Nu had ik me zo voorgenomen om niet weer over AI te beginnen, maar helaas ontkom ik er niet aan. Het is nu eenmaal zo’n ingrijpende ontwikkeling dat je er gewoonweg niet omheen kunt. Wel lijkt het erop dat we de eerste fase van complete verwarring achter ons kunnen laten. De discussie verdiept zich en spitst zich toe op verschillende vormen van AI, zoals generatieve AI, LLM, AGI en ASI.
De focus van Pictoright ligt nu op generatieve AI. Daarbij komen vanuit auteursrechtelijk oogpunt prangende vragen op. Wie is verantwoordelijk voor het gebruik: het platform of de gebruiker? In hoeverre is het verschil tussen de input en de output relevant? En welke rol heeft Pictoright hierin? Vooralsnog lijkt het verstandig om tot licentiëren over te gaan. Hoe dat precies in zijn werk moet gaan, weten we nog niet.
We zitten voorlopig nog met op het oog onduidelijke regelgeving. Maar we zijn op de goede weg. Met name ook in samenwerking met de Federatie Beeldrechten, het samenwerkingsverband van Pictoright met de beroeps- en vakverenigingen. De eerste stap hebben we gezet door een collectieve opt-out in gang te zetten. Dit om ervoor te zorgen dat beelden niet zomaar zonder toestemming van de makers gebruikt kunnen worden voor de training van AI.
Een andere kwestie is de lopende procedure tegen Meta (Facebook/Instagram). Op 19 september vindt er bij de rechtbank Amsterdam een zitting plaats, waarin wij nogmaals kunnen uitleggen waarom het belangrijk is dat voor het beeldgebruik op de platforms een vergoeding moet worden betaald.
In dit nummer lees je – naast alle andere lopende zaken – meer over dit alles.
Ik wens iedereen een goede zomer.
Vincent van den Eijnde directeur Pictoright vincent@pictoright.nl
Vincent van den Eijnde
NFToplichting
Beeldend kunstenaars worden regelmatig via social media of een e-mail benaderd om hun werk digitaal als NFT (non-fungible token) te verkopen. Een waarschuwing van onze kant: er zijn veel oplichters actief op dit vlak. Zij spiegelen kunstenaars een behoorlijk bedrag voor dat zal worden uitbetaald in een cryptovaluta. Verkoop van de NFT vindt dan plaats via een onbekend platform en makers moeten betalen om hun werk daarop te kunnen aanbieden. Vaak zijn er geen herleidbare gegevens te vinden van de personen die de kunstenaars benaderen, of van de partijen waarvoor ze zeggen te werken. En de kunstenaar moet meestal ook snel beslissen.
Natuurlijk zijn er voorbeelden van NFT-verkopen waar kunstenaars aan verdienen. Maar helaas blijkt er vaak sprake te zijn van een poging tot oplichting. Goed om daar alert op te zijn!
Vergoedingen voor onbekende makers
Pictoright ontvangt soms auteursrechtelijke vergoedingen voor makers die niet bij ons zijn aangesloten. Zo krijgen we volgrechtvergoedingen binnen uit landen waar onze zusterorganisaties wettelijk verplicht zijn het volgrecht voor alle makers te innen en uit te keren. Ook voor kunstuitleen, waarbij de vergoedingen voor alle rechthebbenden door Stichting Leenrecht worden geïnd, ontvangen wij geld voor makers die wij niet altijd direct kunnen vinden.
Om deze vergoedingen toch aan de juiste personen uit te kunnen keren, publiceren wij binnenkort een lijst op onze website met namen van makers voor wie wij vergoedingen beschikbaar hebben. Rechthebbenden kunnen contact met ons opnemen om de vergoeding te claimen. Aansluiting bij Pictoright is daarvoor niet noodzakelijk.
