Odkrywaj perły muzyki kameralnej w NOSPR
Koncerty kameralne w listopadzie i grudniu to znakomita okazja, by usłyszeć klasykę kameralistyki lub poznać jej ukryte skarby.
21.11 / 19.30
Olśniewająca ciemnOść
JACK Quartet
10.12 / 19.30
Orkiestra młOdych talentów
Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Zenona Brzewskiego / Dondalski / Kruszewska / Kachniarz / Rejnowicz
NOSPR współfinansują
13.12 / 18.00
dziwaczne i OsObliwe Kwartet Śląski / Sałajczyk
18.12 / 19.30
śpiew we trzech
Stabrawa / Tarcholik / Jadamus
Sprawdź i wybierz koncert dla siebie!
Patroni medialni
W Polsce, czyli...
Państwo już wiedzą, a ja jeszcze nie. Piszę bowiem te słowa jeszcze przed inauguracją
XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Czy po raz pierwszy od dwudziestu lat laur przypadnie komuś z Polski? Czy ponownie zwycięży gość z Azji Wschodniej? A może zatryumfują jednak pianiści z największego półwyspu Eurazji? Jedno jest pewne: do NOSPR zawita w listopadzie kilkoro nagrodzonych uczestników słynnego konkursu, by przedstawić solowe recitale. To one wyznaczą rytm naszego muzycznego życia pod koniec 2025 roku, choć nie będzie to jedyne spotkanie z dźwiękami genialnego Fryderyka. Najbardziej chyba ekscentryczne z tych pozostałych wydarzy się w mikołajki, gdy z Chopinem zmierzy się jednego wieczora aż pięcioro pianistów: Katarzyna Borek, Joanna Duda, Piotr Wyleżoł, Paweł Tomaszewski i czuwający nad całością Sławek Jaskułke. Pianistów jazzowych –choć z tradycją swingujących improwizacji na temat mistrza polskiego romantyzmu rzecz ma niewiele wspólnego. Usłyszymy raczej nowoczesną muzykę fortepianową (nie tylko klasyczną) przeglądającą się w dorobku wielkiego przodka. Większość z nas lubi się przeglądać w muzyce Chopina. Dlatego że to zwierciadło szlachetne, ale też niemal zawsze dostępne – poprzez radio, telewizję, podróże PKP. Choć w moim domu rodzinnym niemal nie słuchało się muzyki klasycznej, to jednak moją dźwiękową wrażliwość ukształtowały w dużym stopniu Wariacje Weberna oraz Koncert e-moll Chopina. A dokładnie czołówki magazynu kulturalnego Pegaz oraz programu profesora Miodka Ojczyzna polszczyzna. Przypomina się w tym kontekście wypowiedź jednego z bohaterów Dnia świra Marka Koterskiego: „Jakżeż go nie słuchać?”.
Paradoksalnie, wysokie nasycenie polskiej fonosfery pierwiastkiem chopinowskim może czynić ów unikatowy składnik bezwonnym. Czy te wyjątkowe brzmieniowość i ekspresja nie stają się czasem na tyle
oczywiste i naturalne, że już nie potrafimy ich prawdziwie usłyszeć? Jaka jest Polska Chopina? Czy ona nadal w nas żyje? I czy kiedykolwiek istniała, czy może raczej ją wymyśliliśmy? Weźmy choćby chopinowską wierzbę – rzekomo od zawsze polską i mazowiecką, a tak naprawdę sprowadzoną w dolinę Wisły całkiem niedawno przez niemieckich i holenderskich osadników. A polskie tańce ludowe? Czy na pewno są dużo starsze od muzyki samego Chopina? I czy brzmiały tak samo, gdy inspirować miał się nimi Georg Philipp Telemann, między innymi komponując swój Koncert G-dur „Polski”?
Gdy słuchamy uwertury do opery Halka Stanisława Moniuszki, Tańców słowiańskich Antonína Dvořáka czy Tańców z Galánty Zoltána Kodálya, nie mamy najmniejszych wątpliwości, że to muzyka stąd. Ale już kontemplując Missę Circumcisionis niemieckojęzycznego Jana Dismasa Zelenki, zawahamy się, czy był on tylko „Bachem katolickim”, czy także nieco słowiańskim. I czy barok w ogóle miewał inną narodowość, niż włoska, niemiecka, francuska lub angielska. A jak na polskość Koncertu fortepianowego Andrzeja Czajkowskiego wpływa jego atonalność? I czy neoklasycyzm Grażyny Bacewicz staje się bardziej polski, gdy stylizuje folklor, jak w I Koncercie skrzypcowym, a bardziej europejski w pozbawionej czytelnych lokalnych znaków Uwerturze? Ciekawe wreszcie, po której stronie tej opozycji objawi nam się świeżo zrekonstruowana II Symfonia Grzegorza Fitelberga, twórcy Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia – poprzedniczki NOSPR.
Jeszcze kilkanaście lat temu tego typu pytania wydawać mogły się akademickimi ćwiczeniami. Ale dziś – gdy znów całym narodom odmawia się tożsamości, własnej kultury i prawa do samostanowienia – jawią się one znowu jako kwestia niemal egzystencjalna. Warto o tym pamiętać, odwiedzając salę NOSPR.
Michał
Mendyk
Zelenka od pierwszego wejrzenia
Z Václavem Luksem, dyrygentem i założycielem praskiej
orkiestry barokowej Collegium 1704 i zespołu wokalnego
Collegium Vocale 1704, rozmawia Szymon Maliszewski.
Szymon Maliszewski: Pana pierwsze zetknięcie z muzyką Zelenki było bardziej wizualne niż akustyczne. Miłość od pierwszego wejrzenia?
Václav Luks: Kiedy na początku lat 90. zainteresowałem się muzyką Zelenki, istniał jedynie niewielki wybór nagrań i zaledwie parę współcześnie zredagowanych wydań jego partytur. Zdigitalizowane zbiory biblioteczne jeszcze nie istniały, więc jedynym rozwiązaniem stały się regularne wizyty w Sächsische Landesbibliothek w Dreźnie, gdzie przechowywana jest większość manuskryptów Zelenki. Nie była to najłatwiejsza droga do jego muzyki, za to z pewnością – najpiękniejsza. Bardzo dobrze wspominam tamten czas. Godziny spędzone w czytelni okazały się niemal osobistym spotkaniem z mistrzem. Jego muzyka jest rozpoznawalna nawet w rękopisie – nie tylko od strony muzycznej, ale także poprzez charakter pisma. Patrząc na pospieszne pociągnięcia pióra i minimalną liczbę poprawek, można odnieść wrażenie, że sama notacja była dla niego tylko uciążliwą koniecznością, bowiem muzyka istniała w głowie kompozytora od dawna. Pod tym względem Zelenka przypomina Mozarta.
Często podkreśla Pan, że w tamtych czasach trudno jeszcze mówić o jakimkolwiek czeskim stylu narodowym. Co więc czyni Zelenkę czeskim kompozytorem?
W epoce baroku istniały style narodowe, ale były one definiowane w kontekście wielkich politycznie, religijnie i kulturowo nacji – stąd mówimy o baroku niemieckim, francuskim czy włoskim albo ich mieszankach. Królestwo Czech było wówczas częścią monarchii austriackiej, a kluczowy pozostawał w nim wpływ kultury katolickiej. Dzięki położeniu
↑ Václav Luks, fot. Petra Hajská
w sercu Europy nasz kraj stał się przestrzenią skrzyżowania idiomów i centrum niezwykle bogatego życia muzycznego. W takich okolicznościach nie mogło się rozwinąć typowo czeskie brzmienie, tak jak je rozumiemy, począwszy od romantyzmu. Z drugiej strony Zelenka, podobnie jak inni tutejsi kompozytorzy, niewątpliwie czerpał z doświadczeń dzieciństwa i muzyki ludowej, którą słyszał wokół siebie. Te ślady są jednak głęboko ukryte, trudno więc mówić o odrębnej szkole muzycznego baroku. Co więc czyni go Czechem? Właśnie sposób, w jaki jego muzykalność i smak ukształtowane zostały przez dzieciństwo spędzone w Louňovicach w środkowych Czechach, w kościele, gdzie jego ojciec pracował jako regenschori (dyrygent chóru kościelnego). A potem pierwsze doświadczenia muzyczne po przyjeździe do Pragi.
Po latach zapomnienia Zelenka został na nowo odkryty przez ojca czeskiego stylu narodowego Bedřicha Smetanę. Czy dostrzega Pan jakikolwiek ślad wpływu barokowego mistrza na to, co później określono jako czeski styl w muzyce?
