HƯỚNG DẪN VỀ DI SẢN CỦA VINCENT CHIN

DI SẢN SỐNG

Vào năm 1982, vụ đánh chết Vincent Chin bằng gậy đánh bóng chày kinh hoàng chỉ vài ngày trước đám cưới của anh đã được đặt tên cho nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống về sự thù ghét người Châu Á. Sự sai lầm của công lý sau đó, là việc khiến trả tự do cho hai kẻ sát nhân da trắng mà không phải ngồi tù một ngày nào, đã khơi dậy phong trào quyền công dân mới. Người

Mỹ Gốc Á đã đứng lên cùng với liên minh đa chủng tộc, đa văn hóa, đoàn kết vì công lý bình đẳng và phẩm giá con người và vẫn tượng trưng cho dấu mốc của lịch sử Hoa Kỳ.

40 năm sau, vào năm 2022, những bài học về xây dựng sự đoàn kết và thống nhất để giành công lý cho Vincent Chin có thể truyền cảm hứng cho mọi người một lần nữa, đứng lên đối mặt thách thức và cùng nhau chống lại sự chia rẽ và thù hận, đoàn kết thế hệ già và trẻ từ mọi tầng lớp xã hội cùng hợp tác và làm việc để tạo ra những thay đổi tích cực.

Hướng Dẫn Di Sản này có ý nghĩa là công cụ thảo luận và giảng dạy. Đây cũng là lời tri ân đến những cá nhân và cộng đồng đã cùng nhau đấu tranh vì công lý cho Vincent Chin và những người đang đứng lên ngày hôm nay để mà tất cả các cộng đồng có thể sống với tâm thế an toàn và hòa hợp, không còn sợ hãi trước bạo lực.

Đại dịch thù ghét người Châu Á hiện tại có mối liên hệ đáng lo ngại tương ứng với sự thù ghét người Châu Á trong thập niên 1980. Khi cộng đồng người Mỹ Gốc Á tại Detroit tổ chức phong trào Công Dân Mỹ vì Công Lý (ACJ) để đấu tranh chống lại sự bất công đối với trường hợp của VincentChin, chúng tôi đã thành lập phong trào với các nguyên tắc sáng lập dựa trên sự cam kết rõ ràng là tìm kiếm công lý cho tất cả mọi người và chống lại nạn phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử dưới mọi hình thức. Đây là một phần cốt lõi trong di sản của Vincent. Như Lily, mẹ của Vincent phát biểu trên đài truyền hình quốc gia, “Màu da của chúng ta có thể khác, nhưng máu của chúng ta giống nhau.”

Từ 20/03/2020 đến 31/12/2021, StopAAPIhate.org đã nhận được gần 11,000 báo cáo về các trường hợp thù ghét trên một trang web cộng đồng của họ. Trung tâm Nghiên Cứu Về Sự Thù Ghét và Chủ Nghĩa Cực Đoan của California State University ở Santa Barbara báo cáo tỷ lệ bạo lực đối người Châu Á đã tăng 339% từ năm 2020 đến năm 2021.

Vincent and Lily Chin Estate, cùng với ACJ và Ủy Ban Kế Hoạch Tưởng Nhớ và Cống Hiến lần thứ 40 về Vincent Chin, tất cả đều tin tưởng chắc chắn rằng di sản của Vincent Chin tiếp tục thúc đẩy lý tưởng công bằng bình đẳng và đoàn kết chống lại nạn phân biệt chủng tộc và thù ghét mà Lily Chin đã can đảm đề cập.

—HELEN ZIA VÀ VINCENT AND LILY CHIN ESTATE

NHỮNG LỜI ĐỒN SO VỚI SỰ THẬT: VINH DANH DI SẢN CỦA VINCENT CHIN BẰNG

CÁCH BIẾT SỰ THẬT

Hiểu rõ di sản của Vincent Chin là biết sự thật và không tiếp tục những lời đồn và thông tin sai lệch về vụ sát hại mang tính thù ghét này. Ngay cả những ấn phẩm gần đây cũng có những sai sót thực sự về địa điểm của phòng chờ, nơi diễn ra cuộc gặp gỡ định mệnh của Vincent và đưa thông tin không đúng về thành phố nơi anh làm việc với vai trò là họa viên. Vui lòng sử dụng hướng dẫn này làm tài liệu tham khảo về sự thật và hình ảnh.

» SAI: Những kẻ sát hại Vincent Chin đều thất nghiệp. SỰ THẬT: Cả hai đều có việc làm và một kẻ là tổng quản đốc tại một nhà máy lớn.

» SAI: Đây là trường hợp "nhầm lẫn danh tính" và những kẻ sát nhân đã nhầm anh với người Nhật. SỰ THẬT: Những kẻ sát nhân được cho biết rằng Vincent là người Trung Quốc và bọn chúng đã thuê một người ngoài cuộc để giúp chúng "tóm được người Trung Quốc." Bọn chúng cũng nhắm vào người bạn Trung Quốc của Vincent, mà không phải nhắm vào những người bạn da trắng của anh.

» SAI: Vincent Chin là kỹ sư. SỰ THẬT: Vincent đã làm hai việc cùng lúc và đi học bán thời gian ở trường để trở thành họa viên.

Anh dự định tiếp tục học để học lập trình máy tính.

» SAI: Vincent chết vì đập đầu xuống đất. SỰ THẬT: Kẻ sát nhân đã đập vỡ sọ của Vincent bằng những cú vung gậy bóng chày.

» SAI: Những kẻ sát nhân xin lỗi vì đã sát hại Vincent Chin. SỰ THẬT: Những kẻ sát nhân chưa từng tỏ ra hối hận trước Lily Chin hoặc bất kỳ thành viên nào trong gia đình của Vincent hoặc nhận trách nhiệm về việc sát hại Vincent. Vincent and Lily Chin Estate vẫn mở cửa cho đến tận hôm nay để mà kẻ sát hại Vincent sẽ không bao giờ thoát khỏi món nợ của hắn đối với gia đình nạn nhân và xã hội.

KIẾN THỨC CHÍNH

Người Mỹ Gốc Á không phải là một khối thống nhất. Có sự đa dạng lớn giữa các dân tộc Châu Á. Trước khi có Đạo Luật Nhập Cư năm 1965 nhằm cân bằng số dân nhập cư sau thời gian dài ưu tiên cho người Châu Âu "Anglo", nhiều người Mỹ Gốc Hoa đã đến Hoa Kỳ từ vùng châu thổ Sông Châu Giang thuộc tỉnh Quảng Đông phía Nam Trung Quốc, giống như Vincent, Lily và C.W. Hing Chin. Sau năm 1965, người Mỹ Gốc Á đến Hoa Kỳ với tư cách là người di cư và tị nạn từ khắp Châu Á và Thái Bình Dương. Tuy nhiên, nhiều người Mỹ biết rất ít về người Mỹ Gốc Á và nhóm tất cả lại với nhau như thể họ giống nhau.

“Công lý cho tất cả mọi người” chỉ là khát vọng cao cả chứ không phải là sự thật. Trong trường hợp của Vincent Chin, hệ thống tư pháp đã thất bại ở mọi cấp độ, không có cuộc điều tra của cảnh sát; những kẻ sát nhân da trắng được giảm án đáng kể; thẩm phán tuyên án đã bỏ qua các khuyến nghị trước khi kết án về thời hạn tù giam và miễn thời gian quản chế đối với hai kẻ sát nhân da trắng; và các công tố viên không có mặt tại buổi tuyên án mà không hề thông báo trước cho gia đình nạn nhân. Mặc dù các công tố viên đại diện cho “Nhân Dân”, trường hợp này cho thấy cách những người ủng hộ và cơ quan giám sát có thể giúp bảo đảm rằng các nạn nhân được xem xét như thế nào.

Tiếng nói của chúng ta có ý nghĩa quan trọng. Lên tiếng là quyền và trách nhiệm của chúng ta. Vì xã hội và hệ thống tư pháp hình sự thường bỏ qua các trải nghiệm của người Mỹ Gốc Á và những người bị gạt ra ngoài lề xã hội khác, nên cần phải lên tiếng. Vấn đề chủng tộc của Vincent Chin đã chẳng bao giờ được xem xét trong trường hợp của anh, như thể nó vô hình. Năm 1983, những người Mỹ Gốc Á đã gạt bỏ sự do dự của mình bằng cách cùng nhau tổ chức phong trào Công Dân Hoa Kỳ vì Công Lý (ACJ) đã sử dụng tiếng nói chung và lên tiếng chống lại bất công, giáo dục người khác và xây dựng nỗ lực đa chủng tộc, đa văn hóa để vượt qua sự vô hình bất lợi và mang đến những thay đổi có lợi cho tất cả người Mỹ.

“Người Mỹ Gốc Á” là thuật ngữ trao quyền phản ánh việc xây dựng liên minh toàn Châu Á. Năm 1968, các nhà hoạt động sinh viên tạo ra thuật ngữ “Người Mỹ Gốc Á”, nhưng thậm chí trong những năm 1980, thuật ngữ này vẫn chưa được các nhóm dân tộc Châu Á khác nhau sử dụng rộng rãi. ACJ và chiến dịch đòi công lý cho Vincent Chin đã gắn kết các nhóm dân tộc Mỹ Gốc Á riêng biệt lại với nhau, bất chấp sự khác biệt lớn về ngôn ngữ, văn hóa, tôn giáo, giáo dục, định hướng chính trị, mức thu nhập và hơn thế nữa tồn tại, thậm chí bên trong một dân tộc Châu Á.

ACJ và cuộc chiến vì Vincent Chin dựa trên quan hệ hợp tác đa chủng tộc với các tổ chức và lãnh đạo chủ chốt là Người Da Màu ở Detroit và trên khắp nước Mỹ. Được tổ chức dựa trên nguyên tắc công lý dành cho tất cả mọi người, những người sáng lập ACJ đã liên hệ mật thiết với lãnh đạo của các cộng đồng khác, mở ra các kênh liên lạc để giúp đỡ lẫn nhau. Horace Sheffield Jr., nhà hoạt động quyền công dân và lãnh đạo công đoàn huyền thoại, người sáng lập Tổ chức Người Da Màu Khu vực Detroit (DABO); Winston Lang, giám đốc điều hành Chi nhánh NAACP ở Detroit; và cựu ứng cử viên tổng thống, Ngài Jesse Jackson đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực tiếp cận đa chủng tộc, đa văn hóa của ACJ.

Tình trạng thù ghét Người Châu Á không phải là điều gì mới mẻ. Ở Hoa Kỳ, những người gốc Á trở thành vật tế thần vào những thời điểm khủng hoảng trong nước, như thể chính họ gây ra các vấn đề của nước Mỹ. Vào cuối những năm 1800, sự thù ghét người Trung Quốc đã dẫn đến những cuộc thảm sát thanh trừng sắc tộc và sự ra đời của những luật phân biệt chủng tộc như Đạo Luật Loại Trừ Người Trung Quốc. Vào thập niên 1980, Nhật Bản bị đổ lỗi cho sự sụp đổ của ngành ô tô vì cơn cuồng nộ chống người Châu Á. Sau sự kiện ngày 11/9, những người Mỹ Gốc Nam Á, Ả Rập, Hồi Giáo và Trung Đông là đối tượng bị nhắm mục tiêu. Ngày nay, người dân của tất cả các di sản Châu Á đang bị đổ lỗi và tấn công và bị cho là nguyên nhân dẫn đến những tác hại do COVID gây ra.

Quyền thượng đẳng của người da trắng được thể chế hóa đã có tác động không thể xóa nhòa đối với cộng đồng người Mỹ Gốc Á ở Hoa Kỳ. Những người di cư Châu Á đầu tiên được đưa đến Châu Mỹ với số lượng lớn dưới dạng lao động nô lệ; những người lao động có khế ước như là lao động phụ trợ và lao động thay thế cho những người bị bắt làm nô lệ, trở thành một phần của nền kinh tế được xây dựng dựa trên quyền thượng đẳng của người da trắng. Người Châu Á và người Mỹ Gốc Á trong quá khứ chỉ được làm các công việc dịch vụ có thu nhập thấp; về mặt chính trị, địa vị của họ “nằm giữa” người da trắng và người Da Màu khiến họ phải cạnh tranh với những người da màu khác. Những định kiến đã ăn sâu trong tiềm thức về kẻ xâm lược nước ngoài bất diệt và lời đồn "thiểu số kiểu mẫu" phân biệt chủng tộc được tạo ra vào những năm 1960 đã lợi dụng người Mỹ Gốc Á trong hệ thống phân cấp chủng tộc có hệ thống của Mỹ.

Cuộc chiến giành công lý cho Vincent Chin đã có ảnh hưởng sâu rộng. Trong chính sách công, các tuyên bố về tác động của nạn nhân và quyền của nạn nhân đã được nâng cao, trong khi các biện pháp bảo vệ chống tội ác thù ghét của liên bang được mở rộng bao gồm biện pháp bảo vệ giới tính, khuynh hướng tình dục và tình trạng khuyết tật. Thủ tục của tòa án đã được thay đổi với mục đích giúp làm giảm khả năng xảy ra sai sót của thể chế tương tự như các sai sót đã xảy ra trong trường hợp của Vincent Chin. Các tổ chức ủng hộ mới và các thế hệ nhà hoạt động mới được truyền cảm hứng để lên tiếng trong nền dân chủ này nhằm tạo ra thay đổi tích cực, điều này cũng đòi hỏi phải liên tục cảnh giác để giữ cho tiến trình này không bị đảo ngược. Đây là tất cả những kiến thức từ di sản của Vincent Chin.

ĐỀ NGHỊ

Hãy chuẩn bị cho các vụ việc kỳ thị người châu Á. Đừng ngạc nhiên — hãy luôn cập nhật thông tin. Bạo lực và phân biệt chủng tộc kỳ thị người châu Á có một lịch sử lâu đời thường không được dạy ở lớp Mẫu giáo-Lớp 12 hoặc thậm chí khi lên đại học. Trang bị kiến thức cho bản thân, gia đình và những người khác, xem “huấn luyện cho những người đứng xem” trên web để dự đoán các phản ứng có thể xảy ra. Nói chuyện với gia đình và bạn bè của quý vị để họ chuẩn bị. Tham gia với các nhóm sinh hoạt trong trường, cộng đồng, nhà thờ, nơi làm việc của quý vị, các câu lạc bộ xã hội và những tổ chức tương tự để giáo dục và nâng cao nhận thức nhằm chống lại sự thù ghét đối với bất kỳ người nào. Giúp đề ra và tham gia vào các chiến lược để cải thiện sự an toàn khi đến và đi từ nhà, đặc biệt nếu đi lại vào buổi tối.

Liên hệ với các doanh nghiệp địa phương để giúp thông báo và giáo dục về các phản ứng chống lại sự thù ghét và cung cấp các tấm áp phích, tờ rơi và liên kết đào tạo cho nhân viên làm việc với với công chúng. Nhiều vụ việc kỳ thị người châu Á xảy ra ở các cửa hàng, tiệm tạp hóa và những nơi công cộng.

Hãy là một đồng minh can đảm. Gọi đúng bản chất của tình trạng căm ghét chống người châu Á: thành kiến kỳ thị người châu Á, không khoan dung, thành kiến, phân biệt đối xử, phân biệt chủng tộc, cố chấp. Đó không phải là “tư tưởng” kỳ thị người châu Á — đó là một cách nói uyển chuyển lịch sự nhằm che đậy những tổn hại và bạo lực mà người Mỹ gốc Á đang phải đối mặt ngày nay. Bắt đầu các cuộc trò chuyện với gia đình và bạn bè, những người tiếp tục sử dụng ngôn ngữ phân biệt chủng tộc hoặc hành động chống lại bất kỳ người nào bị thiệt thòi.

Kêu gọi các nhà lãnh đạo quốc gia, tiểu bang và địa phương lên án công khai và có hành động để ngăn chặn nạn phân biệt chủng tộc chống người châu Á và sự gia tăng mạnh mẽ các vụ việc kì thị người châu Á gần đây. Hỗ trợ và bầu chọn các nhà lãnh đạo bắt tay vào làm; khuyến khích những người khác ghi danh và đi bầu. Tìm cách kêu gọi, giáo dục và đánh bại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, cho dù thông qua các tổ chức, thư cho các công ty và nhà quảng cáo, thăm các quan chức được bầu hoặc thông qua các phương tiện truyền thông, để đảm bảo rằng sẽ có hậu quả cho sự căm ghét kì thị người châu Á. Hỗ trợ các phong trào đoàn kết của người da màu và người có lương tâm để chống lại nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống và các hình thức bất bình đẳng đã được thể chế hóa khác. Hỗ trợ các cách sửa chữa mạng lưới an toàn bị hỏng để giải quyết vấn đề sức khỏe tâm thần, chăm sóc sức khỏe, nhà ở và thực phẩm không an toàn, tiếp cận ngôn ngữ và tìm kiếm các giải pháp phục hồi công lý.

Yêu cầu tiểu bang của quý vị cung cấp bao gồm các chương trình giảng dạy về người Mỹ gốc Á ở các lớp Mẫu giáo - Lớp 12: Các cơ quan lập pháp của California, Connecticut, New Jersey và Rhode Island đã làm như vậy; Connecticut bao gồm các nguồn tài trợ. Làm việc với sinh viên, cựu sinh viên, nhân viên giáo dục đại học, những người đang tìm kiếm các nghiên cứu về người Mỹ gốc Á, cũng như các chương trình giảng dạy về các nhóm bị thiệt thòi khác.

Kết nối các điểm. Biết những câu chuyện về người Mỹ gốc Á của chính quý vị và những câu chuyện của những người bị thiệt thòi khác ở Hoa Kỳ. Sự tàng hình cưỡng bức và sự thiếu hiểu biết về bất kỳ nhóm nào phủ nhận con người của nhân loại họ. Lịch sử người Mỹ gốc Á là lịch sử nước Mỹ, đừng để nó trôi đi MIH — Biến mất trong Lịch sử. Luôn cập nhật thông tin. Căng thẳng toàn cầu và quốc gia góp phần gây ra bất bình đẳng, nghèo đói, các rào cản đối với chăm sóc sức khỏe, mất an ninh nhà ở và ảnh hưởng đến phẩm giá con người. Nhận thức và hành động có thể giúp chống lại những câu chuyện đổ lỗi một cách không cân bằng, giống như lời ám chỉ chính trị về COVID đã thúc đẩy sự căm ghét kì thị người châu Á.

Lên tiếng và kể các câu chuyện của các cộng đồng vốn không được quan tâm công bằng trước đây, bao gồm cả người nhập cư và người tị nạn. Sử dụng mạng xã hội, viết thư và các nền tảng khác để nâng cao sự đa dạng của những người có kinh nghiệm sống đã giúp xây dựng nước Hoa Kỳ.

Sử dụng và Chia sẻ rộng rãi HƯỚNG DẪN PHÁP LÝ VỀ VINCENT CHIN. Nó được thiết kế để sử dụng trong các lớp học và các nhóm thảo luận, với các Câu Hỏi Hội Thoại được lập ra bởi Smithsonian Asian Pacific American Centre. Khi có yêu cầu, một bản in ra giấy có thể được cung cấp cho các thư viện trường học và thư viện công cộng, trong khi giáo viên có thể tự do truy cập hướng dẫn tại vincentchin.org/legacy-guide.

TẠI SAO PHẢI GHI NHỚ VINCENT CHIN?

Bốn mươi năm trước, một người Mỹ gốc Hoa trẻ tuổi tên là Vincent Chin đã bị giết trong khoảng thời gian sự căm thù người châu Á đang ở mức cường độ. Đó là thời điểm, giống như ngày nay, khi sự thù địch và đổ lỗi nhắm vào Trung Quốc và tất cả những người trông có vẻ gốc Ángười Nam Á cũng như người Đông Á.

Vào những năm 1980, luận điệu kì thị người châu Á đầy căm thù nhắm vào Nhật Bản. Từ hội trường Quốc hội đến ban quản trị và hội trường công đoàn, bất kỳ ai trông giống người Nhật Bản hay người châu Á đều là mục tiêu bị tấn công. Trong những năm đó, một cuộc khủng hoảng dầu mỏ đã góp phần vào sự suy thoái toàn quốc và sự sụp đổ của ngành công nghiệp ô tô và lĩnh vực sản xuất của Hoa Kỳ, với Detroit là điểm chính. Những chiếc xe tiết kiệm nhiên liệu do Nhật Bản sản xuất đã bị chỉ trích. Đáng chú ý, những chiếc xe do Đức sản xuất và những người trông có vẻ là người châu Âu không bị nhắm đến theo cách trông tự.

Ngày nay, đại dịch COVID, tình trạng hỗn loạn kinh tế toàn cầu và các tệ nạn xã hội khác được đổ lỗi cho Trung Quốc, thường là những nguyên nhân rõ ràng về chủng tộc. Một số chuyên gia vô trách nhiệm thậm chí còn đổ lỗi một cách không cân bằng cho Trung Quốc vì sự xâm lược của Nga đối với Ukraine và vì tình trạng thiếu dầu có thể làm xấu đi nền kinh tế — những tuyên bố tiếp tục thúc đẩy các cuộc tấn công chống lại người châu Á và người Mỹ gốc Á.

Quá nhiều người Mỹ gốc Á ngày nay đã bị làm hại, thậm chí bị giết trong làn sóng căm thù gần đây nhất. Những người cao niên, phụ nữ và trẻ em gái dễ bị tổn thương là đối tượng thường bị nhắm vào nhất. Các vụ giết người hàng loạt và cá nhân nhằm vào người châu Á thuộc mọi sắc tộc, tôn giáo và có màu da vàng và nâu. Những cuộc tấn công chủng tộc này xảy ra tại nơi làm việc, trên đường phố và phương tiện giao thông công cộng, trong công viên và cửa hàng, và thậm chí có trường hợp người Mỹ gốc Á bị theo dõi trong nhà riêng và tòa nhà chung cư của họ.

Chúng ta ghi nhớ tên của họ. Chỉ kể từ năm 2020: ở Atlanta: Daoyou Feng, Hyun Jung Grant, Suncha Kim, Paul Andre Michels, Soon Chung Park, Xiaojie Tan, Delaina Ashley Yaun, Yong Ae Yue; Indianapolis: Amarjeet Johal, Jaswinder Singh, Amarjit Sekhon, Jaswinder Kaur; NYC: Michelle Go, Christine Yuna Lee, GuiYing Ma, Yao Pan Ma; Albuquerque: Mary Ye, Sihui Fang; Các nạn nhân cao tuổi: Vicha Rattanapakdee, Yik Oi Huang, Pak Ho; bị cảnh sát tiêu diệt: Soobleej Kaub Hawj. Và quá nhiều người khác mà tên của họ đã không có trên tin tức quốc gia.

Trong thời điểm bạo lực kì thị người châu Á tiếp tục diễn ra, chúng ta nhớ đến Vincent Chin và bầu không khí phân biệt chủng tộc và căm thù quốc gia đã thúc đẩy hai nhân viên ngành ô tô người da trắng đánh anh ấy đến chết bằng gậy bóng chày. Anh ấy không phải là người Mỹ gốc Á đầu tiên, và rõ ràng không phải là người cuối cùng, bị giết trong thời kỳ chống lại người châu Á như vậy. Chúng ta ghi nhớ tên anh ấy vì một cộng đồng những người di cứ đã đứng lên và lên tiếng; vì các nhà báo và nhà làm phim, những người đã lên tiếng cho một nhóm nhỏ và tự phát của các nhà hoạt động cam kết; vì luật sư và học giả, bồi bàn, đầu bếp và công nhân giặt là; vì các nhà khoa học, kỹ sư và công nhân nhà máy; ông bà và em bé trong xe đẩy. Vì các đồng minh không phải người châu Á từ mọi tầng lớp xã hội, những người đã nỗ lực vì công lý để vực dậy phong trào toàn châu Á còn non trẻ của chúng ta.

Chúng ta phải cống hiến hết mình trước tinh thần phẫn nộ và nhà hoạt động chính nghĩa đã thúc đẩy người Mỹ gốc Á trên toàn quốc bước ra khỏi bóng tối tàng hình để đòi công lý 40 năm trước.

Vào những năm 80, những người Mỹ gốc Á đã tràn đầy năng lượng để chống lại sự bất bình đẳng chủng tộc và đứng lên đòi được đối xử công bằng. Lần đầu tiên trong lịch sử, chúng ta đã tổ chức các dân tộc châu Á tách rời nhau tham gia cùng nhau ở cấp cơ sở. Với tiếng nói của mình, chúng ta đã cùng nhau xây dựng tình đoàn kết với

những người da màu và những người có lương tâm. Từ

sự đoàn kết đó đã xuất hiện những thế hệ nhà hoạt động

mới hơn. Họ đã lần lượt tạo ra một mạng lưới các nhóm

vận động và dịch vụ thiết yếu - bằng vô số ngôn ngữ và

văn hóa châu Á - để giải quyết các nhu cầu phức tạp và

thay

đổi trong trải nghiệm của người Mỹ gốc Á nhập cư

ở Hoa Kỳ trong bốn thập kỷ qua.

Để tưởng nhớ Vincent, chúng ta bày tỏ lòng kính trọng

đối với lòng dũng cảm của người mẹ thân yêu của anh, Lily, người đã tự rèn luyện bản thân để nói lên nỗi đau của mình trước linh hồn của Mamie Till, người đã phơi bày bộ mặt xấu xí của nạn phân biệt chủng tộc đã giết chết con trai Emmett của cô. Lily Chin đã kể tất cả mọi người cách thức những kẻ giết Vincent đã đánh con trai cô “tệ hơn họ đối xử với một con vật” và yêu cầu tất cả những người lắng nghe hãy đấu tranh cho công lý để không người mẹ nào khác phải mất con vì bị thù ghét và bạo lực. Khả năng lãnh đạo đạo đức dũng cảm của bà đã truyền cảm hứng cho những người Mỹ gốc Á khác tạo ra và dẫn đầu một phong trào dân quyền mới, với Detroit là trung tâm của nó.

Lấy cảm hứng từ tấm gương của Lily Chin, vào năm 1983, tổ chức Công dân Hoa Kỳ vì Công lý (ACJ) mới được thành lập đã áp dụng các nguyên tắc thành lập sau:

» Khi quyền của một cá nhân bị vi phạm, cả xã hội đều phải gánh chịu.

» ACJ sẽ nỗ lực xóa bỏ nạn phân biệt chủng tộc dưới mọi hình thức, đặc biệt là tình trạng chống lại người Mỹ gốc Á.

» Việc cho phép nạn phân biệt chủng tộc tồn tại trong xã hội Hoa Kỳ là phản tác dụng và vô lương tâm.

» ACJ cảm thấy rằng thái độ và định kiến về chủng tộc, giới tính, tôn giáo, màu da hoặc nguồn gốc quốc gia của bất kỳ cá nhân nào đi ngược lại với chính các nguyên tắc bình đẳng và công lý được đảm bảo cho tất cả người Mỹ.

» Thông qua những nỗ lực của mình đối với trường hợp Vincent Chin, ACJ hy vọng sẽ thúc đẩy sự đoàn kết giữa các nhóm sắc tộc khác nhau; tăng cường hiểu biết về cộng đồng người Mỹ gốc Á ở Detroit và trên toàn quốc; và để xây dựng và duy trì mối quan hệ lâu dài với tất cả các nhóm dân tộc.

Không ai trong số các nhà hoạt động từ thời xây dựng phong trào đó từng tưởng tượng rằng các nguyên tắc chỉ đạo và nỗ lực của chúng ta sẽ được quan tâm trong bốn mươi năm sau — hoặc những bài học rút ra từ việc lên tiếng, tổ chức và xây dựng tình đoàn kết sẽ cộng hưởng trong cơn sóng thần bạo lực và hành vi chống người châu Á ngày nay.

Đây là tất cả những lý do tại sao chúng ta nhớ đến Vincent Chin và tại sao chúng ta cống hiến bản thân cho di sản của cuộc chiến đấu cho công lý chủng tộc và cho nhân văn đầy đủ của tất cả mọi người.

Bức ảnh này của Vincent Chin có tuổi đời gần hơn với thời điểm anh ấy bị tấn công. Hãy tôn trọng và sử dụng bức ảnh này và những bức ảnh khác trong hướng dẫn này. Bức ảnh Vincent đeo kính là từ đầu thời trung học và không phản ánh anh ấy trông như thế nào khi là một người đàn ông trưởng thành.

Hướng dẫn thảo luận do các nhà giáo

dục tại Smithsonian Asian Pacific American Center chuẩn bị

“Câu Hỏi Hội Thoại” xuất hiện ở cuối hầu hết các bài viết trong hướng dẫn này để khơi gợi cuộc đối thoại giữa các đồng nghiệp, học sinh, gia đình, bạn bè và cộng đồng. Thảo luận cẩn thận có thể tăng cường hiểu biết về quyền công dân và tính

nhân văn của tất cả mọi người, cũng như tạo mối liên hệ giữa chủng tộc, màu da, sắc tộc và những khác biệt được nhận thức khác ở Hoa Kỳ ngày nay.

Các Câu Hỏi Hội thoại

» Tầm quan trọng của việc tưởng nhớ những người đã qua đời và khoảng thời gian họ đã sống là gì?

» Những người mà quý vị tưởng nhớ là ai? Quý vị tôn vinh những di sản của họ bằng cách nào?

» Tại sao việc tưởng nhớ và tôn vinh di sản của những người như Vincent Chin lại quan trọng đối với cộng đồng?

VINCENT CHIN LÀ AI?

Vào một buổi sáng mùa hè ấm áp ngay bên ngoài Detroit, Michigan, một người thanh niên Mỹ gốc Hoa 27 tuổi thức dậy — nôn nóng với những niềm vui đang đợi chờ anh phía trước. Vài ngày nữa, anh sẽ kết hôn và có vẻ như tất cả những người thân trong gia đình sẽ có mặt để cùng ăn mừng đám cưới của anh — tổng cộng hơn 400 khách. Anh cũng rất hào hứng vì đêm đó sau khi anh làm xong công việc ở chỗ thứ hai, một vài người bạn đã kéo anh đi ăn mừng buổi tiệc độc thân cuối cùng. Anh là một người vui vẻ và dễ kết bạn, và trong số những người bạn trong bữa tiệc tối hôm ấy có Gary, người bạn thân nhất của anh từ thời thơ ấu. Đó là ngày 19 tháng Sáu, 1982.

Ngày hôm đó, khởi đầu thật tươi sáng và đầy hứa hẹn, lại kết thúc trong một bi kịch thê thảm. Tên của người thanh niên đó là Vincent Chin. Có thể anh đã không biết rằng tên của mình sẽ trở thành một lời hô hào cho người

Mỹ gốc Á, rằng cái chết của anh sẽ khơi dậy một phong trào đấu tranh cho công bằng xã hội và câu chuyện của anh sẽ còn vang mãi, rất xa sau cái chết rất trẻ của mình.

Vài thập kỷ trước, hai trong số ba người Mỹ gốc Á ở Hoa

Kỳ là người nhập cư —Vincent Chin là một trong những người nhập cư đó, anh đã đặt chân đến Hoa Kỳ khi còn nhỏ. Cậu sống những năm đầu đời tại một trại mồ côi ở tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc - cùng quê với cha mẹ nuôi Lily và C.W. Hing Chin. Hai ông bà đã chọn cậu khi nhìn thấy bức ảnh của cậu. Lily cho biết cậu bé trông rất thông minh và đáng yêu và họ đã tiến hành thủ tục nhận con nuôi quốc tế phải mất nhiều năm để hoàn tất. Lúc ấy, Vincent sáu tuổi. Detroit, Michigan là nơi cậu bắt đầu cuộc sống ở Mỹ.

Cha của cậu, C.W., đã đến Hoa Kỳ từ Trung Quốc vào năm 1922 ở tuổi 17, định cư ở Detroit. Vào đầu thế kỷ 20, khi ngành công nghiệp ô tô non trẻ của Detroit bùng phát và làn sóng di cư lớn những công nhân da đen và da trắng từ miền Nam đổ về Motor City, có hơn 300 tiệm giặt ủi Trung Quốc phục vụ cho những công nhân nhà máy được trả lương cao. Đó là nơi C.W. Chin tìm được việc làm. Ông chôn mình trong tiệm giặt ủi hàng giờ mỗi ngày để phân loại quần áo bẩn, giặt, ủi và đóng gói từ sáng sớm đến tối khuya chỉ để kiếm vài đồng xu, đôi khi chỉ nhận được hai đô la cho cả tuần.

Thời điểm gián đoạn duy nhất với công việc cực nhọc trong tiệm giặt ủi của C.W. là vào những năm 1940, khi ông đã ngoài 30: ông gia nhập Quân Đội Hoa Kỳ trong Thế Chiến Thứ Hai, trở thành một trong 18,000 đàn ông và phụ nữ Mỹ gốc Hoa gia nhập quân đội Hoa Kỳ làm nghĩa vụ yêu nước. Khi trở về Detroit, ông quay lại tiệm giặt - nhưng giờ đã khác: Luật nhập cư Hoa Kỳ trục xuất người Trung Quốc và tất cả người châu Á khỏi Hoa Kỳ bắt đầu thay đổi dần sau khi chiến tranh kết thúc.

Vào những năm 1800, luật lệ loại trừ khắc nghiệt ở cấp liên bang, tiểu bang và địa phương đã biến các Khu Phố Tàu (Chinatown) thành những xã hội độc thân không có khả năng sống đời sống gia đình cho đại đa số nam giới. Phụ nữ Trung Quốc, tất cả được coi là phóng đãng, bị cấm nhập cảnh vào Mỹ kể từ Đạo Luật Page liên bang năm 1875, và đàn ông Trung Quốc, tất cả được coi là "không thể dung hợp", bị cấm không cho nhập cư vào Mỹ vào năm 1882 và không bao giờ được phép nhập quốc tịch.

Một loạt hạn chế khác sau đó được mở rộng đến tất cả người châu Á ở Mỹ.

Sau Thế Chiến Thứ Hai, các cựu chiến binh Mỹ gốc Hoa không chỉ được phép trở thành công dân của đất nước mà họ chiến đấu bảo vệ, mà cả nam giới cũng được phép tìm vợ ở Trung Quốc và mang “cô dâu thời chiến” của họ về

Mỹ. Thái độ thay đổi đột ngột này liên quan nhiều đến mối quan hệ Mỹ-Trung hơn là xóa bỏ các điều kiện phi nhân đối với người Trung Quốc ở Mỹ, nhưng cuối cùng, các gia đình người Mỹ gốc Hoa có thể được công nhận. Cựu chiến binh quân đội Hoa Kỳ C.W. Chin đã chọn Lily, một phụ nữ 27 tuổi lanh lợi, làm cô dâu và đưa cô đến Detroit vào năm 1948 từ Hoiping, quê hương của cô. Cô cũng bắt đầu làm việc trong tiệm giặt ủi. Giống như nhiều người nhập cư khác, đó là kinh doanh gia đình và họ sống

ở phía sau cửa tiệm. Một số thành viên trong gia đình của Lily đã cố khuyên can cô không nên đến Mỹ vì họ biết quá

rõ về những nguy hiểm. Ông cố của cô đã từng làm việc

xây các tuyến đường rầy xuyên lục địa nhưng ông đã vội vã

trở về Trung Quốc khi đám đông da trắng đốt phá các Khu

Phố Tàu, giết và tàn sát người Trung Quốc để “xua đuổi”

và loại bỏ sắc tộc của tất cả người Trung Quốc ra khỏi nước

Mỹ. Gia đình của Lily đã nghe những câu chuyện về phân

biệt chủng tộc chống lại người Trung Quốc ở Mỹ và cảnh

báo Lily rằng cuộc sống của cô sẽ rất khó khăn. Được báo

trước nhưng không nản lòng, cô kết hôn với C.W. và sẵn sàng cuộc sống gia đình ở Detroit.

Theo nhiều cách, gia đình của Vincent là điển hình của nhiều thế hệ người Trung Quốc di cư từ miền nam tỉnh Quảng Đông và tạo thành trụ cột của các Chinatown. Những người cực nhọc này có chung nền văn hóa và phương ngữ Toisan thuộc vùng châu thổ sông Châu Giang và đã cùng trải qua những bất ổn chính trị và thảm họa kinh tế buộc họ phải tìm việc ở những vùng đất xa xôi - những cuộc khủng hoảng được thúc đẩy một phần bởi chủ nghĩa đế quốc Anh và Mỹ và nạn buôn bán thuốc phiện. Nhiều người đã được đưa đến Châu Mỹ và Caribe để lao động như những công nhân được ký hợp đồng thay cho những người da đen nô lệ trước đây. Những người khác được tuyển dụng để xây dựng các tuyến đường rầy. Nhưng bất cứ nơi nào những người lao động Trung Quốc này đến, khi hợp đồng lao động của họ được ký kết, họ thường đối mặt với sự kỳ thị gay gắt và chỉ giới hạn trong những công việc chân tay vốn là những công việc mà đàn ông da trắng không muốn làm: như lao động khom lưng trong ngành nông nghiệp, đầu bếp và giặt ủi.

Người Mỹ gốc Á đã vô cùng sửng sốt khi biết rằng một người với câu chuyện quen thuộc như vậy có thể gặp một kết cục cay đắng. Họ cảm nhận một cách sâu sắc rằng những gì đã xảy ra với Vincent Chin cũng có thể đã xảy ra với chính họ và với bất kỳ người nào khác "trông giống" người Nhật. Đối với nhiều người, Vincent tượng trưng cho con trai, anh trai, bạn trai, chồng hoặc cha của mọi người. Rất nhiều người Mỹ gốc Á đã từng bị nhầm với các dân tộc châu Á khác, thậm chí bị quấy rối và bị gọi những cái tên như thể mọi nhóm người châu Á đều như nhau. Xu hướng thù địch chống người châu Á khiến tất cả mọi người cảm thấy không an toàn, không chỉ ở Detroit và khu công nghiệp vùng Midwest, mà trên khắp đất nước khi tâm lý bài Nhật bắt đầu lan tỏa từ thủ đô của quốc gia này và được thổi phồng trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Nếu Vincent Chin có thể bị quấy rối, đánh đập dã man đến chết và những kẻ giết anh được tự do thì mọi người cảm thấy điều đó cũng có thể xảy ra với chính những người thân yêu của họ.

Vào thời điểm Lily và C.W. Chin nhận nuôi Vincent, C.W. họ đã gần 60 tuổi. Ông là người tham gia tích cực vào cộng đồng người Mỹ gốc Hoa ở Detroit thường tụ tập ở Khu Phố Tàu, sau đó là khu dân cư Cass Corridor. Tại trung tâm Hội Đồng Phúc Lợi của Người Trung Quốc ở Detroit (Detroit Chinese Welfare Council), ông chơi mạt chược, xốc dĩa và bài cẩu trong các phòng bạc bí mật vốn là trung tâm xã hội gắn kết các thế hệ lao động độc thân ở Khu Phố Tàu. C.W. đã giới thiệu con trai mình là Vincent với các câu lạc bộ ở Khu Phố Tàu này. Năm 1981, C.W. qua đời ở tuổi 76, sau một quãng đời làm việc vất vả trong tiệm giặt ủi, sáu tháng trước đám cưới của Vincent. Một lá cờ Mỹ phủ trên quan tài của ông để tôn vinh vai trò bảo vệ đất nước của ông trong Quân Đội Hoa Kỳ mặc dù nhiều năm ông

đã bị từ chối cơ hội trở thành công dân cho đến khi chiến tranh địa chính trị hé mở cánh cửa nhập cư Hoa Kỳ cho người Trung Quốc. Vincent đã trân trọng lá cờ đó cho đến khi bị sát hại bởi những kẻ giết người cho rằng anh trông

không đủ giống một người Mỹ.

Bạn bè và đồng nghiệp của Vincent bàng hoàng khi biết anh bị khiêu khích vào

một vụ ẩu đả. Không ai thấy anh nóng

giận. Anh luôn là một thanh niên dễ tính, là một đứa con duy nhất tận tụy giúp đỡ bố mẹ về mặt tài chính. Ở trường trung học, anh từng tham gia đội điền kinh và thích giao du với bạn bè hoặc dành một buổi chiều nhàn rỗi đi câu cá. Anh còn có một khía cạnh nhạy cảm, là con mọt sách chuyên sáng tác thơ. Không ngoại lệ, bạn

bè của Vincent mô tả anh là một chàng

trai năng động và thân thiện không chỉ

có thể hòa đồng với mọi người mà còn

biết cách tự đứng lên bảo vệ chính mình và điều hướng các đường phố ở Detroit.

Bạn bè coi anh như một chàng trai Detroit bình thường, tình cờ là người gốc Trung Quốc mà thời.

Giống như những người Mỹ khác, Vincent biết rất ít về lịch sử của các thế hệ người châu Á trước đây ở Mỹ. Nhưng anh đã chứng kiến những khó khăn của cha mẹ mình là người nhập cư, và cùng với người vợ tương lai của mình, anh cố tìm một ngôi nhà, để mẹ anh là Lily cũng có thể sống chung. Để trang trải cho cuộc sống hôn nhân sắp tới, Vincent đã làm hai công việc — vẽ sơ đồ thiết kế vào ban ngày và nhân viên bồi bàn vào những ngày cuối tuần.

Nhưng mục tiêu của anh còn cao hơn: anh vừa tốt nghiệp Học Viện Dữ Liệu Kiểm Soát (Control Data Institute), một trường thương mại máy tính, và dự định tiếp tục học tại Học Viện Công Nghệ Lawrence (Lawrence Institute of Technology) vào ban đêm với hy vọng sẽ lấy được bằng kỹ sư.

Nhiều người Mỹ gốc Hoa đã thấy những câu chuyện của chính họ

được phản chiếu trong cuộc sống của Vincent, Lily và C.W. Chin ở Mỹ, từ nguồn gốc Toisan chịu thương chịu khó và nghĩa vụ quân sự giúp cho C.W. và Lily có thể kết hôn, đến cuộc sống vất vả trong các nhà hàng và tiệm giặt. Vincent thuộc thế hệ Mỹ hóa có cha mẹ là người châu Á nhập cư đã từng chịu đựng và hy sinh.

