
4 minute read
Rutilio Escandón lajyalanbe xmuyabajuk yo’onik ti sba generación jlok’eletik ta Licenciatura sventa PC xchi’uk Piloto Aviador ta Enaproc
SPUKEL A’YEJ/TUXTLA GUTIÉRREZ
Ti jtunel jvu’el Rutilio Escandón Cadenas i-ay ta spasel sk’inal slok’elik ta chanvun sba generación sventa Licenciatura yu’un Protección Civil xchi’uk Piloto Aviador ta Escuela Nacional de Protección Civil Campus Chiapas (Enaproc), ja’ te lajyalanbe ti ak’o xmuyubajuk yo’onik ti jehc kuch xchanel svunike, xchi’uk ja’ te lajyal ti li’e ja’ jech te ivu’ ta pasel ti k’usi svaychinojik spasele xchi’uk ti jech lajyak’beik yipal xchanele.


“ti yaechiletik ja’ jech ta xk’ot ta pasel me yu’un ta xich’ ak’el ta o’ontonalil xchi’uk xich’ ak’bel yipal spasele, ti li’ ta ora oy xa axik’ike, mu xa pajes abaik ta vilel, yu’un ja’ jech lekilal ta xak’ ti xchanel vune, xik’il ta ich’el bail ta muk’ ta jujun tal xchi’uk jech stael batel ti lekilal ta kuxlejale. Jna’oj ti buuk xabatike ja’ te ta xatoybeik batel sbi Chiapas yu’un lek chanil svunal ikuch avu’unik, yu’un ja’ te spatubil o’ontonalil yi jech mu k’usi ta spas avu’unik ti avaj pasajeroike”, jech lajyalanbe ti jlok’eletik ta chanvune.
Te ta Hangar yu’un Dirección de Rescate Aéreo yu’un Secretaría de Protección Civil, ti jtunel jvu’el lajyal ti oy xa talel sja- bilal ti stael sk’ulejal xchi’uk stael slekilal Chiapas, ja’ te staoj talel ta sventa aviación ja’ ti muk’ yosil sbanamilale, jayo’ jech ti te ilik talel snopel ta 2019 ti jech oyuk jun nail chanobvun bu stak’ xich’ik bijubtasel vinik antsetik ta sventa piloto aviadoretik.


Lajyal ti lajyich’ pasel tsots sventa xich’an manel xulem tak’inetik yo’ jech ja’ te xchanik stijel ti jchanvunetike, yu’un k’alal laj stak yabtel ti ajvalile k’ajlomal oy to’ox 14 ti mu’yuk xa lekike, lajyich’an meltsanel vaxakib xchi’uk laj yich’an manel yantik: “Ta jtojbe ta vokolal pilotoetik xchi’uk ingenieroetik ti jech lajyak’ ta yo’onik yabtelanele, yu’un ti li’ ta orae ja’ xa te ta xich’an tunsel ta yak’el k’elel poxtael, k’elel chabiel xcih’uk ta sventa sk’elel stuk’ulanel jnaklumetik ta Chiapas, xchi’uk ep xa te kolemik ku’untik jchameletike”.
Yanuk ti secretario sventa Protección Civil, Luis Manuel García Moreno, lajyal ti li’e sba to jech ik’ot ta pasel ta sventa aviación ta Chiapas, ja’ kolyal ti jech laj slikes spasel ajvalil xchi’uk ti jech ikoltavan talel peserente Andrés Manuel López Obrador, ti jech lajyak’ talel Becas Benito Juárez yo’ jech ivu’ yu’unik ti li’ primera generación xchi’uk ja’ jech te ta xich’ ak’el ta ilel batel ti oy xa lek vinik antsetik ti xchanojbeik lek svunal abtelal ta sventa transporte aéreo regional, nacional xchi’uk internacional.


Lajyal ti jlok’eletik ikuch yu’unik spasel xchanel ti k’usitik tabil ta ilel xchanel xchi’uk te laj xchanik stijel batel k’alal to ta Querétaro, San Luis Potosí, Sinaloa, Tamaulipas, Veracruz xchi’uk Chiapas; xchi’uk lajyal ti li’ ta orae, yo xa xchanibal generación ti yokelik ta chanvune, ja’ jech te ta xich’ik koltael yu’un ti jtunel jvu’eletike.
K’alal jech lajyalbe smuyubajel yo’onik ti sba generacione, ti director yu’un Escuela Nacional de Protección Civil, Campus Chiapas, Juan Antonio Vargas Reyes, lajyal ti jlok’eletik oy xa lek títuloik xchi’uk cédula profesional, diploma xchi’uk certificado de competencia laboral yu’unik, registro sventa yilubil ti chanvil lek yu’unik yabtelanel sventa protección civil xchi’uk constanciaetik sventa cursos de capacitación, yu’un ja’ jech ta anil ta staik batel ti yabtelike.