Absolutnie nie. Nie sądzę, by Smetana badał muzykę Zelenki głębiej. Owszem, wykonał w Pradze jego Suitę orkiestrową F-dur , ale trudno tu mówić o systematycznym zainteresowaniu, jak w przypadku badań Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego nad Bachem. To była raczej ogólna fascynacja czeską przeszłością, charakterystyczna dla okresu odrodzania się narodowej tożsamości. Podobne zmiany społeczne były powszechne w drugiej połowie XIX wieku w Europie. Nie sądzę, by Zelenka wpłynął w jakikolwiek sposób na twórczość Smetany czy innych kompozytorów tamtej epoki.
Czy wieloletnie wykonywanie Zelenki zmieniło w jakiś sposób na Pańską pracę jako dyrygenta. Zwłaszcza na podejście do czeskiego repertuaru innych epok?
Każde doświadczenie muzyczne podświadomie oddziałuje na naszą pracę. Jednak nie potrafię określić, czy moja praca z Zelenką wpłynęła na rozumienie Smetany, którego cykl Má vlast wykonaliśmy wspólnie z zespołem Collegium 1704. Na pewno nie był to wpływ świadomy. Z drugiej strony znajomość muzyki XVIII wieku jest niezwykle przydatna w interpretacji romantyków, którzy sami czerpali wzorce z Bacha, Handla czy Mozarta. Na przykład w Má vlast jest wiele archaizujących momentów
opartych na barokowych technikach kompozytorskich. Świadomość, czym Smetana się inspirował, okazuje się bardzo pomocna. Warto pamiętać, że wszyscy kompozytorzy tworzyli, mając świadomość dorobku swoich poprzedników. A idąc dalej tym tropem, należy też zauważyć, że współczesne interpretacje muzyki XIX-wiecznej często wynikają z wpływów późnego romantyzmu, a nawet postmodernizmu, a więc perspektyw obcych jej twórcom.
Nie mamy prawie żadnego bezpośredniego wglądu w psychikę Zelenki. A jednak na podstawie jego życiowych wyborów kuszące jest przedstawienie go jako artysty o niezwykłym talencie, który zadowolił się drugorzędnym, ale bezpiecznym stanowiskiem u prestiżowego pracodawcy. Nie wierzył w swoje zdolności?
Jestem przekonany, że Zelenka był bardzo szczęśliwym artystą. Trzeba sobie uświadomić, że około trzydziestki pozostawał jeszcze zupełnie nieznany i nazywał sam siebie dyletantem. Typowi kompozytorzy epoki baroku w tym wieku byli już zwykle u szczytu kariery. Zelenka dopiero zaczynał i jego szanse były niemal zerowe. A jednak wydarzył się cud: znalazł się na jednym z najbardziej kulturalnie rozwiniętych dworów Europy – elektora Saksonii i króla Polski Augusta II Mocnego. Choć formalnie nie otrzymał tytułu kapelmistrza,
Dobrze jest pokazać, że nawet muzyka największych geniuszy nie była cudem z innego
świata – wszyscy byli dziećmi swojej epoki.
często zastępował chorego Heinichena, a później nieobecnego Hassego i miał okazję współpracować z najlepszymi muzykami swoich czasów. Co za olśniewająca kariera! Język Zelenki jest tak oryginalny, i to już od najwcześniejszych dzieł, że nie sposób sobie wyobrazić, by choć przez chwilę wątpił w siłę swojej muzyki. Utwory z końca życia, które dalece wykraczają poza ramy użytkowości liturgicznej, noszą znamiona testamentu artystycznego, tak jak u innych wielkich kompozytorów – Bacha,
Mozarta czy Beethovena. Komponowane były ze świadomością ich ponadczasowej wartości, niezależnie od konwencji czy opinii współczesnych mu odbiorców.
Mimo to Zelenka odniósł największy publiczny sukces w Pradze. Trochę przypomina to historię Mozarta, który po chłodnym przyjęciu Wesela Figara w Wiedniu związał się na jakiś czas ze stolicą Czech. Tam opera odniosła wielki sukces, na którego fali napisał Don Giovanniego właśnie dla tamtejszego teatru. Czy praski sukces nie skusił Zelenki, żeby wrócić do Czech?
W 1723 roku, kiedy w Pradze wykonano melodramat Sub olea pacis et palma virtutis, jego autor pozostawał wciąż nowicjuszem w Dreźnie, dopiero co wrócił z Wiednia, gdzie studiował u Fuxa. Praska prezentacja odbyła się w kontekście koronacji cesarza Karola VI na króla Czech, a zamówienie jezuitów było dla Zelenki wyjątkową okazją, by pokazać się lokalnej i międzynarodowej publiczności. Trzeba jednak dodać, że koronacja była wydarzeniem absolutnie niezwykłym, które przyćmiło zwykłe życie muzyczne miasta na wiele dekad. Warto też pamiętać, że Praga nie była siedzibą monarchy, a choć jej życie kulturalne było bardzo bogate, Drezno znajdowało się w zupełnie innej lidze. Tamtejsze stanowisko Zelenki
było więc nieporównywalnie bardziej prestiżowe niż jakiekolwiek inne zlecenia, które mógł otrzymać w Czechach. Poza tym w 1723 roku, choć kapelmistrz Johann David Heinichen był jeszcze w pełni sił, Zelenka całkiem słusznie mógł zakładać, że pewnego dnia zostanie jego następcą. Tak się nie stało, ale minęło jeszcze 10 lat, zanim stanowisko objął Johann Adolf Hasse.
Zelenka często bywa postrzegany jako kompozytor muzyki kościelnej. A przecież znajdziemy w jego twórczości także utwory świeckie, w tym formy dramatyczne. Opera była mu bliska?
W muzyce Zelenki bez wątpienia można zauważyć wyraźny wpływ opery włoskiej i uważam, że mógłby być świetnym jej kompozytorem. Doskonale opanował sztukę świadomego upraszczania faktury muzycznej w służbie tekstu i akcji scenicznej. To podstawowa cecha muzyki operowej, która musi pozostawać w harmonii z wieloma innymi elementami. Mówiąc najprościej: muzyka operowa nie może być zbyt skomplikowana, bo słuchacz nie zdoła przez cztery godziny odbierać gęstej tkanki dźwiękowej w połączeniu z warstwą wizualną, tekstem, fabułą, baletem czy efektami scenicznymi. Takiego podejścia nie potrafię sobie wyobrazić na przykład u Bacha, który zasadniczo nie rozróżniał muzyki świeckiej od sakralnej. Dla mnie jego kantaty świeckie nie działają dramaturgicznie, bo ich warstwa dźwiękowa jest po prostu zbyt gęsta. Zelenka nauczył się od Włochów sztuki prostoty, co udowodnił także w zbiorze ośmiu włoskich arii z 1733 roku, które przedstawił w konkursie na stanowisko kapelmistrza.
W NOSPR muzyka Zelenki zabrzmi obok dzieła George’a Friderica Handla. Co pokazuje takie połączenie?
Jest kilka powodów, dla których od dawna wykonujemy muzykę Zelenki w zestawieniu z dziełami słynnych mistrzów baroku. Często spotykam się z opinią organizatorów, że jego nazwisko nie jest wystarczająco atrakcyjne, by zapełnić salę, więc trzeba dodać jakieś bardziej znane. Dla mnie osobiście takie podejście ma również ciekawy walor dramaturgiczny. Dobrze jest pokazać, że nawet muzyka największych geniuszy nie była cudem z innego świata –wszyscy byli dziećmi swojej epoki. Zestawienie znanego z mniej znanym uświadamia kontekst historyczny i bardzo często zdarza się, że
↑ Václav Luks, fot. Petra Hajská
Muzyka operowa nie może być zbyt skomplikowana, bo słuchacz nie zdoła przez cztery godziny odbierać gęstej tkanki dźwiękowej w połączeniu z warstwą wizualną, tekstem, fabułą, baletem czy efektami scenicznymi.
publiczność zachwyca się muzyką Zelenki bardziej niż tą częścią programu, która miała być główną atrakcją.
Collegium 1704 obchodzi 20. urodziny. Jak zmienił się zespół w tym czasie?
Naturalnie Collegium 1704 mocno się zmieniło i znacząco poszerzyło repertuar – obecnie gramy również muzykę sięgającą późnego romantyzmu. Regularnie występujemy na najbardziej prestiżowych światowych scenach, takich jak Filharmonia Berlińska, wiedeński Konzerthaus, Elbphilharmonie w Hamburgu, Concertgebouw w Amsterdamie czy Opéra Royal du Château de Versailles. Co chyba najważniejsze, wciąż gramy
muzykę bliską naszemu sercu w towarzystwie osób, które darzą się głębokim szacunkiem. Mogę szczerze powiedzieć, że 20 lat temu nawet nie śniło mi się, że Collegium 1704 będzie tym, czym jest dzisiaj.