Đa số những người nhập cư châu Á này đã trốn chạy khỏi các quốc gia đang có rất nhiều bất ổn chính trị. Họ kêu gọi con cái của họ ứng xử kín đáo và tránh gặp rắc rối bằng cách không tham gia vào chính trị hoặc tranh cãi. Tuy nhiên, con cái của họ được nuôi dưỡng với những quan niệm của người Mỹ về việc đứng lên cho lý tưởng của mình để có tiếng nói trong nền dân chủ này. Tuy nhiên, cả hai đều tin rằng tầm nhìn của họ sẽ mở ra con đường đạt đến sự chấp nhận và giấc mơ Mỹ. Sự bất công xung quanh việc Vincent bị giết đã làm tan vỡ giấc mơ.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Bạn đã biết gì về Vincent Chin trước khi đọc bài viết này, và bạn đã học được những thông tin mới nào?

» Câu chuyện của Vincent Chin liên quan như thế nào với lịch sử lâu đời của người châu Á ở Mỹ?

» Làm vật tế thần có nghĩa là ai đó bị đổ lỗi công khai cho một điều gì đó tồi tệ đã xảy ra, mặc dù đó không phải là lỗi của họ. Những tác động của việc làm vật tế thần các cộng đồng người châu Á và người Mỹ gốc Á và các cộng đồng khác là gì?

» Bạn rút ra được điều gì lớn nhất từ bài viết về Vincent Chin này? Tại sao câu chuyện của Vincent Chin lại quan trọng để nói đến ngày hôm nay ?

Nhữ ng gì đã xảy ra với Vincent Chin có thể đã xảy ra bất kỳ người nào khác "trông giống" người Nhật.

C.W. Hing Chin (phải) chiến đấu cho nước Mỹ với tư cách là lính GI trong Thế Chiến Thứ Hai, nhưng con trai của ông Vincent bị coi là kẻ thù.

THỜ I ĐIỂM KHỦNG HOẢNG: AI ĐÁNG BỊ ĐỔ LỖI?

Vào những năm trước mùa hè 1982, Detroit là một thành phố chìm trong khủng hoảng. Bắt đầu với cuộc khủng hoảng dầu mỏ vào những năm 1970, lĩnh vực sản xuất của Mỹ nói chung và ở vùng Trung Tây công nghiệp đã phải hứng chịu những đợt sa thải hàng loạt, kéo dài khiến hàng trăm nghìn công nhân rơi vào thảm họa kinh tế vào thời điểm mà các chính trị gia từ Nhà Trắng trở xuống ý định phá bỏ mạng lưới an toàn của xã hội.

Ngành công nghiệp ô tô nói riêng đã sụp đổ và hàng dài người trong tuyệt vọng bủa vây các văn phòng thất nghiệp, hội trường công đoàn, văn phòng phúc lợi và các bếp súp. Chỉ riêng Detroit, đã có hơn 100.000 công nhân bị sa thải và không có triển vọng kiếm việc trong tương lai. Đàn ông và phụ nữ bị mất nhà cửa, ô tô, phương tiện giải trí, căn nhà mùa hè và tài sản tích lũy trong suốt cuộc đời làm việc cật lực trong một ngành công nghiệp một thời phát triển mạnh mẽ. Các nhà bình luận coi họ như “người nghèo mới”, bề ngoài để phân biệt những người lao động trước đây, phần lớn là người da trắng, với những người nghèo đặc hữu “cũ kỹ”, những người có lẽ không có khả năng hoặc không muốn làm việc. Đối với nhiều người trong số những người vừa bị bần cùng hóa, sự u ám chuyển sang tức giận khi họ tìm kiếm ai đó hoặc điều gì đó để đổ lỗi cho sự khốn khổ của mình.

Lúc đầu, các công ty đổ lỗi cho công nhân vì sự kém cỏi và bất ổn, đòi hỏi quá nhiều nhưng nỗ lực quá ít. Đến lượt mình, các công nhân lại chỉ vào những nhà máy và máy móc cũ nát không được nâng cấp kể từ Thế Chiến Thứ Hai, và lợi nhuận bị tiêu xài hoang phí và không được tái đầu tư vào máy móc và con người. Chính phủ bị đổ lỗi vì đã không làm đủ để ngăn chặn hoặc khắc phục thảm họa kinh tế. Tuy nhiên, không lâu sau đó, tất cả họ đã tìm thấy một kẻ thù chung để quy tội: người Nhật.

Trong khi ban lãnh đạo công ty và chính trị của Detroit từng chế giễu ý tưởng về ô tô tiết kiệm nhiên liệu để đề phòng tình trạng thiếu dầu, thì các nhà sản xuất ô tô ở Nhật Bản và Đức lại bận rộn tìm kiếm giải pháp để đáp ứng nhu cầu về bộ phận tiết kiệm nhiên liệu rẻ tiền. Năm 1978, lệnh cấm vận dầu mỏ mới đã giết chết thị trường động cơ tám xilanh, nặng và cũ kỹ được sản xuất ở Detroit, dẫn đến tình trạng sa thải hàng loạt và cuộc khủng hoảng khắp vùng Trung Tây công nghiệp. Ô tô nhập khẩu từ nước ngoài là tất cả những thứ mà các động cơ ngốn xăng không có - rẻ để mua và vận hành, sản xuất tốt và đáng tin cậy. Những yếu tố này dễ khiến các nhà sản xuất ô tô và công nhân ô tô ở Detroit ghét bỏ.

Bất kỳ thứ gì của Nhật, hoặc được cho là của Nhật, đều trở thành mục tiêu tiềm năng. Những người trông giống người Đức thì được tha mặc dù đó là nơi sản xuất những chiếc xe tiết kiệm nhiên liệu; sự kỳ thị chỉ xảy ra khi mọi người có thể được mô tả là khác biệt. Công đoàn đã tài trợ cho các sự kiện búa tạ tạo cho những công nhân thất vọng cơ hội đập vỡ những chiếc xe hơi của Nhật với một đô la cho một lần vung búa. Những chiếc xe hơi của Nhật bị đập phá và tài xế bị bắn chết trên các con đường cao tốc. Trên TV, radio và các góc phố, những lời nói tục tĩu chống Nhật đã trở nên phổ biến. Các băng dán khẩu hiệu UAW tuyên bố: “Datsun, Honda, Toyota—Trân Châu Cảng” và “Người Mỹ đích thực mua hàng Mỹ.”

Thông qua hình ảnh ẩn dụ của cuộc chiến, sự thất vọng và đau khổ của những người thất nghiệp đã được truyền vào lòng nhiệt thành yêu nước. Với sự háo hức khai thác chủ đề vẫy cờ, những người lãnh đạo cũng như thành viên cộng đồng dựa vào lời ám chỉ về chủng tộc. Các chính trị gia như Dân biểu John Dingell (D-MI), chủ tịch Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện (House Energy and Commerce Committee), đã phản đối “những người da vàng nhỏ bé đó”. Lee Iacocca, chủ tịch Tập đoàn Chrysler thất bại và từng là ứng cử viên tổng thống, đã thẳng thừng gợi ý thả bom hạt nhân xuống Nhật Bản.

Cảm thấy nguy hiểm k hi có khuôn mặt châu Á. Công nhân người Mỹ gốc Á của các công ty ô tô được cảnh báo không xuống khu vực nhà máy vì những công nhân tức giận có thể làm tổn thương họ vì họ “trông giống người Nhật”. Ngay cả ở California, nơi sinh sống của các cộng đồng người Mỹ gốc Á lâu đời, một phóng viên truyền hình người Mỹ gốc Nhật thế hệ thứ ba ở San Jose bị đe dọa bởi một công nhân ô tô, kẻ đã rút dao và hét lên: “Tao không thích đồ ăn Nhật… Tao chỉ thích đồ ăn Mỹ.”

Người Mỹ gốc Á, được cho là

"nhóm t hiểu số giỏi giang", không được cho là họ có nhữ ng

trải nghiệm bị k ỳ thị hoặc

phân biệt chủng tộc - ngay cả

khi đối mặt với sự căm ghét

chống người châu Á.

Sự tức giận đó cũng không chỉ với Nhật. Vào những năm 1980, cường quốc kinh tế Hoa Kỳ, thống trị trong nhiều thập kỷ sau Thế Chiến Thứ Hai, đã bắt đầu chững lại; thị phần sản xuất toàn cầu của Hoa Kỳ giảm từ 34% năm 1950 xuống 23% năm 1980. Khi Mỹ chùn bước thì các nền kinh tế của Vành Đai Thái Bình Dương bùng nổ, đặc biệt là của Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore và Hồng Kông.

Sự tức giận gia tăng đối với Nhật và những khu vực châu Á

khác xa lạ với hầu hết người Mỹ là một gợi nhớ đáng ngại về thời kỳ nguy hiểm đã qua.

Mẫu hình định kiến chống người châu Á đang tái hiện: Người châu Á và người Mỹ gốc Á một lần nữa bị đổ lỗi và làm vật tế thần cho các vấn đề kinh tế rộng lớn với việc công nhân Mỹ thất vọng chuyển sang bạo lực. Tâm trạng đau buồn nghĩ về những giai đoạn và sự kiện đã qua:

» Vào những năm 1800, những người lao động Trung Quốc bị tấn công liên tục như là “Hiểm Họa Da Vàng”;

» Đạo Luật Loại Trừ Người Trung Quốc (Chinese Exclusion Act) năm 1882;

» Xua đuổi và thanh lọc sắc tộc của người châu Á khỏi Tây Hoa Kỳ (American West);

» Luật chống hôn nhân khác chủng tộc;

» Có vô số sắc lệnh cấm người châu Á sở hữu tài sản, làm chứng trước tòa hoặc bỏ phiếu;

» 120.000 người Mỹ gốc Nhật bị vây bắt và bỏ tù trong Thế Chiến Thứ Hai theo sắc lệnh của Tổng thống. Những sắc lệnh này và hành động khác của chính phủ đã “hợp pháp hóa” tình trạng tế thần bài trừ người châu Á. Ngay cả triển vọng hòa bình ở Đông Âu vào những năm 1980 đã làm nảy sinh thành kiến chống Nhật — một cuộc khảo sát của tờ The New York Times cho thấy rằng chính sách công khai hóa và mối đe dọa giảm bớt của khối Liên Xô chịu trách nhiệm một phần cho sự gia tăng thái độ thù địch chống Nhật.

Ngoài ra, dân số người Mỹ gốc Á đang gia tăng nhanh chóng, nhờ những thay đổi từ Đạo Luật Nhập cư năm 1965. Trong hai thập kỷ sau những năm 1960, dân số người Mỹ gốc Á đã tăng hơn bốn lần. Là nhóm chủng tộc phát triển nhanh nhất, sự phát triển vượt bậc của cộng đồng người Mỹ gốc Á làm gia tăng tính đa dạng. Những nhóm người Mỹ gốc Á mới đầy khí lực đang nổi lên — người Hàn Quốc, người Philippin, người da đỏ gốc Á, người Việt Nam, người Lào, người Thái Lan, người Campuchia, người Pakistan, người Indonesia, người H'mong, người Samoa, người Tonga và những người khác. Người châu Á hiển nhiên đang làm nhiều loại công việc khác nhau — luật sư, nhà báo, giáo viên và lãnh đạo doanh nghiệp, và số lượng ngày càng tăng các nhà khoa học và kỹ sư, nhiều người trong số họ được phép vào Hoa Kỳ vì kiến thức chuyên môn và giá trị được kỳ vọng của họ đối với Hoa Kỳ.

Lời đồn có tính phân biệt chủng tộc về “nhóm thiểu số giỏi giang” đã bám rễ sâu hơn vào tiềm thức, kéo dài quan niệm sai lầm rằng tất cả người châu Á đều giàu có và có học vấn cao — lời đồn che lấp sự thật rằng nhiều người Mỹ gốc Á đang sống trong nghèo đói, với tất cả các vấn đề kéo theo là dân nhập cư thiểu số và nghèo khổ. Lời đồn về một nhóm dân cư thống nhất được mã hóa di truyền để thành công làm mất đi nhân tính của người châu Á và tăng thêm

“tính khác biệt” có thể mở đường cho thù hận và bạo lực.

Điều này thường bị phớt lờ bởi giới truyền thông, những

người muốn duy trì hình ảnh sai lệch về người châu Á như là “nhóm thiểu số giỏi giang” đạt thành tích cao. Định

kiến nguy hiểm về người châu Á giàu có, thành đạt này đã

đổ thêm dầu vào sự phẫn nộ từ những người da màu khác và góp phần gia tăng căng thẳng giữa người Mỹ gốc Phi và người Mỹ gốc Á.

Số lượng lớn hơn người Mỹ gốc Á cũng thu hút sự chú ý của những gã đầu trọc, những người theo chủ nghĩa tân phát xít, những người theo chủ nghĩa sinh tồn Aryan và những kẻ kích động thù hận và phân biệt chủng tộc khác. Tội ác do thù hận và các nhóm thù hận đã tái sinh vào những năm 1980, khi nhóm Reagan-Bush phá bỏ luật lệ và quy định về quyền công dân, cho phép ngay cả những biện pháp bảo vệ còn lại cũng không được thực thi. Kết quả là, người Mỹ gốc Á, cùng với những người da màu khác, đồng tính nam, đồng tính nữ, người Do Thái và phụ nữ đã phải chịu đựng.

Những hình ảnh dai dẳng về người Mỹ gốc Á như kẻ xâm

lược nước ngoài hoặc một nhóm thiểu số “giỏi giang”

âm thầm, tuân thủ. Cả hai lời đồn, cốt lõi là nạn phân biệt chủng tộc, đều có chung một kết quả: gần như không thể

nhìn thấy một cộng đồng được coi là tầm thường và có thể bị bỏ qua, hoặc họ không có vấn đề gì và sẽ không phàn nàn trong mọi trường hợp. Người Mỹ gốc Á, được cho là "nhóm thiểu số giỏi giang” (good model minority), không được coi là những người chịu sự kỳ thị hoặc phân biệt chủng tộc - ngay cả khi đối mặt với sự căm ghét chống người châu Á. Sự phủ nhận của các phương tiện thông tin đại chúng, những người lãnh đạo, những người có ảnh hưởng và những người tương tự chỉ khiến người Mỹ gốc Á không được biết đến và bị phớt lờ về các vấn đề chủng tộc, phân biệt chủng tộc, phân biệt đối xử và các vấn đề quan trọng mà nước Mỹ phải đối mặt. Người ta chỉ cần nhìn vào làn sóng thù ghét người châu Á đáng sợ hiện nay để tìm ra bằng chứng về thái độ đó và tác hại của chúng ra sao.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Chủng tộc và nạn phân biệt chủng tộc ảnh hưởng như thế nào đến người dân ở Detroit trong những năm 1970 và 1980?

» Sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ mô tả lời đồn “Hiểm Họa Da Vàng” và “Thiểu Số Giỏi Giang” cho những người khác như thế nào? Những định kiến chủng tộc này ảnh hưởng như thế nào đến con người ngày nay?

» Khi bạn xem tin tức ngày hôm nay, có sản phẩm hoặc dịch vụ nào đang được nhắm vô mục tiêu cho những gì chúng mang lại hoặc nguồn gốc của chúng không? Bạn thấy điểm tương đồng và khác biệt nào khi so sánh lịch sử ngành ô tô Detroit và tin tức ngày nay?

» Mối liên hệ giữa ngành (hoặc doanh nghiệp), chủng tộc và phân biệt chủng tộc là gì? Có những câu chuyện tương tự, chẳng hạn như câu chuyện về người Mỹ gốc Á và ngành công nghiệp ô tô của Mỹ, từ các thời đại khác về lịch sử ngành công nghiệp Mỹ hoặc quốc tế?

CUỘC ĐỐI ĐẦU KINH HOÀNG

Bài viết này có những chi tiết đáng lo ngại về những gì đã xảy ra với Vincent Chin vào tháng 6 năm 1982. Nếu bạn có ý định thảo luận câu chuyện của Vincent Chin với sinh viên và những người trẻ tuổi, chúng tôi khuyên bạn nên xem lại nội dung của bài viết này trước. Chúng tôi khuyến khích bạn nghĩ đến sức khỏe tinh thần của mình trước khi tiếp tục đọc bài viết này và dành nhiều thời gian giải lao cần thiết để xử lý thông tin.

Vào ngày 19 tháng 6 năm 1982, một tuần trước đám cưới của Vincent, những người bạn của anh đã rủ anh tham dự một nghi lễ của người Mỹ: bữa tiệc độc thân cuối cùng cho người thanh niên. Họ đến một quán bar thoát y trong một khu đất cũ nát của Detroit, gần những dinh thự đổ nát từng là nơi ở của các ông trùm ô tô và các ngôi sao của Motown và chỉ cách những tòa nhà bỏ hoang nơi Henry Ford sản xuất chiếc Model T vài tòa nhà. Vincent, người lớn lên trong khu phố đó, trước đây đã từng đến quán bar này.

Đêm hôm đó, mẹ anh khuyên rằng "Con sắp kết hôn rồi, con không nên đến đó nữa."

“Mẹ, đây là lần cuối của con,” anh trả lời.

“Đừng nói 'lần cuối', đó là điều xui xẻo,” bà mắng, ám chỉ những điều mê tín cổ hủ của người Trung Quốc.

Đêm hôm đó, Vincent đã được ba người bạn chúc mừng — hai người da trắng và một người Canada gốc Hoa. Khi đang tận hưởng niềm vui, hai người đàn ông da trắng bước vào và ngồi đối diện với họ; hai người mới đến hóa ra là Ronald Ebens, 43 tuổi, cao to chắc nịch, nhân viên giám sát tại một nhà máy ô tô lớn, và con trai riêng của hắn, Michael Nitz, 22 tuổi, công nhân ô tô đã bị sa thải khi làm việc tại một cửa hàng chuỗi nội thất. Không lâu sau đó, họ thấy sự hiện diện của Vincent thật khó chịu. Những người bạn của chú rể tương lai đã trả tiền cho các vũ công một cách hào phóng để họ chú ý đến Vincent. Theo các nhân chứng, Ebens có vẻ khó chịu trước sự chú ý mà anh chàng người Mỹ gốc Hoa nhận được. Các vũ công trong quán bar nói rằng Ebens, có lẽ bực bội khi một người đàn ông Mỹ gốc Á lại nhận được nhiều sự chú ý như vậy, nên bắt đầu gọi Vincent bằng những cái tên xúc phạm chủng tộc, khiêu khích Vincent rằng anh ta không phải là người đàn ông thực sự. Những người bạn của Vincent chợt nghe Ebens nói “Hí”, “Tẹt” và “Đồ khốn.” Một trong những vũ công đã nghe hắn nói, "Vì những lũ chết tiệt như mày mà bọn tao mất việc."

Vincent với bản tính hiền lành thường thấy đã đứng dậy một cách khác thường và đáp lại "Đừng gọi tôi là chết tiệt," và ẩu đả xảy ra sau đó. Trán của Nitz bị cắt; nhiều báo cáo tương phản cho biết Vincent hoặc Ebens đã ném

chiếc ghế vào đầu hắn. Cả hai nhóm bị đuổi ra khỏi quán bar. Bên ngoài, trong bãi đậu xe, Ebens đi thẳng đến thùng xe của mình và rút ra một cây gậy bóng chày. Vincent bỏ chạy. Ebens và Nitz đuổi theo. Khi Vincent chạy khỏi, hai gã da trắng quay lại bãi đậu xe, nơi hai người bạn da trắng

của Vincent và một người bạn Canada gốc Hoa, Jimmy Choi, vẫn đang đứng. Ebens và Nitz phớt lờ những người

bạn da trắng của Vincent và sau đó đuổi theo Jimmy với cây gậy bóng chày trong tay, thậm chí anh này không hề tham gia vào vụ ẩu đả ở quán bar. Jimmy cũng bỏ chạy và sau đó nói rằng "Tôi bỏ chạy để thoát thân."

Với mục đích của mình, Ebens và Nitz tiếp tục săn lùng

Chin và người đàn ông Trung Quốc khác trong nhóm của anh ta. Trong nửa giờ tiếp theo, bọn chúng lái xe qua các con phố và ngõ hẻm để tìm Vincent và Jimmy. Chúng trả 20 đô la cho một người đàn ông ở khu dân cư địa phương để giúp chúng “bắt người Trung Quốc”, theo lời chứng của ông ta.

Cuối cùng, bọn chúng phát hiện Vincent và bạn anh ta trước cửa tiệm McDonald đông đúc trên Đường Woodward, trục đường chính của Detroit. Lén lút từ phía sau hai người Mỹ gốc Á không ngờ tới, Nitz ôm chặt lấy Vincent, còn cha dượng của hắn dùng gậy đập vào chân, tay và mình của Vincent—và cuối cùng, giáng một cú như trời giáng vào hộp sọ của Vincent, “như thể hắn thực hiện một cú đánh home run,” một nhân chứng cho biết. Tác động của những cú đấm vào ngực của Vincent đã làm vỡ mặt dây chuyền bằng ngọc bích mà Vincent đeo—đối với người Trung Quốc, đây là một dấu hiệu xui xẻo.

Hai sĩ quan cảnh sát ngoài ca trực cuối cùng đã khống chế cuộc tàn sát bằng súng. “Tôi đã ra lệnh dừng hai lần; nếu tôi không ngăn lại, có thể hắn sẽ bồi thêm 20 cú đấm nữa,” một sĩ quan cảnh sát kể lại. Nhưng đối với Vincent, mọi chuyện đã kết thúc. Các bác sĩ tiến hành phẫu thuật cho cái đầu bị dập của Vincent suốt đêm đó; họ cho biết có vẻ như ai đó đã đánh một con thú. Vincent được chuyển vô khâu hệ thống duy trì sự sống của bệnh viện—nhưng não của anh đã chết. Bốn ngày sau, vào ngày 23 tháng 6 năm 1982, người mẹ đau khổ và vị hôn thê của Vincent đồng ý cho tắt thiết bị duy trì sự sống. Thay vì tham dự lễ cưới, 400 khách mời của Vincent đã đến để dự đám tang của anh.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Việc chú rể đi chơi với bạn bè để ăn mừng trước ngày đám cưới của họ có phổ biến không?

» Tại sao việc ăn mừng của Vincent Chin lại là mối đe dọa cho người khác?

» Chúng ta có thể làm gì để xoa dịu một tình huống đe dọa?

» Chúng ta có thể làm gì để đảm bảo rằng

tất cả mọi người đều có quyền ăn mừng niềm vui?

BIẾN CƠN PHẪN NỘ THÀNH HÀNH ĐỘNG

Vào ngày 1 tháng 7 năm 1982, tờ The Detroit Free Press đưa tin về cái chết của chú rể ở trang đầu, kể về cuộc đời của Vincent và những hy vọng cho cuộc hôn nhân của anh, nhưng không đưa ra tình tiết về việc vụ sát hại cũng như không đề cập đến tình trạng thù ghét chống Nhật và người châu Á tràn ngập khắp vùng Detroit và Midwest. Đó là một câu chuyện buồn và bi kịch, với bức ảnh màu về một cặp đôi người Mỹ gốc Hoa đang mỉm cười hạnh phúc với nhau về một tương lai tươi sáng.

Người Mỹ gốc Á ở Detroit chú ý đến khuôn mặt châu Á của họ, vốn không phổ biến, hiếm khi xuất hiện trên các trang tin, tạp chí, TV hay phim ảnh của nền văn hóa Mỹ thống trị. Trong khi hầu hết những người không phải gốc Á không biết gì về người châu Á và chủng tộc này, thì người Mỹ gốc Á địa phương đã cảnh giác cao độ vì sự thù địch liên tục trong môi trường phân biệt chủng tộc. Nhiều người nghi ngờ rằng chủng tộc của chú rể có thể là nguyên nhân. Nhưng cộng đồng quá nhỏ và rời rạc để yêu cầu câu trả lời.

Nhiều người trong các cộng đồng phần lớn là dân nhập cư có thái độ “đừng tạo sóng”; họ sợ rằng việc gây chú ý đến cộng đồng người Mỹ gốc Á không được biết đến của họ có thể mang lại nhiều rắc rối. Nhưng ngay cả khi họ muốn phản đối, thì cũng không có nhóm vận động hay giám sát nào dành cho người Mỹ gốc Á để cậy nhờ—chỉ có hai tổ chức phi lợi nhuận hợp pháp liên châu Á tồn tại trên toàn nước Mỹ, một ở San Francisco, một ở New York và không có tổ chức nào ở giữa.

Chín tháng sau, ngày 18 tháng 3 năm 1983, những tiêu đề mới xuất hiện trên trang nhất của hai tờ nhật báo của Detroit: "Hai người đàn ông nhận quản chế vì bị cáo buộc giết người năm 82" và "Bị quản chế vì tội giết người gây phẫn nộ cho người Trung Quốc." Các bài báo đưa tin hai kẻ giết người cam kết không phản đối việc đánh đập dã man một người đàn ông đến chết đã nhận ba năm quản chế, 3,780 đô la tiền phạt và án phí phải trả trong ba năm; tên nạn nhân là Vincent Chin. Ở một thành phố nơi người Da Đen có thể bị kết án tù dài hạn vì những vi phạm phi bạo lực, chẳng hạn như sở hữu một điếu thuốc cần sa, tin tức là như vậy.

Thẩm phán tuyên án, Charles Kaufman, đưa ra lý lẽ của mình: “Đây không phải là loại đàn ông mà bạn tống vào tù,” ông ta nói. "Bạn gán hình phạt cho tội phạm, chứ không phải tội ác." Bản án nhẹ đã gây sốc cho Detroit, một thành phố với hơn 60% là người Da Đen, nơi đã từng bùng phát các cuộc bạo loạn chủng tộc vào năm 1967 vì công lý bất bình đẳng. Các bị cáo da đen thường bị kết án tù vì những vi phạm nhỏ, trong khi hai kẻ giết người da trắng này được trả tự do vì phạm tội giết người dã man.

Bản án quản chế làm dấy lên những tiếng kêu phẫn nộ.

Các nhà báo địa phương như Nikki McWhirter đã chỉ trích gay gắt thẩm phán Kaufman, viết: “Ông đã nuôi dưỡng bóng ma xấu xa của nạn phân biệt chủng tộc, ông gợi ý trong lời giải thích của mình rằng mạng sống của những kẻ giết người có giá trị lớn lao và liên tục đối với xã hội, ngụ ý rằng chúng có giá trị lớn hơn mạng sống của nạn

Trườ

như “công lý biên giới”

của nhữ ng năm 1800, khi

một người da trắng có

thể giết một người châu Á

mà không bị trừng phạt.

Sự bất công rõ rà ng này

đã khiến mọi người phẫn

nộ và không còn sợ hãi

khi lên tiếng.

nhân bị giết… thật lỗ mãng và phô trương; nhẫn tâm và vâng, thật bất công…”

Phóng viên của Detroit News, Cynthia Lee, bản thân bà là người Mỹ gốc Hoa đến từ Hawaii, đã phỏng vấn các thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Hoa ở thành phố, những người đã bày tỏ sự hoài nghi của họ. Henry Yee, một chủ nhà hàng địa phương nổi tiếng, người được mệnh danh

là “thị trưởng không chính thức của Khu Phố Tàu”, cho biết: “Bạn phải vào tù vì giết một con chó. “Mạng sống của Vincent chưa bằng một chiếc xe hơi cũ,” một người bạn khác của gia đình phản đối.

Khi bà mẹ Lily thương khóc cho linh hồn của Vincent, những người Mỹ gốc Hoa khác đã thất vọng vì tan vỡ giấc mơ, niềm hy vọng rằng một ngày nào đó họ có thể được chấp nhận là người Mỹ, thay vì bị coi là mối đe dọa hiện hữu và kẻ xâm lăng nước ngoài. Vincent đã bị “kết án” tử một cách hiệu quả bởi những kẻ giết người vì anh ta trông có vẻ là “ngoại quốc”, thậm chí anh ăn mừng trong bữa tiệc độc thân rất Mỹ của mình, trong khi đó những kẻ giết người da trắng chỉ bị phạt tiền vì bọn chúng trông giống những người Mỹ tốt bụng, chính trực.

Những gì có thể chỉ là một thảm kịch vô nghĩa khác sau đó trở thành sự hỗn độn thậm chí còn bi kịch hơn và sự kém cỏi của cơ quan thực thi pháp luật và tòa án, không phải là hiếm trong một hệ thống quan liêu quá tải, vô cảm, nơi thường không có công lý.

Không có cảnh sát nào đến quán bar để điều tra những gì đã khởi xướng một cuộc săn lùng giết người. Không có nhân chứng nào được liên lạc hoặc phỏng vấn trước khi

tuyên án. Thậm chí không ai suy nghĩ để đặt ra câu hỏi liệu sắc tộc có thể là nguyên nhân hay không. Một thám tử có khuôn mặt nhợt nhạt, xanh xao ở khu vực thành phố Highland Park cho rằng vụ giết người không phải là vấn đề lớn và anh ta chắc chắn rằng không có gì liên quan đến sắc tộc — mặc dù anh ta không cố gắng xác định sự thật. Các luật sư bào chữa cho những kẻ giết người đã cố chuyển vụ án từ phòng xử án này sang phòng xử án khác trong Hạt Wayne cho đến khi họ tìm được một vị thẩm phán để đưa ra cáo buộc giết người cấp độ hai. Thẩm phán lưu động tiếp theo xem xét vụ án đã ghi trong hồ sơ, “Tôi cho rằng các bị cáo bị buộc tội dưới mức hình phạt. Các yếu tố của tội giết người cấp độ một nằm ở đây.”

Cuối cùng, vụ án được đưa ra trước thẩm phán Charles Kaufman, người thậm chí còn không đọc các khuyến nghị về việc tống giam của cán bộ quản chế. Ông ta cũng không bỏ thời gian để đọc bản báo cáo giám định tâm thần cảnh báo rằng Ebens là một “người cực kỳ thù địch và dễ nóng giận... có khả năng gây thù oán không thể kiểm soát và hành động bộc phát”.

Trong 15 phút mà thẩm phán Kaufman dành cho vụ án, không một công tố viên nào có mặt để nói thay cho nạn nhân, Vincent Chin. Thay vào đó, Kaufman lắng nghe luật sư của hai kẻ giết người khẳng định rằng Vincent đã gây ra cái chết của chính bản thân mình trong khi Ebens và Nitz là những người ngoài cuộc vô tội. Thẩm phán Kaufman lưu ý rằng hai người đàn ông da trắng trông tươm tất và bây giờ đã tỉnh táo này phải chịu trách nhiệm vì họ có công việc, và sau đó đưa ra bản án quản chế và tiền phạt tai tiếng. Kaufman đã đưa ra một số tuyên bố cho các nhà báo và công chúng phẫn nộ. “Đây không phải là loại đàn ông mà bạn tống vào tù...Ở đây chúng tôi đang nói về một người đàn ông đã làm một công việc đầy trọng trách trong 17 hoặc 18 năm, và con trai của anh ta đã có việc làm và là một sinh viên bán thời gian...Họ sẽ 'không làm điều này một lần nữa." Trong cuộc phỏng vấn tin tức trên truyền hình về bản án của mình, ông ta nói rằng: “Nếu đây là một vụ giết người tàn bạo, tất nhiên tôi sẽ kết án tù”. Những lời giải thích của thẩm phán đã tạo làn sóng phẫn nộ của nhiều người ở Detroit, những người đã nhìn thấy tiêu chuẩn kép rõ ràng khi để những kẻ giết người thoát tội giết người. Nhiều người dân ở Detroit tuyên bố rằng nếu hai người đàn ông da đen hoặc hai người đàn ông châu Á đánh chết một người da trắng, họ sẽ phải nhận án tù dài hạn.

Người Mỹ gốc Á lo sợ rằng bản án của Kaufman sẽ trao cho những kẻ thù ghét quyền giết người, một tấm thẻ “ra tù tự do” cho bất kỳ ai có công việc ổn định vào thời điểm có sự ám chỉ bài châu Á liên tục. Một số người bị sốc khi tòa án cho phép một tội ác bạo lực như vậy đối với một người Mỹ gốc Á không bị trừng phạt.

Nhưng những người hiểu rõ lịch sử về người châu Á ở Mỹ gợi lại rằng trường hợp này giống như “công lý biên giới” của những năm 1800, khi một người da trắng có thể giết

ng hợ p này giống

một người châu Á mà không bị trừng phạt. Vị thẩm phán này, vào những năm 1980, không chỉ không lưu ý đến bản chất tàn bạo của vụ đánh Vincent Chin chí mạng bằng gậy bóng chày, mà khoản tiền phạt ít ỏi 125 đô la mỗi tháng

mà ông ta thu cũng không bao gồm bất kỳ khoản hỗ trợ tang phí nào cho người mẹ góa bụa của Vincent. Điều đó cho thấy cách mà Kaufman quan tâm hoặc coi trọng mạng sống của một người Mỹ gốc Á tệ hại như thế nào.

Lily, người mẹ mòn mỏi vì buồn phiền của Vincent, gia đình và bạn bè, cũng như các thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Hoa nhỏ bé đã phải vật lộn để hiểu chuyện gì đã xảy ra. Và họ hỏi có thể làm gì đối với quyết định tư pháp rõ ràng là thiếu sót này. Tuy nhiên, không có nhóm vận động nào ở vùng Midwest lên tiếng và đại diện cho cộng đồng người Mỹ gốc Á. Trên thực tế, vào thời điểm đó, các nhóm sắc tộc châu Á khác nhau hoàn toàn tách biệt với nhau, không có một tổ chức chung nào có thể quy

mọi người công khai kể về những trải nghiệm của chính họ về sự sỉ nhục, phân biệt đối xử và những nỗi đau mà họ đã âm thầm chịu đựng qua nhiều thế hệ. Họ biết rằng những gì đã xảy ra với Vincent Chin đã gây nguy hiểm cho toàn bộ cộng đồng người Mỹ gốc Á và họ không thể im lặng quan sát được nữa.

Sau khi nhận được tin những kẻ giết con trai mình bị kết án quản chế, Lily Chin đã viết đơn kháng cáo sau đây, được dịch từ tiếng Hoa, gửi tới Hội Đồng Phúc Lợi Trung Quốc ở Detroit, tổ chức dân sự của cộng đồng doanh nghiệp Khu

Phố Tàu mà bà, chồng bà và con trai đã từng là thành viên:

Tôi, King Fong Yu (vợ của Bing Heng Chin) đau buồn cho con trai tôi, Vincent Chin, đã bị hai kẻ tấn công

tụ các nhóm lại để đưa ra tiếng nói.

Nhưng mỗi một người gốc Á đều nhận ra rằng điều xảy ra với Vincent Chin cũng có thể xảy ra với những người thân yêu của họ: rằng một người Mỹ gốc Á có thể bị đánh chết bằng gậy bóng chày và mạng sống của anh ta có thể bị hạ thấp giá trị đến mức những kẻ sát nhân có thể được tự do. Sự bất công rõ ràng này đã khiến mọi người phẫn nộ và không còn sợ hãi khi lên tiếng. Không lâu sau đó,

Các Câu Hỏi Hội Thoại

bằng gậy bóng chày đánh đập dã man đến chết. Hai kẻ giết người đã bị cảnh sát bắt giữ và truy tố trước tòa. Trong quá trình tố tụng, vì góa bụa và nghèo, không có tiền cất trong giường nên tôi không thể thuê luật sư để thúc đẩy vụ án cho đứa con trai đã chết đi của tôi. Do đó, luật sư của những kẻ giết người đã có tiếng nói. Hôm qua, khi đọc báo, tôi thấy hình phạt chỉ là phạt tiền và quản chế; và những kẻ giết người được trả tự do. Gia đình nạn nhân cũng không được bồi thường. Đây là sự bất công đến cùng cực. Máu của con trai tôi đã đổ; Sao lại có một sự bất công đến mức như thế? Tôi đau buồn trong tim và khóc rơi lệ máu. Vâng, con trai tôi không thể quay về với tôi và tôi chỉ có thể chờ đợi cái chết đến với tôi. Nhưng đây là việc đứa con trai đã mất của tôi, Vincent Chin, là một thành viên trong hội đồng của các ông̣ bà. Vì vậy, tôi cầu xin các ông bà hãy giúp tôi. Xin vui lòng cho cộng đồng người Mỹ gốc Hoa biết về trường hợp này để họ có thể giúp tôi gây quỹ để thuê luật sư kháng cáo. Các ông bà phải giúp đưa những kẻ sát nhân vào tù để linh hồn của con trai tôi có thể yên nghỉ và nỗi đau của tôi được minh oan. Bà già này sẽ mãi mãi biết ơn.

Tôi, King Fong Yu, trân trọng gửi thư kháng cáo này, ngày 18 tháng 3 năm 1983

» Câu chuyện về vụ sát hại Vincent Chin có tác động gì đối với những người Mỹ gốc Á khác, và tại sao?

» Tại sao mọi người chắc chắn và không chắc chắn việc sắc tộc là nguyên nhân trong vụ sát hại Vincent Chin? Những yếu tố nào góp phần vào sự cảm nhận chắc chắn và không chắc chắn?

» Tại sao câu chuyện về Vincent Chin lại đem những người Mỹ gốc Á và các tổ chức lại với nhau?

Khoảnh khắc này, lời kêu gọi thay đổi là như thế nào?

LILY CHIN: LÒNG CAN ĐẢM

CỦA MỘT NGƯỜI MẸ

Vincent là đứa con duy nhất của Lily Chin. Anh là niềm vui của bà và bà đã dành tất cả tình thương của mình cho anh. Lily tự hào về người đàn ông mà con trai ba đã trở thành. Chồng của Lily qua đời vào ngày 3 tháng 11 năm 1981, và đám cưới sắp tới của con trai đã mang đến cho bà một tia hy vọng và ước mơ có những đứa cháu sau này. Dĩ nhiên, bà vô cùng đau buồn trước sự sát hại tàn bạo đối với con trai mình. Chín tháng sau, khi biết tin những kẻ giết Vincent được trả tự do chỉ với hình phạt quản chế và tiền phạt, có vẻ như Vincent yêu quý của bà lại bị tấn công chí mạng một lần nữa.

Bất chấp nỗi đau và phiền muộn hiện rõ trên khuôn mặt, Lily Chin đã tìm thấy được sức mạnh để nói chuyện với hàng ngàn người tại các cuộc họp mặt cộng đồng, các cuộc mít tinh và phỏng vấn truyền thông trên khắp đất nước.

Là một người nhập cư từ Trung Quốc, cả đời làm việc cật lực trong các nhà hàng, tiệm giặt ủi và nhà máy, Lily Chin nói bằng thứ tiếng Anh ngập ngừng và thường xuyên rơi nước mắt, khẳng định một cách quyết liệt rằng bà không muốn bất kỳ người mẹ nào khác phải mất con như mình.

Với sự dũng cảm của mình, Lily Chin đã trở thành lương tâm đạo đức của phong trào dân quyền người Mỹ gốc Á tìm kiếm công lý bình đẳng cho tất cả mọi người cũng như cho con trai bà. Mục tiêu rất đơn giản: rằng tất cả người Mỹ, kể cả người Mỹ gốc Á, phải được đối xử như những con người trọn vẹn, với sự bình đẳng, công bằng và phẩm giá như nhau.

Giống như Mamie Till, mẹ của Emmett Till, lập trường dũng cảm của Lily Chin đã truyền cảm hứng cho nhiều người dám lên tiếng chống lại nạn phân biệt chủng tộc,

phân biệt đối xử và tội ác do thù ghét trong chính cộng đồng của họ. Nhiều nhóm người Mỹ gốc Á trên khắp đất nước đã đứng lên đấu tranh đòi công lý bình đẳng và chống lại bạo lực do thù hận vì sự sẵn sàng lên tiếng của Lily Chin. Bộ phim được đề cử Oscar “Ai đã giết Vincent Chin?” ghi lại quyết tâm, nỗi đau và vai trò thiết yếu của bà trong phong trào đang phát triển chống lại bạo lực và nạn phân biệt chủng tộc bài người châu Á. Vào ngày 9 tháng 6 năm 2002, Lily Chin qua đời sau một thời gian dài lâm bệnh, 10 ngày trước ngày con trai bà bị tấn công chí mạng 20 năm trước. Bà không sống để nhìn thấy công lý được thực thi cho con trai mình, nhưng bà có được tình yêu và sự hỗ trợ của nhiều người mà cuộc sống của họ đã được bà đánh động.

Nhiều người chỉ nhìn thấy Lily Chin qua các phương tiện truyền thông và bộ phim tài liệu về Vincent Chin, trong nỗi đau và phiền muộn tột cùng của bà. Không lâu sau bản án quản chế gây sốc của thẩm phán Charles Kaufman, cộng đồng đã tụ tập tại nhà hàng Tàu ở Ferndale, nơi Vincent đã làm bồi bàn hàng đêm. Lily Chin ngồi ở cuối phòng với tiếng thổn thức có thể nghe được khi mọi người thảo luận về các lựa chọn pháp lý. Khi các luật sư trong phòng nghiêm túc lưu ý rằng triển vọng thay đổi bản án là rất ảm đạm, không rõ cuộc họp có thể diễn ra theo hướng nào. Sau đó, một thành viên của cộng đồng gợi ý rằng cộng đồng phần lớn không được biết đến này ít nhất cũng nên công khai bày tỏ sự phẫn nộ và tổn thương của mình. Tiếng thổn thức dừng lại. Lily Chin đứng lên và nói một cách quả quyết: “Chúng ta phải nói với người dân Mỹ rằng điều này là sai trái.”