Inhoudingspercentage naar 10 procent
Bij de volgende uitkering van collectieve rechten in november 2024, die gaat over het rechtenjaar 2023, zal het inhoudingspercentage met 1 procent worden verhoogd naar 10 procent. De verhoging is nodig omdat Pictoright op dit moment meer kosten maakt, bijvoorbeeld voor de rechtszaak tegen Meta (o.a. Facebook en Instagram). Daar staan nu nog geen inkomsten tegenover, maar hopelijk is dat in de toekomst wel het geval. Als daar voldoende aanleiding voor is, kan besloten worden de verhoging ongedaan te maken.
van de Federatie Beeldrechten
Tekst: Marije Kaashoek
Campagne eerlijkdelensocialmedia
De Federatie Beeldrechten is in februari dit jaar de campagne #eerlijkdelensocialmedia gestart. Daarmee roepen we de social media platforms op een eerlijke vergoeding te betalen aan professionele beeldmakers voor beeld dat zonder hun toestemming op social mediaplatforms wordt geüpload en gedeeld. In eerdere magazines was te lezen dat de platforms wettelijk verantwoordelijk zijn voor dit gebruik en verplicht zijn zich in te spannen om toestemming te krijgen. Maar dat gebeurt nog altijd niet. Inmiddels heeft een flink aantal organisaties uit het veld zich aangesloten bij deze oproep. Ondertussen heeft Pictoright ook een rechtszaak aangespannen tegen Meta, die in september voorkomt. Op p 9, 10 en 11 vind je de ins en outs.
Steun onze campagne; hoe meer mensen meedoen, hoe sterker we staan!
Online inbreuken door kleine gebruikers
In 2020 is door de Tweede Kamer een motie aangenomen over onopzettelijke inbreuken door (semi)particuliere internet gebruikers. Volgens de kamer worden zij daarvoor soms erg zwaar afgestraft met vorderingen van commerciële bureaus.
Vorige maand is de Federatie Beeldrechten met steun van het Ministerie van OCW een onderzoek naar dergelijke online inbreuken gestart. Hiermee wil de federatie de aard, omvang en economische waarde in kaart brengen van het online gebruik van niet gelicentieerd beeld door particulieren, kleine niet-commerciële initiatieven en kleine zelfstandigen.
De uitkomsten geven inzicht en kunnen dienen als een eerste aanzet richting eventueel benodigde oplossingen voor zowel gedupeerde fotografen als argeloze beeldgebruikers. Naar verwachting wordt het onderzoek medio oktober 2024 afgerond. Dan worden de resultaten onder andere aangeboden aan Tweede Kamerleden.
→ Lees er meer over op federatiebeeldrechten.nl en deel de oproep #eerlijkdelensocialmedia.
Opt Out Now!
De federatie heeft zich de afgelopen tijd verdiept in een oplossing voor het ongevraagd gebruik van online werk voor het voeden en trainen van AI. Daar zit jouw beeld misschien ook tussen, ook al heb je nooit toestemming gegeven voor dat gebruik en ontvang je er geen vergoeding voor.
De federatie heeft nu op eigen initiatief een nieuwe standaard geïntroduceerd waarmee je kunt aangeven dat jouw beeld niet voor AI-training bestemd is. Je vindt de nieuwe opt-out op optoutnow.ai. Op pagina 12 en 13 is hier meer over te lezen.
JAARCIJFERS
Incasso en verdeling 2023
In het overzicht is de incasso en verdeling over de laatste vier jaar per rechtensoort weergegeven.
Pictoright heeft in 2023 ten behoeve van 30.141 makers een vergoeding uitgekeerd (2022: 29.838). In totaal zijn er voor 27.304 (2022: 26.868) makers collectieve rechtenvergoedingen beschikbaar gekomen.
Aan 5.551 makers zijn individuele rechtenvergoedingen en vergoedingen uit collectieve regelingen uit het buitenland uitgekeerd (2022: 5.270).
Volgrecht is in 2023 aan 390 (2022: 358) makers uitgekeerd. Veel makers zijn voor verschillende vormen van dienstverlening aangesloten. Al deze makers worden door 8.803 ontvangers vertegenwoordigd (aangeslotenen/ zusterorganisaties/ fotopersbureaus).
Meer (financiële) informatie is op de website te vinden in de jaarrekening en het bestuursverslag.
Jaarvergadering
Markt, Maker Macht
De vergadering van aangeslotenen vond dit jaar voor het eerst plaats in het West-Indisch huis te Amsterdam, en werd door ruim 120 mensen bezocht. Het avondprogramma na het officiële gedeelte had als thema 'Markt, Maker & Macht - big tech: zijn er nog grenzen?'.
