Dwumiesięcznik NOSPR luty-marzec 2024

Szymanowski / Gardner / NOSPR McGregor / Williams

luty–marzec 2024 nospr.org.pl

Milion części, milion możliwości.

PORANEK ORGANOWY

3.03.2024, godz. 12.00

Arkadiusz Bialic Metafizyka, kontrapunkt, piękno.

Od Bacha do Mendelssohna W programie: Johann Sebastian Bach Felix Mendelssohn-Bartholdy Johannes Brahms Max Reger NOSPR współfinansują

Patroni medialni

Partner motoryzacyjny

Partner główny koncertów abonamentowych NOSPR w sezonie 2023/2024

Muzyka to zmiana. Zmieniające się wysokości dźwięków decydują o melodii, zmiany czasów trwania wyznaczają rytm, a przeobrażające się akordy tworzą harmonię. A z perspektywy historii – to, co kiedyś szokowało, z biegiem czasu staje się powszechną praktyką, by następnie zostać tradycją. Przełom lutego i marca to czas, kiedy przemiany czuć w powietrzu, nawet jeśli pogoda za oknem pokazuje najbardziej kapryśne z oblicz. Zapraszamy na dwa miesiące z muzyką, która doskonale komentuje i kontrapunktuje przemiany, nie tylko te w kalendarzu.

Niezmiennie jednak – na najwyższym poziomie!

Z

aczynamy od gorącego zaproszenia na jedno z najważniejszych wydarzeń sezonu: A Body for Harnasie, czyli współczesną interdyscyplinarną interpretację słynnego baletu Karola Szymanowskiego. Uspokajamy, żadnych zmian w partyturze mistrza nie będzie! O najwyższy poziom muzyczny zadba Edward Gardner, pierwszy dyrygent London Philharmonic Orchestra. Nowością będzie natomiast specjalna inscenizacja, która może całkowicie zmienić to, jak postrzegamy taniec. Reżyserem spektaklu będzie Wayne McGregor, choreograf, reżyser ruchu wielu kinowych hitów, takich jak Harry Potter i Czara Ognia, czy teledysków zespołu Radiohead.

Na dalszych stronach Wayne McGregor i inicjatorka projektu Ewa Bogusz-Moore opowiadają o tym, czego można się spodziewać podczas premiery 26 lutego.

Miesiąc rozpoczynamy jednak koncertem, który jest kolejnym krokiem w naszej misji pokazywania jednej z najważniejszych przemian współczesnego świata muzycznego (4.02). Choć dzieła twórców romantycznych goszczą w naszych repertuarach dość często, to na afiszach widnieją głównie imiona męskie. Natomiast nazwisko Louise Farrenc pojawi się w programie koncertu symfonicznego bodajże po raz pierwszy w historii NOSPR. Francuska kompozytorka i pianistka była jedyną w całym XIX wieku kobietą, która zajmowała stanowisko profesora fortepianu w Konserwatorium Paryskim. Co więcej, po 10 latach (!) wywalczyła sobie pensję równą wynagrodzeniu męskich kolegów po

nospr.org.pl

SEZON 23/24

CZAS PRZEMIAN

fachu. Obok jej I Symfonii usłyszymy Konzersatz f-moll na fortepian innej pionierki, Clary Schumann. Utwór ten miał być prezentem dla jej słynnego męża. Jak wiemy, Clara poświęciła Robertowi o wiele więcej niż tylko tę partyturę – opiekując się nim, domem i ósemką dzieci, musiała dokonać wielu wyrzeczeń jako artystka i nigdy nie mogła w pełni oddać się swojemu fenomenalnemu talentowi kompozytorskiemu.

Wiosną nie może zabraknąć także muzyki inspirowanej najważniejszym misterium przemiany – Wielkanocą. W ciągu tygodnia zabrzmią aż dwa wyjątkowe muzyczne ujęcia drogi krzyżowej. Najpierw usłyszymy monumentalną Pasję według św. Mateusza Johanna Sebastiana Bacha w wykonaniu Collegium Vocale Gent pod batutą założyciela zespołu Philippe’a Herreweghego (23.03). Natomiast w Wielki Piątek Chór Polskiego Radia zaprezentuje zupełnie odmienne ujęcie tej biblijnej sceny: Via crucis, jedno z ostatnich dzieł Ferenca Liszta. Trzy języki, piętnaście sugestywnych scen oraz melodie z chorału gregoriańskiego i luterańskiego tworzą dzieło o wyjątkowej dramaturgii, a zarazem o intymnym, medytacyjnym nastroju (29.03).

Zachęcamy do zapoznania się z tym, co jeszcze przygotowaliśmy na najbliższe dwa miesiące. Będzie coś dla fanów flamenco (24.02) oraz Netflixowego serialu 1670 (16.03). Wspólnie będziemy świętować 111. urodziny Witolda Lutosławskiego (15.02) oraz sprawdzimy, co Wagnerowski Zmierzch bogów ma wspólnego z Władcą Pierścieni J.R.R. Tolkiena (14.03). Zapraszamy!

3

Technologia przechwytywania ruchu

Szymanowski / Gardner / NOSPR McGregor / Williams Szymanowski jako kompozytor i jako artysta rozumiał i cenił przekształcenia. Zamiast zamykać Harnasiów w sztywnych ramach libretta, chciał, by kolejne interpretacje stale ewoluowały, zmieniały kształt i były formowane przez czasy, w których dzieło odczytywano na nowo. Szymanowski wiedział, że aby jego sztuka pozostała żywa dla przyszłych pokoleń, konieczna jest otwartość na nowe formy wyrazu i współpracy – formy, jakich w czasie, gdy powstawała jego muzyka, jeszcze nie znano. Żywotność jest cechą teraźniejszości.

O

dkrywając choreograficzny potencjał Harnasiów, eksplorowaliśmy kilka ścieżek pozwalających rozłożyć partyturę na atomy fizycznego doświadczenia i procesu. Nasze eksperymenty sięgają aż do fundamentów tańca: ciała – czasu – przestrzeni, by po rekombinacji ukazać je na nowo, w świeżej formie. Taniec na żywo, nowe fotograficzne i filmowe ujęcia Tatr oraz rozwijająca się coraz szybciej sztuczna inteligencja, wytrenowana na godzinach górskiego materiału filmowego zmiksowanego z rejestracją ruchu w specjalnie przygotowanej choreografii, tworzą innowacyjny język wizualny i motywy ruchowe, które – niekiedy w czasie rzeczywistym – współtworzą oryginalną narrację całego dzieła. Muzyka do A Body for Harnasie jest wykonywana na żywo – i znajduje odzwierciedlenie w świetle, ruchu, obrazie oraz płynnej rzeźbie.

4

Kluczowe są tu nowe formy „tańca”, choć proces powstawania tańca na żywo na potrzeby filmu i przechwytywania ruchu jest w pewnych aspektach wysoce konwencjonalny. Każdy element dzieła wywodzi się z tego analogowego tańca – wykonywanego na żywo przez trio dwóch mężczyzn i kobiety, odzwierciedlających oryginalne postaci u Szymanowskiego lub przynajmniej korespondujących z nimi. Proces pracy w studiu to połączenie przekazu między ciałami, nauki fraz tanecznych, pracy z tancerzami postrzeganymi jako byty architektoniczne oraz serii zadań improwizacyjnych, w których tancerze, pozostając w ogólnie zarysowanych ramach, mają swobodę generowania własnego języka. Następnie jest on redagowany, udoskonalany i układany w porządku odpowiadającym poszczególnym częściom partytury. Taneczne trio jest filmowane z wielu kamer i w różnego stopnia zbliżeniach, dodatkowo zapisywane są także dane pozwalające na przechwytywanie ruchu. Podczas tego procesu filmowane są też partie indywidualne tancerzy oraz udzielane im na bieżąco instrukcje dotyczące nowych wyrazów tanecznych.

W efekcie na koniec filmowania mamy do dyspozycji bank materiału ruchowego, gotową sekwencję tria i serię fragmentów fizycznych – we wszystkich wypadkach dane są zarejestrowane przy użyciu technologii przechwytywania ruchu.

