaciteit van de rooier bij te houden.

De acht hectare van de vroege levering is het uienland voor

volgend teeltseizoen. Voor een goede start van de uienteelt is het belangrijk dat er mooi geploegd kan worden onder niet al te natte omstandigheden. Na het rooien laat Heeman namelijk het bietenblad liefst enkele weken verweren om de werking van het oxaalzuur in het verse bietenblad te neutraliseren om een verstorende werking op de uien te voorkomen. De ploeg heeft hij uitgerust met een Rumpstad Furrowfighter snedemixer om alvast de voren fijn neer te leggen over de winter ter voorbereiding op de zaaibedbereiding volgend voorjaar.

Daarbij hebben praktische details de doorslag gegeven. “Naar mijn idee worden er in Nederland alleen maar degelijke kippers aangeboden, daarom heb ik mij geconcentreerd op details die het gebruiksgemak vergroten”, legt hij uit. Tekst en beeld: Jan Geert Vedelaar

Heeman en Schreurder helpen elkaar met het transport, terwijl loonbedrijf Breure-de Waard de bieten rooit.

Op het bietenperceel geeft de kleurscheiding van het loof de overgang van Leontina (donker groen) naar Caprianna (lichtgroen) aan.

De constructie van de Roll-Over Bogie.

Het scharnierpunt van het tandemstel van de Joskin is uitzonderlijk.

MECHANISATIE

Passie spat van de scharen

De ploegwedstrijden vonden plaats op een lichtere deel en de ploegers leverden in het algemeen mooi ploegwerk en waren positief over de ploegbaarheid van de grond. Een enkeling had wel moeite om de groenbemester (bladrammenas) er goed onder te krijgen, maar dat is ook juist een van de uitdagingen van ploegwedstrijden. Een eindje verderop was een medewerker van Parlevliet met een

zevenschaar Kuhn Vari-Leader, een halfgedragen wentelploeg, op de zware grond aan het ploegen en dat was duidelijk andere koek. Bij het afploegen van de wendakker kwamen er twee flinke trekkers aan te pas, maar desondanks kwam het wel mooi gekeerd op wintervoor te liggen.

Vanwaar Parlevliets band met het ploegen? “Dat ik de ploegwedstrijden hier toelaat

komt mede omdat ik vroeger zelf ook aan wedstrijdploegen heb gedaan”, zegt Jan Parlevliet. “Zowel op regionaal als provinciaal niveau, het hoogst behaalde resultaat was Nederlands kampioen drieschaar wentel in 1990. Door het feit dat ik vroeger zelf ook heb helpen organiseren weet ik dat het vinden van voldoende land altijd een probleem was, want met alle categorieën zijn het wel rond de honderd deelnemers.”

De oorsprong van het Zeeuwse akkerbouwbedrijf ligt in Noord-Holland. Aanvankelijk boerde Parlevliet namelijk in de Haarlemmermeer, totdat daar vanuit de woningbouw interesse kwam voor hun gronden. De gronden zijn in 2007 verkocht, maar nog niet afgenomen zodat in de Haarlemmermeer ook nog altijd door Parlevliet Agro geboerd wordt.

In 2008 kwam de Fredericapolder in beeld voor aankoop en dat is uiteindelijk gelukt, zodat ze nu dus boeren op twee locaties. Hier boert hij nu met zijn zoon Jur op een driehonderd hectare groot akkerbouwbedrijf. De polder is rond 1850 vanuit de Westerschelde ingepolderd en in vergelijking met de Haarlemmermeer is de samenstelling van de grond minder egaal, van zavel tot zeer zware klei met een afslibbaarheidsgehalte dat varieert van twintig tot zeventig procent. De vochthoudende grond is weinig droogtegevoelig en dat is in deze omgeving wel een belangrijk aspect omdat ze hier niet kunnen beregenen vanwege het hoge zoutgehalte, zo dicht aan de zee. Verder heeft het voor Zeeuwse begrippen een hoog humus- en een hoog kalkgehalte.

Wel zegt hij dat ze inmiddels op hun eigen bedrijf minder zijn gaan ploegen en daarvoor in de plaats het land bewerken met een paragrubber of bouwvoorlichter. Ten opzichte van het ploegen noemt hij dat hij met de paragrubber meer capaciteit heeft en dat het daardoor sneller gaat en dat hij daarmee ook brandstof bespaart. Daarbij vindt hij ook dat de grond daarmee draagkrachtiger blijft. Ploegen doet hij als de grond erg nat is of als er veel gewasresten moeten worden ondergeploegd, bijvoorbeeld na suikermais en luzerne. Ze ploegen tot een diepte van 27 tot 28 centimeter. Ze hebben ook plannen gehad om een eco-ploeg aan te schaffen, want de tendens is naar ondieper ploegen om gewasresten beter te laten verteren, maar met de huidige ploeg van Kuhn kunnen ze ook ondieper ploegen. Ook is er de mogelijkheid om met de halfgedragen wentelploeg bovenover of on-land te ploegen, maar die ervaring moeten ze nog opdoen. Desalniettemin zijn ze van mening dat ze op de zware grond eigenlijk beter door de voor kunnen ploegen omdat ze daar meer grip hebben.

BREDE VARIATIE Op hun bedrijf telen ze een

brede variatie aan gewassen: meest consumptieaardappelen, en daarnaast een kleinere oppervlakte pootgoed. Met hun aardappelen proberen ze wel zoveel mogelijk de zwaarste percelen te omzeilen. Met hun machinepark doen ze in grote lijnen alle werkzaamheden zelf, enkel het zaaien en rooien van uien en het rooien van de suikerbieten wordt door een loonwerker gedaan. Naast de aardappelen telen ze dus suikerbieten en uien, maar ook granen, vlas, suikermaïs, luzerne en timothee gras. De laatste twee zijn voor drogerij Timmerman in Kortgene. Naast het saldo, dat vergelijkbaar is met tarwe, is het ook een natuurlijke onkruidonderdrukker en is het als vlinderbloemig gewas ook een bodemverbeteraar.