Sprekers waren hoogleraar digitalisering en democratische rechtsstaat Reijer Passchier, illustrator Mei-Li Nieuwland en Pictoright-juristen Hanneke Holthuis en Luna Schumacher. De avond werd geleid door moderator en programmamaker Tirsa With.
Tekst: Marcel van de Graaf
Foto's: Kevin Kwee
pictoright fonds
Letterspace
Sinds 2021 ondersteunt het Pictoright Fonds de maandelijkse lezingen van Letterspace. Dat houdt deze bijeenkomsten over typografie laagdrempelig voor alle letterliefhebbers uit de stad.
“Eigenlijk hou ik helemaal niet van netwerkborrels,” zegt typograaf Edgar Walthert. Toch is hij een van de drijvende krachten achter Letterspace, waar iedere maand een groeiende groep letterliefhebbers samenkomt voor een lezing met aansluitende borrel. Wat zes jaar geleden in zijn studio aan het Amsterdamse Zeeburgerpad begon, is inmiddels uitgegroeid tot een populair maandelijks letter-event in filmhuis De Lange Adem in de Ruyschstraat. Geïnspireerd op de Berliner Typostammtisch, zijn de lezingen vrij toegankelijk voor iedereen die interesse heeft in letters en typografie. Dat levert een zeer divers gezelschap op: van studenten tot gepensioneerde drukkers, van nieuwe font designers tot autonome kunstenaars. Wie een interessant en verrassend verhaal heeft over letters krijgt hier een podium en een publiek. “We zijn altijd op zoek naar mensen die iets nieuws brengen wat we nog niet kennen,” aldus Walthert
Line-up
Vorige maand zat Céline Jouandet op dat podium te vertellen over het verwerken van historische vormen uit bijvoorbeeld de Braziliaanse barokstijl in hedendaagse letterontwerpen. Deze maand liep de zaal vol voor Ramiro Espinoza, die kwam vertellen over de Kurversbrug en de Krulletter: de eerste is geïnspireerd op de Amsterdamse brugletters in de stijl van de Amsterdamse school, de tweede is een digitale uitwerking van de sierlijke letters op de ramen van cafés in de stad. Volgende maand maken deelnemers een experimenteel alfabet met Benjamin McMillan. En eind augustus duikt Inna Kochkina met haar publiek in de geschiedenis en invloeden van het Cyrillische schrift, waarover zij onlangs een boek publiceerde bij San Serriffe.
→ Deelname is gratis, meld je wel aan op letterspace.amsterdam.
Tekst: Willemijn de Jonge
De lezing van Céline Jouandet. Foto: Edgar Walthert
Makers versus META
Op 19 september staan Pictoright en Meta tegenover elkaar in de Rechtbank van Amsterdam. De inzet: een eerlijke vergoeding voor de professionele makers van de beelden waar Meta veel geld mee verdient.
Het is een van de grootste dossiers waar Pictoright op dit moment mee bezig is: de rechtszaak tegen social mediabedrijf Meta, eigenaar van onder andere Instagram en Facebook. In december kondigden we aan hen voor de rechter te hebben gedaagd, vanwege het niet nakomen van hun wettelijke verplichtingen tegenover beeldmakers in Nederland. Volgens Pictoright hebben zij namelijk onvoldoende hun best gedaan om met ons afspraken te maken over het gebruik van beeld op hun platforms. Na de zomer is het zover: op 19 september treffen we Meta in de Rechtbank Amsterdam. In dit magazine nog één keer op een rijtje: wat willen we? En waarom? Daarbij lichten onze medeeisers Katrin Korfmann en Tjeerd Royaards toe waarom deze zaak voor hen, en voor jou als beeldmaker, belangrijk is.
Waar gaat de zaak ook alweer over?
In de zomer van 2021 is de Nederlandse Auteurswet aangepast aan de Europese wetgeving. Deze wet heeft als doel dat platforms gaan betalen voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermde content. Maar zo’n drie jaar later is er helaas nog altijd geen zicht op een licentieovereenkomst tussen Meta en Pictoright. En dat terwijl op Facebook en Instagram dagelijks ontzettend veel beeld van professionele fotografen, ontwerpers, illustratoren, architecten en beeldend kunstenaars wordt gedeeld en verspreid. Dat zijn werken die auteursrechtelijk zijn beschermd en zonder hun toestemming worden gedeeld. Sociale media verdienen mede dankzij deze content enorm veel geld. Meta had in 2023 een omzet van bijna 135 miljard dollar. Het is niet meer dan fair dat de makers van deze werken voor dit gebruik een vergoeding krijgen, zoals dat ook gebeurt bij andere vormen van grootschalig gebruik. Dit proberen wij met deze rechtszaak te regelen.
