AUTOMATYKA 6/2025

ROZMOWA 24

Bartłomiej Besz, Turck Vilant Systems

ROZMOWA 28

Paweł Janczyk, MV Center Systemy Wizyjne

AUTOMATYKA

poziomu i ciśnienia pod pełną kontrolą dzięki cyfrowym rozwiązaniom VEGA

Rzetelny partner we wdrażaniu zindywidualizowanych rozwiązań AMR w Twojej firmie

Elastycznie i bezpiecznie

Decentralizacja sterowania systemów bezpieczeństwa w poszczególnych modułach produkcyjnych zapewnia jeszcze efektywniejszą ochronę personelu oraz elastyczną produkcję

LEARN MORE

Małgorzata Kaliczyńska redaktor naczelna

Szanowni Państwo,

warto wiedzieć, co w trawie piszczy – a coraz więcej dowiadujemy się o sztucznej inteligencji i algorytmach sięgających do dużych zbiorów danych, stosujących zaawansowane uczenie maszynowe. W bieżącym numerze trudno znaleźć artykuł, w którym nie ma mowy o AI, deep learning oraz doskonale już znanym Przemysłowym Internecie Rzeczy. Można u nas przeczytać o tym, jak w tej bardzo szybko zmieniającej się rzeczywistości radzą sobie firmy, jak zmieniają się stosowane technologie i czym charakteryzują się nowe produkty.

Regularnie zachęcamy do zapoznania się z naszymi stałymi formatami. Oba materiały redakcyjne – Temat numeru oraz Przegląd sprzętu i aparatury – podejmują wciąż aktualną tematykę, różną, ale uzupełniającą się.

Oba artykuły dostarczają Czytelnikom wielu wartościowych informacji na temat współczesnych czujników i przetworników, a także specjalizowanych systemów pomiarowych, do których należą narzędzia wizyjne stosowane do realizacji zadań kontrolnych, pomiarowych i identyfikacyjnych w procesach produkcyjnych.

W dziale Rozmowa tym razem polecamy dwa wywiady. O rozwoju systemów RFID, wyzwaniach związanych z ich wdrażaniem, a także wpływie sztucznej inteligencji na procesy śledzenia produktów opowiada Bartłomiej Besz, Business Development Manager na Europę Wschodnią w Turck Vilant Systems. Drugi wywiad poświęcony jest maszynowej wizji przyszłości. Na liczne pytania – jak będzie wyglądał system wizyjny przyszłości, co warto uwzględnić w projektowaniu i wdrażaniu takich systemów, jak deep learning i sztuczna inteligencja zmieniają świat wizji maszynowej – odpowiada Paweł Janczyk, kierownik sprzedaży w firmie MV Center Systemy Wizyjne.

Dla wiernych Czytelników działu Prawo i normy mamy aż trzy artykuły. Systemy wizyjne znalazły swoje miejsce w prawie UE – zostały uregulowane w RODO i AI  Act z uwzględnieniem obostrzeń stosowanych w wybranych sektorach. Drugi artykuł zainteresuje osoby prowadzące działalność badawczo-rozwojową – okazuje się bowiem, że można uniknąć niektórych podatków, wykorzystując ulgi dostępne dla działalności innowacyjnej. Z ostatniego artykułu dowiemy się, co to jest atak patentowy, jakie są strategie obronne i jak je stosować.

Gorąco zapraszam do lektury!

kod QR po więcej informacji

REDAKTOR NACZELNA

Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl

ZASTĘPCA REDAKTOR NACZELNEJ

Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl

REDAKCJA MERYTORYCZNA

Małgorzata Kaliczyńska

REDAKCJA TEMATYCZNA

Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl

WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA

Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki

MARKETING I REKLAMA

Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl

PRENUMERATA I KOLPORTAŻ

Ewa Markowska tel. 22 874 03 71 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA

Ewa Markowska

KOREKTA

Ewa Markowska

DRUK

Drukarnia „PAPER & TINTA”

Barbara Tokłowska Sp. K. Nakład: 4000 egzemplarzy

REDAKCJA

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl

WYDAWCA

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa

Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.

ROZMOWA

Nie każdy tag działa wszędzie. Kiedy warto zainwestować w RFID?

Rozmowa z Bartłomiejem Beszem, Business Development Managerem na Europę Wschodnią w Turck Vilant Systems

Maszynowa wizja przyszłości

Rozmowa z Pawłem Janczykiem, kierownikiem sprzedaży

MV Center Systemy Wizyjne

TEMAT NUMERU

Nowoczesne technologie pomiarowe w automatyce

Pełna kontrola nad czujnikiem przez cały okres użytkowania

Bezpieczeństwo przemysłowe to monitorowanie na żywo

O rozwoju systemów RFID, wyzwaniach związanych z ich wdrażaniem, a także wpływie sztucznej inteligencji na procesy śledzenia produktów rozmawiamy z Bartłomiejem Beszem, Business Development Managerem na Europę Wschodnią w Turck Vilant Systems.

32

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE POMIAROWE W AUTOMATYCE

Jeszcze do niedawna punkty pomiarowe w fabryce wysyłały jeden sygnał analogowy, a gdy zaczynały działać wadliwie, operator dowiadywał się o tym dopiero po pojawieniu się reklamacji. Dziś, gdy produkcja staje się platformą danych, czujnik nie ogranicza się do podawania wartości; rozpoznaje własne zużycie, zapisuje historię kalibracji i sam ustala priorytet alarmów.

54

SYSTEMY WIZYJNE STOSOWANE W PRZEMYŚLE

Systemy wizyjne to jedna z kluczowych technologii automatyzacji, która wykorzystuje kamery, oprogramowanie oraz algorytmy przetwarzania obrazu do wykonywania zadań kontrolnych, pomiarowych i identyfikacyjnych w procesach produkcyjnych. Klasyfikuje się je na podstawie ich funkcjonalności: od prostych czujników wizyjnych wykonujących podstawowe zadania, takie jak wykrywanie obecności obiektu, po złożone systemy oparte na uczeniu maszynowym, zdolne do analizy złożonych wzorców i defektów.

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Systemy wizyjne stosowane w przemyśle

Stuprocentowa kontrola produktów dzięki inteligentnym skanerom 3D

Czy Deep Learning zastąpi klasyczne algorytmy wizji maszynowej?

Systemy wizyjne i detekcja piany

PRAWO I NORMY

RODO, AI Act i zastosowania sektorowe

Podatki i ulgi w działalności badawczorozwojowej

Strategie obronne – wyjście poza zakres patentu 80

Jak bronić się przed atakiem patentowym?

Część II

RYNEK

Uchwyty czujników do dociskaczy szybkomocujących

WYDARZENIA

83

Bezpieczeństwo, cyberbezpieczeństwo i innowacje – relacja z konferencji Pilz 2025 84

POLSKA MA SZANSĘ STAĆ SIĘ HUBEM ELEKTROMOBILNOŚCI

W EUROPIE

Elektryfikacja transportu drogowego stwarza realną szansę na wzmocnienie pozycji Polski w globalnej branży motoryzacyjnej – wynika z  najnowszego raportu międzynarodowej firmy doradczej Kearney. Atutem Polski jest rozwinięty łańcuch dostaw, dostęp do wykwalifikowanej kadry i trend przenoszenia produkcji bliżej klienta końcowego. – W ciągu dekady napęd elektryczny BEV zdominuje rynek nowych samochodów osobowych w UE i Polsce, co stwarza szansę na rozwój wielu sektorów krajowej gospodarki, a także

poszczególnych regionów. W naszej ocenie zwłaszcza Śląsk ma szczególne predyspozycje, by odegrać kluczową rolę i stać się liderem elektromobilności – mówi Marcin Okoński, partner w  warszawskim biurze Kearney i  współautor raportu. Dzięki dostępowi do wykwalifikowanych pracowników, istniejącym kompetencjom i  trendom wspierającym lokowanie produkcji w  Europie, Polska może nie tylko umocnić swoją pozycję w segmencie baterii, ale też przejąć część produkcji komponentów do samochodów elektrycznych. Rozwój elektromobilności może wspierać także inne krajowe branże, m.in. recykling, produkcję miedzi czy rolnictwo. Źródło: Kearney

DPD POLSKA OPTYMALIZUJE PROCESY

Firma DPD Polska otwiera nowoczesną sortownię – Hub Drobnicowy (HDR) w Swędowie pod Łodzią.

Nowa, piąta już w Polsce sortownia DPD Polska to strategiczna inwestycja firmy, której celem jest dalsza optymalizacja procesów logistycznych oraz zwiększenie efektywności obsługi małych przesyłek. Obiekt jest odpowiedzią na dynamiczny rozwój rynku e-commerce i rosnące oczekiwania klientów względem szybkości oraz jakości dostaw do punktów i automatów paczkowych (OOH).

LOGISTYCZNE

Nowoczesna sortownia o potencjalnej wydajności ponad 35 tys. paczek na godzinę została zaprojektowana z uwzględnieniem kryteriów wysokiej efektywności operacyjnej, innowacyjności technologicznej oraz zrównoważonego rozwoju.

Obiekt jest wyposażony w trzy nowoczesne sortery BEUMER Group: sorter pętlowy o wydajności ponad 20 tys. przesyłek na godzinę oraz dwa sortery liniowe o wydajności 7 tys. przesyłek na godzinę każdy. W 2026 r. planowane jest wdrożenie kolejnych rozwiązań zwiększających wydajność obiektu. Fracht przechodzący przez HDR w Swędowie przewożony jest w opakowaniach transportowych typu jumbo, klatki i palety. Obiekt dysponuje 104 bramami do obsługi samochodów ciężarowych (LNH), co pozwala na sprawne zarządzanie przepływem towarów. HDR w Swędowie może obsługiwać nawet kilkaset tysięcy przesyłek dziennie, co czyni go jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Polsce.

Źródło: Newseria, foto: DPD

PONAD 70 MLN ZŁ NA RECYKLING ODPADÓW ORGANICZNYCH

I PRZEMYSŁOWYCH

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) rozstrzygnęło konkurs na innowacyjne projekty w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ), finansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Dofinansowane w łącznej kwocie ponad 70 mln zł otrzymały dwa przedsięwzięcia: Grupy INCO oraz spółki Marma Polskie Folie. Grupa INCO otrzymała środki na projekt przetwarzania odpadów organicznych pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i rolno-spożywczego w nawóz. Technologia opiera się na wykorzystaniu szczepów bakterii termofilnych, które umożliwiają unieszkodliwianie patogenów w odpadach. Ma ona zastąpić energochłonne procesy suszenia i dezynfekcji parowej.

Projekt zgłoszony przez Marma Polskie Folie polega na opracowaniu i wdrożeniu technologii zagospodarowania prze-

mysłowych odpadów i produktów ubocznych (OPU) p ochodzących ze spółki. Firma chce wykorzystać odpady w 90 %. Mają one posłużyć do produkcji geowłóknin igłowanych nietkanych. W ramach projektu spółka będzie prowadzić prace badawcze w zakładach w Kędzierzynie-Koźlu i Wilkowicach. Ich wdrożenie zaplanowano w Nowej Dębie na Podkarpaciu, gdzie ma powstać nowy zakład z liniami do recyklingu OPU i produkcji geowłóknin. Działania firmy mają zakończyć się do końca marca 2026 r. Źródło: Polska Agencja Prasowa, foto: pixabay

FAULHABER ROZWIJA DZIAŁALNOŚĆ

Firma FAULHABER, specjalista w dziedzinie napędów, wzmacnia obecność w Europie Północnej. Z początkiem 2025 r. firma rozpoczęła działalność w Finlandii, Norwegii i Szwecji pod nazwą FAULHABER Nordic ApS. Główna siedziba znajduje się w Allerød w Danii, na północ od Kopenhagi, gdzie FAULHABER działa od połowy 2024 r.

Rozszerzając swoją sieć w Europie Północnej, FAULHABER zapewnia klientom we wszystkich czterech krajach skandynawskich łatwiejszą komunikację, lokalną administrację i zoptymalizowaną obsługę. Inżynierowie sprzedaży firmy FAULHABER będą dostępni na miejscu w celu doradztwa

W KRAJACH NORDYCKICH

i sprzedaży, tak aby nowi i obecni klienci mogli nadal liczyć na osobisty kontakt i fachową wiedzę.

Za działalność FAULHABER Nordic ApS Hein Vos odpowiada regionalny kierownik sprzedaży na Europę Północno-Zachodnią, Hein Vos. – W krajach nordyckich dostrzegamy rynek zaawansowanych technologii, który wymaga wysokiej jakości i wydajnych miniaturowych serwomotorów DC. Przykładowo w dziedzinie urządzeń medycznych, robotyki i automatyzacji produkcji widzimy rosnące zapotrzebowanie na wykorzystanie naszej technologii. Doskonale pasuje to do naszych możliwości, ponieważ możemy zapewnić niemal wszystko – od odpowiedzi na pytania techniczne po dostarczanie dostosowanych do potrzeb rozwiązań napędowych „pod klucz” – mówi Hein Vos.

Źródło: FAULHABER

SREBRNY JUBILEUSZ PARTNERSTWA PHOENIX CONTACT I EPLAN

Firmy Phoenix Contact i EPLAN świętują 25-lecie strategicznego partnerstwa w dziedzinie oprogramowania do planowania i znakowania. Ścisła współpraca ma na celu maksymalizację wydajności wspólnych klientów w zakresie budowy szaf sterowniczych poprzez ciągłość i spójność danych.

Od czasu wprowadzenia na r ynek 25 lat temu pierwszego oprogramowania Phoenix Contact „Clip Select” do planowania listew zaciskowych, istnieją interfejsy między rozwiązaniami programowymi EPLAN i Phoenix Contact, które umożliwiają prostą wymianę danych. Ta integracja znacznie upraszcza planowanie listew zaciskowych i tworzenie oznaczeń oraz prowadzi do znacznej oszczędności czasu. Ciągła, oparta na zaufaniu współpraca zaowocowała opracowaniem innowacyjnych rozwiązań, które spełniają wymagania branży. W przyszłości ścisła współpraca będzie kontynuowana

w celu stworzenia pionierskich rozwiązań zwiększających wydajność budowy szaf sterowniczych.

Innym kamieniem milowym w tym partnerstwie jest intensywna współpraca w zakresie danych produktów i artykułów. W tym roku firma Phoenix Contact otrzymała od EPLAN tytuł „EPLAN Data Standard Champion”, który jest wyrazem uznania dla jakości i spójności dostarczanych danych. – Nagroda jest dowodem wielkiego uznania dla naszego partnerstwa i podkreśla znaczenie naszych wspólnych wysiłków w dziedzinie wydajnej inżynierii – mówi dr Frank Possel-Dölken, CDO Phoenix Contact.

Źródło: Phoenix Contact

PIERWSZY W POLSCE MAGAZYN Z ROBOTAMI

AUTONOMICZNYMI SKYPOD

W Zakroczymiu powstał pierwszy w Polsce magazyn z systemem Skypod firmy Exotec, który radykalnie zmienia sposób kompletacji i składowania towarów. Magazyn spełnia założenia nowoczesnej automatyzacji, inteligentnego zarządzania i najwyższej efektywności.

Za sukces wdrożenia odpowiadają trzy firmy: ILS Logistics – lider logistyki w Grupie Inter Cars, który jako pierwszy wdrożył Skypod, Asseco Business Solutions – dostawca systemu WMS i ERP, pełniącego rolę „mózgu” operacji magazynowych oraz A1 Sorter – polski producent automatyki magazynowej, przedstawiciel na Polskę i Europę Środkowo-Wschodnią technologii Skypod.

Nowoczesne rozwiązanie objęło 61,5 tys. pojemników i flotę 205 autonomicznych robotów. To jedno z najbar-

dziej zaawansowanych technologicznie wdrożeń w Polsce.

Kluczowym elementem rozwiązania technologicznego Exotec są roboty, które poruszają się w trzech wymiarach, transportując towar. Dzięki temu możliwa jest znaczna oszczędność przestrzeni magazynowej, skrócenie czasu realizacji zamówień oraz eliminacja błędów kompletacyjnych. System Skypod umożliwia składowanie towarów na regałach o wysokości nawet 12 m, co pozwala maksymalnie wykorzystać przestrzeń magazynową. Ponadto osiąga techniczną wydajność 450 „pików” na godzinę na pojedynczej stacji, co stanowi znaczący wzrost w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami.

Źródło: Asseco Business Solutions

POLSCY INNOWATORZY ZGŁASZAJĄ CORAZ WIĘCEJ WYNALAZKÓW DO EUROPEJSKIEGO URZĘDU PATENTOWEGO

Europejski Urząd Patentowy (European Patent Office, EPO) otrzymał w 2024 r. prawie 200 tys. zgłoszeń patentowych. Polska odnotowała o 3,4 % więcej zgłoszeń niż rok wcześniej, a 2024 r. był piątym z rzędu rokiem wzrostu. Wiodącą dziedziną techniczną dla zgłoszeń patentowych z Polski w 2024 r. była technologia medyczna z 57 zgłoszeniami patentowymi, chociaż odnotowała spadek o 26,9 % w porównaniu z rokiem poprzednim. Inżynieria lądowa była drugą dziedziną, przy czym zanotowała ona wzrost o 15 %. Chemia organiczna znalazła się na trzecim miejscu, ze spadkiem o 26,7 %. Najsilniej-

szy wzrost – o 40,9 % – ma na koncie dziedzina techniczna określana jako maszyny elektryczne, aparatura i energia. Do czołowych zgłaszających do EPO z Polski w ubiegłym roku zaliczają się Akademia Górniczo-Hutnicza i Politechnika Warszawska. W pierwszej dziesiątce znalazło się kilka uniwersytetów, co podkreśla innowacyjną siłę polskich instytutów szkolnictwa wyższego. Autorami 32 % zgłoszeń z Polski są kobiety–wynalazczynie – to znacznie więcej niż średnia europejska (25 %). Finalnie Polska znalazła się na 26. miejscu wśród wszystkich krajów zgłaszających do EPO. W sumie zgłoszenia patentowe z Europy w 2024 r. wzrosły o 0,3 %, podczas gdy te spoza Europy spadły o 0,4 %.

Źródło: Europejski Urząd Patentowy, foto: pixabay

OSZCZĘDNOŚĆ 30 % ENERGII ROCZNIE DZIĘKI TECHNOLOGIOM NAPĘDOWYM

Przetwornice częstotliwości Danfoss Drives wspierają efektywność energetyczną procesów w gliwickim zakładzie produkcyjnym Grupy Roca. Urządzenia zainstalowała, a także regularnie audytuje i serwisuje, firma Control-Service.

Produkcja ceramiki sanitarnej jest procesem energochłonnym, w którym koszty energii potrafią sięgać nawet jednej trzeciej całkowitych wydatków. W związku z tym Grupa Roca od lat stawia na podnoszenie efektywności energetycznej. Dzięki współpracy z krakowską firmą Control-Service, w gliwickiej fabryce Grupy Roca działają przetwornice częstotliwości Danfoss Drives, które zoptymalizowały pracę wentylatorów, mieszadeł, przenośników taśmowych i pomp.

Pierwszym etapem współpracy była modernizacja systemu wentylacji hali produkcyjnej, gdzie zainstalowano przetwor-

„NAUKOWCY

W POTRZEBIE”

–

Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) uruchomiła nowy, pilotażowy program „Naukowcy w potrzebie”. Jego celem jest umożliwienie osobom narażonym w kraju pochodzenia na ryzyko prześladowania, przemocy lub dyskryminacji kontynuowania kariery badawczej w bezpiecznych warunkach. Program zapewni finansowanie wynagrodzenia naukowców zatrudnionych na pełen etat w polskich uczelniach, instytutach naukowych lub instytutach badawczych. Program „Naukowcy w potrzebie” to szansa dla doświadczonych badaczy, niezależnie od wieku, dziedziny nauki czy kraju pochodzenia, na ponowne zaangażowanie się w działalność badawczą i akademicką. Skierowany jest do osób, które mają co najmniej stopień doktora i w Polsce dostały

nice częstotliwości. Dzięki czujnikom przepływu i temperatury system automatycznie dostosowuje liczbę włączonych wentylatorów i ich obroty do aktualnych potrzeb. Testy produkcyjne wykazały, że często wystarcza tylko jeden wentylator zamiast kilku, co znacząco obniżyło zużycie energii. – Inwestycja zwróciła się już po siedmiu miesiącach. W ciągu trzech lat zainstalowaliśmy łącznie 45 przetwornic, co pozwala nam oszczędzać około 30 % energii rocznie – mówi Przemysław Blada, kierownik ds. utrzymania ruchu i infrastruktury w Grupie Roca. Źródło: Danfoss

NOWY PROGRAM NARODOWEJ AGENCJI WYMIANY AKADEMICKIEJ

ochronę międzynarodową w formie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej i mają kartę pobytu.

Wnioski o udział w programie mogą składać uczelnie, instytuty badawcze i jednostki naukowe. Otrzymane finansowanie zapewni instytucjom środki na wynagrodzenie zatrudnianych naukowców na pełen etat przez okres dwóch lat. Program przewiduje też wynagrodzenie dla osoby wspierającej – opiekuna lub koordynatora projektu, który pomoże badaczowi odnaleźć się w nowym środowisku.

Wnioski są przyjmowane na bieżąco, do 15 grudnia 2025 r. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.nawa.gov.pl.

Źródło: Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, foto: pixabay

TRENDY, SZANSE I WYZWANIA W ŚWIECIE LOGISTYKI

MAGAZYNOWEJ

Zebra Technologies Corporation opublikowała wyniki swojego najnowszego badania Warehousing Vision Study. W opracowaniu zatytułowanym „Usprawnianie każdego procesu: Przepis na wysokowydajne magazynowanie” pracownicy pierwszej linii wskazali korzyści płynące z automatyzacji operacji magazynowych oraz zagrożenia wynikające z braku dostatecznie szybkiej automatyzacji.

Badanie wskazuje, że 60 % liderów magazynów w Europie (63 % na świecie) planuje w ciągu najbliższych pięciu lat wdrożyć oprogramowanie oparte na sztucznej inteligencji. Ponadto 64 % europejskich decydentów (63 % globalnie) chce również zaimplementować rozwiązania z zakresu rzeczywistości rozszerzonej. 61 % firm w Europie (64 % na świecie) planuje

zwiększyć nakłady na modernizację magazynów w ciągu najbliższych pięciu lat, a 62 % firm w Europie (63 % na świecie) planuje przyspieszyć działania modernizacyjne do 2029 r.

Według prognoz Interact Analysis globalna powierzchnia magazynowa wzrośnie o 27 % – z 3,06 mld m² w 2023 r. do 3,9 mld m² w 2030 r. Wydatki na pracę w magazynach mają również wykazywać długoterminowy wzrost, z prognozowaną średnioroczną stopą (CAGR) na poziomie 7 % do 2030 r. Jako dwa główne wyzwania operacyjne wskazano precyzję realizacji zamówień (48 % w Europie, 41 % globalnie) i procesy związane z wyjściem towaru (44 % w Europie, 41 % globalnie).

Źródło: Zebra Technologies

WYŻSZA KONKURENCYJNOŚĆ MAŁYCH I ŚREDNICH

PRZEDSIĘBIORSTW

MŚP z sektora przemysłowego po raz kolejny zwiększyły swoją zdolność do konkurowania.

Zgodnie z najnowszym odczytem główny Index

MiU wynosi 52,92 pkt (w skali od 0 do 100), co oznacza wzrost o 1,53 pkt w relacji do wcześniejszego pomiaru. Największy wpływ na wzrost indeksu miały zmiany w poziomie eksportu, sprzedaży krajowej i większej dywersyfikacji rynków.

Najwyższy wzrost kondycji do podejmowania rynkowej rywalizacji odnotowały firmy obrabiające metale. Aktualny

pomiar dla tej branży wynosi 51,96 pkt (w poprzednim odczycie 49,55 pkt). Lepszą kondycję do podejmowania rynkowej r ywalizacji mają również przedsiębiorcy przetwarzający tworzywa sztuczne (wzrost z 51,47 do 53,15 pkt). Z kolei najwyższy poziom zdolności do konkurowania w porównaniu z pozostałymi branżami po raz kolejny wykazały przedsiębiorstwa z branży spożywczej. Aktualny, które odnotowały wynik 53,64 pkt.

Index MiU to badanie realizowane cyklicznie od 2020 r. na zlecenie Siemens Financial Services w Polsce. Celem badania jest określenie poziomu zdolności do konkurowania firm przemysłowych z branży spożywczej, obróbki metali i przetwórstwa tworzyw sztucznych.

Źródło: Siemens

WIRTUALNE STEROWANIE PRODUKCJĄ – CYFROWA REWOLUCJA W ZAKŁADACH AUDI

Audi opracowało wirtualny system sterowania dla zakładu produkcji karoserii w ramach partnerstwa technologicznego z firmami Broadcom, Cisco i Siemens. Koncern wykorzystuje w fabryce wirtualny sterownik programowalny firmy Siemens na platformie Edge Cloud 4 Production (EC4P). Certyfikowana przez TÜV sieć wirtualnych sterowników programowalnych działa z funkcją bezpieczeństwa specjalnie opracowaną przez firmę Siemens. – Wspólnie z naszymi partnerami tworzymy pierwsze na świecie rozwiązanie łączące platformę do wirtualizacji, sieć i technologię automatyzacji w produkcji samochodów – mówi Pascal Schirmer, kierownik działu rozwoju technologii planowania. Firma Broadcom dostarcza oprogramowanie do wirtualizacji serwerów, z nowo opracowanym, działającym

w czasie rzeczywistym „wirtualnym przełącznikiem przemysłowym”. Jest to komponent programowy pozwalający na komunikację w czasie rzeczywistym za pomocą protokołów przemysłowych między platformą a systemami. Aby sprostać wysokim wymaganiom w dziedzinie technologii automatyzacji, firma Cisco dostarczyła w ramach partnerstwa infrastrukturę sieciową „Software-Defined Access”, którą rozszerzono do zastosowań przemysłowych.

Źródło: Audi

POLSKI PRODUCENT Z BRANŻY FMCG PRZECIERA SZLAKI

W STOSOWANIU NOWOCZESNEJ TECHNOLOGII

Spółdzielnia Mleczarska Ryki wdraża pierwszą w kraju technologię UV do oczyszczania solanki – przełomowe rozwiązanie, które znacząco wpłynie na jakość produktów oraz zrównoważenie procesu produkcyjnego. Urządzenie, opracowane przez duńską firmę Lyras, trafi do zakładu w listopadzie 2025 r. SM Ryki jako pierwsza mleczarnia w Polsce zdecydowała się na wdrożenie tej innowacyjnej technologii. Solanka jest kluczowym elementem w procesie produkcji serów – to właśnie w niej sery po etapie formowania i prasowania są solone. Jako uzupełniający proces odbywa się oczyszczanie solanki, któ-

re dotychczas realizowano w SM Ryki metodą mikrofiltracji. Proces ten, choć skuteczny, wiązał się z wysokim zużyciem energii i wody oraz wpływał na pojemność buforową solanki. Technologia UV oparta na promieniowaniu ultrafioletowym pozwala na oczyszczanie solanki bez konieczności użycia energochłonnej mikrofiltracji. W przypadku solanki zużycie energii w tym procesie wynosi zaledwie 1–2 kWh/m³, w porównaniu do 12–16 kWh/m³ w tradycyjnej pasteryzacji. Dzięki delikatnemu charakterowi procesu zachowywane są wszystkie właściwości fizykochemiczne cieczy, a system może pracować z dużymi przepływami płynów o średniej i dużej przepuszczalności dla UV. Nowa technologia UV znacząco ogranicza ślad środowiskowy, a jednocześnie podniesie jakość procesu i poziom bezpieczeństwa mikrobiologicznego.

Źródło: SM Ryki

GLOBALNA INICJATYWA NA RZECZ KSZTAŁCENIA W PROJEKTOWANIU, INŻYNIERII I PRODUKCJI

Firma Dassault Systèmes ogłosiła uruchomienie SOLIDWORKS SkillForce. To nowa globalna inicjatywa, która ma na celu zapewnienie licencji na aplikacje SOLIDWORKS studentom uczestniczącym w stażach, aby umożliwić im zdobycie faktycznego doświadczenia zawodowego. Projekt ma przynieść korzyści praktykantom, firmom i całemu przemysłowi, wyposażając pracowników przyszłości w umiejętności projektowania, inżynierii i produkcji, potrzebne do wprowadzania innowacji w gospodarce generatywnej. Założeniem jest zmniejszenie luki talentów w obszarze inżynierskim, przez zapewnienie studentom możliwości zdobycia praktycznego doświadczenia w pracy z technologiami wirtualnych bliźniaków opartymi na sztucznej inteligencji. W ramach SOLIDWORKS SkillForce, Dassault Systèmes przekaże licencje SOLIDWORKS studentom, którzy uzyskali certy-

fikat Certified SOLIDWORKS Associate (CSWA) i uczestniczą w kilkumiesięcznych stażach lub programie praktyk. Otrzymają oni dostęp do aplikacji przez cały okres nauki w nowym miejscu pracy, dzięki czemu będą mogli wykorzystać swoje umiejętności bezpośrednio w środowisku zawodowym. Zapewniając licencje na oprogramowanie stażystom, inicjatywa wspiera firmy przyjmujące ich na praktyki, usuwając bariery w dostępie do oprogramowania oraz kształtując bardziej produktywne doświadczenie stażowe.