Wielu muzyków, których zaprasza Pan do wykonywania dzieł Zelenki, mówi, że odkryli go właśnie dzięki Panu.
Uważam, że wykonywanie i słuchanie muzyki Zelenki na żywo pozwala zrozumieć ją w zupełnie inny sposób niż za pośrednictwem nagrań czy partytury. I faktycznie, wielu artystów, których zapraszałem do współpracy, zgodziło się z tą opinią. Nawet we mnie po 20 latach zgłębiania jego twórczości każda okazja do wykonania jej przed publicznością wyzwala ogromne emocje. Wierzę, że każdy muzyk, który się z nią zetknie, po prostu się w niej zakocha.
Czy dziś czuje Pan, że Zelenka w końcu zajął należne mu miejsce w historii muzyki?
Na pewno cieszy mnie sposób, w jaki jest dziś odbierany na całym świecie przez wykonawców i publiczność. Jednak w obszarze wydawniczym wciąż zauważam znaczące braki. Owszem, wiele oficyn, zwłaszcza niemieckich, systematycznie zajmuje się Zelenką. Jednak na pełne wydanie jego spuścizny wciąż czekamy.
↑ Václav Luks, fot. Petra Hajská
Hity miesiąca
2.11 / ND / 19.30
Głupi Komputer ++
Jam session z Pac-Manem
Choć niektórzy prorocy sztucznej inteligencji przypisują maszynom świadomość, a nawet nikczemne intencje, większość ekspertów pozostaje zgodna: komputery, choć niezwykle szybkie, wciąż są dosyć głupie. I chyba pod wieloma względami jest nam z tym całkiem dobrze – bezpieczniej czujemy się w towarzystwie bezmyślnej w istocie zabawki niż sztucznego geniusza. Może z tego samego powodu w dobie muzyki generatywnej coraz częściej zdarza nam się tęsknić za naiwnymi syntezatorowymi melodiami, jarmarcznymi efektami z gier komputerowych i hałaśliwymi, choć kiedyś uznawanymi za nowatorskie, rytmami tanecznymi? Działający na pograniczu eklektycznego jazzu i minimalistycznego postrocka Głupi Komputer przynosi to wspomnienie, okraszone instrumentalnym mistrzostwem, świetną chemią i zaraźliwym poczuciem humoru.
↓ Głupi Komputer ++, fot.
6.11 / CZW / 19.30
NOSPR / Borowicz / Jablonski
Śladem symfonicznych tajemnic
Koncert NOSPR pod batutą
Łukasza Borowicza pełen będzie fascynujących muzycznych zagadek. Andrzeja Czajkowskiego i Grzegorza Fitelberga łączy to, że świat wolał zaszufladkować ich jako – odpowiednio – genialnego pianistę i wybitnego dyrygenta, niż wysłuchać tego, co chcieli przekazać jako kompozytorzy. Wiele ich utworów na lata zaginęło i dopiero dziś powracają na estrady, rzucając nowe światło na życie i wrażliwość twórczą autorów. Niedokończona to przydomek, który Symfonia h-moll Franza Schuberta zyskała ze względu na skromną, dwuczęściową budowę. Jednak w notatkach kompozytora znajdziemy tajemniczy autobiograficzny tekst zatytułowany Mój sen, który każe rozumieć tę muzykę i jej specyficzną formę zupełnie inaczej… W tym kontekście nawet uwertura do Halki Stanisława Moniuszki nabiera nowej głębi – wszak pomiędzy dwiema wersjami opery, wileńską i warszawską, prosta historia miłosna ewoluowała do pełnokrwistego romantycznego dramatu z silnie zarysowanym tłem społecznym. Chcecie dowiedzieć się więcej?
7.11 / PT / 19.30
Collegium 1704
„Czeski Bach” z Drezna
Pierwszemu spotkaniu z muzyką Jana Dismasa Zelenki towarzyszy często spore zaskoczenie. Polifonia jak u Bacha, koloratury jak u Handla, ale wszystko jeszcze bardziej egzaltowane, jakby włoskie. A może po prostu słowiańskie? Nawet w swoją nazwę zespół Collegium 1704 wpisał rok, w którym Zelenka zadebiutował jako kompozytor. Nie mamy zbyt wielu informacji o tym, co działo się z „czeskim Bachem” wcześniej. Jednak po 1704 roku możemy całkiem dokładnie śledzić rozwój jego muzycznej kariery, związanej przede wszystkim z kapelą dworską w Dreźnie. Tam powstała większość jego najważniejszych dzieł, w tym uroczysta Missa Circumcisionis . Program dopełni Dixit Dominus George’a Friderica Handla. Dla czeskiego zespołu prowadzonego przez Václava Luksa to już tradycja, by muzykę Zelenki zestawiać z dziełami tych największych. Zapewniamy, że poziom tej konfrontacji będzie niezwykle wyrównany!
Beata Wencławek
↓ Collegium 1704 & Collegium Vocale 1704, fot. Petra Hajská
↑ Łukasz-Borowicz, fot. Katarzyna Zalewska
9, 16, 23, 30.11 / ND / 18.00
Laureaci Konkursu
Chopinowskiego
Chopinowskie zmagania
Każdy meloman powinien choć raz w życiu prześledzić Konkurs Chopinowski od pierwszego do ostatniego dnia. Oglądanie przesłuchań jest niczym fascynujący serial pełen zaciekłych pojedynków, nieoczekiwanych zwrotów akcji, poruszających wypowiedzi, gorzkich zawodów i spektakularnych zwycięstw. Przede wszystkim jednak to historie szalenie zdolnych i niezwykle wrażliwych młodych osób z całego świata, których łączy pasja do muzyki Fryderyka Chopina. Śledząc konkursowe zmagania przez trzy tygodnie, można wniknąć w ich świat i odkryć osobowości, które pozostaną z nami na długi czas, bez względu na to, które miejsce przypadnie w udziale naszemu faworytowi lub faworytce. Dlatego w NOSPR nie ograniczymy się jedynie do koncertu zwycięzcy lub zwyciężczyni konkursu – zaprosimy także na cztery recitale pozostałych laureatów. Spotkamy wspaniałych młodych muzyków, których interpretacje zapadną w naszą pamięć co najmniej na kolejnych pięć lat.
22.11 / SOB / 19.30
AUKSO x Wania x Pietrzko
Bach elektronicznie
Świat jazzu i muzyki barokowej łączy więcej, niż mogłoby się wydawać. Dlatego eksperymenty na ich pograniczu potrafią dać naprawdę wyśmienite rezultaty. W nowym projekcie Kasia Pietrzko, Dominik Wania i orkiestra AUKSO tchną jazzowego ducha w trzy doskonale znane koncerty klawesynowe Johanna Sebastiana Bacha. Ich interpretacje nabiorą całkowicie nowych barw między innymi za sprawą wyboru Rhodes piano jako instrumentu solowego. Ze względu na perkusyjną artykulację i metaliczne brzmienie Rhodes nieznacznie przypomina klawesyn. Jednocześnie różnice między nimi są na tyle znaczące i interesujące, że inspirują do całkowicie odmiennych sposobów odczytania tego, co widoczne (i ukryte) w partyturach Bacha. Wszak i w baroku, i w jazzie na każdym instrumencie można, a czasem nawet należy improwizować.
28.11 / PT / 19.30
NOSPR / Alsop / Sułkowska-Migoń / Jernberg / Motseri / Ślubowska
Kiedy przyjdą podpalić dom
Politycy dużo mówią ostatnio o wartościach rodzinnych, ale chyba lepiej posłuchać ich czysto muzycznego wyrazu w Symfonii domowej. Nawet zamiłowanie przywódców III Rzeszy do muzyki Richarda Straussa nie pozwoliło mu jednak ocalić przed zagładą członków własnej rodziny. Czy można chronić swój dom, nie dbając o państwo, naród, całą ludzkość? I czy muzyka może w tej kwestii cokolwiek uczynić?
Te pytania wracają dziś ze zdwojoną mocą, a odpowiedzi na nie próbuje udzielić między innymi izraelsko-amerykańska kompozytorka Chaya Czernowin, której nowe, współzamówione przez NOSPR dzieło No! A Lament for the Innocent stanowi wyraz osobistej niezgody autorki na politykę rządu amerykańskiego wobec emigrantów, a izraelskiego –wobec ludności palestyńskiej.