Betekent dit dat Meta en Pictoright straks controle hebben over wat wordt geüpload?
Het doel van de procedure is uitdrukkelijk niet om Meta te verplichten al het professioneel gemaakte beeld te verwijderen of te filteren. Het invoeren van een ‘uploadfilter’ – die term circuleerde in de periode dat de wetgeving tot stand kwam –is wat Pictoright betreft niet aan de orde. Pictoright wil goede afspraken maken met Meta, zodat beeldmakers een eerlijke vergoeding krijgen voor hun massaal gedeelde werk op social media. De term ‘uploadvergoeding’ is dus misschien meer op z’n plek. En daar heeft iedereen baat bij: de platforms, de mensen die er gebruik van maken én de makers van het beeld.
Tekst: Luna Schumacher
Beeld: de Designpolitie
Mag alles dan zonder toestemming geüpload worden als Pictoright straks met Meta tot een deal komt? Ook dat is niet het geval. In principe verandert er wat ons betreft qua inhoud op het platform niet zo veel ten opzichte van hoe het nu verloopt. Voor het delen van een beeld is wettelijk toestemming nodig. Maar laten we eerlijk zijn, de meeste privégebruikers vragen niet om toestemming en kunnen dat ook niet zo eenvoudig vragen. Om die reden stellen wij een collectieve licentie voor die dat privégebruik dekt. Zakelijke gebruikers vallen niet onder die licentie. Zowel Meta als de zakelijke gebruikers zullen toestemming moeten blijven vragen aan de beeldmakers. Daarnaast is het belangrijk dat makers altijd nog gebruik moeten kunnen maken van de mogelijkheid een verzoek te doen om een werk weg te halen (een zogenaamde ‘notice and takedown’).
eerlijk delen
Van free publicity kun je niet leven
Tjeerd Royaards, politiek cartoonist
Tjeerd Royaards maakt sinds 2005 politieke cartoons voor dagbladen als NRC, Trouw, the Washington Post, the New York Times, the Guardian en Le Monde. Zijn cartoons worden al jaren massaal gedeeld op de social mediaplatforms. Een voorbeeld is ‘Good Migrant, Bad Migrant’, die gaat over het voorval waarbij de illegaal in Frankrijk verblijvende Mamoudou Gassama een vierjarig kind redde dat van een balkon dreigde te vallen. Na deze heldendaad kreeg de Malinese migrant ondanks eerdere afwijzingen toch asiel in 2018. De tekening werd 70.000 keer gedeeld op Facebook en 50.000 keer via Twitter – voor zover Royaards via zijn eigen profiel kan nagaan. Dat doet veel voor je naam, zou je denken, maar op de social media worden namen van makers maar mondjesmaat vermeld.
Tjeerd Royaards
Foto: Truus van Gog
De zitting van 19 september is geen rechtszaak over een ideëel principe, maar gaat over brood op de plank voor professionele beeldmakers. Politiek illustrator Tjeerd Royaards en beeldend kunstenaar Katrin Korfmann treden op als mede-eisers. Zij geven deze zaak daarmee een gezicht en benadrukken het persoonlijke belang dat beeldmakers hebben bij de uitvoering van de Auteurswet.
Tekst: Willemijn de Jonge
Bovendien kun je van free publicity niet leven. Royaards: “Er zijn steeds minder jonge politiek cartoonisten, mensen zien er geen brood meer in. Als je beginnend bent, ben je nog veel meer aangewezen op de social media. En daar denkt iedereen dat alle content gratis is. Je kunt een ongelofelijk groot bereik hebben op die platforms –die daar via advertentie-inkomsten heel rijk van worden –en er zelf als maker helemaal niets aan verdienen. Deze rechtszaak is er om te benadrukken dat er veel profes sionele makers achter al dat ‘gratis’ beeld zitten. Het zou fantastisch zijn als we daar nu eindelijk een redelijke vergoeding voor kunnen afdwingen zonder dat de gebruikers van de platforms daar hinder van ondervinden.”