Ze hebben goede contacten met hun buurman, het veredelingsbedrijf Limagrain, dit bedrijf huurt ook regelmatig land van Parlevliet voor de vermeerdering van graangewassen en uien. Niet vreemd dus dat Limagrain, samen met nog enkele bedrijven als Kuhn en New Holland, ook met een stand vertegenwoordigd op de kampioenschappen.

Want de boer die ploegt voort. Letterlijk. •

Akkerbouwbedrijf

En dat is niet toevallig, want als je zo’n evenement op je bedrijf ontvangt moet je zelf ook wel iets met ploegen hebben. Gastheer Jan Parlevliet legt uit wat ploegen voor hem betekent. Tekst en beeld: Hendrik Begeman

ZEEUWSE AKKERBOUWER ONTVANGT NATIONALE PLOEGKAMPIOENSCHAPPEN

Vader en zoon Jan (r) en Jur (l) Parleviet runnen samen de boerderij in de Frederica polder.

Bij de rondgaande ploegen werd John Meijers Nederlands kampioen met mooi ploegwerk.

uitvoering van de Cultus HD425 en 525 is al veel vraag, ook van Nederlandse akkerbouwers. Dus dit is zeker interessante ontwikkeling.”

NIEUWE AGRESSIEVE SCHIJF

Met de introductie van de nieuwe Cross Cutter Disc

Agressive heeft Väderstad een schrijf voor ondiepe grondbewerking, die uitblinkt in zwaar land en harde bodemomstandigheden. Het zigzag-patroon zorgt er voor dat intensieve grondbewerking bij hoge werksnelheden mogelijk wordt. De schijf met de uitsparingen is een antwoord op vragen van akkerbouwers en loonwerkers om het doordringend vermogen op zwaar land te verbeteren. Ook is steeds meer vraag naar een agressieve werking met stengels of stoppels. De schijf is verkrijgbaar in twee maten: 450 millimeter voor de Carrier cultivatoren met een werkdiepte van twee tot drie centimeter en de 510 millimeter-variant voor de Carrier XL met een werkdiepte van drie tot vijf centimeter.

Productspecialist Joren Vermeiren van Homburg België voorspelt dat de ‘Aggressive’disc uiteindelijk ook de normale CrossCutter gaat vervangen. “Dat gaat helemaal goed komen. Ook op lichte grond werkt het oké. Een snelheid van minimaal vijftien kilometer per uur is mogelijk. Probleem is echter wel dat de chauffeur wellicht er dieper mee gaat werken dan dat het bedoeld is. Hoe minder contactoppervlak de schijf heeft hoe moeilijker de bewerking.”

De CrossCutter Disc Aggressive is inmiddels al beschikbaar. Naast de nieuwe schijf heeft Väderstad voor de hele Carrier XL-range verbeteringen doorgevoerd. Die zitten met name in sterke assen en andere wielen. “Dit zorgt voor een betere krachtverdeling en meer stabiliteit.”

PROCEED IN ACTIE

Väderstad maakte de presentatie van de Proceed al eerder wereldkundig. Nu pas is de multifunctionele zaaimachine voor eerst in actie te zien. De Proceed kenmerkt zich door

het feit dat er meerdere gewassen – zoals tarwe, gerst, koolzaad, suikerbieten, erwten, mais en zonnebloemen – met één machine kunnen worden gezaaid.

Dit maakt de zaaimachine in potentie zeer interessant voor loonwerkers met een diversiteit aan klanten. Ook het bemesten met kunstmest kan in dezelfde werkgang als het zaaien plaatsvinden. De machine is al getest in verschillende Europese landen. Nederland en België zijn nog niet bezocht, maar de potentie is gelijk aan onze buurlanden, verzekert Lasse Doornbos. Het kleinste zaad kan precies en op de juiste diepte worden gezaaid. De veldproeven laten zien dat er zaad en kunstmest wordt bespaard terwijl de opbrengst wordt verhoogd.

“Bovendien krijg je een sterker en beter gewas en is de opkomst gelijkmatiger. Hier op onze farm in Duitsland hadden we de hoogste graanopbrengst, die we ooit hebben gehad”, vertelt Maria Redwanz van Väderstad.

Het zaaien van graan voor de proeven vond plaats op

een rijafstand van 225 of 250 millimeter. Met de Proceed is het door een eenvoudige configuratie en een snelle verandering van de zaaischijven mogelijk om over te schakelen naar 450 of 500 millimeter voor bijvoorbeeld suikerbieten. De voorzaaiwielen zijn individueel gemonteerd, waardoor het zaad ondanks de omstandigheden gelijk wordt geplaatst. De zaden komen door middel van overdruk vanuit een centrale trechter naar de rijeenheden. Bij het verlaten van een korte zaaipijp wordt ieder zaadje opgevangen door een stopwiel. In deze cassette wordt gevuld. Als het bakje vol is, valt de luchtstroom weg. Zo komt het zaad met een ‘natuurlijk verloop’ over de hele werkbreedte precies op de juist ingestelde diepte.

ZAAIEN MET CAPACITEIT

De Väderstad Inspire 1200C/Szaaimachine is een andere blikvanger die vanaf het einde van dit jaar geleverd kan worden. “Met een werkbreedte van twaalf meter wordt grote capaciteit gecombineerd met exacte zaadplaatsing”, vertelt Lasse

Doornbos. De Inspire 1200S is uitgerust met een zaadtank van vijfduizend liter. De combi-versie Inspire 1200C heeft een tank van 7200 liter. Daarin bevinden zich zaad en kunstmest in twee verschillende compartimenten. Bij het verlaten van de tank worden zaad en kunstmest binnen één luchtstroom gemengd en gezamenlijk aan de grond afgegeven.