↓ AUKSO, fot. Grzesiek Mart
↑ fot. Radosław Kaźmierczak
↑ Marin Alsop, fot. Radosław Kaźmierczak
6.12 / SOB / 19.30
Chór Polskiego Radia –Lusławice / Tworek / Fluda-Tkaczyk
Chóralne fascynacje wielkiego symfonika
Symfonie i koncerty Johannesa Brahmsa rozbrzmiewają na naszej estradzie stosunkowo często, jednak program Chóru Polskiego Radia – Lusławice złożony w całości z pieśni tego samego autora wygląda dość niecodziennie. Kompozytor pisał je w zasadzie przez całe życie, czerpiąc inspiracje z ludowych baśni i legend oraz poezji współczesnych mu twórców. Co ciekawe, na rozmaite sprawy spoglądał przy tym inaczej niż większość romantyków. Tam, gdzie oni szukali fabularnych opowiastek, on odkrywał klasyczne wzorce. A gdzie indziej, jak w Pieśniach cygańskich , zamiast ulegać modzie na orientalne efekciarstwo, rysował pełne emocji sceny, które dają śpiewakom wiele okazji, aby zabłysnąć talentem dramatycznym.
↓ Chór Polskiego Radia – Lusławice fot. Karolina Hayder
13.12 / SOB / 18.00
Schizofoniczne stulecie
Dźwiękowe rozszczepienie –te dwa słowa najlepiej opisują historię muzyki zachodniej XX wieku naznaczonej atomizacją materiału brzmieniowego, skrajną polifonią rozmaitych estetyk oraz rozproszeniem wpływów europejskich na wszystkie kontynenty. Owa schizofonia bywała radosną intelektualną zabawą, jak u Charlesa Ivesa, albo wyrazem wojennej traumy, chociażby w utworach Mieczysława Wajnberga. A co wyraża heterofoniczne rozszczepienie w napisanym już w naszym stuleciu kwintecie fortepianowym Zbigniewa Bargielskiego? Czy to pożegnanie wieku awangard, czy zapowiedź kolejnego, równie ekscytującego, burzliwego i tragicznego okresu? Repertuar mało którego współczesnego zespołu oddaje przemiany nowoczesnego ducha lepiej niż muzyczna skarbnica Kwartetu Śląskiego.
18.12 / CZW / 19.30
Stabrawa / Tarcholik / Jadamus
Rozmowy zza smyczka
To wydarzenie jest doskonałym przykładem na to, że podczas naszych koncertów kameralnych można usłyszeć absolutnie wyjątkowe połączenia instrumentalne, a co za tym idzie – unikatowy repertuar. Terzetto oraz Cztery miniatury Antonín Dvořák skomponował, by muzykować wspólnie z przyjaciółmi. Utwory na nietypowe składy często powstawały dla określonych wykonawców i również nasz koncert został zaprogramowany z myślą o trzech bardzo konkretnych osobach.
Daniel Stabrawa zasłynął jako jeden z najdłużej piastujących swoją funkcję koncertmistrzów w historii Filharmoników Berlińskich. Prowadził legendarną orkiestrę przez 33 lata! Piotr Tarcholik to wieloletni koncertmistrz NOSPR, pod którego okiem orkiestra kształtowała dzisiejsze brzmienie. Z kolei altowiolista Dawid Jadamus należy do stosunkowo najmłodszego pokolenia naszych muzyków, które wniosło do orkiestry nową energię i przede wszystkim ogromny talent.
Piotr Tarcholik, fot. Radosław Kaźmierczak
↓
↑ Kwartet Śląski, fot. Grzesiek Mart
Premiera płyty NOSPR już 7 listopada!
Odkryj twórczość Andrzeja
Czajkowskiego – po raz pierwszy na jednym albumie studyjnym dwa koncerty fortepianowe i sonata w doskonałej interpretacji Petera Jablonskiego i NOSPR pod batutą
Łukasza Borowicza.
6 listopada zapraszamy do NOSPR na koncert, podczas którego Peter Jablonski wraz z NOSPR pod batutą
Łukasza Borowicza wykonają I Koncert fortepianowy Andrzeja Czajkowskiego.
I Koncert fortepianowy (1956–1957)
II Koncert fortepianowy (1966–1971) Sonata fortepianowa (1958)
peter jablonski – fortepian
narodowa orkiestra symfoniczna polskiego radia
łukasz borowicz – dyrygent
JAK FENIKS Z POPIOŁÓW
Grzegorz Fitelberg to ojciec radiowej orkiestry, z której wyrósł dzisiejszy NOSPR. Był wizjonerem, który wierzył, że wytrwałość w promowaniu muzyki klasycznej potrafi zmienić gust całego społeczeństwa. To on w 1935 roku poprowadził w Warszawie nowo utworzoną Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia, a po wojnie ponownie stanął za pulpitem dyrygenckim, dając zespołowi drugie życie w gmachu rozgłośni w Katowicach. Dzisiejszy NOSPR wyrasta z jego marzenia o brzmieniu wielkiej orkiestry i odpowiedzialności za polski repertuar. Tym razem sięgamy po jego twórczość kompozytorską, by dodać kolejny element do opowieści, która wciąż tu wybrzmiewa.
Nowa premiera
II Symfonii Fitelberga
Łukasz Borowicz
Współczesna premiera II Symfonii Grzegorza Fitelberga w rekonstrukcji Macieja Żółtowskiego jest wydarzeniem bez precedensu. Twórczość założyciela Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia nie pojawia się często w programach koncertów. Paradoksalnie, przyczynił się do tego sam kompozytor, dla którego promowanie, współtworzenie (m.in. redakcja II Symfonii) i wykonywanie genialnej twórczości Karola Szymanowskiego stało się ważniejsze niż twórczość własna. W minionych dekadach twórczość Fitelberga pojawiała się w koncertach i nagraniach archiwalnych NOSPR. Ostatnio miała miejsce premiera I Symfonii będąca owocem współpracy NOSPR i Filharmonii Poznańskiej. Tym razem jednak usłyszymy rekonstrukcję II Symfonii . Nie powstałaby ona,
gdyby nie pomoc i inspiracja wielu osób: Michała Sikory (który zainteresował mnie tematem niedokończonej partytury), Magdaleny Borowiec i Piotra Maculewicza z Archiwum Kompozytorów Polskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (których życzliwość, otwartość do współpracy i pomocy jest nieskończona), Macieja Żółtowskiego (który podjął się wirtuozowskiego zadania odtworzenia Symfonii w kształcie odpowiadającym zaginionej partyturze) oraz całemu zespołowi NOSPR (który z radością podjął ideę kontynuacji przedstawiania dorobku kompozytorskiego Fitelberga).
Wysiłek wielu osób, ich zaangażowanie, a przede wszystkim pasja zaowocowały wskrzeszeniem dzieła, które uważane było za bezpowrotnie utracone. To wielki zaszczyt być częścią tego wyjątkowego przedsięwzięcia.
O rekonstrukcji
Maciej Żółtowski
Los nie był łaskawy dla polskiej muzyki. Wiele dzieł zaginęło bezpowrotnie, inne dotrwały do naszych czasów w szczątkowej postaci. Realia zaborów, a później dwie wojny światowe odcisnęły tragiczne piętno także na dorobku Grzegorza Fitelberga – jednego z najwybitniejszych twórców i dyrygentów w historii naszej kultury muzycznej. Po wojnie artysta skupił się głównie na działalności dyrygenckiej, a czasu na odtworzenie własnych kompozycji zabrakło. Z dwóch symfonii do dziś w całości przetrwała tylko pierwsza Symfonia e-moll op. 16. II Symfonia A-dur op. 20 po prawykonaniu w 1910 roku popadła w zapomnienie. Składa się ona tylko z dwóch części: obszernego Allegro moderato i krótkiego Scherzo zachowanych w bardzo niepełnej formie.