Trong khoảnh khắc ấy, mọi người đều có thể cảm nhận sự can đảm và sức mạnh của Lily Chin. Ngay cả trong nỗi đau cá nhân nặng trĩu nhất, bà vẫn có thể lên tiếng và tiến về phía trước. Đối với bà, việc thầm lặng chịu đựng sẽ dễ hơn nhiều so với việc bộc lộ những cảm xúc mộc mạc chân thật của mình hết lần này đến lần khác. Trong chiến dịch tranh đấu cho quyền công dân diễn ra sau đó, bà đã hồi tưởng lại những chi tiết về bi kịch khủng khiếp của con trai hàng trăm lần, kể câu chuyện đó cho những người xa lạ, cho các phóng viên, các máy quay truyền hình—mỗi lần hồi tưởng lại nỗi đau, tất cả đều nhằm theo đuổi thứ khó nắm bắt được gọi là công lý.

Lời Cam Kết Trung Thành mà Lily Chin đã thực hiện cách đây rất lâu khi bà trở thành công dân Mỹ có ghi một lời hứa: “với sự tự do và công lý cho tất cả mọi người.” Lily Chin biết rất rõ lời hứa đó có ý nghĩa gì và bà không đấu tranh cho con trai một mình. Bà đã tuyên bố ngay từ đầu rằng bà hy vọng không có người mẹ nào khác phải cảm nhận nỗi đau như bà, khi mất đi một đứa con vì bạo lực và sự cố chấp.

Một số người gọi Lily Chin là “Mamie Till và Rosa Parks của người Mỹ gốc Á”—và bà thực sự là như thế. Bà đứng dậy và từ chối chấp nhận những gì được trao cho mình. Lòng can đảm của bà vang lên xuyên qua nỗi đau, chạm đến tất cả những ai có thể nghe thấy. Đó là lời kêu gọi vang vọng khắp nơi, đoàn kết người Mỹ gốc Á và những người có lương tâm trên khắp đất nước.

Phẩm giá, sức mạnh và lòng can đảm của bà hoàn toàn trái ngược với những người nói rằng không thể làm gì được, rằng chúng ta phải chấp nhận một “cơ hội cho người Trung Quốc” khác. Lily Chin đã đứng lên để chứng tỏ cho hàng triệu người Mỹ thấy rằng có thể và phải làm điều gì đó.

Lily Chin không bao giờ biết rằng bà sẽ trở thành biểu tượng của lòng can đảm đạo đức cho một phong trào đấu tranh dân quyền sẽ lan rộng khắp thế giới. Khi bà đến Mỹ năm 1947 với tư cách là cô dâu của C.W. Bing Hing Chin, họ không có nhiều của cải vật chất. Bà đã dành thời gian đầu ở Mỹ làm việc trong một tiệm giặt ủi nhỏ cùng chồng ở Highland Park vào những năm 1950. Họ giặt những chiếc áo sơ mi để kiếm vài xu. Sau đó, họ làm việc trong các nhà hàng Tàu, và khi chồng nghỉ hưu, bà làm việc tại một nhà máy, nơi bà lắp những cây chổi quét tuyết và cào đá cho ô tô.

Bà đã sống một cuộc đời trung thực gây được tiếng vang với rất nhiều người Mỹ khác. Đối với người Mỹ gốc Á, câu chuyện của bà đã gây ấn tượng sâu sắc. Câu chuyện gia đình của bà có thể là câu chuyện của rất nhiều người nhập cư và gia đình tị nạn gốc Á, những người phải đối mặt với cuộc đấu tranh tương tự để xây dựng cuộc sống ở Mỹ.

Lily Chin không phàn nàn về cuộc sống của mình. Bà không phải là nạn nhân—bà là người hành động và chiến đấu bằng mọi cách với một xương sống thép và một trái tim vàng. Bà có óc quan sát nhạy bén và sắc sảo; bà biết những gì đang xảy ra xung quanh mình. Bà thường đọc

tờ Detroit Free Press và Detroit News - tất nhiên là bằng tiếng Anh. Bà còn đọc báo tiếng Hoa. Bà luôn cập nhật về các sự kiện hiện tại. Và bà biết mọi thứ đang xảy ra với vụ án của Vincent.

Thân thiện, ấm áp, hào phóng và hài hước, Lily thích ở gần mọi người, niềm nở với khách viếng thăm và nghe những tin tức mới nhất về cuộc sống của họ. Bà rất gần gũi với đại gia đình của mình và thích gắn kết với gia đình của những người mà bà gặp. Bà luôn tặng quà cho người khác. Bà có thể đan một chiếc áo vest hoặc áo len trong một hoặc hai ngày - một chiếc khăn quàng cổ, chỉ trong nháy mắt! Là một đầu bếp cừ khôi, bà chỉ sử dụng những loại rau tươi nhất—thậm chí bà còn tự xay thịt, chuẩn bị những bữa ăn ngon cho bạn bè, gia đình và các tình nguyện viên của tổ chức Công Dân Hoa Kỳ Vì Công Lý (ACJ), những người thường có các cuộc họp tại bàn ăn của bà ở Oak Park.

Là một người phụ nữ có thể là mẹ, bà, chị hoặc dì của mọi người, Lily Chin rất yêu trẻ con và đặc biệt quan tâm đến con nhỏ của rất nhiều cha mẹ trẻ là tình nguyện viên của ACJ. Một trong những thú vui yêu thích nhất của bà là mai mối—bà luôn cố tìm người để mai mối cho những tình nguyện viên độc thân, chưa lập gia đình. Bà chuyển lời cảm ơn bằng mọi cách có thể đến tất cả những người đã cùng bà đấu tranh cho công lý. Bà đặc biệt biết ơn những người thuộc mọi màu da, tôn giáo và nguồn gốc từ miền đông nam Michigan, khắp nước Mỹ và trên toàn thế giới. Đến năm 1987, các vụ kiện tụng pháp lý đã kết thúc và Lily Chin quyết định chuyển đến Trung Quốc—bà cảm thấy quá buồn khi ở lại Mỹ. Đó là một bước đi tốt cho bà—người mẹ già của bà vẫn còn sống, và trong 15 năm

qua, Lily Chin đã có cơ hội đi các chuyến du lịch tới Châu

Âu, Úc và Châu Á. Cuộc sống của bà trong ngôi làng tổ tiên Hoiping (Kaiping theo tiếng phổ thông) của bà rất yên bình. Bà có nhiều bạn bè và người thân và đã thành

lập một trường học với số tiền ít ỏi còn lại từ vụ kiện của Vincent. Bà còn giúp hỗ trợ học bổng mang tên Vincent

được quản lý thông qua ACJ.

Năm 2001, Lily Chin trở lại Michigan để chữa bệnh. Bà chiến đấu một cách kiên cường để sống độc lập nhất có thể. Em gái Amy của bà, cháu trai, cháu gái, bạn bè và những người ủng hộ trong cộng đồng của bà đã chăm sóc cho bà với tình yêu thương cho đến khi bà qua đời vào năm 2002.

Lily Chin còn hơn cả một biểu tượng của sự bất công và nỗi đau của một người mẹ, đó là những hình ảnh mà giới truyền thông đã ghi lại thật cảm động. Lòng trắc ẩn và sự trung thực của bà khiến bà trở thành kiểu người mà người khác phải ngưỡng mộ và sẵn sàng noi theo—một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng với sự can đảm, thẳng thắn và chính trực.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Hãy nghĩ về một thời điểm trong đời khi bạn quyết định hành động, cho dù là lên tiếng về một vấn đề, viết thư cho một nhà lập pháp, tổ chức nhóm hay một điều gì đó khác. Việc thực hiện hành động có thể trông giống như nhiều thứ khác nhau. Tại sao việc thực hiện hành động này lại quan trọng đối với bạn và bạn cảm thấy thế nào khi đưa ra quyết định này?

» Kiểu tác động nào mà Lily Chin đã tạo ra khi quyết định lên tiếng và hành động?

» Lily Chin nhìn thấy tính nhân bản trọn vẹn của con người và xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa với những người xung quanh bà. Chúng ta đạt được gì với tư cách là một cộng đồng khi xây dựng mối quan hệ với những người khác?

Các thành viên của Hội Đồng Thành Phố Detroit (hàng sau) vinh danh Lily Chin và các thành viên ACJ (hàng trước, từ trái sang phải): Parker Woo, James Shimoura, Marisa Chuang, Chủ Tịch Hội Đồng tạm quyền Mary Ann Mahaffey, Lily Chin, Helen Zia, Irving Kempner.

CỦNG CỐ SỰ THỐNG NHẤT CỦA NGƯỜ I MỸ GỐC Á

Ngày 31 tháng 3 năm 1983 nổi bật trong lịch sử của người châu Á tại Mỹ: Đó là ngày mà hơn 100 cá nhân và đại diện của nhiều tổ chức châu Á từ khu vực Detroit rộng lớn hơn đã cùng nhau công nhận rằng cuộc sống của người Mỹ gốc Á phụ thuộc vào sự sẵn sàng hợp tác và liên minh với nhau. Đó là ngày mà nhóm Công Dân Mỹ vì Công Lý (American Citizens for Justice) được thành lập.̣

Vào đêm mùa đông lạnh giá đó ở Khu Phố Tàu đổ nát của Detroit gần Cass và Peterboro, mọi người gạt bỏ sự khác biệt của mình sang một bên trong phòng họp đầy gió lùa của Hội Đồng Phúc Lợi của người Trung Quốc ở Detroit, chi nhánh dân sự của Hiệp Hội Doanh Nghiệp Hợp nhất Trung Quốc (Chinese Consolidated Business Association)

và hiệp hội On Leong. Tham dự có những người theo chủ nghĩa tự do, những người bảo thủ và cấp tiến; thanh niên và người cao tuổi; các nhà khoa học và doanh nhân, nhân viên văn phòng và công nhân giặt ủi; người Trung Quốc, Nhật Bản, Philippin và Hàn Quốc; người theo Thiên Chúa Giáo và Phật Giáo; người nói tiếng Quảng Đông và tiếng Phổ thông; người Mỹ gốc và người nhập cư; và những người thuộc nhiều tầng lớp xã hội khác.

Đã có hai cuộc họp với quy mô nhỏ hơn trước đó, trong đó có một cuộc họp diễn ra tại nhà hàng Golden Star ở Ferndale, nơi Vincent làm bồi bàn bán thời gian ngày

trước. Tại một trong những cuộc họp trước đó, Lily Chin đã đứng dậy và nói với giọng run run nhưng rõ ràng: “Chúng ta phải lên tiếng. Những gã đàn ông này đã giết con trai tôi như một con vật. Nhưng chúng lại được trả tự do. Chúng ta phải nói với người dân rằng điều này là sai trái.” Với lập trường dũng cảm của bà như một ngọn hải đăng, mọi người đã quyết định cần phải có một cuộc quy tụ rộng rãi và đa dạng của người Mỹ gốc Á để thành lập một tổ chức mới có thể bênh vực cho người Mỹ gốc Á và phối hợp phản ứng của cộng đồng có thể bao gồm việc kiến nghị và khởi xướng các hành động pháp lý, quyên tiền và tổ chức phản đối kịch liệt.

Các thành viên của khoảng 20 nhóm đã ký kiến nghị vào đêm hôm đó; hầu hết là người Mỹ gốc Hoa, từ Hiệp Hội Người Mỹ Gốc Hoa và Hiệp Hội Người Đài Loan ở Greater Detroit, đến các hiệp hội nghề nghiệp như Hiệp Hội Kỹ Sư Trung Quốc ở Detroit (Detroit Chinese Engineering Association); các nhóm văn hóa như Trung Tâm Văn hóa và Giáo dục Người Mỹ Gốc Hoa (Chinese American Educational and Cultural Center); các tổ chức giáo hội từ Giáo Hội Cộng Đồng Người Hoa đến Giáo Hội Phật Giáo Detroit; và một nhóm phụ nữ, Tổ Chức Phụ Nữ Mỹ Gốc Hoa. Detroit chưa bao giờ chứng kiến sự tập hợp đông đảo người Trung Quốc như vậy kể từ nỗ lực Cứu Trợ Chiến Tranh Trung Hoa vào những năm 1930. Các tổ chức không

đồng.

phải gốc Hoa cũng đại diện như Liên Đoàn Công dân Mỹ Gốc Nhật (Japanese American Citizens League), Hiệp Hội Người Hàn Quốc Vùng Đô Thị Detroit (Korean Society of Metropolitan Detroit) và Hội Đồng Cộng Đồng Người Mỹ Gốc Phillipin (Filipino American Community Council).

Khi đến lúc phải chọn một cái tên, mọi người rất muốn một tầm nhìn toàn diện đứng lên đòi công lý cho tất cả người Mỹ, chứ không chỉ tập trung vào một cộng đồng.

Họ đã chọn nhóm Công Dân Mỹ Vì Công Lý (ACJ). Trong bối cảnh ngày nay, cái tên đó nâng cao quyền công dân vào thời điểm mà rất nhiều người nhập cư bị coi thường, bị từ chối tư cách pháp nhân và các quyền cơ bản của con người; nhưng vào năm 1983, cái tên ACJ là lời tuyên bố rằng người châu Á thuộc về nước Mỹ và là biểu hiện của sự đoàn kết với những người Mỹ khác.

ACJ đánh dấu sự hình thành nỗ lực vận động cơ sở của người Mỹ Gốc Á đầu tiên trên phạm vi toàn quốc. Kin Yee, một kỹ sư kiến trúc, được bầu làm chủ tịch của nhóm dân quyền còn non trẻ, với Roland Hwang, Marissa Chuang và Helen Zia là thư ký. Jim Shimoura, một cư dân ở Detroit thế hệ thứ ba, đại diện cho Liên Đoàn Công Dân Người

Mỹ Gốc Nhật, là người đầu tiên không phải gốc Hoa phục vụ trong ban điều hành. Các nhóm người Mỹ gốc Nhật, Philippin và Hàn Quốc đã tham gia ủng hộ, đảm bảo rằng họ sẽ được chào đón. Khi tin tức về những nỗ lực của ACJ lan rộng, các cá nhân da đen, da trắng và Do Thái cũng tình nguyện tham gia, làm cho chiến dịch đòi công lý trở nên đa chủng tộc đúng nghĩa.

Trong những tuần và tháng sau đó, nhiều tình nguyện viên của ACJ đã quyên góp tiền, hàng nghìn giờ và công sức để thu hút thêm sự hỗ trợ từ khắp đất nước và quốc tế, đồng thời huy động bất cứ thứ gì cần thiết để tìm ra nguyên nhân gây ra vụ xử oan nghiêm trọng này.

ACJ đã thuê một công ty luật với Liza Chan, một luật sư gan dạ sinh ra ở Hồng Kông, người đã làm việc không biết mệt mỏi để lên chiến lược cho một vụ kiện tụng. Việc thu thập hồ sơ và dựng lại các tình huống của buổi tối bi thảm đó đã tốn rất nhiều công sức và sự kiên trì vì cảnh sát, công tố viên và tòa án tất cả đều có vẻ hăm hở muốn che đậy những sai lầm và sự kém cỏi của mình, đặc biệt khi họ không coi trọng cộng đồng người Mỹ gốc Á ít được biết đến.

May mắn thay, các tổ chức dân quyền được thành lập ở Detroit đã hoan nghênh tiếng nói mới của người Mỹ gốc Á và việc họ theo đuổi công lý. Đặc biệt, Tổ Chức của Người Da Đen ở Khu Vực Detroit (DABO) đã giúp ACJ có

được các cuộc gặp mặt với thẩm phán và công tố viên khi cả hai đều sử dụng chiến thuật trì hoãn trong nhiều tuần; Thẩm phán Kaufman thậm chí còn bỏ qua một cuộc họp đã lên lịch bằng cách lẻn ra cửa sau và nhờ thư ký của mình đứng ra để nói rằng ông đi nghỉ mát. Chi nhánh NAACP ở Detroit, Liên Đoàn Chống Phỉ Báng B’nai B’rith (Anti Defamation League of B’nai B’rith), các thành viên của Hội Đồng Thành Phố Detroit, Chương Trình Hành Động Cộng Đồng của Liên Đoàn Công Nhân Ô Tô Thống Nhất (United Auto Workers Union Community Action

Tổ chức người Mỹ gốc Á mới đã soạn thảo bản tuyên bố về các nguyên tắc vào đêm hôm đó:

ACJ tin rằng

1. Tất cả công dân đều được đảm bảo quyền được đối xử bình đẳng bởi hệ thống tư pháp và chính phủ của chúng ta;

2. Khi quyền của một cá nhân bị vi phạm, cả xã hội phải gánh chịu.

3. Người Mỹ gốc Á, cùng với nhiều nhóm người khác, trong lịch sử đã không được đối xử bình đẳng bởi hệ thống tư pháp và chính phủ Hoa Kỳ. Chỉ thông qua những nỗ lực hợp tác với tất cả mọi người, xã hội mới tiến bộ và trở thành một nơi tốt đẹp hơn cho mọi công dân.

Nhiệm vụ đầu tiên của ACJ rất rõ ràng: đòi lại công lý cho Vincent Chin, một người Mỹ gốc Hoa đã bị giết vì sự thù ghét bài người châu Á tập trung vào Nhật Bản.

Khi đến lúc phải chọn một cái tên, mọi người rất muốn một cá i n hìn toàn diện đứng lên đòi công lý cho tất cả người Mỹ, chứ không phải tập trung vào một cộng

Program) và nhiều tổ chức khác đã đóng góp sự hỗ trợ vô giá cho tiếng nói biện hộ này của người Mỹ gốc Á.

Từng chút một, ACJ đã có thể dựng lại những gì đã xảy ra với Vincent và trong hệ thống tòa án. Bởi vì các quan chức chính phủ, các phương tiện truyền thông và công chúng không biết đến sự tồn tại của người Mỹ gốc Á, chứ đừng nói đến nạn phân biệt chủng tộc mà người châu Á trải qua, ACJ đã thận trọng kiềm chế các cáo buộc phân biệt chủng tộc chống lại thẩm phán tuyên án và thậm chí là những kẻ giết người. Nhưng sau đó giới truyền thông và Liza Chan đã thu được lời khai của các nhân chứng tại quán bar, những người mà cảnh sát đã không muốn phỏng vấn. Các nhân chứng này tuyên thệ rằng họ đã tình cờ nghe được những lời lẽ xúc phạm và phân biệt chủng tộc mà kẻ giết người Ebens đã nói với Vincent Chin, "Chính

vì lũ bọn mày mà chúng tao mất việc."

Với những lời kể mới của nhân chứng trong tay, ACJ đã

đi đến kết luận không thể chối cãi: rằng quyền công dân

của Vincent Chin đã bị vi phạm vì chủng tộc của anh ta.

ACJ kêu gọi xem xét lại vụ án của Vincent. Ngày 9 tháng

5 năm 1983, ACJ tổ chức một cuộc biểu tình lớn ở Detroit.

Sự phản đối kịch liệt của cộng đồng có thể nhìn thấy đã

lan rộng. Sau các cuộc biểu tình và chuyến thăm của Lily Chin tới Washington, DC, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ và FBI đã bắt đầu một cuộc điều tra.

Trong suốt mùa hè dài năm 1983, khi tin tức về những gì xảy ra ở Detroit tiếp tục lan truyền khắp nước Mỹ và trên thế giới, người châu Á bắt đầu tiếp cận và tổ chức, khi biết rằng phúc lợi và sinh kế của gia đình họ sẽ phụ thuộc vào khả năng của cộng đồng người Mỹ gốc Á để làm việc cùng nhau và với những người thuộc các chủng tộc và nguồn gốc khác.

Các tình nguyện viên của ACJ và Detroit đã làm việc liên tục để tiếp cận với các công chức, nhà báo, bạn bè và gia đình, nhà thờ, mạng lưới công việc và nghề nghiệp, trường học và câu lạc bộ. Những người ủng hộ đồng cảm ở những nơi khác đã tổ chức các cuộc biểu tình và hoạt động của riêng họ ở những nơi như San Francisco, Oakland, Los Angeles, Denver, Chicago, Toronto và New York. Lily Chin và các đại diện của ACJ đã được mời đến nói chuyện với các nhóm trên toàn quốc. Các nhóm biện hộ người Mỹ gốc Á mới đã hình thành ở San Francisco, Los Angeles, Chicago và New York. Những người Mỹ gốc Á lần đầu tiên nói chuyện công khai trên cả nước về định kiến bài người châu Á, với các thành viên thực sự của cộng đồng xuất hiện trái ngược hoàn toàn với những bức biếm họa một chiều về chủng tộc trên các phương tiện truyền thông và giải trí mô tả người Mỹ gốc Á là kẻ ngoại bang và là kẻ thù xâm lăng bất diệt hoặc là “thiểu số kiểu mẫu” âm thầm, tự mãn, những hình ảnh phân biệt chủng tộc góp phần vào vụ sát hại Vincent Chin.

Các nhóm Detroit đã nhận được sự cổ vũ to lớn từ một số ít các nhóm người Mỹ gốc Á quốc gia như Liên đoàn

Công Dân Mỹ Gốc Nhật, Tổ Chức Người Mỹ Gốc Hoa và

Hiệp Hội Phúc Lợi Trung Quốc Quốc gia. Lily Chin và các đại diện của ACJ đã đưa ra trường hợp của họ trên truyền hình quốc gia—trên cả ba kênh tin tức quốc gia, Phil Donahue Show nổi tiếng, chương trình tin tức điều tra First Camera của NBC và trong các phim tài liệu truyền hình địa phương ở Detroit và Sacramento. ACJ đã nói chuyện tại cuộc họp thành lập Nhóm người Mỹ gốc Châu Á Thái Bình Dương của Đảng Dân Chủ. Tại Nhật, tin tức trên báo chí và truyền hình đã khiến người Nhật hỏi các doanh nhân và quan chức chính phủ Mỹ khi viếng thăm Nhật rằng người châu Á có an toàn ở Mỹ không và liệu họ có thể được đối xử bình đẳng như ở đây không.

Cộng đồng người Mỹ gốc Á ở Detroit và các nhà hoạt động tình cờ thấy bản thân họ đang dẫn dắt một chiến dịch quốc gia. Họ đang tạo ra một phong trào dân quyền mới của người Mỹ gốc Á tập trung ở Midwest, với những cộng đồng trước đây chưa bao giờ cùng nhau lên tiếng. Không ai trong số họ biết rằng những nỗ lực của họ để tìm công lý cho Vincent Chin và cộng đồng người Mỹ gốc Á sẽ trở thành một di sản với những bài học sẽ còn vang vọng trong nhiều thập kỷ tới.

Các Câu hỏi Hội thoại

» Tại sao việc mọi người tổ chức và thành

lập nhóm Công Dân Mỹ vì Công Lý (ACJ) lại quan trọng? Tầm quan trọng của việc ACJ là một tổ chức người Mỹ gốc Á?

» ACJ được hoan nghênh như thế nào với tư cách là một tổ chức biện hộ ở Detroit?

» Quá trình tổ chức với mọi người, cộng đồng và các nhóm biện hộ có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi xã hội như thế nào? Trong bài viết này, kết quả của việc ACJ tổ chức với các nhóm nổi bật khác ở Detroit như Tổ Chức Người Da Đen Khu

Vực Detroit (DABO), Chi Nhánh NCAACP

Detroit, Hiệp Hội Chống Phỉ Báng B’nai B’rith và các nhóm khác là gì?

» Một số tổ chức biện hộ đương thời mà

bạn muốn tìm hiểu thêm là gì? Nếu bạn

đang hoạt động tích cực với một tổ chức

biện hộ quốc gia hoặc địa phương, bạn muốn người khác biết gì về công việc của mình?

TỪ KHOẢNH KHẮC ĐẾN PHONG TRÀO

ACJ mới thành lập có những mệnh lệnh tổ chức cần giải quyết ngay lập tức:

» Họ cần vạch ra một cách tiếp cận pháp lý hiệu quả;

» Họ phải hướng dẫn cho giới truyền thông và công chúng không biết gì về người Mỹ gốc Á và Vincent Chin;

» Và họ phải quyên góp tiền và mời gọi các ủng hộ viên tiềm năng, những người mong muốn làm điều gì đó về tình trạng bạo lực chống người châu Á và đòi công lý cho Vincent Chin.

Trách nhiệm đầu tiên và quan trọng nhất của ACJ là xác định chiến lược pháp lý trong tương lai, biết rằng bất kỳ hướng đi nào mà họ theo đuổi đều sẽ mất thời gian và kéo theo các khoản phí pháp lý đắt đỏ. Trong gần 100 năm, người châu Á và người Mỹ gốc Á bị giới hạn trong những công việc lương thấp mà công nhân da trắng không muốn

làm và họ bị loại khỏi những công việc chuyên môn ngay cả khi họ đủ may mắn để được học đại học. Đây là di sản của kỷ nguyên Loại trừ vào những năm 1880 và là cơ cấu được thể chế hóa của các hoạt động tuyển dụng và lao động của Hoa Kỳ. Vào giữa thế kỷ 20, Hoa Kỳ có rất ít luật sư, bác sĩ, kỹ sư hoặc chuyên gia khác là người Mỹ gốc Á. Năm 1983, toàn bang Michigan có chưa đến 20 luật sư người Mỹ gốc Á và cơ hội việc làm của họ rất hạn chế. Không có luật sư người Mỹ gốc Á nào hành nghề luật hình sự, ngoại trừ Harold Leon, một luật sư dân sự giàu kinh

nghiệm và là cựu chiến binh của Iwo Jima, đứng đầu ủy ban pháp lý và tư vấn về cách tiếp cận pháp lý ba hướng.

Trước hết, ACJ sẽ nhờ công ty của Liza Chan thuyết phục thẩm phán tuyên án, Charles Kaufman, xem xét lại và hủy bỏ bản án quản chế và tiền phạt vì ông đã bị các luật sư bào chữa đánh lừa, những người cho rằng Vincent phải chịu trách nhiệm cho vụ ẩu đả dẫn đến cái chết của anh ta. Không công tố viên nào có mặt tại buổi tuyên án để bác bỏ việc bóp méo sự thật. Liza Chan đã chuẩn bị một số bằng chứng và tranh luận vụ việc trước thẩm phán. Nhưng Kaufman chỉ đi sâu hơn vào chi tiết để biện minh cho sự khoan hồng của ông ta đối với những kẻ sát nhân da trắng, một lần nữa ông nói với các phóng viên rằng “Đây không phải là loại người mà quý vị tống vào tù... "Quý vị gán hình phạt cho tội phạm, chứ không phải tội ác."

Thứ hai, trong trường hợp cách tiếp cận pháp lý đầu tiên không thành công, ACJ sẽ xem xét khả năng nộp đơn kháng cáo. Sau vài lần thảo luận, ACJ đã thuê thêm luật sư để trình bằng chứng lên Tòa phúc thẩm Michigan để hủy bỏ bản án của Kaufman.

Cách tiếp cận thứ ba là yêu cầu Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ tiến hành một cuộc điều tra về quyền công dân liên bang.

Khi hai nỗ lực pháp lý đầu tiên trở nên tồi tệ, FBI bắt đầu quan tâm đến vụ án. Để nắm bắt được sự thất vọng ngày càng tăng của cộng đồng, ACJ đã quyết định tổ chức một cuộc biểu tình toàn thành phố vào ngày 9 tháng 5 năm

1983, tại Quảng trường Kennedy ở trung tâm thành phố

Detroit, nơi diễn ra nhiều cuộc biểu tình lịch sử. ACJ đã

tổ chức một số cuộc biểu tình ồn ào trước tòa thị chính, nhưng trước đây chưa bao giờ có một cuộc biểu tình nào

ở Detroit do cộng đồng rộng lớn người Mỹ gốc Á tổ chức.

Nhóm ủy ban biểu tình do ba nhà khoa học cấp cao tại Trung Tâm Công Nghệ General Motors đứng đầu: David Chock, Michael Lee và Man-Feng Chang. Các sự kiện biểu

tình được định giờ đến từng phút và dòng người ủng hộ

đổ về lớn chưa từng có. Vẫy cờ Mỹ và biểu ngữ đòi công lý bình đẳng, hàng trăm chuyên gia và các bà nội trợ đã

tuần hành bên cạnh những người bồi bàn và đầu bếp từ các nhà hàng Tàu trên khắp khu vực, với việc các chủ nhà hàng đóng cửa trong suốt giờ ăn trưa cao điểm bận rộn vào các ngày làm việc trong tuần để cho phép mọi người, kể cả gia đình của họ, tham gia biểu tình. Trẻ em và những người cao tuổi ngồi trong những chiếc xe đẩy và xe lăn. Người Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippin diễu hành trong sự đoàn kết toàn châu Á.

Các tổ chức tôn giáo và người Mỹ gốc Phi lớn của thành phố, các chính trị gia địa phương và thậm chí cả nghiệp đoàn UAW đã đưa ra các tuyên bố ủng hộ. Khi cuộc biểu tình kết thúc với đầy xúc động, Lily Chin đã khẩn thiết kêu gọi cả nước. Nước mắt giàn giụa, bà ngập ngừng nói: “Tôi muốn công lý cho con trai tôi. Xin hãy giúp tôi để không người mẹ nào khác phải trải qua điều này.”

Cuộc biểu tình tháng 5 đã đưa ra lời kêu gọi của ACJ về một cuộc truy tố cấp liên bang đối với những kẻ giết người đã vi phạm quyền công dân của Chin ở nơi công cộng—một nơi lui tới cho công chúng—ngay cả khi nơi đó là một quán bar nhếch nhác. Vào cuối cuộc biểu tình, những người biểu tình đã diễu hành đến Tòa án Liên bang hát bài quốc ca mang tính biểu tượng về quyền công dân, “Chúng ta sẽ vượt qua,” (We Shall Overcome) và trao tận tay cho Luật sư Hoa Kỳ Leonard Gilman một bản kiến nghị với 3.000 chữ ký yêu cầu một cuộc điều tra liên bang về quyền công dân. Vài tuần sau đó, vào tháng 6, Lily Chin đến Washington, DC, cùng với đại diện của ACJ để gặp các quan chức tại Ban Dân Quyền của Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ để thảo luận về khả năng tiến hành một cuộc truy tố liên bang về quyền công dân. Vào tháng 7, Bộ Tư Pháp đã thông báo rằng FBI sẽ bắt đầu điều tra để xác định xem các quyền công dân của Vincent Chin có bị vi phạm hay không.

Thông qua nỗ lực tiếp cận cộng đồng, truyền thông và giáo dục cộng đồng, ACJ đã đưa ra phân tích của mình

về sự kích động thù ghét và bạo lực chống người châu Á đang diễn ra trên khắp đất nước. Khi làm như vậy, chính

ACJ là tổ chức đầu tiên thể hiện rõ ràng cách người Mỹ gốc Á bị làm vật tế thần, là mục tiêu phân biệt chủng tộc, bị đổ lỗi cho sự tồi tệ của nền kinh tế Mỹ hiện đại như thế nào và đây là một phần của một kiểu mẫu lớn hơn ra sao.

Trên khắp đất nước, tại Los Angeles, San Francisco, New York và Chicago—các thành phố với dân số người Mỹ

gốc Á đông hơn nhiều so với Detroit—các liên minh liên

ACJ đã đặt tên cho bạo lực chống người châu Á, liên kết nó với cùng

một mô hình vật tế thần, loại trừ và thanh trừng sắc tộc đã được đưa vào luật liên bang hơn 100 năm trước.

Và ACJ tuyên bố đó là hiện tượng của

ngày hôm nay mà tất cả mọi người cần quan tâm. Hiện tượ ng này đã

đặt ra khuôn khổ cho người Mỹ gốc Á tổ chức vận động trên toàn quốc, và là bước đầu tiên hướng tới việc

làm cho người Mỹ gốc Á được biết

đến t rong bối cảnh chính sách kinh tế, chính trị và xã hội trong nước và

quốc tế.

Á đang được xây dựng để ủng hộ chiến dịch và giải quyết tình trạng bạo lực chống người châu Á trong cộng đồng địa phương. Các nỗ lực gây quỹ trên toàn quốc bao gồm toàn bộ xã hội người Mỹ gốc Hoa, kể cả các nhóm đối lập về niềm tin sâu sắc của họ, chẳng hạn như các chính phủ ở châu Á là chế độ độc tài cộng sản hoặc cánh hữu; hay vai trò của Nhật trong Thế Chiến II; hoặc thậm chí nếu người Mỹ gốc Á tập hợp lại và lên tiếng về nạn phân biệt chủng tộc.

Bộ phận tiêu biểu rộng lớn cho thấy trường hợp của Vincent Chin có thể vượt qua các thế lực truyền thống và nỗi sợ hãi về những điều chưa biết, đặc biệt là trong lĩnh vực chính trị chủng tộc. Người Mỹ gốc Á cuối cùng đã cùng nhau khắc phục những bất công được nhìn thấy. Sự đoàn kết như vậy rất khó để duy trì.

Không có gì nhanh chóng, dễ dàng hay đơn giản về việc tập hợp nỗ lực liên minh thống nhất này. Chính sự đa dạng của các cộng đồng người Mỹ gốc Á, một mặt là nguồn sức mạnh và cảm hứng, mặt khác là nhân tố khiến mọi người xa cách nhau. Hiếm khi những người nói tiếng phổ thông có trình độ học vấn cao ở ngoại ô thành phố lại hòa đồng gần gũi với các thương nhân, bồi bàn và công nhân áo xanh nói tiếng Quảng Đông ở Khu Phố Tàu. Nhiều khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, giai cấp và quan hệ họ hàng phải được loại bỏ. Khi nỗ lực tiếp cận truyền thông và gây quỹ của ACJ để chi trả cho chiến lược pháp lý mở rộng thì những khác biệt và tham vọng cá nhân cần được kiểm soát và nỗ lực chiếm đoạt tài chính phải bị dập tắt.

Sau đó là những khác biệt về chính trị. Nhiều chủ doanh

nghiệp ở Khu Phố Tàu là những người trung thành với Tưởng Giới Thạch và là những người chống Cộng nhiệt thành, trong khi các nhóm cộng đồng người Mỹ gốc Hoa

khác công khai ủng hộ Mao Trạch Đông và Cộng Hòa

Nhân Dân Trung Hoa. Hiếm khi những quan điểm chính

trị như vậy được thể hiện ở cùng một nơi mà không có sự thù địch công khai. Tại San Francisco, với cộng đồng người Mỹ gốc Hoa đông đảo và hiểu biết, các phe phái chính trị đối địch đã cố đẩy nhau ra khỏi sân khấu trong một sự kiện truyền thông được công bố rộng rãi với sự góp mặt của Lily Chin và ACJ tại Cameron House, trung tâm dịch vụ cộng đồng mang tính biểu tượng.

Ngoài việc cố gắng duy trì sự ôn hòa giữa các nhóm người

Mỹ gốc Hoa, ACJ tiếp tục tích cực tiếp cận với các sắc tộc châu Á khác, đôi khi gặp phải xung đột văn hóa về vai trò giới tính. Cộng đồng người Hàn Quốc đang phát triển ở Detroit được đại diện bởi hai nhóm lớn: Hiệp Hội Người Hàn Quốc ở Greater Detroit và Hiệp Hội Phụ Nữ Mỹ gốc Hàn Quốc, với các thành viên là những người vợ Hàn Quốc của lính Mỹ không gốc Hàn đóng quân tại Hàn Quốc. Hai nhóm hiếm khi làm việc cùng nhau cho đến khi xuất hiện vụ án Vincent Chin.

Việc tiếp cận toàn châu Á với các cộng đồng sắc tộc khác cũng có tác động tích cực đến nhận thức chính trị tập thể. Ví dụ, khi những người Mỹ gốc Á ở Detroit đang vận động, thì cộng đồng người Mỹ gốc Nhật trên khắp nước Mỹ đang tiến hành một chiến dịch quốc gia nhằm phơi bày và phục hồi những thiệt hại do vi phạm trắng trợn các quyền tự do dân sự qua việc họ bị giam giữ hàng loạt trong Thế Chiến II. Mối quan hệ giữa cộng đồng của họ với dân biểu Norman Mineta và những người lãnh đạo quốc hội khác là vô giá để thuyết phục chính phủ liên bang chú

ý đến chiến dịch đòi công lý ở Detroit của ACJ. Ngoài ra, dân số Philippin và Nam Á đông hơn bất kỳ sắc tộc châu Á nào khác ở Michigan, và mỗi sắc tộc đều có mối quan hệ lâu dài với cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ. Sự tham gia tích cực của họ vào đấu trường bầu cử cho thấy sự nổi bật so với các nhóm người Mỹ gốc Á khác về sức mạnh

thực sự của việc cá nhân tham gia vào chính trị, điều mà nhiều cộng đồng nhập cư mới hơn có xu hướng tránh né.

Chính sách của ACJ là hợp tác với tất cả những ai ủng hộ chiến dịch trước mắt đòi công lý cho Vincent Chin, các nguyên tắc về công lý bình đẳng và cùng nhau đoàn kết

với các cộng đồng khác để đạt được bình đẳng, đồng thời duy trì chính sách cởi mở và khoan dung đối với những người khác. Câu chuyện của Vincent Chin đã gây chấn động mạnh đến mức một số nhóm tranh nhau để được liên kết với ACJ nhằm lợi dụng mục đích của cộng đồng cho lợi ích riêng của họ; nhưng miễn là ACJ kiên định với các mục tiêu, nguyên tắc và giá trị của mình, họ có thể duy trì liên minh mới và mong manh lại với nhau.

Tại bữa ăn tối gây quỹ đầu tiên của ACJ, một công dân địa phương nổi tiếng đã xuất hiện, kiến trúc sư Minoru Yamasaki, người thiết kế Tòa Tháp Trung Tâm Thương Mại Thế Giới (World Trade Center) ở New York và các tòa nhà nổi tiếng khác trên thế giới. Yamasaki, lúc ấy 73 tuổi, đã bất ngờ xuất hiện để ủng hộ cho cuộc họp mặt với tư cách là một công dân bình thường. Với vẻ trang trọng nhưng yếu ớt, ông chậm rãi đứng dậy từ chỗ ngồi của mình với sự hỗ trợ của một người bạn đồng hành. Một sự im lặng bao trùm cả nhóm khi Yamasaki nói bằng một giọng rõ ràng, mạnh mẽ: “Nếu người gốc Á ở Mỹ không học cách tự đứng lên để bảo vệ mình, thì những bất công này sẽ không bao giờ chấm dứt.”

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Tại sao cuộc biểu tình vào năm 1983 là một sự kiện quan trọng? Điều gì đã xảy ra sau khi cuộc biểu tình kết thúc?

» Một số yếu tố góp phần vào nỗ lực xây dựng liên minh của người Mỹ gốc Á là gì? Một số thách thức đối với nỗ lực này là gì?

» Trong nỗ lực tiếp cận cộng đồng và truyền thông, ACJ đã nói về việc người Mỹ gốc Á đang bị làm vật tế thần, là "mục tiêu phân biệt chủng tộc, bị đổ lỗi cho sự tồi tệ của nền kinh tế Mỹ hiện đại như thế nào và đây là một phần của mô hình lớn hơn ra sao." Khi bạn xem

các báo cáo về sự thù ghét người châu

Á ngày nay do đại dịch COVID-19, quan

điểm và mối quan tâm của ACJ có thay

đổi không?

“Nếu người Á Đông ở Mỹ không học cách tự đứng lên để bảo vệ mình, thì nhữ ng bất công

này sẽ không bao giờ chấm dứt.” -Minoru Yamasaki

HÀNH TRÌNH ĐẾN SỰ ĐOÀN KẾT

Khi tổ chức ACJ được thành lập vào ngày 30 tháng 3 năm

1983 để chống lại sự lố bịch về công lý khi trả tự do cho những kẻ đã sát hại Vincent Chin một cách tàn bạo, mọi người đều thấy rõ rằng một trong những nhiệm vụ đầu tiên là thúc đẩy lời kêu gọi hành động vượt ra ngoài khuôn khổ cộng đồng người Mỹ gốc Á. Vào đêm thành lập, tổ chức họp lại để bầu nhà báo Helen Zia làm thư ký hội đồng quản trị — và phát triển chiến lược truyền thông với tư cách là thư ký báo chí của nhóm. Rõ ràng hầu hết người Mỹ biết rất ít hoặc không biết gì về người Mỹ gốc Á, do đó, nhiệm vụ cấp bách là: nhanh chóng giáo dục cho giới truyền thông bằng những câu nói ngắn gây ấn tượng về sự tồn tại và tính nhân văn của người Mỹ gốc Á như một phần của nền dân chủ này, đồng thời giúp họ bỏ đi cái mà họ cho là họ biết về “Người Phương Đông” (Orientals)—một thuật ngữ áp dụng cho thảm và thức ăn, không phải con người.

ACJ đã triệu tập buổi họp báo đầu tiên tại Detroit Press Club hai tuần sau đó. Vào những ngày trước khi có máy fax—và rất lâu trước khi có email và mạng xã hội—mỗi thông cáo báo chí được viết trên máy đánh chữ; với các tiêu đề bằng kiểu chữ lớn hơn, từng chữ một bằng decal được dán lên bằng tay, bản cuối cùng sau đó được chụp lại. Các bản này sẽ được chuyển tận tay đến từng hãng tin, thường là bởi một cặp vợ chồng người Mỹ gốc Hoa đã nghỉ hưu, Ray và Mable Lim, một người đợi trong xe nếu họ không tìm được chỗ đậu xe, người kia thì giao các bản thông cáo báo chí đến nhiều tòa soạn khác nhau.

Vào buổi sáng ngày 15 tháng 4 năm 1983, toàn bộ các phương tiện truyền thông địa phương đưa tin—Người Mỹ

gốc Á ở vùng Midwest ít được biết đến nỗi việc chứng kiến những cộng đồng này cùng nhau phản đối sự bất công là một tin lạ. Các câu hỏi ban đầu khá cơ bản: Các bạn là ai?

Các bạn từ đâu đến? Có phải tất cả các bạn là người vừa đặt chân đến đất Mỹ không, nhóm vừa mới xuống tàu?