Źródło: Dassault Systèmes

ZMIANA POKOLENIOWA W KIEROWNICTWIE PEPPERL+FUCHS

Po trzech dekadach przewodzenia firmie Pepperl+Fuchs dr inż. Gunther Kegel, wieloletni dyrektor generalny oraz Werner Guthier, dyrektor finansowy zgodnie z planem ustąpili z zarządu, aby zrobić miejsce młodszemu pokoleniu. Zastąpili ich dr Wilhelm Nehring jako nowy CEO i Martin Walter jako nowy CFO, obejmując obowiązki 1 maja 2025 r. Dotychczasowi dyrektorzy pozostają w gronie udziałowców rodzinnych Pepperl+Fuchs w charakterze doradców.

Dr Wilhelm Nehring ostatnio pełnił funkcję dyrektora generalnego firmy zajmującej się inżynierią mechaniczną, a wcześniej zajmował wysokie stanowiska kierownicze w branży

elektrycznej. Martin Walter był wcześniej starszym wiceprezesem ds. controllingu i księgowości w działającej globalnie niemieckiej firmie przemysłowej. Obaj wnoszą świeże perspektywy i nowe impulsy do kierownictwa Pepperl+Fuchs, które firma z Mannheim stara się wykorzystać do dalszego sukcesu. Cały zarząd jest przekonany, że wiedza specjalistyczna, strategiczny sposób myślenia i innowacyjne podejście dr Wilhelma Nehringa i Martina Waltera wzbogacą Pepperl+Fuchs o nowe pomysły i nowoczesną kulturę przywództwa.

Źródło: Pepperl+Fuchs

10 LAT OBECNOŚCI HEILIND

W EUROPIE

W tym roku mija dekada od chwili, kiedy Heilind Electronics –jeden z największych na świecie dystrybutorów komponentów elektronicznych dla przemysłu – stał się właścicielem niemieckiego konsorcjum MPS Group i rozpoczął ekspansję na rynku europejskim. Początkowo dotyczyło to Niemiec, Austrii i Szwajcarii, a po kolejnych czterech latach do tej grupy dołączyły kraje Europy Wschodniej.

Działając na rynku od ponad 50 lat, Heilind koncentruje się na dystrybucji złączy elektronicznych, przekaźników i czujników w szerokim spektrum branż i zastosowań, w tym m.in. w przemyśle, robotyce, przemyśle morskim, obronnym, lotniczym, przetwarzaniu danych i telekomunikacji, urządzeniach medycznych oraz transporcie. Portfolio produktów firmy obejmuje komponenty ponad 160 wiodących producentów na całym świecie.

W 2015 r. firma rozpoczęła ekspansję na rynku europejskim. Obecnie Heilind Europe wzmacnia swoje rynkowe udziały w przemyśle lotniczym i obronnym. Firma rozszerza też swoje portfolio m.in. o komponenty Hi-Rel i jest zaangażowana w pozyskiwanie najlepszych ekspertów branżowych.

Źródło: Heilind

ASKOM SPONSOREM ROBOTIC TOURNAMENT

SECO/WARWICK WZMACNIA OBECNOŚĆ W AMERYCE POŁUDNIOWEJ

Producent śrub i elementów złącznych z Ameryki Południowej wybrał firmę Seco/Warwick na dostawcę pieca próżniowego z wysokociśnieniowym hartowaniem gazowym (HPGQ) oraz wysoką próżnią HV. – Klient wymagał bardzo krótkich czasów chłodzenia, które są możliwe przy zastosowaniu dmuchawy 15 bar (abs) – mówi Maciej Korecki z Grupy Seco/Warwick. Kompaktowy piec Vector daje szerokie możliwości personalizacji, co znacznie obniża koszty projektu i zapewnia szybszy czas realizacji.

Urządzenie spełnia oczekiwania odbiorcy związane z hartowaniem części złącznych dla przemysłu lotniczego. Cechy charakterystyczne rozwiązania to możliwość pracy zarówno na azocie, jak i argonie, okrągła komora grzejna z bardzo dobrym rozkładem temperatury ±5 °C oraz grzanie konwekcyjne aż do 850 °C. – Seco/ Warwick od kilku lat sukcesywnie zdobywa nowe kontrakty na r ynku południowoamerykańskim. To zasługa doskonałej jakości naszych produktów i ich coraz większej rozpoznawalności. To szczególne zamówienie – mimo że odbiorca posiada piec próżniowy od innego dostawcy, wybrał rozwiązanie marki Seco/Warwick. To pokazuje, że jesteśmy coraz lepsi i konkurencyjni w Ameryce – podkreśla Maciej Korecki.

Źródło: Seco/Warwick

W Zespole Szkół Technicznych w Rybniku odbyły się zawody Robotic Tournament, których sponsorem była firma ASKOM.  Wydarzenie zgromadziło najlepsze zespoły robotyczne z całego regionu, rywalizujące w różnych kategoriach technologicznych. Uczestnicy biorący udział w zmaganiach mieli okazję zaprezentować swoje innowacyjne projekty oraz zdobyć cenne nagrody. Sponsoring ASKOM podkreśla zaangażowanie firmy w rozwój nowoczesnych technologii oraz wspieranie młodych talentów. Firma widzi w tym wydarzeniu doskonałą okazję do promowania edukacji technicznej i innowacyjności. ASKOM należy do liderów w branży automatyki przemysłowej, a oferta proponowanych rozwiązań pokrywa pełny zakres działań w zakresie automatyzacji i zarządzania produkcją.

Źródło: ASKOM

INWESTYCJE I DOBRE WYNIKI – GRUPA ENDRESS+HAUSER PODSUMOWAŁA ROK 2024

Dla Endress+Hauser, międzynarodowego lidera branży automatyki pomiarowej, rok  2024 był pełen wyzwań. Mimo to firma osiągnęła dobre wyniki finansowe zarówno w skali globalnej, jak i na rynku polskim. Globalny zysk Grupy Endress+Hauser wyniósł w 2024  r. 407,9 mln euro i był o 0,2 % niższy rok do roku. Jednocześnie grupa odnotowała wzrost sprzedaży netto o 0,7 %, osiągając poziom 3,7 mld euro. Słabsze wyniki w trzech głównych regionach – USA, Chinach i Niemczech – zostały zrównoważone przez dobre rezultaty mniejszych i średnich centrów sprzedaży. W Europie pozytywny rozwój odnotowały Włochy,

Francja i Wielka Brytania. Endress+Hauser Polska zakończył rok z zyskiem o 3,3 % wyższym od zeszłorocznego. W Azji sprzedaż zmniejszyła się o 1,9 %, co było efektem słabszych wyników w Chinach. Dobre rezultaty osiągnęły Indie i Japonia. W obu Amerykach Endress+Hauser zwiększył sprzedaż o 4,2 %, głównie dzięki wzrostom w Kanadzie, Argentynie i Brazylii. Bardzo dobre wyniki odnotowano w Afryce i na Bliskim Wschodzie, gdzie sprzedaż wzrosła aż o 13,3 %.

Endress+Hauser zainwestował w 2024 r. 349,3 mln euro – najwięcej w swojej historii – w nowe budynki, sprzęt i infrastrukturę  IT, wprowadził 81 nowych produktów i dokonał 285  zgłoszeń patentowych. Wydatki na badania i rozwój wzrosły o 3 % i osiągnęły poziom 275,6 mln euro. Źródło: Endress+Hauser

WSPARCIE ROZWOJU CENTRÓW DANYCH I INFRASTRUKTURY

DL A SZTUCZNEJ INTELIGENCJI W RAMACH PARTNERSTWA

Firma Cisco nawiązała współpracę partnerską z AI Infrastructure Partnership (AIP). To inicjatywa prowadzona przez BlackRock, Global Infrastructure Partners (GIP), MGX, Microsoft, NVIDIA i xAI.

Dołączenie Cisco jako partnera technologicznego – obok wcześniejszej współpracy AIP z firmami energetycznymi GE Vernova i NextEra Energy – wzmacnia pozycję tej inicjatywy jako platformy inwestującej w nowoczesną infrastrukturę zaprojektowaną z myślą o obsłudze sztucznej inteligencji: bezpieczną, wydajną i łatwą do skalowania. AIP planuje pozyskać 30 mld dolarów od inwestorów, właścicieli aktywów i firm. Dzięki temu – przy wsparciu dodatkowego finansowania, np. kredytów – całkowita wartość inwestycji może

sięgnąć nawet 100 mld dolarów. – Ekosystem AI nieustannie ewoluuje, tworząc szerokie możliwości inwestycyjne. Kluczem do ich uwolnienia będzie współpraca między sektorem technologicznym, energetycznym i kapitałem prywatnym –podkreśla Larry Fink, CEO BlackRock.

Cisco przystępuje do AIP z przekonaniem, że sztuczna inteligencja stanie się motorem wzrostu gospodarczego, oferując nowe możliwości automatyzacji i wsparcia pracy ludzi we wszystkich branżach. Realizacja tej transformacji wymaga infrastruktury nowej generacji – sprzętu, oprogramowania i zabezpieczeń projektowanych z myślą o AI.

Źródło: Cisco

ROBOT SPAWALNICZY WSPOMAGA CYFRYZACJĘ PRZEMYSŁU MOTORYZACYJNEGO

Robot spawalniczy Panasonic

TAWERS G4 wspomaga cyfryzację w produkcji motoryzacyjnej w rumuńskiej fabryce firmy Thyssenkrupp Bilstein – zwiększa szybkość, elastyczność i efektywność produkcji amortyzatorów.

TAWERS G4 zostanie użyty do modernizacji i zastąpienia dwóch starszych komórek spawalniczych. Jedna z komórek została w pełni zmodernizowana do wersji G4. Firma Panasonic Factory Solutions, we współpracy z partnerem SC Total Techniques Solutions SRL, zrealizowała planowanie, instalację oraz bieżące wsparcie w ramach programu wymiany spawania przez roboty.

W zakładzie zainstalowano sześć robotów spawalniczych TAWERS firmy Panasonic. Model G4 oferuje szybsze przetwarzanie sterownika oraz zoptymalizowaną komunikację między sterownikiem a robotem. Nowo zintegrowany transformator pozwolił na zmniejszenie wielkości G4, co zaowocowało oszczędnością miejsca i kosztów, nie wpływając negatywnie na niezawodność. Dodatkowo ekran dotykowy kasety sterowniczej ułatwia programowanie na linii produkcyjnej. System robota spawalniczego TAWERS G4 firmy Panasonic wyposażony jest w software do programowania off-line DTPS, który umożliwia zdalny dostęp do danych produkcyjnych i operacyjnych w czasie rzeczywistym.

Źródło: Panasonic

ZŁOTY MEDAL MTP

DLA ROBOTA PIAP X550

Autonomiczny robot mobilny Robot PIAP X550 otrzymał Złoty Medal Targów Poznańskich. Robot opracowany przez ekspertów Łukasiewicz –PIAP jest przeznaczony do transportu europalet oraz innych ładunków w magazynach i centrach dystrybucyjnych, a także w zakładach produkcyjnych do autonomicznego transportu międzyoperacyjnego. Bazuje na ustandaryzowanej platformie Simove firmy Siemens, w której zastosowano komponenty sprawdzone i używane powszechnie w przemyśle. To pozwala optymalizować koszty utrzymania systemu w całym cyklu pracy robotów. Robot PIAP X550 to spersonalizowane rozwiązanie, obejmujące integrację z istniejącą linią produkcyjną czy centrum dystrybucyjnym. Zapewnia dużą elastyczność rozbudowy i modyfikacji systemu do aktualnych potrzeb aplikacji.

Źródło: Łukasiewicz – PIAP

PLANY ROZWOJOWE I WYNIKI GRUPY PILZ

Po trzech bardzo dobrych latach Grupy Pilz rok 2024 okazał się słabszy. Firma osiągnęła obroty przekraczające 341 mln euro, co stanowi spadek o 21 % w porównaniu z poprzednim rokiem. Udział eksportu wzrósł natomiast do 79 %, co oznacza wzrost o 4,6 punktu procentowego w porównaniu z 2023  r. Firma pozostaje skupiona na wyzwaniach przyszłości, choć prognozy na 2025 r. pozostają ostrożne. Nowe perspektywy wyłaniają się zwłaszcza na takich rynkach, jak Chiny, Indie czy Ameryka Południowa, w sektorach technologii kolejowej i wodorowej, a także w sektorze usług. W najbliższej przyszłości firma będzie stawiała m.in. na rozwój oferty w obszarze technologii czujników. Pojawią się także kolejne szkolenia i usługi cyfrowe w chmurze.

Źródło: Pilz

Poznaj europejskie partnerstwa i dowiedz się jak uzyskać unijne środki na realizację projektów B+R w Przemyśle 4.0 w ramach programu Horyzont Europa.

Do naszych głównych aktywności należą:

✔ pomoc w pozyskaniu europejskich partnerów i źródeł finansowania dla wspólnych projektów, ✔ reprezentowanie polskich podmiotów na forum międzynarodowym, ✔organizowanie szkoleń, warsztatów i sesji networkingowych, ✔ prowadzenie indywidualnych konsultacji

Naszą ofertę kierujemy do firm działających w obszarach: ✔ technologie produkcji

✔ sztuczna inteligencja

✔ przetwarzanie w chmurze

✔ fotonika

✔ inteligentne sieci i usługi

Kto może skorzystać z naszego wsparcia? przedsiębiorstwa, startupy, uczelnie wyższe, jednostki naukowe, fundacje, stowarzyszenia, klastry oraz organizacje międzynarodowe.

Kontakt: mail: bpkprzemysl@piap.lukasiewicz.gov.pl telefon: 22 874 01 35

NOWE MOŻLIWOŚCI Z TECHNOLOGIĄ DUAL WIRELESSHART

Emerson ogłosił aktualizację swoich bramek bezprzewodowych 1410S wraz z nową konstrukcją inteligentnej anteny 781S. Ulepszenia te pozwalają na bardziej wydajną instalację i obsługę, minimalizują wymaganą infrastrukturę sieciową i zapewniają niezawodność działania. Adapter zdalnej anteny umożliwia osiągnąć wyjątkową siłę sygnału przy zastosowaniu anten o wysokim zysku, znacząco redukując liczbę przeskoków i wzmacniaczy, nawet w najbardziej wymagających sieciach WirelessHART. Zamawiając model 781S z opcją zdalnej anteny o wysokim zysku, otrzymujemy kompletne wyposażenie potrzebne do budowy nowej lub modernizacji istniejącej sieci WirelessHART. Adapter zapewnia

też prostą ścieżkę aktualizacji starszych systemów do najnowszych rozwiązań z linii Emerson Wireless 1410S i 781S.

Połączenie zwiększonej pojemności urządzeń z rozszerzonym zasięgiem oznacza, że całe zakłady, niezależnie od ich wielkości i topografii, mogą być skutecznie monitorowane i zarządzane przy za pomocą urządzeń WirelessHART. Modernizacja starszych systemów do 1410S i 781S jest prosta dzięki funkcji backup i przywracania konfiguracji, która przenosi ustawienia sieci i połączeń z hostem, zapewniając najlepszą dostępną dziś infrastrukturę WirelessHART.

Źródło: Emerson

ELEKTROMAGNETYCZNE HAMULCE TARCZOWE VET-…HLT

Hamulce tarczowe VET-...HLT załącza się sprężynowo, a luzuje w sposób po prostu nie inny niż elektromagnetycznie. Przeznaczone są z założenia do redukcji ruchu obrotowego – zazwyczaj tego, który jest związany z wałem silnika, bezpośrednio po tym, gdy odłączane jest zasilanie. Jako wartość domyślna napięcia zasilania przyjmowane jest zwykle 24 V – jednak na specjalnie życzenie klienta wartość tę można zmienić na taką, która jest bardziej dopasowana do jego potrzeb, czy też dokładniej do potrzeb aplikacji, które są jego autorstwa.

Występujące w hamulc ach tarczowych VET-…HLT powierzchnie zewnętrzne zabezpieczone są na całej długości warstwą cynku (dotyczy korozji), podczas kiedy okładziny cierne w tych hamulcach wytwarzane są ze specjalistycznego materiału bezazbestowego. Przewidziane do pracy na sucho hamulce VET-…HLT są dogodną propozycją dla szerokiej gamy silników elektrycznych, przy czym w trakcie eksploatacji konieczna jest okresowa kontrola szczeliny S. Źródło: PPHU Fumo Ostrzeszów

NOWY CYFROWY CZUJNIK TLENU ROZPUSZCZONEGO

Firma Emerson wprowadziła na r ynek cyfrowy czujnik rozpuszczonego tlenu Rosemount 490A z protokołem Modbus. Czujnik został zaprojektowany tak, by był tani w obsłudze i prosty w instalacji. Przeznaczony jest głównie do aplikacji w oczyszczalniach wody/ścieków, przemyśle biofarmaceutycznym, spożywczym i w energetyce. Rosemount 490A zapewnia niezawodne i dokładne pomiary tlenu rozpuszczonego nawet w trudnych aplikacjach, a dzięki cyfrowej komunikacji Modbus RTU, przez dedykowany przetwornik umożliwia łatwą integrację z istniejącymi systemami sterowania. Oprócz dokładnych pomiarów w ciągu zaledwie 90 sekund od przejścia z warunków suchych do mokrych, ten wszechstronny czujnik jest w stanie mierzyć media procesowe zarówno w fazie ciekłej, jak i gazowej, bez konieczności oddzielnej kalibracji.

Rosemount 490A wykorzystuje technologię wygaszania luminescencji zatwierdzoną przez Agencję Ochrony Środowiska, dzięki czemu nie trzeba uzupełniać elektrolitu, co znacznie ogranicza wymagania konserwacyjne w porównaniu do tradycyjnych czujników amperometrycznych. Dwuletnia żywotność sensora dodatkowo minimalizuje przestoje i związane z nimi koszty, a kalibrację można przeprowadzić na wolnym powietrzu.

Dzięki odporności chemicznej i IP68 Rosemount 490A zapewnia niezawodność nawet w trudnych warunkach procesowych. Kompaktowa obudowa i 1-calowe gwintowane przyłącza NPT upraszczają instalację czujnika. Źródło: Emerson

ULTRASZYBKIE GENERATORY AWG Z INTERFEJSEM ETHERNET

Firma Spectrum Instrumentation wprowadziła na r ynek cztery nowe generatory AWG o szybkości wyprowadzania danych 10 GS/s i 16-bitowej rozdzielczości w ramach serii DN2.63x NETBOX. Są to szybkie generatory, kontrolowane przez interfejs Ethernet, bezpośrednio podłączane do komputera stacjonarnego, laptopa lub sieci firmowej. Zaprojektowane do obsługi zarówno manualnej, jak i zautomatyzowanej, umożliwiają generowanie sygnałów szerokopasmowych z zakresu od DC do 2,5 GHz.

Małe i lekkie generatory AWG korzystają ze standardowego kabla Ethernet/LXI do podłączenia komputera lub sieci. Wewnętrzne przetworniki C/A o 16-bitowej rozdzielczości

umożliwiają generowanie przebiegów o dużej czystości widmowej i małej zawartości szumu, czyniąc te generatory idealnymi do zastosowań w aplikacjach testowych wymuszenie-odpowiedź oraz z zamkniętą pętlą sprzężenia. Każdy z kanałów zawiera własny przetwornik C/A i może pracować w tr ybie asymetrycznym lub różnicowym z programowanym zakresem napięcia wyjściowego. W tr ybie asymetrycznym amplituda napięcia wyjściowego może wynosić do ±500 mV na obciążeniu 50 Ω, a w trybie różnicowym do ±1 V na obciążeniu 100 Ω Przy dużej impedancji obciążenia, amplituda może zostać zwiększona do ±2 V.

Źródło: Spectrum Instrumentation

CYFROWY BLIŹNIAK DO SYMULACJI ZUŻYCIA ENERGII

W FABRYKACH AI

Integracja technologii ETAP i NVIDIA Omniverse otwiera drogę do stworzenia kompleksowego cyfrowego bliźniaka fabryki AI, w którym różne systemy współdziałają w sposób zintegrowany. Zaawansowana technologia modelowania ETAP pozwala na stworzenie wirtualnej repliki infrastruktury elektroenergetycznej centrum danych, wzbogaconej o dane z systemu, w czasie rzeczywistym, zaawansowaną analitykę oraz wnioski generowane przez inteligentne algorytmy.

Współpraca firm ETAP i NVIDIA wprowadza innowacyjne podejście, tzw. „Grid to Chip”, które odpowiada na kluczowe wyzwania związane z zarządzaniem energią, optymalizacją wydajności oraz efektywnością energetyczną w erze sztucznej inteligencji. Podczas gdy obecnie operatorzy centrów danych

mogą jedynie szacować średnie zużycie energii na poziomie szafy serwerowej, nowy cyfrowy bliźniak ETAP znacząco zwiększa precyzję modelowania dynamicznych obciążeń aż do poziomu pojedynczego chipa. Takie podejście umożliwia bardziej precyzyjne projektowanie systemów zasilania oraz optymalizację zużycia energii.

Wspólna inicjatywa ETAP i NVIDIA to wyraz zaangażowania w rozwój innowacji w sektorze centrów danych. Wspiera firmy w optymalizacji operacji oraz skutecznym zarządzaniu wyzwaniami wynikającymi z rosnących obciążeń, związanych ze stosowaniem AI. Celem współpracy jest zwiększenie efektywności energetycznej centrów danych, a także poprawa niezawodności i wydajności sieci elektroenergetycznych. Źródło: Schneider Electric

WIELOFUNKCYJNE ZASILACZE AWARYJNE Z SERII UPS SINUS

Zasilacze awaryjne UPS sinus przeznaczone są do ochrony zasilania rozwiązań elektrycznych, które do działania wymagają sinusoidalnego napięcia. Zabezpieczają one wszelakiego rodzaju urządzenia przed skutkami zaniku, spadku lub nadmiernego wzrostu napięcia zasilającego, jak również stanowią w pełni dogodne zabezpieczenie przed zakłóceniami elektromagnetycznymi lub impulsowymi występującymi w sieci zasilającej. Pochodzące z serii UPS sinus zasilacze awaryjne wykonywane są w technologii „line-interactive” z synchroniczną metodą zmiany stanu pracy z pod-

stawowego (tj. praca z sieci) na autonomiczny (tzn. praca z akumulatorów). W zasilaczach tych stosowana jest oryginalna metoda zmiany stanu pracy, która zapewnia pełne ograniczenie zaburzeń transferu energii do wszystkich chronionych odbiorników. Za sprawą wbudowanych układów ładowania akumulatorów oferowane jest szybkie uzupełnienie energii, podczas gdy pracą zasilaczy zarządza unikalny kontroler DSP, który umożliwia elastyczne reagowanie na zmieniające się warunki pracy. Źródło: Spółdzielnia Pracy Elektroniki i Informatyki ETA

SERIA POWERSCAN 9600 RFID

Seria PowerScan 9600 RFID obejmuje hybrydowe rozwiązania do skanowania zarówno etykiet RFID UHF, jak i nadrukowanych kodów kreskowych, co oznacza, że jest przeznaczona dla firm stosujących dowolną technologię identyfikacji. Skanery tej serii mogą być używane w różnych branżach, jak handel detaliczny, transport i logistyka, produkcja oraz opieka zdrowotna. Poprawiają produktywność i widoczność zapasów dzięki wykorzystaniu zalet technologii RFID.

Dzięki ultrawytrzymałej konstrukcji skanery serii PowerScan 9600 są przystosowane do najtrudniejszych warunków środowiskowych. Aby ograniczyć zmęczenie operatora podczas wykonywania codziennych zadań, skanery PowerScan 9600 mają ergonomiczny kształt i są dobrze wyważone.

REPEATER IXXAT CAN/FD

Repeater Ixxat CAN/FD to kluczowy komponent infrastruktury sieciowej. Urządzenie wpływa na optymalizację topologii sieci, poprawę jakości sygnału, bezproblemową integracja z istniejącymi sieciami CAN, ochronę sprzętu przez izolację galwaniczną oraz wiele innych.

Repeater CAN/FD marki Ixxat łączy w sobie najwyższą wydajność, intuicyjną obsługę oraz podejście zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Został zaprojektowany z myślą o różnorodnych zastosowaniach i optymalizacji kosztów. Dodatkowo wyposażony w złącza wtykowe typu push-in do podłączenia magistrali CAN/FD.

W skanerach serii PowerScan 9600 RFID zastosowano technologię bezprzewodowego ładowania Datalogic. Technologia ładowania bezprzewodowego opracowana przez firmę Datalogic wykorzystuje metodę ładowania indukcyjnego. Takie rozwiązanie pozwala wyeliminować styki i piny baterii, które często ulegają zabrudzeniu, odkształceniu lub wyłamaniu w miarę użytkowania, dzięki czemu nie występuje najczęstsza przyczyna uszkodzeń spotykana w urządzeniach do zastosowań przemysłowych i handlowych.

Baza/ładowarka BC9600 o konstrukcji modułowej dostępna jest z wieloma wtyczkami interfejsów komunikacji standardowej i przemysłowej, m.in. protokołami RS-232, USB oraz standardową i przemysłową siecią Ethernet. Źródło: Datalogic

Repeater CAN/FD ma smukłą i kompaktową obu dowę, zoptymalizowaną do montażu na szynie co pozwala na łatwą instalację w szafach sterowni czych o ograniczonej przestrzeni. Przejrzyste oznacze nia oraz intuicyjne wskaźniki LED ułatwiają obsługę nawet początkującym użytkownikom.

Nowy repeater zapewnia galwaniczną izolację o wartości 5 kV pomiędzy kanałami CAN a zasilaniem, gwaran tując skuteczną ochronę oraz niezawodność systemu nawet w trudnych warunkach przemysłowych.

Źródło: HMS Networks

Rezystory terminujące można konfigurować z zewnątrz za pomocą przełączników DIP (tzw. piano switches), bez konieczności otwierania obudowy. Rozwiązanie to upraszcza instalację oraz czynności serwisowe, re dukując czas potrzebny na konfigurację.

UNIVERSAL ROBOTS PRZEDSTAWIA UR15

UR15 jest najszybszym kobotem UR dzięki nieosiągalnym dotąd możliwościom ruchu i maksymalnej prędkości wynoszącej 5 m/s. Jego zastosowanie pozwala na skrócenie czasu cyklów, wzrost wydajności i redukcję kosztów w różnych aplikacjach i branżach. Czas cyklu kobota UR15 został skrócony aż o 30 %. W połączeniu z OptiMove, nową technologią sterowania ruchem UR, korzyści te są jeszcze większe, podnosząc płynność trajektorii i zapewniając niezmiennie precyzyjne ruchy – nawet w aplikacjach o dużej prędkości i dużym obciążeniu. UR15 działa z wiodącymi platformami software’owymi UR PolyScope 5 oraz PolyScope X, oraz może być wzboga-

cony o AI w celu zwiększenia wachlarza za stosowań. Zastosowanie UR15 w z UR AI Accelerator pozwala na aplikacji opartych na sztucznej inteligen cji. Akcelerator UR AI został opracowany we współpracy z firmą NVIDIA i giwany przez biblioteki i moduły leracją NVIDIA Isaac CUDA oraz modele AI oparte na systemie NVIDIA Jetson AGX Orin system-on-module. Standardowy udźwig kobota UR15 wynosi 15 kg. W przypadku zastosowań, gdzie ostatni przegub porusza się w osi pionowej – takich jak paletyzacja – można go zwiększyć do 17,5 kg.

Źródło: Universal Robots

ELEKTRONICZNE WYŁĄCZNIKI

ZABEZPIECZAJĄCE PTCB EFUSE

Niewygodne bezpieczniki 5 × 20 < 1 A można zastąpić, zapewniając większą przejrzystość przy zabezpieczaniu prądów znamionowych poniżej 1 A.

Dzięki wyłącznikom elektronicznym PTCB eFuse z manualną oraz zdalną opcją resetu można korzystać z szybkiej ponownej dyspozycyjności i łatwego planowania systemu, jak również ze zintegrowanego rozdziału potencjałów na szerokości zaledwie 6 mm. Szukanie właściwego bezpiecznika nie będzie potrzebne tak samo, jak fizyczne wymienianie go.

Sygnalizacja lokalna i opcjonalnie zdalna pozwalana szybką lokalizację usterek. W serii PTCB eFuse można wybrać zarówno modele z wartościami stałymi, jak i model z możliwością ustawiania prądu wyzwolenia w zakresie od 100 do 630 mA.

Podobnie jak wyłączniki zabezpieczające PTCB ustawial-

SYSTEM ROBOTA SPAWALNICZEGO TAWERS G4

Firma Panasonic Factory Solutions ogłosiła wsparcie cyfryzacji hali produkcyjnej amortyzatorów firmy Thyssenkrupp Bilstein w Rumunii poprzez wdrożenie systemu robota spawalniczego. System robota TAWERS G4 wyposażony jest w software do programowania offline DTPS, który umożliwia zdalny dostęp do danych produkcyjnych i operacyjnych w czasie rzeczywistym. Dzięki temu inżynierowie mogą przeprogramować całość lub część procesu spawania, podczas gdy robot kontynuuje pracę w produkcji.