Niezwykłe wzory, świeże formy Dzięki trenowaniu sztucznej inteligencji na fragmentach tańca na żywo i spójnych frazach powstają nowe oryginalne ruchy – sztuczna inteligencja i człowiek wzajemnie inspirują się w twórczym działaniu.

Dane z przechwytywania ruchu tanecznego przenoszone są na nieruchome ujęcia gór wykonane z drona, co skutkuje powstaniem nietypowego rodzaju ruchu.

Zdjęcia gór są wprowadzane w sekwencje NOSPR • luty–marzec 2024

Wayne McGregor, fot. Pål Hansen

tańca i modyfikują ich przepływ, przez co powstają niezwykłe wzory, a dane z przechwytywania ruchu przeszczepia się na obrazy przestrzenne, by powstały świeże formy. Wskutek tego procesu, przeformowaniu podlega też „słownictwo taneczne”, które dostarcza wskazówek do wytworzenia kolejnej fazy ruchu.

Taniec, krajobraz i sztuczna inteligencja Wyłania się nowe kontinuum czasowe, a w nim zatracają się tradycyjne konwencje tańca i przestrzeni. Zaciera się granica pomiędzy tym, co „prawdziwe”, a tym, co „sztuczne”. Taniec, krajobraz i sztuczna inteligencja płynnie łączą się w jedną całość. Ostatnia faza projektu polega na wpleceniu wszystkich tych strumieni kinetycznego języka w partyturę – w tym zadaniu kompozycyjnym kierujemy się szczegółową analizą partytury, a z niej wyprowadzamy sposób, w jaki tematy i obrazy zostaną wyświetlone na rzeźbie kinetycznej. Testowanie i dopracowanie ruchu rzeźby kinetycznej są dodatkowym

elementem ruchowym, który wieńczy prace nad realizacją A Body for Harnasie.

Legendarne dzieło Nie ulega wątpliwości, że ważną inspiracją dla powstania Harnasiów było Święto wiosny Strawińskiego. Podobieństwo Harnasiów do tego legendarnego dzieła przejawia się w wielu aspektach: żywiołowych rytmach, podejściu do folkloru czy sposobie użycia orkiestry. Tutaj także od początku mieliśmy do czynienia z ideą partytury dla baletu, gotowej do tańca i – w duchu wielkich projektów Diagilewa – pomyślanej jako Gesamtkunstwerk. A Body for Harnasie stanowi próbę ujęcia tego imponującego dzieła muzycznego w ramy właściwe naszym czasom. Osiągamy ten cel, tworząc obiekt choreograficzny, który proponuje nową definicję tańca w sali koncertowej przy użyciu fizycznej rzeźby kinetycznej stale przetwarzanej przez ruch i sztuczną inteligencję.

Mamy nadzieję, że Szymanowski byłby tym projektem podekscytowany i może nawet nieco zaskoczony. I Diagilew też!

Wayne McGregor

A Body for Harnasie to koprodukcja Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach i London Philharmonic Orchestra, realizowana przy wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza, według koncepcji i produkcji Studia Wayne McGregor, współfinansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Partner projektu: Concertgebouw Brugge.

nospr.org.pl

5

Jak wykorzystać technologię, by niemożliwe stało się możliwe?

Twórcy A Body for Harnasie stanęli przed wyjątkowym wyzwaniem. Jak (i gdzie) umieścić tancerzy w przestrzeni zarezerwowanej do tej pory wyłącznie dla orkiestry? Jak wykorzystać technologię, by w sali koncertowej zrealizować balet? O wychodzeniu poza ramy tradycyjnego doświadczenia muzyki, eksperymentach ze sztuczną inteligencją i o tym, co o nas mówią nasze koncertowe zwyczaje, z Ewą Bogusz-Moore, dyrektor naczelną i programową NOSPR, rozmawia Szymon Maliszewski.

fot. Jacek Poremba

6

Szymon Maliszewski: Spotykamy w okresie między dwoma wydarzeniami specjalnymi tego sezonu – Czarną maską Krzysztofa Pendereckiego i A Body for Harnasie z muzyką Karola Szymanowskiego. Czego możemy się spodziewać po tym drugim spektaklu?

Ewa Bogusz-Moore: A Body for Harnasie to kolejny projekt, który wychodzi poza ramy tego, co rozumiemy jako tradycyjny koncert. Podobnie było podczas Czarnej maski, którą zrealizowaliśmy w wersji semi-stage. Pojawił się tam ruch sceniczny, artyści wychodzili z różnych stron, także z widowni, był chór i rozwiązania dramaturgiczne, które sprawiły, że było to bardzo wielowymiarowe doświadczenie.

W projektach takich jak Czarna maska czy A Body for Harnasie eksperymentujemy i szukamy, jak daleko możemy przesunąć horyzont tego, co jest możliwe w naszej sali. Nie znaczy to, że nagle będziemy zmieniać wszystko, co dzieje się w NOSPR. Jednak czasem warto przyjrzeć się kanonom czy zwyczajom koncertowym i zastanowić się, na ile ich granice są płynne, na ile możemy je poszerzać i sprawiać, żeby to, czego doświadczamy w sali koncertowej, rezonowało z tym, jak wygląda współczesny świat. Nasza produkcja Harnasiów będzie właśnie taką próbą. Jest to balet, więc w formie, w jakiej zaplanował go Szymanowski, nigdy nie mógłby być zrealizowany w NOSPR – nasza infrastruktura nie została zaprojektowana pod kątem utworów z akcją sceniczną. Pytanie, NOSPR • luty–marzec 2024

fot. Jacek Poremba

„AI” to buzzword, które obecnie pojawia się niemal wszędzie. Jest to również narzędzie z ogromnym potencjałem artystycznym. które sobie zadałam na samym początku tego projektu, brzmiało: czy możemy wykorzystać technologię, żeby to, co niemożliwe, stało się możliwe.

Zdradzi Pani, jak to będzie wyglądało?

Istotą baletu jest taniec, który łączy się z muzyką. U nas jednak tancerzy nie będzie na estradzie, ponieważ to przestrzeń zarezerwowana dla orkiestry.

Pojawi się jednak nowy element – ogromnych rozmiarów przestrzenna instalacja wideo, która będzie unosiła się nad estradą.

Instalacja, którą nazywamy czasem rzeźbą kinetyczną, zbudowana jest z ekranów prezentujących specjalnie stworzoną warstwę wideo. Przedstawia ona trójkę tancerzy w choreografii przygotowanej przez Wayne’a McGregora. Obraz nie jest jednak dosłowny – podlega nieustannym przekształceniom przez sztuczną inteligencję, wytrenowaną na wielu godzinach nagrań

Wayne wykorzystuje w swoich produkcjach nowe technologie i multimedia.

Dlatego wiedziałam, że będzie idealną osobą do zrealizowania baletu w sali koncertowej NOSPR. tatrzańskich krajobrazów oraz tysiącach zdjęć z Podhala. „AI” to buzzword, które obecnie pojawia się niemal wszędzie. Jest to również narzędzie z ogromnym potencjałem artystycznym. W naszym projekcie eksperymentujemy, jak AI może wpłynąć na nieoczywistość tego, co widzimy. Jednocześnie sama rzeźba będzie również swego rodzaju „mechanicznym tancerzem”, ponieważ tworzące ją ekrany będą się poruszały, tworząc dodatkową warstwę dramaturgiczną.

Rola dyrektora instytucji w takich projektach jest dość dyskretna, ale również bardzo odpowiedzialna. Jest Pani inicjatorką projektu, jednak nie ma Pani nospr.org.pl

wpływu na ostateczny kształt tego, co zobaczymy na scenie. Czy w związku z tym ma Pani tremę?

Oczywiście! Takie projekty są szalenie trudne. Nie tylko od strony artystycznej, bo chcemy stworzyć coś nowego i pięknego, ale również od strony organizacyjnej.