Przystępując do rekonstrukcji, miałem do dyspozycji niekompletny zestaw głosów orkiestrowych oraz szkice z istotnymi notatkami kompozytora. Wynikało z nich, że dzieło przeznaczone było na wielką orkiestrę symfoniczną: poczwórne drzewo, rozbudowaną blachę z sześcioma rogami, trzema trąbkami, trzema puzonami i tubą, kotły, perkusję i dwie harfy. Z tego bogactwa ocalały jedynie partie instrumentów dętych drewnianych, smyczków i dwóch rogów. Rozczarowanie pogłębił fakt, że brakowało głosów z większości pulpitów kwintetu smyczkowego, z kluczowymi solówkami i podziałami divisi, a te, które ocalały, pełne były skreśleń, poprawek i błędów kopisty. Biorąc pod uwagę ich stan, nietrudno więc zrozumieć, dlaczego wykonanie premierowe spotkało się z chłodnym przyjęciem – krytycy oceniali dzieło surowo, a sami muzycy pozwalali sobie na złośliwości. Pierwszy waltornista dopisał w partii „Morska choroba”, a jeden z wiolonczelistów tytuł Symphonie zastąpił kunsztownie wykaligrafowaną Kakophonie
Wśród ocalałych materiałów najcenniejsze okazały się szkice, pełne autokomentarzy kompozytora: „czy nie za gęsta harmonia?”,
„harmonia w ruchu przeciwnym”, „jeżeli postanowię skończyć piano, to gamę tylko 3 flety i 3 Clar., akkord dominantowy tylko E – Corni, Trombe i pizz. – A” [pisownia oryginalna]. Z jednej strony zdradzają one jego wątpliwości i krytyczny stosunek do własnych pomysłów, z drugiej – pozwalają wejrzeć w warsztat i nowoczesny język harmoniczny Fitelberga. Te notatki stały się dla mnie przewodnikiem. Rekonstrukcja wymagała bowiem podejmowania decyzji niemal kompozytorskich, a kontakt z autorem mogłem nawiązać jedynie poprzez pozostawione przez niego zapiski.
Przypominają mi się w tym kontekście słowa Arthura Honeggera: „Pisanie muzyki to stawianie drabiny bez ściany, o którą mogłaby się oprzeć. Nie ma rusztowania: budowla wznosi się jedynie dzięki cudowi wewnętrznej logiki i poczuciu proporcji. Jestem jednocześnie architektem i widzem własnego dzieła: tworzę i osądzam”.
W moim przypadku miałem przed sobą jedynie ruiny – szczątkowe głosy orkiestrowe –i szkice, które pełniły rolę kruchego rusztowania. To dzięki nim można było podjąć próbę odbudowy. Dziś ta muzyczna konstrukcja znów stoi samodzielnie, gotowa, by ją podziwiać – już bez podpór i notatek, które pomogły ją wskrzesić.
Rekonstrukcji II Symfonii Grzegorza Fitelberga będzie można posłuchać na żywo w NOSPR 6 listopada 2025 roku.
KALENDARIUM
SEZON 2025/2026
Listopad 2025
2.11.2025 ND
19.30
Sala kameralna
JazzKlub
CENA 70–90 zł
Mój Karnet
6.11.2025 CZW
19.30
Sala koncertowa
Koncert symfoniczny
S1
CENA 40–100 zł
7.11.2025 PT
9.30, 11.30
Sala kameralna
Koncert edukacyjny
CENA 15 zł
Inteligencja jazzowego techno
Głupi Komputer ++:
Jakub Królikowski – syntezatory
Daniel Karpiński –perkusja, elektronika
Michał Fetler – saksofon basowy, saksofon altowy, Polivoks Krzysztof Kuśmierek – saksofon tenorowy, saksofon sopranowy Wojciech Braszak – saksofon barytonowy, saksofon altowy Tomek Szczepaniak – wibrafon, marimba, idiofony Zbigniew Wilk – tuba
Powrót w nieznane
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Łukasz Borowicz – dyrygent Peter Jablonski – fortepian
Stanisław Moniuszko
Uwertura do opery Halka Andrzej Czajkowski I Koncert fortepianowy ***
Franz Schubert Symfonia h-moll „Niedokończona” D 759
Grzegorz Fitelberg II Symfonia A-dur op. 20 (współczesne prawykonanie, rekonstrukcja Maciej Żółtowski)
Kalejdoskop
Uczestnicy V edycji Akademii NOSPR
NOSPR Nobel Prize Concert –o muzycznych przyjaźniach i współpracy polsko-szwedzkiej
7.11.2025 PT
19.30
Sala koncertowa Muzyka dawna CENA 60–120 zł Mój Karnet
Koncert Collegium 1704 realizowany jest przy wsparciu Ministerstwa Kultury Republiki Czeskiej.
The concert of Collegium 1704 is realized with the support of the Ministry of Culture of the Czech Republic.
9.11.2025 ND 18.00
Sala koncertowa Koncert kameralny CENA 65–160 zł
Przymierze i chwała
Collegium 1704
Collegium Vocale 1704
Václav Luks – dyrygent
Tereza Zimková – sopran
Pavla Radostová – sopran
Gabriel Díaz – kontratenor
Ondřej Holub – tenor
Tomáš Šelc – bas
Tadeáš Hoza – bas
Jan Dismas Zelenka Missa Circumcisionis ZWV 11
George Frideric Handel Dixit Dominus HWV 232
10.11.2025 PON 19.00
Sala koncertowa Zewnętrzny organizator koncertu CENA 100–250 zł
Recital laureata XIX Konkursu Chopinowskiego
11.11.2025 WT 18.00
Sala koncertowa Koncert specjalny CENA 20 zł
Czy pamiętasz? – koncert dedykowany Ewie Demarczyk i Markowi Grechucie w wykonaniu Piwnicy pod Baranami
Ola Maurer
Tamara Kalinowska
Agata Ślazyk
Beata Czernecka
Kamila Klimczak
Dorota Ślęzak
Tadeusz Kwinta
Rafał Jędrzejczyk
Maciek Półtorak
Jakub Zuckerman
Ula Makosz
Beata Paluch
Leszek Wójtowicz
Adrian Konarski
Ewa Wnukowa
Harmonia Głosów – 115 lat amatorskiego ruchu muzycznego na Śląsku
12.11.2025 ŚR
19.30
Sala kameralna
Koncert sensoryczny
WSTĘP WOLNY
Obowiązują zapisy
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Koncert przyjazny sensorycznie Pianissimo
Erlendis Quartet
Antonín Dvořák Tańce słowiańskie: Dumka op. 72 nr 2 i Furiant op. 46 nr 8 (opr. Erlendis Quartet)
Johann Sebastian Bach Preludium i fuga b-moll BWV 867 (opr. Torsten
Borbye Nielsen)
Ignacy Jan Paderewski Nokturn B-dur op. 16 nr 4 (opr. Erlendis Quartet)
Carl Nielsen Pięć utworów na fortepian op. 3 (opr. Erlendis Quartet)
Johannes Brahms Intermezzo op. 118 nr 2 (opr. Erlendis Quartet)
Wolfgang Amadeus Mozart Divertimento D-dur KV 136, cz. II
Andante (opr. Erlendis Quartet)
14.11.2025 PT
12.00
Sala koncertowa
Koncert edukacyjny
WSTĘP WOLNY
Obowiązują zapisy
14.11.2025 PT
19.30
Sala kameralna
Muzyka dawna
CENA 45–60 zł
Mój Karnet
15.11.2025 SOB
10.00
Sala kameralna Koncert familijny CENA 35 zł
Koncert edukacyjny
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Alena Hron – dyrygentka
Piotr Matwiejczuk – prowadzenie
Grażyna Bacewicz Uwertura
Vítězslava Kaprálová Suita rustica op. 19, cz. III
Béla Bartók Obrazki węgierskie
Zoltán Kodály Tańce z Galánty
Cantar e pizzicar
Dorota Szczepańska – sopran
Rafał Tomkiewicz – kontratenor
Alon Sariel – mandolina {oh!} Orkiestra Martyna Pastuszka – prowadzenie
Georg Philipp Telemann Koncert G-dur „Polski” TWV 43:G7
Leonardo Vinci Parto con quella speme, aria Ernesta z opery Gismondo, re di Polonia
Tomaso Albinoni Dopo i nembi, e le procelle z opery L’Eraclea
Johann Adolf Hasse Koncert G-dur na mandolinę
Johann Adolf Hasse Bella etade, duet z serenaty Marc’Antonio e Cleopatra Alessandro Scarlatti Aure voi, che sussurrando, aria Carla z opery Carlo Re d’Alemagna