De cartoon Good Migrant, Bad Migrant van Tjeerd Royaards, die in mei 2018 viral ging op de social media.
social media
Katrin Korfmann, beeldend kunstenaar
De foto’s van Katrin Korfmann zijn zeer herkenbaar: vanuit hoogwerkers richt ze haar camera op de openbare ruimte onder zich en maakt ze fascinerende ‘vogelvluchtcollages’ van pleinen, zwembaden, sportvelden en speelplaatsen. Maar kennelijk vormt die herkenbaarheid geen belemmering voor het ongevraagd uploaden en delen van haar werk. Ze verbaast zich dagelijks over wat ze van zichzelf tegenkomt op internet – aangesneden, gedraaid, veranderd van kleur, of gewoon zoals ze het gemaakt heeft, maar dan wel zonder haar naam erbij. Dat stoort haar vooral als het om commerciële uitingen gaat van bedrijven waar zij niets mee heeft. “Helaas is het vaak ingewikkeld om een beeld er weer af te krijgen. Meta heeft zo’n knop waarmee je dit soort dingen kunt melden, die heb ik een paar keer gebruikt.
Maar toen moest ik bewijzen dat het beeldmateriaal van mij was. Mijn website werd niet gezien als afdoende bewijs, maar wat ik dan wel moest laten zien is me nooit verteld. Ik laat het steeds vaker gaan, het kost me te veel tijd en negatieve energie. Als een foto voor een gedrukte poster gebruikt wordt snapt iedereen dat je ervoor moet betalen, maar op de social media betaalt niemand. Terwijl Meta heel veel geld verdient aan de content; achter al dat luchtige ‘sharen’ zit een keihard verdienmodel. Het lijkt me fair dat de professionele makers van die content meedelen in de winst. Ik zou blij zijn als Meta gedwongen wordt transparanter te zijn en ons erkenning geeft in de vorm van een collectieve vergoeding.”
Steun de campagne Eerlijk Delen Social Media
De Federatie Beeldrechten heeft de campagne Eerlijk Delen Social Media gelanceerd. Wil je je betrokkenheid bij onze zaak tonen? Deel dan de oproep van de Federatie!
Homo Ludens 22, Amsterdam, Piezography, 120 x 173 cm, 2013. Dit werk van Katrin Korfmann wordt vaak zonder toestemming gebruikt op de social media.
Katrin Korfmann
Foto: Marjon Hoogervorst
ARTIFICIAL
Resultaten enquête AI
In het vorige magazine riepen wij aangeslotenen op een enquête in te vullen over de impact van kunstmatige intelligentie. De antwoorden van 963 respondenten bieden een beeld van het heersende sentiment en een basis voor ons beleid ten aanzien van AI.
Deelnemers en representativiteit
We gaan ervanuit dat de resultaten van de enquête redelijk representatief zijn voor onze achterban, aangezien het grootste deel van de deelnemers (93%) bij de enquête is terechtgekomen via een mailing van Pictoright. Respondenten zijn op de eerste plaats fotografen (30%), gevolgd door illustratoren (22%), schilders (15%) en grafisch ontwerpers (9%). Een aanzienlijk deel (78%) geeft aan redelijk tot goed op de hoogte te zijn van de ontwikkelingen rond AI. Toch maken de meesten (69%) er nog geen gebruik van binnen hun kunstpraktijk. Men vermoedt wél dat de eigen kunstpraktijk zal veranderen.
AI: een bedreiging voor beeldmakers?