Các bạn có nói được tiếng Anh không?

Tại thành phố Detroit phần lớn là người Mỹ gốc Phi, ACJ biết rằng họ phải tiếp cận với cộng đồng người da đen. Luật sư Liza Chan và Helen Zia xuất hiện trên một chương trình trò chuyện của đài phát thanh của người Da Đen nổi tiếng đã thu hút nhiều bình luận thẳng thắn từ thính giả. Một số người hài lòng khi thấy rằng người Mỹ gốc Á tiếp cận với cộng đồng của họ để nói về sự bất công này. Những người khác thắc mắc không biết có phải người châu Á đang cố gắng “hưởng lợi từ thành công của người khác” của người Mỹ gốc Phi hay không. Nhiều người vẫn buộc tội người châu Á có thành kiến với người da đen.

Đại diện của ACJ đã cố gắng trả lời các câu hỏi một cách cởi mở, thừa nhận rằng một số nhưng không phải tất cả người Mỹ gốc Á có thành kiến với người da đen và ACJ được thành lập để giải quyết những bất công về chủng tộc đối với bất kỳ nhóm nào, kể cả thái độ phân biệt chủng tộc của người châu Á. Chương trình trò chuyện cũng tạo cơ hội để thảo luận về những đóng góp của người Mỹ gốc Á đối với các cuộc đấu tranh dân quyền. Những bình luận của thính giả nhấn mạnh sự cần thiết phải bắt đầu những cuộc thảo luận như vậy với những người nhập cư châu Á gần đây, những người biết rất ít về

TRANG ĐỐI DIỆN Các diễn giả chính tại cuộc biểu

tình đòi công lý của ACJ tại Quảng Trường Kennedy

ở Detroit vào ngày 9 tháng 5 năm 1983 (từ trái sang

phải): Winston Lang, NAACP; Horace Sheffield (con),

Hiệp Hội các Tổ Chức Người Da Màu ở Detroit (DABO)

; Liza Chan, luật sư của ACJ; Kin Yee, chủ tịch ACJ; một diễn giả ủng hộ khác.

phong trào đấu tranh cho dân quyền của người da đen hoặc phong trào này đã mang lại lợi ích như thế nào cho Người Mỹ gốc Á.

Để tìm kiếm liên minh với các cộng đồng khác, ACJ đã tham gia cuộc đối thoại quốc gia về chủng tộc ở Mỹ, tôn trọng vai trò trung tâm của người da đen trong cuộc đấu tranh đòi quyền công dân và cam kết giáo dục những người Mỹ gốc Á khác về quyền công dân. Hơn nữa, ACJ thừa nhận sự cần thiết của người Mỹ gốc Á trong việc ủng hộ các cộng đồng da đen trong cuộc đấu tranh liên tục của họ cho sự bình đẳng và quyền công dân.

Các tổ chức của người Mỹ gốc Phi như Tổ Chức Người Da

Màu ở Khu Vực Detroit (DABO) đã nhanh chóng tán thành lời kêu gọi công lý của cộng đồng người Mỹ gốc Á. Horace Sheffield, người sáng lập và chủ tịch của DABO, trở thành người ủng hộ mạnh mẽ cho ACJ, và người Mỹ gốc Á đã đáp lại. Chi nhánh NAACP ở Detroit, chi nhánh lớn nhất trong cả nước, đã ban hành nghị quyết sau:

Chúng tôi tuyên bố một cách dứt khoát rằng chi nhánh của NAACP ở Detroit phản đối bản án quản

chế của thẩm phán Charles Kaufman đối với những

kẻ sát hại Vincent Chin và ủng hộ mọi nỗ lực để hủy bỏ bản án nói trên và đưa ra một bản án mới, bắt buộc phải tống giam thích hợp.

Sự ủng hộ quan trọng đến từ các khu vực bầu cử khác nhau: một số nhà thờ nổi tiếng của người Mỹ gốc Phi; Liên đoàn Chống Phỉ Báng B’Nai B’rith; Hội Nghị Bàn Tròn của Cơ Đốc Nhân và Người Do Thái (Detroit Roundtable of Christians and Jews); Người Mỹ gốc Ả Rập ở Michigan, chiếm dân số Ả Rập lớn nhất bên ngoài Trung Đông; cộng đồng Latinx; Hiệp Hội Tây Ấn Độ (West Indian Association); người Mỹ gốc Ý; các nhóm phụ nữ từ Diễn Đàn của Phụ Nữ ở Detroit dành cho Phụ Nữ Da Màu vì một Xã Hội Tốt Đẹp Hơn (Detroit Women’s Forum to Black Women for a Better Society); tất cả đều đứng về phía ACJ. Các nhà lãnh đạo chính trị địa phương, từ chủ tịch Hội Đồng Thành Phố Detroit đến Đại diện của Hoa Kỳ John Conyers, đã tham gia cuộc biểu tình.

Tuy nhiên, một số hoạt động tiếp cận của ACJ dẫn đến những phản ứng sợ hãi và phẫn uất. Khi ACJ mời các cộng đồng người da trắng, người Mỹ gốc Âu ủng hộ, một số người đã tỏ ra thù địch công khai hoặc phản kháng rằng “lại một nhóm thiểu số khác” đứng lên đối đầu với nạn phân biệt chủng tộc. Ngay cả khi không lời nào được nói ra, vẫn có sự ám chỉ rằng người Mỹ gốc Á không bị phân biệt đối xử hoặc phân biệt chủng tộc “thực sự”—theo những người không biết gì về cuộc sống hoặc lịch sử của người Mỹ gốc Á. Với họ, người Mỹ gốc Á không có vị trí hợp pháp trong các cuộc thảo

luận về nạn phân biệt chủng tộc. Những phản ứng như vậy mang lại cái nhìn rõ nét về sự mâu thuẫn trong tư tưởng đối với người Mỹ gốc Á thậm chí cho đến hôm nay khi các cộng đồng và những vấn đề châu Á đấu tranh để thoát khỏi tình trạng không được biết đến và tham gia vào các cuộc thảo luận công khai có sức ảnh hưởng.

Mặc dù những người lãnh đạo cũng như phát ngôn viên của ACJ chủ trương tham gia vào các cuộc thảo luận công khai về chủng tộc, nhiều người trong cộng đồng người

Mỹ gốc Á vẫn không chắc chắn lên tiếng: đã rất lâu họ bị

đối xử như thành phần không được biết đến. Thật khó để họ có thể tưởng tượng việc đặt người châu Á trong khuôn khổ cuộc đối thoại về chủng tộc và khẳng định một vị thế chính đáng khi chủng tộc ở Mỹ trong lịch sử chỉ được xây dựng là người da đen và da trắng.

Những người nhập cư và tị nạn gần đây hơn cũng như các thành viên lớn tuổi trong cộng đồng đặc biệt do dự khi thảo luận về chủng tộc và nạn phân biệt chủng tộc liên quan đến những kẻ sát hại Vincent Chin. Họ muốn đợi có mối liên hệ rõ ràng với nạn phân biệt chủng tộc trước khi cảm thấy có thể khơi mào từ “R” —“racism" (phân biệt chủng tộc).

Luật sư Liza Chan của ACJ đã tổ chức công việc thám tử để dựng lại các tình huống dẫn đến cuộc tấn công chí mạng vào Vincent bởi vì cảnh sát từ chối phỏng vấn bất kỳ ai tại quán bar hoặc các nhân chứng quan trọng khác. Không mất quá nhiều thời gian để thiết lập mối liên hệ với tình trạng phân biệt chủng tộc chống người châu Á: Vũ công Racine Colwell là một nhân chứng và cô kể lại một cách rõ ràng rằng, tại quán bar, cô đã nghe Ebens nói với Chin, “Chính lũ chúng mày mà bọn tao mất việc làm."

Liza đã khám phá ra nhiều dữ kiện và thông tin khác, chẳng hạn như người đàn ông địa phương mà những kẻ giết người trả tiền để giúp chúng “tìm người Trung Quốc” khi chúng lái xe qua các con phố để săn lùng Vincent và người bạn Trung Quốc của anh. Trong bối cảnh sặc mùi phân biệt chủng tộc đó, với những lời lẽ cay nghiệt bài Nhật đầy hận thù trên các trang tin mỗi ngày, những diễn biến này đã làm cho mối liên hệ với nạn phân biệt chủng tộc trở nên rõ ràng.

Qua lời khai của người đầu tiên tiết lộ về những bình luận phân biệt chủng tộc của những kẻ giết người, ACJ đã công khai kêu gọi một cuộc điều tra về quyền công dân—và phản ứng dữ dội đã xảy ra ngay lập tức. Những người bảo thủ da trắng tức giận gọi điện đến chương trình trò chuyện trên đài phát thanh, phẫn nộ vì sự phân biệt chủng tộc đã được đưa vào bức tranh. “Chủng tộc thì liên quan gì đến chuyện này?” một người nói với đường dây nóng của tờ Detroit News. “Người da trắng không có quyền công dân sao?” một người khác hỏi.

Những người theo chủ nghĩa tự do da trắng là những người hoài nghi nhất. Robert Sedler, giáo sư luật hiến pháp tại Đại Học Bang Wayne, đã gặp ủy ban luật sư của ACJ và yêu cầu họ “hãy quên vụ kiện dân quyền đi.” Theo ông, luật dân quyền được ban hành là để bảo vệ người Mỹ gốc Phi chứ không phải người châu Á. “Người Mỹ gốc Á không thể tìm sự bồi thường với luật dân quyền liên bang;

bên cạnh đó,” ông nói, “vì người châu Á được coi là người da trắng.” Đối với ông, người Mỹ gốc Á chỉ đơn giản là hòa lẫn với người da trắng, khiến họ trở nên như vô hình

trước mắt ông ta và luật pháp.

Howard Simon, giám đốc điều hành của Liên Đoàn Tự

Do Dân Sự Hoa Kỳ ở Michigan (American Civil Liberties Union of Michigan), bác bỏ sự phản đối kịch liệt từ người

Mỹ gốc Á như một phong trào của những kẻ quá khích với luật pháp và trật tự, những người đang hỗ trợ phong trào đòi “tuyên án bắt buộc”. ACLU không quan tâm đến các khía cạnh dân quyền trong vụ giết người đối với Chin.

Ngay cả chi nhánh của Hiệp Hội Luật Sư Quốc Gia ở Detroit (Detroit chapter of the National Lawyers Guild), một nhóm tự cho là nhóm pháp luật tiến bộ, cũng không thấy mối liên hệ nào giữa vụ án Vincent Chin và nạn phân biệt chủng tộc. Nhưng các chi nhánh của họ ở West Coast, vốn biết rõ hơn về lịch sử bạo lực chủng tộc của người châu Á, đã kiên định và tập trung mọi nỗ lực để thu hút đủ số phiếu bầu nhằm đưa ra sự ủng hộ cấp quốc gia cho mục tiêu của ACJ. Một cuộc nổi loạn gần như đã nổ ra trong chi nhánh ở Detroit, nhưng cơ quan quốc gia đã thắng thế. Các đại diện của ACJ cũng đã tiếp cận Nghiệp Đoàn Công

Nhân Ô Tô Thống Nhất, tổ chức có sự hiện diện mạnh mẽ

ở Detroit. Nếu ACJ có thể thay đổi một phần lời nói bóng

gió bài Nhật của một số thành viên, có lẽ sự thù địch và bạo lực chống người Mỹ gốc Á có thể giảm bớt. Nhưng họ đã chống lại một cơn thủy triều quá mạnh. Bên ngoài trụ

sở chính của UAW tại Nhà Đoàn Kết (Solidarity House)

có rất nhiều biểu ngữ và nhãn dán kích động thù hận chủng tộc: “300,000 Công Nhân Ô Tô Bị Sa Thải nói Đậu Xe Nhập Khẩu của Quý Vị ở Tokyo đi” Các loại xe nhập khẩu châu Âu, kể cả Volkswagen Beetle tiết kiệm nhiên liệu nổi tiếng, không gây ra bất kỳ cảm giác khó chịu nào, nhưng nạn phân biệt chủng tộc và tình trạng vật tế thần chỉ xảy ra khi mục tiêu có vẻ khác biệt.

Những phản ứng thiếu hiểu biết và tiêu cực như vậy chỉ làm tăng thêm những nghi ngờ kéo dài trong cộng đồng người Mỹ gốc Á. Thông qua các cuộc họp cộng đồng công khai, ACJ đã tạo không gian để mọi người đưa ra câu hỏi về việc người Mỹ gốc Á phù hợp ở đâu trong động lực phân biệt chủng tộc ở Mỹ. Một số người hỏi: Nếu chủng tộc là một chủ đề dễ thay đổi đối với người Mỹ da trắng và Da Đen, thì tại sao người Mỹ gốc Á phải nhảy vào để đối mặt với sự phẫn nộ tiềm ẩn từ một trong hai hoặc cả hai? Liệu người châu Á có bị coi là kẻ gây rối vì đã lên tiếng không, cách mà người Mỹ gốc Phi đôi khi cũng được coi như thế? Nếu ACJ bước ra khỏi bóng đen để tạo ra làn sóng, liệu cộng đồng có phải bị nhắm mục tiêu thậm chí còn nhiều hơn không? Nếu cộng đồng người Mỹ gốc Á theo đuổi một cuộc điều tra về quyền công dân, liệu có cần thiết phải nói về chủng tộc?

Những người lãnh đạo của ACJ đã tận dụng cơ hội để thảo luận cởi mở về các mối bận tâm và đưa ra câu trả lời thẳng thắn cho những thắc mắc và nghi ngờ đó: vâng, một vụ kiện dân quyền có liên quan đến chủng tộc. Giữ im lặng sẽ không giúp ích gì trong việc bảo vệ người Mỹ

gốc Á khỏi sự thù địch chủng tộc xung quanh chúng ta, cũng như sự im lặng đã không ngăn được Vincent Chin trở thành mục tiêu. Những người Mỹ gốc Á khác đã chia sẻ những năm dài thất vọng và tủi nhục đã khiến họ phải lên tiếng về trường hợp của Vincent Chin. Một chuyên gia công nghệ ngành ô tô cho biết: “Tôi đã làm việc chăm chỉ cho công ty của tôi trong 40 năm." “Vậy mà họ luôn bỏ qua việc đề bạt cho tôi vì tôi là người Trung Quốc. Tôi đã đào tạo rất nhiều chàng trai trẻ da trắng để trở thành ông chủ của tôi. Tôi không bao giờ phàn nàn, nhưng bên trong, tôi rất ấm ức. Lần này, tôi phải lên tiếng. Những gì đã xảy ra trong trường hợp của Vincent Chin là không công bằng. Tại sao lại phải im lặng khi con cái của chúng ta có thể bị giết và bị đối xử như thế này?”

Sự phẫn nộ trước bất công đã chinh phục nỗi sợ hãi. ACJ và người Mỹ gốc Á ở thành phố Detroit sẽ đấu tranh ở cấp liên bang trong các vấn đề dân quyền và chính trị chủng tộc.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Một số thách thức mà ACJ và các nhà hoạt động phải đối mặt về mối quan tâm của họ đối với quyền công dân của người Mỹ gốc Á là gì?

» Tại sao một số người phản kháng lại những tuyên bố phân biệt chủng tộc trong vụ án Vincent Chin?

» Chúng ta hãy xem lại một trích đoạn cụ thể trong bài viết này:

“…Người Mỹ gốc Á không có vị trí hợp pháp trong các cuộc thảo luận về nạn phân biệt chủng tộc. Những phản ứng như vậy mang lại cái nhìn rõ nét về sự mâu thuẫn trong tư tưởng đối với người Mỹ gốc Á thậm chí cho đến hôm nay khi các cộng đồng và những vấn đề châu Á đấu tranh để thoát khỏi tình trạng không được biết đến và tham gia vào các cuộc thảo luận công khai có sức ảnh hưởng."

Một số rào cản lịch sử và hiện đại góp phần vào ý nghĩa của hiện trạng không được biết đến và sự không chắc chắn về việc lên tiếng đối với các vấn đề chính yếu là gì?

» Sợ hãi ảnh hưởng đến các quyết định mà chúng ta đưa ra và không đưa ra như thế nào, và làm thế nào chúng ta có thể đối mặt với nỗi sợ hãi theo cách giúp tạo ra một tương lai công bằng hơn?

TR ẬN CHIẾN BÊN TRONG TÒA ÁN

Trong suốt những năm 1980, ACJ đã cố theo đuổi mọi con đường hợp pháp có thể để tìm kiếm công lý cho Vincent Chin. Rất nhiều bằng chứng pháp lý và hồ sơ tòa án đã được đệ trình để có được một phiên điều trần đầy đủ về vụ án, nhưng đã bị từ chối do sự thiếu năng lực, không chú ý và/hoặc sự phớt lờ của cảnh sát, công tố viên và tòa án, kết hợp với hiện trạng loại trừ người Mỹ gốc Á ra bên lề xã hội.

Phiên tòa xét xử dân quyền liên bang bắt đầu vào ngày 5 tháng 6 năm 1984, tại phòng xử án của thẩm phán Anna Diggs Taylor, một trong những phụ nữ người Mỹ gốc Phi đầu tiên phục vụ tại tòa án liên bang. ACJ biết rằng trận chiến trong phòng xử án sẽ rất khó khăn. Nhiều người khó có thể khi tin rằng người Mỹ gốc Á đã trải qua mọi loại định kiến chủng tộc, huống chi là bạo lực do thù hận. Những từ ngữ thù ghét được sử dụng chống lại người Mỹ gốc Á không được cho là lời miệt thị chủng tộc bởi nền văn hóa thống trị của Mỹ, từ lớp học đến phòng tin tức, từ phòng xử án đến Quốc Hội. Ngay cả những người có đầu óc tự do, những người tuyên bố không bao giờ dung thứ cho các biểu tượng phân biệt chủng tộc cũng không biết hoặc thậm chí không thông cảm trước những lời miệt thị chủng tộc nhắm vào các nhóm người Mỹ gốc Á.

Vũ công Racine Colwell nghe Ebens nói rằng “Chính lũ chúng mày mà bọn tao mất việc,” không chứa một từ miệt thị hay phân biệt chủng tộc nào, nhưng rõ ràng là một ám chỉ về người Mỹ gốc Á. Theo các nhà báo có ảnh hưởng như Don Ball, một phóng viên da trắng lớn tuổi

của tờ Detroit News, người đang đưa tin về phiên tòa, lời chứng của cô ấy không liên quan, bởi vì, ông ta viết, những tuyên bố như vậy là “bằng chứng mỏng manh cho thấy việc giết Chin có động cơ chủng tộc.” Với tư cách là phóng viên “alpha” đưa tin về quá trình tố tụng của Vincent Chin, sự thiên vị của ông ta đã ảnh hưởng đến những tin tức khác đã không nhìn xa hơn những khuôn mẫu của cộng đồng đã bị vô hình hóa.

Vào ngày 28 tháng 6, bồi thẩm đoàn liên bang ở Detroit không đồng ý với Ball và những người phản đối khác, cho rằng Ebens phạm tội vi phạm quyền công dân của Vincent Chin; Nitz, người được cho là không nói bất cứ điều gì, được tuyên bố trắng án. Trong cuốn phim tài liệu, “Ai đã giết Vincent Chin?” người đứng đầu bồi thẩm đoàn giải thích trước máy quay rằng lời khai của Racine Colwell là yếu tố quyết định để bồi thẩm đoàn kết luận Ebens có tội. Ở Detroit, “lũ chúng mày” rõ ràng ám chỉ người Nhật - hoặc những người trông giống họ. Ebens bị thẩm phán Taylor kết án 20 năm tù.

Nhưng vụ án đã thắng trong cuộc tái thẩm vào năm 1986 do lỗi công khai trước khi xử và lỗi về bằng chứng liên quan đến các băng ghi âm được thực hiện từ các nhân chứng khi ACJ lần đầu tiên điều tra vụ án. Thật trớ trêu khi chính nội dung những cuộc phỏng vấn thuyết phục cộng đồng người Mỹ gốc Á ở Detroit về động cơ chủng tộc của những kẻ sát nhân lại được sử dụng để đưa ra kháng cáo về phiên tòa xét xử dân quyền đầu tiên do thẩm phán Taylor chủ tọa ở Detroit. Phiên xử mới được tổ chức ở

Mục sư Jesse Jackson và Lily Chin, 1984

Cincinnati, nơi các bồi thẩm viên tiềm năng có thể không

biết nhiều về vụ án.

Nằm bên kia sông Ohio từ Kentucky, Cincinnati được biết đến như một thành phố bảo thủ với những cảm tính của miền Nam. Không có ý thức chủng tộc cao ở Detroit, với đa số người da đen và lịch sử dân quyền. Nếu người châu Á

khó tìm thấy ở Detroit, thì họ thậm chí còn khó thấy hơn ở Cincinnati. Dân số người Mỹ gốc Á ít ỏi của thành phố cũng rất dễ bị nhắm mục tiêu: vào ngày 4 tháng 7 năm 1986, một nhóm người da trắng “yêu nước” đã bắn phá nhà của những người tị nạn Đông Nam Á ở Cincinnati. Khi quá trình lựa chọn bồi thẩm đoàn cho phiên xử mới bắt đầu vào ngày 20 tháng 4 năm 1987, các bồi thẩm viên tiềm năng được thẩm vấn về việc họ tiếp xúc với người châu Á. "Ông có tiếp xúc với người châu Á không? Bản chất của cuộc tiếp xúc đó là gì? họ được hỏi như thể họ bị nhiễm một loại virus chết người.

Câu trả lời của họ thậm chí còn bộc lộ hơn. Trong khoảng

180 công dân Cincinnati trong nhóm bồi thẩm đoàn, chỉ

có 19 người từng “tiếp xúc ngẫu nhiên” với một người

Mỹ gốc Á, dẫu là tại nơi làm việc hoặc cửa hàng bán đồ

mang đi của người Trung Quốc ở địa phương. Một phụ

nữ da trắng nói rằng vì có những người bạn Mỹ gốc Á mà

cô đã bị sa thải như thể tình bạn đó đã làm hoen ố mình; tương tự là trường hợp người phụ nữ có con gái kết bạn

với những người bạn gốc Á và người đàn ông da đen từng phục vụ ở Hàn Quốc. Không ai được hỏi liệu việc tiếp xúc với người da trắng có thể thiên vị cho họ hay không.

Bồi thẩm đoàn cuối cùng được mời ngồi trông họ rất giống

Ebens - hầu hết là người da trắng, nam giới và là nhân viên cổ cồn xanh. Lần này, người đứng đầu bồi thẩm đoàn là một thợ máy khoảng 50 tuổi đã bị sa thải sau 30 năm. Các luật sư bào chữa cố lập luận rằng ACJ và cộng đồng người Mỹ gốc Á đã trả tiền cho luật sư Liza Chan để ngụy tạo một vụ án dân quyền; lập luận đó đã bị các công tố viên phản đối và bị thẩm phán bác bỏ, nhưng lời buộc tội vẫn được lắng nghe.

Đó là một sự thất vọng khủng khiếp, mặc dù không ngạc nhiên, khi bồi thẩm đoàn đưa ra phán quyết vô tội vào ngày 1 tháng 5 năm 1987, gần 5 năm sau ngày Vincent Chin bị giết. Bồi thẩm đoàn này, gồm những người hầu như không có liên hệ với người Mỹ gốc Á hoặc không biết gì về mối quan tâm của họ, đã không thể hiểu được làm thế nào mà cụm từ “Chính lũ chúng mày” và “Xử bọn Trung Quốc” có thể hàm chứa ý định chủng tộc.

Khi các vụ truy tố hình sự kết thúc với việc Ebens và Nitz được trắng án, vụ kiện dân sự về cái chết bất công chống lại họ vì “giá trị” của mạng sống Vincent cuối cùng có thể được tiến hành. Lily Chin cuối cùng cũng có một ngày xuất hiện trước toà để nói rằng mạng sống của Vincent Chin có giá trị và anh ấy đáng giá. Tòa án đã đưa ra phán quyết 1.5 triệu đô la đối với Ebens, trả góp 200 đô la mỗi tháng. Ebens nói với các nhà làm phim rằng Lily Chin sẽ không bao giờ nhận được số tiền đó và hắn ta chuyển đến Nevada, nơi có những luật lệ thân thiện cho những con nợ. Hắn sống một cuộc sống thoải mái ở đó và tiếp tục trốn tránh phán quyết của tòa án.

Trong 40 năm này, Ebens chưa bao giờ tỏ ra hối hận hay nhận trách nhiệm về việc đã đánh chết Vincent Chin;

hắn có lần đã nói với một phóng viên rằng hắn "rất tiếc

vì 'chuyện đó' đã xảy ra." Hàng năm, đại diện tài sản của

Vincent Chin và mẹ của anh là Lily nộp các tài liệu cần

thiết để duy trì hiệu lực của bản án đối với Ebens để kẻ

giết Vincent Chin sẽ không bao giờ được miễn nghĩa vụ

phải trả giá cho những vết thương do tội ác có động cơ

thù hận của hắn gây ra.

Vẫn có những kẻ hoài nghi và chối bỏ luôn cho rằng nạn

thù ghét bài người châu Á không tồn tại. Khi vở kịch về câu chuyện Vincent Chin, Cõng Hổ Lên Núi, của nhà viết kịch

Cherylene Lee lần đầu được trình diễn tại Liên Hoan Sân

Khấu Mỹ Đương Đại ở Shepherdstown, WV, gần Washington, DC, ban tổ chức lễ hội đã mời luật sư bào chữa cũ của Ebens viết một đoạn cho cuốn sách chương trình

— và ông ấy viết rằng Vincent có thể đã chết vì đập đầu xuống vỉa hè chứ không phải do cây gậy bóng chày. Như

thể một vở kịch về Nạn Diệt Chủng (Holocaust) chứa đựng những ghi chú của một người chối bỏ Nạn Diệt Chủng, hoặc một tập sách chương trình cho vở kịch về cuộc sống

của người da đen bao gồm một bài luận khẳng định rằng

vụ sát hại George Floyd là một trò lừa bịp. Theo luật sư

của Ebens, những ghi chú đó đã được khán giả đón nhận

trên tờ Washington Post: nhà phê bình sân khấu nam da trắng của họ đã viết một nhận xét tiêu cực chất vấn về tính hợp lệ của vở kịch, bởi vì, ông nói, chủng tộc không phải là nhân tố.

L ời đồn về “thiểu số kiểu mẫu” có tính phân biệt chủng tộc được tin tưởng rộng rãi rằng người châu Á không bị phân biệt chủng tộc hoặc phân biệt đối xử đặc biệt nguy hại đối với người Mỹ gốc Á trong đại dịch thù hận người châu Á hiện nay, giống như trường hợp của Vincent Chin. Thế là, vị thẩm phán tuyên án ở địa phương và bồi thẩm

đoàn ở Cincinnati cho phép những kẻ sát nhân được tự do vì họ không nhận ra bất kỳ lời miệt thị chủng tộc nào về người châu Á. Việc thiếu ngôn từ kích động thù ghét được công nhận chung về người châu Á đặt ra rào cản lớn hơn đối với người Mỹ gốc Á bị phân biệt đối xử hoặc phân biệt chủng tộc.

Trên thực tế, những hành vi kích động bởi thù hận có thể được thực hiện mà không cần thốt ra một lời nào, nhưng đối với người Mỹ gốc Á, sự thừa nhận mặc định là không có phân biệt chủng tộc. Thật bi thảm, có rất nhiều ví dụ về việc cơ quan thực thi pháp luật, quan chức nhà nước và nhà báo đã vội vàng phủ nhận rằng chủng tộc là một nhân tố dẫn đến tội ác chống lại người Mỹ gốc Á. Vụ xả súng hàng loạt vào tháng Ba năm 2021 ở Atlanta đưa ra một ví dụ sinh động, được truyền hình trực tiếp về việc cảnh sát từ chối, mặc dù kẻ xả súng đã săn lùng và giết chết sáu phụ nữ châu Á và hai người ngoài cuộc tại doanh nghiệp do người châu Á làm chủ.

Bất chấp những người chối bỏ nạn phân biệt chủng tộc, người Mỹ thuộc mọi thành phần đã được hưởng lợi từ nhiều tác động của phong trào dân quyền đòi công lý cho Vincent Chin. Khi thẩm phán Charles Kaufman kết án quản chế hai kẻ giết người, không ai có mặt để nói

thay cho nạn nhân—không công tố viên hay đại diện gia đình nào hiện diện. Câu chuyện và vụ án của Vincent Chin đã trở thành một phần của phong trào đấu tranh vì quyền của nạn nhân cho phép nạn nhân đưa ra tuyên bố khi tuyên án về thiệt hại mà họ hứng chịu. Khi nỗ lực lập pháp ở Michigan tiến triển, một số người gọi đó là “quy tắc Vincent Chin.” Khi các vận động viên thể dục dụng cụ Olympic làm chứng tại tòa án Michigan về vụ tấn công tình dục bởi bác sĩ Thể Dục Dụng Cụ Hoa Kỳ, họ thực hiện các quyền tuyên bố về tác động đối với nạn nhân mà trường hợp của Vincent Chin góp phần tạo ra. Luật bảo vệ chống lại tội phạm do thù hận cũng được củng cố vì Vincent Chin. Ban đầu, một số luật sư dân quyền da trắng khẳng định rằng người Mỹ gốc Á không nên được bảo vệ bởi luật dân quyền liên bang. Họ lập luận rằng mục đích ban đầu của những luật đó là để bảo vệ người da đen, không phải người Mỹ gốc Á và không phải người nhập cư. Tuy nhiên, thông qua phương tiện truyền thông và giáo dục, ACJ và cộng đồng người Mỹ gốc Á có thể giúp mở rộng phạm vi bảo vệ quyền công dân và chống lại tội ác do thù hận, hiện bao gồm cả giới tính, khuynh hướng tình dục và khuyết tật.

Công việc khó khăn của ACJ và rất nhiều tiếng nói khác trên khắp đất nước đã đóng góp theo nhiều cách cho xã hội Mỹ và những điều tốt đẹp hơn, đặc biệt là khi thế hệ các nhà hoạt động và tổ chức biện hộ mới tiếp tục đương đầu với những thách thức ngày nay.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Tại sao người châu Á và người Mỹ gốc Á bị loại khỏi cuộc tranh luận về chủng tộc của người Mỹ? Bạn nghĩ điều này đã

tác động như thế nào đến các cộng đồng người Mỹ gốc Á?

» Ở phần đầu, bài viết này đã lưu ý rằng người Mỹ gốc Á được coi là cộng đồng không gặp bất công về chủng tộc. Bạn có nghĩ rằng quan điểm này đã thay đổi trước những tội ác do thù hận hiện nay đối với người châu Á và người Mỹ gốc Á không?

» Một số bước khả thi mà con người và cộng đồng có thể thực hiện hôm nay để

đảm bảo rằng người gốc Á và người Mỹ

gốc Á được tham gia vào các cuộc thảo luận quan trọng về chủng tộc ở Mỹ là gì?

CÁC CỘT MỐC PHÁP LÝ

Hiệp Hội Luật Sư Hoa Kỳ ở Michigan (Michigan Bar Association)

nhấn mạnh về vụ án Vincent

Tác giả Roland Hwang, chủ tịch và đồng sáng lập tổ chức Công Dân Mỹ vì Công Lý (ACJ)

Chuyển thể từ một bài báo xuất hiện lần đầu trên tạp chí Michigan Bar Journal, tháng 5 năm 2009

Vào ngày 19 tháng 6 năm 1999, Chương Trình Cột Mốc

Pháp Lý của Luật Sư Đoàn Bang Michigan (Michigan State Bar Legal Milestone Program) đã tổ chức một buổi lễ trao tặng huy chương kỷ niệm vụ án Vincent Chin và tầm quan trọng của nó đối với di sản pháp lý của chúng ta.

Những

sự kiện nền tảng

Michigan và ngành công nghiệp ô tô của tiểu bang rơi vào tình trạng suy thoái nghiêm trọng vào năm 1982.

Vào ngày 19 tháng 6 năm 1982, Ronald Ebens và Michael Nitz đã tham gia vào cuộc đấu khẩu tại một quán bar ở Highland Park, nơi Vincent Chin đang tổ chức ăn mừng cho lễ cưới sắp tới của mình với ba người bạn. Trong suốt cuộc tranh cãi đó, Ebens được cho là đã nói, "Bởi một lũ chúng mày........, mà bọn tao mất việc." Ebens, Nitz, Chin và những người bạn của anh bị đẩy ra khỏi quán bar. Ebens và Nitz theo săn lùng Vincent Chin và Jimmy Choi, một trong những người bạn của Jimmy Choi, và nhờ Jimmy Perry giúp tìm “những gã Trung Quốc”. Họ

đã bắt gặp Chin trên Đại Lộ Woodward. Nitz giữ chặt Chin để Ebens đánh anh ấy bằng chiếc gậy bóng chày. Hai sĩ quan cảnh sát Highland Park ngoài ca trực đã chứng kiến vụ đánh đập. Vincent Chin chết vào ngày 23 tháng 6 năm 1982, hệ thống thiết bị hỗ trợ sự sống của anh được tắt

đi. Cộng đồng người Mỹ gốc Á tin đã xảy ra vi phạm dân quyền. Các bị cáo cho rằng chính vụ ẩu đả trong quán bar đã dẫn đến cái chết của Vincent Chin chứ không chủ ý vi phạm quyền công dân của anh.

Phán quyết của tiểu bang đối với Ronald Ebens và Michael Nitz

Vụ án hình sự cấp độ hai đã được hạ xuống tội ngộ sát. Ebens đã nhận tội và Nitz cam kết không phản đối. Việc tuyên án diễn ra trước thẩm phán tối cao Charles Kaufman. Vào thời điểm đó, Văn Phòng Công Tố Hạt Wayne không có chính sách tham dự quá trình tuyên án. Do sự việc diễn ra trước ngày được quyền tuyên bố tác động đối với nạn nhân khi tuyên án, gia đình của nạn nhân đã không có cơ hội phát biểu lúc tuyên án.

Phẩm phán tối cao Charles Kaufman đã kết án hai người đàn ông ba năm quản chế và mức phạt 3.000 đô la. Bản án đã gây ra làn sóng phản đối kịch liệt trong cộng đồng người Mỹ gốc Á. Với tư cách là chủ tịch chi nhánh của Tổ Chức Người Mỹ gốc Hoa ở Detroit, tôi đã làm việc với Kin Yee, người đứng đầu Hiệp hội Từ thiện Trung Quốc (Chinese Benevolent Association). Chúng tôi đã phát động một loạt các cuộc họp cộng đồng giúp hình thành Tổ Chức

Công Dân Mỹ vì Công Lý (ACJ), một tổ chức dân quyền của người Mỹ gốc Á. Các ký giả như tác giả Helen Zia, kỹ sư ô tô, luật sư tình nguyện và những người khác đã cùng nhau tạo ra phong trào này. Các thành viên ACJ đã tổ chức một cuộc biểu tình tại Quảng trường Kennedy và yêu cầu xem xét lại bản án trên cơ sở sự suy diễn sai lệch rõ ràng. ACJ đã giữ lại Thomas Brennan và Liza Cheuk May Chan để tranh luận về việc xem xét lại bản án trước thẩm phán Kaufman và Tòa Phúc Thẩm Michigan.

Phán quyết của Hoa Kỳ đối với Ebens

Nhận thức vụ án bị xử sai ở cấp tiểu bang, ACJ đã xem xét khả năng yêu cầu Bộ Tư pháp (DOJ) tiến hành một vụ kiện dân quyền ở cấp liên bang. ACJ đã tổ chức các buổi dã ngoại, chạy bộ và tranh luận giữa Giáo Sư Luật Wayne

Robert Sedler và Giám Đốc Nghiên cứu Quyền Công dân

lúc đó là Jeffrey Jenks về việc liệu người Mỹ gốc Á có được bảo vệ theo luật dân quyền liên bang hay không. FBI đã điều tra vụ án và DOJ quyết định các cáo buộc về dân quyền. Phiên điều trần vụ án do thẩm phán tối cao Anna Diggs Taylor chủ tọa. Bồi thẩm đoàn kết luận Ebens phạm tội vi phạm quyền công dân liên bang và hắn ta bị kết án 20 năm tù. Bồi thẩm đoàn nhận thấy Nitz không phạm tội vi phạm quyền công dân, xét vẻ bề ngoài là do hắn ta không nói bất cứ điều gì phân biệt chủng tộc. Ebens đã kháng cáo lên Tòa Phúc Thẩm Lưu Động Thứ Sáu, nơi bồi

thẩm đoàn Cincinnati cho rằng hắn ta không phạm tội tước quyền công dân của Chin. Ebens và Nitz chưa bao giờ ngồi tù trọn một ngày vì hành động của bọn chúng.

Tầm Quan Trọng của Vụ Án

» Vụ án được công nhận vì đã khai sinh ra phong trào dân quyền và nạn nhân người Mỹ gốc Á.

» Vụ án đã dẫn đến việc thành lập tổ chức American Citizens for Justice, Inc., được Hiệp Hội Nghiên

Cứu Người Mỹ gốc Á (Association of Asian American Studies) công nhận là tổ chức Người Mỹ gốc Á xuất sắc vào năm 1994 trong cuộc họp quốc gia của tổ chức này tại Đại học Michigan.

» Vụ án đã bộc lộ những thiếu sót của hệ thống tư pháp do không cho phép các gia đình nạn nhân làm chứng trong giai đoạn tuyên án, sau đó được giải quyết bằng luật.

» Vụ án cho thấy phạm vi hạn chế của các thẩm phán trong việc tuyên án, điều này đã được Tòa Án Tối Cao và cơ quan lập pháp giải quyết bằng các hướng dẫn về mức tuyên án tối thiểu bắt buộc.

» Vụ án cho thấy bản chất nhạy cảm của việc thay đổi địa điểm. Giống như vụ án Rodney King là một ví dụ sau này, việc thay đổi địa điểm cũng có thể dễ dàng thay đổi kết quả.

» Vụ án đã thu hút sự chú ý của các tờ báo New York Times, Chicago Tribune và Asahi-Japan, và là tâm điểm của bộ phim Ai đã giết Vincent Chin?, được đề cử giải Oscar cho phim tài liệu hay nhất năm 1987.

» Vụ án được tưởng nhớ năm năm một lần bằng các nghi lễ. Vào năm 2007, lễ tưởng nhớ đã diễn ra ở Madison Heights, khu vực Metro Detroit tại Trung Tâm Cộng Đồng Người Hoa của Hiệp Hội Người Mỹ gốc Hoa. Các lễ kỷ niệm tương tự đã

được tổ chức trên khắp nước Mỹ. Luật Sư Đoàn Tiểu Bang (State Bar), thông qua Ủy Ban Tiếp

Cận Công Chúng và Chương Trình Cột Mốc Pháp

Lý Michigan, đang hợp tác với một số tổ chức để

cống hiến cột mốc này. Các tổ chức này bao gồm

Hiệp Hội Luật Sư Người Mỹ gốc Châu Á Thái Bình

Dương ở Michigan, Trung Tâm Người Mỹ gốc Á vì

Công Lý/Công Dân Mỹ vì Công Lý và Hội Nhà báo

Người Mỹ gốc Á.

Roland Hwang phục vụ với tư cách là luật sư của Văn

Phòng Tổng Chưởng Lý Michigan và Ủy Ban Tiếp Cận

Công Chúng của Luật Sư Đoàn Tiểu Bang. Ông là trọng

tài phiên điều trần của Văn Phòng Dân Quyền Michigan.

ĐẤU TRANH CHÍNH NGHĨA VÌ

QUYỀN CÔNG DÂN

Ngay từ những ngày đầu thành lập, sự giàu có và thành công về kinh tế của Hoa Kỳ được xây dựng dựa trên sự chăm chỉ và khéo léo của nhiều dân tộc, bao gồm các dân tộc bản địa ở Châu Mỹ cũng như Châu Âu, Châu Phi và Châu Á. Các hệ thống bất bình đẳng sâu sắc đã trao đặc quyền lớn cho một số người được hưởng lợi đáng kể từ việc bóc lột và nô dịch người da đen. Người Mỹ gốc Âu thuộc tầng lớp thượng lưu, sở hữu đất đai đã làm giàu cho mình bằng cách thực thi hệ thống phân cấp chủng tộc, chẳng hạn như thông qua luật bất bình đẳng, đe dọa và bạo lực củng cố sự chia rẽ dựa trên màu da, nền tảng giai cấp, giới tính và các dấu hiệu xã hội khác.

Phải mất nhiều thế kỷ, nhưng những người bị nô dịch và đồng minh của họ đã nỗ lực để khắc phục một số chia rẽ đó và cuối cùng đã lật đổ hệ thống nô lệ đáng hổ thẹn này. Sau khi chế độ nô lệ chính thức bị bãi bỏ, mọi người tiếp tục đấu tranh chống lại các hình thức áp bức khác đang nhằm vào việc duy trì hệ thống đẳng cấp. Những nỗ lực của họ đã làm cho đất nước này trở nên công bằng hơn với tất cả mọi người.

Cuộc đấu tranh đòi quyền công dân kể câu chuyện về những người da đen ở Mỹ, những người đã chống lại sự tàn bạo của chế độ nô lệ và sự bất bình đẳng khi họ đấu tranh để được đối xử như con người và nhận được đầy đủ các quyền của mình như những người Mỹ. Cuộc đấu tranh của họ cho phẩm giá cơ bản của con người đã giúp nâng đỡ những người khác đã bị tước bỏ quyền tự do và công lý.

CHẾ ĐỘ NÔ LỆ: THỂ CHẾ HOA KỲ

Người châu Âu lần đầu tiên bắt đầu xâm chiếm châu Mỹ vào thế kỷ 15 và 16. Những nỗ lực của họ để trú ngụ và định cư trong “Thế

Giới Mới” đòi hỏi một lượng khổng lồ sức lao động. Người châu Âu đã chọn làm điều đó càng rẻ càng tốt bằng cách nô dịch con người trên quy mô lớn.