Przeprowadzanie tych działań poza halą produkcyjną zapewnia dużą elastyczność i oszczędność czasu. Zamiast

URZĄDZENIE RYGLUJĄCE FLEXLOCK

W urządzeniu ryglującym flexLock uwzględniono monitorowanie RFID z promieniem aktywacji 180°. W sposób bardzo bezpieczny ryglowane są wszelkiego rodzaju drzwi bądź klapy, szczególnie te, które charakteryzują małe promienie otwarcia. Wbudowane diody LED są widoczne dobrze pod różnymi kątami, natomiast otwarta głowica i zaokrąglona obudowa zdecydowanie ułatwiają proces czyszczenia, który nie przysparza problemów nawet niezbyt doświadczonym użytkownikom flexLock.

Zapewniana przez urządzenie ryglujące flexLock tolerancja przemieszczenia pozwala na dogodny montaż produktu i jego znaczącą dostępność eksploatacyjną na-

wet w przypadku osiadania drzwi. Nie ma znaczenia, czy prezentowane rozwiązanie ma być stosowane łącznie z drzwiami uchylnymi, drzwiami przesuwnymi, albo klapami – gwarantuje to otwarta głowica, która daje sposobność dostosowania produktu do panujących warunków. Nawet przy przemieszczeniu drzwi można być pewnym ich bezpiecznego zaryglowania – tolerancja ustawiania flexLock osiąga ±3 mm. Wybierać można docelowo spośród dwóch wersji urządzenia: o elastycznym aktuatorze – w przypadku nieprecyzyjnego prowadzenia drzwi, lub też o aktuatorze sztywnym –w połączeniu z możliwością bocznego uruchamiania. Źródło: SICK

ZŁĄCZKA Z DŹWIGNIĄ SERIA 221 Z CAGE CLAMP

Złączka z dźwignią o numerze katalogowym 221-420 zabezpiecza płynną instalację elektryczną. Od instalacji nagłaśniającej do kuchenki elektrycznej – kompaktowa złączka instalacyjna z dźwignią seria 221 szybko i niezawodnie łączy różne typy przewodów. Prąd i napięcie znamionowe są ważnymi wskaźnikami doboru złączek do puszek instalacyjnych. Napięcie znamionowe wynosi 450 V, a prąd znamionowy 32 A. Wymagana długość odizolowania przewodu dla tej złączki z dźwignią to min. 11 mm

Wypróbowane i sprawdzone uniwersalne połączenie, znane obecnie jako CAGE CLAMP, jest standardem branżowym

w technologii połączeń elektrycznych. Wymiary: szerokość × wysokość × głębokość wynoszą (29,8 × 15,8 × 18,3) mm. Zależnie od typu przewodu, złączka z dźwignią jest odpowiednia dla przewodów o przekrojach od 0,2 mm² do 4 mm².

Płaski i zaokrąglony kształt każdej dźwigni sprawia, że złączki 221 można obsługiwać zupełnie bez użycia narzędzi, co zapewnia wygodny montaż przewodów. Przezroczysta obudowa wyróżnia się solidnym wykonaniem i umożliwia kontrolę wzrokową potwierdzającą poprawność zamontowania przewodów.

Źródło: WAGO

DYSKI SSD PCIE GEN5 DO WYDAJNYCH CENTRÓW DANYCH

Innodisk wprowadza na r ynek najnowszą serię dysków SSD PCie Gen5, zaprojektowaną pod kątem zgodności ze specyfikacją OCP Data Center NVMe SSD v2.0, która odpowiada na rosnące wymagania dotyczące szkolenia modeli AI, analizy dużych zbiorów danych i środowisk intensywnie wykorzystujących dane.

Nowa seria obsługuje wiele formatów, w tym U.2, a także EDSFF E1.S, E3.S i zupełnie nowy E3.L, które są przeznaczone do zastosowań w centrach danych, zaspokajając zróżnicowane potrzeby przedsiębiorstw i środowisk centrów danych. Premiera ta otwiera nowy rozdział dla Innodisk w zakresie spełniania wymogów odbiorców biznesowych.

na problem ograniczenia prędkości i opóźnień tradycyjnych interfejsów pamięci masowej.

Dyski SSD Innodisk PCIe Gen5 obsługujące najnowszy interfejs PCIe Gen 5 x4 i protokół NVMe 2.0 odpowiadają

Dzięki dużej gęstości magazynowania do 128 TB i pamięci NAND o prędkości odczytu do 14 GB/s i zapisu do 10 GB/s umożliwiają one błyskawiczny przesył w przypadku aplikacji intensywnie wykorzystujących dane.

Nowe dyski SSD PCIe Gen5, usprawniając integrację z wiodącymi w branży standardami centrów danych, takimi jak specyfikacja OCP Data Center NVMe SSD v2. Zostały one zaprojektowane pod kątem bezproblemowej integracji z VMware, optymalizując kompatybilność ze środowiskami wirtualnymi i ogólną wydajność systemu.

Źródło: Innodisk

MODUŁOWA KONSTRUKCJA SERII FLEXIM FLUXUS / PIOX 731

Firma Emerson wprowadziła na r ynek nową serię ultradźwiękowych bezinwazyjnych przepływomierzy Flexim FLUXUS / PIOX 731 zaprojektowanych w celu zapewnienia większej elastyczności, wygody i dostępności. Dziewięć modeli z serii 731 charakteryzuje się wysokowydajnymi technologiami pomiaru przepływu objętościowego i masowego oraz solidną, funkcjonalną konstrukcją, zapewniającą dokładne i ni ezawodne pomiary zarówno cieczy, jak i gazów.

Seria Flexim 731 zapewnia bezinwazyjne pomiary przepływu objętościowego lub masowego bez ograniczeń ciśnienia mediów procesowych, zapewniając opłacalną eksploatację

i niskie koszty utrzymania. Modułowa konstrukcja umożliwia skrócenie czasu montażu o 20 %, co pozwala na szybszą dostawę, a integracja z najnowszym oprogramowaniem i sprzętem jest prosta.

Seria 731 zapewnia korekcję zakłóceń w celu zwiększenia dokładności w trudnych warunkach, takich jak zakłócone przepływy. Oferuje również funkcję zaawansowanej weryfikacji miernika w celu sprawdzenia wydajności, korekcję gazu mokrego w celu zapewnienia dokładnych pomiarów strumienia gazu oraz funkcję dynamicznego miernika gazu w celu precyzyjnej korekcji masy i objętości.

Źródło: Emerson

DOTYKOWY PANEL OPERATORSKI AS46TFT1507

Dotykowy panel operatorski AS46TFT1507 wyposażony jest w graficzny, kolorowy ekran o rozdzielczości 1024 × 768 px, uwzględnia aktywną matrycę dotykową o przekątnej 15” oraz obsługuje paletę 65 535 kolorów.

Panel operatorski AS 46TFT1507 ma wbudowane porty Ethernet oraz USB Host i Client. 64 MB pamięci RAM i 64 MB pamięci Flash pozwala na budowanie złożonych aplikacji wizualizacyjnych, które obsługują na ekranie animowane obiekty graficzne oraz bitmapy i animacje. Dostępne jest również 64 MB pamięci przeznaczonej na program i składowanie danych historycznych, a także 128 kB pamięci pod-

trzymywanej bateryjnie, w której można przechowywać dane procesowe. Prezentowany panel konfigurowany jest przy pomocy oprogramowania Astraada HMI CFG, które umożliwia m.in. modyfikację alarmów, a także rejestrowanie danych historycznych lub zdarzeń. Możliwości oraz funkcjonalności tego panelu zwiększa obsługa makr programowych oraz aplikacji wielojęzykowych, a oprócz tego panele programowane w środowisku Astraada HMI CFG od wersji 2.0.0 oferują zdalny dostęp za pośrednictwem protokołu VNC.

Źródło: ASTOR

MATRIX 220 XAI DPM

Nowe modele Matrix 220 XAI DPM wyposażone są w ulepszoną platformę przetwarzania oraz najnowocześniejsze oprogramowanie. Zostały zaprojektowane w celu podniesienia wydajności na nowy poziom. Matrix 220 XAI DPM umożliwia szybkie przetwarzanie kodów DPM dzięki starannie opracowanym algorytmom oraz wbudowanej technologii uczenia maszynowego. Te os iągnięcia to mi lowy krok w pr zetwarzaniu obrazów. Oferują niezrównaną szybkość i moc w kluczowych zastosowaniach automatyki przemysłowej, bazując na kodach kreskowych DPM w celu zapewnienia identyfi kowalności.

Solidny, niezawodny i wydajny Matrix 220 XAI, z perspektywy interfejsu użytkownika, wyróżnia się niezwykłą intuicją i łatwością obsługi.

Zoptymalizowane oprogramowanie wielowątkowe zapewnia szybsze, dokładniejsze i wydajniejsze odczytywanie kodów kreskowych. Wszystkie kody DPM są rejestrowane i przetwarzane z niespotykaną wcześniej prędkością. Nowy algorytm oparty na sztucznej inteligencji zapewnia szybsze i stabilniejsze odczytywanie nawet najbardziej wymagających i zmiennych kodów DPM na różnych materiałach i powierzchniach.

Źródło: Datalogic

STEROWNIKI PFC200 XTR

Sterownik PFC200 XTR firmy WAGO spełnia wysokie wymagania pod względem wytrzymałości na ekstremalne warunki środowiskowe. Wytrzymuje wahania temperatury od -40 °C do +70 °C, jest ekstremalnie odporny na napięcia do 5 kV oraz na udar y i wibracje do 5g.

Dzięki obecności środowiska e!RUNTIME, bazującego na CODESYS 3, oraz systemowi operacyjnemu Linux czasu rzeczywistego sterownik pozwala wydajnie realizować zadania automatyzacji – szczególnie tam, gdzie standardowe systemy automatyki nie zdają egzaminu. Użytkownik może wybrać, czy chce realizować swoje projekty w oprogramowaniu inżynierskim e!COCKPIT,

bazującym na CODESYS 3, czy też przy pomocy WAGO-I/O-PRO, bazującym na CODESYS 2. Warianty PFC200 XTR można stosować jako sterowniki do teletechniki. Oprócz protokołów IEC 60870-5-101, -103 i -104, IEC 61850, IEC 61400-25 wspierają także standard komunikacyjny DNP3. Imponują także zastosowane interfejsy: sterownik jest dostępny w dwóch wersjach rozbudowy z różną liczbą interfejsów komunikacyjnych: z dwoma złączami Ethernet i RS232/RS-485 lub z dwoma złączami Ethernet, RS-232/RS-485, CAN, CANopen oraz Profibus-DP-Slave

Źródło: WAGO

SYSTEM DYSPOZYTORSKI THOR

System THOR stanowi poszerzenie systemów typu SCADA o współpracę z innymi, dostępnymi na r ynku aplikacjami. Jest to uniwersalny, kompleksowy produkt przeznaczony przede wszystkim dla dyspozytorni zakładów przemysłowych. Podstawowe zadania THOR to m.in. rejestracja i wizualizacja parametrów środowiska oraz procesów technologicznych, a także archiwizacja i raportowanie w celu analizy stanów monitorowanych obiektów, jak również wszystkich pozostałych aspektów, które są z tymi obiektami związane.

W systemie dyspozytorskim THOR zastosowano dynamicznie dołączane sterowniki, dzięki czemu system może współpracować praktycznie z każdym sprzętem, bez konieczności

uprzedniego jego wyłączania oraz rekonfiguracji. Podłączanie nowego urządzenia ogranicza się do przygotowania odpowiedniego sterownika, który zgodnie z danym protokołem i określoną specyfikacją umożliwia niezawodną komunikację, a przez to pozwala na wiar ygodną rejestrację danych w systemie. Gromadzone w bazie danych informacje zapisywane są z cyklami charakterystycznymi dla poszczególnych urządzeń. Wszystkie komponenty systemu zostały pomyślane tak, aby przechowywanie danych odbywało się w sposób jednolity, a oprócz tego względnie uniwersalny – bez najmniejszych zależności, jeżeli chodzi o pozostałe systemy.

Źródło: Sevitel

UNIKALNY SYSTEM NAPĘDOWY O SPRAWNOŚCI IE5 IE7

Firma Lenze wprowadziła na r ynek pierwszy silnik synchroniczny, tak łatwy w użyciu, jak silnik asynchroniczny. Innowacyjna konstrukcja silnika synchronicznego z magnesem trwałym w połączeniu z przemiennikami częstotliwości

Lenze zapewnia wysoki poziom wydajności, spełniając najwyższe standardy efektywności energetycznej w klasach IE5 oraz IE7.

Układ napędowy, składający się z silnika m550, przekładni g500 oraz nowoczesnych przemienników częstotliwości i550 lub i650, doskonale sprawdza się w dynamicznych zastosowaniach. Wydajność wynosi aż 300 % momentu przeciążeniowego – od stanu spoczynku do pełnego obciążenia umożliwia precyzyjne wymiarowanie.

Konstrukcja silnika została precyzyjnie dostosowana do innowacyjnego oprogramowania przemiennika serii i500, które wykorzystuje nowy algorytm SLSM (Sensorless Synchronous Motor). Dokładna pozycja rotora jest wykrywana w interakcji między silnikiem a napędem, co umożliwia pracę bez czujników i eliminuje potrzebę stosowania kosztownego systemu sprzężenia zwrotnego silnika. Straty w silniku zostały zmniejszone nawet o 60 %. A koszty sprzętu są niższe nawet o 20–50 % w porównaniu ze standardowymi rozwiązaniami. Brak konieczności stosowania okablowania enkodera sprawia, że instalacja jest prostsza i mniej czasochłonna. Źródło: Lenze Polska Sp. z o.o.

Branża automatyki przemysłowej może najbardziej skorzystać na podatkowych ulgach dla działalności innowacyjnej. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w współpracy z integratorami automatyki, w  R&D Tax Hub przeprowadzimy Cię przez proces rozliczenia ulgi B+R oraz pozostałego szerokiego katalogu ulg.

Nie każdy tag działa wszędzie. Kiedy

warto zainwestować w RFID?

O rozwoju systemów RFID, wyzwaniach związanych z ich wdrażaniem, a także wpływie sztucznej inteligencji na procesy śledzenia produktów rozmawiamy z Bartłomiejem Beszem, Business Development Managerem na Europę Wschodnią w Turck Vilant Systems.

W jakich branżach systemy RFID znajdują najszersze zastosowanie i  dlaczego właśnie w nich ta technologia sprawdza się najlepiej?

Technologia RFID – Radio Frequency Identification – znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach, jednak największe możliwości oferuje w logistyce i operacjach magazynowych. RFID umożliwia szybkie i dokładne śledzenie zapasów, co jest kluczowe dla zarządzania magazynem. Dzięki automatycznemu skanowaniu produktów, procesy magazynowe i logistyczne przyspieszają, co redukuje czas potrzebny na realizację zamówień. Identyfikatory RFID minimalizują błędy ludzkie związane z ręcznym wprowadzaniem danych, dostarczając dokładniejszych informacji o lokalizacji i stanie produktów.

Technologia RFID jest również używana do monitorowania ruchu produktów i osób w magazynach, co zwiększa bezpieczeństwo i kontrolę dostępu. Integracja RFID z systemami zarządzania magazynem – WMS i ERP – umożliwia lepszą synchronizację danych i optymalizację procesów logistycznych.

Czy może Pan wskazać sytuacje, w  których zastosowanie RFID nie jest optymalnym rozwiązaniem i  lepiej sięgnąć po  systemy wizyjne lub klasyczne czujniki?

Chociaż technologia RFID oferuje wiele korzyści, są sytuacje, w których jej zastosowanie może nie być optymalne. Przykładowo w środowiskach, w których występuje duża ilość metalu i wody, sygnały radiowe mogą być zakłócane, co sprawia, że odczyt tagów może być nieprawidłowy. W takich przypadkach lepiej sprawdzą się systemy wizyjne lub klasyczne czujniki.

Jeśli wymagana jest precyzja w zakresie lokalizacji obiektów, systemy wizyjne mogą oferować dokładniejsze śledzenie pozycji w czasie rzeczywistym. W sytuacjach, gdzie konieczne jest monitorowanie jakości produktów, systemy wizyjne mogą dostarczać bardziej szczegółowych informacji, takich jak wykrywanie defektów czy kontrola wizualna.

Ponadto koszty wdrożenia RFID mogą być wyższe niż systemów wizyjnych lub klasycznych czujników,

zwłaszcza jeśli planowana jest modyfikacja infrastruktury. W prostszych aplikacjach, gdzie nie jest wymagana zaawansowana identyfikacja i śledzenie, klasyczne czujniki mogą być wystarczające i bardziej opłacalne.

Czy RFID może zastąpić tradycyjne systemy identyfikacji, np. kody kreskowe czy QR? Jakie są  największe zalety tej zmiany?

Technologia RFID ma potencjał, aby w znacznym stopniu zastąpić tradycyjne systemy identyfikacji, takie jak kody kreskowe czy QR. RFID charakteryzują się zaletami, które sprawiają, że jest bardziej efektywna i wszechstronna w wielu zastosowaniach.

Po pier wsze, RFID umożliwia bezkontaktowe odczytywanie danych, co eliminuje konieczność bezpośredniego skanowania, jak ma to miejsce w przypadku kodów kreskowych czy QR. Dzięki temu proces identyfikacji

Systemy RFID są bardziej odporne na uszkodzenia fizyczne. Kody kreskowe mogą zostać łatwo zniszczone lub zabrudzone, co utrudnia ich odczyt. Dzięki swojej trwałości tagi RFID mogą być odczytywane nawet w trudnych warunkach środowiskowych.

Jakie są najczęstsze błędne założenia klientów wdrażających systemy RFID w środowisku przemysłowym?

W zdecydowanej większości przypadków błędy w założeniach klientów wdrażających systemy RFID kwalifikują się do jednej z następujących grup: brak pełnego zrozumienia technologii, niedoszacowanie kosztów, przecenianie możliwości, niedocenianie potrzeby integracji oraz brak odpowiedniego planowania.

Klienci często nie zdają sobie sprawy z ograniczeń RFID, takich jak wpływ metalu i wody na sygnały radiowe, co może prowadzić do problemów

W PRZECIWIEŃSTWIE DO KODÓW KRESKOWYCH, KTÓRE MUSZĄ BYĆ

SKANOWANE POJEDYNCZO, RFID

MOŻE IDENTYFIKOWAĆ WIELE

OBIEKTÓW NARAZ, CO JEST SZCZEGÓLNIE PRZYDATNE W MAGAZYNACH I CENTRACH LOGISTYCZNYCH.

jest szybszy i bardziej wygodny, szczególnie w środowiskach, gdzie produkty są szybko przemieszczane.

Po drugie, RFID pozwala na jednoczesną identyfikację wielu tagów, co znacznie zwiększa efektywność operacyjną. W przeciwieństwie do kodów kreskowych, które muszą być skanowane pojedynczo, RFID może identyfikować wiele obiektów naraz, co jest szczególnie przydatne w magazynach i centrach logistycznych.

Kolejną zaletą RFID jest możliwość przechowywania większej ilości danych na tagach. Kody kreskowe i QR mają ograniczoną pojemność danych, podczas gdy tagi RFID mogą zawierać bardziej szczegółowe informacje o produkcie, co ułatwia zarządzanie zapasami i śledzenie historii produktów.

z odczytem tagów. Wdrażanie RFID może być kosztowne, zwłaszcza jeśli wymaga modyfikacji infrastruktury, a klienci często nie uwzględniają wszystkich kosztów związanych z instalacją, konserwacją i szkoleniem personelu. Klienci mogą mieć nierealistyczne oczekiwania co do zasięgu i dokładności systemów RFID, co prowadzi do rozczarowania, gdy technologia nie spełnia ich oczekiwań.

Aby czerpać z pełni możliwości, jakie daje technologia RFID, musi być ona zintegrowana z istniejącymi systemami zarządzania, co może być skomplikowane i wymagać dodatkowych zasobów. Wdrożenie RFID wymaga starannego planowania i testowania, aby zapewnić jego skuteczność. Klienci często nie poświęcają wystarczająco

dużo czasu na przygotowanie i testowanie systemu przed jego pełnym wdrożeniem.

Jakie są  aktualne trendy w  rozwoju tagów RFID?

Aktualne trendy koncentrują się na zwiększaniu funkcjonalności, wydajności i wszechstronności tagów RFID. Przede wszystkim postępująca miniaturyzacja tagów pozwala na ich zastosowanie w bardziej kompaktowych i trudno dostępnych miejscach, co rozszerza zakres ich zastosowań.

Nowoczesne tagi RFID mogą przechowywać więcej informacji, co umożliwia szczegółowe śledzenie i zarządzanie produktami. Tagi RFID są projektowane tak, aby były bardziej odporne na trudne warunki środowiskowe, np. ekstremalna temperatura, wilgoć czy chemikalia, co umożliwia ich zastosowanie w bardziej wymagających aplikacjach przemysłowych.

Coraz częściej tagi RFID są integrowane z technologiami Internetu Rzeczy (IoT). Umożliwia to zaawansowane monitorowanie i zarządzanie zasobami w czasie rzeczywistym. Nowe technologie i ciągłe zwiększanie czułości pozwalają na zwiększenie zasięgu odczytu tagów RFID oraz zwiększenie dokładności ich lokalizacji, co zapewnia precyzyjne śledzenie obiektów na większych odległościach.

Tagi RFID znajdują coraz szersze zastosowanie w różnych branżach, takich jak logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, opieka zdrowotna, rolnictwo czy handel detaliczny, przynosząc unikalne korzyści, do których należą poprawa efektywności operacyjnej, lepsze zarządzanie zapasami czy zwiększenie bezpieczeństwa.

Jak przebiega proces doboru odpowiednich tagów i czytników do konkretnej aplikacji?

Proces doboru tagów i czytników zaczyna się od dokładnego zrozumienia wymagań i specyfikacji danej aplikacji. Przede wszystkim należy uwzględnić środowisko pracy, rodzaj śledzonych obiektów, wymagania dotyczące zasięgu odczytu oraz wielkość danych. Na podstawie tych informacji, wybiera

BARTŁOMIEJ BESZ

Od 21 lat związany z firmą Turck, zdobywał doświadczenie jako Product Manager w obszarze Fieldbus & RFID, kierownik Centrum Szkoleniowego oraz kierownik działu aplikacji i wdrożeń. Obecnie jako Business Development Manager pomaga firmom zwiększać efektywność procesów produkcyjnych, magazynowych i logistycznych dzięki wykorzystaniu technologii RFID. Absolwent Politechniki Opolskiej na kierunku Automatyka Przemysłowa. W wolnym chwilach chętnie gra w szachy, rozwija zainteresowanie lingwistyką i analizą danych.

się odpowiednie tagi RFID, które spełniają zdefiniowane wymagania. Ważne jest również dobranie odpowiednich czytników RFID, które będą kompatybilne z wybranymi tagami i zapewnią niezawodny odczyt danych. Proces ten może wymagać testowania różnych konfiguracji, aby znaleźć optymalne rozwiązanie dla danej aplikacji. Warto również uwzględnić możliwość integracji RFID z istniejącymi systemami zarządzania w celu zapewnienia płynności operacji i synchronizacji danych.

W jaki sposób jest rozwijane oprogramowanie do  zarządzania infrastrukturą RFID? Czy widać rosnącą rolę AI lub edge computing?

Oprogramowanie do zarządzania infrastrukturą RFID rozwija się w kierunku większej automatyzacji i inteligencji. Technologie sztucznej inteligencji oraz edge computing są coraz częściej stosowane, aby poprawić efektywność i dokładność zarządzania danymi RFID. AI może być używana do analizy dużych ilości danych generowanych przez systemy RFID, co pozwala na wykr ywanie wzorców, przewidywanie trendów oraz optymalizację procesów. Edge computing umożliwia przetwarzanie danych bezpośrednio na urządzeniach końcowych, co redukuje opóźnienia i zwiększa szybkość reakcji systemu. Dzięki tym technologiom, oprogramowanie do zarządzania infrastrukturą RFID staje się bardziej zaawansowane i wszechstronne, co pozwala na lepsze wykorzystanie potencjału tej technologii.

Jakie wyzwania można napotkać przy wdrażaniu RFID? Wdrażanie RFID może wiązać się z różnymi wyzwaniami, takimi jak koszty, integracja z istniejącymi systemami, zrozumienie technologii oraz zarządzanie zmianą. Jak wspomniałem wcześniej, koszty wdrożenia RFID mogą być wysokie. Integracja RFID z istniejącymi systemami zarządzania może być skomplikowana i wymagać dodatkowych zasobów. Ważne jest również, aby dobrze zrozumieć technologię RFID i jej ograniczenia, aby uniknąć problemów z odczytem tagów. Zarządzanie zmianą, czyli przygotowanie personelu do pracy z nową technologią, jest kluczowe dla sukcesu wdrożenia. Warto poświęcić odpowiednią ilość czasu na szkolenie i testowanie systemu, aby zapewnić jego skuteczność.

Które branże wskazałby Pan jako najbardziej perspektywiczne w zakresie rozwoju i wdrażania technologii RFID w najbliższych latach? Co będzie katalizatorem tego wzrostu? Głównymi beneficjentami technologii RFID wciąż będą logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw – dzięki śledzeniu przesyłek w czasie rzeczywistym, co zwiększa efektywność operacyjną i redukuje błędy. Handel detaliczny również skorzysta na RFID, dzięki lepszemu zarządzaniu zapasami, redukcji strat oraz poprawie doświadczeń klientów, zwłaszcza w kontekście rosnącej popularności zakupów on-line i omnichannel. W sektorze opieki zdrowotnej RFID może być używane do śledzenia sprzętu medycznego, zarządzania zapasami leków oraz monitorowania pacjentów, co zwiększa efektywność i bezpieczeństwo w placówkach medycznych.

Przemysł produkcyjny zyska na zastosowaniu RFID do śledzenia komponentów i produktów w całym procesie produkcyjnym, co wspiera automatyzację i zwiększa wydajność. W rolnictwie RFID może być używane do śledzenia zwierząt, zarządzania uprawami oraz monitorowania warunków środowiskowych, co wspiera zrównoważone praktyki rolnicze i efektywne zarządzanie zasobami.

Rozmawiała

Katarzyna Jakubek AutomatykaOnline.pl

WIEDZA I PRAKTYKA

DLA INŻYNIERÓW I MENEDŻERÓW

Redakcja AUTOMATYKA

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa

Marketing tel. 22 87 40 191

e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

ROZMOWA

Maszynowa wizja przyszłości

Jak będzie wyglądał system wizyjny przyszłości? Co warto uwzględnić w projektowaniu i wdrażaniu tego typu systemów? Jak deep learning i sztuczna inteligencja zmieniają świat wizji maszynowej? O tym rozmawiamy z Pawłem Janczykiem, kierownikiem sprzedaży w firmie MV Center Systemy Wizyjne.

Gdzie tkwi największy potencjał, jeśli chodzi o kontrolowanie i usprawnianie procesów produkcyjnych za pomocą systemów wizyjnych?

Zwykło się uważać, że systemy wizyjne oraz stanowiska AOI –Automatyczne Optyczne Inspektory – powinny być stosowane na końcu procesu i służyć głównie do zastępowania pracy kontrolerów oraz unikania reklamacji. W dobie nowoczesnego przemysłu powinniśmy od tych rozwiązań wymagać więcej –odpowiednio zintegrowane AOI pomaga zbierać dane służące do analizy i poprawiania procesu produkcji, a dzięki umieszczeniu takiego rozwiązania odpowiednio wcześniej w procesie, np. przed lakierowaniem czy wypalaniem, można generować istotne oszczędności przez unikanie niepotrzebnego przetwarzania braków. To oznacza, że wadliwy półprodukt jest odrzucany jeszcze przed operacją lakierowania, co prowadzi do oszczędności pieniędzy – nie marnujemy niepotrzebnie farby, ale także wzrostu wydajności – do stanowiska lakierniczego trafia poprawnie wykonany produkt.

W jakim kierunku idzie rozwój systemów wizyjnych?

Ostatnie lata to zdecydowany rozwój systemów wizyjnych opartych na sztucznej inteligencji. I choć jeszcze jakiś czas temu niewielu ośmieliłoby się zastosować tego typu rozwiązania np. w sektorze automotive – ze względu na skuteczność na poziomie maksymalnie 90–95 % – to dzisiaj algorytmy deep learning mogą z powodzeniem działać także w bardzo restrykcyjnych aplikacjach, szczególnie w modelu hybrydowym, tj. w połączeniu z algorytmami rule-based.

Drugim obszarem o dynamicznym rozwoju są systemy 3D, których wydajność i konkurencyjność ciągle wzrasta, dzięki czemu ich obszar zastosowania jest coraz szerszy. W firmie MV Center obserwujemy, że aplikacje 3D to dzisiaj już około 30 % wszystkich realizowanych projektów AOI.

Innym obszarem jest coraz większa konkurencyjność producentów na r ynku kamer oraz rozwój oprogramowania. To sprawia, że można coraz szybciej przetwarzać obrazy o wysokiej rozdzielczości, a ceny komponentów są coraz bardziej przystępne.