Harnasiów planowaliśmy już od dawna, były momenty, kiedy myślałam, że to się nie wydarzy. I nie była to tylko kwestia pieniędzy, ale wielu zmiennych elementów, rozwiązań technologicznych, które musieliśmy opracować od zera, i trudno było przewidzieć, czy wszystko zadziała tak, jak chcemy. Cały czas było spore ryzyko od strony organizacyjnej. Ale jest też inne ryzyko. Rzeczywiście, jako dyrektorka mogłam połączyć artystów z różnych dziedzin zgodnie ze swoją intuicją, ale to nie ja decyduję o tym, co zobaczymy podczas spektaklu. W momencie zamówienia nie wiem, jaki będzie efekt końcowy.

Taka niepewność pojawia się za każdym razem, kiedy zamawia się nowy utwór.

Można złożyć zamówienie u cenionego kompozytora lub kompozytorki, jednak nigdy nie ma gwarancji, że właśnie tym razem stworzą dzieło życia. Pytanie, czy w takim razie warto w ogóle podejmować ryzyko. Uważam, że tak. Co więcej, uważam, 7

że trzeba i że instytucja taka jak NOSPR jest do tego w pewien sposób powołana.

Beethoven brzmi w naszej sali wybitnie.

Ale zarówno sala, jak i nasza orkiestra to instrumenty, które mogą umożliwić objawienie się nowego Beethovena. Dlaczego właśnie nie tu miałoby nastąpić prawykonanie nowej Eroiki? Historia muzyki to

Siedząc na widowni, sami decydujemy, na co chcemy patrzyć w danym momencie, co innego przykuwa naszą uwagę, i dzięki temu tworzymy nasze własne, unikalne przeżycie. otwarta księga. W takich miejscach mogą powstawać wielkie produkcje, które promieniują na cały świat. Mamy wyjątkową pozycję, która ułatwia nam podejmowanie współpracy z innymi „zawodnikami wagi ciężkiej”.

Kto jeszcze przyczynił się do powstania A Body for Harnasie?

8

fot. Jacek Poremba

Pomysł wyszedł od nas, ale jak już wspomniałam, takie projekty są na tyle drogie i skomplikowane, że często wymagają współpracy z innymi instytucjami partnerskimi. Spektakl robimy w koprodukcji z London Philharmonic Orchestra i przy wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza.

Jeśli zaś chodzi o stronę artystyczną, tu również nie ma żadnych przypadków. Od strony muzycznej spektakl przygotowuje Edward Gardner, pierwszy dyrygent London Philharmonic Orchestra, który bardzo dobrze zna i kocha muzykę Szymanowskiego. Miałam okazję pracować z nim przy nagraniach utworów Szymanowskiego i Lutosławskiego dla wytwórni Chandos. Kiedy zwróciłam się do niego z propozycją, zareagował z ogromnym entuzjazmem. Z kolei Wayne McGregor, reżyser i choreograf, to jedna z największych światowych gwiazd w swojej dyscyplinie. Pełni funkcję choreografa rezydenta w The Royal Ballet, a szeroka publiczność może kojarzyć jego nazwisko z filmowych hitów o Harrym Potterze czy teledysków Radiohead, w których odpowiadał za reżyserię ruchu.

Wayne bardzo mocno wykorzystuje w swoich produkcjach nowe technologie i multimedia. Dlatego wiedziałam,

że będzie idealną osobą do rozwiązania kwestii, jak wykorzystać technologię, żeby w sali koncertowej, pozbawionej kanału orkiestrowego i sceny dla tancerzy, zrealizować balet. Kiedy zaczynaliśmy rozmowy o Harnasiach, Wayne pracował akurat nad Świętem wiosny Strawińskiego.

Był całkowicie zafascynowany klimatem słowiańskiego folkloru i dlatego bardzo entuzjastycznie odniósł się do możliwości bliższego poznania tego świata od strony kultury podhalańskiej.

Moment, kiedy połączyłam Edwarda Gardnera i Wayne’a McGregora i opowiedziałam im o pomyśle na produkcję Harnasiów w NOSPR, był zupełnie magiczny.

Od razu zaiskrzyło i można powiedzieć, że „the rest is history”. Oczywiście, jak mówiłam wcześniej, nie zawsze była to łatwa podróż. Mało brakowało, a projekt zostałby NOSPR • luty–marzec 2024

zarzucony, ale ogromnie się cieszę, że już wkrótce stanie się rzeczywistością.

Tydzień po premierze w Katowicach spektakl będzie wykonany w Londynie, a następnie w Brugii w Belgii.

To nie pierwszy w tym roku projekt z Szymanowskim w roli głównej.

Nim jeszcze rozpoczął się sezon, mieliśmy w Katowicach drugą edycję Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. Karola Szymanowskiego. Podobnie jak Harnasie, konkurs był okazją do zachwycenia się na nowo muzyką jego patrona. Usłyszeliśmy mnóstwo jej nowych, oryginalnych interpretacji, zobaczyliśmy, jak wiele jest w niej do odkrycia. Cieszę się, że Szymanowski nie przestaje inspirować i że to właśnie w Katowicach dzieje się tak dużo fascynujących projektów.

Jesteśmy na półmetku sezonu, który odbywa się pod hasłem „Olśnienia i powroty”. Co było dla Pani największym olśnieniem do tej pory?

Zdecydowanie Czarna maska. Podczas tego wieczoru mogliśmy spojrzeć na nowo na naszą orkiestrę, salę i muzykę Pendereckiego. Udało się stworzyć spektakl, który otaczał nas ze wszystkich stron. Orkiestra była jego sercem, nadawała rytm, podczas gdy soliści przemieszczali się po całej przestrzeni. To było zupełnie coś innego niż koncerty, których doświadczamy na co dzień.

Co jeszcze w takim razie czeka nas w najbliższych miesiącach? Szykują się jeszcze jakieś szczególne olśnienia albo wielkie powroty?

Jeśli chodzi o powroty, to cały czas zapraszamy na spotkania z byłymi dyrektorami NOSPR. W tym sezonie mamy niezwykłą możliwość posłuchania prawie wszystkich dyrektorów artystycznych orkiestry ostatnich czterdziestu lat. To panteon wielkich dyrygentów, z których każdy zostawił w Katowicach cząstkę siebie.

Natomiast jeśli chodzi o olśnienia, to mogę uchylić rąbka tajemnicy i zdradzić, co czeka nas podczas jednego z koncertów Festiwalu Katowice Kultura Natura. Po raz pierwszy w NOSPR gościć będzie Klaus Mäkelä, 27-latek, który szturmem wdarł się do czołówki najlepszych dyrygentów świata. W NOSPR stanie na czele legendarnej Royal Concertgebouw Orchestra z Amsterdamu. Wkrótce ogłosimy resztę programu festiwalu. Jestem przekonana, że każdy znajdzie w naszym repertuarze wiele powodów do odwiedzenia NOSPR i że czeka nas wiele olśniewających momentów.

Było to widać również podczas transmisji w Medici.tv.

Tak, cieszę się, że to wydarzenie było transmitowane na cały świat. Po wcześniejszych koncertach symfonicznych dla Medici teraz mogliśmy pokazać telewidzom NOSPR z innej strony. Choć to, co było widać w telewizji, było zaledwie jednym spojrzeniem, ukształtowanym przez wizję reżysera transmisji – bo kamera prezentuje tylko jedno z tysięcy możliwych spojrzeń. Siedząc na widowni, sami decydujemy, na co chcemy patrzyć w danym momencie, co innego przykuwa naszą uwagę, i dzięki temu tworzymy nasze własne, unikalne przeżycie. Dlatego nieustająco zapraszam wszystkich do NOSPR i doświadczania muzyki na żywo. nospr.org.pl

Justyna Ołów w roli Czarnej Śmierci, Czarna maska Krzysztofa Pendereckiego 23.11.23, fot. Grzegorz Mart

9

Hity miesiąca 10.02.2024

Wenezuelską pianistkę i kompozytorkę, laureatkę III nagrody zdobytej w XIII Konkursie Chopinowskim w 1995 roku, okrzyknęła zjawiskiem sama Martha Argerich. W swojej podopiecznej odkryła talent do improwizowania. Aby osiągnąć biegłość w tej dziedzinie, trzeba wcześniej wchłonąć i przetrawić tysiące stron fortepianowej literatury. Montero ma je w małym palcu, ogromne doświadczenie pozwala jej na zachowanie dystansu, cytowanie, a nawet… igranie z tradycją. Na koncertach improwizuje na zadane tematy, proponuje podobne zabawy w sieci, w których wymyśla nowe kompozycje na motywach podsuniętych przez internautów. Nie wierzycie?