Een kenmerkende eigenschap van de Inspire 1200C/S is de mogelijkheid om de zaadafgifte in acht verschillende secties aan te sturen. Om te zorgen voor een constante en gelijkmatige productstroom van de grote zaadtank naar de zaaikouters, worden zowel zaad als kunstmest vanuit de zaadtank via 8 Fenix III-doseereenheden nauwkeurig gedoseerd. “Dit is een interessante machine voor akkerbouwers met behoorlijk areaal graan bijvoorbeeld. Misschien is dit niet meteen een machine voor de Nederlandse markt, maar er zijn ook best graantelers waar de Inspire uitstekend zou passen.” •

Väderstad kietelt met noviteiten

Het Zweedse Väderstad komt met een aantal innovaties, dat zeer interessant is voor Nederlandse en Vlaamse

voor zware omstandigheden en de veelzijdigheid van de machines zullen deze noviteiten akkerbouwers als een jas passen.

Väderstad heeft met de Cultus HD 425-525 een model, dat in het segment van cultivatoren zeer interessant is. Ontworpen om nooit te compenseren als het gaat om de exacte diepte en precisie. “Cultus HD is een oplossing van Väderstad voor de vraag. Vooral op zware grond

zien we dat cultivatoren het lastig hebben”, vertelt productspecialist Lasse Doornbos van Väderstadimporteur Homburg Holland. Vanaf oktober 2023 gaan de nieuwe generatie Cultuscultivatoren in productie en daarna worden ze voor de

Nederlandse en Vlaamse markt beschikbaar. Het model, dat tijdens een speciaal event op de nieuwe Väderstadfarm aan de pers is getoond, onderscheidt zich door het lage gewicht, maar ze zijn wel gebouwd om het harde werk aan te kunnen.

De hefgedragen cultivator is verkrijgbaar in werkbreedtes van 4,25 of 5,25 meter. De machine kan tot dertig centimeter diep werken en is uitgerust met drie tandbalken. Wat nieuw is, is het automatische diepteregelingsysteem Dynamic Control. Dit zorgt ervoor dat

de levellers altijd in optimale positie werken. “In plaats van het frame bewegen de verschillende onderdelen. De bestuurder hoeft dit dus zelf niet meer handmatig aan te passen.” Nieuw aan de Cultus HD zijn ook de veren. De beitels, rollen en schijven zijn versterkt. “Naar de Heavy Duty

akkerbouwers. Vooral

CULTIVATOREN, EEN AGRESSIEVE SCHIJF EN VEELZIJDIGE CAPACITEITSZAAIMACHINES

MECHANISATIE

Vanaf

Tekst en beeld: Martin de Vries

“Wendbaar en een surplus aan mogelijkheden”

lopen ten opzichte van de rooibek om de rugstructuur van de naastliggende rug niet te verstoren. “De machine optimaal afstellen, dat vind ik het mooist. Ook dat het toerental gekoppeld is aan de rijsnelheid werkt prettig. De rooier is met extra verlichting uitgerust, zodat ik in het donker ook goed zicht houd op het rooiproces.”

Bij het uienladen komt de bunker ook van pas bij het openen van een perceel. Er wordt net zolang doorgestoken en gelost op de kopakker totdat er voldoende ruimte is voor een kipper om tussentijds te lossen en halverwege weer om te draaien. Bij het doorsteken rijdt de rooier met de duo banden in hondengang precies tussen twee bedden door. De linkerzijde van de pick-up bek wordt tijdens het doorsteken twintig centimeter breder met een extra geleide plaat zodat het zwad

bij het rijden in hondengang toch goed opgepikt wordt. Acht hectare uienladen op een dag is makkelijk mogelijk.

Remy Metselaar heeft gekozen voor de rupsaandrijving onder de bunker. Dat geeft meer draagkracht en rijcomfort. Het voorkomt ‘schudden’ boven de zeven á acht kilometer per uur rijsnelheid. Het meeste gewicht van de zelfrijder zit toch aan de bunkerkant. De insporing van het profiel van de rups levert een harde bovenlaag op, maar die is erg oppervlakkig en is met een ondiepe bewerking na het rooien makkelijk los te maken. Bij de witlof oogst wordt na het doorsteken de rijcultuur met de duo band, deze band verwisselt voor een Michelin FloatXbib 1055 R 32 band voor meer draagvermogen op lage druk (1,0 bar).

PRODUCTKENNIS

bij een complexe machine, heeft Metselaar ervaren. “Samen met de productspecialisten van Dewulf, die hier uit de regio komen, is er veel productkennis en ervaring voorhanden bij de dealer, zodat wij snel verder geholpen zijn bij vragen. Vaak is telefonisch overleg voldoende om aan de gang te blijven. Ook bij het instellen van de rooimachine voor de witlofoogst heeft de toenmalige dealer Naaktgeboren samen met de productspecialisten van Dewulf de afstelling van de rooibek en sensoren tot in de puntjes begeleid. We hebben de afgelopen jaren regelmatig chauffeurstrainingen bijgewoond, zoals voor het ombouwen voor de witlofoogst. Verder word er jaarlijks in december preventief onderhoud aan de eindaandrijvingen gepleegd, gewoon bij ons op locatie.” •

Bart Agro zet Dewulf in Noordoostpolder in het veld

De rooiomstandigheden in een perceel met Bartina-aardappelen in Bant zijn begin september nog goed, maar het stuiven neemt alweer snel toe. “Over dik een week geven ze regen af, dus ineens is er weer ‘enige haast geboden’ om zoveel mogelijk pootgoed voor de regen de kistenbewaring binnen te rijden”, geeft bedrijfsleider Remy Metselaar van Maatschap De Groot aan.