Van alle respondenten spreekt 49% zich hier nog niet over uit; 39% ziet AI daarentegen wel als een bedreiging – vooral illustratoren. Men voorziet problemen rond intellectuele eigendom (32%), de kans dat klanten minder zullen gaan betalen of eerder naar AI zullen grijpen (25%), en ethische implicaties als vooringenomenheid en privacyschending in de data (20%). Men is over het algemeen ook negatief over de mogelijkheid om met behulp van AI een productie te kunnen maken ‘in de stijl van’ een andere beeldend maker. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de parasiterende aard hiervan en het mogelijke verwarringsgevaar. Op de vraag of er ook voordelen zijn, zegt 36% die niet te zien. Anderen zien AI daarentegen (ook) als een mogelijkheid om bepaalde processen efficiënter te maken (34%) en misschien meer tijd te krijgen voor experiment (15%).
enquête AI
Beeldgebruik voor training AI
Van de deelnemers vindt 69% het negatief dat er auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming wordt gebruikt voor het trainen van AI. Een kleiner deel is hierover neutraal (11%), en slechts 5% vindt het juist goed dat dit gebeurt, omdat het materiaal toch al online staat.
Ondanks het overwegend negatieve sentiment over het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal voor trainingsdoeleinden, treden niet veel professionele makers daartegen op. In art. 15o van de Auteurswet staat dat je werk alleen gebruikt mag worden voor het trainen van AI als je dat niet expliciet hebt verboden met een rechtenvoorbehoud (‘opt-out’). Slechts 3% geeft aan al gebruik te hebben gemaakt van zo’n opt-out. Dat staat niet in verhouding tot het deel dat het negatief vindt dat auteursrechtelijk beschermd materiaal zonder toestemming wordt gebruikt. Van alle respondenten geeft 77% aan überhaupt niet bekend te zijn met de wettelijke mogelijkheid tot het maken van een rechtenvoorbehoud.
Vergoedingsrecht
Een aanzienlijk deel (circa 76%) van de respondenten wil graag actie ondernemen op het gebied van AI. Bijna de helft vindt dat er een vergoeding moet komen voor gebruik voor trainingsdoeleinden. Dit is in de wetenschappelijke literatuur ook al meermaals aangedragen als een geschikte oplossing, die een goede balans vindt tussen het belang van de maker en het maatschappelijk belang van de ontwikkelingen op AI-gebied. Want zoals ook uit deze enquête blijkt, zijn makers over het algemeen niet finaal gekant tégen AI en zien sommigen ook voordelen voor hun artistieke praktijk. Maar zij willen wel graag dat dit op een eerlijke manier gaat. Pictoright zet zich daarom samen met haar partners van de Federatie Beeldrechten en de Europese koepelorganisatie EVA in voor nieuwe regels die beter tegemoetkomen aan de wensen en zorgen van beeldmakers op het gebied van kunstmatige intelligentie. De mogelijkheid tot het vragen van een vergoeding is daar onderdeel van.
INTELLIGENCE
"Helaas weten nog maar weinig makers hun weg te vinden naar de opt-out"
Collectieve opt-out
Voorlopig moeten we het echter doen met het huidige wettelijk kader. En dat biedt dus de mogelijkheid om een opt-out te doen. Het gebruik van zo’n rechtenvoorbehoud om te voorkomen dat auteursrechtelijk beschermd werk in een trainingsdatabase terechtkomt, is ook de voorkeursoptie van zo’n 19% van onze respondenten. Helaas weten nog maar weinig makers hun weg te vinden naar de opt-out. Daarom zet Pictoright zich in om dit voor beeldmakers te faciliteren. Begin dit jaar is er namens de makers die hun auteursrecht volledig laten beheren door Pictoright op collectief niveau een opt-out gedaan. Dit werd al eerder gedaan door de Franse CBO Sacem, en heeft hierna ook veel navolging gevonden, onder meer van BumaStemra (muziek). Onze collectieve opt-out is op de website van Pictoright te vinden.
Overzicht voor iedereen
Pictoright wil ook graag iets doen voor de collectief aangeslotenen en de beeldmakers die niet bij Pictoright zijn aangesloten. Daarom hebben we een overzicht van opt-out mogelijkheden gemaakt in het AI-dossier op onze website. Bij veel van deze opties blijft echter de vraag: voldoet dit wel? Wat kun je van makers verwachten? En wie zou de controle moeten hebben over de opt-out standaard? Er bestaat nog geen standaardmethode die door alle AI-bedrijven wordt gerespecteerd of die door juridische autoriteiten wordt gepresenteerd. Dit zorgt voor veel onduidelijkheid, waar de grote AI-bedrijven van kunnen profiteren.
Opt Out Now!