Thực dân Tây Ban Nha dựa vào sức lao động của những người nô lệ châu Phi, cũng như người bản địa. Họ cưỡng bức những người nô lệ phải làm công nhân trong các đồn điền và hầm mỏ dưới những điều kiện cực kỳ khắc nghiệt.

Ở Vương Quốc Anh, một hệ thống tương tự với chế độ nô lệ đã tồn tại từ lâu: Bị mắc nợ người da trắng, người nghèo đôi khi phải làm việc

như những đầy tớ được ký hợp đồng. Họ là tài sản của ông chủ của họ cho đến khi trả hết nợ. Đôi khi, họ không bao giờ đạt đến điểm

đó, hoặc bị ngăn không cho đạt đến điểm đó một cách bất công. Khi người Anh bắt đầu thiết lập các thuộc địa ở nước ngoài, đây là hệ thống ban đầu được sử dụng. Họ sử dụng cả người da trắng và người châu Phi như những lao động được ký hợp đồng. 20 nô lệ châu

Phi đầu tiên được đưa đến Virginia vào năm 1619, và họ đã làm việc

đủ để được giải thoát khỏi cảnh nô lệ vào năm 1651, 30 năm sau.

Thời gian trôi qua, chủ đất ở các thuộc địa bắt đầu thúc đẩy quyền sở hữu hoàn toàn trên những người khác, một thỏa thuận có lợi cho họ về mặt kinh tế. Năm 1661, Virginia hợp pháp hóa chế độ nô lệ, sau đó còn quy định rằng trẻ em sinh ra trong cảnh nô lệ sẽ bị bắt làm nô lệ suốt đời.

Chẳng bao lâu, nền kinh tế của Nam Mỹ dựa vào sự nô dịch của người dân châu Phi. Một số làm công việc ngoài trời trên các đồn điền, người khác phục vụ cho các gia đình da trắng trong nhà, và tùy thuộc vào tiểu bang, một số nô lệ được sử dụng cho công việc công nghiệp hơn là nông nghiệp.

Năm 1808, Hoa Kỳ cấm nhập khẩu nô lệ từ châu Phi. Tuy nhiên, chế độ nô lệ vẫn tiếp tục: Những người buôn bán nô lệ kiếm tiền từ việc "chăn nuôi" những người bị bắt làm nô lệ và bán con cái của họ, cũng như bằng cách bắt cóc và bán những người da đen được trả tự do.

Năm 1846, đã xảy ra vụ kiện đòi tự do nổi tiếng của một người đàn ông nô lệ da đen tên là Dred Scott sau khi được đưa vào các vùng lãnh thổ tự do. Tuy nhiên, Tòa Án Tối Cao Hoa Kỳ phán quyết rằng những người gốc Phi không thể là công dân Hoa Kỳ, và do đó, không có quyền kiện ở tòa án liên bang. Phán quyết đó đã góp phần kéo dài hệ thống nô lệ trong nhiều thập kỷ sau đó.

Khi thương mại tàu buôn Tây Ban Nha khởi xướng vào những năm 1500, tàu bè bắt đầu đi lại giữa châu Mỹ và khu vực châu Á/Thái Bình Dương. Các nhà hàng hải người Philippin và Polynesia đã đến Bắc Mỹ. Vào thế kỷ 16 và 17, người Trung Quốc đã được ghi nhận ở khu vực mà nay là Mexico City, trong khi người Philippin sống ở nơi mà nay là Louisiana.

Để đáp ứng nhu cầu vô hạn về lao động ở châu Mỹ và vùng Caribê, hàng trăm nghìn công nhân có giao kèo từ châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc, đã bị bắt làm nô lệ, thường là lao động trong các đồn điền trong nhiều năm. Một số bị bắt cóc và nhốt trong khoang tàu đông đúc. Phụ nữ và trẻ em gái Trung Quốc bị mua bán bởi những kẻ buôn bán tình dục

ở châu Mỹ.

Hơn 300 đàn ông từ châu Á, Trung Đông và Quần

Đảo Thái Bình Dương đã chiến đấu trong cuộc Nội

Chiến Hoa Kỳ. Hầu hết đã chiến đấu trong Quân Đội Liên Bang (Union Army), nhưng một số ít đã chiến

đấu cho Liên Minh Miền Nam (Confederacy), gồm một con tàu và thủy thủ đoàn người Trung Quốc

đã bị bắt ở miền Nam và ép tham gia vào Quân Đội Liên Bang.

Hàng chục ngàn đàn ông Trung Quốc đã đến Mỹ để tham gia Cuộc Đổ Xô Đi Tìm Vàng (Gold Rush) năm 1848. Những người khai thác mỏ này sau đó đã tham gia cùng với các công nhân đường sắt, được nhập khẩu để xây dựng tuyến đường sắt xuyên lục địa xuyên qua dãy núi Rocky. Những người Trung Quốc khác được đưa đến Massachusetts, Mississippi và Pennsylvania để lấp đầy tình trạng thiếu lao động.

Tại các thành phố như San Francisco, Seattle, Denver, Los Angeles và khắp các tiểu bang miền tây, người Hoa, người Punjabi và các sắc tộc châu Á khác bị hạn chế sống trong các khu ổ chuột đông đúc. Trong quá trình thanh trừng sắc tộc của thời kỳ “xua đuổi” vào cuối những năm 1800, những người theo chủ nghĩa thượng đẳng da trắng đã cố gắng loại bỏ tất cả người châu Á khỏi Mỹ. Các vụ thảm sát và hành hình lin-sơ diễn ra phổ biến và toàn bộ các Khu Phố Tàu đã bị phá hủy.

Nhiều luật lệ hà k hắc đã được áp đặt lên người Trung Quốc, và sau đó được áp dụng cho những người nhập cư châu Á khác. Họ bị đẩy vào các trường học và khu vực sinh sống tách biệt, cấm làm những công việc được trả lương cao hơn và phải chịu các luật lệ và thuế bất công. Người châu Á bị cấm trở thành công dân Hoa Kỳ, không được làm chứng trước tòa ngay cả khi họ là nạn nhân của bạo lực và không được sở hữu nhà hoặc đất nông nghiệp. Người Mỹ gốc Á đã cố gắng chống lại sự phân biệt chủng tộc và phân biệt đối xử như vậy tại các tòa án, đưa 17 vụ kiện lên Tòa Án Tối Cao. Trường hợp của Yick Wo đã xác quyết rằng phân biệt là KHÔNG bình đẳng và nhiều thập kỷ sau đó đã được trích dẫn để xóa bỏ sự phân biệt đối xử trong các trường học ở miền Nam. Trường hợp của Wong Kim Ark xác định quyền công dân theo nơi sinh cho tất cả người Mỹ.

Vào thời kỳ này, các hành động “xua đuổi” và cấm người Trung Quốc và người châu Á khác bao gồm việc đưa ra Đạo Luật Page cấm nhập cảnh đối với phụ nữ Trung Quốc (1875) và Đạo Luật Loại trừ Người Trung Quốc (1882). Frederick Doulass, nhà lãnh đạo vĩ đại người Mỹ gốc Phi và những người khác đã lập luận chống lại việc loại trừ có tính kỳ thị người Trung Quốc và người châu Á khác khỏi Mỹ.

NỘI CHIẾN, TÁI THIẾT VÀ QUYỀN THƯỢNG ĐẲNG CỦA NGƯỜI DA

TRẮNG

Cuối cùng, Hoa Kỳ lâm chiến vì vấn đề nô lệ. Hơn một triệu người đã chết trong cuộc Nội Chiến Hoa Kỳ và miền Nam bị tàn phá về kinh tế. Năm 1863, Tổng thống Abraham Lincoln đã ký Bản Tuyên Ngôn Giải Phóng Nô Lệ. Bản tuyên ngôn đã giải phóng một số—chứ không phải tất cả—những người bị bắt làm nô lệ. Phần còn lại được trả tự do vào năm 1865 khi Tu Chính Án Thứ 13 của Hiến Pháp được thông qua.

Việc bãi bỏ chế độ nô lệ đã giải phóng hàng triệu người châu Phi. Một số người da trắng đã tức giận vì mất đi những lợi thế mà họ được hưởng từ chế độ nô lệ. Các nhóm theo chủ nghĩa thượng đẳng của người da trắng như Ku Klux Klan và Liên Đoàn Da Trắng (White League) nổi lên. Các nhóm này đã thúc đẩy người da trắng duy trì địa vị đặc quyền của họ trong xã hội và khủng bố người Mỹ gốc Phi. Trong thời kỳ hậu chiến được gọi là Tái Thiết, một số tiểu bang miền Nam đã sử dụng hệ thống luật pháp và cơ quan thực thi pháp luật để kiểm soát người Mỹ gốc Phi và ngăn cản họ thăng tiến trong xã hội. Ví dụ, họ thực thi luật pháp cực kỳ khắc nghiệt đối với người Mỹ gốc Phi, đồng thời tạo điều kiện dễ dàng để bắt giữ và bỏ tù họ vì những tội được gọi là “bất tuân”. Họ còn tạo ra luật để chia tách người da đen với người da trắng. Chính sách này được gọi là phân biệt. Bộ luật thực thi phân biệt đối xử và nếu không thì hạn chế quyền công dân của người Mỹ gốc Phi được gọi là luật “Jim Crow”.

Năm 1868, chính phủ liên bang thông qua Tu Chính Án Thứ 14 của Hiến Pháp Hoa Kỳ. Nó cấp quyền công dân và “bảo vệ bình đẳng” cho tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch ở Hoa Kỳ, bao gồm cả những người trước đây là nô lệ. Tuy nhiên, luật Jim Crow vẫn được áp dụng trong nhiều thập kỷ. Luật này bắt đầu thay đổi vào năm 1915 với một loạt vụ kiện của Tòa Án Tối Cao giúp xóa bỏ sự phân biệt chính thức.

THẾ KỶ THỨ 20

Năm 1909, một trong những tổ chức hoạt động dân quyền nổi bật nhất của Mỹ được thành lập: Hiệp Hội Quốc Gia vì Sự Tiến Bộ của Người Da Màu (NAACP). Tổ chức trở nên nổi tiếng vì vai trò của nó trong việc chống lại nạn phân biệt trong trường học. Luật sư trưởng của NAACP, Thurgood Marshall, sau này trở thành Thẩm Phán Tòa Án Tối Cao.

Từ những năm 1920 đến những năm 1940, những người ủng hộ đã cố gắng đấu tranh chống lại kiểu hành hình lin-sơ, một hình thức giết người tàn bạo đã được sử dụng để chống lại người Mỹ gốc Phi, người bản địa, người Trung Quốc và các nhóm khác trong suốt lịch sử Hoa Kỳ. Ba nỗ lực cấm kiểu hành hình lin-sơ được thông qua tại Hạ Viện Hoa Kỳ nhưng không được thông qua tại Thượng Viện do các thượng nghị sĩ theo chủ nghĩa thượng đẳng da trắng từ miền Nam. Năm 2005, Thượng Viện đã thông qua một nghị quyết xin lỗi về việc ngăn chặn luật chống treo cổ của họ trong lịch sử. Ngay cả khi đó, một số thượng nghị sĩ miền Nam đã không tham gia nghị quyết.

Vào những năm 1950, NAACP bắt đầu kiện các học khu ở nhiều tiểu bang, lập luận rằng các trẻ em da đen và da trắng không nên để trong các trường học bị phân biệt. Năm 1954, một trong những vụ đó, Brown và Hội Đồng Giáo Dục (Brown v. Board of Education), đã trở thành một trong những cột mốc quan trọng nhất của phong trào dân quyền. Tòa Án Tối Cao đã phán quyết rằng Tu Chính Án Thứ 14 cũng được áp dụng cho hệ thống trường công lập của đất nước, dẫn đến việc xóa bỏ nạn phân biệt đối xử trong trường học.

EMMETT TILL VÀ ROSA PARKS

Một trong những bất công nổi tiếng nhất trong thời kỳ của luật Jim Crow là vụ sát hại Emmett Till năm 1955. Khi viếng thăm Mississippi bị phân biệt sâu sắc, một cậu bé 14 tuổi được cho là đã tán tỉnh một phụ nữ da trắng, người này sau đó tuyên bố rằng cậu ta đã chộp và quấy rối cô. Chồng của người phụ nữ và một người đàn ông khác đã bắt cóc, tra tấn và giết cậu bé. Mẹ của Till ở Chicago đã quyết định đặt thi thể của cậu trong một chiếc quan tài mở để mọi người có thể thấy con trai bà đã bị tra tấn và hành hạ dã man như thế nào. Người Mỹ đã sốc trước những bức ảnh trên tạp chí về cơ thể bị cắt xén của cậu. Nhưng bồi thẩm đoàn ở Mississippi đã tha bổng cho những kẻ giết người, làm dấy lên các cuộc biểu tình trên khắp đất nước. Một năm sau, hai người đàn ông thừa nhận hành vi giết người với một nhà báo. Năm 2007, người ta còn tiết lộ rằng người phụ nữ da trắng đã buộc tội Till nói dối.

Trong một sự kiện gây chấn động khác là vào năm 1955, Rosa Parks đang trên chuyến xe buýt ở Montgomery, Alabama, một phần của miền Nam bị phân biệt, thì một nhóm đàn ông da trắng bước lên và yêu cầu được ngồi vào hàng ghế của cô. Có rất nhiều chỗ ngồi khác, nhưng tài xế xe buýt cũng ra lệnh cho Parks đứng dậy. Khi cô từ chối, cô đã bị bắt, đưa ra xét xử, bị kết tội và phạt tiền. Phản ứng lại, những người Mỹ Da Đen đã tổ chức tẩy chay hệ thống xe buýt của thành phố. Sự việc kéo dài 381 ngày, thu hút

sự chú ý trên toàn quốc và kết thúc khi Tòa Án Tối Cao phán quyết rằng

sự phân biệt đối xử trên xe buýt thành phố là vi hiến.

Nhiều luật liên bang k hác đã được thông qua mở rộng Đạo Luật Loại Trừ Người Trung Quốc để hạn chế nghiêm trọng việc nhập cư từ tất cả các nước châu Á. Luật cấm người nhập cư châu Á trở thành công dân có quốc tịch đã dần dần được dỡ bỏ từ năm 1943 đến năm 1952. Chỉ khi đó các cộng đồng người Mỹ gốc Á mới có thể tham gia với tư cách là cử tri, ứng cử vào chức vụ dân cử và bắt đầu tham gia vào nền dân chủ Hoa Kỳ.

Sắc lệnh 9066 nhằm loại bỏ và tống giam 120.000 người Mỹ gốc Nhật từ các tiểu bang West Coast được ban hành vào ngày 19 tháng

2 năm 1942, với lý do sắc tộc Nhật Bản của họ khiến họ trở thành mối đe dọa an ninh quốc gia. Không một người Mỹ gốc Nhật nào từng bị kết tội gián điệp hoặc phá hoại. Hơn 40 năm sau, một phong trào tự do dân sự quốc gia đã nhận được lời xin lỗi và bồi thường cho cộng đồng người Mỹ gốc Nhật

Trong những năm Chiến Tranh Lạnh, với Chiến Tranh Triều Tiên và “Khủng Hoảng Đỏ” McCarthy, việc tăng cường giám sát người Mỹ gốc Hoa nhằm tìm kiếm những người có khả năng thông đồng với Cộng sản đã đặt các Khu Phố Tàu vào tình thế nguy hiểm khi các đặc vụ FBI giăng bẫy bắt giữ và trục xuất những kẻ tình nghi và làm tan rã các tổ chức cộng đồng.

Grace Lee và Jimmy Boggs đã tổ chức phong trào hoạt động cách mạng vì sự thay đổi mang tính tiến hóa giữa những người lao động và cộng đồng da màu ở Detroit.

HỢP NHẤT TRƯỜNG HỌC

Vào năm 1954, Tòa Án Tối Cao nhận thấy nạn phân biệt trong trường học là vi hiến, nhưng phải mất nhiều năm một số học khu mới tuân thủ. Tuy nhiên, NAACP buộc quá trình hội nhập diễn ra nhanh hơn bằng cách đăng ký chín học sinh da đen vào một trường trung học trước đây toàn người da trắng. Nhiều người da trắng phản đối, nhưng quân đội liên bang đã hộ tống các học sinh vào trường vào mùa thu năm 1957.

Ở cấp đại học, nhiều trường cao đẳng và đại học từ chối nhận sinh viên da đen. Mãi đến năm 1962, James Meredith mới trở thành sinh viên da đen đầu tiên theo học đại học Mississippi tại Oxford. Anh ta đã nộp đơn và bị từ chối hai lần trước khi nộp đơn kiện và thắng kiện vào năm 1971. Chính quyền tiểu bang đã bịa ra các cáo buộc hình sự chống lại anh ta để ngăn cản việc ghi danh của anh, nhưng chính phủ liên bang đã can thiệp. Hàng trăm cảnh sát tư pháp Hoa Kỳ phải tháp tùng anh ta trong ngày đầu tiên đến trường, và rất đông người da trắng đã đứng lên phản đối.

PHI BẠO ĐỘNG VÀ DÂN QUYỀN

Những người Mỹ gốc Á quan tâm

đã hỗ trợ và tham gia vào phong trào dân quyền, gồm một nhóm từ

Hawai'i do Mục Sư Abraham Akaka

lãnh đạo đã trao vòng hoa choàng cổ cho Tiến Sĩ Martin Luther King, John Lewis và các nhà lãnh đạo dân quyền khác khi họ diễu hành qua Cầu Pettus nổi tiếng ở Selma, Alabama.

Khắp miền Nam, nhiều quầy ăn trưa từ chối phục vụ người da đen. Vào tháng 2 năm 1960, bốn sinh viên đại học da đen ở Greensboro, North Carolina, gọi cà phê tại quầy ăn trưa của chuỗi cửa hàng Woolworth. Các nhân viên phục vụ phớt lờ nhưng họ vẫn ở đấy suốt ngày và trở lại với hàng trăm người nữa mỗi ngày. Năm tháng sau, vào tháng 7, cửa hàng cuối cùng đã hủy bỏ tình trạng phân biệt đối xử Các cuộc biểu tình ngồi ôn hòa đã được phổ biến bởi nhà lãnh đạo dân quyền Mục Sư Martin Luther King Jr. và được truyền cảm hứng bởi Mahatma Gandhi của Ấn Độ. Những người biểu tình ăn mặc lịch sự, tươm tất đi đến những khu vực bị phân biệt đối xử, ở lại và phục tùng một cách ôn hòa khi họ bị bắt, ngay cả khi cảnh sát tấn công họ trên lưng ngựa hoặc với những con chó dữ, hoặc khi vòi rồng xịt vào họ. NAACP đã giúp tổ chức nhiều cuộc biểu tình ngồi khác, tại các nhà thờ, thư viện và bãi biển.

Freedom Rides là một chiến thuật khác được sử dụng trong phong trào dân quyền. Họ bắt đầu khi các nhà hoạt động thuộc các chủng tộc khác nhau đi cùng nhau bằng xe lửa và xe buýt để tham dự một cuộc biểu tình lớn ở Washington, D.C. Xe lửa và xe buýt liên tiểu bang ở miền Nam bị phân biệt đối xử mặc dù Tòa Án Tối Cao phán quyết điều đó là vi hiến.

Tất cả những hình thức hoạt động này ở miền Nam thường gặp phải sự quấy rối và bạo lực từ những người da trắng giận dữ. Các nhà hoạt động dân quyền thuộc nhiều chủng tộc, giới tính và tôn giáo khác nhau đã bị sát hại bởi những người theo chủ nghĩa thượng đẳng da trắng. Tính mạng của những người đấu tranh cho tự do của người da đen luôn gặp rủi ro. Năm 1963, Medgar Evers, lãnh đạo NAACP ở Mississippi, bị bắn chết trước mặt các con của ông. Người đàn ông da trắng đã giết Evers không bị kết tội. Phải mất thêm 31 năm nữa vụ án mới được xét xử lại và kẻ sát nhân đã bị kết án.

Năm 1963, hơn 250.000 người đã tham dự cuộc Tuần Hành tại Washington ở D.C., cuộc biểu tình công khai lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Cuộc biểu tình rầm rộ đã giúp lan truyền thông điệp của phong trào dân quyền trên khắp đất nước. Trong số nhiều diễn giả nổi tiếng khác lúc bây giờ, Mục sư King đã có bài phát biểu nổi tiếng “Tôi có một giấc mơ”.

LUẬT MỚI ĐỂ BẢO VỆ QUYỀN

CÔNG DÂN

Quyền bỏ phiếu là trọng tâm của phong trào dân quyền. Chẳng hạn vào năm 1964, các nhà hoạt động đã đến Mississippi để đăng ký cho người Mỹ Da Đen đi bỏ phiếu. Kể từ thời điểm Tái Thiết, người Mỹ Da Đen thường không khuyến khích bỏ phiếu bởi những rào cản được thiết lập để khiến cho việc bỏ phiếu trở nên khó khăn hơn đối với họ

Việc thông qua Đạo Luật Dân Quyền năm 1964 đã giáng một đòn mạnh vào kỷ nguyên luật Jim Crow. Đạo luật được thông qua năm

ngày sau khi Tổng Thống John F. Kennedy bị ám sát, quy định rằng

việc phân biệt đối xử ở nơi công cộng, cũng như tình trạng kỳ thị

chủng tộc ở nơi công cộng và nơi làm việc là bất hợp pháp.

Đạo luật này cũng thành lập một cơ quan liên bang có tên là Ủy Ban

Cơ Hội Việc Làm Bình Đẳng (EEOC), để ngăn chặn và điều tra hành vi phân biệt đối xử tại nơi làm việc.

Một năm sau, Đạo Luật Quyền Bỏ Phiếu đã được thông qua. Đạo luật đã ngăn chặn nỗ lực của các nhà lập pháp miền Nam trong việc gây khó khăn hơn cho người Mỹ Da Đen bỏ phiếu—dẫu vậy, thật không may, ngày nay có những nỗ lực mới nhằm gây khó khăn cho việc bỏ phiếu đối với người da màu, người nhập cư và những người khác.

Chính sách nhập cư của Hoa Kỳ đã trải qua một sự thay đổi lớn với việc thông qua Đạo Luật Nhập Cư năm 1965. Trong hơn 100 năm, chỉ một lượng nhỏ người nhập cư từ châu Phi, châu Á và châu Mỹ Latinh được phép vào Hoa Kỳ—ví dụ, mỗi năm chỉ có 105 người Trung Quốc so với hàng chục nghìn người từ mỗi quốc gia châu Âu Anglo.

Đạo Luật Dân Quyền năm 1968 bao gồm Đạo Luật Nhà Ở Công Bằng, Đề Mục VIII, quy định việc phân biệt đối xử với mọi người dựa trên chủng tộc, tôn giáo, nguồn gốc quốc gia hoặc giới tính của họ trong việc bán, cho thuê và cấp vốn cho nhà ở là bất hợp pháp.

Những luật này và các luật dân quyền khác, phát sinh từ cuộc đấu tranh đòi bình đẳng do người da đen lãnh đạo, đã mang lại những lợi ích khôn lường cho những người Mỹ khác và cho các nguyên tắc của một nền dân chủ công bằng và chính đáng. Tuy nhiên, ngay cả khi các luật dân quyền mới này trở thành luật, những nỗ lực chống lại luật dân quyền vẫn đang được tiến hành—ví dụ, phá hoại cuộc đấu tranh chống phân biệt đối xử trong trường học bằng cách tấn công xe buýt trường học cho hội nhập chủng tộc, hoặc làm suy yếu quyền bầu cử để giảm số lượng phiếu bầu từ cộng đồng người da đen và các cộng đồng da màu khác.

Các nông dân người Mỹ gốc Phillipin và Chicano đoàn kết ở California để đấu tranh đòi điều kiện làm việc nhân đạo với việc các nhà lãnh đạo công đoàn của họ—Larry Itliong và Cesar Chavez—đã từ chối áp lực xã hội nhằm chia rẽ và khiến cộng đồng của họ chống lại nhau.

Các nhà hoạt động sinh viên tại Bang San Francisco và Đại Học California tại Berkeley đã tham gia cùng với những người biểu tình Da Đen Mỹ La-tinh và người Mỹ Bản Địa. Những sinh viên châu Á này đã đặt ra thuật ngữ “Người Mỹ gốc Á”, một cái tên cho phong trào liên Á đa sắc tộc khi họ tham gia Mặt Trận Giải Phóng Thế Giới Thứ Ba để đứng lên đoàn kết chống phân biệt chủng tộc và chiến tranh.

Ví dụ, các luật về dân quyền đã phá vỡ rào cản về nhà ở, cho phép người da màu, kể cả người Mỹ gốc Á, chuyển đến các khu dân cư nơi trước đây họ bị cấm bởi các giao ước hạn chế và các thông lệ làn ranh đỏ có tính phân biệt đối xử. Trong khi đó, nhiều người tị nạn từ cuộc chiến của Mỹ ở Đông Nam Á đã được chuyển đến các khu đô thị nghèo, phần lớn là người da đen không có hướng dẫn hoặc khuôn khổ cho bất kỳ cộng đồng nào bị ảnh hưởng.

Ở Boston, người Mỹ gốc Á, cũng như người da đen và các cộng đồng khác, đã bị tấn công từ sự phản kháng của người da trắng đến xe buýt trường học cho hội nhập chủng tộc.

Nhờ những chính sách về quyền công dân như chính sách đặc cách, phụ nữ và người da màu, kể cả người Mỹ gốc Á, bắt đầu phá vỡ các rào

cản để làm những công việc mà trước đây họ không được tiếp cận, các ngành nghề từ cảnh sát, cứu hỏa, xây dựng và lao động chuyên môn cao cho đến luật, y học, báo chí, xuất bản, và tham gia vào lộ trình để trở thành các nhà quản lý và lãnh đạo.

Yuri Kochiyama, nhà hoạt động cả đời cho quyền công dân và nhân quyền, một người bạn và là người ủng hộ Malcolm X, đã chạy đến bên ông khi ông gục ngã vì viên đạn của một kẻ sát thủ.

Trong thời kỳ suy thoái kéo dài của những năm 1980 với tâm lý bài Nhật triền miên, nhiều vụ giết người có thể là do phân biệt chủng tộc đối với Mỹ gốc Á đã xảy ra, kể cả vụ sát hại Vincent Chin ở Detroit bởi hai công nhân ô tô da trắng, đã tạo chất xúc tác cho một phong trào dân quyền mới và góp phần tạo ra luật về tội ác do thù hận mở rộng các biện pháp bảo vệ cho người nhập cư, người châu Á và các nhóm người Mỹ khác có thể là mục tiêu của thù ghét.

Người Mỹ gốc Nam Á, Ả Rập, Trung Đông và người Mỹ theo đạo Hồi ngày càng phải đối mặt với các tội ác quấy rối và thù hận, đặc biệt là kể từ sau sự kiện 11/9. Nhiều vụ sát hại chống người

Đạo Hồi đã xảy ra, kể cả vụ xả súng hàng loạt tại

đền thờ đạo Sikh ở Oak Creek, WI.

Chính sách đặc cách là một chiến lược thời đại dân quyền khác đã bị tấn công. Vào những năm 1960, chẳng hạn những người sử dụng lao động bắt đầu thực hiện các chính sách đặc cách để chủ động thuê lao động thuộc nhiều chủng tộc hơn, phụ nữ, người khuyết tật và các nhóm thiểu số khác. Trong tuyển sinh đại học, nhiều vụ kiện đã được đệ trình chống lại các trường học cố gắng gia tăng sự đa dạng, bắt đầu với vụ kiện chống chính sách đặc cách của Allan Bakke, một người đàn ông da trắng. Vụ kiện đã được Tòa Án Tối Cao quyết định có lợi cho anh ta vào năm 1978. Ngày nay, những người phản đối chính sách đặc cách cho rằng người Mỹ gốc Á bị gây hại nhiều nhất bởi chính sách này—như một chiến lược để loại bỏ nó. Những nỗ lực cập nhật và sửa đổi luật về tội ác do thù hận liên bang bắt đầu vào năm 1968, với các luật bổ sung trong nhiều năm để thu thập số liệu thống kê về tội ác do thù hận liên quan đến chủng tộc, màu da, tôn giáo, nguồn gốc quốc gia hoặc sắc tộc. Vào năm 2009, Đạo Luật Phòng Chống Tội Phạm do Thù Hận của Matthew Shepard và James Byrd Jr. đã mở rộng các hạng mục bảo vệ để bao gồm các tội phạm được thúc đẩy bởi giới tính thực tế hoặc cảm nhận, khuynh hướng tình dục, bản dạng giới và tình trạng khuyết tật.

Các cộng đồng người Mỹ gốc Á và Quần Đảo Thái Bình Dương từ lâu đã phải chịu sự quấy rối, bất công và bạo lực từ cơ quan cảnh sát, kể cả cơ quan nhập cư và FBI. Vào những năm 1970, Chol Soo Lee, một người nhập cư Hàn Quốc, bị kết án oan và bỏ tù vì tội giết người, cho đến khi báo cáo điều tra của K.W. Lee đã châm ngòi cho một phong trào xuyên Á trên toàn quốc dẫn đến việc Lee được trả tự do.

Năm 1991, Latasha Harlins, một thiếu niên da đen 15 tuổi, bị một chủ cửa hàng người Mỹ gốc Hàn ở Los Angeles bắn chết sau một vụ được cho là trộm cắp. Mặc dù bị kết tội ngộ sát, người chủ cửa hàng vẫn bị kết án quản chế và phạt tiền— giống một cách kỳ lạ với những gì mà hai kẻ sát hại Vincent Chin nhận được. Cũng như ở Detroit, sự phẫn nộ đối với bản án khoan dung đã góp phần vào các cuộc nổi dậy ở LA năm 1992 về việc trả tự do cho sĩ quan cảnh sát da trắng đã hành hung Rodney King và thổi bùng sự căng thẳng hiện có giữa cư dân da đen và người Mỹ gốc Á. Ước tính khoảng hai phần ba số doanh nghiệp bị phá hủy trong cuộc bạo động là của người Hàn Quốc.

CHỐNG L ẠI CHỦ NGHĨA PHÂN

BIỆT CHỦNG TỘC TRONG GIỚI

CẢNH SÁT VÀ TƯ PHÁP HÌNH SỰ

Năm 1991, một người đứng xem trong một tòa nhà chung cư gần đó đã quay video cảnh một nhóm cảnh sát Los Angeles đánh đập dã man Rodney King, một người lái xe mô tô da đen không vũ trang. Đoạn video đã lan truyền trên các phương tiện truyền thông trong những ngày chưa có internet, và mọi người trên khắp đất nước đã sốc trước hành vi bạo lực của các sĩ quan cảnh sát da trắng. Hành vi đó khiến nhiều người nhận thức được những trải nghiệm nguy hiểm và tổn hại mà nhiều người Mỹ da đen gặp phải với cảnh sát. Ngày nay, hơn 30 năm sau, nhiều vụ bạo lực chết người của cảnh sát đối với người da đen đã được ghi lại trên điện thoại di động, video giám sát và camera của cảnh sát, cảnh quay cho thấy bạo lực có hệ thống mà các cá nhân và cộng đồng người da đen đã trải qua trong suốt lịch sử và điều đó vẫn tiếp diễn hôm nay. Vào năm 2020, George Floyd đã bị giết bởi một sĩ quan cảnh sát Minneapolis, người đã quỳ gối trên cổ Floyd trong 9 phút 29 giây khi người đàn ông bị còng tay van xin được thở và ba cảnh sát khác đứng nhìn. Vụ sát hại

George Floyd, cùng với nhiều vụ giết người khác của cảnh sát đối với người da đen khác, đã dấy lên sự phẫn nộ và kêu gọi thay đổi hệ thống, phát động phong trào toàn cầu vì cuộc sống của người da đen.

Do nạn phân biệt chủng tộc có tính thể chế, người Mỹ Da Đen có nhiều khả năng trở thành người nghèo, bị tống giam và gián đoạn việc học hành. Sự bất bình đẳng phân chia con người thành các tầng lớp xã hội là phổ biến trong mọi xã hội. Luật dân quyền vào cuối thế kỷ 20 đã nỗ lực giải quyết tình trạng bất bình đẳng này; những luật này cũng nâng cao các nhóm thiểu số khác, bao gồm phụ nữ và những người da màu khác. Nhưng trong những thập kỷ gần đây, nhiều chiến dịch đã cố đảo ngược các chương trình như vậy bằng cách đưa các nhóm khác nhau chống lại nhau. Những tiếng nói đòi dân chủ, dân quyền đã đạt được nhiều thành công. Tuy nhiên, nạn phân biệt chủng tộc có tính thể chế gây hại cho tất cả người Mỹ và vẫn còn là một vấn đề lớn và cơ bản đối với cả nước. Bằng cách tìm hiểu về các phong trào đấu tranh cho quyền bình đẳng, quyền công dân và cách các cộng đồng đoàn kết cùng nhau vượt qua những trở ngại lớn, mọi người đều có thể tham gia vào việc biến nước Mỹ trở thành một nơi công bằng và chính đáng cho tất cả mọi người.

—Nhiều nguồn đã đóng góp cho bài viết này

Các Câu Hỏi Hội Thoại

Một trong những cảnh sát đứng nhìn George Floyd chết ngạt là người Mỹ gốc Á. Nhiều người Mỹ gốc Á, kể cả người Mỹ gốc Hmong, đã tích cực tổ chức ủng hộ cho phong trào vì cuộc sống của người da đen và giải quyết tình trạng bài trừ người Da Đen ở người châu Á và nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống trong xã hội.

Hơn bất kỳ nhóm chủng tộc nào khác, người Mỹ gốc Á, người Hawaii Bản Địa và người Quần Đảo Thái Bình Dương (AANHPI) có khoảng cách về bình đẳng lớn nhất giữa những người giàu có và những người có thu nhập thấp. Việc phân tích dữ liệu AANHPI cho thấy mức độ nghèo đói cao và trình độ học vấn thấp ở các cộng đồng khác nhau, điều này càng bị che khuất bởi lời đồn có tính phân biệt chủng tộc về “thiểu số kiểu mẫu”.

Lời đồn “thiểu số kiểu mẫu” gây hại được tạo ra vào năm 1966 để sử dụng người châu Á như một cái nêm chống lại người Da Đen trong phong trào dân quyền. Người Mỹ gốc Á đã bị những người bảo thủ da trắng lợi dụng để hủy bỏ các luật lệ và chính sách về quyền công dân, chẳng hạn như chính sách cải cách.

Đại dịch Covid-19 đã phơi bày nhiều vấn đề mang tính hệ thống trong xã hội, bao gồm tác động tàn phá của nó đối với những người thu nhập thấp và không có bảo hiểm, những người nhập cư và không có giấy tờ tùy thân, cũng như những người là mục tiêu của bạo lực do chủng tộc, sắc tộc, tuổi tác, giới tính, khuynh hướng tình dục và tôn giáo.

» Quyền dân sự có áp dụng cho tất cả mọi người ở Hoa Kỳ ngày nay không?

» Các cộng đồng không phải người Da Đen đã được hưởng lợi như thế nào từ các phong trào đấu tranh cho công lý chủng tộc do người Mỹ Da Đen khởi xướng trong lịch sử và hôm nay?

» Phong Trào Dân Quyền đã mở đường cho các nỗ lực tổ chức của người Mỹ gốc Á như thế nào?

» Một số phong trào dân quyền quan trọng mà bạn nhìn thấy đang hình thành trong cộng đồng của bạn ngày nay là gì?

ĐÁNH BẠI SỰ

THÙ GHÉT

NGƯỜ

I CHÂU Á

Cách người Mỹ gốc Á giải quyết định kiến và bạo lực

đang gia tăng

Tác giả Eveline Chao

Bài viết này xuất hiện lần đầu trên tờ The Guardian vào ngày 23 tháng Tư năm 2022.

Sự gia tăng quyền sở hữu súng của người Mỹ gốc Á. Những hàng người dài mấy dãy nhà xếp hàng để mua bình xịt hơi cay ở Khu Phố Tàu, Manhattan. Trẻ em bị nhốt ở nhà do bố mẹ lo sợ. Những người cao tuổi đã ngừng ra khỏi nhà của họ. Đại sứ quán Philippin ở DC đưa ra cảnh báo cho người Philippin ở Mỹ.

Trên khắp nước Mỹ, các cộng đồng người Mỹ gốc Á đã chìm đắm trong sự tức giận và tuyệt vọng khi tội ác do thù hận chống lại họ gia tăng mạnh mẽ—tăng 339% vào năm ngoái so với năm 2020, theo Trung Tâm Nghiên Cứu về Thù Hận và Chủ Nghĩa Cực Đoan. Ngay từ tháng Ba năm 2020, FBI đã đưa ra một báo cáo dự đoán sự “bùng phát” về tội ác do thù hận đối với người Mỹ gốc Á, do đại dịch Covid-19, tình cờ bắt nguồn từ một quốc gia châu Á. Đổ thêm dầu vào lửa: ngôn ngữ kích động và phân biệt chủng tộc—được các chính trị gia vô trách nhiệm sử dụng và lặp đi lặp lại trên mạng xã hội—và tạo ra căng thẳng địa chính trị với Trung Quốc.

Tác giả và nhà hoạt động Helen Zia cho biết: “Tất cả những điều đó là điều kiện dẫn đến bạo lực chống người châu Á khủng khiếp vào những thời điểm trước đây."

Nhưng Zia nói điều khác biệt lần này là nhiều người nhận ra vấn đề. Vào những năm 1980, Zia đã giúp khởi kiện vụ án dân quyền liên bang đầu tiên liên quan đến một người Mỹ gốc Á: Vincent Chin, một người đàn ông Mỹ gốc Hoa đã bị đánh chết bởi hai công nhân ô tô da trắng, vì họ cho rằng anh ta là người Nhật và đổ lỗi cho Nhật Bản về những khó khăn của ngành công nghiệp ô tô lúc bấy giờ. Mỗi người chỉ bị phạt 3,000 đô la vì tội giết người.

Ngày nay, người Mỹ gốc Á, nhóm chủng tộc hoặc sắc tộc đang phát triển nhanh nhất ở Hoa Kỳ, cuối cùng cũng có thể làm được nhiều việc hơn là dự trữ bình xịt hơi cay và hy vọng mọi chuyện sẽ tốt đẹp. Trong khi đó, các nghiên cứu học thuật về thiên kiến ngầm và vô thức, những cải tiến trong việc thu thập dữ liệu và các phong trào xã hội như Black Lives Matter đã góp phần giúp hiểu rõ hơn về phân biệt chủng tộc và thiên kiến cũng như những cách có thể chuyển thành ngôn từ thù hận và bạo lực. Từ cấp địa phương đến cấp liên bang, những người ủng hộ của cộng đồng và các nhà lãnh đạo khác đã và đang tổ chức, tranh luận và xây dựng sự ủng hộ, nhằm mục đích chống lại dịch bệnh thù ghét người châu Á đang diễn ra.

Sau vụ một tay súng da trắng bắn chết tám người ở khu

vực Atlanta vào tháng 3 năm 2021, sáu trong số đó là phụ nữ châu Á, tổng thống Joe Biden đã công bố một loạt các hành động nhằm đáp trả bạo lực chống người châu Á và tư

tưởng bài ngoại, đồng thời vào tháng 5, tiếp tục thiết lập chính sách Sáng Kiến của Nhà Trắng về người Mỹ gốc Á (AA), người Hawaii Bản Địa và người Quần Đảo Thái Bình Dương (NHPI), “nhằm thúc đẩy bình đẳng, công bằng và cơ hội cho các cộng đồng AA và NHPI.” Cùng với những hành động khác, sáng kiến này sẽ cải thiện phương pháp thu thập dữ liệu về người châu Á mà trước đây không được đại diện đúng mức trong số liệu thống kê của chính phủ, và vì như vậy, đưa đến kết quả các chương trình và chính sách không được cung cấp đầy đủ.

Về lâu dài, nhiều người đồng ý rằng câu trả lời nằm ở sự giáo dục. Vào tháng Giêng, tiểu bang Illinois trở thành tiểu bang đầu tiên yêu cầu dạy lịch sử người Mỹ gốc Á tại các trường công lập. Ngay sau đó là tiểu bang New Jersey và ít nhất chín tiểu bang khác cũng đang xem xét điều tương tự. “Các thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Á và Quần Đảo Thái Bình Dương đã đóng góp rất nhiều cho tiểu bang và đất nước của chúng ta, nhưng hầu như họ không được sử sách ghi lại,” bốn nhà tài trợ dự luật của đại hội đồng New Jersey cho biết trong một tuyên bố chung. “Việc tẩy xóa này… không chỉ ngăn học sinh hiểu đầy đủ về lịch sử của quốc gia chúng ta, mà còn tạo cơ hội cho những thiên kiến chủng tộc có thể biến thành bạo lực và thù hận.”

Kani Ilangovan, một phụ huynh và là bác sĩ tâm thần, của Hãy Để Chúng Tôi Được Biết Đến New Jersey (Make Us Visible NJ), một tổ chức đi đầu trong phong trào, cho biết cô bị ám ảnh bởi những sự kiện như vụ bắn chết Srinivas Kuchibhotla, một kỹ sư Ấn Độ, năm 2017, tại một nhà hàng ở Kansas, bởi một người đàn ông da trắng, kẻ đã gọi Kuchibhotla và người bạn đi cùng với anh ta là "những kẻ khủng bố" và "người Iran", đồng thời hỏi liệu họ có ở trong nước bất hợp pháp không.

Vào năm 2020, khi bạo lực chống người châu Á bùng phát trở lại, Ilangovan thoải mái tìm hiểu về lịch sử AAPI và các phong trào đòi công bằng chủng tộc thông qua một câu lạc bộ sách được thành lập một phần để phản ứng lại vụ sát hại George Floyd. “Việc tìm hiểu giúp tôi ý thức sâu sắc hơn về bản sắc và sự thuộc về, đồng thời giúp tôi học được nhiều điều về lịch sử mà tôi không biết,” cô nói.