Het akkerbouwbedrijf boert in Flevoland op twee locaties. In Creil op lichte zavelgrond en in Bant op zeeklei van 30 tot 35 procent afslibbaar. Op het bedrijf van 160 hectare is jaarlijks circa 55 hectare pootgoed en twintig hectare witlof te rooien. Daarnaast staan 37 hectare uien en 4 hectare rode bieten op het programma om op te laden.

Ten opzichte van de AMAC AX2aardappelrooier heeft het bedrijf met de Dewulf RA3060 vanaf vorig seizoen de beschikking over meer capaciteit op rooibare dagen en verwacht Metselaar met de extra zeef- en reinigingsmodules na regen ook sneller weer aan de slag te kunnen.

De RA3060, met een rooiunit invoerbreedte van 165 millimeter, is voorzien van drie fijne

zeefmatten (lengte 8,91 meter, graafmat steek 36, zeefmatten steek 32) met één loofrol achter de tweede mat. Belangrijke troeven van de zelfrijder zijn de twee egelbanden in combinatie met de montage van één van de twee reinigende rollensets, waarvan er één achter de eerste egelband via een snelwisselsysteem is gemonteerd. Volgens Metselaar is deze keuzemogelijkheid uniek in het segment van tweerijige zelfrijders.

De reiniging kan daarnaast nog worden gefinetuned door de rollenset ten opzichte van de egelband tot maximaal 12,5 graden te kantelen. Hiermee kan de productstroom, die over de rollenset gaat, versneld of vertraagd worden.

Vanwege de droge rooiomstandigheden heeft Metselaar op de klei bij Bant op dit moment voldoende aan de reinigingsmogelijkheden van de Easy-Clean rollenset. Deze set heeft zes dwarse rollenparen die bestaan uit een rubberen spiraalrol en een metalen gladde rol. De hoogte van de metalen rollen ten opzichte de spiraalrol is instelbaar, zodat de productstroom een langere of kortere ‘stand tijd’ op de rollen heeft.

Wanneer de kleinere gladde rollen naar beneden zijn gedraaid wordt de aangrijpende werking op de productstroom van het spiraalprofiel op de rubberen rollen vergroot, voor een intensievere reiniging. Wanneer de bovenzijde van rollen gelijk loopt draait de productstroom het snelst over de rollenset. Deze instelling wordt bij het uienladen gebruikt.

Wanneer er aardappelen en witlof op de klei onder nattere omstandigheden gerooid moeten worden dan kan de Easy Clean rollenset via een snelwisselsysteem worden vervangen door de axiaalrollenset (achttien rollen), waarvan de rollen evenwijdig aan de productstroom lopen en waarvan de draaisnelheid instelbaar is. Het wisselen is met twee man met behulp van een heftruck in een half uur uit te voeren.

SURPLUS AAN MOGELIJKHEDEN

Een zelfrijder is een dure machine. Maar daar krijg je ook veel voor terug volgens Metselaar. “Het voordeel van altijd zelf je eigen rooitijdstip bepalen is belangrijk, maar ook de regie over de afstellingen tijdens het rooiwerk.

Vooral bij de witlof steekt het instellen van de rooibek en de diepteregeling nauw om de penlengte zo uniform mogelijk te

rooien. Omdat alle onderdelen van de reiniging variabel instelbaar zijn heb je met deze machine de rooikwaliteit goed in de hand.”

“Wanneer we een perceel starten neem ik met de jongens een ronde de tijd om de afstelling fijn te stellen naar de omstandigheden van de dag en het perceel. De finesses in de afstelling bepalen toch het rendement van het rooien; namelijk zo weinig mogelijk grond mee en onbeschadigde knollen in de kist. Voor de spuitsporen hebben we een apart programma ‘onder de knop’ waarbij we langzamer rijden maar toch voldoende toeren houden op matten en rollen. De rooisnelheid varieert van 3,5 tot 6 kilometer per uur. Minimaal rooiverlies en een surplus aan capaciteit zijn de voordelen van zo’n moderne machine.”

WENDBAARHEID

Sven Hecht, vaste medewerker bij De Groot en één van de chauffeurs op de RA3060, prijst de wendbaarheid met de zwanenhalsbesturing van de zelfrijder. “Met één keer indraaien en achteruitsteken draai ik voor twee verse rijtjes. De kopakkers hebben wij op zes meter breed, dat is voldoende.”

De bunker wordt gelost op de kopakker. “Dat red ik maar net op dit perceel Bartina’s, want twintig meter voor het einde begint de bunkersensor te waarschuwen dat er gelost moet worden.” Om het rooiproces in de gaten te houden focust hij zich vooral op de negen camera’s in de cockpit. Iedere camera is via het touchscreen in te zoomen voor een scherp beeld van de situatie. Naar de besturing op gps of voelers heeft hij geen omkijken. Wel laat hij de machine 0,5 tot 1 procent in hondengang

Voor de komende periode is de continuering van de onderdelen- en service voorziening in de Noordoostpolder de eerste prioriteit voor Bart Agro Mechanisatie geeft Van Engelen aan. “Daarvoor zijn al extra service-bussen aangeschaft en is het team uitgebreid met enthousiaste monteurs, zodat we op een slagvaardige manier de service op locatie kunnen uitvoeren. Ondertussen zijn we op zoek naar een geschikt pand in de Noordoostpolder wat past. Zodra daar meer over bekend is, zullen wij dat delen”, aldus Van Engelen.

Van Engelen vat de mogelijkheden en de ontwikkelingen van de Dewulf op het gebied van rooitechniek samen. “Van de

tweerijige zelfrijderslijn R3060 is bewezen dat die op het vlak van afschrijving en onderhoud de voordeligste rooier op de markt is. Tot circa tweehonderd hectare is deze machine voor telers die op de kopakkers willen lossen de beste oplossing. Op kavels van driehonderd meter is de bunkercapaciteit voldoende om een hele ronde, dus zeshonderd meter, te overbruggen en hoeft er maar op een kant gelost te worden.”