Leonardo Vinci Ama chi t’odia, aria Kunegundy z opery Gismondo, re di Polonia ***
Antonio Vivaldi Koncert C-dur na mandolinę RV 425
Antonio Vivaldi Transit aetas z oratorium Juditha triumphans RV 644
Johann Adolf Hasse Mea tormenta, properate!, aria Marii Magdaleny z oratorium Sanctus Petrus et Sancta
Maria Magdalena
Georg Philipp Telemann Koncert skrzypcowy a-moll TWV 51: a1
Antonio Caldara Sapesti lusinghiero, aria Venceslao z opery Il Venceslao
Antonio Vivaldi Sento in seno ch’in pioggia di lagrime, aria Lotaria z opery Tieteberga RV 737
George Frideric Handel Caro! Bella! Più amabile beltà, duet Kleopatry i Cezara z opery Giulio Cesare in Egitto HWV 17
Razem wśród dźwięków (dawna Grupa rodzina mini)
Wydarzenie koncertowo-warsztatowe dla dzieci od 6 do 18 miesięcy z rodzicami
15.11.2025 SOB 11.00
Sala kameralna Koncert familijny
CENA 35 zł
16.11.2025 ND
12.00
Sala koncertowa Koncert symfoniczny
S3
CENA 30–80 zł
16.11.2025 ND
18.00
Sala koncertowa
Koncert kameralny
CENA 65–160 zł
Razem wśród dźwięków (dawna Grupa rodzina mini)
Wydarzenie koncertowo-warsztatowe dla dzieci od 19 miesięcy do 3 lat z rodzicami
Obrazki środkowej Europy
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Alena Hron – dyrygentka
Béla Bartók Obrazki węgierskie
Vítězslava Kaprálová Suita rustica op. 19 Zoltán Kodály Tańce z Galánty
Recital laureata XIX Konkursu Chopinowskiego
17.11.2025 PON
9.30, 11.00
Sala koncertowa Koncert organowy
CENA 10 zł
Muzyka sfer, czyli kosmiczna podróż z organami
Arkadiusz Bialic – organy Anna Lis – prowadzenie
Audycje organowe dla szkół i przedszkoli
17.11.2025 PON
12.30
Sala koncertowa
Koncert organowy Bezpłatne wejściówki
17.11.2025 PON
20.00
Sala koncertowa
Zewnętrzny
organizator koncertu
CENA 259–349 zł
18.11.2025 WT
19.30
Sala kameralna JazzKlub
CENA 70–90 zł
Mój Karnet
20.11.2025 CZW
19.30
Sala koncertowa
Zewnętrzny organizator koncertu
CENA 179–349 zł
21.11.2025 PT
19.30
Sala kameralna
Muzyka najnowsza
CENA 30–40 zł
Mój Karnet
22.11.2025 SOB
19.30
Sala koncertowa
Orkiestry gościnne
CENA 35–80 zł
Mój Karnet
Muzyka sfer, czyli kosmiczna podróż z organami
Arkadiusz Bialic – organy
Anna Lis – prowadzenie
Koncert przyjazny sensorycznie
Marcin Kydryński prezentuje
SIESTA w drodze: Lizz Wright
Lizz Wright – śpiew
Ivan Edwards – perkusja
Kenny Banks – keyboard
Adam Levy – gitara
Ben Zwerin – gitara basowa
Mama Terra presented by
Edinburgh Jazz & Blues Festival / Spiritual jazz ze Szkocji
Marco Cafolla – fortepian, vocoder
Konrad Wiszniewski –saksofon tenorowy
Rachel Lightbody – wokal
Mikey Owers – puzon
Doug Hough – perkusja
Ross Saunders – kontrabas
Cory Henry Solo Experience
Olśniewająca ciemność
JACK Quartet
Georg Friedrich Haas III Kwartet smyczkowy „In iij Noct.”
Bach elektronicznie
AUKSO – Orkiestra Kameralna
Miasta Tychy
Marek Moś – dyrygent
Dominik Wania – Rhodes piano
Kasia Pietrzko – Rhodes piano
Johann Sebastian Bach:
–Koncert D-dur BWV 1054
–Koncert d-moll BWV 1052
–Koncert podwójny c-moll BWV 1062
23.11.2025 ND
16.00
Sala kameralna Koncert familijny CENA 25–35 zł
23.11.2025 ND
18.00
Sala koncertowa
Koncert kameralny
CENA 65–160 zł
Koncert familijny
Projekt Ocean – Wielorybi rave i inne historie
Alex South – klarnet i elektronika Izumi Yoshida – projekcje
Recital laureata XIX Konkursu Chopinowskiego
24.11.2025 PON 19.30
Sala koncertowa Zewnętrzny organizator koncertu
CENA 200–330 zł
28.11.2025 PT 19.30
Sala koncertowa
Koncert symfoniczny S2
CENA 50–120 zł
Kenny Garrett – Legenda jazzu –Sounds from the Ancestors
Kenny Garrett – saksofon altowy, saksofon tenorowy
Corcoran Holt – akustyczny bas
Rudy Bird – perkusjonalia
Keith Brown – fortepian
Ronald Bruner – perkusja
Melvis Santa – wokal, instrumenty klawiszowe
Krzyk niewinnych
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Marin Alsop – dyrygentka
Anna Sułkowska-Migoń – dyrygentka
Sofia Jernberg – sopran
Keren Motseri – sopran
Sulamita Ślubowska – skrzypce
Chaya Czernowin No! A Lament for the Innocent (polska premiera –współzamówienie NOSPR)
Grażyna Bacewicz I Koncert skrzypcowy ***
Richard Strauss Symfonia domowa op. 53
30.11.2025 ND 18.00
Sala koncertowa
Koncert kameralny
CENA 65–160 zł
Recital laureata XIX Konkursu Chopinowskiego
1.12.2025 PON
20.00
Sala koncertowa
Zewnętrzny organizator koncertu
CENA 285–435 zł
2.12.2025 WT
19.30
Sala kameralna
JazzKlub
CENA 60–80 zł
Mój Karnet
3.12.2025 ŚR
19.30
Sala kameralna
Koncert sensoryczny
WSTĘP WOLNY
Obowiązują zapisy
20-lecie Orkiestry Adama Sztaby
Orkiestra Adama Sztaby
Adam Sztaba – dyrygent
Natalia Kukulska
Ania Karwan
Kuba Badach
Piotr Cugowski
Kapłan eksperymentu
Ches Smith – perkusja, wibrafon, elektronika
Mary Halvorson – gitara
Liberty Ellman – gitara
Nick Dunston – kontrabas, elektronika
5.12.2025 PT
17.00
Foyer / sala warsztatowa
Koncert familijny CENA 30 zł
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
4.12.2025 CZW
19.30
Sala koncertowa
Koncert symfoniczny
S1
CENA 50–120 zł
Koncert przyjazny sensorycznie Pianissimo
Neuma Quartet
Johann Sebastian Bach – opracowanie chorałów na kwartet smyczkowy: –Ach Gott, wie manches Herzeleid BWV 3 –Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ
BWV 253 –Ach, was soll ich Sünder machen BWV 259 –Alle Menschen müssen sterben BWV 262 Gabriel Fauré Kwartet smyczkowy e-moll op. 121
Arvo Pärt Fratres
Philip Glass Company
Piąta: symfonia nad symfoniami
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Marin Alsop – dyrygentka Olga Kern – fortepian
Iryna Aleksiychuk Go where the wind takes you
Edvard Grieg Koncert fortepianowy a-moll op. 16
Ludwig van Beethoven V Symfonia c-moll op. 67
5.12.2025 PT
20.00
Sala koncertowa Zewnętrzny organizator koncertu
CENA 230–349 zł
6.12.2025 SOB
10.00, 11.30 Foyer / sala warsztatowa
Koncert familijny CENA 30 zł
Performans muzyczny dla dzieci
Zespół Akademii NOSPR i goście
Miłosz Korpol – dyrygent
Michał Sławecki – kontratenor
Iga Eckert – tancerka, aktorka
Karolina Jefmańska – scenariusz, idea i reżyseria
Ewa Fabiańska-Jelińska, Karolina Jefmańska Eeeee... MOC... Yeah!
25-lecie Haliny Mlynkovej / ZPiT „Śląsk” oraz goście
Halina Mlynkova – wokal
Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”
Paweł Tomaszewski – dyrygent goście specjalni:
Aga Zaryan – wokal
Ilaria Della Bidia – wokal
Jacek Królik – gitary
Maciej Zakościelny – wokal, skrzypce Tulia
Performans muzyczny dla dzieci
Zespół Akademii NOSPR i goście
Miłosz Korpol – dyrygent
Michał Sławecki – kontratenor
Iga Eckert – tancerka, aktorka
Karolina Jefmańska – scenariusz, idea i reżyseria
Ewa Fabiańska-Jelińska, Karolina Jefmańska Eeeee... MOC... Yeah!