Cô nhận ra rằng ngay cả ở ngôi trường đa số là người châu Á mà con cô đang theo học—và ngôi trường phần lớn là người da trắng mà chính cô đã theo học khi lớn lên—người Mỹ gốc Á không được phản ánh trong chương trình giảng dạy, góp phần tạo nên hình ảnh của họ là “những người nước ngoài mãi mãi”—không phải là một phần của câu chuyện Mỹ và do đó, không đáng được đối xử như những người Mỹ khác. Cô đã tiếp cận các thành viên trong câu lạc bộ sách của mình và thành lập tổ chức Hãy Để Chúng Tôi Được Biết Đến New Jersey. Họ càng bị kích động hơn khi tổ chức Hãy

Chấm Dứt Thù Hận AAPI đưa ra một báo cáo năm 2021 cho thấy rằng cứ ba phụ huynh AAPI thì một người cho biết con

họ đã trải qua sự việc bị thù ghét trong năm học vừa qua. Với hơn 1.500 chữ ký, 60 tổ chức đối tác và một số cuộc biểu tình sau đó, họ đã giúp thông qua điều luật lịch sử.

Một phản ứng khác, ít được chấp nhận rộng rãi hơn đối với sự thù ghét người châu Á là việc thông qua Đạo Luật về Tội Phạm do Thù Hận bởi đại dịch Covid-19 vào năm 2021. Đạo luật được xây dựng dựa trên Đạo Luật Thống Kê Tội Phạm do Thù Hận năm 1990, yêu cầu thu thập dữ liệu “về các tội phạm có bằng chứng về thành kiến dựa trên chủng tộc, tôn giáo, khuynh hướng tình dục hoặc sắc tộc” và khiến FBI bắt đầu công bố báo cáo hàng năm về số liệu thống kê tội phạm do thù hận. Đạo luật năm 1990 “là một bước phát triển tích cực, nhưng số liệu thống kê được đưa ra cho thấy các cơ quan thực thi pháp luật không thực sự báo cáo về các vụ bạo lực đối với người châu Á,” Stanley Mark, luật sư cấp cao của Quỹ Giáo Dục và Bảo Vệ Pháp Lý Người Mỹ Gốc Á, cho biết. Ông nói, ngay cả sau sự kiện 11/9, nhiều vụ tấn công nhằm vào người theo đạo Sikh, người Nam Á, Trung Đông và người Mỹ theo đạo Hồi vẫn không bị coi là tội ác do thù hận. (Đúng như vậy, tội ác do thù hận chống người theo đạo Hồi được ghi nhận đã tăng 1600%.)

Đạo luật về tội phạm do thù hận mới nhằm lấp đầy một số khoảng trống đó bằng cách giúp báo cáo sự việc dễ dàng hơn và khuyến khích lực lượng cảnh sát địa phương cải thiện phương pháp thu thập dữ liệu của họ, chẳng hạn như thông qua việc đào tạo tốt hơn về cách xác định tội phạm do thù hận. (Đạo luật cũng bao gồm các điều khoản được đặt theo tên của Heather Heyer, người phụ nữ bị một người theo chủ nghĩa Tân Quốc Xã cán chết ở Charlottesville, Virginia, vào năm 2017.) “Bạn sẽ không tìm thấy bất kỳ thiên kiến bài châu Á nào nếu bạn không tìm kiếm, vì vậy dự luật này giúp huấn luyện cảnh sát tìm kiếm tốt hơn,” Mark nói.

Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng nó không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của tình trạng thù ghét, và sợ rằng số liệu thống kê chỉ dẫn đến việc kiểm soát quá mức đối với người gốc Á và các cộng đồng dân tộc thiểu số khác. Jo-Ann Yoo, giám đốc điều hành của Liên Đoàn Người Mỹ Gốc Á, một tổ chức bảo trợ cho các tổ chức phi

Dành nguồn lực cho cộng đồng địa phương: hỗ trợ lẫn nhau, hoạt động tranh đấu, tổ chức tình nguyện viên tuần tra đường phố, khơi dậy niềm tự hào về văn hóa người Mỹ gốc Á—tất cả đã phát triển mạn h mẽ

lợi nhuận ở Thành phố New York, cho biết: “Cộng đồng bị chia rẽ về vai trò của cảnh sát." Ở đó, những người dè dặt tương tác với cảnh sát thay vào đó có thể báo cáo sự việc cho Ủy Ban Nhân Quyền, cơ quan thu thập dữ liệu về (và đôi khi tác động đến) tình trạng thiên kiến, quấy rối và phân biệt đối xử nói chung—một phạm vi rộng hơn so với tội phạm do thù ghét.

“Hãy dành nguồn lực cho cộng đồng địa phương,” tổ chức Hãy Chấm Dứt Thù Hận AAPI đã viết để đáp lại Đạo Luật về Tội Phạm do Thù Hận bởi đại dịch Covid-19. Những nỗ lực cấp cơ sở hiện tại đã xuất hiện trong thời kỳ đại dịch mang đến cái nhìn thoáng qua về những gì người dân địa phương cảm thấy cần thiết: các nhóm cộng đồng mới, tập trung vào mọi thứ, từ hỗ trợ lẫn nhau, hoạt động tranh

đấu, tổ chức tình nguyện viên tuần tra trên đường phố, đến việc khơi dậy niềm tự hào về văn hóa của người Mỹ gốc Á, đã phát triển mạnh mẽ.

Nhưng chiều sâu của sự cần thiết đó vẫn là điều thách thức. Ở New York, những vấn đề cấp bách nhất mà Yoo từng thấy như mất an ninh lương thực, khó khăn tài chính và thiếu khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế của nhiều công

nhân gốc Á có các ngành nghề bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch (ví dụ: tiệm làm móng, nhà hàng và các ngành dịch vụ khác). Người cao tuổi ngại ra khỏi nhà và bị rào cản ngôn ngữ và công nghệ cô lập khỏi việc tiếp cận các chương trình dịch vụ xã hội. Nạn bạo lực gia đình gia tăng.

Yoo còn cho rằng có sự sợ hãi và căng thẳng lan rộng trong chính những người làm việc phi lợi nhuận, những người đã ở tuyến đầu trong hơn hai năm qua: cung cấp thức ăn cho mọi người, tổ chức nhóm xoa dịu nỗi đau, đi từng nhà để thiết lập Zoom cho người cao tuổi, gặp gỡ nạn nhân của các vụ tấn công bạo lực và đấu tranh “để tìm ra những gì cần làm.”

Hơn nữa, họ và nhiều người Mỹ gốc Á khác tiếp tục công việc của mình trong khi bản thân cảm thấy không an toàn.

“Tôi nhận được rất nhiều email nói rằng, ‘Sếp của tôi yêu cầu chúng tôi quay lại làm việc nhưng tôi sợ đi tàu điện ngầm’,” Yoo nói. “Tôi kêu gọi các tập đoàn đưa ra kế hoạch để bảo vệ nhân viên của họ, bởi vì nỗi sợ hãi là có thật.”

Yoo nhận thấy nhu cầu rất lớn đối với dịch vụ sức khỏe tâm thần—cho nạn nhân của bạo lực có động cơ chủng tộc, những người đứng xem chứng kiến tội ác đó, những cộng đồng bị tổn thương bởi sự sợ hãi và chính họ là thủ phạm.

“Nhiều kẻ tấn công là người vô gia cư mắc bệnh tâm thần nặng. Sự giúp đỡ cho họ ở đâu?” cô ấy nói. (Dân số không có nhà ở của Thành phố New York ở mức cao nhất kể từ thời kỳ Đại Suy Thoái, và thành phố, dưới chính quyền mới của Eric Adams, đã buộc phải loại bỏ những người không có nhà ở khỏi các khu vực tàu điện ngầm của thành phố và phá bỏ các khu trại dành cho người vô gia cư.)

Tiến sĩ DJ Ida, giám đốc điều hành của Hiệp Hội Sức Khỏe

Tâm Thần Quốc Gia của Người Mỹ gốc Á Quần Đảo Thái

Bình Dương (National Asian American Pacific Islander

Mental Health Association), cho biết: “Đất nước này đang trải qua cuộc khủng hoảng lớn ở cấp độ toàn cầu, và nó tạo mầm mống phát sinh nạn phân biệt chủng tộc, hận thù và áp bức dưới mọi hình thức. “Khi mọi người căng thẳng, sự xấu xa sẽ ngóc đầu dậy.”

Bà giải thích, điều khiến các tội ác do thù hận ngấm ngầm gây ra cho các nạn nhân là, trong khi một vụ tấn công hoặc cướp bóc ngẫu nhiên có thể gây tổn thương sâu sắc, thì vẫn còn “cảm giác 'Tôi đã ở sai chỗ, không đúng lúc.'” Với tội ác do thù hận, ngược lại, không thể thoát khỏi tình huống, “bởi vì nó đang trốn tránh chúng ta là ai. Những ngụ ý tâm lý của điều đó có thể rất sâu sắc.”

Ida nói rằng đối với những người làm việc trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần, ngân sách đề xuất năm 2023 của chính quyền Biden là một nguồn hy vọng. Một số tiền chưa từng có được phân bổ để mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe tâm thần—ví dụ: 1 tỷ đô la để tăng gấp đôi số cố vấn học đường và các chuyên gia y tế học đường khác trong 10 năm tới.

Cuối cùng, nhiều người đồng ý rằng bất kể giải pháp liên bang, chính sách và bức tranh toàn cảnh nào, việc chống lại nạn thù ghét đều phụ thuộc vào hành động của các cá nhân. “Luật pháp có ích, nhưng bạn không thể lập luật để xóa bỏ sự thù ghét. Bạn phải đối phó với nó ở cấp địa phương, hàng ngày,” Stanley Mark, luật sư của AALDEF cho biết.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Khi so sánh sự gia tăng nạn thù ghét bài người châu Á ngày nay với định kiến bài người châu Á trong những năm 1980, bạn thấy điều gì khác biệt? Điều gì vẫn còn giữ nguyên?

» Khi nghĩ lại những năm tháng còn đi học, có khi nào bạn thấy bản thân được phản ánh trong những gì bạn học ở trường không?

Có phải phản ánh đó trong sách giáo khoa, bài học, sách thư viện hay trong chính giáo viên của bạn?

» Hãy tưởng tượng bạn lớn lên và không nhìn thấy bản thân được phản ánh trong lớp học, phương tiện truyền thông hoặc trong cộng đồng của bạn. Tại sao sự đại diện lại quan trọng, không chỉ đối với bản thân chúng ta mà còn đối với cách chúng ta muốn người khác nhìn nhận chúng ta?

» Bạn và cộng đồng của bạn có thể thực hiện một số bước nào để chống lại sự gia tăng hiện nay của sự thù ghét bài người châu Á?

NGƯỜ I MỸ GỐC Á ĐẤU TRANH CHỐNG NỖI SỢ HÃI

Tác giả Min Jin Lee. Lee là một tiểu thuyết gia và nhà văn cư trú tại Đại Học Amherst.

Bài viết này xuất hiện lần đầu trên tờ New York Times vào ngày 18 tháng 3 năm 2022.

Đầu tháng này, tôi đã thực hiện một cuộc thăm dò không chính thức trên mạng xã hội để hỏi người châu Á và người

Mỹ gốc Á xem họ đã thay đổi cuộc sống hàng ngày như thế nào trước sự gia tăng gần đây của các vụ tấn công nhằm vào chúng tôi. Tôi đã nghe hàng trăm phụ nữ và đàn ông, già và trẻ, mô tả cách giải quyết của họ—các bước bổ sung mà họ thực hiện để giữ an toàn về thể chất.

Họ nói với tôi rằng họ ở nhà thay vì ra ngoài, và khi ra ngoài, họ chỉ đi theo những con đường an toàn nhất, mang theo bình xịt hơi cay hoặc thiết bị báo động an toàn cá nhân. Họ chỉ đi bộ trên đường phố khi có bạn bè đi cùng và tập thể dục vào ban ngày. Họ đội mũ, cố trông “ít châu Á hơn”, bắt taxi dù họ có đủ tiền chi trả hay không. Một số người cảm thấy bị đe dọa đến mức gần như tự giam mình trong nhà vì sợ hãi và lo âu.

Điều này đã xảy ra trong khoảng thời gian mà tôi có thể nhớ được.

Năm 1977, một năm sau khi cha, mẹ, hai chị em gái và tôi từ Seoul đến New York, cha mẹ tôi điều hành một cửa hàng bán đồ trang sức nhỏ ở Khu Phố Hàn (Koreatown), Manhattan. Trông khá hơn gian hàng rong bên đường, đó là một không gian dạng hành lang rộng 200 foot vuông nằm giữa Đường 30 và 31 trên đường Broadway. Ở đó, họ bắt đầu bán những sợi dây chuyền vàng 14 karat, sau này là các đồ trang sức bằng đồng và niken, hạt cài tóc bằng nhựa, kẹp tóc đuôi ngựa và kẹp barret cho những người bán dạo và các chủ cửa hàng nhỏ lẻ.

Mỗi buổi sáng, lúc 6 giờ, bố mẹ tôi rời căn nhà thuê một phòng ngủ của chúng tôi trong một tòa nhà gạch đỏ thấp

lè tè trên đường Van Kleeck ở Elmhurst thuộc Queens và bắt tàu điện ngầm đến cửa hàng. Họ chỉ đóng cửa hàng vào Chủ Nhật để tham dự lễ Sa-bát.

Hai chị em gái và tôi học ở trường P.S. 102. Tôi là con gái giữa, và vì được sinh vào tháng 11, tôi thường là đứa nhỏ nhất trong lớp, mặc dù cũng là đứa con gái cao nhất. Tôi

có tính trầm lặng, cận thị và dễ lúng túng trước những điều mới mẻ. Một số cô gái xinh đẹp thay phiên nhau bắt nạt tôi. Tôi không hiểu tại sao. Tôi không bao giờ gây sự chú ý của họ. Đôi khi, chị tôi phải can thiệp nếu cô gái nào đó lớn hơn muốn đánh tôi. Trong lớp, tôi cảm thấy khó tập trung. Tôi bận tâm đến công việc của mình và không nói gì, hy vọng rằng nếu cố thu mình lại, tôi sẽ không bị chú ý. Tôi học cách chú ý kỹ đến người khác.

Đặc biệt, tôi luôn để ý đến cha mẹ vì tôi sợ mất họ. Ngày và đêm, tôi lo lắng cho sự an toàn của họ. Tôi không thể tưởng tượng một thế giới không có họ.

Tôi cảm thấy thế giới thật nguy hiểm. Khi em gái tôi học mẫu giáo, mẹ thường rời cửa hàng để chạy về nhà lúc 3 giờ, để bố ở lại. Có lần, một người đàn ông to lớn đi theo bà trên xe lửa và bước xuống tại điểm dừng của bà trên Đường Grand. Hắn chộp lấy bà ở cầu thang, và bà hét lên. Một số người vội vã xuống cầu thang, và bà né tránh hắn bằng cách bỏ chạy.

Ngay khi có đủ khả năng tài chính, bố tôi đã mua một chiếc ô tô và bắt đầu lái xe đi làm. Năm đó, chúng tôi dọn đến một căn hộ cho thuê hai phòng ngủ ở phía sau cùng tòa nhà, nhìn ra ga ra đậu xe, và vào buổi tối, tôi thường ngồi bên cửa sổ ngóng đợi họ về nhà an toàn.

Hai lần, bọn trộm đột nhập vào cửa hàng trong đêm, gióng chuông báo động và kích hoạt các cuộc gọi điện thoại, đánh thức chúng tôi dậy. Ai đó núp trong tầng hầm dùng chung của tòa nhà và cưa xuyên qua tấm Sheetrock mềm của bức tường cửa hàng. Một lần khác, bọn trộm đột nhập bằng cửa sau. Cảnh sát không bao giờ tìm ra thủ phạm. Bảo hiểm không bao giờ thanh toán các yêu cầu bồi thường. Chủ nhà nói việc đột nhập không thuộc trách nhiệm của ông ta, vì vậy bố tôi đã lắp một bức tường gia cố bằng thép và một cánh cửa kim loại.

Tuy nhiên, nhiều vụ trộm cắp và cướp bóc vẫn xảy ra.

Một buổi chiều Thứ Bảy, ngay trước khi đóng cửa, mẹ tôi quét dọn vỉa hè phía trước. Một phần cánh cổng sắt đã hạ xuống. Hai người đàn ông có vũ trang mặc áo khoác quân đội dồn bà vào góc. Chúng đẩy bà quay ngược vào cửa tiệm. Một người giữ cha tôi ở phía sau tiệm, người kia ép mẹ tôi giao cho hắn những tờ $1, $5 và $20 mà họ đã khổ cực làm ra. Chúng lấy tất cả dây chuyền vàng và bạc mà cha mẹ tôi đã trả bằng tiền vay mượn. Sau khi những tên cướp chuồn ra ngoài với chiến lợi phẩm, cảnh sát xuất hiện. Hai gã đàn ông không bao giờ bị bắt. Cha mẹ tôi khởi sự lại từ đầu để trang trải những mất mát nặng nề đó

Khi vào trung học, tôi đến cửa hàng với bố vào ngày Thứ

Bảy để phụ giúp. Chúng tôi mở cửa, và thậm chí trước khi chúng tôi có thể dùng cà phê, ba tay súng đeo mặt nạ và găng tay xuất hiện và cướp bóc chúng tôi. Nếu tôi nhắm mắt lại, tôi vẫn có thể nhìn thấy khẩu súng đó. Tôi tự nhủ bản thân đừng sợ. Mọi thứ sẽ ổn nếu chúng tôi cho đi tất cả, và bố tôi đã trao ba khay đựng vàng trưng bày và tất cả tiền mặt trong máy tính tiền, chỉ để lại những đồng xu. Chúng tôi đã báo với cảnh sát về sự việc, nhưng chẳng thấy động tĩnh gì. Bố tôi ngừng bán vàng và chuyển sang các kim loại rẻ hơn để bớt thu hút những tên trộm có vũ khí

Nhiều năm sau, vào một ngày Thứ Bảy khác, sau khi phụ giúp đóng cửa tiệm vào lúc 3 giờ chiều, bố tôi và tôi đi bộ

về phía tây trên Đường 31 để đến ga ra đậu xe. Một người đàn ông thấp bé xuất hiện từ phía sau và giật chiếc cặp da của bố tôi trong đó ông cất giữ chìa khóa két sắt cửa tiệm và tiền mặt. Bố tôi lao theo, hét to: "Dừng lại! Dừng lại!

Hắn giật túi xách của tôi!” Tôi chưa bao giờ thấy bố tôi chạy nhanh như vậy, và ông đã đuổi kịp tên trộm.

Ngay phía trước trạm cứu hỏa Engine 1 Ladder 24, cách Quảng Trường Herald vài dãy nhà, một lính cứu hỏa đang ngoài ca trực đã nhảy ra khỏi chiếc mô tô của mình và tóm lấy gã đàn ông. Những người lính cứu hỏa khác tràn ra từ trạm cứu hỏa và ghì hắn xuống. Cảnh sát đến, một người đặt chân lên đầu gã đàn ông và người khác lục lọi khắp túi của hắn: một bao cao su, giấy gói kẹo cao su và một con dao. Chiếc ủng da màu đen của sĩ quan cảnh sát đè mạnh xuống cái đầu trần của gã thanh niên trẻ. Tôi nhìn vào mặt tên trộm và thấy hắn chỉ là một cậu bé. Sau đó, chúng tôi được biết hắn 16 tuổi, bằng tuổi tôi lúc ấy. Vào những năm 80, tôi và hai chị em gái thường bắt tàu điện ngầm đến trường trung học. Chuyến tàu khứ hồi của chúng tôi mất ít nhất bốn giờ. Một buổi chiều nọ, trên chuyến tàu điện E chật ních người, chị tôi bất ngờ bị một nhóm thanh thiếu niên bao vây. Một tên luồn tay vào áo khoác của chị ấy và lấy trộm chiếc ví. Chị tôi yêu cầu trả lại nhưng bọn chúng chối đã lấy chiếc ví Cười vào mặt chị ấy, bọn chúng gọi chị là "Hí." Không ai trong đám đông giúp đỡ chị ấy. Tại điểm dừng tiếp theo, bọn chúng bước xuống tàu. Chúng lấy tiền mặt và thẻ tàu điện ngầm của chị ấy và sau đó ném chiếc ví và thẻ căn cước xuống đất. Một người lạ khi nhìn thấy chiếc ví đã nhặt lên và gửi trả lại cho chúng tôi qua đường bưu điện.

Từ năm 1986 đến 1990, tôi đến học tại Đại Học Yale. Tại

New Haven, Connnecticut, tôi cảm thấy quen thuộc như quê hương của mình, nhưng tôi phải cảnh giác. Thỉnh thoảng, tôi đi bộ xuống Phố Chapel để thưởng thức một tách cà phê ở quán cà phê Hiệu Sách Atticus. Những cựu chiến binh ăn mày trong dáng vẻ mệt mỏi bẩn thỉu bước tới và chộp lấy tôi - đôi khi ở phía trước hoặc đằng sau. Họ nói, "Tôi thích những cô gái Trung Quốc." Tôi cố gắng hết sức để bảo họ buông tôi ra và nhanh chóng bỏ đi. Những người đứng xem không bao giờ giúp đỡ. Những người ăn mày thường có vẻ ôn hòa và thân thiện thì không làm như thế với tôi.

Được nuôi dưỡng trong một gia đình theo đạo Cơ Đốc bảo thủ, tôi biết cách ăn mặc giản dị. Tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng bạn nên mặc bất cứ thứ gì bạn muốn, đi bất cứ nơi đâu bạn muốn. Tuy nhiên, ngay cả khi ăn mặc gần như nam tính, tôi cũng sẽ được chú ý. Tôi không che mặt. Tôi không để chủng tộc của mình ở nhà.

Ở trường đại học, tôi tham gia các cuộc biểu tình thoái vốn chống lại chế độ phân biệt chủng tộc và các cuộc tuần hành của phụ nữ để “khôi phục lại sự an toàn ban đêm”. Khi bà tôi còn là một cô gái, bà đã phản đối chủ nghĩa thực dân Nhật Bản, và ở đại học, mẹ tôi đã biểu tình chống lại chế độ độc tài của chính phủ. Tôi học được rằng sẽ dễ dàng hơn khi sát cánh cùng những người khác để bày tỏ sự bất đồng chính kiến cũng phản đối chống lại những điều khủng khiếp trên thế giới.

Trong những ngày nâng cao nhận thức về nạn cưỡng hiếp, có những hình vẽ ma quái về những người sống sót trên mặt đất để đánh dấu nơi xảy ra tấn công tình dục. Khi lớn lên và đi học, tôi từng bị đàn ông tấn công tình dục, nhưng tôi không nói với ai. Tại các cuộc biểu tình, phụ nữ và nam giới nói về việc bị cưỡng bức và tấn công, và trong đám đông, tôi vừa lắng nghe vừa cầm ngọn nến thắp sáng. Xung quanh, tôi nhìn thấy những khuôn mặt non trẻ bị tổn thương trong ánh sáng của những ngọn lửa nhỏ. Tôi không biết liệu mình có tạo ra sự khác biệt nào không khi đứng đó, nhưng Tôi bắt đầu hiểu rằng tôi không phải là người duy nhất quan tâm.

Ở trường luật, tôi hẹn hò với một chàng trai, nhưng sau đó lại chia tay. Anh ấy theo đuổi tôi ở trường, và một lần, tôi thấy anh ấy trong chiếc ô tô đợi tôi về nhà. Anh ấy không để tôi yên cho đến khi biết rõ là tôi đã hẹn hò với người đàn ông khác. Anh ấy nghĩ như thể anh ấy có quyền với tôi cho đến khi tôi thuộc về người khác. Và khi 22 tuổi, tôi gặp người đàn ông là chồng tôi sau này và kết hôn ở tuổi 24. Khi tôi trở thành luật sư trẻ của công ty, cả khách hàng và đồng nghiệp đều chạm vào tôi một cách không phù hợp và nói với tôi về bạn gái hoặc vợ gốc châu Á của họ, như thể là tôi muốn biết họ đã ngủ với phụ nữ thuộc chủng tộc của tôi. Trong môi trường kinh doanh, bạn phải tỏ ra như không biết gì, vì vậy tôi thay đổi chủ đề và sau đó cố gắng không bao giờ ở một mình với họ nếu có thể tránh được. Tôi tập trung vào công việc và tránh xa các buổi tụ họp xã giao.

Năm 1995, tôi bỏ ngành luật sư để chuyển sang viết lách. Trong một thời gian dài, tôi làm việc tại nhà, sau đó bắt

đầu diễn thuyết trước công chúng và giảng dạy tại một trường đại học. Bây giờ tôi đã ở tuổi trung niên và cứng rắn hơn nhiều so với trước đây. Tôi không chấp nhận sự ngu ngốc nếu có thể tránh được nó.

Kể từ khi người châu Á bắt đầu đến Hoa Kỳ, họ đã gặp phải sự thù địch và từ chối, thường bị trừng phạt bởi luật pháp tiểu bang và liên bang. Điều đáng buồn là thay đổi quá ít.

Quay trở lại những năm 70 và 80, các nước Phương Tây lo sợ sự phát triển của Nhật Bản; khi Trung Quốc trở thành một siêu cường, thì chủ nghĩa bài Trung cũng trỗi dậy. Kể từ ngày 11/9, chủ nghĩa bài Hồi Giáo và các cuộc tấn công chống lại người theo đạo Sikh và đạo Hindu đã không ngừng diễn ra. Giờ đây đại dịch Covid và tình trạng mị dân lại mang đến nhiều làn sóng thù hận hơn.

Tôi có mong đợi một cách hợp lý rằng một người khác hoặc một cơ quan chính phủ sẽ giữ cho tôi được an toàn theo một cách hoàn hảo nào đó không? Tôi không thể nói là có. Đó thường không phải là trải nghiệm của tôi. Một người như tôi thường tìm giải pháp thay thế hợp pháp. Nhưng bạn và tôi đều biết giải pháp thay thế không phải là giải pháp đích thực và giải pháp khắc phục tạm thời không bao giờ có sẵn cho tất cả những người cần nó.

Người châu Á và người Mỹ gốc Á trả giá cho sự sợ hãi chủ nghĩa bản địa bài ngoại. Khi sự bất bình đẳng về thu nhập gia tăng và các dịch vụ xã hội bị cắt giảm, những người dễ bị tổn thương trong chúng ta không được đối xử đúng mực và bị tước đoạt nhà ở. Trong khi đó, số lượng các cuộc tấn công ở Hoa Kỳ chống lại người châu Á và người Mỹ gốc Á ngày càng tăng. Những người theo chủ nghĩa bản địa bài ngoại thông thường và những người bị tước quyền bầu cử tấn công vào những người trông giống tôi và rất nhiều người khác. Những kẻ tấn công cũng có thể tin rằng chúng ta yếu ớt về thể chất và chính trị, không sẵn sàng tổ chức hoạt động tranh đấu, không phản ứng hoặc lên tiếng.

Đối với một số người, trong sâu thẳm, khuôn mặt Hàn Quốc bình thường của tôi—đôi mắt nhỏ, nông, mũi tròn, gò má cao, mái tóc đen thẳng—khiến họ nhớ đến những cuộc chiến thất bại, gái mại dâm, gián điệp, người tị nạn, nghèo đói, bệnh tật, lao động rẻ mạt, cạnh tranh học thuật, gian lận, cạnh tranh tình dục, đầu sỏ chính trị, nuôi dạy con độc hại, công nghiệp hóa, nghiện tình dục hoặc nội dung khiêu dâm.

Những gợi nhớ đó khơi dậy cảm xúc gì?

Không tin tưởng, thất bại, ô uế, sỉ nhục, bệnh tật, chết chóc, khủng bố, ghen tị, lo lắng và khinh thường.

Liệu tôi có thể hiểu được lời tuyên bố mạnh mẽ của một người đang đau khổ tột cùng về tinh thần hét lên rằng anh ta muốn lấy một khẩu súng và giết càng nhiều người châu Á càng tốt? Là một nhà văn, tôi có thể trực cảm được những gì anh ấy đang nghĩ. Qua hàng chục năm phỏng vấn mọi người, tôi biết được rằng hầu hết mọi người đều tin rằng bà ấy là người hùng trong câu chuyện của mình. Người la hét đó có nghĩ rằng anh ta đang cố gắng

cứu người dân của mình khỏi những kẻ nguy hiểm đó không—tức là những kẻ như chính tôi đây? Tôi hình dung như thế. Anh ta có tin rằng anh ta đang cố gắng bảo vệ xã hội lớn hơn khỏi sự ảnh hưởng nguy hại không? Có, tôi nghĩ anh ta phải như thế. Người la hét đó coi mình như một anh hùng vì đã cứu người dân của anh ra khỏi tôi. Và rồi, có những người đủ tự chủ để tắt tiếng nói phân biệt chủng tộc của họ, vì vậy tôi có thể sẽ không bao giờ nghe thấy lời thú nhận đáng ghét nào từ họ. Tuy nhiên, bằng một cử chỉ nhỏ hay lớn nào đó, khi họ muốn, tôi sẽ cảm nhận được mong muốn thâm căn cố đế của họ là hạ thấp hoặc loại bỏ một người như tôi - người châu Á khác - nguồn gốc của những cảm nhận xấu hổ, bạo lực và không mong muốn của họ.

Khả năng thích ứng là hữu ích. Chúng ta có thể làm việc để thay đổi những thứ cần thay đổi và giải quyết những thứ chúng ta không thể thay đổi. Nhưng đối với những người muốn tất cả các giải pháp từ những nạn nhân bị tổn thương, tôi phải hỏi:

Như thế nào là công bằng và hợp lý? Không phải tất cả chúng ta với tư cách là một xã hội nên đưa ra các giải pháp cấp địa phương, tiểu bang, quốc gia sao?

Quá nhiều người trong chúng ta trên thế giới này bị khinh thường và từ chối bởi những đặc điểm bất di bất dịch của mình—chủng tộc, giới tính, khuyết tật, khuynh hướng tình dục và nhân dạng, nguồn gốc dân tộc và tôn giáo—vì vậy khi chúng ta có thể, một số người trong chúng ta thay đổi công việc, nhà cửa, giáo dục, quần áo, quy tắc an toàn, cơ thể, tên, cách thức và người mà chúng ta dành thời gian với họ, với hy vọng mong manh, có lẽ là vô ích, để có vẻ ít khác hơn thông qua những thay đổi của chúng ta. Nhưng khi tôi hỏi bạn: Chúng ta có nên thay đổi con người mà chúng ta muốn trở thành hay không?

Ở tuổi 53, tôi không còn là một cô gái nhập cư. Tuy nhiên, giống như bà, tôi vẫn thức đêm để trông chừng cha mẹ già, các chị em gái, chồng, con trai và gia đình của tôi. Tôi không thể tưởng tượng một thế giới không có họ. Tôi muốn cảm thấy an toàn. Chúng tôi muốn điều đó cho mọi người.

Qua nhiều năm, khuôn mặt của tôi đã thay đổi ít nhiều trong nét biểu hiện chung của nó. Đằng sau đôi mắt nhỏ của tôi, có một tia sáng mà tôi dùng để nhìn thấy bạn, và trong ánh sáng nhấp nháy đó, Tôi hy vọng rằng bạn cũng sẽ nhìn thấy tôi.

Min Jin Lee là tác giả của “Thức Ăn Miễn Phí Cho Những Triệu Phú” và “Pachinko.” Là một nhà văn cư trú tại Đại Học Amherst, bà viết “Nhận Dạng Danh Tánh” (Name Recognition), một cuốn hồi ký, và “Học Viện Hoa Kỳ" (American Hagwon), cuốn tiểu thuyết cuối cùng trong bộ ba tiểu thuyết “Người Hàn Quốc” (The Koreans) của bà

SỨC MẠNH CỦA GIÁO DỤC:

GIẢNG DẠY VỀ BỘ PHIM AI ĐÃ GIẾT VINCENT CHIN?

Tác giả Jean Wu, giáo sư danh dự về Nghiên Cứu Chủng tộc và Người Mỹ Gốc Á tại Trường Đại Học Tufts

Bài viết này xuất hiện lần đầu dưới tiêu đề, “Giảng Dạy Ai Đã Giết Vincent Chin?—1991 và 2001,” trên tờ AmerAsia Journal, Trung Tâm Nghiên Cứu Người Mỹ Gốc Á UCLA, phần 28, số 3, 2002. Đã cấp phép in lại.

Năm 2002 đánh dấu kỷ niệm 20 năm ngày Vincent Chin bị sát hại dã man trong tội ác do thù hận mà những kẻ giết người, Ronald Ebens và Michael Nitz, chưa bao giờ phải ngồi tù một ngày nào. Trong những năm qua kể từ năm 1982, tình trạng bạo lực chống người châu Á tàn bạo và độc đoán, được thúc đẩy bởi tư tưởng bài ngoại và báo chí kinh tế, và điển hình của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc đối với người châu Á ở Mỹ, đã không giảm đi. Thay vào đó, tỷ lệ tội phạm do thù hận đối với người châu Á đã tăng mạnh kể từ đầu những năm 1980 khi Chin bị sát hại và vẫn ở mức cao, với làn sóng bạo lực gần đây nhất nhắm vào người Nam Á và người Mỹ gốc Nam Á sau ngày 11 tháng 9 năm 2001.

Mặc dù đã từng giảng dạy về ngành Nghiên Cứu Người Mỹ Gốc Á từ năm 1974, nhưng mãi đến giữa những năm 1980, do vụ án Chin, tôi mới bắt đầu thường xuyên đưa bài học về bạo lực chống người gốc Á đương đại vào các khóa học nhập môn về người Mỹ gốc Á của mình. Sau khi

bộ phim Ai Đã Giết Vincent Chin? của Christine Choy và

Renee Tajima-Pena được phát hành vào năm 1988, tôi

đã sử dụng bộ phim làm văn bản giới thiệu cho bài học.

Mặc dù vụ án Vincent Chin đến nay đã hai thập kỷ, nhưng

tôi nhận thấy rằng bộ phim, với tư liệu và sự phân tích xuất sắc về vụ án, tiếp tục là một trong những văn bản hay nhất để kích thích học sinh chú ý và mổ xẻ vấn đề luôn hiện hữu về sự cố chấp và bạo lực chống người châu Á. Vào thời điểm này, khoảng năm trăm sinh viên ở bốn cơ sở giáo dục đại học khác nhau (ba trường tư thục và một trường công lập, tất cả đều ở East Coast) trong mười ba năm qua đã nghiên cứu và viết phản hồi cho bộ phim trong các lớp học của tôi. Vào năm 2000, khi một nhóm học giả và nhà hoạt động người Mỹ gốc Á tập trung tại Hội Nghị Nghiên Cứu Người Mỹ hàng năm ở Detroit để thảo luận về Di Sản của Vincent Chin, các cuộc thảo luận đã khuyến khích tôi sử dụng dịp kỷ niệm 20 năm của sự kiện cột mốc này dành cho người Mỹ gốc Á như là dịp để xem lại những phản ứng của sinh viên trong mười ba năm và để phản ánh về một số câu hỏi sư phạm: Tác động đối với sinh viên, nếu có, khi bộ phim được chiếu trong lớp học đại học là gì? Sinh viên học được gì từ bộ phim? Tác động của bộ phim đối với việc học của sinh viên có thay đổi kể từ những năm 1990 không? Những điểm tương đồng và khác biệt trong phản ứng của sinh viên đối với bộ phim (và vụ án) trong hơn một thập kỷ là gì? Các mẫu hình và

chủ đề lặp lại, nếu có, đối với cách mà các sinh viên khác nhau hiểu về trường hợp của Vincent Chin là gì? Di sản của Vincent Chin trong lĩnh vực giáo dục đại học là gì?

Vì mục đích của bài viết này, tôi đã chọn trình bày sáu phản hồi của sinh viên, ba phản hồi từ những sinh viên tham gia các khóa học người Mỹ gốc Á của tôi vào năm

1991 và ba phản hồi từ một thập kỷ sau vào năm 2001. Những phản hồi này là trích đoạn từ nhật ký lớp học hàng tuần của sinh viên, trong đó sinh viên được yêu cầu thảo luận về phản ứng của mình đối với văn bản hoặc trong trường hợp này là bộ phim, Ai Đã Giết Vincent Chin? Về giọng điệu và nội dung, sáu phản hồi này rất điển hình và do đó đại diện cho hàng trăm phản hồi của sinh viên mà tôi đã thu thập được trong nhiều năm. Tôi đã chọn trình bày từng phản hồi trong tổng số sáu phản hồi được chọn, không ngắt quãng bởi các nhận xét của tôi, để độc giả có thể theo dõi dòng suy nghĩ không gián đoạn của người viết. Với mỗi phản hồi, tôi có đưa vào lớp học, giới tính và nhân diện chủng tộc của sinh viên.

Những Phản Hồi Của Sinh Viên Năm 1991

NGƯỜI MỸ GỐC PHI, SINH VIÊN NĂM BA, NỮ

Việc xem bộ phim về Vincent Chin là một trải nghiệm giúp tôi thức tỉnh, tôi đã xem bộ phim về Vincent Chin. Tôi lớn lên cùng khu vực anh ấy sống và chết nhưng tôi không biết gì về vụ án. Ngày cuối tuần vào tuần trước, tôi gọi điện cho bố mẹ để hỏi về vụ án, và bố tôi nhớ đã xem điều gì đó về vụ án trên TV. Tôi hỏi ông liệu có ai trong khu phố toàn người Da Đen của chúng ta nói về vụ án và ông nói có nhưng không nhớ cụ thể. Tôi hỏi ông có nhớ Jesse Jackson đã từng lên tiếng về vụ án không và ông không nhớ. Khi ông hỏi tôi liệu tôi có nghe nói về vụ án này ở trường lúc ấy không và tôi trả lời rằng tôi chưa bao giờ nghe nói về Vincent Chin cho đến khi tôi xem bộ phim trong lớp vào tuần trước.

Tôi chưa bao giờ nghiên cứu về người Mỹ gốc Á ở trường hoặc trường đại học ở đây. Trước lớp học này, tôi không nghĩ mình lại cho rằng người châu Á bị phân biệt đối xử. Nhưng sau khi xem bộ phim và nghĩ về những gì đã xảy ra, tôi nhận ra rằng nạn phân biệt đối xử là có nhưng không được nói đến. Tôi cảm thấy như đó là một phần của định kiến thiểu số kiểu mẫu rằng không có gì là vấn đề đối với người châu Á. Đối với tôi là một người Da Đen, điều này đặc biệt thú vị vì Tôi luôn cảm thấy rằng chỉ có người da đen mới đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc trong xã hội này. Tôi biết điều này là không đúng nếu tôi suy nghĩ kỹ hơn, nhưng sau đó tôi được dạy để suy nghĩ theo cách này trong suốt cuộc đời mình. Khi tôi nói chuyện với những người Da Đen khác, chúng tôi luôn cho rằng người châu Á không bị phân biệt chủng tộc. Khi tôi nghĩ về vụ án của Vincent Chin, tôi cảm thấy nó giống như một vụ “hành hình kiểu lin-sơ” mà người Da Đen rất quen thuộc, nhưng điều thú vị là tôi không cho rằng hầu hết người Da Đen hiểu được mối liên hệ đó. Tôi sẽ không hiểu được mối liên hệ đó nếu tôi thực sự không nghiên cứu về lịch sử người

Mỹ gốc Á và xem hệ thống hoạt động như thế nào. Tôi sẽ coi đó là một vụ án giết người có vẻ bất thường. Tôi sẽ không nhìn thấy vấn đề chủng tộc.

Dựa trên những gì tôi đã học trong khóa học về người Mỹ gốc Á, đặc biệt là lịch sử giai đoạn đầu của thế kỷ và sau đó là các trại tập trung trong Thế Chiến II, tôi có thể nói rằng không phải ngẫu nhiên mà chúng tôi không tìm hiểu về rất nhiều sự thật mà chúng tôi nên biết, như trường hợp của Vincent Chin. Tôi cảm thấy như đó là một cách khác để chia rẽ và chinh phục các nhóm thiểu số khác nhau giống như họ đã từng làm trong các đồn điền ở Hawaii. Đại loại như nếu chúng tôi không biết điều gì xảy ra với các nhóm khác, thì chúng tôi sẽ không tin rằng phân biệt chủng tộc là một thứ lây lan vượt ra ngoài chế độ nô lệ. Vì vậy, thật thú vị với tôi khi người Da Đen tự dạy cho mình kiểu suy nghĩ dẫn đến việc chia rẽ tất cả các nhóm mà đúng lẽ ra là tham gia cùng chúng tôi để chống lại nạn phân biệt chủng tộc. Đây là một bài học khá giá trị trong tuần này. Tôi sẽ trở thành giáo viên sau khi tốt nghiệp, vì vậy đây là bài học mà tôi sẽ mang theo bên mình.