“De Kwatro is een bewezen rooitechniek met een goed overzicht op het rooiwerk voor de wielen en een onovertroffen bodemvriendelijkheid met het rupsonderstel. Op dat vlak komt ook de gewichtsverdeling en de bandenprestaties van de Enduro met de zes wielen verrassend goed uit de bus”, volgens Van Engelen.

Door de korte afstand van de beitels tot aan de eerste achteras, die maar een fractie langer is dan op de R 3060’s, heeft Dewulf met de introductie van de Enduro nu ook voor de korte kopakkers een wendbare vierrijer in het gamma.

Voor telers die werken met kleinere kopakkers (zes meter) en die de overstap willen maken van een twee- naar een vierrijer is de Enduro ook steeds meer een optie, merkt Van Engelen.

Belangrijk onderdeel van de constructie van de rooiers is dat de egelbandreiniging voor de axiaalrollen is geplaatst. De egelbanden zijn op alle drie rooimachines in hoek verstelbaar ten opzichte van de zeefmat voor een intensievere of een mildere reiniging.

Bart Agro Mechanisatie heeft ook VGM kippers in het gamma. “VGM

ADVERTENTIE

heeft een complete lijn kippers van twaalf ton tandems tot dertig ton tridems kippers. Met een sterke constructie, goede inhoudsmaten en qua breedte en oversteek passen ze prima in de moderne stortbakken voor de inschuurlijn”, legt Van Engelen uit. Het topmodel in de verkoopcijfers is de Everest 22, de grootste tandemasser die op 26 inch (650/65 R26 banden)

of 30,5 inch velgmaat (750/60 R30,5 banden) leverbaar is. De afgelopen twee jaar zijn er vijf hooglossers verkocht in Flevoland. Doordat steeds meer akkerbouwers land op afstand hebben of zullen krijgen, verwacht Van Engelen dat het aandeel hooglossers, om te kunnen lossen op een trailer, zal toenemen.

DEWULF RA3060 COMBINEERT EGELBAND MET TWEE VERWISSELBARE REINIGINGSMODULES

De Flevolandse akkerbouwmaatschap De Groot wil qua rooiwerk zelfvoorzienend zijn. En het liefst lost het teeltbedrijf op de kopakkers. Dit vereist een zelfrijder, die in combinatie met egelbanden, flexibel kan schakelen tussen een reinigingssysteem voor lichtere én zwaardere rooiomstandigheden. Die werd gevonden in een Dewulf RA3060.

Tekst en beeld: Jan Geert Vedelaar

Dealerbegeleiding is belangrijk

De rooidemonstratie met Dewulf rooitechniek van vrijdag 7 oktober op het terrein van Jan Bakker in Dronten is de eerste activiteit geweest, waarbij telers uit de Noordoostpolder door Bart Agro Mechanisatie zijn betrokken. Met naar schatting tussen de vier tot vijfhonderd bezoekers spreekt eigenaar Bart van Engelen van “een geslaagde dag”. Ook akkerbouwers uit de Noordoostpolder waren voor de demo uitgenodigd, nadat fabrikant Dewulf recent Bart Agro Mechanisatie heeft verzocht om het dealerschap van Dewulf in die regio op te pakken na de beëindiging van het dealerschap van LMB Naaktgeboren door de fabrikant.

Zes meter insteekruimte op de kopakker is voldoende voor de RA3060.

Drie kloppers onder de tweede zeefband. Onder de derde mat zit ook nog een klopper. Toerental en rijsnelheid is standaard gesynchroniseerd. De uitdrukrol is optioneel.

De brede eerste egelband verdeelt de productstroom vanaf de matten over de gehele breedte naar de reinigingsmodule toe. De egelband breekt de kluiten in kleinere delen waardoor de rollen van de Easy-Clean unit extra vat krijgen op de kleinere kluiten.

eigenschappen van een suikerbiet moeten in acht worden genomen bij het kiezen van een ras, om zo een optimaal rendement te verkrijgen. Een hoger rendement kan worden verkregen door de juiste keuze te maken in kosten en verliesmanagement. Bij zware gronden kiest men het beste voor een gladde biet, die bij voorkeur hoger boven de grond staat. Op die manier gaat er bij het rooien weinig van de wortel verloren en hangt er minder grond aan de biet. Wil men de suikerbieten vroeg kunnen leveren bij de suikerfabriek, dan kiest men beter een ras dat al vroeg veel suiker aanmaakt. Bij een hoge onkruiddruk heeft een vroege grondbedekking de voorkeur. Bij een hoge bladschimmeldruk kan men kiezen voor rassen met een hoge bladgezondheid.”

“Ook hier ligt een grote uitdaging in de landbouw. Er mogen steeds minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt worden en er is een opmars bezig van zowel nieuwe ziektes als oude ziektes. Kweekbedrijven zoals SESVanderHave zetten daarom ook volop in op robuuste suikerbietrassen. Via traditionele veredeling wordt er geselecteerd op eigenschappen die voordelig zijn voor de suikerbiet. Bij SESVanderHave veredelen wij specifiek voor resistenties en toleranties die gebaseerd zijn op meerdere genen in de suikerbiet. Bij een éénzijdige tolerantie is het risico groot dat de ziekte in een paar jaar evolueert en die éénzijdige tolerantie doorbreekt. Zoals bijvoorbeeld het geval was bij phytophthora bij de aardappelen. Een brede bladgezondheid is voor ons

daarom van groot belang, om ziektes zoals roest, meeldauw en cercospora het hoofd te bieden. Door deze te combineren met een goede bemesting kan de beheersing van bladziekten verbeterd worden.”