Jakie są wyróżniki nowoczesnego systemu wizyjnego?

Nowoczesny system wizyjny to taki, który jest immanentnym elementem procesu produkcyjnego. Nie tylko stoi na straży jakości, tworząc Quality Wall, ale też zwraca do procesu informacje o poziomie i rodzajach braków czy trendach, co pozwala skutecznie zmniejszać liczbę braków, a co za tym idzie produkować więcej i lepiej. To wprost przekłada się na oszczędności finansowe.

Co należy uwzględnić przy projektowaniu systemu wizyjnego i jakie powinny być kryteria jego doboru?

W projektowaniu systemów wizyjnych zawsze ważne są podstawy typu optyka i światło, nawet jeśli stosowane dziś coraz częściej algorytmy sztucznej inteligencji są pod tym względem mniej wymagające.

Jeśli to możliwe, dobrze jest przewidzieć instalację AOI na wczesnym etapie projektu nowej linii. Dzięki temu można zapewnić systemowi kontroli optymalne warunki pracy, co ułatwia bezproblemową eksploatację. Instalowanie kamer „na doczepkę” często prowadzi do problemów, ponieważ mogą wystąpić trudności we wpasowaniu ich w proces, w którym nie były przewidziane.

Pozostałe ważne aspekty, na które w MV Center zwracamy szczególną uwagę, to przewidywanie i wyprzedzanie wyzwań i problemów, które mogą pojawić się w czasie eksploatacji. Mogą to być np. zmienność procesu czy produktu albo zużycie narzędzi obróbczych, które wpływają na wygląd kontrolowanych produktów. Zrealizowaliśmy ponad 300 wdrożeń, więc często już na etapie zapytania widzimy zagrożenia i o nich informujemy, starając się wraz z klientem znaleźć rozwiązanie.

Klienci lubią systemy otwarte z przyjaznym interfejsem użytkownika, za pomocą którego można dodać nową referencję lub edytować istniejące. Warto uwzględnić również możliwą rozbudowę AOI o nowe funkcje – często po uruchomieniu nowej linii produkcyjnej klienci końcowi na pewnym

etapie proszą o dodatkowe kontrole i warto mieć na to przestrzeń w układzie. Te ostatnie kwestie często wyróżniają doświadczonych integratorów.

Jakie są najczęstsze źródła błędów w działaniu systemów wizyjnych?

Często dużym problemem jest brak odpowiedniej analizy na etapie doboru sprzętu – dlatego w MV Center duży nacisk kładziemy na testy na próbkach klienta, przeprowadzane w naszym MVC VisionLab jeszcze na etapie ofertowania. Inne elementy to te, o których wspomniałem wcześniej – całościowa analiza zadania, uwzględniająca produkt i proces oraz ich zmienność.

Panuje dość powszechna opinia, że software może nadrobić braki w doborze optyki i światła. Warto pamiętać, że jednak nie zawsze jest to możliwe.

Dodatkowo funkcjonalne AOI łączy ze sobą elementy systemu wizyjnego, automatyki i mechaniki. W tym przypadku minie jeszcze trochę czasu, zanim projekty takich stacji będą w pełni przygotowywane przez AI, chociaż już dzisiaj sztuczna inteligencja jest dużym wsparciem także w tych zadaniach.

Czy można spodziewać się pojawienia się nowych obszarów zastosowań systemów wizyjnych?

Systemy wizyjne już dawno wyszły poza typowe kiedyś dla ich zastosowań branże, jak farmacja, elektronika i sektor automotive. Dzisiaj praktycznie nie ma masowej i wydajnej produkcji bez rozwiązań z zakresu automatycznej kontroli jakości. Z uwagi na postępującą robotyzację coraz silniej rozwijają się systemy wizyjne pomagające robotom

W PROJEKTOWANIU SYSTEMÓW WIZYJNYCH ZAWSZE WAŻNE

SĄ

PODSTAWY TYPU OPTYKA I

ŚWIATŁO, NAWET JEŚLI STOSOWANE DZIŚ CORAZ

CZĘŚCIEJ

ALGORYTMY SZTUCZNEJ

INTELIGENCJI SĄ POD TYM WZGLĘDEM MNIEJ WYMAGAJĄCE.

Czy deep learning i sztuczna inteligencja mogą zagrozić pozycji człowieka w tworzeniu i stosowaniu systemów wizyjnych?

Na tę chwilę wydaje się, że AI otwiera przed nami nowe możliwości, sprawiając, że aplikacje, które były niewykonalne jeszcze pięć lat temu dzisiaj są możliwe do realizacji w środowisku przemysłowym z dobrym rezultatem. Na pewno tak jak w innych dziedzinach życia również i w przypadku tworzenia systemów wizyjnych AI sprawi, że rola człowieka się zmieni i zastąpi nas w pisaniu prostych algorytmów. Jednocześnie powstaną nowe zawody i kompetencje – np. zamiast programisty aplikacji pojawi się AI Vision Engineer, czyli osoba, która będzie potrafiła odpowiednio trenować, optymalizować i walidować sieci do konkretnego zastosowania.

„widzieć” – szczególnie w obszarze 3D, i to najlepiej w ruchu, aby nie wydłużać czasu cyklu. Za rogiem na swoje szersze zastosowanie czekają kamery operujące poza zakresem światła widzialnego. Zdarza nam się je już stosować w połączeniu z automatyczną oceną – np. do kontroli kształtu i temperatury płomienia z palnika gazowego.

Coraz szybsze i bardziej dostępne są rozwiązania Random Bin Picking, czyli aplikacje, które pozwalają robotowi pobierać losowo zorientowane produkty z pojemnika i przekazywać do procesu.

Coś, co dla człowieka jest bardzo proste, dla układu automatyki okazuje się dużym wyzwaniem i tego typu aplikacje dopiero od niedawna mogą chwalić się zadowalającym czasem cyklu i ROI, czyli Return of Investment. Otrzymujemy dużo zapytań w tym zakresie.

Jakie sektory przemysłu są w największym stopniu odbiorcami rozwiązań MV Center i w jakich zastosowaniach są one najczęściej wdrażane?

Nasze rozwiązania, poza wymagającym rynkiem automotive, są stosowane przede wszystkim w branży spożywczej, opakowaniowej, medycznej, elektronicznej i meblarskiej, gdzie wymagania jakościowe także są już bardzo wysokie. Dziś wymóg rynku to produkować szybko, wysokiej jakości i jak najtaniej, w związku z tym rozwiązania AOI są często niezbędne. Trudno bowiem kontrolować wzrokowo 30 sztuk produktu na sekundę.

Najczęściej nasze układy stoją na straży jakości, ale odpowiadają też za monitorowanie procesu produkcyjnego, pozwalając na unikanie kosztownych przestojów oraz redukcję odpadów. Zapraszam na naszą stronę mv-center.com do zapoznania się z przykładami realizacji w poszczególnych branżach.

Czy może Pan podać przykłady ciekawych wdrożeń zrealizowanych przez Państwa firmę?

W branży automotive wykonaliśmy niedawno projekt kompleksowej kontroli elementu podłogi do samochodu elektrycznego, gdzie duże stanowisko inspekcyjne wykonuje ponad 130 kontroli wymiarów 2D i 3D oraz obecności – otworów, wkładek gwintowych, nitów – na odle wie aluminiowym o wymiarach 1,5 m × 2 m. Kontrola, po której generowany jest raport w formacie PDF, chroni klienta przed nieuzasadnioną reklamacją, a niepoprawnie zmontowane detale trafiają na tzw. re-work.

Inną nietypową realizacją jest projekt kontroli kształtu płomienia gazowego – dzięki kamerze termowizyjnej oraz aplikacji kontroli, klient unika kosztownych strat, które były związane ze zmienną jakością mieszanki.

Ostatnio zrealizowaliśmy także m.in. projekt kontroli igieł do nakłuwaczy, gdzie przy wydajności 30 sztuk na sekundę zachodziła konieczność detekcji tzw. haczyków – uszkodzeń igły – o wymiarze 25 mikronów.

Jak szerokie spektrum usług oferuje firma MV C enter firmom i zakładom produkcyjnym, które chcą inwestować w wizję maszynową? Naszą główną usługą jest dostarczanie kompleksowych stanowisk AOI, czyli Automatycznych Inspektorów Optycznych. Przez 15 lat przygotowaliśmy ponad 300 stanowisk i wypracowane w ten sposób rozwiązania dostarczamy w formie kompletnego układu – dopasowanego do produktu i procesu klienta.

Nasza usługa wyróżnia się już na etapie ofertowania. Oferujemy klientom bezpłatne testy w naszym MVC Vision Lab przeprowadzane na ich produktach. Dysponujemy szerokim zapleczem sprzętowym ze specjalistyczną optyką, oświetlaczami, kamerami, skanerami 3D. Ponad 90 % docelowych układów możemy odwzorować w formie DEMO jeszcze na etapie ofertowania.

Często kolejnym krokiem są testy w warunkach produkcyjnych, które pozwalają klientom przekonać się, że rozwiązanie będzie skuteczne także w docelowym środowisku i na dużej próbie.

Świadczymy również usługi szkoleniowe oraz doradcze, w ramach których wspieramy zespół klienta swoim know-how. Oferujemy serwis zdalny, a z niektórymi klientami mamy podpisane umowy serwisowe z krótkim czasem reakcji.

Czy współpracujecie Państwo tylko z odbiorcami końcowymi, czy także z integratorami?

Wspieramy integratorów w zakresie realizacji tej części ich projektów, która wymaga doświadczenia i kompleksowego podejścia do wdrożenia systemu wizyjnego w budowanym stanowisku czy linii produkcyjnej. Dzięki temu firmy te mogą skupić się na realizacji pozostałych elementów linii, w których są specjalistami i nie ponoszą ryzyka związanego z nieodpowiednim doborem rozwiązania wizyjnego. Często widzimy, że „wizja” jest na r ynku niedoceniana i zdarza się, że cały projekt – mimo iż pozostałe elementy, np. prasy czy urzą -

dzenia montujące, działają idealnie – jest wstrzymywany. Dlatego warto poświęcić dużo uwagi systemom wizyjnym lub zlecić ich wykonanie firmom z do świadczeniem – takim, jak nasza.

Czy może Pan przybliżyć nam w skrócie historię powstania firmy MV Center i jej strategię na najbliższe lata?

MV Center działa na r ynku od 2010 r Od początku firma przyjęła jako strategię specjalizację w zakresie systemów wizyjnych w przemyśle. Początkowo projekty były realizowane w branży automotive i opakowaniowej, a z czasem rozwinęliśmy swoje portfolio o rozwiązania dla kolejnych sektorów, jak np. wymagająca branża medyczna czy spożywcza. Dzisiaj trudno byłoby znaleźć branżę, w której nie mielibyśmy zrealizowanego projektu systemu wizyjnego.

W ostatnich latach opracowaliśmy rozwiązania „z półki”, dzięki czemu sprawdzone aplikacje mogą być wdrożone u kolejnych klientów. Mam na myśli szczególnie przemysł meblarski, opakowaniowy, spożywczy i elektroniczny, w przypadku których procesy są powtarzalne w różnych zakładach i po nie wielkiej modyfikacji nasze stanowiska mogą być wdrożone bez potrzeby opracowywania rozwiązań od nowa.

Pod koniec 2023 r. firma dołączyła do polskiej grupy Exact x Forestall – wcześniej Exact Systems – światowego lidera w zakresie usług kontroli jakości oraz wsparcia produkcji. Ta dec yzja pozwala MV Center na s trategiczny i s tabilny rozwój na r ynkach w Polsce i Europie – docieramy na rynki w takich krajach, jak Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia czy Portugalia. To często wartość dla naszych klientów, którzy mają w tych krajach swoje oddziały, odbiorców albo centrale. Odbiorcy mogą mieć pewność, że spółka jest pewnym i zaufanym wyborem.

Rozmawiała

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

PoStaw na rozwój zawodowy

Profesjonalne szkolenia dla przemysłu oraz kadry inżynierskiej

Centrum Szkoleniowe Sieć badawCza łukaSiewiCz

Przemy Słowy inStytut automatyki i Pomiarów PiaP

Centrum Szkoleniowe PiaP

S zkolenia

Programowanie robotów abb – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Programowanie robotów Comau – kurs podstawowy - szkolenie u klienta

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP

al. jerozolimskie 202, 02-486 warszawa www.piap.pl tel. 22 874 0 194, 198 cspiap@piap.pl

Programowanie robotów kuka – kurs podstawowy - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Szkolenie zaawansowane z programowania robotów kuka - szkolenie w Instytucie - szkolenie u klienta

Nowoczesne technologie pomiarowe w

automatyce

Jeszcze do niedawna punkty pomiarowe w fabryce wysyłały jeden sygnał analogowy, a gdy zaczynały działać wadliwie, operator dowiadywał się o tym dopiero po pojawieniu się reklamacji. Dziś, gdy produkcja staje się platformą danych, czujnik nie ogranicza się do podawania wartości; rozpoznaje własne zużycie, zapisuje historię kalibracji i sam ustala priorytet alarmów.

Damian Żabicki

Wyraźny skok w rozwoju metrologii – od dyskretnego pomiaru do inteligentnych węzłów IoT – powoduje, że rozwój systemów automatyki nadąża za dzisiejszym tempem rynku: skraca cykle przezbrojeń, zmniejsza zużycie mediów i czyni linię produkcyjną przewidywalną na kilka tygodni naprzód.

Pomiar ciśnienia

Przetwornik (czujnik) ciśnienia przekształca fizyczną wartość ciśnienia na sygnał elektryczny – analogowy (zwykle 4–20 mA) lub cyfrowy. Dzięki temu informacje o procesie mogą być przesyłane do systemów sterowania. W zależności od punktu odniesienia wyróżnia się trzy główne typy: przetworniki ciśnienia absolutnego (gdy

odniesieniem jest próżnia), względnego (gdy odniesieniem jest ciśnienie atmosferyczne) oraz różnicowego (gdy są porównywane dwa dowolne ciśnienia). Współczesne przetworniki projektuje się z myślą o dużej dokładności, niezawodności i odporności na trudne warunki środowiskowe. Ich zasada działania może opierać się na zjawisku piezorezystancyjnym, w którym odkształcenie membrany zmienia rezystancję mostka tensometrycznego; na zjawisku pojemnościowym, tu deformacja membrany zmienia pojemność kondensatora, co sprawdza się szczególnie przy niskich i średnich ciśnieniach; na efekcie piezoelektrycznym, umożliwiającym szybkie i dynamiczne pomiary pulsacji przy jednoczesnej odporności na podwyż-

szone temperatury; albo na technologii MEMS, w ramach której miniaturowy układ scalony łączy element pomiarowy z elektroniką przetwarzającą dane. Zakresy pomiarowe współczesnych urządzeń zaczynają się one już od około 1 mbara i sięgają nawet 1000 barów, a najlepsze modele charakteryzują granice błędu rzędu 0,04 % pełnej skali, przy przeciążalności przekraczającej 300 % zakresu nominalnego.

Warto zwrócić uwagę na samą budowę urządzeń pomiarowych. Postęp w zakresie materiałów i miniaturyzacji pozwolił na konstruowanie czujników kompaktowych, energooszczędnych i o długiej żywotności. Korpusy spełniają wymagania szczelności IP67–IP69K, wersje z membraną oddzielającą i kapilarą chłodzącą umożliwiają pracę przy temperaturze medium do 200 °C, a w szczególnych zastosowaniach – nawet do 700 °C.

W nowoczesnej automatyce przemysłowej duże znaczenie ma współpraca z systemami, takimi jak SCADA, MES czy DCS. W przypadku czujników, integracja cyfrowa realizowana jest przez obsługę protokołów 4–20 mA z nakładką HART, Profibus PA, Foundation Fieldbus oraz FDI, EDD i DTM. Pozwala to także na zdalną parametryzację i diagnostykę urządzeń. W instalacjach rozproszonych lub trudno dostępnych stosuje się warianty bezprzewodowe oparte na WirelessHART, Bluetooth Low Energy lub LoRaWAN, dzięki czemu nie jest wymagane prowadzenie okablowania sygnałowego.

Zaawansowane funkcje autodiagnostyczne obejmują wykrywanie przekroczeń wartości granicznych, rejestrację stanów awaryjnych, statystykę zdarzeń i harmonogramowanie przeglądów w oparciu o rzeczywistą eksploatację. Przetworniki certyfikowane na poziomach SIL 2 lub SIL 3 zgodnie z wymaganiami normy IEC 61508 są wyposażone w mechanizmy zdalnego testowania funkcji bezpieczeństwa, co skraca czas uruchomienia i przeglądów okresowych.

Urządzenia są w pełni przygotowane do wymagań Przemysłu 4.0. W pamięci czujnika można przechowywać tysiące zmierzonych wartości, które następnie trafiają do systemów analitycznych lub

chmury, pozwalając na rejestrację trendów, zliczanie zdarzeń i monitorowanie dryftu zerowego. Wbudowane algorytmy kompensacji temperatury i adaptacyjnego filtrowania sygnału zwiększają stabilność pomiarów w zmiennych warunkach procesowych, a możliwość eksportu danych w czasie rzeczywistym sprawia, że czujnik staje się lokalnym węzłem informacji procesowej.

Warianty konstrukcyjne obejmują czujniki w wersjach kompaktowych do instalacji z ograniczoną przestrzenią, przetworniki zanurzeniowe stosowane do hydrostatycznego pomiaru poziomu cieczy w zbiornikach, wersje higieniczne z aseptycznymi przyłączami procesowymi i certyfikatami EHEDG, 3-A oraz FDA przeznaczone dla przemysłu spożywczego i farmaceutycznego, a także czujniki różnicowe z rurką Pitota, kryzami pomiarowymi lub zintegrowanymi układami kompaktowymi do pomiaru przepływu i poziomu.

W ofercie firmy Jumo znaleźć można np. JUMO MIDAS S06 OEM – kompaktowy przetwornik ciśnienia zaprojektowany specjalnie do pomiarów niskiego ciśnienia w złożonych aplikacjach przemysłowych. Urządzenie świetnie sprawdza się w systemach HVAC (ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji), w technologiach filtracyjnych, inżynierii mechanicznej i budowie maszyn, a także w pomiarach poziomu cieczy czy aplikacjach wykorzystujących metodę bąbelkową. Znajduje również zastosowanie w przemyśle opakowaniowym.

Jedną z największych zalet modelu MIDAS S06 jest możliwość pracy już w bardzo niskich zakresach pomiarowych – począwszy od 100 mbarów. Dzięki zgrzewanemu systemowi pomiarowemu bez uszczelnień, przetwornik oferuje doskonałą niezawodność procesową i pełne zabezpieczenie przed wyciekiem medium. Cała część mająca

kontakt z medium wykonana została ze stali nierdzewnej, co gwarantuje odporność na korozję oraz agresywne substancje chemiczne.

Zastosowany czujnik krzemowy wyróżnia się wyjątkową odpornością na przeciążenia, nawet w najniższych zakresach ciśnienia. Urządzenie radzi sobie z milionami cykli ciśnieniowych, co czyni je praktycznie bezobsługowym i długowiecznym rozwiązaniem w środowiskach o dużym obciążeniu. Warto dodać, że JUMO MIDAS S06 OEM został także wyposażony w technologię QUICKON – szybkozłącze, które skraca czas montażu urządzenia aż o 60 %, co istotnie przyspiesza proces instalacji, szczególnie w dużych systemach.

Pomiary chemiczne (skład, stężenie, pH) Najczęściej kontrolowanym parametrem chemicznym w przemyśle jest pH. Współczesne elektrody procesowe korzystają z wymiennych membran ceramicznych lub szczelinowych oraz zintegrowanego układu referencyjnego, a dzięki kilku standardowym długościom można je dopasować zarówno do małego przewodu, jak i do wysokociśnieniowego fermentora. Sygnał pomiarowy jest digitalizowany już w główce czujnika i przekazywany bezkontaktowo, co zabezpiecza go przed wilgocią i pozwala zapisać historię kalibracji w pamięci sensora. Gdy warunki procesu zagrażają żywotności elektrody albo dostęp do punktu pomiarowego jest utrudniony, stosuje się autonomiczne analizatory przepływowe: elektroda pracuje w przepływowym

naczyniu, a instrument samoczynnie realizuje kalibrację, czyszczenie i diagnozę stanu membrany. Skorygowane wyniki przesyłane są do DCS bez udziału operatora.

Utrzymanie ciągłości pomiaru wspierają obudowy wysuwalne. Czujnik można w nich wycofać za zasuwę procesową, opłukać lub skalibrować, po czym ponownie wprowadzić do strumienia – bez zatrzymywania produkcji i bez kontaktu personelu z medium procesu. Zautomatyzowane wersje takich układów wykonują te sekwencje cyklicznie, dzięki czemu zmniejszają odkładanie się osadów i wydłużają okresy międzyplanowej konserwacji.

Do kontroli ogólnego zasolenia, rozcieńczenia czy regeneracji wymienników jonitowych wykorzystuje się indukcyjne sondy przewodności. Ich higieniczne korpusy z tworzywa PEEK lub PVDF są pozbawione metalowych elektrod, co zapobiega biegunowaniu i pozwala mierzyć w szerokim zakresie – od pojedynczych mikrosimensów do ok . 2000 mS/cm – przy temperaturze dochodzącej do 125 °C. Wbudowany czujnik temperatury umożliwia natychmiastową kompensację, a cyfrowe wyjście ułatwia diagnostykę i zdalną kalibrację.

Tam, gdzie kluczowy jest skład wieloskładnikowej mieszaniny, na znaczeniu zyskują analizatory spektroskopowe UV-VIS, NIR lub Raman. Głowice optyczne montowane bezpośrednio w rurociągu lub reaktorze śledzą absorbancję w wielu długościach fali równocześnie, pozwalając wyznaczyć

stężenie kilku komponentów jednocześnie i alarmować o odchyłkach, zanim produkt wyjdzie poza specyfikację. Refraktometry procesowe, działające na zasadzie pomiaru kąta załamania światła, wykorzystuje się do szybkiego określania zawartości cukru, alkoholu lub kwasu w cieczach technologicznych.

W procesach biologicznych – od fermentacji drożdży po o czyszczanie ścieków – istotny jest poziom tlenu rozpuszczonego. Czujniki optyczne wykorzystują tutaj zjawisko wygaszania fluorescencji; są pozbawione membrany polarograficznej, dzięki czemu nie wymagają ciągłej wymiany elektrolitu, a wewnętrzna kompensacja temperatury i ciśnienia dostarcza wiarygodnych danych także przy zmiennych obciążeniach. Podobną architekturę mają sondy do monitorowania ozonu, dwutlenku węgla czy amoniaku.

Wszystkie te urządzenia komunikują się z PLC lub systemem DCS za pomocą standardowych protokołów cyfrowych. Oprócz wartości pomiarowej przekazują informację o własnej kondycji – nachyleniu elektrody, stopniu zanieczyszczenia, liczbie cykli mycia czy rezerwie czasu do kolejnej kalibracji. Taki samoopisujący się punkt pomiarowy staje się samoczynnym węzłem regulacji: system sterowania może na bieżąco korygować dawkę kwasu w neutralizacji, skracać albo wydłużać cykl płukania, a nawet planować przestoje konserwacyjne w oparciu o przewidywaną żywotność sensora. Efekt to wyższa stabilność procesu, mniejsze straty surowca i szybsze zwalnianie produktu,

bez konieczności czekania na wynik z laboratorium.

Doskonałym przykładem takiego czujnika jest InPro 3250i SG/120 z oferty firmy Mettler Toledo. To cyfrowy czujnik pH i redoks typu ISM (Intelligent Sensor Management), zaprojektowany do pracy pod ciśnieniem i przeznaczony do pomiarów in-line w wymagających warunkach procesowych. Zintegrowany z czujnikiem temperatury model ten cechuje się niskimi wymaganiami konserwacyjnymi i wysoką odpornością chemiczną.

Czujnik ma szklaną membranę pH o podwyższonej odporności na działanie zasad, co zapewnia dokładne i stabilne pomiary w szerokim zakresie od 0 do 14 pH – również w środowiskach ekstremalnych. Wersja o długości 120 mm jest dostosowana do instalacji w układach z ograniczoną przestrzenią montażową.

Technologia ISM umożliwia diagnostykę zapobiegawczą, co pozwala znacznie zredukować konieczność ręcznej kalibracji oraz liczbę przestojów serwisowych. Czujnik może być sterylizowany i autoklawowany, zachowując swoją precyzję nawet po wielu cyklach takiej obróbki.

InPro 3250i SG/120 to czujnik pH, który łączy precyzję pomiaru, trwałość materiałów i łatwość obsługi, zapewniając niezawodne działanie w instalacjach przemysłowych o podwyższonych wymaganiach technicznych.

Z kolei wiskozymetr procesowy XL7 z oferty firmy Introl to urządzenie przeznaczone do bezpośredniego pomiaru lepkości w samym centrum procesu technologicznego. Został zaprojektowany tak, aby zapewniać dokładne i stabilne pomiary niezależnie od wymiarów rury lub zbiornika, w którym jest zamontowany.

Pomiary lepkości wykonywane przez XL7 nie są zakłócane przez pęcherzyki powietrza lub gazu, co czyni urządzenie wiarygodnym nawet w aplikacjach, gdzie obecność gazów w medium jest nieunikniona. Czujnik może być montowany w dowolnej pozycji, co zapewnia dużą elastyczność instalacyjną. Montaż możliwy jest na każdym rodzaju zbiornika lub rurociągu i nie wymaga stosowania dedykowanego okablowania.

Instalacja oraz obsługa urządzenia są proste i intuic yjne, nie wymagają specjalistycznego przeszkolenia, co skraca czas wdrożenia i zmniejsza koszty eksploatacji. Każdy egzemplarz wiskozymetru XL7 jest skalibrowany przez producenta, co gwarantuje jego gotowość do pracy zaraz po uruchomieniu i zapewnia dużą dokładność pomiarów od pier wszego dnia użytkowania.

Pomiar temperatury

Pomiar temperatury stał się „kręgosłupem” nowoczesnej automatyki procesowej. To właśnie od niego zależy stabilność fermentacji, selektywność reakcji chemicznych, wydajność układów chłodzenia i – co równie ważne – bezpieczeństwo ludzi oraz instalacji. W Przemyśle 4.0 jeden prosty odczyt przekształcił się w strumień danych dostępny w czasie rzeczywistym dla układów sterowania, systemów MES

i algorytmów predykcyjnego utrzymania ruchu.

Najczęściej stosowane są dwa typy czujników: rezystancyjne (RTD) i termoelektryczne (termopary). Wykonana z platyny rezystancja Pt 100 lub Pt 1000 zmienia się niemal liniowo wraz z temperaturą, co przy odpowiedniej liniowo-rezystorowej kompensacji pozwala uzyskać niepewność rzędu kilku setnych Kelwina do około 600 °C, a przy tym zachować długoterminową stabilność charakterystyczną dla metali szlachetnych. Termopary działają w oparciu o zjawisko Seebecka; pary typu K, N czy S bez trudu osiągają do 1000–1200 °C i szybciej reagują na skok temperatury, choć kosztem zwiększonej niepewności wynikającej z tolerancji spoiny odniesienia.

Sercem współczesnego punktu pomiarowego jest przetwornik sygnału. Miniaturowa elektronika zamontowana w główce czujnika linearyzuje charakte-

TEMAT NUMERU

rystykę, konwertuje ją do standardu 4–20 mA i równolegle udostępnia dane cyfrowe przez HART, Profibus, Foundation Fieldbus lub IO-Link. Takie rozwiązanie nie tylko upraszcza okablowanie, lecz także umożliwia zdalną konfigurację parametrów, ciągłą autodiagnostykę spoiny pomiarowej, a nawet monitorowanie dryftu przez porównanie gradientu oporności z historycznym profilem sensora. Certyfikaty SIL2/ SIL3, uzyskiwane zgodnie z IEC 61508, umożliwiają stosowanie tych urządzeń w pętlach bezpieczeństwa, które muszą zadziałać niezawodnie przy każdym przekroczeniu temperatury krytycznej.

Cyfrowa integracja czujników otwiera drogę do diagnostyki predykcyjnej: transmisja IO-Link lub HART umożliwia odczyt czasu ekspozycji na temperaturę maksymalną, licznika cykli termicznych czy jakości połączeń galwanicznych i na tej podstawie planowanie serwisu. Dzięki temu wymiana sensora następuje tuż przed awarią, a nie w narzuconym przez kalendarz odstępie.

Kolejną warstwą nowoczesnych instalacji są s ieci bezprzewodowe. Transmitery wykorzystujące WirelessHART lub, w mniej krytycznych aplikacjach, Bluetooth Low Energy i LoRaWAN, umożliwiają uruchomienie dodatkowych punktów pomiarowych tam, gdzie poprowadzenie przewodu byłoby ryzykowne albo zbyt kosztowne – na wirujących elementach, zbiornikach magazynowych o d użej średnicy czy rurociągach umieszczonych wysoko nad ziemią. Zasilane bateryjnie moduły przekazują dane do bramek sieci mesh, a czas pracy liczy się w latach dzięki reżimowi bardzo krótkich ramek transmisji.