Spróbujcie szczęścia na stronie Gabrieli: http://www.gabrielamontero.com.

fot. Anders Brogaard

Laureatka Konkursu Chopinowskiego

15.02.2024 fot. Radosław Kaźmierczak

10

Happy birthday, Maestro Lutosławski!

Witold Lutosławski obchodziłby dzisiaj 111. urodziny i z tej okazji napisałby zapewne jakąś miniaturę. Kondensował bowiem to, co chciał powiedzieć, latami szlifował własne koncepcje formy uwzględniające możliwości percepcyjne słuchacza. Był przeciwnikiem przesady i rozgadania. Dlatego to właśnie jego miniatury wezmą na warsztat muzycy tego koncertu. W programie znajdą się m.in. efektowne Wariacje na temat Paganiniego z 1941 roku, które kompozytor grywał w trakcie okupacji w warszawskiej kawiarni Aria, cykl pieśni Chantefleurs et chantefables, które dowcipnie odbijają treść surrealistycznych wierszyków dla dzieci, zapewniając kapitalną zabawę także dorosłym, czy Subito – ostatni utwór Lutosławskiego z efektowną figurą przypominającą… uderzenie pioruna.

NOSPR • luty–marzec 2024

24.02.2024

Feeria barw i emocji.

Ranchera flamenca

fot. Antonio Rojo

Współczesny symbol flamenco – pierwsza w historii tego fenomenu kulturowego kobieta, która śpiewa przy własnym fortepianowym akompaniamencie. Mimo młodego wieku już określana jest ikoną stylu.

Sześciokrotnie nominowano ją do nagrody muzycznej Latin Grammy. W Katowicach María Toledo wraz z zespołem zaprezentuje najnowszy album Ranchera flamenca.

Jej wyjątkowa koncepcja to połączenie tradycyjnych meksykańskich ballad rancheras z rytmami różnych odmian flamenco. Śpiewaczka rzuca nowe światło na popularne pieśni i piosenki rozsławione przez artystów takich, jak Rocío Dúrcal, Juan Gabriel czy José Alfredo Jiménez.

29.02.2024

Baśniowe obrazy w kameralistyce

fot. Bartek Barczyk

nospr.org.pl

Idea utworów charakterystycznych – oddających konkretne nastroje miniatur instrumentalnych – jak ulał pasowała do filozofii muzycznego romantyzmu. Na program tego wieczoru złożą się krótkie utwory – mikroopowieści nasycone baśniowością i niesamowitością. Takie właśnie są Baśniowe obrazki Roberta Schumanna.

Pohádka (czyli „bajka”) Leoša Janáčka to już muzyka bardziej ilustracyjna: kilka wybranych scen z rosyjskiej baśni o carze Bieriendieju. Rozświetlona noc Arnolda Schönberga jest zaś programową opowieścią dla dorosłych. Oparta na wierszu Richarda Dehmela poruszającym kwestie wierności i przebaczenia porywa ciągłym falowaniem emocji i odzwierciedlonym w dźwiękach erotycznym napięciem.

11

2.03.2024

Kwartet Śląski i Szymon Nehring

fot. Bartek Barczyk

fot. Simon Pauly

14.03.2024

Kwartet Śląski – 44 lat doświadczenia i tysiące występów w najsłynniejszych salach koncertowych świata. W tym sezonie zespół prezentuje arcydzieła muzyki kameralnej ze szczególnym uwzględnieniem dzieł twórców polskich. Kontrapunktem polskim tego wieczoru będzie więc kompozycja Zbigniewa Bargielskiego.

W programie także absolutne arcydzieło gatunku: Kwintet fortepianowy f-moll op. 34, dla którego Johannes Brahms długo szukał odpowiedniej formy. Początkowo napisał go jako kwintet smyczkowy z dwiema wiolonczelami, następnie jako utwór na dwa fortepiany, wreszcie – w wersji, którą znamy dziś. Wydaje się najdoskonalsza: fortepian w ciągłym dialogu z kwartetem.

Dialogu podjął się znakomity pianista, laureat XVIII Konkursu Chopinowskiego – Szymon Nehring.

Pierścień Nibelunga O dziełach operowych Wagnera mówi się, że to sztuka totalna, która dąży do zintegrowania muzyki, libretta, scenografii i reżyserii. Zmierzch bogów jest dziełem wyjątkowym, także za sprawą bogatej orkiestracji podkreślającej dramatyczność scen. Wagner wykorzystuje różnorodne środki muzyczne, aby przekazać emocje, budować napięcie i wprowadzać słuchaczy w mitologiczne światy. Zdaniem wielu to właśnie Zmierzch bogów zainspirował J.R.R. Tolkiena do stworzenia Władcy Pierścieni. Analogie? Morderstwo Deagola przez Smeagola podczas walki o pierścień wydaje się być odzwierciedleniem konfliktu Fasolta i Fafnera. Hobbici przypominają wyglądem małych Nibelungów, a pojawiający się zarówno u Wagnera, jak i u Tolkiena pierścień jest symbolem władzy nad światem.

12

NOSPR • luty–marzec 2024

16.03.2024

Muzyczna podróż w przeszłość

fot. Grzesiek Mart

Ten koncert jest podróżą na poły archeologiczną. Jeśli jesteście fanami Netflixowej produkcji 1670, macie okazję, żeby przekonać się, jak naprawdę brzmiała muzyka tamtych czasów. W programie m.in. msza żałobna Andrzeja Siewińskiego, nieco dziś zapomnianego, acz wartego uwagi polskiego kompozytora czasów baroku.

Muzyka przenosi nas w czasie do staropolskich egzekwii odprawianych nad złożoną na katafalku trumną ozdobioną obowiązkowym wówczas portretem nieznanego nam XVII-wiecznego zmarłego.

Zakonnika? Szlachcica, może magnata?

A może nawet króla, jeśli weźmiemy pod uwagę kunszt utworu napisanego na cztery głosy, dwoje skrzypiec, dwa oboje oraz basso continuo.

29.03.2024

Via crucis jest w twórczości Ferenca Liszta tym, czym w dorobku Wolfganga Amadeusa Mozarta Requiem d-moll. Co prawda utwór został ukończony i nie narosły wokół niego legendy (jak choćby ta, że Mozart pisał mszę żałobną na własną śmierć). Jednak Via crucis uchodzi dziś za najważniejsze dzieło sakralne Liszta.

I w odróżnieniu od Mozarta, Liszt pisał je jako człowiek głęboko wierzący. Składa się z 15 części, a każda odnosi się do innej stacji drogi krzyżowej i kolejnych etapów męki Chrystusa: od skazania na śmierć po złożenie w grobie. Po raz pierwszy zostało wykonane przed niespełna stu laty – w 1929 roku. Dzień premiery wybrano nieprzypadkowo: był to Wielki Piątek. nospr.org.pl

fot. Karolina Hayder

Via crucis na Wielki Piątek

13

Philippe Herreweghe, fot. Michel Hendrickx

PASJA WSZECH CZASÓW To już czwarta wizyta Philippe’a Herreweghego w NOSPR. Belgijski dyrygent jest legendą świata muzyki dawnej. Mówił, że kiedy w roku 1970 powołał do życia Collegium Vocale Gent, z miejsca stali się najlepszym zespołem wokalnym tego typu, ponieważ… byli jedyni. Dziś krajobraz wygląda całkowicie inaczej. W niemal każdym większym ośrodku kulturalnym działa co najmniej jeden zespół muzyki dawnej, niektórzy kontratenorzy cieszą się statusem celebrytów niczym gwiazdy Hollywood, a w niejednym nagraniu barokowych tańców pobrzmiewają jazzujące rytmy.