“Daarnaast is het ook belangrijk om naar het gehele plaatje te kijken, naar het volledige bouwplan van de teler. Een teler kan door de inzet van een specifiek ras in een andere teelt een voordeel behalen met de bestrijding van een plaag. Een voorbeeld van een dergelijke oplossing is een suikerbietenras met een resistentie tegen wortelknobbelaaltjes, dat recent geïntroduceerd werd op de markt. Het telen van dit ras zorgt voor een beheersing van deze aaltjes en dient zo als medicijngewas voor andere teelten, zoals (poot)aardappelen, peen of schorseneren.”

“Om in te spelen op de klimatologische uitdagingen, de beperkingen van het wettelijk kader en de vraag om te vergroenen, integreren we bij SESVanderHave deze concurrerende behoeften in onze research and development-pijplijn om nieuwe suikerbietenrassen te kweken. Deze nieuwe rassen worden uitgebreid getest op onze eigen proefvelden. Daarom investeren wij voortdurend in onze R&Dcapaciteit om te kunnen anticiperen op de trends die zich voordoen in de teelt. State-ofthe-artveredelingstechnologieën, bigdata-analyses, bioinformatica, gebruik van remotesensingtechnologieën en ouderwets veldwerk zijn essentieel.

“Samen met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek startte SESVanderHave verschillende drone-gebaseerde fenotyperingsprojecten om ziektes te monitoren. Zo werden grote reeksen gegevens verzameld met genetische, genomische en fenotypische informatie van talrijke jaren van veldproeven in verschillende omgevingen. Met behulp van teledetectietechnologieën zoals drones, weerstations en bodemsondes in het veld kunnen de deskundigen van SESVanderHave precies v aststellen wat de genetische prestaties tussen zaaien en oogsten bepaalt. SESVanderHave kan methodologieën zoals genomische selectie gebruiken om te voorspellen welk type suikerbiet ze moeten ontwikkelen voor een bepaalde markt, rekening houdend met factoren zoals hitte en droogte. Door de combinatie van deze data verkregen door middel van weerstations, bodemsensoren en UAVbeeldvorming, worden nieuwe inzichten verschaft die zullen helpen om de uitdagingen van de klimaatverandering in de volgende decennia het hoofd te bieden.”

“De suikerbiet is een weerbaar gewas, dat zeker interessant is voor de teler. Er zijn vele uitdagingen in de sector, maar de rassen blijven evolueren en kweekbedrijven hebben positieve vooruitzichten. Wij zien ons als kweekbedrijf dan ook als een belangrijke schakel in de groene transitie en kunnen een positieve bijdrage leveren in de uitdaging om de toekomst van de suikerbietenteelt zeker te stellen.” •

SESVANDERHAVE: “ROBUUST GEWAS DAT KLIMATOLOGISCHE EN ECOLOGISCHE UITDAGINGEN AANGAAT”

Suikerbietenteelt past in groene transitie

2022 is een turbulent jaar voor de Nederlandse akkerbouwers. Niet alleen staan de telers voor klimatologische uitdagingen, maar ook het wettelijk kader wordt steeds strenger en de druk om te vergroenen neemt toe. Een verandering die aan de ene kant nodig is, maar aan de andere kant complex is en waarbij de landbouw om extra inspanningen wordt gevraagd. Toch zijn er meerdere lichtpunten, omdat de sector al enige tijd bezig is met nieuwe ontwikkelingen om zo in te spelen op deze uitdagingen. Wim Zandvoort, Sales Manager bij SESVanderHave, geeft extra uitleg over de voordelen

“Allereerst wil ik de nadruk leggen op het feit dat de suikerbiet an sich een duurzaam gewas is. Het is een gewas waarbij alle delen van de plant gebruikt worden. De bladeren worden in de grond verwerkt en zijn een natuurlijke meststof. Van de wortel wordt suiker gewonnen en het restproduct, de melasse wordt gebruikt voor diervoeders en energie. Ook kan de suikerbiet gebruikt worden voor het

maken van alcohol in parfums, antibacteriële gel, bio-ethanol, et cetera en ten slotte ook als vervanger van olie in diverse producten, zoals plastics. Een ander voordeel van het telen van suikerbieten is dat één hectare suikerbieten tot wel vier keer zoveel zuurstof produceert als één hectare bos.”

“De suikerbiet kent de grootste opbrengstgroei in vergelijking met

andere gewassen. In de laatste 25 jaar is de productiviteit van de suikerbiet verdubbeld. Een suikerbiet is een robuust gewas, dat in zekere mate beter bestand is tegen periodes van droogte dan vele andere gewassen, juist omdat de wortel in de bodem tot de diepere waterreserves raakt. Maar ook een suikerbiet lijdt onder omstandigheden met extreme droogte. Daarom wordt er veel onderzoek gedaan naar

waterefficiëntie bij suikerbieten en hun weerbaarheid tegen droogte.”

“Door de diepe beworteling gaat de suikerbiet doeltreffend om met water en nutriënten of voedingsstoffen. Na de teelt van suikerbieten blijft er nagenoeg geen stikstof achter in de bodem. Door gebruik te maken van een goede uitgebalanceerde bemesting kan de robuustheid van de suikerbiet nog meer benadrukt

worden. Een goede bemesting speelt dan ook een belangrijke rol bij de weerbaarheid van het gewas tegen ziekten en plagen, maar ook bij droogtestress.”

“Wanneer een teler kiest voor een suikerbietenras, kiest hij of zij voor een ras uit een bepaald segment: rhizomanie, bca of rhizoctonia, afhankelijk van de percelen waarop de suikerbieten worden geteeld. Maar ook andere

van de suikerbiet, de uitdagingen waarmee telers geconfronteerd worden en hoe er daarop wordt ingespeeld.

SUIKERBIETENTEELT

Wim Zandvoort, Sales Manager bij SESVanderHave.

minder actieve stoffen toegelaten en we zien in sommige gevallen ook resistentie optreden tegen deze actieve stoffen. We moeten wel een verschil maken tussen resistentie en tolerantie. Bij het laatste is er nog steeds een deel verlies maar de teelt is nog altijd rendabel.”