NGƯỜI MỸ GỐC VIỆT VÀ HOA, SINH VIÊN NĂM CUỐI, NAM

Trong quá trình học tập của tôi, tôi chưa bao giờ nhớ mình đã từng xem một bộ phim nào có tác động mạnh và cảm động như video mà chúng tôi đã xem tuần này: Ai Đã Giết Vincent Chin? Tôi đã khóc khi xem video, giống như nhiều người khác trong phòng. Sau đó trong nhóm thảo luận của chúng tôi, chúng tôi nói về lý do tại sao chúng tôi khóc. Tất nhiên, một phần của nhóm là cảm nhận nỗi đau khôn xiết của Lily Chin, nhưng có những lý do khác khiến tôi ấn tượng sâu sắc hơn. Tôi đang đồng cảm với sự bất lực của những người châu Á ở đất nước này, những người bị “bịt miệng” và “gạt sang một bên”. Đây là điều mà gia đình tôi biết rất rõ trong cuộc đấu tranh của chính chúng tôi để sống trong một khu phố thù địch ở thành phố này. Nhưng một phần cảm xúc của tôi cũng là khi chứng kiến những người châu Á cùng nhau tham gia phong trào ACJ để đòi lại công lý cho Vincent Chin. Tôi chưa từng thấy người Mỹ gốc Á đoàn kết chiến đấu như vậy. Tôi chỉ cảm thấy sự im lặng và sợ hãi khi nói đến quyền của chúng tôi, và đây là một trong những lý do khiến tôi luôn ngưỡng mộ người Mỹ Da Đen vì họ có thể cùng nhau đấu tranh đòi công lý. Tôi muốn cho mọi người châu Á mà tôi biết xem cuộc biểu tình trong video. Tôi muốn mở video cho gia đình tôi xem. Tôi muốn cho họ thấy rằng chúng ta có thể đứng lên bảo vệ quyền lợi của mình. Tôi biết rằng chiến dịch của ACJ cuối cùng đã không thành công trong việc đòi lại công lý cho Vincent Chin, nhưng đối với tôi, điều quan trọng là nhiều người Mỹ gốc Á đã đoàn kết đấu tranh. Thật ngạc nhiên khi thấy những người không phải gốc Á, như Jesse Jackson, lên tiếng về một vấn đề của người châu Á. Tôi chưa bao giờ thấy điều đó. Ước gì tôi đủ lớn để trở thành một phần của phong trào này. Tôi hy vọng các bạn sẽ cho nhiều người châu Á xem điều này

để họ biết rằng chúng ta cũng có thể đấu tranh cho công lý. Tôi cảm thấy như mình là một sinh viên đại học và tôi không biết gì về điều này, và từ những gì tôi xem trong phim, tôi có rất nhiều điều để học hỏi.

Những Phản Hồi Của Sinh Viên Năm 2001

NGƯỜI MỸ GỐC PHI, SINH VIÊN NĂM CUỐI, NAM

Tôi chưa bao giờ nghe nói về Vincent Chin, tôi chưa bao giờ nghe nói về phân biệt chủng tộc đối với người châu Á. Không cố ý gì xúc phạm bạn và những người châu Á khác trong lớp, nhưng với tôi, người châu Á có những lợi thế tốt nhất—họ có văn hóa riêng, họ có tiền và họ chỉ lo cho bản thân. Họ thậm chí không phải học tiếng Anh nếu họ không muốn. Họ không thích người Da Đen, vì vậy tôi không thích họ. Tôi không có người bạn châu Á nào. Tôi không đánh đập hay giết người châu Á như trong phim nhưng tôi cũng không thích họ. Tôi tham gia khóa học về người Mỹ gốc Á này vì nó phù hợp với tôi như một trong những yêu cầu. Tôi không bao giờ ngờ những gì mà tôi đang được học. Nó giống như một trong những khóa học lịch sử người Da Đen mà tôi đã tham gia. Tôi xem bộ phim về Vincent Chin và sau đó là bài đọc tuần trước về người Mỹ gốc Á với tư cách là “người hằng hữu nước ngoài” và kiểu phân biệt chủng tộc được gọi là bạo lực chống người châu Á và tôi cảm thấy lặng người không nói nên lời vào lúc này.

NGƯỜI MỸ DA TRẮNG, SINH VIÊN NĂM CUỐI, NỮ

Tôi hầu như không thể kìm chế được cơn sốc sau khi xem video về Vincent Chin và tôi không thể ngừng nói về câu chuyện đó với những người mà tôi tiếp xúc trong vài ngày tới. Làm thế nào những kẻ giết người có thể được trả tự do ở Mỹ mà không phải ngồi tù một ngày? Chúng ta có hệ thống tư pháp tốt nhất trên thế giới. Sau buổi thảo luận trên lớp của chúng tôi về các bài đọc tuần này ngoài chủ đề bộ phim, tôi bắt đầu thấy rằng những người da trắng giết người da màu trên thực tế có thể được tự do giống như trong trường hợp người Mỹ Bản Địa hoặc nô lệ người Mỹ gốc Phi, hoặc công nhân người Trung Quốc và Mexico, v.v. Hiện thực này rất đau lòng và tôi thực sự không thể chấp nhận. Nhưng tôi cũng thừa nhận rằng thật khó để phủ nhận điều này nếu bạn thực sự đọc về lịch sử.

Cú sốc đầu tiên của tôi về vụ án Chin giờ đã thay đổi. Không phải tôi không cảm thấy đau lòng vì điều đó, mà tôi còn đau lòng hơn vì một điều khác: Tại sao tôi không được dạy về trường hợp này và các vấn đề thiểu số khác

ở trường trung học? Ngay cả ở trường đại học, tôi cũng không được học về sự kiện này. Tôi chỉ tình cờ tham gia khóa học này vì bạn cùng phòng của tôi đã tham gia học từ năm ngoái và thích nó. Tôi là sinh viên năm cuối của học kỳ thứ hai và tôi sẽ tốt nghiệp sau hai tháng nữa. Nếu tôi không tham gia khóa học này, tôi sẽ rời trường đại với suy nghĩ rằng mình là người có học thức cao, và những người khác cũng sẽ nghĩ như vậy, vì danh tiếng của trường này.

Ngược lại, tôi sẽ hoàn toàn không biết gì về lịch sử của đất nước mình và cách thức hoạt động của các hệ thống này—về cơ bản là khác nhau đối với những người khác nhau dựa trên màu da và ngoại hình của họ. Tôi sẽ không được giáo dục tốt; thay vào đó tôi sẽ bị khiếm khuyết.

Tất nhiên, câu hỏi đầu tiên của tôi là, tại sao không ai dạy cho chúng tôi về điều này ở trường? Tôi học ở một trường xuất sắc—trường dự bị tốt nhất ở đây, và chúng tôi rất đa dạng. Chúng tôi có rất nhiều lớp học và chương trình về phân biệt chủng tộc, nhưng tôi chưa bao giờ học về người Mỹ gốc Á. Sự đa dạng ở trường của tôi gần như là thứ Đen và Trắng mà chúng tôi thảo luận trong lớp.

Câu hỏi thứ hai của tôi là: Tại sao người châu Á không nói về điều đó nhiều hơn? Tại sao sinh viên châu Á ở đây không nói về vấn đề này? Họ có biết không? Họ có quan tâm không?

Câu hỏi thứ ba của tôi mang tính cá nhân hơn: Bây giờ tôi có nghĩ khác về người châu Á không khi biết về phân biệt chủng tộc chống người châu Á? Wow! Đây là câu hỏi thật lớn. Đó là một trong những điều mà tôi phải thực sự để tâm. Tôi không thể hứa là mình sẽ làm điều đó trong một ngày, nhưng đây là điều tôi bắt đầu nghĩ: có lẽ tôi chưa thực sự nhìn vào việc phân biệt chủng tộc của chính bản thân tôi, nếu có thể được gọi như vậy. Người Da Đen có thể phân biệt chủng tộc với người châu Á không? Nếu câu trả lời là “có”, thì tôi cảm thấy mình là “người phân biệt chủng tộc” với họ trong suốt đời tôi - tôi đã lớn lên với điều đó. Wow! Tôi chưa bao giờ tưởng tượng mình sẽ hỏi loại câu hỏi này, đặc biệt là ở trường đại học. Hãy hỏi lại tôi trong một vài tuần tới.

NGƯỜI MỸ GỐC Á, SINH VIÊN NĂM BA, NỮ

Khi đèn bật sáng sau khi kết thúc bộ phim Vincent Chin, tôi không thể di chuyển. Tôi không dám di chuyển cho đến khi hầu hết mọi người đã rời đi. Sau đó, bạn tôi đến và nói, "Bạn có sao không?" Rồi, tôi bắt đầu khóc nức nở. Tôi không thể không khóc. Chắc phải gần một giờ. Tôi không thể kiềm chế được bản thân. Tôi đã khóc lặng lẽ trong suốt bộ phim và tôi nghĩ rằng bộ phim sẽ dừng lại khi đèn bật sáng, giống như bất kỳ bộ phim nào khác.

Tôi chưa bao giờ nghe nói về phân biệt chủng tộc đối với người châu

Á. Tại sao người châu

Á không nói về điều đó nhiều hơn?

Đột nhiên, những lời chế nhạo “ching chong”, những cú véo, những lần xô đẩy, đánh đập mà tôi đã chịu đựng trong cuộc sống của chính mình đã xuất hiện trong tôi.

Tôi chưa bao giờ nói với bố mẹ về sự bức hại mà tôi và những đứa trẻ châu Á khác phải chịu đựng. Tôi tự hứa với bản thân rằng sẽ không bao giờ nói với họ vì họ không

thể làm gì với việc chúng tôi bị bắt nạt trong trường chỉ

vì chúng tôi là người châu Á. Nếu có bất kỳ sự chống trả nào, tôi và bạn bè của tôi sẽ tự làm điều đó. Vì vậy, tôi thường né tránh và chịu đựng để hoàn tất việc học. Hầu như là né tránh. Tôi cũng học được rằng nếu bạn giả vờ mình chai đá thì các hành động phân biệt chủng tộc kia sẽ biến mất vào thời điểm nào đó. Tôi vẫn chống đỡ hầu hết các cuộc tấn công chủng tộc theo cách này. Hôm nay, sau khi xem bộ phim, tôi nghĩ có lẽ đây là lần đầu tiên tôi nhận ra rằng trừ khi bạn thực sự chai đá, nếu không bạn có thể bị giết chỉ vì đứng đó.

Tôi thực sự không biết tất cả những lý do tôi trả lời theo cách tôi làm với Vincent Chin. Gần như là một cú sốc khi mà ngần ấy năm tôi không hay biết gì về anh ấy. Tôi chắc rằng bố mẹ tôi không biết gì về chuyện này. Nhưng khi tôi xem hình ảnh Lily Chin, bà ấy giống như bà của tôi vậy. Bà ấy nói chuyện giống như Ah Ma của tôi vậy.

Theo một cách sâu sắc hơn là chỉ đồng cảm với Vincent Chin, đột nhiên tôi có một thấu hiểu hoàn toàn mới về ý nghĩa làm một người châu Á ở Mỹ. Tôi nghĩ thật không may mắn khi phải sống trong khu phố của mình và học ở mái trường mà nơi mấy chúng tôi phải đối mặt với những người căm ghét người châu Á. Tôi chưa bao giờ nghĩ kinh nghiệm của mình phù hợp với khuôn mẫu mà cả một nhóm người đã từng có trong hơn một trăm năm. Tôi chưa bao giờ biết rằng thực sự có một thứ gọi là bạo lực chống người châu Á. Nếu trước đây bạn hỏi tôi liệu có nhiều bạo lực đối với người châu Á không, tôi sẽ trả lời “không đời nào”. Có thể có sự phân biệt đối xử nào đó đối với những dân mới nhập cư không nói được tiếng Anh, chứ không phải là những người châu Á Mỹ Hóa như Vincent Chin và tôi. Tôi luôn nghĩ rằng nếu có bất cứ điều gì bạn có thể gọi là chống người châu Á, thì đó là người châu Á chống lại người châu Á khác. Tôi có thể sẽ nói rằng người Mỹ gốc Phi mới thực sự bị cảnh sát bạo hành. Tất cả những thứ phân biệt chủng tộc được nói đến đều là về người Da Đen, chứ không phải người châu Á. Khi viết bài này, tôi tự hỏi có thể sẽ khác đi biết mấy nếu tôi được học về Vincent Chin và các vấn đề người Mỹ gốc Á khác ở trường học.

Có lẽ chính cái bóng khổng lồ của bạo lực chống người châu Á như một vấn đề đã thức tỉnh tôi. Nó đã được xây dựng trong khóa học, nhưng sau khi xem bộ phim này, tôi đã thực sự hiểu tường tận. Có lẽ ngay lúc này đây tôi cảm thấy như không có gì thay đổi đối với chúng tôi, những người châu Á. Đã gần hai mươi năm kể từ khi Vincent Chin bị sát hại, và người Mỹ gốc Á vẫn vậy khi nói về bạo lực chống lại họ. Kết thúc bộ phim, tôi tự hỏi điều gì đã xảy ra với nhóm người phản đối và cố gắng đòi lại công

lý? Có phải tất cả họ bỏ cuộc và về nhà sau phán quyết ở Cincinnati không? Đối với tôi, rõ ràng là dù có học chuyên ngành gì, tôi phải làm việc cho nền giáo dục người Mỹ gốc Á, cho cộng đồng của chúng tôi. Tôi cảm thấy như những định hướng trong tôi không còn như trước kể từ khi tham gia khóa học này và sau khi xem bộ phim, tôi tin rằng những định hướng đó đã rõ ràng hơn nhiều. Tôi sẽ làm việc cho người Mỹ gốc Á, bất kể tôi làm việc gì.

NGƯỜI MỸ GỐC ÂU DA TRẮNG, SINH VIÊN NĂM CUỐI, NAM Hiện tại, cảm xúc mạnh mẽ nhất mà tôi cảm thấy sau khi xem bộ phim về Vincent Chin trong lớp học là sự phản bội. Tôi cảm thấy bị phản bội bởi nền giáo dục của mình và bởi những người xung quanh đã dạy tôi mọi thứ mà tôi biết. Tôi lớn lên ở Michigan, cả gia đình tôi cũng vậy, và tôi không thể tin là họ không biết về vụ án này. Nếu họ biết, vậy họ sẽ làm gì? Tôi không thể tin là chẳng có gì về vụ án được giảng dạy ở trường. Ở trường, chúng tôi thường nói về tội phạm do thù hận khác, chủ yếu là sự cố chấp chống đồng tính nam và người Da Đen. Rất ít sinh viên cùng khóa ở trường tôi không biết về Rodney King, James Byrd hoặc Matthew Shepard. Tại sao tội phạm do thù hận đối với người Mỹ gốc Á cũng không được đưa vào chương trình giảng dạy?

Một câu hỏi lượn lờ trong trí tôi kể từ khi bắt đầu khóa học này là: Nếu không được dạy về lịch sử người Mỹ gốc Á và những điều như Vincent Chin (thậm chí cách đây không lâu) trong chương trình giáo dục trước, thì còn điều gì tôi chưa biết nữa? Tôi đã nuốt phải những lời nói dối nào khác? Trước khóa học này, có thể tôi sẽ nói rằng không có sự phân biệt chủng tộc đối với người châu Á. Họ dường như thành công vượt bậc và mọi người có vẻ như chấp nhận họ. Bây giờ tôi biết đó là lời nói dối và còn những lời nói dối nào khác mà tôi không biết không?

Cảm nhận mạnh mẽ

nhất của tôi khi phản

hồi về bộ phim là sự phản bội: bị phản bội

bởi nhữ ng người mà tôi

dựa vào để được dạy dỗ.

Bạn yêu cầu chúng tôi chú ý đến câu hỏi trong tiêu đề của bộ phim và bạn muốn chúng tôi trả lời câu hỏi: Ai đã giết Vincent Chin? Giờ thì tôi đã xem bộ phim và đọc các bài báo, tôi nghĩ đây thực sự là câu hỏi quan trọng nhất. Ngoài mối liên hệ trực tiếp với nền kinh tế, tôi nghĩ ở Mỹ chính ý tưởng này mà việc giết Vincent Chin và những

người trông giống anh ấy là điều bình thường. Nó thực

sự BÌNH THƯỜNG. Có lẽ hơi thô bạo nhưng không thực sự xấu xa. Và nó bình thường vì những người trông giống

Chin không thực sự là người Mỹ và họ luôn làm những

điều “xấu” với những người Mỹ “thực thụ”. Nếu Chin là người Da Đen hoặc Da Trắng, tôi không nghĩ sự việc sẽ

như vậy. Nếu anh ấy là người Da Đen, những kẻ giết người thoạt đầu vẫn có thể dễ dàng thoát tội, nhưng tôi nghĩ sẽ có nhiều cuộc biểu tình hơn trên khắp đất nước, và nhiều chính trị gia hơn—Da Đen, Da Trắng, có thể là người Do Thái, sẽ lên tiếng, nhiều người trên đường phố sẽ thông cảm hơn, và vụ kiện dân quyền ở Cincinnati sẽ không bị lật ngược. Nếu Chin là người da trắng, những kẻ giết người sẽ phải ngồi tù, thậm chí có thể nhận án tử hình. Nhưng vì anh ấy là người châu Á nên chúng tôi không được biết về anh ấy qua tin tức hay trong lịch sử. Nếu những kẻ giết người không phải là người da trắng, họ sẽ khó thoát tội hơn nhiều, nhưng khi tôi nghĩ về điều đó, họ vẫn có thể

thoát tội vì họ được coi là người Mỹ “thực thụ”, nhưng người châu Á luôn là kẻ thù ngoài hành tinh, đáng bị giết. Dẫu sao, đây chỉ là ý kiến của tôi. Tôi không nghĩ đây là một chuyện đơn giản liên quan đến Người Châu Á/da trắng. Tôi nghĩ rằng cả người da trắng và người da đen và có thể là bất kỳ ai cũng có cảm giác thực sự rằng việc gây rối với người châu Á là điều bình thường và bạn có thể thoát tội vì điều đó. Tôi biết vì đây là cảnh ở trường tôi. Đó là cách mà bạn bè tôi cảm nhận và quay lại thời đó tôi cũng sẽ như vậy. Vì vậy, tóm lại, cảm nhận mạnh mẽ nhất của tôi khi phản hồi về bộ phim là sự phản bội: bị phản bội bởi những người mà tôi dựa vào để được dạy dỗ

dường như, theo đánh giá từ các báo cáo của họ, trong toàn bộ quá trình học tập của họ cho đến thời điểm đó. Tài liệu và sự phân tích cực kỳ mạnh mẽ này về vụ án tội phạm do thù hận chống người châu Á kéo dài 20 năm đã liên tục mang lại cho các sinh viên đại học thuộc nhiều chủng tộc khác nhau, trong hơn một thập kỷ qua, những hiểu biết sâu hơn trong quá trình họ tìm hiểu những khái niệm khó dạy trong nghiên cứu chủng tộc: chủ nghĩa phân biệt chủng tộc như là một hệ thống vượt ra ngoài người Da Đen và Da Trắng, các hành vi phân biệt chủng tộc cá nhân, đặc quyền và quyền lực của người da trắng, chủ nghĩa bản địa bài ngoại, phân biệt chủng tộc đối với người châu Á, phân biệt chủng tộc được thể chế hóa như trong hệ thống luật pháp và tư pháp, và cả trong giáo dục loại trừ người Mỹ gốc Á, mối liên hệ giữa chủng tộc và kinh tế, hậu quả thực tế của định kiến và lời đồn về chủng tộc, phương tiện truyền thông và phân biệt chủng tộc, và hoạt động xã hội chống phân biệt chủng tộc, chỉ kể tên một số. Đối với sinh viên người Mỹ gốc Á, hai chủ đề cụ thể và lặp đi lặp lại xuất hiện trong phản ứng của họ đối với bộ phim Ai Đã Giết Vincent Chin? Thứ nhất, tính trung thực về dữ kiện và cảm xúc của bộ phim cho phép nhiều sinh viên Mỹ gốc Á diễn đạt rõ về bạo lực chống lại người châu Á mà đích thân họ đã trải qua cũng như sự im lặng ngột ngạt mà họ sống cùng, được sinh ra từ nỗi sợ hãi của họ, không nhận thức hoặc hoang mang về sự phân biệt chủng tộc của chính mình, dễ bị tổn thương và trong một số trường hợp là vô vọng. Việc nhìn thấy người Mỹ gốc Á được ghi nhận công khai và lâu dài mang lại tính hợp pháp và giá trị cho thực tế người Mỹ gốc Á của chính họ. Thứ hai, sinh viên người Mỹ gốc Á ngạc nhiên và được khích lệ nhờ sự hiểu biết về phong trào ACJ phản ứng lại vụ án của Chin. Phần lớn sinh viên người Mỹ gốc Á trong các lớp học của tôi trong thập kỷ qua là thế hệ 1.5 hoặc thế hệ thứ hai, có cha mẹ là người nhập cư. Đối với họ, hoạt động tranh đấu xã hội có tổ chức, lên tiếng công khai vì công lý cho người Mỹ gốc Á, nếu không nói là chưa biết đến, được coi là một hoạt động “cấm kỵ” phải tránh bằng mọi giá. Đối với họ, chỉ cần hiểu biết về khả năng của hoạt động tranh đấu hiệu quả của người Mỹ gốc Á là bước đầu tiên trong việc thách thức những giả định thường có về sự “thờ ơ” của người Mỹ gốc Á và các giá trị của chính họ liên quan đến hoạt động tranh đấu xã hội chống phân biệt chủng tộc.

Cần phải rất rõ ràng, ngay cả khi xem nhanh những phản hồi này, rằng tác động cả về trí tuệ và cảm xúc của bộ phim Ai Đã Giết Vincent Chin? đối với sinh viên vẫn còn mạnh mẽ vào năm 2001 như khi nó được phát hành lần đầu tiên cách đây mười ba năm và gần hơn nhiều với các sự kiện thực tế về vụ sát hại Chin, các phiên tòa sau đó và các hoạt động của phong trào Công Dân Mỹ vì Công lý (ACJ) đa sắc tộc, đa tầng lớp. Năm 2001, bộ phim tiếp tục là một trong những văn bản mạnh mẽ nhất đối với sinh viên, không chỉ trong khóa học người Mỹ gốc Á, mà

Năm 1991 sinh viên hỏi: Trường hợp của Vincent Chin ở đâu và người Mỹ gốc Á ở đâu trong bậc giáo dục K-12 và ở bậc đại học của chúng ta? Một thập kỷ sau vào năm 2001, sinh viên lặp lại chính câu hỏi này, gần như từng từ một. Thực tế là phản ứng đặc biệt này của sinh viên đã không đổi trong hơn một thập kỷ phải là chủ đề đáng lo ngại nhất xuất hiện từ quá trình hồi tưởng này. Những tuyên bố giống hệt nhau này cung cấp cho chúng ta bằng chứng không thể chối cãi rằng người Mỹ gốc Á tiếp tục bị bỏ qua một cách có hệ thống trong nền giáo dục Mỹ trên toàn quốc. Việc người Mỹ gốc Á là một lỗ hổng trong

Đột nhiên tôi có một cách hiểu hoàn toàn mới về ý nghĩa của việc là người châu Á ở Mỹ.

chương trình giảng dạy vào những năm 60, 70 và thậm chí đầu những năm 80 không phải là điều mới mẻ. (Trên thực tế, chính việc người Mỹ gốc Á nhận ra lỗ hổng này và nhu cầu cấp thiết phải lấp đầy lỗ hổng đó đã khơi dậy phong trào Nghiên Cứu Về Người Mỹ Gốc Á vào năm 1968 và duy trì những nỗ lực của chúng ta trong việc tạo ra tri thức ngày nay.) Ngược lại, lỗ hổng trong chương trình giảng dạy người Mỹ gốc Á trong chương trình giáo dục quốc gia của Mỹ ngày nay là nguyên nhân báo động nghiêm trọng nhất. Phong trào Nghiên Cứu Về Người Mỹ Gốc Á đã đồng hành cùng chúng ta hơn ba thập kỷ. Trong mười hai năm qua, phong trào đã phát triển nhanh chóng, dẫn đến sự bùng nổ các chương trình mới trên toàn quốc và tạo ra kiến thức phong phú. Trong cùng giai đoạn này, các dự án chuyển đổi chương trình giảng dạy đa văn hóa để đưa vào những kiến thức mà trước đây bị bỏ qua và gạt ra ngoài lề đang được tiến hành và đạt được thành công ở nhiều trường học và đại học. Chính trong bối cảnh của những diễn biến này, chúng ta phải yêu cầu với mức độ khẩn cấp cao nhất: Tại sao một số lượng lớn sinh viên theo học và tốt nghiệp đại học từ các trường danh tiếng trên toàn quốc mà không biết gì về người Mỹ gốc Á, tệ hơn nữa, không nhận thức được rằng kiến thức này đang bị thiếu trong chương trình giáo dục của họ? Ai đang sử dụng kiến thức được tạo ra trong lĩnh vực Nghiên Cứu Về Người Mỹ Gốc Á và cho mục đích gì? Kiến thức này được dạy ở đâu và cho ai? Điều gì đã xảy ra với nhu cầu cấp bách về việc đưa người Mỹ gốc Á vào chương trình giảng dạy của Mỹ trong thế kỷ 21? Trong một cuộc khảo sát nhanh về lớp học của tôi vào năm 2001, mỗi sinh viên có thể xác định và cung cấp thông tin về các trường hợp của Rodney King, James Byrd, Abner Louima, Amadou Diallo và Matthew Shepard. Khi tôi hỏi làm thế nào họ biết những trường hợp này, một số lượng đáng kể sinh viên nói rằng họ đã biết thông tin chi tiết trong các cuộc thảo luận lớp ở trường trung học và đại học, bên cạnh những gì họ thu thập được từ các phương tiện truyền thông. Ngược lại, không một sinh viên nào có thể xác định, chứ đừng nói đến việc đưa ra dữ kiện về các trường hợp của Vincent Chin, Jim Loo, Navroze Mody, Naoki Kamijima, Mukesh và Kanu Patel, Kuan Chung Kao, Thien Minh Ly, và Joseph Ileto. Đối với sinh viên của tôi, người Mỹ gốc Á đơn giản là không tồn tại.

Hai mươi năm sau vụ sát hại tàn bạo Vincent Chin và sự phản bội công lý khủng khiếp sau đó diễn ra trong hệ thống tư pháp của Hoa Kỳ, một trong những di sản hùng hồn nhất trong vụ án của anh ta là những gì chúng ta học được về người Mỹ gốc Á, về trải nghiệm phân biệt chủng tộc của người châu Á ở Mỹ, về chủ nghĩa phân biệt chủng tộc chống người châu Á được thể chế hóa sâu sắc trong xã hội này và về nhu cầu cấp thiết đối với các thế hệ mới

để phát triển các kỹ năng chống lại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có hệ thống cố hữu, không chỉ thay mặt cho người Mỹ gốc Á mà cho tất cả các dân tộc bị áp bức về chủng tộc. Về trường hợp người Mỹ gốc Á, nếu không có

nhận thức và sự hiểu biết có hệ thống về lịch sử cũng như thực tế hiện tại của nó, thì việc đạt được các kỹ năng cần thiết để chống lại nạn phân biệt chủng tộc chống người gốc Á không thể bắt đầu. Nếu, trong quá trình tiếp xúc và làm việc với các nhà giáo dục của quốc gia, chúng ta không thể thành công trong việc thay đổi thói quen tư duy của người Mỹ vốn coi người Mỹ gốc Á không phải là người Mỹ và tập quán của người Mỹ trong việc loại trừ những gì thuộc người Mỹ gốc Á khỏi câu chuyện của người Mỹ, thì kiến thức được tạo ra trong Nghiên Cứu Về Người Mỹ Gốc Á sẽ mang lại rất ít giá trị. (Tôi đang đề cập đến một số lượng sinh viên tương đối nhỏ trên toàn quốc cuối cùng cũng tham gia, thường là “để cho vui,” một khóa học về người Mỹ gốc Á ở trình độ đại học.) Cho đến khi chúng ta thành công trong việc giảng dạy về Ai Đã Giết Vincent Chin? và phần còn lại của lịch sử người Mỹ gốc Á cũng như các vấn đề đương đại được đưa vào một cách có hệ thống trong chương trình giảng dạy tiêu chuẩn từ K-12 đến đại học, sinh viên sẽ tiếp tục bị phản bội bởi nền giáo dục Mỹ trong những năm tới.

Jean Wu là giáo sư danh dự về Nghiên Cứu Chủng tộc và Người Mỹ Gốc Á tại Đại Học Tufts. Cô đồng lãnh đạo Chương Trình Cố Vấn của Nhà Giáo Dục Người Mỹ Gốc Á Quần Đảo Thái Bình Dương chỉ dành cho giáo viên AAPI tại Hoa Kỳ.

Câu hỏi của tôi là tại sao không ai dạy cho chúng tôi

về điều này ở trường?

Tôi đã đến trường dự bị tốt nhất. Tôi chưa bao giờ được học hỏi về người Mỹ gốc Á.

BIẾT HỌ, BIẾT TÊN CỦA HỌ

1982-2022

Bài viết này có những chi tiết đáng lo ngại về nhiều vụ tấn công chết người nhằm vào người Mỹ gốc Á từ những năm 1980 đến nay. Dựa trên các báo cáo vụn vặt, không đầy đủ. Trong hầu hết các trường hợp này, các quan chức và phương tiện truyền thông không quan tâm đến vấn đề phân biệt chủng tộc. Nếu bạn có ý định thảo luận câu chuyện của Vincent Chin với sinh viên và những người trẻ tuổi, chúng tôi khuyên bạn nên xem lại nội dung của bài viết này trước. Chúng tôi khuyến khích bạn nghĩ đến sức khỏe tinh thần của mình trước khi tiếp tục đọc bài viết này và dành nhiều thời gian giải lao cần thiết để xử lý thông tin.

Ngày 23 tháng 6 năm 1982, tại Detroit, Michigan—Vincent Chin, một người Mỹ gốc Hoa 27 tuổi chết sau khi bị đánh bằng gậy bóng chày bởi hai công nhân ô tô da trắng, những người đổ lỗi cho Nhật Bản về sự sụp đổ của ngành công nghiệp ô tô. Hai kẻ giết người đã bị kết án quản chế và phạt tiền, dẫn đến các cuộc biểu tình và phong trào dân quyền của người Mỹ gốc Á trên toàn quốc.

Ngày 4 tháng 5 năm 1983, tại Davis, CA—Thông Hy Huỳnh, một sinh viên Việt Nam 17 tuổi, bị một sinh viên khác đâm chết tại hành lang trường trung học trong một vụ tấn công có động cơ phân biệt chủng tộc. Vào ngày tang lễ của anh ấy, một tổ chức sinh viên có tên “Liên Hiệp Sinh Viên Da Trắng” (White Student Union) đã phát tờ rơi phân biệt chủng tộc đổ lỗi cho người nhập cư vì đã cướp việc làm.

Ngày 29 tháng 2 năm 1984, tại New York, NY—Ly Yung Cheung, 19 tuổi, một công nhân may đang mang thai nhập cư từ Hồng Kông, bị đẩy ra trước một tàu điện ngầm và chặt đầu bởi một người đàn ông da trắng tự nhận là “sợ” người châu Á. Cảnh

sát cho biết vụ giết người không có động cơ phân biệt chủng tộc. Ngày 30 tháng 1 năm 1985, Raleigh, NC—Jean Kar-Har Fewel, một cô bé 8 tuổi từ Hồng Kông được một cặp vợ chồng người Mỹ da trắng nhận làm con nuôi. Trên đường đến trường, cô học sinh lớp hai bị bắt cóc, tấn công tình dục và treo cổ trên cây—không lâu sau khi một tạp chí dành cho đàn ông đăng một “bài đặc biệt” mô tả những người phụ nữ châu Á trong tư thế giống như chết, kể cả treo cổ trên cây.

Ngày 27 tháng 9 năm 1987, Hoboken, NJ—Navroze Mody, 30 tuổi, một người Mỹ gốc Ấn, bị giết bởi một nhóm gồm 11 thanh niên Mỹ La Tinh trong một nhóm có tên là “Dotbusters” với mục đích công khai là nhằm loại bỏ khu vực của "người theo đạo Hindu." Mody là tín đồ Hỏa Giáo (Zoroastrian). Các công tố viên nhiều lần nói rằng đây không phải là trường hợp phân biệt chủng tộc vì không có lời miệt thị nào được sử dụng.

Ngày 17 tháng 1 năm 1989, Stockton, CA—Năm đứa trẻ châu Á Raphanar Or, 8, Ram Chun, 8, Thuy Tran, 6, Sokhim An, 6, and Oeun Lim, 8—bị giết và 30 người khác bị thương tại ngôi trường có 80% là học sinh Đông Nam Á. Một tay súng da trắng đã bắn vũ khí bán tự động vào sân trường. Cơ quan thực thi pháp luật và giới truyền thông đã nhanh chóng bác bỏ động cơ phân biệt chủng tộc bất chấp có những báo cáo về mối căng thẳng chủng tộc. Những người Mỹ gốc Á và Quần Đảo Thái Bình Dương AAPI ở California đã yêu cầu một cuộc điều tra của Tổng Chưởng Lý Tiểu Bang, người đã phát hiện ra rằng kẻ giết người có liên hệ đến chủ nghĩa thượng đẳng da trắng.

Ngày 29 tháng 7 năm 1989, Raleigh, NC—Jim Ming Hai Loo, một sinh viên người Mỹ gốc Hoa 24 tuổi, đã chạm trán với hai người đàn ông da trắng tại hành lang một tiệm bi-da địa phương, những người này tuyên bố rằng “anh em tao không trở về từ

Việt Nam là vì mày,” mặc dù họ không có người anh em nào như vậy. Họ tấn công Loo và anh ta đã chết hai ngày sau đó. Các công tố viên đã không coi vụ giết người có động cơ phân biệt chủng tộc vì không có lời miệt thị chủng tộc nào được xác định.

Ngày 26 tháng 12 năm 1989, Queens, NY—Năm người Mỹ gốc Á bị đánh đập bởi một nhóm bốn mươi thanh niên da trắng thuộc băng nhóm có tên “Chủng Tộc Thượng Đẳng" (The Master Race). Một trong những nạn nhân đã nhập viện trong hai ngày. Cảnh sát tuyên bố đó không phải là vụ tấn công liên quan đến định kiến chủng tộc vì họ lập luận rằng “Bruce Lee” không phải là một lời miệt thị chủng tộc.

Ngày 17 tháng 10 năm 1992, Baton Rouge, LA—Yoshihiro Hattori, một sinh viên du học giao lưu văn hóa người Nhật 16 tuổi, đến tham dự tiệc Halloween với một người bạn nhưng cuối cùng lại nhầm nhà. Mặc dù cậu thiếu niên không đeo mặt nạ và mặc một bộ tuxedo màu trắng, nhưng chủ nhà tuyên bố cảm thấy "bị đe dọa" và nói rằng anh ta đã bắn chết Hattori để tự vệ; anh ta được trắng án và cho là không phạm bất kỳ hành vi sai trái nào.

Ngày 29 tháng 4 năm 1997, Rohnert Park, CA—nhà vi trùng học gốc Đài Loan Kuanchung Kao, dùng một cây gậy gỗ vung vẫy trước nhà riêng của mình vào đêm khuya, tỏ vẻ bức xúc trước sự cố phân biệt chủng tộc xảy ra trước tối hôm đó. Cảnh sát được gọi đến khu phố đã bắn chết anh ta ngay khi vừa đến nơi, nói rằng anh ta múa gậy theo kiểu “võ thuật”. Bất chấp sự phản

đối của cộng đồng, không có cảnh sát nào bị buộc tội.

Ngày 10 tháng 8 năm 1999, Chatsworth, CA—Joseph Ileto, một nhân viên bưu điện USPS người Mỹ gốc Phillipin 39 tuổi đã bị một người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng bắn chết. Một kẻ theo Chủ Nghĩa Tân Quốc Xã vừa nổ súng vào một trung tâm cộng đồng Do Thái khi nhìn thấy Ileto đang giao thư và bắn anh ta 9 phát súng vì cho rằng Ileto là người La-tinh hoặc châu Á và là nhân viên liên bang.

Ngày 15 tháng 9 năm 2001, Mesa, AZ—Bốn ngày sau sự kiện 11/9, Balbir Singh Sodhi, một người Mỹ gốc Sikh, đã bị sát hại tại trạm xăng bởi một người đàn ông nói rằng anh ta muốn “giết một người Hồi Giáo.” Sodhi bị nhắm mục tiêu vì chiếc khăn quấn trên đầu và bộ râu của anh ta theo nghi thức của đức tin đạo Sikh. Người Mỹ gốc Nhật và các nhóm dân quyền và cộng đồng

AAPI khác đã lên án chủ nghĩa bài Hồi Giáo đang lan rộng. Ngày 13 tháng 7 năm 2003, San Jose CA—Cảnh sát bắn chết bà Trần Bích Câu, một phụ nữ Việt Nam cao 1m5, chỉ trong vài giây sau khi đến căn hộ của bà ấy; bà la hét và vung dao gọt rau củ. Cảnh sát nói học cảm thấy như bị đe dọa. Các cuộc biểu tình lớn diễn ra sau đó nhưng không có cảnh sát nào bị buộc tội.

Ngày 22 tháng 7 năm 2006, Minneapolis, MN—Fong Lee, 19 tuổi, người Mỹ gốc Hmong, bị cảnh sát Minneapolis giết chết bằng tám phát súng. Gia đình bác bỏ tuyên bố rằng Lee có vũ khí, nhưng viên cảnh sát đã được minh oan. Vào năm 2020, sau vụ sát hại George Floyd, mẹ của Lee là Youa Vang đã lên tiếng ủng hộ phong trào Black Lives Matter.

Ngày 5 tháng 8 năm 2012, Oak Creek, WI—Sáu người Mỹ theo đạo Sikh—Paramjit Kaur, 41 tuổi; Satwant Singh Kaleka, 65 tuổi, người sáng lập gurdwara; Prakash Singh, 39 tuổi; Sita Singh, 41 tuổi; Ranjit Singh, 49 tuổi; và Suveg Singh, 84 tuổi—bị giết bởi một người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng, kẻ đã nổ súng trong một ngôi đền của đạo Sikh khi mọi người đang cầu nguyện. Ngoài những người đã thiệt mạng, còn có nhiều người khác bị thương. Cuộc tấn công đã gây chấn động khắp các cộng đồng người Mỹ gốc Nam Á, đặc biệt là những người theo đạo Sikh. Vụ tấn công tiếp tục là một trong những vụ xả súng hàng loạt tồi tệ nhất trong một ngôi đền thờ

Ngày 9 tháng 6 năm 2017, Urbana, IL—Yingying Zhang, một học giả thỉnh giảng người Trung Quốc, đã bị bắt cóc, hãm hiếp, đánh đập và chặt tay chân. Kẻ giết người đã vứt xác cô vào nhiều túi rác và không bao giờ tìm lại được. Cha mẹ của Yingying tiếp tục tìm kiếm hài cốt của con gái họ

Ngày 6 tháng 1 năm 2020, San Francisco, CA—Yik Oi Huang, một người Mỹ gốc Hoa 89 tuổi, chết vì những vết thương do bị đánh đập dã man khi bà đi dạo buổi sáng gần nhà. Người bà yêu dấu này không bao giờ hồi phục do nhiều chỗ xương bị gãy.

Cháu gái của bà, Sasanna Yee, đã kêu gọi công khai rằng cuộc tấn công không nên được sử dụng để gây căng thẳng giữa các cộng đồng Châu Á và Da Đen.

Ngày 2 tháng 3 năm 2020, San Francisco, CA—Jaxon Sales, 20 tuổi, được nhận nuôi từ Hàn Quốc khi còn nhỏ và phát hiện đã chết trong căn hộ của một người quen. Cảnh sát cho rằng cái chết của anh ấy là do tai nạn nhưng gia đình anh tin rằng vụ án không được điều tra thấu đáo vì Jason là LGBTQ+, và trường hợp của Jaxon “là ví dụ điển hình cho sự loại trừ xen kẽ giữa cộng đồng AAPI và LGBTQ.”

Ngày 19 tháng 9 năm 2020, Milwaukee, WI—Ee Lee, một phụ nữ người Mỹ gốc Hmong 36 tuổi, đã bị hãm hiếp và giết chết trong một vụ tấn công ban ngày được cho có động cơ phân biệt chủng tộc bởi hai thiếu niên trong khi chín người khác đứng nhìn. Cô bị bỏ mặc cho đến chết, nhưng chính thủ phạm đã ghi hình lại và chia sẻ vụ cưỡng hiếp trên điện thoại di động. Hiệp Hội Phụ Nữ Mỹ Gốc Hmong (Hmong American Women’s Association) đã tổ chức các buổi cầu nguyện để hỗ trợ gia đình và lên án cuộc tấn công bạo lực.

Ngày 28 tháng 1 năm 2021, San Francisco, CA—Vicha Ratanpakdee, một người Mỹ gốc Thái Lan 84 tuổi, đã thiệt mạng do bị đẩy mạnh xuống đất trong một cuộc tấn công vào ban ngày khi ông đang đi bộ tập thể dục mỗi ngày. Con gái và con rể của ông đã tổ chức các cuộc biểu tình để buộc tội vụ tấn công là có động cơ thù hận, trong khi luật sư quận và một số cộng đồng người Mỹ gốc Á nhấn mạnh các phương án thay thế cho nhà tù.

Ngày 16 tháng 3 năm 2021, Atlanta, GA—Sáu phụ nữ châu Á và hai người khác đã bị giết bởi một kẻ xả súng hàng loạt. Sáu phụ nữ châu Á là Xiaojie Emily Trần (49 tuổi), Yong Ae Yue (63 tuổi), Sun Cha Kim (69 tuổi), Hyun Jung Grant (51 tuổi), Soon Chung Park (74 tuổi) và Daoyou Feng (44 tuổi). Kẻ nổ súng săn lùng các cơ sở kinh doanh spa do người châu Á làm chủ để tấn công. Ngày hôm sau, người phát ngôn của cảnh sát nói với giới truyền thông rằng kẻ giết người đã có một “ngày tồi tệ;” và bác bỏ khả năng có động cơ phân biệt chủng tộc. Họ cho rằng đó là “chứng nghiện tình dục”. Các bình luận đã bị chỉ trích rộng rãi bởi tính thiên vị, thứ đã bào chữa cho kẻ giết người, hạ thấp cuộc sống của những phụ nữ Mỹ gốc Á bị giết và bác bỏ tình trạng phân biệt chủng tộc đối với phụ nữ châu Á.