I co na to wszystko Herreweghe?

14

W

jednym z wywiadów założyciel Collegium Vocale Gent powiedział, że kompozytorów takich jak Bach czy Beethoven każde pokolenie musi odkryć na nowo, po swojemu. Szczególnie dzieła takie jak Pasja według św. Mateusza w każdej epoce nabierają nowego znaczenia. W ostatnich latach z pewnością nie możemy narzekać na brak nowych, oryginalnych interpretacji muzyki barokowej. W tej mnogości coraz wyraźniej rysuje się jednak rozróżnienie na tych artystów, którzy poszukują autentycznego brzmienia historii, i tych, którzy lubią puścić wodze fantazji i traktować historyczne wskazówki wykonawcze jako punkt wyjścia do indywidualnych poszukiwań.

Herreweghe przyznaje dziś, że nagrania, które realizował w latach 70., współcześnie brzmią dla niego jak muzyka z innej epoki. Może więc i jego spojrzenie na Pasję będzie inne teraz niż parę lat temu?

Koncert, na który zapraszamy Was na tydzień przed NOSPR • luty–marzec 2024

Wielkanocą, zyskuje więc dodatkowy wymiar: to okazja do postawienia pytań o to, co w naszym życiu ulega zmianom, a co bez względu na upływ czasu pozostaje uniwersalne. Przestrzenią zaś do podobnych refleksji będzie oczywiście jedno z największych dzieł w historii muzyki – Pasja według św. Mateusza Johanna Sebastiana Bacha.

Kiedy Herreweghe gościł w Katowicach pięć lat temu, poprowadził wykonanie drugiej z zachowanych w całości pasji – tej opartej na Ewangelii według św.

Jana. Utwór, który usłyszymy tym razem, ma znacznie większe rozmiary, liczniejsze partie solowe, podwójny chór i podwójną orkiestrę. Znajdują się w nim jedne z najpiękniejszych arii skomponowanych przez Bacha.

To dzieło pod każdym względem niezwykłe, podobnie jak niezwykłe były okoliczności jego powstania i dalsze losy partytury.

Zmartwychwstanie po stu latach „Napisać Pasję według św. Mateusza i nie wziąć za to ani grosza – to po prostu hańba. Na coś takiego sztuka nie może sobie pozwolić…” – oburza się George Frideric Handel dyskutujący z Bachem w dramacie Paula Barza Kolacja na cztery ręce. Opowiada on o spotkaniu obu kompozytorów, do którego w rzeczywistości... nigdy nie doszło. W słowach Handla jest jednak ziarno prawdy: Bach nigdy nie otrzymał oficjalnego zamówienia na największe ze swych dzieł. Co więcej, sposób, w jaki skonstruował utwór, spotkał się z zastrzeżeniami oficjeli odnośnie do jego poprawności teologicznej.

Lipsk był bowiem konserwatywny i zasadniczy: w wielkopiątkowych prezentacjach pasji tekst Ewangelii nie mógł podlegać żadnym modyfikacjom.

W libretcie Pasji według św. Mateusza mamy tymczasem istne bogactwo poezji, która tworzy fundamenty licznych arii, recytatywów i chórów. Biblijny tekst w ustach Ewangelisty brzmi natomiast – jak to określił Herreweghe – „niczym Szekspir, a nawet lepiej”. Całość tworzy pełne dramatyzmu misterium, które daleko wykracza poza to, czego w czasach jego premiery oczekiwano od muzyki kościelnej. We wspomnianej sztuce Barza Bach z rozgoryczeniem zwierza się sławniejszemu za życia interlokutorowi: „No, a teraz ta moja Pasja według św. Mateusza – to jest przecież naprawdę rzecz niczego sobie. A co się o niej pisze tu, w Lipsku? Że to się nie nadaje do kościoła. Że to się nadaje do opery”.

Może właśnie dlatego za życia kompozytora dzieło wykonano zaledwie kilka razy, i to wyłącznie w Lipsku.

Przez długi czas po śmierci Bacha Pasją, podobnie jak resztą jego twórczości, interesowali się jedynie nieliczni. Musiało minąć blisko sto lat, zanim ktoś w zakurzonej partyturze dostrzegł błysk geniuszu, który warto wydobyć z mroków historii. W 1829 roku 20-letni wówczas Felix Mendelssohn poprowadził historyczne nospr.org.pl

wykonanie Pasji w Berlinie – był to pierwszy raz, gdy utwór zabrzmiał poza murami lipskiego kościoła św.

Tomasza. Już od pierwszych prób muzycy przecierali oczy, zdumieni tym, ile w tej partyturze jest pięknych melodii, jak szalenie wyrafinowana i logiczna jest jej konstrukcja harmoniczna, jak subtelna i sugestywna jest retoryka każdej frazy.

Tak rozpoczął się międzynarodowy renesans twórczości Bacha. Gdyby nie magnetyczna siła Pasji, możliwe, że partytury kantora z Lipska leżałyby zapomniane jeszcze wiele, wiele lat, pokrywając się coraz grubszą warstwą kurzu. Co więc jest takiego w tym utworze, że wystarczył jeden koncert, by świat przypomniał sobie o Bachu?

Oblicza Pasji Potencjał dramaturgiczny Pasji najczęściej odbieramy jedynie intuicyjnie, poprzez obrazy, które muzyka wywołuje w naszej wyobraźni. Znamy jednak próby scenicznych czy też półscenicznych opracowań Bachowskiego arcydzieła. Jedną z nich była inscenizacja Petera Sellarsa, guru (a według innych – antychrysta) operowej awangardy, zrealizowana wspólnie z sir Simonem Rattle’em w 2010 roku w Filharmonii Berlińskiej. Sellars opowiadał wówczas, że dla niego „to muzyka ostatecznego schronienia. To muzyka, która czeka na ciebie, kiedy życie staje się najtrudniejsze, a do głosu dochodzą najgłębiej skrywane lęki i demony.

To muzyka, przy której wszystkie kwestie stylu i mody po prostu przestają mieć znaczenie”.

Paradoksalnie, kiedy słuchamy różnych historycznych nagrań Pasji, to właśnie różnice stylistyczne wydają się wysuwać na pierwszy plan. Interpretacja Wilhelma Furtwänglera z wczesnych lat 50. XX wieku brzmi dla nas anachronicznie i niemożliwie wolno; niestylowo rozwibrowana całość jest nam wręcz obca.

Jednak dla niemieckiego dyrygenta wykonanie tego utworu było swego rodzaju rytuałem, może nie będzie przesadą, jeśli powiemy, że rytuałem pokuty i oczyszczenia. Gdy świat debatował nad jego niejednoznacznym i pełnym dramatów uwikłaniem w kulturę muzyczną III Rzeszy, Furtwängler pozbawiony możliwości zagranicznych koncertów spędzał całe dnie w domu, przegrywając fragmenty Pasji według św.

Mateusza. Kiedy po oczyszczeniu ze wszystkich zarzutów w 1950 roku dyrygował Pasją w Buenos Aires, na widowni siedział ośmioletni Daniel Barenboim. Jak wspominał po latach, interpretacja Furtwänglera wywarła na nim tak ogromne wrażenie, że właśnie podczas tego koncertu postanowił zostać dyrygentem.

Jakie będzie oblicze Pasji w interpretacji Philippe’a Herreweghego w 2024 roku? Co podczas tego koncertu usłyszymy o świecie, w którym żyjemy?

Zapraszamy na przejmującą i prawdziwie ponadczasową opowieść o słabości i bólu. O zdradzie i śmierci.

Przede wszystkim jednak – o miłości i jej sile.