IN NAVOLGING VAN NEDERLAND

aardappelen. Robuuste rassen zorgen voor meer stabiliteit in opbrengst maar we mogen geen overproductie genereren om het ineenstorten van de prijzen te voorkomen.”

Daniel Ryckmans van Fiwap haalde er de Belgische cijfers bij.

“Meer stabiliteit in opbrengst maar waken voor overproductie”

Robuuste rassen zijn aardappelrassen die onder ongunstige omstandigheden een voldoende hoge opbrengst en kwaliteit kunnen garanderen. Ze moeten dus goed bestand zijn tegen ziektes, droogte, hitte en lage bemesting. De weerstand (resistentie) tegen phytophthora is één van de belangrijkste factoren die bepaald of een ras robuust genoemd kan worden. Het bezoek aan het

Project Patat’up

demoveld in Gembloux kaderde in het honderdvijftigjarige bestaan van het CRA-W. Dat staat voor Centre wallon de Recherches agronomique.

Het onderzoekscentrum zette proeven in verband met robuuste aardappelrassen op in samenwerking met de Fiwap (Fillière Wallonne de la Pomme de terre) en Biowallonie (een partner voor bedrijven die activiteiten in de biologische

landbouw willen ontwikkelen). Het proefveld in Gembloux is uiteraard een bioperceel.

Marc Lateur is verantwoordelijke bij het CRA-W en hij vertelde in een inleiding dat één van hun activiteiten bestaat uit het creëren van nieuwe rassen. “Dat blijft steeds nodig omwille

van klimaat of een veranderende wetgeving. We moeten dus altijd nieuwe rassen vinden om verder te kunnen. Zeker in deze tijden beseft iedereen dat we ons moeten aanpassen aan klimaatveranderingen maar ook aan factoren zoals oorlog.

De diversiteit van de genen die beschikbaar zijn, is het belangrijkste voor de toekomst van het kweekprogramma. Een voorbeeld van waar we naartoe

willen, zien we in het project Patat’up waar we met minder fytoproducten, minder stikstof en minder water toch dezelfde opbrengst en kwaliteit nastreven.

Hier gaat het om een biologisch proefveld voor aardappelen.

Het grootste kapitaal van de biolandbouw is de grond. Het tweede belangrijke punt zijn de beschikbare rassen. We hebben absoluut resistente rassen nodig.

In de gangbare teelt zijn er steeds

Loes Mertens, medewerkster van Biowallonie, vertelde meer over de robuuste rassen. “Dit jaar is het droog en warm, vorig jaar was net een heel nat jaar. We spreken dus niet alleen over ziektes zoals phytophthora maar ook over de gevolgen van klimaatveranderingen. Voor onderzoekers is het goed om de verschillen te zien. Het woord robuust bewijst steeds meer zijn nut in het kader van klimaatverandering.” Mertens vertelt dat het project ‘Robuuste Rassen’ sinds 2018 loopt in navolging van het Nederlandse project en sinds kort is er ook in Noord-Frankrijk een groep gestart. “Er liggen steeds meer robuuste rassen in de rekken, in Wallonië meer dan zestig procent. We zijn nog niet aan de negentig procent van Nederland maar we gaan stap voor stap vooruit. En er worden ook steeds meer robuuste rassen gebruikt in de gangbare landbouw waar die ook bijdragen aan het verminderen van het gebruik van fungiciden. We moeten wel opletten voor een verzadiging van de keten. Sinds twee jaar hebben we immers een lichte overproductie van de bio

“In februari 2021 hadden wij 56 procent robuuste rassen in België. In februari 2022 deden Bioforum en Inagro opnieuw onderzoek maar toen enkel in Vlaanderen.

Toen kwamen de onderzoekers uit op 95 procent robuuste rassen.”

De contouren van het onderzoek naar de robuuste rassen is vastgelegd in een convenant, dat in 2017 is ondertekend door veredelaars, telers en supermarktketens. Doel is om te komen tot een versnelde transitie naar robuuste aardappelrassen.

Aanleiding was de schade die de grote phytophthora-uitbraak in 2016 veroorzaakte. Biologische telers zijn dan met handen gebonden, omdat zij immers niet de beschikking hebben over chemische middelen om in te grijpen. Volgens Ryckmans wordt er in de herfst een nieuwe convenant ondertekend. “Wij gaan als goede Belgen in grote lijnen volgen. Het is belangrijk om hetzelfde concept te hebben, tenminste in de Benelux. De robuuste rassen gaan zich in de komende jaren ontwikkelen, zowel in gangbaar als bio. Daarom is het van belang dat bezoeken als dat van vandaag doorgaan en dat de informatie doorstroomt naar de gangbare

telers. Zeker met de wetgeving die verandert en het klimaat dat anders wordt. Maar toch mogen we niet vergeten dat we nog een plaagjaar kunnen hebben. Hier hebben we een aantal rassen die geen resistentiegenen hebben (R-genen). In een zeer groot plaagjaar brengen die maar 10 of 12 ton voort ten opzichte van 35 tot 40 ton in goede jaren.

HET DEMONSTRATIEPERCEEL

Het demoperceel was vanaf 2018 in overgang naar bio en effectief bio in 2022. De aardappelen werden gepoot op 4 mei, kregen negentig eenheden stikstof en op het eerste demoperceel werd er vier maal tien liter beregend. Bovendien probeerden de onderzoekers kunstmatig te infecteren met phytophthora. Alice Soete, onderzoekster bij het CRA-W, ontwikkelde enkele klonen. Zij gaf de aanwezigen een indicatie van de extreme omstandigheden waaronder de aardappelen dit jaar te lijden hadden. “Er viel in mei, juni, juli en augustus respectievelijk 24, 88, 3 en 35 liter neerslag, waarbij de helft in augustus op één dag viel. Wat betreft de temperaturen kenden we 25 dagen met een temperatuur boven 25 graden, tien dagen was het boven 30 graden en één dag was het 38 graden. Dit zijn extreem ongunstige omstandigheden voor de ontwikkeling van phytophthera. In gans België is het maar vier keer aangetroffen, wat erg weinig is. De phytophthorawaarschuwingsdienst heeft

dan ook maar drie keer een waarschuwing uitgestuurd.” Eind 2022 verschijnt er een rapport met alle analyseresultaten na de oogst, ook met de culinaire resultaten.