6.12.2025 SOB
19.30
Sala kameralna
Muzyka chóralna
CENA 30–40 zł
Mój Karnet
6.12.2025 SOB
20.00
Sala koncertowa Zewnętrzny organizator koncertu CENA 170–220 zł
Chór Polskiego Radia –Lusławice
Maciej Tworek – dyrygent
Chór Polskiego Radia – Lusławice
Wioletta Fluda-Tkaczyk – fortepian
Johannes Brahms: –Sieben Lieder op. 62 –Lieder und Romanzen op. 93a –Zigeunerlieder op. 103
Sławek Jaskułke – Chopin na pięć fortepianów
Sławek Jaskułke
Katarzyna Borek
Joanna Duda
Piotr Wyleżoł Paweł Tomaszewski
7.12.2025 ND
10.00, 11.30
Foyer / sala warsztatowa
Koncert familijny
CENA 30 zł
10.12.2025 ŚR
9.30, 11.30
Sala kameralna
Koncert edukacyjny
CENA 15 zł
10.12.2025 ŚR
19.30
Sala kameralna
Scena Młodych
CENA 10–20 zł
Performans muzyczny dla dzieci
Zespół Akademii NOSPR i goście
Miłosz Korpol – dyrygent
Michał Sławecki – kontratenor
Iga Eckert – tancerka, aktorka Karolina Jefmańska – scenariusz, idea i reżyseria
Ewa Fabiańska-Jelińska, Karolina Jefmańska Eeeee... MOC... Yeah!
Kalejdoskop
Muzyka wysłana w Kosmos
11.12.2025 CZW
12.00
Sala koncertowa
Koncert edukacyjny
WSTĘP WOLNY
Obowiązują zapisy
Orkiestra młodych talentów
Warszawska Orkiestra Smyczkowa im. Zenona Brzewskiego
Maksym Dondalski – dyrygent Aleksandra Kruszewska – flet
Aniela Kachniarz – flet
Klara Rejnowicz – skrzypce
Johann Sebastian Bach IV Koncert brandenburski BWV 1049
Wolfgang Amadeus Mozart Serenada G-dur „Eine kleine Nachtmusik” na orkiestrę smyczkową KV 525
Edward Elgar Serenada e-moll na orkiestrę smyczkową op. 20 Peter Warlock Capriol Suite
Koncert edukacyjny
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Mateusz Molęda – dyrygent
Agata Kwiecińska – prowadzenie
Johannes Brahms Uwertura akademicka c-moll op. 80
Joseph Haydn Symfonia G-dur nr 94 „Niespodzianka” Hob. I:94, cz. II
Paul Hindemith Symfoniczne metamorfozy na tematy Webera
13.12.2025 SOB
10.00
Sala warsztatowa
Koncert familijny
CENA 35 zł
Razem wśród dźwięków (dawna Grupa rodzina mini)
Wydarzenie koncertowo-warsztatowe dla dzieci od 6 do 18 miesięcy z rodzicami
13.12.2025 SOB
11.00
Sala warsztatowa Koncert familijny
CENA 35 zł
13.12.2025 SOB
18.00
Sala kameralna
Koncert kameralny
CENA 30–40 zł Mój Karnet
14.12.2025 ND
12.00
Sala koncertowa Koncert symfoniczny
S3
CENA 40–100 zł
Razem wśród dźwięków (dawna Grupa rodzina mini)
Wydarzenie koncertowo-warsztatowe dla dzieci od 19 miesięcy do 3 lat z rodzicami
Kwartet Śląski i goście / Cykl koncertów Dziwaczne i osobliwe
Kwartet Śląski Piotr Sałajczyk – fortepian
Mieczysław Wajnberg VI Kwartet smyczkowy op. 35 Zbigniew Bargielski Schizofonia na kwintet fortepianowy
Charles Ives Hallowe’en na kwintet fortepianowy i bęben wielki ad libitum
Niespodzianki i synkretyzmy
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Mateusz Molęda – dyrygent Gośka Isphording – klawesyn
Joseph Haydn Symfonia G-dur nr 94 „Niespodzianka” Hob. I:94
Henryk Mikołaj Górecki Koncert na klawesyn i orkiestrę op. 40 Paul Hindemith Symfoniczne metamorfozy na tematy Webera
14.12.2025 ND 16.00
Sala kameralna Koncert familijny CENA 25–35 zł
14.12.2025 ND 19.30
Sala koncertowa Zewnętrzny organizator koncertu CENA 239–349 zł
15.12.2025 PON 9.30, 11.00
Sala koncertowa Koncert organowy CENA 10 zł
Koncert familijny
Muzyka wysłana w Kosmos
Anthony Strong / Big Band Śląski oraz goście specjalni
Anthony Strong – wokal, fortepian Big Band Śląski pod dyrekcją Grzegorza Nagórskiego Dorota Miśkiewicz – wokal Julia Pietrucha – wokal Magda Steczkowska – wokal
Puchowe dźwięki – zimowy koncert organowy
Audycje organowe dla szkół i przedszkoli
15.12.2025 PON
12.30
Sala koncertowa
Koncert organowy Bezpłatne wejściówki
Puchowe dźwięki – zimowy koncert organowy
Arkadiusz Bialic – organy
Anna Lis – prowadzenie
Koncert przyjazny sensorycznie
19.12.2025 PT
19.30
Sala koncertowa Koncert symfoniczny S2
CENA 40–100 zł
15.12.2025 PON
16.00, 19.00
Sala koncertowa
Zewnętrzny organizator koncertu
CENA 170–225 zł
16.12.2025 WT
19.30
Sala kameralna
JazzKlub
CENA 60–80 zł
Mój Karnet
18.12.2025 CZW
19.30
Sala kameralna
Koncert kameralny
CENA 30–40 zł
Mój Karnet
Glenn Miller Orchestra –Swinging Christmas
Rytuał energii
Quantum Trio:
Michał Jan Ciesielski – saksofony Kamil Zawiślak – fortepian, instrumenty klawiszowe
Luis Mora Matus – perkusja
Śpiew we trzech
Daniel Stabrawa – skrzypce
Piotr Tarcholik – skrzypce
Dawid Jadamus – altówka
Mieczysław Wajnberg Sonata na dwoje skrzypiec
Antonín Dvořák Terzetto op. 74
Antonín Dvořák 4 Miniatury op. 75a
Zoltán Kodály Serenada op. 12
28.12.2025 ND
18.00
Sala koncertowa Koncert specjalny
31.12.2025 ŚR
18.00
Sala koncertowa Koncert specjalny
Uwertura świtu
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Stephanie Childress – dyrygentka Lise de la Salle – fortepian
Carl Nielsen Uwertura Helios op. 17
Ludwig van Beethoven I Koncert fortepianowy C-dur op. 15
***
Jean Sibelius I Symfonia e-moll op. 39
Koncert kolędowy
Szczegóły będą dostępne na stronie nospr.org.pl
Oscarowa noc sylwestrowa
Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia
Alexander Humala – dyrygent
Szczegóły będą dostępne na stronie nospr.org.pl
Szczegółowy program koncertów dostępny jest na stronie nospr.org.pl. NOSPR zastrzega sobie prawo do odwołania wydarzenia artystycznego, zmiany daty, miejsca, godziny i zmian w repertuarze, programu lub artystów bez podania przyczyny.
Ceny podane przy wydarzeniach mają charakter poglądowy, informacje o aktualnie obowiązujących cenach znajdują się na stronie nospr.org.pl oraz w kasach NOSPR.
Zasady rezerwacji i sprzedaży biletów na wydarzenia edukacyjne oraz wejściówek na wydarzenia bezpłatne są ustalane indywidualnie dla każdego wydarzenia. Szczegółowe informacje na temat wydarzeń dostępne są na stronie nospr.org.pl oraz w kasach NOSPR.
Patroni medialni NOSPR współfinansują
Koncerty realizowane dzięki projektowi: „Budowa organów koncertowych oraz zakup instrumentów i niezbędnego wyposażenia dla NOSPR w Katowicach” finansowanemu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Priorytet VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, Działanie 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury
NOSPR na miarę
Po co komu dostępność, po co komu muzyka?
Skoro muzyka towarzyszy ludziom „od zawsze”, a jej słuchanie i wykonywanie niosą tyle korzyści, to czy nie powinna być powszechnie dostępna? Co możemy zrobić, aby skutecznie ją przybliżać jak najszerszemu kręgowi odbiorców?