Ngày 15 tháng 4 năm 2021, Indianapolis, IN—Một vụ xả súng hàng loạt đã xảy ra tại một cơ sở của FedEx Ground, nơi phần lớn công nhân là người Mỹ theo đạo Sikh. Tay súng đã giết chết 8 người, sau đó tự sát. Bốn trong số những người thiệt mạng là người theo Đạo Sikh: Amarjeet Kaur Johal, 66 tuổi, là mẹ và bà; Jasvinder Kaur, 50 tuổi, là bà mẹ hai con; Amarjit Sekhon, 48 tuổi, là trụ cột kinh tế duy nhất cho hai con trai và người chồng tàn tật; Jaswinder Singh, 68 tuổi, là chồng, ông nội và là cha của ba đứa con, mới làm việc tại cơ sở của Fedex chưa đầy một tuần.

Ngày 23 tháng 4 năm 2021, New York, NY—Yao Pan Ma, 61 tuổi, bị đánh từ phía sau với nhiều cú đá vào đầu ở Harlem. Ông hôn mê cho đến ngày cuối cùng của năm 2021. Ông qua đời trên giường bệnh do nhiều vết thương. Yao, một người mới nhập cư, đã mất công việc rửa chén. Ông đã bị tấn công trong lúc đang lượm lon để nuôi sống gia đình.

Ngày 28 tháng 6 năm 2021, Yucca Valley Desert, CA—Lauren Cho, một người Mỹ gốc Hàn 30 tuổi, đã mất tích ở Yucca Valley Desert. Hài cốt của cô ấy được xác định nhiều tháng sau đó và sự biến mất của cô đã châm ngòi cho cuộc thảo luận trên mạng xã hội về “hội chứng phụ nữ da trắng mất tích” hoặc xu hướng truyền thông ít chú ý hơn đến sự biến mất của những phụ nữ da màu.

Ngày 2 tháng 7 năm 2021, Sandy, UT—Masako Kenley 53 tuổi, là người mẹ của 4 người con. Cô được thông báo đã mất tích. Là nhân viên bưu điện trong 20 năm, đồng nghiệp mô tả cô là người tốt bụng, thương người và luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác.

Thi thể của cô đã được tìm thấy; cô được nhìn thấy lần cuối khi đang trên đường đi ăn tối với bạn bè.

Ngày 18 tháng 11 năm 2021, Stamford, CT—Shin Maeno, 28 tuổi, rời căn hộ của một người bạn vào khoảng giữa trưa. Sáu ngày sau, thi thể của anh được tìm thấy sau cuộc tìm kiếm kéo dài 5 ngày.

Ngày 15 tháng 1 năm 2022, New York, NY—Michelle Go, 40 tuổi, bị đẩy xuống đường ray của ga tàu điện ngầm Times Square.

Cô là tình nguyện viên 10 năm cho Tổ Chức Phụ Nữ Tình Nguyện New York (New York Junior League), làm việc trong các dự án giải quyết tình trạng vô gia cư. Truyền thông tập trung vào trạng thái tinh thần của kẻ giết người và bác bỏ bất kỳ động cơ chủng tộc nào.

Ngày 24 tháng 1 năm 2022, Albuquerque, NM—Sihui Fang, 45 tuổi, một người nhập cư từ tỉnh Hồ Bắc của Trung Quốc, bị cướp và bắn chết trong spa mát-xa của cô. Ba tuần sau, vào ngày 15 tháng 2 năm 2022, một chủ spa mát-xa giấu tên cũng bị giết. Các báo cáo cho thấy rằng hơn 20 vụ cướp nhắm vào các spa mát-xa trong cùng một khoảng thời gian.

Ngày 13 tháng 2 năm 2022, New York, NY—Christina Yuna Lee, 35 tuổi, làm việc trên một nền tảng âm nhạc trực tuyến với tư cách là nghệ sĩ. Cô bị theo vào tòa nhà căn hộ của mình và bị đâm hơn 40 nhát dao. Một cuộc triển lãm nghệ thuật tại studio nơi cô từng làm việc làm nổi bật những thách thức mà phụ nữ Mỹ phải đối mặt trong xã hội Hoa Kỳ.

Ngày 22 tháng 2 năm 2022, Queens, NY—Guiying Ma, 62 tuổi, một người vợ và là bà ngoại, đã bị tấn công vào tháng 11 khi bà đang quét dọn vỉa hè ở ngoài nhà mình. Cái chết của bà, sau 10 tuần hôn mê, được coi là vụ giết người có động cơ thù hận chống người châu Á thứ tư ở NYC trong hai tháng đầu năm 2022.

Ngày 15 tháng 4 năm 2022, Honolulu, HI—Không xác định được tên, một người đàn ông châu Á 79 tuổi đang đi dạo ở Chinatown thuộc Honolulu thì bị một người đàn ông phóng hỏa từ phía sau. Nghi phạm đã bị bắt nhưng ông cụ đã bị bỏng nặng và chưa rõ tình trạng sức khỏe của ông ra sao.

Ngày 12 tháng 5 năm 2022, Dallas, TX—Một tay súng đã nổ súng vào một salon tóc của một người Mỹ gốc Á, làm bị thương ba phụ nữ Mỹ gốc Hàn. Cảnh sát trưởng ban đầu nói rằng vụ việc không liên quan đến thù hận. Ông ta đảo ngược tuyên bố của

mình sau khi người ta tìm thấy mối liên hệ với các vụ xả súng khác nhắm vào các doanh nghiệp châu Á.

MỐC THỜ I GIAN CHÍNH TRONG PHONG TRÀO VINCENT CHIN

1922: C.W. Hing Chin di cư đến Mỹ lúc 17 tuổi. Ông gia nhập Quân Đội Hoa Kỳ trong Thế Chiến II.

1948: Lily Yee, 27 tuổi, cùng với chồng mới, C.W. Hing Chin, đến Detroit và làm công việc giặt ủi.

Ngày 18 Tháng 5, 1955: Vincent Chin sinh ra ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.

1961: Lily và C.W. Hing Chin nhận nuôi Vincent, , sáu tuổi.

1965: Vincent được nhập quốc tịch và trở thành người Mỹ.

Ngày 3 Tháng 11, 1981: Cha của Vincent qua đời sau một thời gian dài lâm bệnh.

Ngày 19 Tháng 6, 1982: Vào cái đêm anh ăn mừng buổi tiệc độc thân cuối cùng của mình, Vincent Chin bị hai công nhân ô tô da trắng săn đuổi và tấn công đến chết bằng cây gậy bóng chày.

Ngày 23 Tháng 6, 1982: Vincent Chin qua đời sau khi thiết bị duy trì sự sống được tắt đi.

Ngày 8 Tháng 2, 1983: Ronald Ebens và Michael Nitz lần lượt nhận tội và không phản đối để được giảm tội ngộ sát.

Ngày 16 Tháng 3, 1983: Charles Kaufman, thẩm phán lưu động hạt Wayne, kết án mỗi người ba năm quản chế và mức tiền phạt 3.000 đô la, cộng với chi phí tòa án và không có thời gian ngồi tù.

Ngày 16 Tháng 3, 1983: Henry Yee, Kin Yee và Helen Zia gặp nhau tại nhà hàng Golden Star ở Ferndale và tổ chức một cuộc gặp mặt lớn hơn ở đó vào ngày 21 tháng 3 năm 1983.

Ngày 25 Tháng 3, 1983: Đại diện của ACJ có cuộc hẹn gặp thẩm phán Kaufman. Trong khi mọi người đang đợi bên ngoài phòng xử án của ông thì ông lại hủy cuộc họp để “đi nghỉ mát sớm”.

Ngày 17 Tháng 4, 1983: Hơn 200 người tham dự cuộc họp

của ACJ với đại diện của Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ để thảo luận về

khả năng tiến hành điều tra về quyền công dân liên bang.

Ngày 29 Tháng 4, 1983: Luật sư Liza Chan và Dan Hoekenga xuất hiện trước thẩm phán Kaufman để tranh luận rằng ông ta phải hủy bỏ bản án của mình. ACJ tổ chức 100 quan sát viên tòa án tham dự phiên xử.

Ngày 31 Tháng 3, 1983: ACJ được thành lập tại Chinatown của Detroit bởi khoảng 100 người Mỹ gốc Á từ khu vực thành phố.

Ngày 4 Tháng 5, 1983: Liza Chan và Helen Zia trả lời câu hỏi từ các thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Phi trên chương trình radio trò chuyện của người Da Đen.

Ngày 9 Tháng 5, 1983: ACJ tổ chức một cuộc biểu tình với khoảng 1,000 người biểu tình tại Quảng Trường Kennedy ở Detroit.

Ngày 21 Tháng 5, 1983: Alvin Sykes đến thăm ACJ để chia sẻ thành công của cộng đồng mình trong việc yêu cầu truy tố dân quyền liên bang về vụ đánh đập Steven Harvey, một nhạc sĩ Da Đen, người đã bị giết tại công viên ở Thành Phố Kansas, MO.

Ngày 3 Tháng 6, 1983: Thẩm phán Kaufman biện minh thêm cho bản án quản chế dành cho Ebens và Nitz, rằng “Nếu đó là vụ giết người tàn bạo,” thì ông ta đã tống họ vào tù.

Ngày 16 Tháng 6, 1983: Dân Biểu Norman Mineta và các đại diện của ACJ lên tiếng ở Chicago chống lại bạo lực bài người châu Á.

Ngày 19 Tháng 6, 1983: Các cuộc biểu tình tưởng nhớ Vincent Chin được tổ chức ở Chicago, Detroit, LA, New York, San Francisco và Toronto, một năm sau ngày anh ta bị giết.

Ngày 29 Tháng 6, 1983: Lily Chin và các đại diện của ACJ đến Washington, DC, để gặp các quan chức của Bộ Tư Pháp, yêu cầu một cuộc điều tra liên bang về những vi phạm có thể xảy ra đối với quyền công dân của Vincent Chin.

Ngày 6 Tháng 7, 1983: Luật sư Hoa Kỳ Leonard Gilman thông báo rằng FBI sẽ điều tra vụ sát hại Vincent Chin.

Ngày 14 Tháng 7, 1983: Chuck Moy, một thành viên của ACJ, phát biểu tại cuộc họp khai mạc nhóm người Mỹ gốc Á Thái Bình Dương thuộc Đảng Dân Chủ ở San Francisco.

Ngày 2 Tháng 11, 1983: Một đại bồi thẩm đoàn liên bang truy tố Ebens và Nitz về hai tội can thiệp vào các quyền dân sự của Vincent Chin.

Ngày 5 Tháng 6, 1984: Phiên tòa liên bang bắt đầu tại tòa án của thẩm phán Anna Diggs Taylor ở Detroit.

Ngày 28 Tháng 6, 1984: Bồi thẩm đoàn kết luận Ebens phạm tội can thiệp vào quyền công dân của Chin. Nitz được trắng án.

Ngày 16 Tháng 7, 1984: Mục sư Jesse Jackson đến thăm Lily Chin và các đại diện của ACJ ở San Francisco để ủng hộ công lý cho Vincent Chin và đoàn kết chống lại tình trạng thù ghét người châu Á.

18 Tháng 9, 1984: Thẩm phán Taylor kết án Ebens 25 năm tù. Hắn ta kháng cáo và được trả tự do với một khoản tiền thế chân.

11 Tháng 9, 1986: Bản án của Ebens được đảo ngược khi bị kháng nghị; Tòa Phúc Thẩm Lưu Động Thứ Sáu trích dẫn các lỗi chứng cứ và công khai trước khi xét xử.

19 Tháng 9, 1986: Bộ Tư pháp thông báo sẽ xét xử lại vụ kiện chống lại Ebens.

Ngày 22 Tháng 4, 1987: Phiên tòa liên bang mới về Ebens bắt đầu ở Cincinnati, OH.

Ngày 1 Tháng 5, 1987: Ebens được bồi thẩm đoàn gồm 11

DỮ KIỆN KHÁC

người da trắng và một người Da Đen tuyên trắng án; không ai quen biết với bất kỳ người Mỹ gốc Á nào.

Tháng Bảy, 1987: Trong vụ kiện dân sự về cái chết oan uổng

được đệ trình thay mặt cho Lily Chin, Ebens được lệnh phải trả $1.5 triệu vào di sản của Vincent Chin. Ebens nói với một phóng viên rằng mẹ của Vincent sẽ không bao giờ nhìn thấy số tiền đó, và hắn ta cố trốn tránh bản án bằng cách chuyển ra khỏi Michigan.

Tháng 9, 1987: Sau khi dành phần lớn cuộc đời ở khu vực Detroit, vì quá đau khổ khi ở lại Mỹ, Lily, mẹ của Vincent Chin đã rời Mỹ và chuyển đến Quảng Châu, Trung Quốc.

Ngày 19 Tháng 4, 1992: Tại Los Angeles, kẻ sát hại cô bé 14 tuổi Latasha Harlins bị kết án quản chế và phạt tiền. Chủ cửa hàng Soon Ja Du đã bắn Latasha vì bị cáo buộc ăn cắp vặt. Bản án nhẹ đã dấy lên các cuộc biểu tình rầm rộ trong cộng đồng Da Đen ở LA và góp phần gây ra tình trạng bất ổn dân sự và bạo loạn khiến khoảng 3,000 doanh nghiệp Hàn Quốc bị phá hủy.

Ngày 9 Tháng 6, 2002: Lily Chin qua đời, hai tuần trước ngày giỗ lần thứ hai mươi của con trai bà

26 Tháng 2, 2012: Ở Sanford, FL, Trayvon Martin, một cậu bé người Mỹ gốc Phi 17 tuổi, bị George Zimmerman liệt kê vào đối tượng chủng tộc và bắn chết gần nhà của cha mình, người này cho rằng cậu bé “trông có vẻ khả nghi”. Zimmerman được tha bổng, châm ngòi cho các cuộc biểu tình phát động phong trào Black Lives Matter.

Phán quyết dành cho Ronald Ebens vì đã lấy đi mạng sống của Vincent Chin vẫn còn hiệu lực. Mặc dù chưa bao giờ ngồi tù một ngày, nhưng hắn ta không có được một ngày cảm thấy yên ổn trước món nợ mà hắn ta nợ Lily Chin và cộng đồng người Mỹ gốc Á.

Phong trào đòi công lý cho Vincent Chin đã khơi dậy niềm cảm hứng cho vô số cá nhân trong nỗ lực tạo ra sự khác biệt tích cực trong cộng đồng và xã hội. Rất nhiều tổ chức người Mỹ gốc Á cũng được thành lập; dưới đây là một vài cái tên: Trung

Tâm Pháp Lý Người Mỹ Gốc Châu Á Thái Bình Dương (Asian Pacific American Legal Center) (Los Angeles), Tổ Chức Thúc

Đẩy Công Lý Cho Người Mỹ Gốc Á (Asian Americans Advancing Justice)(Washington, D.C.); Liên Minh Phá Vỡ Sự Im Lặng (Bắc California); Ủy Ban Chống Bạo Lực Bài Người Châu Á (New York).

Ở cấp độ chính sách, Ủy Ban Dân Quyền Hoa Kỳ đã ban hành các báo cáo định kỳ về bạo lực chống người châu Á; các sáng kiến lập pháp về tội ác do thù hận cấp địa phương và tiểu bang lên đến đỉnh điểm trong Đạo Luật Bảo Vệ

Chống Lại Tội Phạm Do Thù Hận của Matthew Shepard và James Byrd năm 2010 nhằm bảo vệ mọi người khỏi các hành vi vi phạm dựa trên nhận thức về giới tính, khuynh hướng tình dục và tình trạng khuyết tật; và luật về quyền của nạn nhân cho phép nạn nhân phát biểu khi tuyên án về tác hại mà họ đã trải qua.

Vào năm 2021, Đạo Luật Về Tội Phạm Do Thù Ghét Trong Đại Dịch COVID-19, do Thượng Nghị Sĩ Mazie K. Hirono (HI) và Dân Biểu Grace Meng (NY) giới thiệu, đã được ký thành luật, nhằm giúp giải quyết tình trạng gia tăng mạnh mẽ tâm lý thù ghét chống người châu Á và những người khác bằng cách đẩy nhanh việc xem xét các tội phạm do thù ghét và hỗ trợ điều tra, xác định và báo cáo các sự cố thiên kiến, thường không được báo cáo đầy đủ.

CÙNG NHAU ĐỨNG LÊN, MẠNH MẼ HƠN BAO GIỜ HẾT

Được thôi thúc dựa trên tình trạng thù ghét chống người châu Á vốn thống trị những năm 1980, đặc trưng bởi việc nhắm mục tiêu mãnh liệt và đổ lỗi cho Nhật Bản về những căn bệnh của nước Mỹ, người Mỹ gốc Á đã cùng nhau đoàn kết trong một phong trào dân quyền mới, tham gia cùng người Da Đen, người Do Thái, người Mỹ gốc Ả Rập, các nhóm La Tinh và người dân thuộc các tín ngưỡng, giới tính và nguồn gốc khác nhau. Những nỗ lực của chúng tôi đã truyền cảm hứng cho việc thành lập nhiều nhóm vận động mới cho Người Mỹ gốc Á Quần Đảo Thái Bình Dương, góp phần vào phong trào bảo vệ chống lại tội phạm do thù hận, cũng như quyền của nạn nhân được phát biểu tại buổi tuyên án những kẻ tấn công họ.

Những thay đổi này và thay đổi khác thể hiện sự tiến bộ thực sự, ngay cả khi chúng không chấm dứt được các vụ bạo lực chống lại người châu Á ở Mỹ. Nhưng bắt đầu từ năm 2019, sự leo thang của nạn thù ghét bài ngoại do đại dịch COVID-19

gây ra đã trở thành một lời nhắc nhở mạnh mẽ về lộ trình chúng ta còn phải đi. Trang web StopAAPIHate.org đã ghi lại hơn 11,000 vụ án do thù hận từ tháng 3 năm 2020 đến tháng 3 năm 2022, bao gồm các vụ giết hại hàng loạt phụ nữ châu Á ở Atlanta và người Mỹ theo đạo Sikh ở Indianapolis. Trong số 11,000 báo cáo đó, hơn 2/3 nạn nhân là phụ nữ, trẻ em gái và người Mỹ gốc Á lớn tuổi. Điều đáng chú ý là Vincent Chin đã bị giết vào năm thứ ba của cuộc khủng hoảng kinh tế thuộc thời đại của anh; ngày nay, hơn hai năm sau khi ca nhiễm COVID-19 đầu tiên được chẩn đoán, các cuộc tấn công nhằm vào người Mỹ gốc Á vẫn chưa có hồi kết. Hiện có 24 triệu người được xác định là người Mỹ gốc Á, chiếm 7% dân số Hoa Kỳ—và con số đó vẫn tiếp tục tăng. Để so sánh, theo số liệu điều tra dân số, vào những năm 1980, dân số người Mỹ gốc Á lần đầu tiên vượt qua 1% dân số Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ngay cả với sự gia tăng đáng kinh ngạc của người Mỹ gốc Á, tình trạng không được biết đến về các cộng

Tác giả Helen Zia

đồng người Mỹ gốc Á, các câu chuyện, lịch sử, tiếng nói, mối quan tâm và sự tồn tại vẫn là tiêu chuẩn trong nền văn hóa thống trị của Mỹ. Khi được hỏi nêu tên một người Mỹ gốc Á

nổi bật thuộc bất kỳ nguồn gốc nào, câu trả lời phổ biến nhất

của người Mỹ là “Không biết”. Sau bài viết op-ed (thư gửi tòa soạn) trên tờ Washington Post năm 2020 của nhà văn này, nhiều người thắc mắc có đúng là người Mỹ gốc Á thực

sự đã trải qua định kiến và bạo lực chủng tộc không. Ngay

cả khi ứng cử viên tổng thống Joe Biden được hỏi thẳng thắn

về sự thù ghét người gốc Á ở Mỹ trong một cuộc phỏng vấn

trên truyền hình, câu trả lời của ông hoàn toàn tập trung vào

Tập Cận Bình và Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa.

Sự lảng tránh phổ biến này tạo ra rào cản đối với người Mỹ gốc Á, những người trải nghiệm và vạch trần nạn phân biệt đối xử. Ví dụ, vào năm 1982, một nhân chứng của vụ án Vincent đã nghe những kẻ giết người nói rằng: “Chính vì lũ chúng mày mà bọn tao mất việc.” Tuy nhiên, theo nhiều nhà quan sát vào thời điểm đó, những tuyên bố như vậy không cho thấy động cơ chủng tộc nào vì không có lời lẽ miệt thị chủng tộc cụ thể nào được sử dụng. Trên thực tế, vì những người dễ bị tổn thương biết quá rõ, sự phân biệt đối xử có thể xảy ra mà không cần nói rõ những lời miệt thị có thể xác định — hoặc bất kỳ lời xưng hô nào.

Tương tự như vậy, sau vụ xả súng hàng loạt vào tháng 3 năm 2021 ở Atlanta, cảnh sát địa phương ban đầu khẳng định rằng không có hành vi phân biệt chủng tộc nào liên quan vì kẻ sát nhân nói với họ rằng hắn vừa trải qua một “ngày tồi tệ”—như thể việc hắn săn tìm các spa do người châu Á điều hành chẳng có liên quan gì. Các quan chức cảnh sát da trắng dường như chấp nhận không một chút nghi vấn về giải thích của kẻ xả súng rằng hắn ta đang cố chữa trị chứng “nghiện tình dục” của mình — một lời biện minh bắt nguồn từ định kiến phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính đối với phụ nữ châu Á. Cũng giống như cơn sốt bài Nhật vốn góp phần vào vụ sát hại Vincent Chin, tình trạng thù địch ngày nay đối với người Mỹ gốc Á được thổi bùng bởi nhiều năm phỉ báng

Trung Quốc. Khi nạn bài Nhật của những năm 1980 suy yếu, những người gieo rắc nỗi sợ hãi của những năm 1990 chuyển sang “mối đe dọa Trung Quốc”. Những người Mỹ gốc Á đơn giản chỉ quyên góp cho chiến dịch tranh cử của

Tổng thống Bill Clinton đã bị FBI điều tra và công khai cho rằng có khả năng họ là những cầu nối nguy hiểm cho Trung

Quốc—thậm chí cả những người Mỹ gốc Philippin, Hàn

Quốc, Thái Lan hoặc những người có nguồn gốc không phải Trung Quốc. Ngày nay, mạng lưới truy quét ráo riết nhằm truy tìm gián điệp Trung Quốc đã dẫn đến những cáo buộc sai trái đối với nhiều người Mỹ gốc Hoa vô tội. “Sáng kiến Trung Quốc” của chính quyền Trump được giám đốc FBI

Christopher Wray ca ngợi chỉ đẩy nhanh tốc độ điều tra, bắt giữ và truy tố người Mỹ gốc Hoa không có căn cứ mà thôi.

Sự thù ghét người châu Á cũng không giới hạn với người

Mỹ gốc Đông Á. Sau ngày 11 tháng 9 năm 2001, có rất nhiều

vụ tấn công và giết hại những người “trông giống người Hồi giáo”, được thúc đẩy bởi nạn bài xích Đạo Hồi đối với người Mỹ gốc Ả Rập, Trung Đông, Hồi Giáo và Nam Á. Vào ngày 5 tháng 8 năm 2012, một tay súng da trắng được trang bị vũ khí hạng nặng có quan hệ với những người theo chủ nghĩa tân phát xít đã bước vào đền gurdwara đông đúc của Đạo Sikh và xả súng, giết chết 7 người đang tham dự lễ. Các chính sách đả kích người Hồi Giáo, chẳng hạn như lệnh "Cấm Người Hồi giáo" của liên bang năm 2017 cấm người từ các quốc gia có đa số người Hồi Giáo nhập cảnh vào Hoa Kỳ, tiếp tục coi người Hồi Giáo là những kẻ khủng bố và kéo dài các cuộc tấn công bài Hồi Giáo. Vào tháng 4 năm 2021, chỉ một tháng sau vụ xả súng hàng loạt vào phụ nữ Đông Á ở Atlanta, một vụ xả súng hàng loạt khác đã xảy ra tại một cơ sở của Fedex ở Indianapolis, nơi đa số nhân viên là người Nam Á, giết chết 8 người, trong đó có 4 người

Mỹ theo Đạo Sikh.

Thật không may, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như với Trung Đông và Tây Á, không có dấu hiệu giảm bớt trong tương lai gần. Cho đến khi giáo dục, văn hóa cộng đồng và các chính sách mạnh mẽ hơn ở Mỹ có thể thúc đẩy sự hiểu biết và nhận thức về người Mỹ gốc Á và các dân tộc bị gạt ra ngoài lề xã hội khác, thì sự nguy hại của định kiến và thù hận vẫn còn tiếp tục tác động đến người Mỹ gốc Á da vàng và da nâu thuộc mọi sắc tộc.

Bất chấp những thách thức này, các cộng đồng người Mỹ gốc Á vừa kháng cự vừa phát triển trong nỗ lực tiến bước mạnh mẽ. Dân số AAPI đã tăng lên đáng kể trong những thập kỷ gần đây—và tiếng nói của AAPI cũng được củng cố nhờ nền tảng ngày càng tăng của các nhà hoạt động, lãnh đạo và tổ chức được trao thêm quyền để lên tiếng chống lại tình trạng không được biết đến và giải quyết các vấn đề gai góc. Niềm tin cũng tăng lên đối với vai trò của AAPI trong xã hội Mỹ có thể được nhìn thấy trong chính từ ngữ được sử dụng để mô tả những thách thức ngày nay: ví dụ, vào những năm 1980, người Mỹ gốc Á đã phản đối “tâm lý” chống người châu Á - một cách nói hoa mỹ cho "cảm giác" hoặc "thái độ." Với tình trạng bạo lực ngày nay, ngôn ngữ

không nao núng và thẳng thắn hơn chỉ thẳng vào “định kiến”, “thiên kiến”, “không khoan dung”, “thù ghét”, “phân biệt chủng tộc” chống người châu Á và bất kỳ từ ngữ nào thể hiện một cách không thương tiếc và chính xác hơn về bản chất xã hội đối với những gì mà người châu Á

ở Mỹ đang đối mặt.

Sự thay đổi công nghệ cũng đã định hình các thế hệ nhà hoạt động mới. Vào những năm 1980, không có điện thoại di động hoặc internet để thông báo và kết nối các cộng đồng đa dạng và riêng biệt của chúng ta. Ngày nay, nhờ được trang bị máy ảnh trên điện thoại thông minh và mạng xã hội, AAPI đang xây dựng sự đoàn kết để chống lại tình trạng thù ghét và cố chấp. Các nhà hoạt động cộng đồng AAPI đã giúp StopAAPIHate.org có thể truy cập được bằng một số ngôn ngữ châu Á, thu thập dữ liệu từ hàng ngàn báo cáo sự cố để ghi lại và xác thực sự tồn tại của tình trạng thù ghét bài người châu Á trong những tháng đầu của đại dịch, khi những hạn chế về tụ tập khiến việc giao tiếp trở thành một thách thức.

Mạng xã hội và internet cũng làm nổi bật cách AAPI sát cánh cùng với các cộng đồng Da Đen, La Tinh và Người Bản Địa để chống lại nạn phân biệt chủng tộc có hệ thống, đặc biệt là khi đối mặt với việc cảnh sát giết người Mỹ Da Đen và những người da màu khác, kể cả người Mỹ gốc Á. Các nhà hoạt động AAPI đang tranh luận về vai trò của cảnh sát trong xã hội và chất vấn về chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ẩn sâu trong hệ thống công nghiệp nhà tù.

Một số nhà hoạt động chất vấn về sự cần thiết của luật bảo vệ chống lại tội phạm do thù hận gia tăng thời gian ngồi tù, ngay cả những luật mà các cộng đồng da màu đấu tranh để bảo vệ, chẳng hạn như trường hợp của Vincent Chin.

Các cộng đồng người Mỹ gốc Á khác, đặc biệt là các Chinatown và khu vực trung tâm châu Á khác, tìm kiếm sự bảo vệ nhiều hơn từ chính phủ trước bạo lực chống người châu Á. Nhưng mạng xã hội cũng đã được sử dụng để duy trì sự chia rẽ khi các video về những người Da Đen tấn công người Mỹ gốc Á lan nhanh và được các phương tiện truyền thông thổi phồng, tạo ra một câu chuyện sai lệch ngay cả khi hai cuộc nghiên cứu riêng biệt chỉ ra rằng phần lớn các cuộc tấn công do thù hận chống người châu Á đều được thực

hiện bởi đàn ông da trắng, không phải Da Đen. Sự chia rẽ và những câu chuyện sai lệch ngăn cản các cộng đồng xích lại gần nhau để đấu tranh cho những nhu cầu chung của họ, chẳng hạn như các cộng đồng an toàn và đáng sống. Câu chuyện của Vincent Chin đưa ra một ví dụ điển hình về tình đoàn kết giữa nhiều dân tộc khác nhau, những người đã cùng nhau tham gia một phong trào do người Mỹ gốc Á lãnh đạo để đấu tranh đòi quyền công dân và công lý cho tất cả mọi người.

Trở lại vào tháng 3 năm 2020, nhà văn này đã cảnh báo rằng sự thù ghét bài người châu Á sẽ không biến mất. Tôi tin rằng nó có khả năng trở nên tồi tệ hơn, tùy vào những gì xảy ra với virus, nền kinh tế toàn cầu, biến động giữa cuộc chiến ở Ukraine và tình trạng quan hệ Mỹ-Trung. Việc xây dựng một xã hội không tồn tại bạo lực và hận thù vẫn là một giấc mơ khó nắm bắt. Nhưng sự khác biệt quan trọng giữa lúc đó và bây giờ là rõ ràng: Người Mỹ gốc Á đang đứng lên, đòi chấm dứt tình trạng không được biết đến, bạo lực do thù ghét và bất công.

Cuối cùng, khi lịch sử được viết về kinh nghiệm của người Mỹ trong những năm khó khăn do COVID này, người Mỹ gốc Á đã có những câu chuyện quan trọng về cuộc đấu tranh của các cộng đồng đa dạng từ chối bị làm vật tế thần và phớt lờ, đồng thời sát cánh cùng nhau vì phẩm giá con người.

Các Câu Hỏi Hội Thoại

» Có đồng minh và trở thành đồng minh cho các nhóm khác có ý nghĩa là gì? Đồng minh có ý nghĩa như thế nào đối với bạn?

» Quá trình tìm hiểu thông tin mới và loại bỏ thiên kiến có thể là một hành trình khó khăn và đáng kinh ngạc. Sau khi đọc các bài viết trong hướng dẫn này, hãy dành một chút thời gian để suy ngẫm về những gì bạn đã học được và những gì bạn chọn để loại bỏ. Khi bạn tiếp tục học hỏi và loại bỏ, bạn có thể hỗ trợ bản thân bằng những cách cụ thể nào trong hành trình của mình? Có lẽ đó là thông qua việc đọc sách, nói chuyện với ai đó ở cộng đồng khác hoặc có những cuộc trò chuyện khó khăn với gia đình hoặc bạn bè. Mọi thứ bạn làm và cố gắng sẽ là công việc quan trọng.

» Tại sao chúng ta cần nói về Vincent Chin và những người Mỹ gốc Á đến trước và sau anh ấy?

Người Mỹ gốc Á có

nhữ ng câu chuyện để kể

về các cộng đồng đa dạng

từ chối bị đổ lỗi và phớt

lờ, đồng thời sát cánh cùng nhau vì phẩm giá con người.

DANH ĐỀ

Tổng Biên Tập và Nhà Văn Helen Zia

Biên Tập Viên và Thiết Kế Sara Ying Rounsaville

Biên Tập Christine Sarkis, Lia Shigemura

Trợ Lý Biên Tập Olivia Ying Rounsaville

Cộng Tác Viên Eveline Chao (The Guardian); Roland Hwang (Michigan Bar Journal ); Min Jin Lee (The New York Times)

Các Câu Hỏi Hội Thoại

Smithsonian Asian Pacific American Center

Thiết Kế và Sản Xuất Polytechnic Berkeley

Nghiên cứu về Biết Họ, Biết Tên Họ: Daniella Castillo, Dianne A. Barba, Eric Chan

Hỗ trợ bởi Tiến Sĩ Mary Kunmi Yu Danico, CalPolyPomona, Sáng

Kiến Nghiên Cứu Xuyên Quốc Gia về Người Mỹ Gốc Á (Asian American Transnational Research Initiative)

Bản Dịch (Phiên Bản Kỹ Thuật Số) Smithsonian Asian Pacific American Center

Hỗ Trợ Biên Tập Cơ Quan Dịch Vụ Sức Khỏe Người Châu Á, Ủy Bản Một Quốc Gia

Tất cả các bài báo và nội dung bằng văn bản đều được viết bởi Helen Zia, trừ khi có ghi chú khác. Bất k ỳ lỗi nào đều của cô ấy.

NHÀ TÀI TRỢ CHO HƯỚNG DẪN VỀ DI SẢN CỦA VINCENT CHIN

Hội Kresge

Hội Surdna

Hội Henry Luce

Smithsonian Asian Pacific American Center

Hội Người Mỹ Gốc Á (TAAF)

DANH ĐỀ ẢNH

Trang bìa (ảnh dưới): Ảnh Getty Image/Timothy A. Clary; trang 34: Ảnh AP; trang 36: Ảnh AP/Bill Hudson; trang 39: Ảnh Mượn Từ Kho Lưu Trữ Quốc Gia/Spider Martin; trang 40: Ảnh AP/Ernest Bennett; trang 42: Ảnh mượn của Ủy Ban Một Quốc Gia; trang 48, 53: ảnh mượn của Jean Wu; trang 60: Cộng Đồng Ảnh Unsplash/ Korantin Grall; trang 61: Cộng Đồng Ảnh Unsplash/Viviana Rishe; trang 63: ảnh mượn của Flickr; trang 64; Leah Kerr. Tất cả các bức ảnh khác được cung cấp từ bộ sưu tập của Helen Zia và Vincent And Lily Chin Estate, với lời cảm ơn đặc biệt đến Corky Lee và Victor Yang quá cố.

Ảnh trên: Từ trái sang phải: Helen Zia và Lily Chin

Ảnh dưới: Hướng Dẫn Về Di Sản Của Vincent Chin đã được ra mắt tại Lễ Tưởng Nhớ và Cống Hiến lần thứ 40 về Vincent Chin, ngày 16-19 tháng 6 năm 2022 với Công Dân Hoa Kỳ Vì Công Lý (ACJ) và các đối tác. Các thành viên của Ủy Ban Kế Hoạch bao gồm, từ trái sang phải: Don Young, Trung Tâm Truyền Thông Người Mỹ Gốc Á (Center for Asian American Media); Debra Nakatomi và Amy Watanabe, Nakatomi & Associates; Zosette Guir, Truyền Hình Công Cộng Detroit (Detroit Public Television); Roland Hwang, Công Dân Hoa Kỳ Vì Công lý; Rebeka Islam, APIAVote-MI; James Shimoura, ACJ; Rochelle Riley, Sở Nghệ Thuật, Văn Hóa và Doanh Nhân Thành Phố Detroit (City of Detroit Department of Arts, Cultures, and Entrepreneurship); Helen Zia, Vincent And Lily Chin Estate và Vincent Chin Institute.

HƯỚNG DẪN VỀ DI SẢN CỦA VINCENT CHIN

Người Mỹ Gốc Á và Quyền Công Dân

Sản xuất bởi Vincent Chin Institute

Vincent Chin Institute được thành lập vào tháng Bảy năm 2022 sau các sự kiện kỷ niệm lần thứ 40 nhằm thúc đẩy sự hiểu biết về di sản của Vincent Chin trong việc xây dựng sự hợp nhất chống lại tình trạng thù ghét và phân biệt chủng tộc; và nâng cao lý tưởng dân chủ về công lý bình đẳng và phẩm giá con người trọn vẹn cho tất cả mọi người, kể cả người Mỹ gốc Á và những người bị gạt ra ngoài lề lịch sử khác.

Với Hướng Dẫn Về Di Sản Của Vincent Chin và trang web vincentchin.org, Vincent Chin Institute

1. sẽ tiếp cận trường học, thư viện và các nhà hoạch định chính sách;

2. học các bài học tổ chức từ chiến dịch Vincent Chin nhằm xây dựng sự ủng hộ cho người Mỹ gốc Á nơi có ít hoặc không có nền tảng AAPI; và

3. phát triển thế hệ lãnh đạo AAPI tiếp theo để phát huy di sản của Vincent Chin thông qua sự hiểu biết đa chủng tộc, đa văn hóa và trao quyền cho cộng đồng.

Hướng Dẫn Di Sản Của Vincent Chin là hướng dẫn thảo luận và công cụ giảng dạy, đồng thời là nguồn tối hậu, để tiếp nối di sản về tiếp cận rộng rãi, tổ chức và giáo dục để tập hợp các dân tộc đa dạng lại với nhau nhằm chống lại tình trạng thù hận và bạo lực, xây dựng các cộng đồng an toàn, bình đẳng và công lý thân yêu.

Smithsonian Asian Pacific American Center đã chuẩn bị “Câu Hỏi Hội Thoại” xuất hiện xuyên suốt hướng dẫn này để hỗ trợ giáo viên, sinh viên và những người khác thảo luận về nhiều vấn đề liên quan đến di sản của Vincent Chin trong nền dân chủ đa văn hóa, đa chủng tộc của chúng ta. Để tiếp cận nhiều cộng đồng người Mỹ gốc Á nhập cư hơn, Smithsonian Asian Pacific American Center đã dịch Hướng Dẫn Di Sản Của Vincent Chin sang một số ngôn ngữ châu Á, bao gồm tiếng Hoa (cả Phồn Thể và Giản Thể), tiếng Hàn, tiếng Việt, tiếng Bengali và cả tiếng Ả Rập. Toàn bộ Hướng Dẫn Di Sản Của Vincent Chin hiện có sẵn cho công chúng tham khảo và tải xuống miễn phí bằng nhiều ngôn ngữ tại vincentchin.org/legacy-guide.

CÁC NGUỒN KHÁC

Thúc Đẩy Công Lý Cho Ngườ i Mỹ Gốc Á: www.advancingjustice-aajc.org/anti-asian-hate www.asianamtoolkit.org/the-toolkit

Các Nhà Ủng Hộ Tranh Đấu Hồi Giáo: www.muslimadvocates.org/issue/hate-crimes

Hiệp Hội Luật Sư Quốc Gia Người Mỹ Gốc Châu Á Thái Bình Dương: www.napaba.org/page/HateCrimeResources

Hiệp Hội Sức Khỏe Tâm Thần Quốc Gia Ngườ i Mỹ Gốc Châu Á Quần Đảo Thái Bình Dương (National Asian American Pacific Islander Mental Health Association): www.naapimha.org/resources

Tổ Chức Các Nhà Ủng Hộ Tranh Đấu Ngườ i Mỹ Gốc Châu Á Thái Bình Dương OCA (OCA-Asian Pacific American Advocates): www.aapihatecrimes.org/resources

Ủy Ban Một Quốc Gia: www.onenationaapi.com

Tổ Chức Hãy Dừng Thù Hận Ngườ i Mỹ Gốc Châu Á Thái Bình Dương (Stop AAPI Hate): www.stopaapihate.org

Hội Ngườ i Mỹ Gốc Á: www.taaf.org/toolkit

Chúng Tôi L à Giáo Viên: www.weareteachers.com/resources-anti-asian-discrimination

ĐỨNG LÊN CHỐNG L ẠI SỰ HẬN THÙ

CÔNG NHẬN

có việc phân biệt chủ ng tộc chống người châu Á: giáo dục bản thân và người khác

KHUẾCH ĐẠI VÀ TỔ CHỨC

Sử dụng mạng xã hội của bạn và tổ chức để khuếch đại và lên án chủ nghĩa phân biệt chủ ng tộc chống người châu Á và sự căm ghét đối với bất kỳ người nào

PHẢN ĐỐI VÀ BÁC B Ỏ

Ngôn ngữ và chính sách

có tín h thù ghét chống người châu Á và phân biệt chủ ng tộc khác

TRANG BỊ

cho bản thân và người khác các công cụ hiện tạ i—nguồn t ham khảo tr ực tuyến và mạng truyền thông xã hội

Detroit, Michigan

LUYỆN TẬP

phả n ứng và tự vệ mạ n h mẽ cho bản thân

CHUẨN BỊ CHO C ÁC THÀNH VIÊN VÀ BẠN BÈ TRONG GIA ĐÌNH

Thảo luận về định kiến chủ ng tộc, sự bôi nhọ và bắt nạt, đồng thời hỗ trợ họ với n hững hành động và ngôn ngữ để đáp trả

BÁO C ÁO sự cố phân biệt chủ ng tộc và thông báo cho cơ quan chức năng cũng như phương tiện truyền thông

TR ÁCH NHIỆM GIẢI TRÌNH VỀ HẬU QUẢ

Thu hút sự tham gia của các quan chức ở cấp địa phương, tiểu bang và quốc gia

HỖ TRỢ các tổ chức phi lợi nhuận và doanh nghiệp của người Mỹ gốc Á, người Hawaii bản địa, người Đảo Thái Bình Dương và các cộng đồng da màu khác

GIÁO DỤC

San Francisco, California

sử dụng tất cả các nền tảng và phương tiện truyền thông, tiếp cận để giáo dục các lớp K-12 và giáo dục ở đại học, khuyến khích quan chức các cấp cung cấp nguồn lực và hỗ trợ giáo viên cho chương trình giảng dạy người Mỹ gốc Á

Hướng Dẫn Di Sản này có sẵn để tải xuống miễn phí tại vincentchin.org bằng tiếng Anh và các ngôn ngữ Châu Á khác trên trang mạng vincentchin.org/legacy-guide. Để biết thêm thông tin, bao gồm cách lấy bản sao cho thư viện và trường học, hãy liên hệ VINCENT CHIN INSTITUTE, info@vincentchin.org.

Los Angeles, California