15

Kultura nieustannie odnawiana Do nowych inicjatyw realizowanych przez Dział Edukacji NOSPR dołącza edycja specjalna programu edukacyjnego CRC związana z dostępnością instytucji, jaką jest NOSPR.

fot. Iza Lechowicz

D

ostępność to nie tylko jak najszersze udostępnianie oferty programowej – projektowanie wydarzeń tak, by były dostępne dla wszystkich. To również udostępnianie treści kultury, która – jak twierdzi Nicholas Carr, amerykański pisarz i publicysta, autor przetłumaczonego na 20 języków bestsellerowego Płytkiego umysłu – „aby żyć, musi być nieustannie odnawiana w umysłach każdego pokolenia”. Stąd pomysł, by powiązać potencjały i potrzeby. Włączenie się do programu CRC (Corporate Readiness Certificate) pozwoli zrealizować zadanie sformułowane przez Carra w ramach projektu specjalnego integrującego muzykę i nowe technologie.

Jakość, rożnorodność, pragmatyzm Wierzymy, że najlepiej zrobić to, tworząc skondensowaną mapę muzyki – kompendium najciekawszych wydarzeń ostatnich lat, nowych miejsc i wartościowych inicjatyw dla kultury. Wielkim atutem programu CRC jest jakość, różnorodność i pragmatyzm oferowanej wiedzy, a także możliwość bezpośredniego wglądu we współczesny świat zawodowy. Nic dziwnego, że popularność programu stale wzrasta, a liczba zgłoszeń w ubiegłej edycji osiągnęła cztery i pół tysiąca.

oraz Kyndryl stanowi ofertę dla aktywnych studentów i młodych absolwentów (do roku od ukończenia studiów) z całej Polski otwartych na wiedzę i praktyczne umiejętności. Kursy w formule online prowadzą eksperci związani z korporacjami odpowiedzialnymi za program. Zakres kursów jest bardzo szeroki – obejmują one tematy takie jak „Design Thinking”, „Project Management”, „Data Science” i wiele, wiele innych.

Z kolei siła NOSPR to moc bezpośredniego doświadczania arcydzieł muzyki klasycznej prezentowanej przez wybitnych artystów, a także inspiracja do zgłębiania wiedzy, poszerzania perspektyw i percepcji odbiorców. Jako integralną część edycji specjalnej programu zaoferujemy więc możliwość wniknięcia do świata muzyki wykonywanej i odbieranej na żywo, zwiedzanie NOSPR, a także wykłady z dziedziny neuroestetyki i innowacji w dziedzinie muzyki uwzględniających najnowsze technologie. Wraz z artystami, performerami, wynalazcami, innowatorami stworzymy także laboratorium do wypracowania skutecznych sposobów współtworzenia i udostępniania muzyki wraz ze środowiskiem osób o bardzo zróżnicowanych potrzebach.

Program dla młodych Ten flagowy program edukacyjny realizowany od 2013 roku przez ING Hubs Poland, Accenture, EY 16

NOSPR • luty–marzec 2024

Akademia NOSPR. Poznajcie ich i posłuchajcie!

fot. Grzesiek Mart

Od października ubiegłego roku 16 młodych utalentowanych muzyków bierze udział w czwartej edycji programu stypendialno-mentorskiego Akademia NOSPR. Program nie tylko umożliwia grę w renomowanej orkiestrze, ale także rozwój warsztatu pod kierunkiem mentorów – muzyków NOSPR.

Z

akres przedsięwzięcia jest jednak znacznie szerszy: obejmuje również udział w warsztatach, lekcjach indywidualnych oraz koncertach kameralnych i edukacyjnych. Tradycyjnie Akademicy wystąpią wiosną z dwoma koncertami w ramach serii Scena Młodych.

Najbliższe wydarzenie odbędzie się 11 marca o godz. 19.30 w sali koncertowej NOSPR. Będzie to pierwszy w tej skali samodzielny projekt orkiestrowy Akademii NOSPR. W wykonaniu połączą siły uczestnicy bieżącej i poprzednich edycji programu. Zespół poprowadzi Vincent Kozlovsky, polski dyrygent młodego pokolenia, z którym muzycy Akademii NOSPR mieli okazję – z sukcesem – współpracować w maju 2023 roku podczas koncertu w stolicy Szwecji w ramach kooperacji NOSPR i Konserthuset Stockholm.

nospr.org.pl

Wartki, barwny i dynamiczny – taki będzie program tego wydarzenia. Występ otworzy, jak oceniał Stefan Kisielewski, „krwisty kawał zdrowej i smacznej muzyki”, czyli Koncert na orkiestrę smyczkową Grażyny Bacewicz, jedno z arcydzieł polskiego neoklasycyzmu.

Drugi punkt programu – Koncert g-moll na organy, kotły i smyczki Francisa Poulenca – wniesie nastrój monumentalny, niepozbawiony jednak ironicznych zwrotów. Solowe partie wykonają organista Daniel Strządała i perkusistka Akademii NOSPR Zuzanna Polończyk. W finale koncertu zabrzmi Suita taneczna Béli Bartóka.

Na drugie wydarzenie z udziałem Akademii NOSPR zapraszamy 8 kwietnia o godz. 19.30. Ten koncert to idealna propozycja dla poszukiwaczy nowych brzmień, kulminacyjnym punktem wieczoru będzie bowiem prawykonanie kompozycji Artura Zagajewskiego zamówionej specjalnie dla zespołu Akademii NOSPR.

UCZESTNICY AKADEMII NOSPR 2023/2024: SKRZYPCE Wojciech Bocionek Aleksandra Rymarowicz Maryia Traihel ALTÓWKA Marta Zębik WIOLONCZELA Michał Hałoń Alicja Szydłowska KONTRABAS Adam Kadłubiec Iga Murawska FLET Joanna Dec OBÓJ Agata Bała KLARNET Eryk Oliwa FAGOT Aleksandra Skrzyniarz WALTORNIA Maciej Dujczyński TRĄBKA Kamil Jurkiewicz PUZON Eryk Mencner PERKUSJA Zuzanna Polończyk

Realizację programu stypendialno-mentorskiego Akademia NOSPR dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

17

KALENDARIUM SEZON 23/24 10.02.2024 | SOB

Luty 2024 4.02.2024 | ND godz. 12.00 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

S3

4.02.2024 | ND godz. 18.00 sala kameralna Muzyka najnowsza

K

6.02.2024 | WT

godz. 19.30 sala kameralna JazzKLUB

K

9.02.2024 | PT

godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

S2

18

godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty kameralne

NOSPR Laurence Equilbey – dyrygentka Can Çakmur – fortepian

K

Louise Farrenc I Symfonia c-moll op. 32 Clara Schumann Konzertsatz f-moll

Orkiestra Muzyki Nowej Szymon Bywalec – dyrygent

13.02.2024 | WT

godz. 20.00 sala koncertowa Koncerty specjalne

Grzegorz Pieniek Koncert akordeonowy Richard Ayres No. 42 (In the Alps – an animated concert)

Otomo Yoshihide’s New Jazz Quintet Otomo Yoshihide – gitara elektryczna Shinpei Ruike – trąbka Osamu Imagome – puzon Hiroaki Mizutani – kontrabas Yasuhiro Yoshigaki – perkusja

NOSPR Marin Alsop – dyrygentka Gabriela Montero – fortepian

15.02.2024 | CZW

godz. 19.30 sala kameralna Koncerty kameralne

K

Michał Spisak Allegro de Voiron na orkiestrę Gabriela Montero I Koncert fortepianowy „Latin” Richard Strauss Poemat symfoniczny Życie bohatera op. 40

NOSPR | KALENDARIUM | SEZON 23/24

Gabriela Montero – fortepian

Johann Sebastian Bach/ Ferruccio Busoni Chaconne d-moll César Franck Preludium, chorał i fuga Fryderyk Chopin Polonez-Fantazja As-dur op. 61 Robert Schumann Karnawał op. 9 Gabriela Montero improwizacje

My funny Valentine.