Duża żywotność sensora wymaga także właściwej ochrony mechanicznej. W praktyce sondę osadza się w osłonie termicznej dobranej do medium i warunków pracy; stosuje się tu stal nierdzewną dla cieczy nieszkodliwych, a w środowiskach agresywnych stopy niklowe, których odporność na ko -

rozję zapewnia dokładność pomiaru nawet przy bardzo wysokich prędkościach przepływu. W branżach higienicznych pojawiły się osłony spawane z jednego kawałka metalu o wypolerowanej powierzchni, co ułatwia mycie CIP i redukuje ryzyko zanieczyszczenia produktu.

Dokładny pomiar nie utrzyma się jednak bez regularnej weryfikacji. Coraz częściej czujniki wyposaża się w wewnętrzne punkty odniesienia pozwalające na autokalibrację lub w złącza umożliwiające test punktu odniesienia bez demontażu z instalacji. Połączenie takiej funkcji z diagnostyką elektroniczną i protokołami bezpieczeństwa pozwala, aby ta sama sonda uczestniczyła zarówno w regulacji procesu, jak i w jego zabezpieczeniu przed przegrzaniem, co zmniejsza liczbę urządzeń i upraszcza dokumentację.

Współczesny pomiar temperatury to nie tylko liczba wyświetlana na panelu operatorskim. To rozbudowany węzeł komunikacyjny, który dostarcza wiarygodnych danych o stanie procesu, informuje o własnej kondycji i elastycznie dopasowuje się do topologii zakładu, niezależnie od tego, czy łączy się przewodowo z systemem DCS, czy wysyła pakiety radiowe do chmury. Dzięki temu inżynierowie mogą szybciej reagować na odchyłki, planować

przestoje z wyprzedzeniem i zapewniać bezpieczną, oszczędną i zgodną z normami produkcję.

Firma Aplisens ma w swojej ofercie inteligentny przetwornik temperatury LI-24ALW, przeznaczony do precyzyjnych pomiarów temperatury w aplikacjach przemysłowych, wymagających niezawodności i elastyczności konfiguracji. Urządzenie obsługuje sygnał wyjściowy w standardzie 4–20 mA z możliwością komunikacji poprzez protokół HART, co pozwala na integrację z zaawansowanymi systemami automatyki.

Zastosowana separacja galwaniczna wejścia od wyjścia sprawia, że przetwornik zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa pracy i stabilność pomiarów. Urządzenie ma certyfikat ATEX, co umożliwia jego stosowanie w strefach zagrożonych wybuchem. LI-24ALW umożliwia programowanie zakresu pomiarowego oraz typu czujnika, co pozwala dostosować go do specyfiki danego procesu. Dzięki 60-punktowej linearyzacji, możliwe jest precyzyjne dopasowanie nawet nietypowych czujników temperatury. Przetwornik LI-24ALW kompensuje wpływ temperatury otoczenia na dokładność pomiaru, a także pozwala na kompensację temperatury zimnych końców, co jest szczególnie istotne w pomiarach z wykorzystaniem termopar.

Dodatkowym atutem jest funkcja autodiagnostyki, która umożliwia bieżące monitorowanie stanu technicznego przetwornika i szybką reakcję w przypadku wykrycia nieprawidłowości.

Model SPT-86L firmy Simex to uniwersalny przetwornik temperatury i napięcia, zaprojektowany z myślą o elastycznym zastosowaniu w systemach automatyki przemysłowej. Urządzenie obsługuje różne typy sygnałów wejściowych – rezystancyjne (np. Pt 100), termoparowe oraz miliwoltowe, co pozwala na jego zastosowanie z szeroką gamą czujników temperatury.

Wyjście w standardzie 4–20 mA umożliwia niezawodną transmisję sygnału analogowego, a dodatkowy

interfejs RS-485 z protokołem Modbus RTU pozwala na integrację z systemami nadrzędnymi i sieciami przemysłowymi, zapewniając jednocześnie dwukierunkową komunikację cyfrową.

SPT-86L oferuje funkcję detekcji wartości szczytowych, przydatną w monitoringu procesów dynamicznych oraz przy analizie przekroczeń progów alarmowych. Dodatkowo użytkownik ma możliwość dowolnego zdefiniowania charakterystyki przetwarzania sygnału, co daje dużą swobodę konfiguracji w zależności od wymagań aplikacji.

Urządzenie jest konfigurowane z poziomu komputera za pomocą bezpłatnego oprogramowania S-Config, co pozwala na szybkie dostosowanie parametrów pracy bez konieczności stosowania specjalistycznych narzędzi. Przetwornik przeznaczony jest do montażu na szynie DIN, co ułatwia jego instalację w standardowych szafach sterowniczych.

Pomiar przepływu

Najbardziej rozpowszechnione są dziś przepływomierze elektromagnetyczne: dzięki brakowi części ruchomych i liniowości prawa Faradaya osiągają niepewność rzędu ±0,2 % wartości mierzonej, a oferta średnic – od kilku milimetrów do dwóch metrów – pozwala objąć zarówno laboratoryjną pętlę CIP, jak i magistralę wodociągową. Gdy rurociągu nie można rozcinać, do gr y wchodzą ultradźwięki, przetworniki clamp-on mierzą czas przejścia fali przez ściankę przewodu, a więc pracują całkowicie bezkontaktowo, co czyni je idealnym narzędziem modernizacji lub audytów energetycznych bez przestoju instalacji.

Największą dokładność zapewnia jednak zasada Coriolisa – rezonujące rurki mierzą bezpośrednio masę strumienia, a przy okazji gęstość i temperaturę medium. Dokładność dochodząca do ±0,1 % sprawia, że urządzenia te wyznaczają punkt odniesienia w rozliczeniach kontraktowych i dozowaniu drogich surowców. Kiedy natomiast medium zmienia się w parę lub gorący gaz, popularne stają się przepływomierze wirowe analizujące częstotliwość wirów Kármána za przegrodą. Zintegro-

wane czujniki temperatury i ciśnienia pozwalają im wyliczać przepływ masowy pary nasyconej w jednej kompaktowej obudowie, a brak elementów ruchomych ogranicza zużycie przy wysokich prędkościach i temperaturach. Dla sprężonego powietrza, biogazu czy azotu, gdzie ciśnienie potrafi spadać w szerokim zakresie, stosuje się z kolei przepływomierze termiczne: mierzą one chłodzenie podgrzanego elementu, dzięki czemu niezależnie od wahań temperatury i ciśnienia dostarczają bezpośredni wynik w jednostkach masowych i zachowują szeroki zakres dynamiki bez części ruchomych. Wspólnym mianownikiem wszystkich nowoczesnych technologii jest c yfrowa integracja. Interfejsy HART, Modbus, Profibus, EtherNet/IP czy IO-Link przenoszą nie tylko wartość przepływu, lecz również dane diagnostyczne: alarm pustej rury, zapchanej elektrody, spadku sygnału

ultradźwiękowego czy dryftu czujnika masy. Wewnętrzna autodiagnostyka pozwala realizować strategię bezpieczeństwa zgodną z SIL 2/SIL 3, a zdalne aktualizacje firmware i kalibracja on-line zmniejszają liczbę interwencji serwisowych. Dobór technologii zależy więc od przewodności, gęstości i stanu skupienia medium, ale niezależnie od wyboru współczesny przepływomierz dostarcza znacznie więcej niż sam wynik – staje się aktywnym uczestnikiem sterowania, diagnostyki i utrzymania ruchu w inteligentnej fabryce. W tym zakresie firma Teledyne Isco oferuje czujnik natężenia przepływu LaserFlow Ex, który mierzy przepływ w otwartych kanałach, za pomocą bezkontaktowej technologii Laser Doppler Velocity oraz technologii ultradźwiękowego pomiaru poziomu. Działa on na zasadzie laserowego pomiaru prędkości w jednym lub wielu punktach pod powierzchnią strumie-

nia. Przeznaczony do pracy w środowiskach o podwyższonym ryzyku, może być instalowany w strefach niebezpiecznych sklasyfikowanych jako Klasa 1, Div 1, Strefa 0 oraz zgodnie z wymogami ATEX, kategoria 1G.

Urządzenie doskonale sprawdza się w stałym monitorowaniu ścieków, zarówno komunalnych, jak i przemysłowych. Może być stosowane do pomiarów przepływu w instalacjach typu CSO, SSO, I&I, SSE, CMOM, a także do kontroli przepływu w oczyszczalniach ścieków (zarówno na dopływie, jak i odpływie), wód opadowych, odpływowych oraz przy płytkich przepływach w kanałach i rurach o różnych średnicach.

LaserFlow Ex jest w pełni kompatybilny z pr zepływomierzem Teledyne ISCO Signature oraz modułem 2160 LaserFlow, dzięki zastosowaniu bariery TIENET. Pozwala to na dostosowanie systemu do różnych typów instalacji – zarówno mobilnych, jak i stacjonarnych.

Czujnik oferuje dodatkową funkcję pomiaru w oparciu o ultradźwiękową technologię Doppler Area, która umożliwia kontynuację pomiarów nawet podczas całkowitego zanurzenia w wodzie. To rozwiązanie gwarantuje ciągłość zbierania danych w każdych warunkach.

Instalacja i konserwacja czujnika są uproszczone dzięki specjalnie zaprojektowanemu wspornikowi montażowemu, który umożliwia montaż i demontaż urządzenia z poziomu gruntu, bez konieczności wchodzenia do kanału. Urządzenie oferuje również zdalne programowanie i pobieranie danych, a ponadto umożliwia rejestrowanie informacji o jakości danych, które mogą być przesyłane razem z informacjami o przepływie.

Innym przykładem jest nowoczesny przepływomierz elektromagnetyczny Proline Promag P 300 firmy Endress+Hauser, zaprojektowany specjalnie do zastosowań w przemyśle chemicznym i procesowym, w tym do pomiaru cieczy korozyjnych oraz mediów o wysokiej temperaturze. Dzięki zaawansowanej konstrukcji i nowoczesnym funkcjom diagnostycznym, urządzenie oferuje wysoką niezawodność pomiarową oraz pełną zgodność z wymaganiami przemysłowymi.

Urządzenie wykorzystuje dwukierunkową metodę pomiaru elektromagnetycznego, która działa niezależnie od ciśnienia, gęstości, temperatury czy lepkości medium, co gwarantuje stabilne i powtarzalne wyniki w każdych warunkach procesowych. Dostępne są wersje o średnicy nominalnej

do DN 600, co pozwala na zastosowanie urządzenia zarówno w małych instalacjach, jak i w dużych liniach technologicznych.

Przepływomierz Promag P 300 został wyposażony w kompaktowy przetwornik, który umożliwia łatwą obsługę oraz elastyczną integrację z systemami automatyki. Obudowa o konstrukcji dwukomorowej oferuje do trzech wejść/wyjść, a interfejs użytkownika z podświetlanym wyświetlaczem dotykowym oraz dostęp przez sieć WLAN zapewniają intuicyjną i wygodną konfigurację. Dodatkowo dostępna jest wersja z zdalnym wyświetlaczem, co ułatwia obsługę w trudno dostępnych miejscach, co zapewnia odporność chemiczną na agresywne media, a dopuszczenia do pracy w strefach zagrożonych wybuchem umożliwiają jego zastosowanie w środowiskach o podwyższonym ryzyku.

Jedną z kluczowych funkcji Promag P 300 jest Heartbeat Technology – wbudowany system diagnostyczny, który pozwala na bieżąco monitorować stan urządzenia oraz przeprowadzać weryfikację pomiarów bez konieczności przerywania pracy instalacji. Funkcja ta nie tylko zwiększa bezpieczeństwo, ale również wspiera utrzymanie zgodności z normami i przepisami branżowymi.

Pomiar poziomu

Dzisiejsze przetworniki potrafią nie tylko wskazać odległość lustra cieczy lub kopuły materiału sypkiego z dokładnością milimetrową, lecz także ocenić własną kondycję, ostrzec o osiadaniu osadów czy przewidzieć termin serwisu – i wszystko to przekazać do systemu sterowania w czasie rzeczywistym. Silnikiem tej rewolucji są czujniki radarowe. Pracują na częstotliwościach 26, 80, a nawet 120 GHz, dzięki czemu ich wiązka jest bardzo wąska i praktycznie obojętna na elementy konstrukcyjne, kurz, parę czy zmiany temperatury. Przy częstotliwości 80 GHz zakres pomiaru w silosach z materiałem sypkim sięga około 120 m, a dokładność typowo wynosi ±5 mm. Wersje z częstotliwością 120 GHz pozwalają dodatkowo skrócić strefę martwą do kilku centymetrów i oferują konfigurację przez Bluetooth lub IO-Link. W aplikacjach,

gdzie ważne są certyfikaty bezpieczeństwa procesowego, radary uzyskują zgodność z IEC 61508 na poziomie SIL 2/SIL 3 i mogą jednocześnie pełnić funkcję pomiaru ciągłego oraz niezależnego alarmu przepełnienia.

Alternatywą są prz etworniki ultradźwiękowe, które wysyłają impuls akustyczny i mierzą czas jego powrotu. Sprawdzają się w otwartych zbiornikach z wodą czy ściekami, bo montuje się je bezkontaktowo i bez ingerencji w instalację, lecz ich wiarygodność spada przy gęstej pianie, silnej turbulencji lub dużych skokach temperatury. Gdy medium jest statyczne, proste i relatywnie czyste, nadal popularny pozostaje pomiar hydrostatyczny: zanurzeniowy lub przydenny czujnik ciśnienia wylicza wysokość słupa cieczy z niepewnością rzędu ±0,1–0,2 % pełnej skali, a zintegrowana elektronika komunikuje się po HART, Profibus lub Foundation Fieldbus.

W mniejszych zbiornikach stosuje się sondy pojemnościowe, w których zmiana poziomu medium powoduje zmianę pojemności elektrycznej układu. Dzięki odpowiedniej izolacji czujniki te działają zarówno w mediach przewodzących, jak i całkowicie nieprzewodzących, a ich pręty lub liny mogą mieć długość od kilku centymetrów do ponad 30 m. Do prostych zadań detekcji MIN/MAX służą przewodnościowe elektrody punktowe –zamykają obwód elektryczny dopiero po zetknięciu z cieczą i skutecznie chronią pompy przed suchobiegiem w aplikacjach wodnych lub alkalicznych. Tam, gdzie medium jest lepkie lub silnie zasypuje czujnik, lepiej sprawdzają się wibracyjne widły lub pręty: zmiana częstotliwości oscylacji po zanurzeniu pozwala pewnie wykryć poziom graniczny nawet w granulacie czy proszku. W przypadku omawianych czujników również mamy do czynienia z cyfrową integracją oraz wieloprotokołowymi interfejsami (IO-Link, HART, Modbus, Profinet). Autodiagnostyka uwzględnia wykrywanie osadów, kondycję anteny czy stabilność kalibracji, a także zdalne aktualizacje firmware i konfigurację z poziomu smartfona. Przykładem jest wibracyjny przełącznik poziomu firmy WIKA. To kom-

paktowe i u niwersalne urządzenie przeznaczone jest do precyzyjnego wykrywania poziomu cieczy w różnorodnych zastosowaniach przemysłowych. Jego konstrukcja oparta jest na technologii wibrującego kamertonu (widełek wibracyjnych) z wbudowanym napędem wibracyjnym, co pozwala na stabilne i niezawodne działanie niezależnie od właściwości medium. Główne zastosowania urządzenia obejmują ochronę pomp, zbiorników i rurociągów przed przepełnieniem lub suchobiegiem, a także kontrolę poziomu w instalacjach wykorzystywanych w przemyśle chemicznym, naftowym, wodno-ściekowym, spożywczym, napojów oraz farmaceutycznym.

Urządzenie cechuje się bardzo dużą odpornością na czynniki zakłócające, takie jak przepływ medium, obecność pęcherzyków gazu, drgania instalacji, osady czy zawiesiny cząstek stałych. Dzięki temu zapewnia nieza-

wodne wykrywanie poziomu cieczy nawet w trudnych warunkach procesowych.

Podczas pracy widelec wibracyjny wprawiany jest w ruch z określoną częstotliwością. Po zanurzeniu w cieczy, częstotliwość ta ulega zmianie, co wykr ywa układ elektroniczny i przekształca w sygnał przełączający. Niezależnie od pozycji montażu – poziomej, pionowej czy ukośnej – przełącznik reaguje z dużą dokładnością na zmiany poziomu.

Dodatkową zaletą urządzenia są je go niskie koszty eksploatacji oraz kompaktowa konstrukcja, która ułatwia instalację w ograniczonych przestrzeniach. To sprawia, że wibracyjny przełącznik poziomu WIKA jest rozwiązaniem niezawodnym, łatwym w integracji i ekonomicznym – idealnym do szerokiego spektrum zastosowań z zakresu monitorowania poziomu cieczy.

Firma ABB oferuje radar falowodowy LWT300 do ciągłego monitorowania poziomu cieczy i materiałów sypkich w zbiornikach przemysłowych. Dzięki zastosowaniu zaawansowanej technologii radarowej, czujnik zapewnia bardzo dużą dokładność pomiaru –do 2 mm lub 0,03 % wartości mierzonej, z minimalnym dryfem temperaturowym na poziomie 0,001 % na każdy stopień Celsjusza. Urządzenie może pracować z częstotliwością odświeżania 5 Hz i ma maksymalny zakres pomiarowy do 60 m, co pozwala na stosowanie go zarówno w małych zbiornikach, jak i dużych instalacjach procesowych.

Radar przystosowany jest do pracy w szerokim zakresie temperatury – od –40 do 80 °C w otoczeniu, od –50 do 204 °C w warunkach procesowych oraz od –40 do 85 °C w czasie przechowywania. W zależności od zastosowania, możliwy jest wybór odpowiedniego materiału uszczelniającego: Viton (od –26 do 204 °C), Kalrez (od –20 do 204 °C), EPDM (od –55 do 120 °C) lub Markez (od –10 do 204 °C), co pozwala dostosować urządzenie do warunków pracy z agresywnymi lub wymagającymi mediami. Czujnik może pracować pod wysokim ciśnieniem – do 207 bar przy 38 °C lub do 83 bar przy 204 °C. Minimalna wymagana stała dielektryczna medium to 1,4, a urządzenie może mierzyć poziom cieczy o lepkości do 500 cP w przypadku sondy współosiowej lub do 10 000 cP w przypadku sondy pojedynczej (sztycy).

cza pełną odporność na pył i długotrwałe zanurzenie w wodzie.

Radar LWT300 zasilany jest napięciem w zakresie od 15,5 V do 42 V, a jego zużycie energii zależy od prądu pracy –od 56 mW przy 15,5 V i 3,6 mA, do maksymalnie 325 mW przy 15,5 V i 21 mA. Opór obwodu nie powinien przekraczać 1740 Ω przy 36 V i 21 mA. Obudowa urządzenia wykonana jest z pokr ywanego aluminium lub stali nierdzewnej 316L, co zapewnia odporność na korozję i trudne warunki środowiskowe. Urządzenie spełnia wymagania klasy ochrony IP68/NEMA 6P, co ozna-

Radar LWT300 jest dostępny w wersjach z przyłączem gwintowanym –¾ cala (model LWT310) lub 1½ cala (model LWT320), a także z przyłączami kołnierzowymi zgodnymi z normami ASME (od 1½ do 8 cali, klasy 150 do 900) oraz DN (od DN 20 do DN 200, PN25 do PN160). Wbudowany wyświetlacz LCD o rozdzielczości 128 × 64 piksele umożliwia wygodną obsługę urządzenia, również przez szkło, dzięki funkcji TTG (Through-The-Glass), co znacząco ułatwia konfigurację i odczyt parametrów w trudnych warunkach pracy. LWT300 to niezawodne, przemysłowe rozwiązanie do pomiarów poziomu w aplikacjach wymagających najwyższej dokładności, odporności i elastyczności instalacyjnej.

Pomiary wielkości elektrycznych

(w odniesieniu do procesu produkcji baterii)

Produkcja ogniw litowo-jonowych przypomina bardziej precyzyjną metrologię niż klasyczną obróbkę mechaniczną, bo o jakości decydują dziesięciomiliwoltowe różnice napięcia

czy mikroomowe skoki rezystancji. Na etapie formatowania i pier wszych cykli testowych każda cela jest więc podłączana do cyfrowych mierników o rozdzielczości 6½ cyfry; przy niepewności rzędu 0,002 % potrafią one odczytać otwarte napięcie (OCV) z dokładnością pojedynczych µV i odrzucić pakiety odbiegające od mediany partii jeszcze zanim trafią do modułu. Strumień ładunku liczony w setkach amperów kontroluje się bezkontaktowo – zamknięte w ekranowanej obudowie przetworniki Halla lub elastyczne sondy Rogowskiego mierzą zarówno prąd stały, jak i krótkie impulsy ładowania, zachowując liniowość i stabilność w zakresie od -40 do 125 °C, co ma znaczenie przy naprzemiennym chłodzeniu i grzaniu pakietu. Drugą zmienną krytyczną jest opór wewnętrzny. W ogniwach trakcyjnych jego wartość zwykle nie przekracza 1 mΩ, dlatego linie produkcyjne wykorzystują czteropunktowe pomiary Kelvina; oddzielne przewody prądowe i pomiarowe eliminują spadki na zaciskach i pozw alają wiarygodnie odróżnić zdrową celę od takiej, której spiek z kolektorem prądowym nie jest idealny. Gdy kontrolowany jest sam arkusz elektrody lub spawany mostek między elektrodami, ta sama metoda służy do mapowania rezystywności powierzchniowej i wykrycia lokalnych defektów powłoki przewodzącej. Po zgrzewaniu szyn pakietu rezystancja styku znów mierzona jest w mikroomach –jej wzrost o kilkadziesiąt µΩ zwiastuje ryzyko przegrzewania przy prądach ciągłych kilkuset amperów. Coraz większą popularność zdobywa elektrochemiczna spektroskopia impedancyjna wykonywana nie w laboratorium, lecz w linii. Układy wzbudzające komórkę sygnałem od miliherców do setek kiloherców potrafią z rozdzielczością kilku µΩ ocenić stan granicy faz SEI, stopień zwilżenia separatora czy wczesne oznaki degradacji katody, a cała analiza trwa sekundy zamiast godzin. Te same dane,

oprócz klasycznego parametru SOC, pozwalają fabrycznemu algorytmowi przewidzieć rozrzut pojemności po pier wszym cyklu i skorygować profil formowania w locie.

Bezpieczeństwo wymaga dodatkowego sprawdzania izolacji. Przed nalaniem elektrolitu suchy walec (jelly-roll) poddaje się próbnemu napięciu do 1 kV; pomiar prądu upływu i rejestracja ewentualnej częściowej przebiciowej (partial discharge) ujawnia zanieczyszczenia metaliczne albo mikropęknięcia separatora, które w gotowej celi mogłyby prowadzić do w ewnętrznego zwarcia. Po zamknięciu ogniwa test powtarza się w wersji Hipot, by potwierdzić, że w ewnętrzne połączenia i o budowa spełniają wymagania norm bezpieczeństwa transportu.

Wszystkie te pomiar y pracują w sieci – od f ormatorów po t ester końcowy – korzystając z protokołów CAN, Modbus-TCP czy EtherNet/IP. Oprócz wartości napięcia albo rezystancji urządzenia publikują metadane: temperaturę czujnika, dryft kalibracji czy kody błędów EMC. Umożliwia to predykcyjne utrzymanie ruchu, a także pełne śledzenie partii od powlek ania do p akietu – kluczowe tam, gdzie usterka pojedynczej celi może unieruchomić c ały samochód. Dzięki gęstej sieci pomiarowej produkcja baterii staje się procesem sterowanym danymi w czasie rzeczywistym, co skraca cykl rozruchu nowych linii, podnosi bezpieczeństwo produktu i obniża koszt kilowatogodziny magazynowanej energii.

Firma Apisystem oferuje między innymi stacje testów elektrycznych, których głównym zadaniem jest kontrola jakości oraz weryfikacja zgodności wyrobu z wymaganiami technicznymi – jeszcze przed opuszczeniem linii produkcyjnej.

Urządzenia te mogą być zintegrowane bezpośrednio z linią produkcyjną lub stanowić osobne stanowiska kontrolne. W nowoczesnych zakładach testy elektryczne realizowane są często z użyciem robotów – poprzez montaż narzędzia testującego na kształtce robota, co znacznie

zwiększa wydajność i s kraca czas kontroli.

Z of erty firmy di-soric wybrać można czujnik koloru FS-100, przeznaczony do rozróżniania i kontroli barw w procesach przemysłowych, szczególnie tam, gdzie kluczowe jest wykrywanie nawet bardzo subtelnych różnic w odcieniach. Dzięki zaawansowanej technologii detekcji kolorów, czujnik umożliwia zapis i identyfikację aż do 100 różnych kolorów, które mogą być przechowywane w jego pamięci jako oddzielne kanały.

Urządzenie cechuje się bardzo krótkim czasem reakcji, co po zwala na stosowanie go w d ynamicznych procesach produkcyjnych. Regulowana tolerancja koloru umożliwia pre -

wartości kolorów, co czyni FS-100 wszechstronnym narzędziem do kontroli jakości, sortowania produktów oraz wykrywania błędów kolorystycznych w czasie rzeczywistym.

Podsumowanie

Nowoczesna metrologia procesowa ujawnia, jak dalece proste urządzenia miernicze sprzed lat przeobraziły się w i nteligentne, sieciowe węzły danych. Radarowe sondy poziomu, masowe przepływomierze, cyfrowe elektrody pH, termometry z własną autokalibracją – wszystkie te urządzenia łączy dziś wspólny mianownik: cyfrowa komunikacja, samodiagnostyka i zdolność do przewidywania własnych awarii. Dzięki temu pomiar przestaje

CYFROWA INTEGRACJA CZUJNIKÓW

OTWIERA DROGĘ DO DIAGNOSTYKI

PREDYKCYJNEJ: TRANSMISJA IO-LINK

LUB HART UMOŻLIWIA ODCZYT

CZASU EKSPOZYCJI NA TEMPERATURĘ

MAKSYMALNĄ, LICZNIKA CYKLI TERMICZNYCH CZY JAKOŚCI

POŁĄCZEŃ

GALWANICZNYCH I NA TEJ PODSTAWIE

PLANOWANIE SERWISU.

cyzyjne dopasowanie poziomu czułości do konkretnego zastosowania, a zintegrowana kompensacja oświetlenia zewnętrznego zapewnia stabilność działania nawet przy zmiennych warunkach oświetleniowych.

Obsługa i k onfiguracja czujnika FS-100 odbywa się intuicyjnie – zarówno za pomoc ą przycisków umieszczonych na urządzeniu, jak i przez dedykowane oprogramowanie, które umożliwia także eksport danych pomiarowych w f ormacie .csv do dalszej analizy. Dodatkowo urządzenie wyposażone jest w funkcję blokady klawiszy, co zapobiega przypadkowym zmianom ustawień.

Wersje czujnika wyposażone w interfejsy Ethernet i Profibus pozwalają na łatwą integrację z systemami automatyki i zapewniają cyfrową transmisję danych procesowych oraz

być pasywnym odczytem, a staje się aktywnym elementem sterowania, który w czasie rzeczywistym optymalizuje zużycie surowców, skraca cykle produkcyjne i podnosi bezpieczeństwo ludzi oraz instalacji. Ważne jest też świadome dobranie technologii do medium i wymagań procesu, bo tylko wtedy innowacje przekładają się na trwałą przewagę konkurencyjną. W praktyce oznacza to, że przyszłość automatyki należy do zakładów, które połączą wysoką precyzję pomiaru z analityką danych, cyberbezpieczeństwem i zrównoważonym podejściem do energii – tam bowiem czujnik staje się nie kosztem, lecz generatorem wartości dodanej na każdym etapie łańcucha produkcyjnego.

Damian Żabicki AUTOMATYKA

Pełna kontrola nad czujnikiem przez cały okres użytkowania

Cyfryzacja obszaru polowego w przemyśle postępuje bardzo szybko. VEGA oferuje cztery przełomowe usługi cyfrowe, które czynią procesy bardziej przejrzystymi, wydajnymi i bezpiecznymi. Portal dla klientów myVEGA, VEGA Inventory System i tzw. cyfrowy bliźniak zapewniają wsparcie dla czujników VEGA przez cały okres użytkowania.

Nowoczesne technologie komunikacyjne, takie jak Ethernet APL czy technologia Bluetooth wykorzystywana w aplikacji VEGA Tools, zapewniają niezawodną i elastyczną transmisję danych, oszczędzając czas i zwiększając bezpieczeństwo.

Ethernet APL, czyli cyfryzacja komunikacji z urządzeniami polowymi W przemyśle procesowym ustandaryzowana komunikacja, aż do poziomu urządzeń polowych, często stanowi wyzwanie, szczególnie w strefach zagrożenia wybuchem. Dotychczas dominowała technologia analogowa 4–20 mA, która nie umożliwia cyfryzacji na poziomie urządzeń polowych. Ethernet APL (Advanced Physical Layer) gwarantuje rozwiązanie tego problemu – jako nowy protokół ethernetowy dla automatyki procesowej pozwala na szybką i niezawodną transmisję danych oraz zasilanie za pomocą tego

samego przewodu. Ethernet APL stanowi istotny krok naprzód, szczególnie w przemyśle chemicznym i innych sektorach, w których trzeba pogodzić duże odległości z r ygorystycznymi wymaganiami w zakresie bezpieczeństwa komunikacji.