Om het initiatief en de controle weer bij de makers te leggen, heeft de Federatie Beeldrechten een nieuw initiatief gelanceerd: Opt Out Now! Met dit platform zetten we een stap richting een toegankelijke, collectief uitgeoefende opt-out die niet per werk of website hoeft te worden gedaan. Dit voorbehoud moet met één druk op de knop gelden voor het gehele oeuvre van een maker. Bovendien wordt de opt-out gefaciliteerd en beheerd door een centrale, van de AI-bedrijven onafhankelijke en niet-commerciële partij, met het belang van de makers op één. Met de gelijknamige campagne maken we samen met de makers een vuist richting beleidsmakers en AI-bedrijven. Het is belangrijk om dit onderwerp op de politieke agenda te krijgen en beeldmakers in dit debat een duidelijke stem te geven. We roepen alle beeldmakers om zich aan te melden: Opt Out Now!
Tekst: Luna Schumacher
volgrecht
Volgrecht voor doorverkopen in en uit Australië
Nederlandse kunst in Australië
Goed nieuws op het gebied van volgrecht: sinds 31 maart 2024 kunnen Nederlandse makers profiteren van het volgrecht in Australië. Dankzij nieuwe Australische wetgeving hebben zij recht op een deel van de opbrengst als hun werk daar wordt doorverkocht. Voor Nederlandse makers betekent dit een extra bron van inkomsten wanneer hun kunst in Australië wordt verkocht boven de drempel van 1.000 AUS $, dat is ongeveer € 600. Alle bij Pictoright (individueel of voor het volgrecht) aangesloten makers worden vanaf deze datum ook in Australië vertegenwoordigd. Pictoright is erg blij met deze ontwikkeling en hoopt in de toekomst voor meer landen buiten Europa volgrecht te kunnen innen en ontvangen.
Australische kunst in Nederland
Tegelijkertijd profiteren Australische makers vanaf 31 maart ook van het volgrecht in Nederland. Als hun werk in Nederland wordt doorverkocht voor een bedrag van € 3.000 of meer, hebben zij recht op een deel van de opbrengst. Kunsthandelaren in Nederland zijn nu dus verplicht volgrecht af te dragen voor het doorverkopen van Australische kunst boven deze drempel. In de ledenlijst op onze website is te vinden voor welke Australische makers Pictoright deze vergoedingen int. Na de inning in Nederland keert Copyright Agency in Australië de vergoedingen uit aan de rechthebbenden.
Wereldwijde inning
Het is op basis van de Nederlandse wet al langer mogelijk om volgrecht te innen voor doorverkopen in Nederland van kunstenaars met een buitenlandse nationaliteit. Dit is het geval als het land in kwestie zelf ook volgrecht in de wetgeving geïmplementeerd heeft. Dat geldt bijvoorbeeld voor Algerije, Brazilië en Mexico. Uit organisatorische overwegingen heeft Pictoright tot op heden nog geen volgrecht geïnd voor deze kunstenaars. De komende tijd zullen we de inning voor deze landen geleidelijk gaan invoeren.
→ Op onze website staat een actuele lijst van landen waarvoor wij volgrecht voor innen. Deze staat onder de FAQ’s voor volgrecht.
volgrecht Aboriginal art
Emily Kam Kngwarray (1910- 1996) is een van de bekendste Australische Aboriginal kunstenaars. Hoewel ze pas met schilderen begon toen ze al bijna 80 was, heeft zij in haar korte carrière heel veel werk gecreëerd; in acht jaar tijd maakte ze 3000 kunstwerken, vaak van aanzienlijk formaat.
In de korte periode dat wij in Nederland ook volgrecht kunnen innen voor Australische kunstenaars, zijn al enkele werken van deze kunstenaar verkocht.
Volgrecht is vaak een noodzakelijk onderdeel van de inkomsten van kunstenaars, of van hun erven die daarmee de artistieke nalatenschap in stand houden. Gezien de vaak slechte financiële situatie van Australische Aboriginals is het extra bijzonder om direct na de invoering van de nieuwe regeling al volgrecht te kunnen uitkeren. Uiteraard hopen wij dat er in het vervolg nog veel mooie werken van Australische makers verkocht zullen worden.
Tekst: Babat Belder
"Volgrecht is vaak een noodzakelijk onderdeel van de inkomsten van kunstenaars"