Soete gaf samen met Ryckmans en Feriel Ben Abdallah van CRA-W uitleg bij de getoonde rassen. In bakken werden er telkens vier planten per ras gelegd. “De resultaten zijn nog indicatief omdat er nog geen herhalingen genomen zijn, dat gebeurt voor de hoofdoogst. Per klasse (vastkokend, zachtkokend, friet en chips) werden eerst wat algemene cijfers gegeven. Die hadden dan betrekking op opbrengst per struik of ton per hectare, onderwatergewicht en calibrering. Aansluitend werden de aardappelen ras per ras bekeken met commentaar van kwekers, handelshuizen of de onderzoekers. Tijdens het bezoek konden de aanwezigen 29 robuuste rassen en zes klonen uit het selectieprogramma van de CRA-W bekijken. Het betreft 21 rassen die zich reeds op de robuuste rassenlijst van 2022 bevinden, en een aantal andere rassen die kandidaat zijn voor de lijst. Omgekeerd waren er ook een aantal rassen waarbij de onderzoekers zich luidop afvroegen of ze nog wel op de lijst van de robuuste rassen thuishoren. •

COLOFON

De Akkerbouwkrant Innovatie & Ondernemen is een special interest uitgave dat deel uitmaakt van het kennis- en communicatiepodium www.akkerbouwbedrijf.nl en in België www.akkerbouwbedrijf.be Uitgever van het kennisplatform is Prosu Media Producties.

Hoofdredacteur: Martin de Vries +31 (06)83188545 martin.de.vries@prosu.nl

Adverteren: Jan Geert Vedelaar, +31 (0)6 51268755 jangeert.vedelaar@prosu.nl Lisanne Andeweg +31 (0)6 51430780 lisanne.andeweg@prosu.nl Eline Broekhuis-Kortes, +31 (0) 620979024

eline.broekhuis-kortes@prosu.nl Hilde Provoost (voor België) +32 (0) 478 823 326 prosu@hildeprovoost.be

Oplage: 8.800 exemplaren Doelgroep: Akkerbouwers 25ha+ en akkerbouwmatige loonwerkers in Nederland en Vlaanderen

Frequentie: Zes keer per jaar

Redactie: Martin de Vries, Seppe Deckx, Jan Geert Vedelaar, Gerben Hofman, Jorden Koutstaal, Hendrik Begeman en Dick van Doorn.

Fotografie: Martin de Vries en diverse toeleveranciers

Vormgeving: MixCom digital & print creatives, Zwolle Ricardo Reezigt (vormgever) Martijn Eilander (art director)

Drukwerk: Hoekstra Krantendruk

De aardappelteelt in Wallonië is sterk afhankelijk van gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en agressieve grondbewerking. Het toepassen ervan brengt op zijn beurt negatieve gevolgen met zich mee voor het milieu en de gezondheid producent en consument. Het CRA-W doet onderzoek naar de mogelijkheden om deze negatieve effecten te verminderen. In het kader van het Waalse herstelplan (oktober 2021) heeft de Waalse regering het Patat'Up-project gefinancierd voor drie jaar.

Het project wil de verschillende bestaande hefbomen combineren om te komen tot een effectieve vermindering van gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en agressieve grondbewerking met ten minste 75 procent en dit door alternatieve, ecologisch intensieve en veerkrachtige systemen te creëren voor de productie van kwaliteitsaardappelen. Een van de elementen hierin is het gebruik van een grotere verscheidenheid aan robuuste rassen die beter bestand zijn tegen phytophthora, efficiënter in het gebruik van stikstof en beter bestand zijn tegen klimaatinvloeden.

25 dagen met een temperatuur boven 25 graden, tien dagen was het boven 30 graden en één dag was het 38 graden. Dat waren de gegevens voor de periode tussen 1 juli en de dag dat we het proefveld bezochten, eind augustus. Tijdens de vierde editie van de bezichtiging van de Robuuste Aardappelrassen Proef op Waalse bodem ging het niet alleen over phytopthora en andere plagen maar ook over hittestress bij aardappelen. “Het woord robuust bewijst steeds meer zijn nut in het kader van klimaatverandering.”

RONDE LANGS DE PROEFVELDEN

OOK IN BELGIË WORDT ER NAARSTIG GEZOCHT NAAR ‘ROBUUSTE AARDAPPELRASSEN’

ONDERSCHEID TUSSEN RESISTENTIE EN TOLERANTIE

Alice Soete gaf uitleg bij ‘haar’ klonen.

Uit één van de vragen bleek dat Belgen en Nederlanders een sterke voorkeur hebben voor geelvlezige aardappelen. Er werden telkens vier planten per ras in een bak geoogst.

Een impressie van de resultaten die het CRA-W doorheen de jaren boekte.

Daniel Ryckmans zorgde ervoor dat het volledige bezoek in twee talen gevolgd kon worden.

Tekst en beeld: Seppe Deckx

SESVANDERHAVE

Dankzij onze expertise als suikerbietenspecialist, bieden onze rassen u: • Hoge en stabiele plantaantallen • Krachtige opkomst door hoge kiemenergie • Sterk en vol bladapparaat • Kwaliteit & service

YUKON

BCA SPRINGFIELD

RHIZOCTONIA

JEWEL

RHIZOMANIE