Firma VEGA stosuje Ethernet APL do integracji danych z czujników w systemach sterowania. Wartości pomiarowe i dane diagnostyczne mogą być pobierane w czasie rzeczywistym i integrowane bezpośrednio z cyfrowymi środowiskami Przemysłu 4.0. Dla operatorów oznacza to wyraźny wzrost wydajności, ponieważ dane są dostępne szybciej i bez przeszkód, co umożliwia płynne monitorowanie procesów. Praca związana z instalacją okablowania jest niezwykle prosta i szybka, dzięki temu, że transmisja danych i zasilanie odbywają się za pomocą jednego kabla. Pozwala to obniżyć koszty i znacząco skrócić czas potrzebny na wdrożenie.

Dzięki Ethernet APL VEGA otwie ra nowe możliwości cyfrowego monitorowania procesów i predykcyjnego utrzymania ruchu dla swoich klientów w przemyśle. Oznacza to, że operatorzy są chronieni przed stratami produkcyjnymi i gle optymalizować procesy. Ethernet APL zapewnia ela styczność potrzebną dla czujników w przyszłości i tworzy danych dla automatyki przemysłowej oraz jeszcze lepszej wydajności.

Cyfrowy bliźniak – pełen dostęp do wszystkich danych czujnika

Cyfrowy Bliźniak VEGA to cyfrowa replika czujnika, która towarzyszy mu przez cały okres użytkowania i udostępnia wszystkie dane potrzebne do utrzymania ruchu. Jest to szczególnie przydatne w procesach przemysłowych, ponieważ dostęp do danych czujnika i jego historii jest kluczem do płynnego i niezawodnego zarządzania procesem. Cyfrowy bliźniak oferuje niezaprzeczalne zalety – przechowuje i w razie potrzeby natychmiastowo udostępnia wszystkie specyficzne dane czujnika, w tym kalibracje, historię zdarzeń, certyfikaty, a nawet informacje diagnostyczne.

VEGA umożliwia dostęp do cyfrowego bliźniaka na kilka różnych sposobów. Wystarczy, że użytkownik wprowadzi numer seryjny sondy na stronie internetowej VEGA albo zeskanuje kod QR lub etykietę RFID dołączoną do czujnika. Dostęp do c yfrowego bliźniaka można w ten sposób uzy-

czeństwa.

Dodatkowo, cyfrowy bliźniak obsługuje funkcję Backup and Restore, czyli możliwość zapisania i szybkiego przywrócenia wszystkich ustawień sondy w razie potrzeby. Znacząco podnosi to wydajność obsługi i zapewnia integralność danych. Dzięki temu Cyfrowy Bliźniak VEGA jest cennym narzędziem w predykcyjnym utrzymaniu ruchu, dostarczając użytkownikom wszystkich ważnych informacji dokładnie wtedy, gdy są potrzebne.

Portal klienta myVEGA –wszystkie dane czujnika w jednym miejscu Zarządzanie danymi z czujników i ich dokumentowanie w dużych zakładach produkcyjnych może być czasochłonne i podatne na błędy. VEGA stawia czoła temu wyzwaniu za pomocą portalu dla klientów myVEGA, który stanowi kompleksowe źródło informacji o wszystkich sondach, które posiada klient. Za pośrednictwem myVEGA użytkow-

dowolnym momencie uzyskać dostęp do inforwybranym czujniku, zapisać dane konfiguracji umentować takie zdarzenia, jak np. zmiana ustawień czujnika. Te narzędzia zapewniają uporządkowany dane i szybki dostęp potrzebnych informacji. kluczowych funkcji myVEGA jest integracja sondy z jej cyfrowym bliźniakiem, co zapewnia dotkich istotnych informacji historię obsługi urządzenia. Portal umożliwia również zarządzanie kopiami zapasowymi, co znacząco ułatwia przywracanie danych. W razie potrzeby konfiguracje oraz zgłoszenia serwisowe można przesyłać bezpośrednio do działu wsparcia technicznego VEGA – także za pośrednictwem portalu.

Jako scentralizowana platforma myVEGA oszczędza mnóstwo czasu i zasobów. Użytkownicy mogą znaleźć wszystkie informacje dotyczące historii instalacji, certyfikatów i ostatnich zmian zapisane w ustrukturyzowanej formie, co pozwala na bardziej efektywne zarządzanie i spełnienie wymogów z zakresu bezpieczeństwa i zgodności. Historia zamówień daje wgląd do wszystkich złożonych zleceń i możliwość pobrania związanych z nimi dokumentów. Użytkownicy, którzy zarządzają swoimi sondami bezprzewodowo, za pośrednictwem aplikacji VEGA Tools mogą bezpiecznie przechowywać swoje dane dostępowe w myVEGA. Te zalety sprawiają, że myVEGA jest nieocenionym wsparciem w procesach operacyjnych w przemyśle.

Aplikacja VEGA Tools –bezpieczna parametryzacja w niebezpiecznych środowiskach

Aplikacja VEGA Tools umożliwia prostą, zdalną konfigurację i monitorowanie czujników VEGA. Doskonale sprawdza się wszędzie tam, gdzie sondy są instalowane w trudno dostępnych lub potencjalnie niebezpiecznych miejscach. Z wykorzystaniem Bluetooth czujniki można konfigurować zdalnie, bez konieczności bezpośredniego połączenia

kablowego, za pomocą smartfona lub tabletu. Zwiększa to bezpieczeństwo i pozwala zaoszczędzić czas, ponieważ technicy mogą łatwo monitorować czujniki bez dodatkowego sprzętu, nawet w obszarach o kr ytycznym znaczeniu dla bezpieczeństwa. VEGA zapewnia również pełne cyberbezpieczeństwo.

Aplikacja ma intuicyjny interfejs, który umożliwia dostęp do danych diagnostycznych w czasie rzeczywistym oraz szybkie i łatwe dostosowywanie ustawień. Dzięki temu technicy mogą sprawnie przeprowadzać prace konfiguracyjne, koncentrując się wyłącznie na czujnikach wymagających natychmiastowej uwagi. Kopie zapasowe można tworzyć bez wysiłku, za pomocą jednego przycisku, a następnie przesyłać je do myVEGA i bezpiecznie zapisać.

Aplikacja VEGA Tools to idealne rozwiązanie dla nowoczesnych zakładów, które wymagają elastyczności i mobilności. Wspiera przemysł, zwiększając niezawodność i efektywność procesów, a jednocześnie upraszcza obsługę i zarządzanie nawet najbardziej złożonymi

systemami pomiarowymi. Dzięki tej aplikacji VEGA wykonała ważny krok w kierunku mobilnej optymalizacji procesów i rozwiązań spełniających wymagania efektywności i bezpieczeństwa Przemysłu 4.0.

VEGA Inventory System –niezawodne uzupełnianie zapasów pozwala uniknąć przestojów w produkcji

W dużych zakładach precyzyjne monitorowanie stanów magazynowych ma kluczowe znaczenie, ponieważ umożliwia terminowe uzupełnianie zapasów i zapobiega przestojom spowodowanym ich brakiem.

VEGA Inventory System to oparte na chmurze rozwiązanie do monitorowania poziomów oraz zarządzania zapasami w silosach, zbiornikach i kontenerach. VIS umożliwia dostęp do danych z wielu lokalizacji w czasie rzeczywistym, co pozwala na optymalne planowanie uzupełnień.

Jedną z kluczowych zalet VEGA Inventory System jest możliwość automatycznego składania zamówień –

po osiągnięciu minimalnego poziomu surowca generowane jest zamówienie, co upraszcza łańcuch dostaw i pozwala zredukować rezerwy magazynowe. Z VIS można korzystać za pośrednictwem przeglądarki internetowej lub aplikacji na urządzeniu mobilnym, co zapewnia wygodny wgląd w dane niezależnie od miejsca.

Dla wielu zakładów przemysłowych VIS oznacza istotny wzrost efektywności. Automatyczny, ciągły przepływ danych zmniejsza obciążenie administracyjne i poprawia dostępność materiałów. Dane w czasie rzeczywistym zapewniają płynne funkcjonowanie procesów operacyjnych i pomagają unikać kosztownych przestojów w produkcji.

Rozwiązania cyfrowe dla nowoczesnej aparatury procesowej

Wymagania stawiane czujnikom w automatyce procesowej są wysokie – sondy muszą być dokładne, niezawodne i bezpieczne, nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach. Jednocześnie takie trendy, jak cyfryzacja, IIoT i utrzymanie ruchu wspierane sztuczną inteligencją znacząco zmieniają przemysł. VEGA wspiera rozwój w tym zakresie za pomocą inteligentnych, solidnych i bezpiecznych czujników oraz przez stale rozwijane portfolio usług cyfrowych, oferując realną wartość dodaną. Fot. VEGA

VEGA Polska sp. z o.o. ul. Jaworska 13 53-612 Wrocław tel. 71 747 76 00 www.vega.com

Robotyzacja to nasza specjalność

Różne technologie:

 malowanie, pokrywanie, dozowanie

 montaż/demontaż

 obsługa maszyn (załadunek/rozładunek)

 technologie spawalnicze

 spawanie

 zgrzewanie

 cięcie/ukosowanie

 zadania transportowe

Różne branże

 konstrukcje stalowe

 materiały i urządzenia medyczne

 podzespoły i części dla motoryzacji

 produkcja urządzeń elektrycznych, w tym AGD

 przemysł meblowy

 przemysł spożywczy

 rolnictwo/leśnictwo

 tworzywa sztuczne i wyroby gumowe

Oferujemy kompleksową realizację instalacji zrobotyzowanych: Projekt  Wdrożenie  Szkolenie  Serwis

KONTAKT

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Centrum Automatyzacji i Robotyzacji

Al. Jerozolimskie 202, 22 874 02 04; 22 874 01 54 02-486 Warszawa mechatronika@piap.lukasiewicz.gov.pl www.piap.lukasiewicz.gov.pl

Bezpieczeństwo przemysłowe to monitorowanie na żywo

Monitorowanie na żywo, czyli zautomatyzowane monitorowanie obszaru w oparciu o dane na żywo , jest decydującym czynnikiem zwiększającym bezpieczeństwo ludzi i instalacji w przemyśle. Dzięki wykrywaniu niebezpiecznych sytuacji natychmiast po ich wystąpieniu, niemal natychmiast mogą być uruchamiane alarmy, wysyłane ostrzeżenia lub inicjowane środki ochronne.

Świadomość sytuacyjna jest osiągana, gdy wszystkie punkty danych bezpieczeństwa są połączone, zapewniając właściwe informacje we właściwym czasie w celu podejmowania świadomych decyzji. Ten holistyczny obraz może uratować życie, czas i pieniądze przez utrzymanie standardów bezpieczeństwa podczas pracy zakładu i identyfikację luk w bezpieczeństwie. W przypadku incydentu przeszkolony personel może postępować zgodnie z prawidłowymi procedurami, z aktualizacjami – w czasie rzeczywistym – dotyczącymi statusu działań reagowania. Przez

integrację danych od pracowników i wykonawców oraz aktywów w obszarach wysokiego ryzyka i p racy w pojedynkę, budowany jest system ratujący życie.

Obszary zastosowań Ogólna transparentność zakładu Pracownik jest wyposażony w detektor wielogazowy. Przez interfejs Bluetooth i urządzenie mobilne zbiera dane w ciągu całego dnia i udostępnia je w biurze operatora za pośrednictwem chmury. Oprócz danych z mobilnego pomiaru gazu w pomieszczeniu kontrolnym,

dostępne są również dane wideo i wartości pomiarów stacjonarnej detekcji gazu. Całość tworzy bezpieczne środowisko pracy.

Zdobądź świadomość sytuacyjną

Pracownik jest w niebezpieczeństwie, a jego mobilny detektor wskazuje wysokie stężenie gazu i uruchamia alarm. Operator może zareagować natychmiast, wysyłając zespół ratunkowy i ostrzegając pracowników przebywających w pobliżu, aby ewakuowali się z miejsca, w którym występuje niebezpieczeństwo. W konwencjonalnym scenariuszu znalezienie pracownika w trudno dostępnym lub oddalonym miejscu pracy czy zarejestrowanie jego alarmu zajęłoby znacznie więcej czasu, a sekundy mogą mieć w tym przypadku ogromne znaczenie.

Dostęp dostosowany do użytkownika

Nie każdy pracownik chce być stale monitorowany. Biorąc pod uwagę elastyczne zarządzanie uprawnieniami użytkowników, możliwe jest nie tylko regulowanie tego, kto może przeglądać i pracować z zarejestrowanymi danymi, ale także wyświetlanie ról i obowiązków zakładów za pomocą konfigurowalnych hierarchii dostępu. Zarejestrowane dane, które nie są potrzebne do celów dokumentacyjnych, są usuwane w celu zapewnienia prywatności danych poszczególnych osób.

Dobrze wdrożony system monitorowania stanu pracowników zapewnia bezpieczeństwo, zgodność i wydajne działanie w warunkach przemysłowych. Monitorowanie stanu zasobów wydłuża czas sprawności i zapewnia wydajne działanie, w którym inżynierowie stosują technologię on-line do diagnozowania i ustalania priorytetów w zakresie problemów w zakładach. Urządzenia pomiarowe Dräger i ich status obejmują zdalne testowanie i wer yfikację dokładności pomiaru. Przeprowadzane są kontrole instalacji i kalibracji, a wczesne wykrywanie usterek zapobiega nieplanowanym przerwom w działaniu jednostek zakładu.

Monitorowanie narażenia Regularne oceny warunków w miejscu pracy, w tym monitorowanie narażenia na niebezpieczne substancje, takie jak chemikalia, hałas i promieniowanie, zapewniają dobre samopoczucie pracowników. Monitorowanie stosowania i zgodności środków ochrony indywidualnej zapewnia właściwe dopasowanie i skuteczność. W przypadku incydentu, np. wycieku substancji chemicznej, można aktywować plan reagowania awaryjnego, zapewniając szybkie jego powstrzymanie. Bezpieczeństwo zespołu podczas sprzątania można następnie monitorować za pomocą naszych rozwiązań monitorowania w czasie rzeczywistym.

Wyniesienie monitorowania obszaru na nowy poziom

W produkcji ropy naftowej i gazu, a także w przemyśle chemicznym, monitorowanie na żywo staje się coraz ważniejszym elementem bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa zakładu. Pomaga zapobiegać wypadkom, chronić zdrowie pracowników, a w skrajnych przypadkach może ratować życie. Nowoczesne technologie cyfrowe, takie jak Przemysłowy Internet Rzeczy lub chmura obliczeniowa, odgrywają kluczową rolę w tej dziedzinie, przenosząc procedury bezpieczeństwa na nowy poziom. Z jednej strony umożliwiają one łączenie urządzeń w celu

Monitorowanie stanu

wymiany danych, a z drugiej przechowywanie i przetwarzanie dużych ilości danych. Jednak wspierane cyfrowo monitorowanie na żywo w połączeniu z zaawansowaną analizą danych oferuje znacznie więcej niż tylko śledzenie aktualnego stanu bezpieczeństwa zakładu i pracujących w nim osób.

Wydajne połączenie sieciowe i monitorowanie większego obszaru Wraz z ConHub, Dräger wprowadził na r ynek urządzenie do zaawansowanego monitorowania obszarów, które – w połączeniu z rozwiązaniem chmurowym Dräger Gas Detection Connect (GDC) – zapewnia cenny wgląd w obszary niebezpieczne i poprawia bezpieczeństwo pracowników oraz miejsc pracy. Oprogramowanie

chmurowe oparte na Microsoft Azure może być połączone w sieć z mobilnymi detektorami gazu, takimi jak Dräger Pac lub Dräger X-am, a także z urządzeniem do monitorowania obszaru Dräger X-zone, a transmisja danych jest praktycznie natychmiastowa. Zaletą systemu opartego na chmurze jest to, że wszystkie istotne informacje są natychmiast dostępne – dokładnie tam, gdzie są potrzebne. Urządzenia mogą być również efektywnie zarządzane z dowolnego miejsca za pomocą zdalnego dostępu.

Optymalizacja bezpieczeństwa i wydajności dzięki danym na żywo

Do tej pory do transmisji stosowano smartfony wyposażone w aplikację

GDC, które pracownicy nosili ze sobą. Aplikacja łączy się z detektorem gazu przez Bluetooth i udostępnia dane urządzenia w chmurze. Oprócz alarmów i danych pomiarowych gazu, przesyłana jest również lokalizacja pracownika. W praktyce takie rozwiązanie okazało się niezawodne, choć wymaga od pracownika zalogowania się na początku zmiany i posiadania przy sobie smartfona. Aplikacja GDC jest szczególnie przydatna dla pracowników lub wykonawców, którzy często pracują samotnie w jednym miejscu, np. podczas przeprowadzania inspekcji w odległych częściach placu budowy. W takich przypadkach informacje o d okładnej lokalizacji zwiększają również bezpieczeństwo pracowników.

Głębszy wgląd w potencjalne strefy zagrożenia

W przypadku innych zastosowań ConHub eliminuje potrzebę noszenia smartfonów i korzystania z aplikacji. Detektory wyposażone w Bluetooth automatycznie łączą się z ConHub, gdy znajdą się w jego zasięgu. Poszczególne urządzenia są przypisywane do odpowiedniej pozycji ConHub – bez przesyłania lokalizacji konkretnej osoby. Łączna liczba urządzeń, które mogą połączyć się z ConHub w tym samym czasie, zapewnia głębszy wgląd w potencjalną strefę zagrożenia. Dzięki temu ConHub idealnie nadaje się do monitorowania miejsc, w których obecnych jest kilku pracowników lub wykonawców, np. podczas prac konserwacyjnych i naprawczych.

W przypadku zainteresowania naszymi rozwiązaniami, zapraszamy do kontaktu. Fot. Dräger

POLSKA Sp. z o.o.

Posag 7 Panien 1 02-495 Warszawa tel. 22 243 06 58 e-mail: bok-sd@draeger.com www.draeger.com

Pomiary i badania w laboratorium Łukasiewicz – PIAP

Działające w Łukasiewicz –PIAP laboratoria świadczą szeroki zakres usług. Laboratorium Badań Urządzeń Przemysłowych LBUP specjalizuje się w usługach kompleksowych badań elementów, urządzeń i systemów automatyki przemysłowej oraz kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. Laboratorium Pomiaru Temperatury i Wilgotności LPTW to akredytowane laboratorium wzorcujące m.in. pirometry, przetworniki temperatury, wilgotności i ciśnienia.

Laboratorium Badań Urządzeń Przemysłowych LBUP wykonuje m.in. badania kompatybilności elektromagnetycznej EMC, badania środowiskowe w komorach klimatycznych, badania bezpieczeństwa elektrycznego oraz testy wibracyjne, wszystko zgodnie z wymaganiami odpowiednich norm.

Badania EMC

LBUP przeprowadza badania kompatybilności elektromagnetycznej EMC oraz zapewnia inżynierską pomoc w rozwiązywaniu problemów z zakresu badań EMC. Usługa obejmuje badania odporności na następujące zaburzenia: • wyładowania elektrostatyczne ESD (norma PN-EN 61000-4-2),

• serie szybkich elektrycznych stanów przejściowych EFT/B (norma PN-EN 61000-4-4),

• impulsowe dużej energii – udary 1,2/50 µs (8/20 µs) (norma PN-EN 61000-4-5),

• sinusoidalne przewodzone, indukowane przez pola o częstotliwościach radiowych 0,15–80 MHz (norma PN-EN 61000-4-6),

• polem magnetycznym o częstotliwości sieci (norma PN-EN 61000-4-8),

• polem magnetycznym impulsowym (norma PN-EN 61000-4-9),

• zapady, krótkie przerwy i zmiany napięcia (norma PN-EN 61000-4-11).

Oferowane są również badania i pomiary emisji zaburzeń:

• pomiar y emisji zaburzeń przewodzonych w zakresie 0,15–30 MHz dla obwodów zasilania i interfejsowych,

• pomiar y emisji promieniowanej przy użyciu sond bliskiego pola elektromagnetycznego (identyfikacja źródeł zaburzeń wewnątrz urządzeń oraz nieszczelności elektromagnetycznej obudów urządzeń).

Badania środowiskowe

W zakresie badań środowiskowych laboratorium realizuje badania dla urządzeń o dużych gabarytach w zakresie temperatury od –50  °C do 85  °C i wilgotności 20–95 % RH.

Przykładowe badania odporności na zaburzenia:

• zimno do –50 °C (norma PN-EN 60068-2-1),

• suche gorąco do 85 °C (norma PN-EN 60068-2-2),

• wilgotne gorąco stałe (norma PN-EN 60068-2-78),

• wilgotne gorąco cykliczne (norma PN-EN 60068-2-30).

Badania odporności na wibracje i udary mechaniczne

W LBUP prowadzone są także badania odporności na wibracje sinusoidalne, losowe oraz udary mechaniczne o różnych kształtach impulsów. Maksymalna siła systemu wibracyjnego wynosi 30 kN dla wibracji sinusoidalnych i losowych oraz 60 kN dla udarów.

Badania bezpieczeństwa elektrycznego

Wśród badań z zakresu bezpieczeństwa elektrycznego prowadzone są m.in. badania pod kątem:

• wytrzymałości elektrycznej izolacji,

• rezystancji izolacji napięciem DC,

• ciągłości połączeń ochronnych i wyrównawczych,

• pomiaru napięć i prądów dotykowych,

• pomiaru prądu upływu 0–20 mA.

Usługi unikatowe

Laboratorium Badań Urządzeń Przemysłowych LBUP to nie tylko badania standardowe, ale także unikalne, jak np. badanie oddziaływania pyłów księżycowych wykonywane w standardowej komorze do badań pyłoszczelności obudów.

Dodatkowo laboratorium wykonuje wybrane badania powiązane z normą MIL-STD 810 H oraz pomiary kamerą termowizyjną.

Laboratorium Pomiaru

Temperatury i Wilgotności

LPTW

Laboratorium wzorcujące jest akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, sygnatariusza porozumień EA MLA i ILAC MRA dotyczących wzajemnego uznawania świadectw wzorcowania (numer akredytacji AP 196).

Zakres wzorcowania zgodny z akredytacją AP 196:

• termometry elektryczne (w tym elektroniczne oraz z rejestracją temperatury) w zakresie pomiarowym od –30 °C do 150 °C,

• higrometry oraz termohigrometry w zakresach pomiarowych:

TEMAT NUMERU

a) 30–80 % RH w zakresie temperatury 10–20 °C, b) 20–90 % RH w zakresie temperatury 20–40 °C.

Poza zakresem akredytacji wzorcujemy:

• pirometry w zakresie od –15 °C do 120 °C,

• przetworniki temperatury i wilgotności z wyjściem cyfrowym lub analogowym,

• ciśnieniomierze, przetwornik ciśnienia oraz rejestrator ciśnienia w zakresie od –0,1 MPa do 6 MPa. W marcu 2025 r. laboratorium poszerzyło zakres świadczonych usług wzorcowania o nowy, wyższy przedział temperaturowy – od 150 °C do 250 °C. W tym zakresie temperatury usługi wzorcowania do czasu rozszerzenia akredytacji będą świadczone poza zakresem akredytacji PCA

nr  AP  196. Obecny zakres akredytacji PCA nr  AP  196 umożliwia świadczenie usług wzorcowania w zakresie od –30  °C do +150 °C oraz na wzorcowanie przyrządów do pomiarów wilgotności.

Nie tylko przemysł Łukasiewicz – PIAP współpracuje nie tylko z sektorem przemysłowym. Wśród badań przeprowadzonych w Laboratorium Badań Urządzeń Przemysłowych LBUP w  ubiegłym roku znalazło się badanie minisatelity opracowanego przez grupę uczniów z liceum Akademia High

School. Minisatelita testowany poddany był badaniom wibracji sinusoidalnych oraz sprawdzano jego częstotliwości rezonansowe. Przebadany w Łukasiewicz – PIAP minisatelita jest projektem wykonanym na potrzeby konkursu CanSat.

Personel laboratorium nie tylko służył młodym uczestnikom konkursu poradami oraz doświadczeniem, ale również udostępnił nowoczesną aparaturę przeznaczoną do wykonywania badań wibracyjnych.

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP Aleje Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa e-mail: laboratorium@piap.lukasiewicz.gov.pl tel. +48 22 874 03 47 https://laboratorium.piap.lukasiewicz.gov.pl/

marketing: tel. 22 87 40 191

https://automatykaonline.pl

Systemy wizyjne stosowane

w przemyśle

Systemy wizyjne to jedna z kluczowych technologii automatyzacji, która wykorzystuje kamery, oprogramowanie oraz algorytmy przetwarzania obrazu do wykonywania zadań kontrolnych, pomiarowych i identyfikacyjnych w procesach produkcyjnych. Klasyfikuje się je na podstawie ich funkcjonalności: od prostych czujników wizyjnych wykonujących podstawowe zadania, takie jak wykrywanie obecności obiektu, po złożone systemy oparte na uczeniu maszynowym, zdolne do analizy złożonych wzorców i defektów.

dr inż. Marcin Bieńkowski

Zgodnie z definicją przyjętą przez Polskie Towarzystwo Automatyki i Robotyki, system wizyjny to zintegrowany układ składający się z urządzeń akwizycji obrazu (kamery, oświetlenie), jednostek przetwarzania danych oraz oprogramowania analitycznego, który umożliwia automatyczną interpretację informacji wizualnych w c zasie rzeczywistym. Ze względu na stopień złożoności można wyróżnić systemy proste (czytniki kodów, czujniki obecności), systemy średnio zaawansowane (kontrola jakości 2D, pomiary geometryczne) oraz systemy zaawansowane (analiza 3D, sztuczna inteligencja, deep learning). Według funkcjonalności systemy dzieli się na identyfikacyjne, kontrolne, pomiarowe i nawigacyjne. Klasyfikacja według architektury obejmuje systemy centralne (z jedną jednostką przetwarzającą), rozproszone (z wieloma węzłami przetwarzania) oraz hybrydowe łączące oba podejścia [1].

Integracja systemów wizyjnych z innymi technologiami, takimi jak roboty przemysłowe czy systemy MES (Manufacturing Execution Systems), pozwala na tworzenie w pełni zautomatyzowanych linii produkcyjnych. Dzięki nim możliwe jest nie tylko wykrywanie defektów, ale także gromadzenie danych do analizy procesów, co wspiera podejmowanie decyzji w czasie rzeczywistym i optymaliza-

cję produkcji. Zgodnie z raportem Vision Systems Design z 2024 r., rynek przemysłowych systemów wizyjnych osiągnął wartość 12,8 mld dolarów, co oznacza wzrost o 8,5 %. [2] Systemy wizyjne odgrywają fundamentalną rolę w nowoczesnej automatyzacji produkcji, stanowiąc „oczy” zautomatyzowanych linii produkcyjnych. W koncepcji Przemysłu 4.0, systemy te umożliwiają realizację zasady „zero defektów” przez całościową kontrolę jakości produktów w czasie rzeczywistym. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Instytut Automatyki i Robotyki Politechniki Warszawskiej, wdrożenie systemów wizyjnych w kontroli jakości może zmniejszyć liczbę wadliwych produktów o 95 % przy jednoczesnym zwiększeniu przepustowości linii o 15–20 %. [3]

Początki systemów wizyjnych sięgają lat 80. ubiegłego wieku, kiedy to proste czytniki kodów kreskowych i niezbyt skomplikowane kamery były stosowane do realizacji ograniczonych zadań identyfikacyjnych. Ograniczenia w mocy obliczeniowej sprawiały, że wczesne systemy były wolne i mniej niezawodne. Rozwój technologii mikroprocesorowych i algorytmów przetwarzania obrazu w latach 90. umożliwił bardziej zaawansowane analizy, takie jak rozpoznawanie kształtów czy pomiar wymiarów.

Obecny etap rozwoju czujników wizyjnych zapoczątkowany około 2010 r., charakteryzuje się implementacją technologii sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego oraz głębokich sieci neuronowych w systemach wizyjnych. Systemy takie potrafią nie tylko rozpoznawać wzorce i anomalie, ale również uczą się nowych zadań na podstawie przykładów, adaptując się do zmieniających warunków produkcyjnych. Współczesne systemy wizyjne, wspierane przez sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe, oferują niespotykaną wcześniej elastyczność i dokładność. Rozwiązania takie jak Cognex ViDi czy Keyence CV-X AI wykorzystują głębokie uczenie maszynowe (Deep Learning) do analizy złożonych wzorców, co pozwala na wykrywanie subtelnych defektów i adaptację do zmiennych warunków produkcyjnych. Rozwój kamer 3D i hyperspektralnych dodatkowo poszerza możliwości systemów wizyjnych, czyniąc je kluczowym elementem Przemysłu 4.0.