Te pytania stawiamy sobie dość często, by zachować świeżość spojrzenia i wrażliwość na tych, którzy są obok nas. Odpowiedzi i wyciągnięte wnioski przekuliśmy w wydarzenia składające się na projekt NOSPR na miarę dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Celem projektu jest jak najszersze udostępnienie już istniejącej oferty programowej NOSPR, wzbogacenie jej o nowe wydarzenia na wysokim poziomie artystycznym skierowane do osób ze specjalnymi potrzebami oraz upowszechnienie tematu dostępności NOSPR wśród naszych odbiorców. Działania te w istotny sposób uzupełniają programową działalność naszej instytucji, szczycącej się olbrzymim dorobkiem artystycznym i zobowiązaniem do prezentacji dziedzictwa kulturowego na najwyższym poziomie. Zgodnie z nałożonym przez ustawę o dostępności obowiązkiem, jak i wobec chęci wyjścia naprzeciw licznym potrzebom zróżnicowanej publiczności wciąż rozwijamy i modyfikujemy naszą działalność. Gdy nie jest możliwe zapewnienie nieograniczonej dostępności, oferujemy naszym gościom wydarzenia alternatywne. Dlatego wprowadziliśmy do repertuaru cykle Pianissimo i Espressivo, bezpłatne warsztaty i koncerty, a także oprowadzania po NOSPR dla osób niesłyszących oraz poruszających się na wózkach inwalidzkich.
W roku 2025 przygotowaliśmy kolejne działania, takie jak: innowacyjne formaty warsztatowo-koncertowe, współprojektowanie wydarzeń
z fundacjami i użytkownikami, tworzenie nowych materiałów dostępnościowych. Zaplanowaliśmy również uzupełnienie oferty o brakujące elementy, w tym te projektowane z myślą o osobach najbardziej potrzebujących dostępu – dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną i osób w spektrum autyzmu.
W ramach projektu realizujemy między innymi:
• 12 koncertów przyjaznych sensorycznie w trzech formatach: Pianissimo, Espressivo i organowych koncertów przyjaznych sensorycznie,
• twórcze warsztaty muzyczne dla dzieci,
• warsztaty kreatywne dla młodzieży,
• warsztaty muzykoterapeutyczne dla seniorów,
• warsztaty dla osób w spektrum autyzmu,
• oprowadzania specjalne: w PJM (Polskim Języku Migowym) oraz po trasie przystosowanej dla osób z ograniczoną mobilnością.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Wszystkie wydarzenia w ramach projektu są bezpłatne, obowiązują na nie zapisy.
Informacje o najbliższych wydarzeniach w ramach projektu wraz z linkami do zapisów dostępne są tutaj:
Koncerty przyjazne sensorycznie
Ten rodzaj muzycznych wydarzeń organizuje się dziś na całym świecie: w Southbank Centre czy w Wigmore Hall, często pod nazwą relaxed performance. Od 2022 roku możecie w nich uczestniczyć także w NOSPR.
Wszystko zaczęło się od pewnego artystycznego zamysłu. Wymarzyliśmy sobie program, który – będąc tematyczną, zamkniętą całością o refleksyjnym charakterze – przeniesie nas do nieco innego wymiaru. Stąd też wzięła się nazwa cyklu koncertów Pianissimo. Nieprzypadkowy stał się również wybór ich terminu –środowe lub czwartkowe wieczory to czas, kiedy w zwykle gwarnych przestrzeniach NOSPR możemy liczyć na więcej ciszy. Pomysł został rozbudowany o dodatkowe elementy: rygorystycznie przestrzegany czas trwania (nie przekraczamy 45 minut), zmniejszoną dynamikę programu, przyciemnione światła, udostępnienie pokoju wyciszeń czy udział wolontariuszy. Wybraliśmy także otwartych i empatycznych wykonawców, wrażliwych na potrzeby innych i chętnie dzielących się swoim talentem. Kluczową kwestią była dla nas bezpłatna formuła – aby naprawdę każdy mógł z niej skorzystać. Z czasem uznaliśmy, że to koncepcja, którą warto rozwinąć. Nie każdy szuka wyciszenia i odpoczynku, niektórzy wolą przeżywać muzykę intensywnie, aktywnie się w nią angażując. Tak pojawił się drugi filar wydarzeń sensorycznych, czyli koncerty Espressivo. A wraz z wzbogaceniem się sali koncertowej NOSPR o wspaniałe organy do wspomnianych formatów dołączyły również organowe koncerty przyjazne sensorycznie, znacznie poszerzające wachlarz możliwości i doznań.
Czy coś nas zaskoczyło? Tak, spodziewaliśmy się, że z koncertów skorzysta przede wszystkim publiczność, do której wydarzenia te są bezpośrednio adresowane. Dziś jednak wiemy,
że przychodzą na nie… wszyscy! Obserwując atmosferę panującą na sali, trudno jednoznacznie określić, na jakim koncercie jesteśmy. Jest tu miejsce dla rodzin z dziećmi, czas na drzemki, ale też szaleństwa pod sceną. To kolejny dowód na to, że muzyka jest wpisana w nasze DNA i była z nami „od zawsze” – zmieniają się i rozwijają jedynie przestrzenie, w których jest wykonywana, i instrumentarium.
Drugim zaskoczeniem była dla nas skala zaangażowania wolontariuszy. Od początku wspiera nas Fundacja ING Dzieciom – dyskretnie towarzyszy publiczności podczas koncertów, daje wsparcie finansowe, ale przede wszystkim stopniowo zaprzyjaźnia się z NOSPR, tworząc relację, która bardzo nas cieszy.
↑ Karolina Mikołajczyk i Iwo Jedynecki, fot. Radosław Kaźmierczak
HACK4MUSIC 2025
Już kolejny raz spotkaliśmy się w NOSPR podczas maratonu programowania HACK4MUSIC – wydarzenia ściśle związanego z dostępnością, bowiem jego celem od początku jest jak najszersze udostępnianie muzyki. Hackathon organizowany przez dział edukacji NOSPR wraz z partnerami: ING Hubs Poland i Kyndryl stawia sobie konkretne wyzwania edukacyjne i społeczne. Wśród nich warto wymienić pogłębienie wiedzy muzycznej oraz stworzenie rozwiązań wspierających dostępność muzyki dla wszystkich zainteresowanych, niezależnie od ograniczeń ruchowych, intelektualnych i sensorycznych czy wyzwań rozwojowych. Właśnie dlatego założeniem dwudniowej pracy uczestników w przestrzeni NOSPR było stworzenie prototypu rozwiązań technologicznych, instrumentów, aplikacji lub innych innowacyjnych rozwiązań zmierzających do zwiększenia dostępności muzyki na wielu polach. W tym roku intensywny czas programowania poprzedzony był panelem dyskusyjnym i wykładami: Potrzeba sztuki, prawo do jej tworzenia. Muzyka w ludzkim i nie-ludzkim świecie oraz Wystarczająco dostępne instytucje kultury. Dobre i złe praktyki, etyka projektów dostępnościowych, by odpowiednio przygotować młodych uczestników do czekających ich zadań. W wydarzeniu wzięło udział 40 pasjonatów muzyki, technologii, innowatorów, programistów, artystów, grafików i UX designerów. Wielogodzinne zmagania zakończyły się prezentacją bardzo
ciekawych rozwiązań, a zwycięstwo przypadło projektowi stworzonemu przez zespół Full Stack Symphony. Hackathon to jednak nie tylko długi okres przygotowań i rozpisany na dwa dni wielogodzinny maraton programowania. To zjawisko, które wykracza poza czas swojego trwania, gdyż zmienia nasz sposób myślenia, uczy i rozwija.
Cieszymy się, że wraz z rozbudową wydarzenia i realizacją kolejnej edycji udało się:
• stworzyć platformę do wymiany myśli i współpracy w celu „większym od nas samych”,
• zbliżyć się do rzeczywistego obrazu niepełnosprawności i potrzeb ludzi, fundacji i stowarzyszeń oraz zyskać możliwość konsultowania realnych potrzeb,
• rozbudować bazę wiedzy – wykładów oraz materiałów dotyczących ogólnie pojętej dostępności i służących wszystkim pracownikom NOSPR,
• nawiązać i utrzymać kontakt z zaangażowanymi mentorami, ekspertami do spraw dostępności i z branży technologicznej.
Dziękujemy wszystkim za udział
– do następnego razu!
↑ HACK4MUSIC 2025, fot. Radosław Kaźmierczak
Podaruj NOSPR na święta!
Dowiedz się więcej na nospr.org.pl:
Karta podarunkowa to doskonały pomysł na prezent. Dzięki niej obdarowana osoba może sama wybrać koncert z bogatego repertuaru NOSPR.
Najważniejsze informacje
⚫ Zakup i realizacja karty podarunkowej są możliwe wyłącznie w kasie NOSPR.
⚫ Karty podarunkowe są dostępne w wariantach: 50, 100, 150 i 200 zł (lub wielokrotność kwoty 50 zł).
⚫ Karta podarunkowa jest ważna przez rok od dnia zakupu.
Patroni medialni NOSPR współfinansują
Oscarowa noc sylwestrowa w NOSPR
31 grudnia, godz. 18.00