leki ich’el bail: Rutilio Escandón Cadenas

Ti jtunel jvu’el Rutilio Escandón Cadenas, xchi’uk subsecretario de Desarrollo Urbano y Vivienda de la Secretaría de Desarrollo Agrario, Territorial y Urbano (Sedatu), Daniel Fajardo Ortiz, laj stsaj stunesel snail Centro de Desarrollo de Capacidades Creativas El Rastro, ta slumal Jobel, ja’ te lajyal ti kolyal ti jech ta xkoltavan talel Federación ti jech ta xak’be talel proyecto ta stojolik artistaetik, artesanaetik, cocineras tradicionales, xchi’uk k’usitik yantik ta sventa slekubtasel spasel yabtelik xchi’uk jech xlekub yich’el sbaik t ata volel tsobel ti jnaklumetik ta sbats’i lumalike.

K’alal lajyal ti manchuk me ti jnaklumetik ta slumal Chiapas, stak’ ta stunesik ti li’ nail talel kuxlejalile, ti mu’yuk boch’o ta xich’ bajele, ti jtunel jvu’ele laj sta ta ojtikinel slekil slieksel sva’anel ti Comité Ciudadano yo’ jech ta lekuk xich’an tunesel ti nail abtelaletike, xchi’uk jech k’uch’aal sk’elel stuk’ulanel xchi’uk me yu’un jech ta xich’ k’anele stak’ xich’ k’anb jtunel j-abteletik ta kavilto yo’ jech sk’el stuk’ulanike, yu’un ti li’ ta xich’ ak’el ta k’abale ja’ jech te ta xu’uninik komel t jnaklumetik ta slumal Jobele.
Escandón Cadenas lajyal ti k’u x-elanik ta xak’an talel obraetik ti peserente Andrés Manuel López Obrador, jechik k’ucha’al Tren Maya, ti Transístmico, ti xcha’meltsanel ferroviaria ta Línea
K, xchi’uk jech k’ucha’l ti spasel hangar de carga ta Aeropuerto Internacional Ángel Albino Corzo, xchi’uk jech x-lean slikesel stunesel aerolíneas Chiapas
Despega de Corazón xchi’uk Mexicana de Aviación, yu’un ja’ jech te ta xlekub talel yu’un stael lekila k’ulejalil xchi’uk ta sventa turismo, jayo’ jech tsots sk’oplal ti jech xich’an pasel batel yo’ jech xlekub ti slumal Chiapas.
K’alal lajyal ti k’u x-elan ta spas yabtel ti li’ ajvalile, ta Chiapas ak’bil xa stsak’inal ech’em ta 950 millones de pesos sventa obrae de desa- rrollo urbano, ti subsecretario de Desarrollo Urbano y Vivienda ta Sedatu, Daniel Fajardo Ortiz, laj stabe ta ojtikinel spasel yabtel ajvalil Rutilio Escandón ti ja’ ta xchanbe batel slekil spasel yabtel peserente López Obrador ti jech lek k’elbil tuk’ulanbil ti tak’inetike xchi’uk ti jech yak’oj ta yo’onik slekubtasanel ti yavil kuxub o’ontonaliletike ta slekilalik ti jnaklumetike.




Lajyal ti li’ slekubtasel yavil kuxub o’ontonalile, ti ja’ to’ox te xkom yavil milub vakaxetik, ja’ ta skoj ti mu’yuk xich’ k’elel tuk’ulanel, jayo’ jech te laj yich’ cha’meltsanel k’u o no’ox x-elan pasbil yo’ jech ja’ te xich’an ak’el k’usitik xchanel abtelaletik ta slekilal skuxlejalik ti jnaklumetike.
Ja’ jech te ilo’ilaj ek xtok ti jbolojale, Tex López, ja’ te lajyal k’u x-elan slekil ti jech ayem ta yantik lumetik ta yak’el yabtel ti stuke, ti bijil abtelaletik xchi’uk talel kuxlejal yu’un Chiapas lek k’upinbil ti ta yantik lumetike xchi’uk ja’ jech te ta xpich’ batel yo’onik yu’unik ta sventa sbijilik ti jch’ium kerem tsebetike. “Ja’ te ta xchanubtasik batel epal artistaetik, ja’ jech te ta xak’be skuxlejal slumal jobel xchi’uk yantik jteklumetik ta spat xokone. Ta sk’an ta jtoybetik slumal Chiapas, oy ep k’usi stak’ ak’el ta ilel ti ta yantik lumetike”.