W obszarze automatyzacji produkcji systemy wizyjne odgrywają obecnie rolę kluczowych elementów sprzężenia zwrotnego, dostarczając informacji niezbędnych do sterowania procesami. Umożliwiają one automatyczne podejmowanie decyzji dotyczących akceptacji lub odrzucenia produktów, kierowania ich do odpowiednich stacji roboczych oraz optymalizacji parametrów procesu. Systemy wizyjne zintegrowane z robotami przemysłowymi, zapewniają precyzyjne pozycjonowanie narzędzi oraz adaptacyjne sterowanie w oparciu o rzeczywiste położenie obiektów. Zgodnie z prognozami firmy McKinsey & Company, do 2030 r systemy wizyjne oparte na sztucznej inteligencji będą stanowić ponad 60 % rynku przemysłowych systemów kontroli jakości, generując oszczędności rzędu 200 mld dolarów rocznie w skali globalnej. [4]

Proste systemy identyfikacyjne –czytniki kodów 1D/2D Czytniki kodów kreskowych stanowią najprostszą formę systemów wizyjnych, wykorzystujących podstawowe algorytmy przetwarzania obrazu do dekodo-

wania informacji zapisanych w postaci graficznej. Zasada działania czytników kodów 1D ( jednowymiarowych) bazuje na analizie sekwencji pasków o różnej szerokości oraz odstępów między nimi. Sensor optyczny, najczęściej fotodioda lub kamera liniowa, skanuje kod kreskowy generując sygnał elektryczny proporcjonalny do natężenia odbitego światła. Algorytm dekodujący analizuje ten sygnał, identyfikując wzorzec pasków charakterystyczny dla konkretnego schematu zapisu zgodnie ze specyfikacjami Code 128, Code 39, EAN, UPC itp. Warto tu podkreślić fakt, że czytniki wizyjne, w odróżnieniu od laserowych, oferują większą elastyczność, umożliwiając odczyt kodów uszkodzonych, słabo kontrastowych lub umieszczonych na błyszczących powierzchniach. Z kolei czytniki kodów 2D (dwuwymiarowych) wykorzystują znacznie bardziej zaawansowane algorytmy przetwarzania obrazu, analizując matryce punktów, modułów lub komórek w dwóch wymiarach. Kody matrycowe, takie jak np. QR (Quick Response) składają się z czarnych kwadratów ułożonych w regularnej siatce na białym tle, zawierając wzorce wykrywania (finder patterns), znaczniki wyrównania (alignment patterns) oraz informacje o wersji

i poziomie korekcji błędów. Algorytm dekodowania najpierw lokalizuje kod w obrazie wykorzystując wzorce wykrywania, następnie koryguje perspektywę i zniekształcenia, a w końcu dekoduje dane binarne stosując algorytmy korekcji błędów Reed-Solomon. Zaawansowane czytniki, takie jak Cognex DataMan, stosują technologię HDR (High Dynamic Range) do poprawy jakości obrazu w trudnych warunkach oświetleniowych, co zwiększa niezawodność odczytu.

Nowoczesne czytniki kodów przemysłowych wykorzystują zaawansowane techniki poprawy jakości obrazu, takie jak filtracja cyfrowa, korekcja oświetlenia oraz algorytmy zwiększania kontrastu. Systemy te potrafią odczytywać kody o niskiej jakości druku, uszkodzone mechanicznie lub naniesione na powierzchnie o złych właściwościach optycznych. Według standardu ISO/IEC 15415 dla kodów 2D oraz ISO/IEC 15416 dla kodów 1D, przemysłowe czytniki muszą zapewniać możliwość dekodowania kodów o gradzie jakości nawet D (1.5/4.0 w skali ANSI), co wymagają zastosowania algorytmów kompensacji zniekształceń oraz zaawansowanych metod przetwarzania sygnału [5].

Identyfikacja i śledzenie komponentów

Czytniki kodów 1D/2D są kluczowymi elementami w systemach śledzenia oraz identyfikacji (track-and-trace) podzespołów i komponentów używanych na produkcji. Pozwalają na monitorowanie produktów na każdym etapie ich wytwarzania i dystrybucji. W logistyce wewnętrznej wspierają zarządzanie zapasami, automatyczne sortowanie paczek oraz weryfikację zgodności komponentów. W motoryzacji czytniki kodów zapewniają identyfikację części, co minimalizuje ryzyko błędów montażowych i ułatwia identyfikację w przypadku wycofania produktu.

W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym czytniki kodów pozwalają na zarządzanie alergenami i wer yfikację dat ważności, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa konsumentów. Automatyzacja tych procesów zmniejsza koszty operacyjne i zwiększa efektywność, eliminując potrzebę ręcznego skanowania. Systemy te są również integrowane z bazami danych, co umożliwia gromadzenie danych do analizy procesów produkcyjnych.

Identyfikacja komponentów za pomocą kodów 2D pozwala na implementację koncepcji tzw. inteligentnego produktu, gdzie każdy element niesie ze sobą informacje o swoich parametrach, pochodzeniu oraz wymaganiach technologicznych. W przemyśle motoryzacyjnym, zgodnie ze standardem AIAG (Automotive Industry Action Group), każdy komponent krytyczny musi być oznaczony kodem Data Matrix zawierającym numer części, numer serii oraz dodatkowe informacje produkcyjne. Systemy wizyjne odczytują te kody on-line, weryfikując zgodność montowanych komponentów ze specyfikacją oraz zapewniając pełną dokumentację procesu montażu. [6] W logistyce wewnętrznej czytniki kodów stanowią kluczowy element systemów WMS (Warehouse Management System) oraz systemów transportu wewnętrznego. Automatyczne pojazdy transportowe (AGV) wyposażone w czytniki kodów potrafią identyfikować ładunki, weryfikować miejsca składowania oraz aktualizować stany magazynowe w czasie rzeczywistym.

Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Fraunhofer Institute for Material Flow and Logistics, implementacja systemów automatycznej identyfikacji w logistyce wewnętrznej może zmniejszyć błędy w zarządzaniu zapasami o 99,5 % oraz zwiększyć efektywność procesów magazynowych o 25–30 %. [7]

Kompaktowe skanery kodów 1D/2D

Firma SICK oferuje czytniki kodów 1D/2D z serii Lector charakteryzujące się wysoką niezawodnością oraz elastycznością konfiguracji. Model Lector63x wykorzystuje sensor CMOS o rozdzielczości 1280 × 1024 px z możliwością odczytu kodów o minimalnej wielkości modułu 0,1 mm, co czyni go idealnym rozwiązaniem dla aplikacji wymagających odczytu miniaturowych kodów Data Matrix na komponentach elektronicznych. Urządzenie wyposażone jest w zintegrowane oświetlenie LED o regulowanej intensywności oraz funkcję autofokusu umożliwiającą pracę w zakresie odległości 85–300 mm.

Funkcjonalność rozszerzona czytników SICK Lector obejmuje możliwość jednoczesnego odczytu wielu kodów w jednym cyklu pomiarowym, weryfikację jakości druku zgodnie ze standardami ISO oraz funkcję OCR/OCV (Optical Character Recognition/Optical Character Verification) dla kontroli tekstów drukowanych. Zastosowania przemysłowe czytników SICK Lector obejmują kontrolę traceability w przemyśle farmaceutycznym (zgodność z FDA 21 CFR Part 11), identyfikację komponentów w branży motoryzacyjnej oraz zarządzanie przepływem materiałów w magazynach automatycznych. Stopień ochrony IP65/IP67 oraz temperatura pracy od -30 °C do 60 °C umożliwiają zastosowanie w trudnych warunkach przemysłowych.

Systemy Cognex DataMan to kompletna rodzina czytników kodów –od kompaktowych urządzeń stacjonarnych po zaawansowane systemy ręczne dla operatorów linii produkcyjnych. Model DataMan 280 wykorzystuje technologię 1DMax+ oraz 2DMax+ opracowaną przez Cognex, która umożliwia

odczyt kodów o ekstremalnie niskiej jakości, uszkodzonych mechanicznie lub naniesionych na powierzchnie trudne optycznie. Algorytmy te potrafią rekonstruować brakujące fragmenty kodu oraz kompensować zniekształcenia wynikające z niedoskonałości procesu drukowania.

Funkcje zaawansowane czytników DataMan obejmują technologię Hotbars II dla odczytu kodów 1D z prędkością do 45 dekodowań na sekundę, algorytmy PowerGrid dla kodów Data Matrix o niskim kontraście oraz funkcję Multi-Symbol dla jednoczesnego odczytu wielu kodów w różnych orientacjach. Czytniki ręczne DataMan serii 9500 charakteryzują się ergonomicznym designem oraz funkcjonalnością pozwalającą na szybkie i intuicyjne skanowanie kodów bez konieczności precyzyjnego celowania. Zasięg odczytu wynosi od kontaktu do 60 cm dla kodów 1D oraz do 30 cm dla kodów 2D. Platforma MicroHAWK firmy Omron łączy funkcjonalność przemysłowych czytników kodów z możliwością zaawansowanego przetwarzania obrazu, oferując kompaktowe rozwiązania dla aplikacji wymagających jednoczesnej identyfikacji oraz kontroli jakości. W modelu MicroHAWK MV-40 wykorzystuje sensor CMOS o rozdzielczości 752 × 480 px z wbudowanym procesorem ARM Cortex-A8 900 MHz, umożliwiając realizację złożonych algorytmów analizy obrazu bezpośrednio w kamerze. Ta architektura eliminuje potrzebę zewnętrznych jednostek przetwarzających, redukując złożoność systemu oraz koszty implementacji. Oprogramowanie FH-Vision oferuje bogaty zestaw narzędzi do tworzenia aplikacji wizyjnych, włączając funkcje pomiarów geometrycznych, kontroli kolorów, detekcji wad powierzchni oraz rozpoznawania wzorców. Środowisko programistyczne oparte na int erfejsie graficznym umożliwia tworzenie złożonych sposobów przetwarzania bez znajomości programowania. System komunikacji obejmuje protokoły EtherNet/IP, Modbus TCP, TCP/IP oraz interfejsy dyskretne dla integracji ze sterownikami PLC. Zastosowania systemów MicroHAWK obejmują kontrolę

kompletności montażu w przemyśle elektronicznym, weryfikację etykiet w branży spożywczej oraz kontrolę jakości powierzchni w przemyśle motoryzacyjnym.

Czujniki wizyjne do detekcji obiektów Czujniki wizyjne typu „smart camera” stanowią kategorię urządzeń pośrednią między prostymi czujnikami optycznymi a zaawansowanymi systemami analizy obrazu, umożliwiając detekcję obiektów bez konieczności implementacji złożonych algorytmów przetwarzania obrazu. Zasada działania tych urządzeń bazuje się na analizie podstawowych parametrów optycznych, takich jak jasność, kontrast, kolor oraz kształt w predefiniowanych obszarach obrazu. Algorytmy przetwarzania wykorzystują techniki progowania adaptacyjnego, analizy histogramów oraz podstawowe operacje morfologiczne do wyodrębnienia obiektów z tła bez potrzeby dokładnej analizy ich geometrii. [8]

Kluczową zaletą czujników wizyjnych jest ich zdolność do pracy w trudnych warunkach oświetleniowych oraz z obiektami o zmieniających się właściwościach optycznych.

W przeciwieństwie do konwencjonalnych czujników optycznych, które reagują jedynie na obecność lub brak odbicia światła, czujniki wizyjne potrafią kompensować zmiany oświetlenia otoczenia, rozróżniać obiekty o podobnych właściwościach optycznych oraz ignorować zakłócenia typu kurz, mgła wodna czy wibracje. Technologia auto-teach umożliwia automatyczne uczenie się wzorca obiektu poprzez prezentację kilku przykładów, co zn acznie upraszcza proces konfiguracji w porównaniu z tradycyjnymi systemami wizyjnymi. Współczesne czujniki wizyjne wykorzystują zaawansowane techniki poprawy jakości obrazu, takie jak automatyczna regulacja wzmocnienia (AGC), korekcja gamma oraz filtracja cyfrowa w czasie rzeczywistym. Procesory sygnałów cyfrowych (DSP) zintegrowane w czujnikach umożliwiają realizację algorytmów analizy obrazu z częstotliwością do 1000 Hz, zapewniając szybką reakcję na zmiany w monitorowanym obszarze. Funkcjonalność komunikacyjna obejmuje standardowe interfejsy przemysłowe (IO-Link, Profinet, EtherNet/IP) oraz wyjścia analogowe 4–20 mA dla systemów sterowania procesowego.

Wykrywanie detalu, weryfikacja montażu, pozycjonowanie

Wykrywanie obecności detali na liniach produkcyjnych stanowi jedno z najczęstszych zastosowań czujników wizyjnych, szczególnie w aplikacjach wymagających dużej niezawodności oraz odporności na zmieniające się warunki środowiskowe. W przemyśle motoryzacyjnym czujniki wizyjne kontrolują obecność komponentów przed procesami spawania, klejenia czy montażu, zapewniając, że wszystkie wymagane elementy znajdują się we właściwych pozycjach. System może rozróżniać różne typy komponentów na podstawie ich kształtu, koloru czy wymiarów.

Weryfikacja montażu obejmuje kontrolę kompletności złożeń, weryfikację właściwej orientacji komponentów oraz detekcję potencjalnych błędów montażowych. Czujniki wizyjne potrafią identyfikować brakujące elementy (śruby, uszczelki, etykiety), nieprawidłową orientację komponentów asymetrycznych oraz obecność elementów obcych w miejscach montażu. W przemyśle elektronicznym systemy te kontrolują kompletność osadzenia komponentów SMD na płytkach druko-

PARAMETR

Typ urządzenia

Rozdzielczość

Algorytmy dekodowania

czytniki stacjonarne i ręczne, kody 1D/2D/DPM

do 5 Mpx (np. DataMan 470: 2448 × 2048)

1DMax+Hotbars (1D), 2DMax+PowerGrid (2D), HDR

zintegrowane kamery do odczytu kodów 1D/2D kompaktowe skanery kodów 2D

do 5 Mpx (np. MicroHAWK MV-40: 2592 × 1944)

do 2 Mpx (np. Lector65x : 1600 × 1200)

AutoVISION, OCR/OCV, algorytmy dekodowania Omron zaawansowane algorytmy dekodowania SICK, odporność na uszkodzone kody

Szybkość odczytu <150 ms dla DataMan 8700DX do 60 fps (zależnie od modelu i konfiguracji)

Protokół komunikacyjny

EtherNet/IP, Profinet, Modbus TCP, Wi-Fi, Bluetooth

Stopień ochrony IP67 (np. DataMan 8700DX)

Główne zastosowania motoryzacja, farmacja, elektronika, logistyka, odczyt DPM

Ethernet TCP/IP, EtherNet/IP, Profinet, USB

IP65/IP67

elektronika, farmacja, logistyka, aplikacje w ograniczonej przestrzeni

do 100 odczytów/s (zależnie od modelu, np. Lector65x)

EtherNet/IP, Profinet, TCP/IP, RS-232/422/485

IP65/IP67 (zależnie od modelu)

śledzenie partii, logistyka wewnętrzna, identyfikacja komponentów

Oświetlenie zintegrowane LED, modułowe, sterowane, technologia HDR zintegrowane LED, regulowane, różne kąty oświetlenia zintegrowane LED, różne konfiguracje (np. pierścieniowe, rozproszone)

Tab. 1. Czytniki kodów 1D/2D

wanych, weryfikują polarność elementów oraz wykrywają mostki lutownicze. Pozycjonowanie obiektów za pomocą czujników wizyjnych pozwala na precyzyjne sterowanie robotami przemysłowymi oraz systemami manipulacji bez konieczności zastosowania kosztownych systemów wizyjnych 3D. Funkcja „blob analysis” pozwala określić środek ciężkości obiektu, jego orientację oraz podstawowe wymiary, dostarczając robotowi informacji niezbędnych do precyzyjnego chwytania. W zastosowaniach pick-and-place czujniki wizyjne kompensują tolerancje pozycjonowania podajników, zmiany właściwości materiałowych komponentów oraz drifty mechaniczne systemów transportujących. Precyzja pozycjonowania rzędu ±0,1 mm przy rozdzielczości 640 × 480 px jest osiągana przy właściwej kalibracji systemu oraz stabilnych warunkach oświetleniowych. [9]

Seria czujników wizyjnych Keyence IV stanowi zaawansowane rozwiązanie dla aplikacji detekcji, pozycjonowania oraz podstawowej kontroli jakości, wykorzystując technologię CMOS z częstotliwością próbkowania do 60 000 cykli na minutę. Model IV500CA wyposażony jest w sensor ko-

lorowy o rozdzielczości 640 × 480 px z możliwością analizy obrazu w pełnym spektrum RGB oraz w tr ybie skali szarości. Wbudowany procesor Digital Signal Processor (DSP) realizuje algorytmy przetwarzania obrazu w czasie rzeczywistym, umożliwiając jednoczesną analizę do 16 obszarów ROI (Region of Interest) z niezależnymi parametrami detekcji.

Funkcjonalność zaawansowana czujników serii IV obejmuje tryb Edge Position dla precyzyjnego wykrywania krawędzi obiektów z dokładnością subpikselową, tryb Area dla kontroli powierzchni oraz objętości, tryb Brightness dla analizy intensywności oświetlenia oraz tryb Color dla rozróżniania obiektów na podstawie barwy. Algorytm Smart-Teach automatycznie dobiera optymalne parametry detekcji na podstawie prezentowanych wzorców, znacznie upraszczając proces konfiguracji. System oświetlenia LED oferuje różne konfiguracje (białe, czerwone, niebieskie, podczerwone) z możliwością synchronizacji z cyklem akwizycji obrazu.

Interfejs komunikacyjny IV series obejmuje wyjścia dyskretne NPN/PNP, interfejs RS-232C, Ethernet TCP/IP oraz protokół EtherNet/IP dla integracji

z systemami Rockwell Automation. Oprogramowanie IV Navigator umożliwia zdalne monitorowanie, konfigurację oraz diagnostykę czujników za pomocą interfejsu web-based. Funkcja Data Storage pozwala na archiwizację obrazów oraz wyników pomiarów dla celów dokumentacji oraz analizy trendów. Stopień ochrony IP67 oraz temperatura pracy od 0 °C do 50 °C zapewniają niezawodność w przemysłowych zastosowaniach.

Z kolei platforma Omron FHV7 łączy zaawansowane funkcje przetwarzania obrazu kolorowego z możliwością automatycznego ogniskowania, oferując uniwersalne rozwiązanie dla szerokiego spektrum aplikacji przemysłowych. W modelu FHV7H zastosowano sensor CMOS kolorowy o rozdzielczości 2048 × 1536 px z wbudowanym systemem autofokusu opartym na silniku krokowym z enkoderem pozycji. Zakres ogniskowania wynosi od 50 mm do nieskończoności z dokładnością ustawienia ±5 μm, umożliwiając pracę z obiektami o różnych wymiarach bez konieczności ręcznej regulacji.

System analizy kolorów wykorzystuje przestrzeń barw HSV (Hue, Saturation, Value) oraz Lab dla precyzyjnego rozróżniania odcieni niezależnie

PARAMETR

Typ urządzenia czujnik wizyjny do detekcji obiektów inteligentna kamera wizyjna z autofokusem czujnik wizyjny do detekcji i pozycjonowania

Rozdzielczość do 2 Mpx (np. IV2-G: 1600 × 1200) do 12 Mpx (np. FHV7: 4000 × 3000) do 2 Mpx (np. PIM60: 1280 × 960)

Funkcje wykrywanie obecności, pozycji, orientacji, analiza kolorów rozpoznawanie kolorów, autofokus, analiza krawędzi detekcja obiektów, analiza kolorów, weryfikacja nadruków

Szybkość przetwarzania do 60 fps (zależnie od modelu) do 100 fps (zależnie od modelu i konfiguracji) do 40 fps

Protokół komunikacyjny

Stopień ochrony

EtherNet/IP, TCP/IP, RS-232

EtherNet/IP, Profinet, TCP/IP

IP67 IP67

EtherNet/IP, Profinet, TCP/IP

IP67

Oświetlenie zintegrowane LED, regulowane zintegrowane LED, różne konfiguracje, technologia MDMC zintegrowane LED, różne typy oświetlenia

Głowne zastosowania kontrola etykiet, zamknięć, obecności komponentów (spożywczy, opakowaniowy)

motoryzacja, elektronika, weryfikacja montażu weryfikacja montażu, kontrola jakości nadruków, pozycjonowanie

Oprogramowanie IV-H/IV2 Vision Sensor SoftwareFH Vision System Software SICK AppSpace

Tab. 2. Czujniki wizyjne

od warunków oświetleniowych. Algorytmy Color Extraction umożliwiają izolację obiektów na podstawie zadanych zakresów kolorów, podczas gdy funkcja Color Matching porównuje kolory obiektów z wzorcami referencyjnymi z zadaną tolerancją. Kompensacja oświetlenia automatycznie dostosowuje parametry analizy do zmieniających się warunków świetlnych.

Funkcjonalność zaawansowana modeli z serii FHV7 obejmuje tryb Multi-Color do jednoczesnej analizy wielu kolorów, funkcję Color Trend dla monitorowania zmian barwy w czasie oraz algorytmy Color Defect Detection dla wykrywania wad kolorystycznych powierzchni. Interfejs programistyczny oferuje gotowe szablony dla typowych zastosowań (sortowanie kolorów, kontrola jakości druku, weryfikacja montażu) oraz możliwość tworzenia własnych algorytmów. System komunikacji obejmuje EtherNet/IP, Profinet, Modbus TCP oraz interfejsy I/O 24 V dla integracji z PLC. Czas cyklu pomiarowego wynosi od 33 ms do 500 ms w zależności od złożoności analizy.

Seria SICK Inspector PIM (Pictor Inspection Manager) to seria kompaktowych rozwiązań do przemysłowej kontroli wizyjnej, łączące funkcjonal-

Typ urządzenia

inteligentny system wizyjny (2D/3D)

modułowy system wizyjny (2D/3D, wielokamerowy)

Rozdzielczość do 30 Mpx (np. In-Sight 9912: 12 Mpx, In-Sight L38: 3D) do 64 Mpx (np. XG-X: 64 Mpx w trybie kolorowym)

Funkcje

Kontrola jakości, pomiary geometryczne, OCR, PatMax, Deep Learning (ViDi) kontrola jakości, pomiary 3D, analiza powierzchni, AI (VisionEditor)

Szybkość przetwarzania do 100 fps (np. In-Sight 2800), zależnie od modelu do 100 fps (14-rdzeniowy procesor, równoległe przetwarzanie)

Protokół komunikacyjny

Stopień ochrony

EtherNet/IP, Profinet, Modbus TCP, OPC UA, IEEE 1588

EtherNet/IP, Profinet, TCP/IP, CC-Link

IP67 (np. In-Sight 7000 Gen.2, In-Sight 3800) IP67 (z odpowiednią obudową)

Oświetlenie zintegrowane lub zewnętrzne, obsługa ImageMax, HDR zintegrowane lub zewnętrzne, LumiTrax, różne konfiguracje Oprogramowanie In-Sight Explorer, VisionPro, EasyBuilder, arkusz kalkulacyjny XG-X VisionEditor, obsługa AI i skanowania liniowego

Główne zastosowania motoryzacja, elektronika, farmacja, weryfikacja montażu, rozpoznawanie tekstu

elektronika, motoryzacja, precyzyjne pomiary, aplikacje 3D

Tab. 3. Zaawansowane systemy wizyjne Uwagi do tabel: Dane techniczne: Rozdzielczość, szybkość przetwarzania i inne parametry mogą się różnić w zależności od konkretnego modelu w danej serii (np. In-Sight 2800 vs. In-Sight 9912). W tabelach podano wartości maksymalne lub typowe na podstawie dostępnych źródeł. Oświetlenie i protokoły: Systemy oferują różne opcje oświetlenia (np. LED, rozproszone, LumiTrax™) i protokoły komunikacyjne, co pozwala na elastyczną integrację z liniami produkcyjnymi.

ność czujników smart camera z możliwościami podstawowej analizy obrazu. Model PIM60 wykorzystuje sensor CMOS monochromatyczny o rozdzielczości 640×480 pikseli z wbudowanym procesorem ARM Cortex-A9 oraz 512 MB pamięci RAM, zapewniającym realizację algorytmów przetwarzania obrazu w czasie rzeczywistym z częstotliwością do 60 Hz.

Oprogramowanie AppSpace firmy SICK oferuje środowisko programistyczne oparte na języku Lua oraz biblioteki gotowych funkcji do analizy obrazu, pomiarów geometrycznych oraz kontroli jakości. Dostępne narzędzia obejmują Blob Analysis dla analizy kształtów, Edge Detection dla wykrywania krawędzi, Pattern Matching dla rozpoznawania wzorców oraz OCR/ OCV dla kontroli tekstów. Funkcja Vision Assistant umożliwia tworzenie aplikacji metodą drag-and-drop bez znajomości programowania, podczas gdy zaawansowani użytkownicy mogą implementować własne algorytmy wykorzystując pełne API systemu.

Model PIM70 oferuje rozszerzoną funkcjonalność obejmującą sensor kolorowy, zaawansowane algorytmy analizy powierzchni oraz możliwość jednoczesnej kontroli wielu obiektów w polu widzenia. System oświetlenia LED z kontrolą intensywności oraz synchronizacją zewnętrzną zapewnia optymalne warunki akwizycji obrazu. Interfejsy komunikacyjne obejmują Ethernet TCP/IP, Modbus TCP, Profinet oraz wyjścia dyskretne 24 V Funkcjonalność Web Server umożliwia zdalne monitorowanie oraz konfigurację za pomocą przeglądarki internetowej. Stopień ochrony IP65 oraz temperatura pracy od -10 °C do 60 °C zapewniają niezawodność w środowisku przemysłowym.

Zaawansowane systemy przetwarzania obrazu Architektura zaawansowanych systemów wizyjnych w przemyśle opiera się na precyzyjnie skoordynowanej współpracy pięciu kluczowych komponentów, z których każdy odgrywa krytyczną rolę w zapewnieniu wysokiej jakości akwizycji i analizy obrazu. Kamera przemysłowa stanowi serce systemu, wykorzystując sensory CCD lub CMOS

o rozdzielczościach od 1 do 50 Mpx, z częstotliwością akwizycji do 1000 klatek na sekundę. Nowoczesne kamery oferują funkcje takie jak Global Shutter eliminujący zniekształcenia przy obrazowaniu obiektów w ruchu, podwójne wzmacniacze sygnału dla zwiększenia zakresu dynamicznego oraz wbudowane przetwarzanie sygnału dla kompresji danych w czasie rzeczywistym. System oświetlenia stanowi element często niedoceniany, lecz kluczowy dla jakości końcowych wyników analizy obrazu. Współczesne systemy wykorzystują diody LED o różnych długościach fal (białe, czerwone, niebieskie, podczerwone, UV), umożliwiając selektywne podkreślanie charakterystycznych cech obiektów. Techniki oświetlenia obejmują oświetlenie rozproszenie (diffuse lighting) dla jednolitego podświetlenia powierzchni, oświetlenie kierunkowe (directional lighting) dla podkreślenia tekstur, oświetlenie pierścieniowe (ring lighting) dla eliminacji cieni oraz oświetlenie strukturalne (structured lighting) dla pomiarów 3D. Synchronizacja oświetlenia z akwizycją obrazu, realizowana przez kontrolery LED z precyzją czasową ±1 μs, zapewnia powtarzalne warunki oświetleniowe niezależnie od warunków otoczenia. Optyka przemysłowa musi zapewniać nie tylko odpowiednią jakość obrazu, lecz również odporność na wibracje, zmiany temperatury oraz zanieczyszczenia środowiskowe. Obiektywy teleocentryczne eliminują zniekształcenia perspektywiczne, zapewniając jednakowe powiększenie obiektów niezależnie od ich odległości od kamery, co jest kluczowe w pomiarach precyzyjnych. Kontrolery wizyjne, oparte na procesorach wielordzeniowych ARM Cortex-A czy Intel Core, realizują algorytmy przetwarzania obrazu w czasie rzeczywistym, często wykorzystując procesory GPU dla akceleracji obliczeń równoległych.

Przetwarzanie obrazu: segmentacja, analiza krawędzi, korelacja wzorców

Segmentacja obrazu stanowi fundamentalny proces przetwarzania, polegający na podziale obrazu na regio-

ny o jednorodnych właściwościach, umożliwiający izolację obiektów od tła oraz identyfikację poszczególnych elementów w złożonych scenach. Algorytmy progowania adaptacyjnego, takie jak metoda Otsu czy Kapur, automatycznie dobierają optymalne wartości progowe na podstawie analizy histogramu jasności, kompensując zmiany oświetlenia. Segmentacja oparta na rozroście regionów rozpoczyna od punktów zalążkowych i stopniowo dołącza piksele o podobnych właściwościach, podczas gdy algorytmy punktów zwrotnych traktują obraz jako powierzchnię topograficzną, identyfikując linie działów wodnych jako granice między obiektami.