Wieczór jazzowy Orkiestra smyczkowa NOSPR Krzysztof Herdzin – dyrygent Monika Borzym – śpiew Anna Gadt – śpiew Paulina Przybysz – śpiew Miłosz Berdzik – perkusja Maciej Szczyciński – bas Aga Derlak – fortepian Nikola Kołodziejczyk – aranżacje

Koncert w 111. rocznicę urodzin i 30. rocznicę śmierci Witolda Lutosławskiego Magdalena Lucjan – sopran Ewa Andruszkiewicz – skrzypce Karolina Waloszczyk – wiolonczela Karolina Stalmachowska – obój Bartosz Pacan – klarnet Piotr Kopiński – fortepian Agnieszka Kopińska – fortepian

Witold Lutosławski Wariacje na temat Paganiniego na dwa fortepiany Preludia taneczne na klarnet i fortepian

16.02.2024 | PT

godz. 19.30 sala kameralna Muzyka dawna

Epitafium na obój i fortepian Grave, metamorfozy na wiolonczelę i fortepian Subito na skrzypce i fortepian Chantefleurs et chantefables (transkrypcja na głos i fortepian: Eugeniusz Knapik)

21.02.2024 | ŚR

Georges Barthel – flet Mechthild Karkow – skrzypce Tomasz Pokrzywiński – wiolonczela Marcin Świątkiewicz – klawesyn

22.02.2024 | CZW godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

NOSPR Paolo Bortolameolli – dyrygent Marcin Zdunik – wiolonczela

S1

Esa-Pekka Salonen LA Variations Camille Saint-Saëns I Koncert wiolonczelowy a-moll op. 33 Claude Debussy Morze. Trzy szkice symfoniczne L. 109 Benjamin Britten Cztery morskie interludia z opery Peter Grimes op. 33a

24.02.2024 | SOB

María Toledo – śpiew, fortepian

K

godz. 9.30 i 11.30 sala kameralna Koncerty edukacyjne Kalejdoskop

godz. 16.00 sala koncertowa Koncerty familijne Grupa Rodzina

Adam Tański – organy

Familijne kino muzyczne vol. 1 projekcje filmów animowanych z improwizowaną muzyką organową na żywo

godz. 19.30 sala koncertowa Muzyka Świata

Projekt realizowany we współpracy z instytucją filmową Silesia Film

19.02.2024 | PON godz. 19.30 sala kameralna Scena Młodych

Tansman Trio Roksana Kwaśnikowska – skrzypce Agnieszka Podłucka – altówka Zuzanna Sosnowska – wiolonczela

Aleksander Tansman Serenade nr 2 Roman Maciejewski Matinata Mieczysław Wajnberg Trio smyczkowe Aleksander Tansman Trio smyczkowe nr 2

20.02.2024 | WT godz. 19.30 sala kameralna JazzKLUB

K

LUty 2024

Natalia Kordiak Quintet Natalia Kordiak – głos, elektronika Przemysław Chmiel – saksofony Mateusz Kołakowski – fortepian Alan Wykpisz – kontrabas, gitara basowa Grzegorz Pałka – perkusja

Tomasz Herisz – perkusja

Łączy nas RYTM o instrumentach perkusyjnych

Johann Sebastian Bach Das musikalische Opfer (Muzyczna ofiara) BWV 1079

18.02.2024 | ND

Koncert edukacyjny dla szkół

26.02.2024 | PON

godz. 20.00 SALA KONCERTOWA Koncerty specjalne

Maria Toledo, gwiazda muzyki flamenco sześciokrotnie nominowana do prestiżowej nagrody Latin Grammy Awards, wraz ze swoim zespołem prezentuje nowy album Ranchera flamenca

Światowa premiera: A Body for Harnasie Wayne McGregor – reżyseria, choreografia Ben Cullen Williams – projekt rzeźby i inscenizacja filmowa Company Wayne McGregor – ruch NOSPR Edward Gardner – dyrygent Andrzej Lampert – tenor Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej Violetta Bielecka – kierownik chóru Vladimir Fanshil – dyrygent-asystent

Benjamin Britten Five Flower Songs op. 47 na chór a cappella Karol Szymanowski Harnasie op. 55, balet-pantomima w 1 akcie (2 obrazach) na tenor solo, chór mieszany i orkiestrę

19

29.02.2024 | CZW

godz. 19.30 sala kameralna Koncerty kameralne

K

Baśniowe obrazy w kameralistyce

Johannes Brahms Preludium i fuga g-moll WoO 10 Preludium chorałowe „Herzlich tut mich verlangen” op. 122 nr 10 Max Reger Fantazja i fuga na temat B-A-C-H op. 46

Krzysztof Katana – skrzypce Adam Krzeszowiec – wiolonczela Anna Krzeszowiec – fortepian

Robert Schumann Marchenbilder op. 114 na wiolonczelę i fortepian Leoš Janáček Pohádka na wiolonczelę i fortepian Arnold Schönberg Verklärte Nacht op. 4, opracowanie na trio fortepianowe

3.03.2024 | ND

godz. 16.00 sala kameralna Koncerty familijne Grupa Rodzina

Marzec 2024 1.03.2024 | PT

godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

S2

2.03.2024 | SOB godz. 18.00 sala kameralna Koncerty kameralne

K

3.03.2024 | ND

godz. 12.00 sala koncertowa Koncerty organowe

K

20

EKO Szoł edukacyjna baśń muzyczna z cyklu Księżniczka Muzalinda

NOSPR Lionel Bringuier – dyrygent Angela Hewitt – fortepian

Fanny Mendelssohn-Hensel Uwertura C-dur Maurice Ravel Koncert fortepianowy G-dur Henri Dutilleux Métaboles Maurice Ravel Rapsodia hiszpańska

Kwartet Śląski Szymon Nehring – fortepian

Franz Schubert XIV Kwartet smyczkowy d-moll „Śmierć i dziewczyna” D. 810 Zbigniew Bargielski I Kwartet smyczkowy „Alpejski” Johannes Brahms Kwintet fortepianowy f-moll op. 34

Monika Polaczek-Przestrzelska – fortepian, opracowanie muzyczne Marcin Lemiszewski – instrumenty perkusyjne Ewa Szawłowska – aktorka, reżyseria, scenariusz, kostiumy Katarzyna Mykietyn – opiekunka projektu

5.03.2024 | WT

godz. 19.30 sala kameralna JazzKLUB

K

Hoshii Kuba Więcek – saksofon altowy, elektronika Grzegorz Tarwid – syntezatory Max Mucha – gitara basowa Miłosz Berdzik – perkusja, glockenspiel

6.03.2024 | ŚR

Edukacyjny koncert symfoniczny dla szkół

7.03.2024 | CZW

Paweł Cal – waltornia Natalia Kawecka – waltornia Beata Ogryzek – skrzypce Aleksander Daszkiewicz – skrzypce, altówka Dawid Jadamus – altówka Adam Krzeszowiec – wiolonczela Marek Romanowski – kontrabas

godz. 12.00 sala koncertowa Koncerty edukacyjne

godz. 19.30 sala kameralna Koncerty kameralne

K

Poranek organowy Arkadiusz Bialic – organy

Johann Sebastian Bach Fantazja i fuga c-moll BWV 537 Preludium chorałowe „Allein Gott in der Höh’sei Ehr” BWV 662 Felix Mendelssohn-Bartholdy V Sonata D-dur op. 65 nr 5

NOSPR | KALENDARIUM | SEZON 23/24

Wolfgang Amadeus Mozart Kwintet waltorniowy Es-dur na waltornię, skrzypce, 2 altówki i kontrabas Serenada G-dur „Eine kleine Nachtmusik” nr 13 KV 525 Sekstet „Das Musikalisches Spass” KV 522 na 2 waltornie, 2 skrzypiec, altówkę i kontrabas

10.03.2024 | ND

godz. 12.00 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

S3

NOSPR Michał Nesterowicz – dyrygent Soyoung Yoon – skrzypce

Felix Mendelssohn-Bartholdy Koncert skrzypcowy e-moll op. 64 Jean Sibelius III Symfonia C-dur op. 52

10.03.2024 | ND

Júlia Pusker – skrzypce Christia Hudziy – fortepian

K

Joseph Joachim Romans op. 2 nr 1 Franz Schubert Rondo h-moll na skrzypce i fortepian op. 70 D. 895 Eric Tanguy Trois pièces Eugène Ysaÿe Poème élégiaque op. 12 Johannes Brahms Taniec węgierski nr 11 d-moll Taniec węgierski nr 17 fis-moll Jenő Hubay Fantasie brillante na temat z opery Carmen op. 3 nr 3

godz. 18.00 sala kameralna Koncerty kameralne

11.03.2024 | PON

godz. 19.30 sala koncertowa Scena Młodych

Orkiestra Akademii NOSPR Vincent Kozlovsky – dyrygent Daniel Strządała – organy Zuzanna Polończyk – kotły

Grażyna Bacewicz Koncert na orkiestrę smyczkową Francis Poulenc Koncert g-moll na organy, kotły i smyczki Realizację programu stypendialnomentorskiego Akademia NOSPR dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

13.03.2024 | ŚR

godz. 9.30 i 11.30 sala kameralna Koncerty edukacyjne Kalejdoskop

Zespół smyczkowy Akademii NOSPR

Wszystko w rękach smyczków o instrumentach smyczkowych

14.03.2024 | CZW

godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty symfoniczne

S1

16.03.2024 | SOB godz. 19.30 sala kameralna Muzyka chóralna

K

NOSPR Christian Karlsen – dyrygent Okka von der Damerau – sopran

Ludwig van Beethoven Uwertura „Leonora III” C-dur op. 72b Kaija Saariaho Laterna Magica Richard Wagner fragmenty dramatu muzycznego Zmierzch bogów WWV: 86D: Świt i podróż Zygfryda po Renie Śmierć Zygfryda i marsz żałobny Śmierć Brunhildy i pożar Walhalli

Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” Anna Szostak – dyrygentka Adam Myrczek – recytacja Zespół Instrumentów Historycznych „Baroque Sonus” Aleksandra Radwańska, Łukasz Krusz – skrzypce Małgorzata Józefowska, Agnieszka Mazur - oboje Justyna Młynarczyk – viola da gamba Tomasz Orlow – pozytyw Michał Goławski – klawesyn

Rekonstrukcja staropolskiej mszy żałobnej wraz z kazaniem „pogrzebnym” z 1626 roku: Anonim – Media Vita (kancjonał benedyktynek sandomierskich, 1721) Andrzej Siewiński (zm. przed 1726): Requiem Requiem – Kyrie Graduał Requiem (chorał gregoriański) Tractus Absolve (chorał gregoriański) Dies irae Kazanie pogrzebne ks. Baltazara Łabęckiego (Wilno 1626, fragment) Domine Jesu Sanctus Agnus Dei Communio Lux aeterna (chorał gregoriański) Anonim – Salve Regina (Sandomierz, 1750)

Realizację programu stypendialnomentorskiego Akademia NOSPR dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

MARZEc 2024

21

19.03.2024 | WT godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty specjalne Muzyka Świata

KODO

19.03.2024 | WT godz. 19.30 sala kameralna JazzKLUB

Maciej Obara Quartet Maciej Obara – saksofon altowy Dominik Wania – fortepian Ole Morten Vågan – kontrabas Gard Nilssen – perkusja

K 21.03.2024 | CZW

godz. 19.30 sala kameralna Koncerty kameralne

K

23.03.2024 | SOB

Światowej sławy japoński zespół perkusyjny

Joanna Dziewior – flet Karolina Stalmachowska – obój Aleksander Tesarczyk – klarnet Krzysztof Fiedukiewicz – fagot Krzysztof Tomczyk – waltornia Dagmara Niedziela – fortepian

Wolfgang Amadeus Mozart Kwintet Es-dur KV 452 na obój, klarnet, fagot, waltornię i fortepian Jarosław Mamczarski Microconcerto VI: Quintet Es na flet, obój, klarnet, fagot i waltornię Francis Poulenc Sekstet na flet, obój, klarnet, fagot, waltornię i fortepian

godz. 19.30 sala koncertowa Koncerty specjalne Muzyka dawna

Collegium Vocale Gent Philippe Herreweghe – dyrygent Julian Prégardien – tenor (Ewangelista) Florian Boesch – baryton (Chrystus) Dorothee Mields – sopran I Grace Davidson – sopran II Hugh Cutting – alt, kontratenor William Shelton – alt, kontratenor Hugo Hymas – tenor I Benedict Hymas – tenor II Konstantin Krimmel – bas I Dingle Yandell – bas II

Johann Sebastian Bach Pasja według św. Mateusza BWV 244

29.03.2024 | PT

godz. 19.30 sala koncertowa Muzyka chóralna

K

Chór Polskiego Radia Lusławice Włodzimierz Siedlik – dyrygent Tymoteusz Bies – fortepian

Henryk Mikołaj Górecki Z pieśni kościelnych – Ludu mój ludu, Jezu Chryste, Panie miły oraz Krzyżu Chrystusa Ferenc Liszt Via crucis

Koncert Chóru Polskiego Radia został zrealizowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka” realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Szczegółowy program koncertów dostępny jest na stronie nospr.org.pl

NOSPR zastrzega sobie prawo do odwołania wydarzenia artystycznego, zmiany daty, miejsca, godziny i zmian w repertuarze (programu lub artystów) bez podania przyczyny.

Koncerty realizowane w ramach projektu: Budowa organów koncertowych oraz zakup instrumentów i niezbędnego wyposażenia dla NOSPR w Katowicach, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Priorytet VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.

22

NOSPR | KALENDARIUM | SEZON 23/24

Nielimitowana ilość wrażeń w niższej cenie!

Skomponuj unikalny sezon w NOSPR

Mój karnet to oferta skierowana dla tych, którzy odwiedzają NOSPR szczególnie często.

Szukaj koncertów oznaczonych jako dostępne w ofercie Mój karnet i skomponuj swój własny, niezapomniany sezon w NOSPR w niższej cenie!

Konfiguruj karnet dowolnie, wybierając spośród koncertów w salach kameralnej i koncertowej.

Sala

Liczba koncertów w karnecie

Zniżka

koncertowa/ kameralna

minimum 5 różnych koncertów

20%*

koncertowa/ kameralna

minimum 10 różnych koncertów

25%*

Ty decydujesz!

Twój karnet może mieć odsłonę jazzową, organową, chóralną lub składać się z dowolnie wybranych przez Ciebie koncertów dostępnych w ofercie Mój karnet.

Oznaczenia serii

S1

to seria dziewięciu poprzedzonych prelekcją koncertów symfonicznych, zawsze w sali koncertowej, zawsze w czwartki o 19.30. Zaplanowana szczególnie z myślą o tych, którzy weekendy spędzają poza miastem.

Koncerty tej serii dostępne są w sprzedaży otwartej oraz w ramach abonamentu.

S2 to seria dziewięciu koncertów symfonicznych, które

także poprzedzone są komentarzem słownym, odbywają się w piątki o 19.30 w sali koncertowej. Pomyślana jako kontynuacja tradycji muzycznych wieczorów otwierających weekend. Koncerty tej serii dostępne są w sprzedaży otwartej oraz w ramach abonamentu.

S3 to dziewięć niedzielnych poranków symfonicznych

w samo południe. Nieco lżejszych i krótszych, prowadzonych przez cenionych i lubianych dziennikarzy muzycznych.

Pomyślanych tak, by można było wybrać się do NOSPR całą rodziną – w czasie koncertów zapraszamy przyszłych melomanów (4–6 lat) do świetlicy NOSPR na zajęcia kreatywne Przystanek Poranek. Koncerty tej serii dostępne są w sprzedaży otwartej oraz w ramach abonamentu.

Więcej na: nospr.org.pl/pl/program/abonament

K – Mój karnet to pakiet wybranych przez Ciebie koncertów w sali koncertowej i kameralnej NOSPR.

Szukaj koncertów oznaczonych Mój karnet na stronie: nospr.org.pl

23

19.03 / 19.30

KODŌ dzieci bębna

Najbardziej znana grupa taiko na świecie W języku japońskim „kodō” oznacza „bicie serca”, pierwotne źródło wszelkiego rytmu. Ale czytane w inny sposób może oznaczać także „dzieci bębna”.

NOSPR współfinansują

Patroni medialni

Partner motoryzacyjny Partner główny koncertów abonamentowych NOSPR w sezonie 2023/2024