Analiza krawędzi wykorzystuje operatory różniczkowe dla detekcji nagłych zmian jasności w obrazie, które odpowiadają granicom obiektów. Klasyczne operatory Sobel, Prewitt czy Roberts wykrywają krawędzie na podstawie gradientu jasności, podczas gdy bardziej zaawansowane metody jak Canny Edge Detector łączą wykrywanie gradientu z progowaniem histerezowym oraz tłumieniem lokalnych maksimów. Subpikselowa detekcja krawędzi, wykorzystująca interpolację lub dopasowanie funkcji, umożliwia osiągnięcie precyzji pomiarowej rzędu 0,01 px, co przy odpowiedniej kalibracji przekłada się na dokładność pomiarów geometrycznych rzędu mikrometrów. Korelacja wzorców (template matching) stanowi technikę rozpoznawania obiektów poprzez porównanie fragmentów obrazu z wzorcem referencyjnym, wykorzystując miary podobieństwa takie jak korelacja krzyżowa, znormalizowana korelacja krzyżowa czy suma kwadratów różnic. Metody odporne na zmiany oświetlenia, jak normalizowana korelacja krzyżowa o średniej zerowej (ZNCC), kompensują lokalne zmiany jasności. Zaawansowane techniki obejmują dopasowanie wzorców niezmiennicze względem rotacji i skali, wykorzystujące deskryptory punktów charakterystycznych (SIFT, SURF, ORB) oraz algorytmy transformacji geometrycznych dla lokalizacji obiektów w różnych orientacjach. Algorytmy realizowane przez procesory graficzne umożliwiają realizację korelacji

wzorców w czasie rzeczywistym nawet dla obrazów wysokiej rozdzielczości.

Kontrola jakości

powierzchni

Kontrola jakości powierzchni za pomocą systemów wizyjnych stanowi jedną z najważniejszych aplikacji w przemyśle, umożliwiając automatyczną detekcję wad takich jak rysy, pęknięcia, plamy, korozja, odbarwienia czy nierówności tekstury. W przemyśle motoryzacyjnym systemy kontrolują powierzchnie lakiernicze karoserii, wykorzystując kamery liniowe o rozdzielczości do 16 kpx skanujące powierzchnię z prędkością do 1000 mm/s. Algorytmy analizy tekstury, oparte na transformacie Gabora czy Local Binary Patterns (LBP), wykrywają anomalie powierzchniowe o rozmiarach rzędu 0,1 mm² przy jednoczesnym zachowaniu odporności na naturalne zróżnicowanie struktury materiału.

W p rzemyśle elektronicznym systemy wizyjne kontrolują jakość powierzchni płytek drukowanych, wykrywając defekty lutownicze, pęknięcia ścieżek przewodzących oraz zanieczyszczenia powierzchni. Wykorzystanie oświetlenia pod różnymi kątami (ciemnopolowy, jasnopolowy, współosiowy) umożliwia selektywne

podkreślanie różnych typów defektów. Systemy te potrafią rozróżniać wady krytyczne wymagające odrzucenia produktu od wad kosmetycznych nie wpływających na funkcjonalność, wykorzystując klasyfikatory oparte na sztucznych sieciach neuronowych trenowanych na bazach zawierających tysiące przykładów wadliwych i prawidłowych powierzchni.

W branży opakowaniowej kontrola jakości powierzchni obejmuje detekcję uszkodzeń mechanicznych opakowań, weryfikację jakości nadruków oraz kontrolę szczelności szwów. Systemy wykorzystują techniki analizy kolorów w przestrzeni Lab* dla obiektywnej oceny jakości druku, niezależnie od warunków oświetleniowych. Algorytmy analizy kontrastu lokalnego wykrywają nieczytelność tekstów czy kodów kreskowych, podczas gdy metody analizy kształtu identyfikują deformacje opakowań mogące wpływać na ich funkcjonalność. Integracja z systemami odrzucania umożliwia automatyczne usuwanie wadliwych produktów z linii produkcyjnej z precyzją czasową ±10 ms.

Pomiar wymiarów

i geometrii

Systemy wizyjne pomiaru wymiarów stosują zaawansowane algorytmy ka-

libracji geometrycznej oraz kompensacji zniekształceń optycznych, osiągając dokładność pomiarową rzędu ±2 μm przy użyciu kamer o rozdzielczości 5 Mpx. Pomiary jednowymiarowe obejmują długości, szerokości, średnice oraz odległości między punktami charakterystycznymi, wykorzystując algorytmy subpikselowej detekcji krawędzi. Pomiary dwuwymiarowe analizują pola powierzchni, obwody, współczynniki kształtu oraz momenty geometryczne, umożliwiając klasyfikację obiektów według kryteriów geometrycznych. Kalibracja metryczna systemu, wykorzystująca wzorce kalibracyjne o znanej geometrii, zapewnia zgodność wyników pomiarów z międzynarodowymi standardami metrologii.

W przemyśle precyzyjnym systemy wizyjne kontrolują wymiary komponentów mechanicznych, wykorzystując techniki wielokrotnego widoku dla kompleksowej analizy geometrii 3D. Kamery rozmieszczone pod różnymi kątami rejestrują jednocześnie obraz obiektu, a algorytmy rekonstrukcji 3D odtwarzają jego pełną geometrię. Metody widzenia stereoskopowego wykorzystują różnice paralaksy między obrazami z dwóch kamer dla określenia głębokości, podczas gdy światło strukturalne i projekcja wzorców

świetlnych na powierzchnię obiektu pozwalają na pomiar y topografii powierzchni z rozdzielczością pionową rzędu mikrometrów.

Kontrola geometrii w przemyśle elektronicznym obejmuje pomiary wymiarów komponentów SMD, weryfikację pozycji elementów na płytkach drukowanych oraz kontrolę wysokości profilu lutowniczego. Systemy wykorzystują techniki stereofotometryczne, gdzie obiekt oświetlany jest sekwencyjnie z różnych kierunków, a analiza zmian oświetlenia pozwala na stworzenie mapy wysokości powierzchni. Algorytmy kompensacji zniekształceń termicznych korygują błędy pomiarowe wynikające ze zmian temperatury obiektów oraz systemu optycznego. Integracja z systemami SPC (Statistical Process Control) umożliwia monitorowanie trendów wymiarowych oraz predykcyjną kontrolę jakości.

Weryfikacja kompletności produktu

Weryfikacja kompletności produktu stanowi kluczową aplikację systemów wizyjnych w kontroli końcowej oraz na etapach pośrednich procesu montażu, zapewniając że wszystkie wymagane komponenty zostały zainstalowane w prawidłowych pozycjach i orientacjach. W przemyśle motoryzacyjnym systemy kontrolują kompletność montażu silników, weryfikując obecność wszystkich śrub, uszczelek, przewodów oraz elementów mocujących. Algorytmy dopasowania szablonów porównują aktualny stan montażu z wzorcem referencyjnym, identyfikując brakujące komponenty lub nieprawidłowe orientacje. Wykorzystanie oświetlenia strukturalnego umożliwia detekcję elementów ukrytych lub częściowo zasłoniętych przez inne elementy. W elektronice systemy wizyjne weryfikują kompletność osadzenia komponentów na płytkach drukowanych przed procesem lutowania, kontrolując nie tylko obecność elementów, lecz również ich typ, wartość oraz orientację. Algorytmy OCR/OCV odczytują oznaczenia na komponentach, weryfikując zgodność z listą materiałową (BOM). Funkcja sprawdzenia polaryzacji kontroluje prawidłową orientację

SYSTEMY WIZYJNE ODGRYWAJĄ

FUNDAMENTALNĄ ROLĘ W NOWOCZESNEJ AUTOMATYZACJI

PRODUKCJI, STANOWIĄC „OCZY”

ZAUTOMATYZOWANYCH LINII

PRODUKCYJNYCH.

komponentów polarnych, podczas gdy pomiar wysokości weryfikuje prawidłową wysokość osadzenia. Systemy te potrafią rozróżniać komponenty o podobnym wyglądzie zewnętrznym na podstawie subtelnych różnic w kształcie, kolorze czy oznaczeniach. Kontrola kompletności w branży spożywczej obejmuje weryfikację zawartości opakowań, obecności etykiet oraz prawidłowości zamknięcia. Systemy te wykorzystują techniki analizy objętości oraz algorytmy zliczające do określenia liczby produktów w opakowaniach zbiorczych. Kontrola poziomu napełnienia wykorzystuje analizę profilu powierzchni cieczy lub materiałów sypkich, kompensując zmiany właściwości optycznych związane z rodzajem produktu. Algorytmy detekcji obiektów obcych identyfikują zanieczyszczenia czy elementy niepożądane w produkcie, wykorzystując różnice w kolorze, kształcie lub właściwościach optycznych.

Platforma Cognex In-Sight to rozwiązanie przeznaczone do zaawansowanych aplikacji przemysłowego przetwarzania obrazu. Łączy w sobie wysokowydajne kamery smart z po tężnym oprogramowaniem VisionPro oferującym ponad 90 narzędzi do analizy obrazu. Model In-Sight D900 wykorzystuje sensor CMOS o rozdzielczości 9 Mpx z technologią HDR (High Dynamic Range) umożliwiającą jednoczesną analizę obiektów o bardzo różnych poziomach jasności. Czterordzeniowy procesor ARM Cortex-A72 1,8 GHz zapewnia realizację złożonych algorytmów analizy w czasie rzeczywistym, podczas gdy 4 GB pamięci RAM umożliwia buforowanie obrazów dla zaawansowanej analizy wielokadrowej.

Oprogramowanie VisionPro oferuje zaawansowane narzędzia do analizy

geometrycznej, w tym PatMax RedLine dla ultra-szybkiego rozpoznawania wzorców niezmienniczego względem rotacji, skali oraz perspektywy. Technologia PatFlex umożliwia lokalizację obiektów podlegających elastycznym deformacjom, kluczową w kontroli jakości materiałów elastycznych czy produktów spożywczych. Narzędzia pomiarowe CalperMax oferują subpikselową precyzję w pomiarach krawędzi krzywych oraz skomplikowanych geometrii, podczas gdy BlobMax analizuje kształty nieregularne z kompensacją zanieczyszczeń optycznych.

Platforma Keyence XG-X stanowi zaawansowane rozwiązanie dla aplikacji wymagających jednoczesnej analizy obrazów z wielu kamer, oferując kontroler centralny obsługujący do 8 kamer o łącznej przepustowości do 80 Mpx/s. Architektura przetwarzania rozproszonego umożliwia równoległe przetwarzanie obrazów z poszczególnych kamer, podczas gdy tzw. centralny koordynator synchronizuje wyniki i podejmuje decyzje na podstawie połączonych danych. Ta architektura jest szczególnie przydatna w 360-stopniowej kontroli obiektów, pod różnymi kątami oraz aplikacjach wymagających jednoczesnej analizy różnych obszarów dużych obiektów. Kontroler XG-X8000 wykorzystuje wielordzeniowe procesory Intel Xeon z dedykowanymi kooprocesorami FPGA do akceleracji algorytmów przetwarzania obrazu, osiągając przepustowość analizy do 500 obiektów na minutę przy pełnej rozdzielczości wszystkich kamer. System oferuje zaawansowane funkcje kalibracji umożliwiające automatyczne wyrównanie perspektywy między kamerami oraz kompensację zniekształceń wynikających z mechanicznego pozycjonowania.

Oprogramowanie XG-X ma wbudowaną funkcję wizualnego programowania umożliwiającego tworzenie złożonych przepływów analizy metodą drag-and-drop. Biblioteka algorytmów obejmuje zaawansowane dopasowywanie wzorców odpornych na deformacje, kontrolę powierzchni 3D wykorzystujący światło strukturalne, analizę kolorów w przestrzeniach barw Lab* oraz HSV, a także OCR/OCV z możliwością uczenia nowych fontów. System oferuje funkcjonalność rozproszonych wejść i wyjść umożliwiającą podłączenie do 64 wejść/wyjść cyfrowych oraz 16 analogowych, zapewniając pełną integrację z systemami pneumatycznymi, serwomechanizmami oraz systemami odrzucania produktów.

Wizyjna analiza różnic materiałowych, kolorystycznych, kształtów Wizyjna analiza różnic materiałowych opiera się na wykorzystaniu zaawansowanych technik spektroskopii obrazowej oraz analizy właściwości optycznych powierzchni dla rozróżniania materiałów o podobnym wyglądzie makroskopowym. Systemy hyperspektralne rejestrują obraz w setkach wąskich pasm spektralnych, umożliwiając identyfikację materiałów na podstawie ich unikalnych „odcisków palców” spektralnych. W przemyśle recyklingu systemy te potrafią rozróżniać różne typy tworzyw sztucznych (PET, HDPE, PP, PS) mimo podobnego koloru i kształtu, analizując charakterystyczne absorpcje w bliskiej podczerwieni. Algorytmy chemometryczne, takie jak Principal Component Analysis (PCA) czy Partial Least Squares (PLS), redukują wielowymiarowe dane spektralne do kluczowych cech dyskryminacyjnych.

Analiza kolorystyczna bazuje na zaawansowanych modelach przestrzeni barw oraz technikach normalizacji dla obiektywnej oceny różnic kolorystycznych niezależnie od warunków oświetleniowych. Przestrzeń barw CIE Lab* zapewnia perceptualnie jednolitą reprezentację kolorów, gdzie odległość euklidesowa między punktami odpowiada subiektywnie postrzeganej różnicy kolorów. Systemy sortowania

wykorzystują wskaźnik deltaE (ΔE76, ΔE94, ΔE2000) do kwantyfikacji różnic kolorystycznych zgodnie ze standardami przemysłowymi. Kompensacja metameryzmu, wykorzystująca pomiary pod różnymi źródłami światła (D65, A, TL84), zapewnia stabilność klasyfikacji kolorystycznej niezależnie od typu oświetlenia przemysłowego. Analiza kształtów obejmuje deskryptory geometryczne niezmienne względem translacji, rotacji oraz skali, umożliwiające rozpoznawanie obiektów w różnych orientacjach. Momenty Hu stanowią klasyczne deskryptory oparte na momentach centralnych obrazu, podczas gdy deskryptory Fouriera wykorzystują transformatę Fouriera konturu obiektu. Nowoczesne metody

bezpieczeństwo żywności oraz zgodność z r ygorystycznymi standardami jakościowymi. Sortowanie owoców i warzyw wykorzystuje analizę kolorów, kształtu, rozmiaru oraz defektów powierzchniowych dla klasyfikacji na kategorie jakościowe zgodnie ze standardami EU Marketing Standards. Systemy potrafią wykrywać wady wewnętrzne owoców wykorzystując obrazowanie w bliskiej podczerwieni (NIR) do analizy zawartości cukrów, kwasów oraz wody, co umożliwia przewidywanie okresu przydatności do spożycia. W sortowaniu ziaren zbóż algorytmy analizują kolor, kształt, strukturę powierzchni oraz obecność zanieczyszczeń, osiągając przepustowość do 15 ton na godzinę przy dokładności sortowania 99,8 %.

obejmują deskryptory oparte na analizie szkieletu, cech topologicznych oraz analizie krzywizny. Algorytmy uczenia maszynowego, szczególnie Convolutional Neural Networks (CNN), automatycznie uczą się optymalnych cech dyskryminacyjnych na podstawie przykładów treningowych, osiągając skuteczność klasyfikacji powyżej 99 % dla dobrze zdefiniowanych klas obiektów. W przemyśle spożywczym systemy wizyjnego sortowania stanowią kluczową technologię zapewniającą

Przemysł farmaceutyczny wykorzystuje systemy wizyjne do kontroli jakości produktów leczniczych, zgodnie z wymaganiami FDA 21 CFR Part 11 oraz EU GMP Guidelines. Sortowanie tabletek obejmuje kontrolę kształtu, wielkości, koloru, całości powierzchni oraz czytelności nadrukowanych oznaczeń. Systemy wykrywają defekty takie jak pęknięcia, odpryski, zmiany koloru, deformacje czy zabrudzenia z precyzją do 0,1 mm. Kapsułki są kontrolowane pod kątem prawidłowego zamknię -

cia, równomierności napełnienia oraz braku defektów powierzchniowych. Zaawansowane systemy wykorzystują obrazowanie rentgenowskie do kontroli zawartości kapsułek oraz wykrywania ciał obcych, integrując analizę wizyjną z kontrolą radiograficzną w jednym cyklu inspekcji.

W branży opakowaniowej systemy sortowania zapewniają jakość opakowań przed napełnieniem oraz kontrolują gotowe produkty przed ekspedycją. Sortowanie butelek szklanych obejmuje detekcję pęknięć, szczerb, zanieczyszczeń oraz weryfikację wymiarów gwintu. Systemy stosują kombinację oświetlenia światła przechodzącego do detekcji pęknięć wewnętrznych oraz światła odbitego do kontroli powierzchni zewnętrznej. Klasyfikacja opakowań plastikowych analizuje kolor, przezroczystość, obecność etykiet oraz integralność struktury. Kontrola puszek metalowych obejmuje weryfikację kształtu, wysokości, średnicy oraz jakości powierzchni lakierniczej, z możliwością detekcji mikrowgniecień o głębokości poniżej 0,05 mm.

Technologie oparte

na uczeniu maszynowym

Uczenie maszynowe, w szczególności głębokie uczenie maszynowe (Deep Learning), rewolucjonizuje systemy sortowania i klasyfikacji. Klasyfikatory obrazów, takie jak sieci neuronowe, uczą się na podstawie przykładów, co pozwala na rozpoznawanie złożonych wzorców i anomalii. W przeciwieństwie do tradycyjnych algorytmów opartych na regułach, systemy oparte na AI adaptują się do nowych warunków bez konieczności ręcznego programowania. Systemy te są szczególnie skuteczne w aplikacjach, gdzie zmienność obiektów uniemożliwia zastosowanie prostych algorytmów, np. w kontroli jakości elementów polerowanych czy szczotkowanych. Przykładem jest technologia Cognex ViDi, która wykorzystuje głębokie uczenie maszynowe do analizy defektów powierzchni, takich jak zadrapania czy przebarwienia. ViDi wykrywa anomalie powierzchniowe poprzez naukę normalnego wyglądu powierzchni na podstawie przykładów dobrych części, na-

stępnie identyfikowane są odchylenia wskazujące na defekty. Technologia ta jest szczególnie skuteczna w aplikacjach z naturalną zmiennością materiałów, gdzie tradycyjne metody oparte na progach zawodzą. ViDi klasyfikuje obiekty na podstawie wyglądu zewnętrznego, ucząc się automatycznie cech odróżniających obiekty wadliwe od dobrych elementów.

Z kolei Omron FH AI Vision to platforma łącząca tradycyjne przetwarzanie obrazów oparte na regułach z analizą bazującą na sztucznej inteligencji. AI Controller FH-5050 oferuje dedykowaną akcelerację sprzętową z interfejsem głębokiego uczenia maszynowego, osiągając czas przetwarzania poniżej 100 ms dla złożonych zadań klasyfikacyjnych.

Protokoły komunikacyjne:

EtherNet/IP, Profinet, Modbus, OPC UA Integracja systemów wizyjnych z automatyką przemysłową wymaga nie zawodnych protokołów komunikacyjnych. EtherNet/IP i Profinet są standardami w przemyśle, umożliwiającymi szybką wymianę danych m iędzy systemami wizyjnymi, PLC i robotami. Modbus, prostszy w implementacji, jest stosowany w mniej wymagających aplikacjach, natomiast OPC UA oferuje uniwersalność i wsparcie dla Przemysłu 4.0, umożliwiając ko-

munikację z systemami nadrzędnymi, takimi jak MES czy SCADA.

Protokół EtherNet/IP, używany przez systemy Cognex i Keyence, zapewnia wysoką przepustowość i synchronizację w czasie rzeczywistym, co jest kluczowe w dynamicznych liniach produkcyjnych. OPC UA, z kolei, umożliwia bezpieczną wymianę danych w heterogenicznych środowiskach, co ułatwia integrację systemów różnych producentów.

Systemy wizyjne są też standardowo integrowane ze sterownikami PLC w celu sterowania procesami produkcyjnymi, np. odrzucaniem wadliwych produktów. W aplikacjach zrobotyzowanych pick-and-place, systemy wizyjne dostarczają danych o pozycji i orientacji obiektów, które są przekazywane do robotów, takich jak Kawasaki czy KUKA. Integracja z systemami SCADA i MES umożliwia monitorowanie i analizę danych w czasie rzeczywistym, wspierając zarządzanie produkcją.

Przykładem jest współpraca systemów Keyence XG-X z robotami Fanuc, gdzie dane wizyjne są wykorzystywane do korekcji chwytu robota w czasie rzeczywistym. Systemy wizyjne mogą również działać jako autonomiczne jednostki, przekazując wyniki inspekcji bezpośrednio do systemów nadrzędnych, co eliminuje potrzebę dodatkowej obróbki danych.

Synchronizacja systemów wizyjnych z liniami produkcyjnymi wymaga pre-

cyzyjnego triggerowania, czyli wyzwalania akwizycji obrazu w odpowiednim momencie, np. za pomocą czujników fotoelektrycznych. W szybkich liniach produkcyjnych, gdzie czas cyklu wynosi ułamki sekundy, systemy wizyjne muszą działać w czasie rzeczywistym, zapewniając minimalne opóźnienia. Technologie takie jak FPGA w kontrolerach Keyence XG-X przyspieszają przetwarzanie obrazu, umożliwiając analizę nawet przy dużych prędkościach linii.

Triggerowanie może być realizowane sprzętowo (np. przez sygnały cyfrowe) lub programowo, w zależności od aplikacji. Systemy wizyjne, takie jak Cognex In-Sight, oferują elastyczne opcje triggerowania, które pozwalają na synchronizację z różnymi typami linii produkcyjnych, od taśmociągów po roboty przemysłowe.

Wyzwania, trendy i przyszłość systemów wizyjnych w automatyce

Jednym z głównych wyzwań w systemach wizyjnych jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia, które ma kluczowy wpływ na jakość obrazu. Zmienne warunki oświetleniowe, cienie czy refleksy mogą prowadzić do błędów w analizie obrazu. Rozwiązaniem są zaawansowane systemy oświetleniowe, takie jak LumiTrax od Keyence, które minimalizują wpływ czynników zewnętrznych.

Zmienność obiektów, np. różnice w kolorze, kształcie czy teksturze, wymaga elastycznych algorytmów zdolnych do adaptacji. Zaszumienie obrazu, wynikające z cji czy interferencji, może dodatkowo komplikować analizę. Systemy oparte na głębokim uczeniu maszynowym, takie jak Cognex ViDi, radzą sobie z tymi problemami dzięki zdolności do uczenia się na podstawie przykładów, co eliminuje bę ręcznego dostosowywania parametrów.

Wspomniane przed chwilą głębokie uczenie maszyno we rewolucjonizuje systemy wizyjne, umożliwiając analizę złożonych wzorców i wykr ywanie anomalii w sposób naśladuje ludzką percepcję. Systemy takie jak Cognex Edge Learning czy Keyence CV-X AI pozwalają na szybkie bez konieczności zaawansowanej wiedzy programistycznej, co obniża bariery wejścia dla mniejszych przedsiębiorstw.

Z kolei kamery hyperspektralne, analizujące widmo poza zakresem widzialnym, znajdują zastosowanie w kacji materiałów i wykr ywaniu zanieczyszczeń, szczególnie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Systemy 3D, wykorzystujące technologie Time-of-Flight lub stereowizję, umożliwiają precyzyjne pomiary przestrzenne i w aplikacjach takich jak pobieranie elementów z czy kontrola jakości spoin.

Edge AI, czyli przetwarzanie danych bezpośrednio w urządzeniach wizyjnych, zmniejsza opóźnienia i trzebowanie na infrastrukturę sieciową. Systemy takie jak Keyence CV-X AI czy Cognex In-Sight 2800 integrują algoryt my AI w kompaktowych urządzeniach, co umożliwia analizę w czasie rzeczywistym, nawet w środowiskach o niczonym dostępie do sieci.

Rynek systemów wizyjnych dynamicznie rośnie, co wodowane jest coraz wyższymi wymaganiami odnośnie szybkości i jakości produkcji. Według raportów branżowych,

globalny rynek systemów wizyjnych ma osiągnąć wartość ponad 18 mld USD do 2027 r., z kluczowym udziałem technologii AI i 3D Vision. Rozwój Przemysłu 4.0 i Internetu Rzeczy (IoT) dodatkowo przyspieszy adopcję systemów wizyjnych, szczególnie w integracji z systemami nadrzędnymi.

dr inż.

Marcin Bieńkowski

AUTOMATYKA

Bibliografia i źródła

[1] Automatech, Systemy wizyjne – rozwiązania przemysłowe, https://www.automatech.pl/uslugi/systemy-wizyjne-2/

[2] Vision Systems Design, Vision and AI Market Report 2024, Vision Systems Design Magazine, March 2024.

[3] Politechnika Warszawska, Instytut Automatyki i Robotyki, Systemy wizyjne w przemyśle 4.0, Warszawa 2023.

[4] McKinsey & Company, The Age of AI: Artificial Intelligence and Industrial Applications, McKinsey Global Institute, 2024.

[5] ELPLC, Systemy wizyjne w przemyśle – przewodnik, https://elplc. com/systemy-wizyjne-w-przemysle-czym-sa-dlaczego-wartowdrozyc-ten-element-kontroli/

[6] AIAG. Corporate Responsibility – Product Traceability Guidelines. Automotive Industry Action Group, 2023.

[7] Fraunhofer Institute for Material Flow and Logistics, Automatic Identification in Intralogistics, Dortmund, 2023.

[8] Steger, C., Ulrich, M., Wiedemann, C., Machine Vision Algorithms and Applications, 2nd Edition. Wiley-VCH, 2018.

Skorzystaj z wiedzy doświadczonego integratora Systemów Wizyjnych dla przemysłu

z zakresu wizji maszynowej podstawy optyki systemy 2D i 3D algorytmy klasyczne

Learning (AI) MV Center Systemy Wizyjne Sp. z o.o. ul. Krakowska 50 | 32-083 Balice +48 12 397 50 05 | +48 12 397 50 06 kontakt@mv-center.com

Stuprocentowa kontrola produktów

dzięki inteligentnym skanerom 3D

Obecnie w fabrykach stosuje się trzy główne typy inspekcji: off-line – inspekcja pierwszego egzemplarza, at-line – losowa inspekcja lub analiza odrzuconych elementów oraz in-line –inspekcja 100 % elementów.

Spośród wspomnianych na wstępie trzech metod, to inspekcja in-line – czyli pełna kontrola jakości – stanowi nadrzędny cel producentów. Każda część jest sprawdzana na linii montażowej i na bieżąco zatwierdzona lub odrzucona. Inspekcja in-line może być realizowana za mocą profilometru skanującego po ruszające się elementy na

Inspekcja off-line –pierwszy egzemplarz

Gdy system wizyjny działa wolno, producenci są zmuszeni stosować inspekcję off-line. Polega ona na sprawdzeniu, czy pierwszy egzemplarz został poprawnie wyprodukowany, przy założeniu, że rządzenia

lerancjach przez dłuższy czas. Metoda ta nie wykrywa jednak problemów jakościowych spowodowanych zużyciem maszyn i zmianami dynamicznymi.

Inspekcja at-line – losowa lub na odrzutach

Szybsze systemy inspekcyjne umożliwiają przeprowadzanie losowych kontroli produkcji. At-line oznacza losowy wybór części z linii produkcyjnej przeznaczonych do inspekcji. Umożliwia też analizę odrzuconych elementów w celu wykrycia błędu w procesie. Choć nie zapewnia pełnej kontroli, pozwala jednak wykryć problemy jakościowe i zareagować zanim wadliwy produkt opuści fabrykę.

Inspekcja in-line – 100 % części

Inspekcja tzw. 100 % staje się możliwa, gdy metody skanowania mogą nadążyć za tempem produkcji. Umożliwia to pełną automatyzację i zminimalizowanie liczby koniecznych poprawek.

Popularne technologie

Do najczęściej stosowanych technologii należą:

• triangulacja laserowa – metoda skanowania 3D, polegająca na analizie odbitego światła laserowego,

• światło strukturalne – technologia oparta na projekcji wzorców światła na obiekt, dzięki czemu można precyzyjnie odwzorować jego geometrię.

Cykl inspekcji

Typowy cykl inspekcji in-line składa się z kilku kroków uporządkowanych w zoptymalizowany proces.

Przetwarzanie odbywa się w następującej kolejności:

• wyzwalacze inicjują skanowanie,

• generowany jest skan 3D o wysokiej rozdzielczości,

• wykonywane są pomiary,

• wyniki porównywane są z zadanymi tolerancjami,

• decyzja – „detal poprawny”/ „detal niepoprawny” – trafia do systemu nadrzędnego.

Przewaga technologii 3D

Wizja 2D nie pozwala osiągnąć pełnej kontroli jakości, ponieważ nie reje -

struje geometrii elementu. Skanery 3D umożliwiają:

• pomiar geometryczny (oś X, Y, Z),

• inspekcję niskokontrastowych obiektów,

• odporność na zmiany oświetlenia,

• większą powtarzalność dzięki integracji optyki i oświetlenia w jednym urządzeniu i fabrycznej kalibracji,

• łatwiejszą konfigurację systemów wieloczujnikowych.

Inspekcja 3D w praktyce z czujnikami Gocator –prosto i skutecznie Gocator to inteligentny skaner 3D, który samodzielnie wykonuje cały proces kontroli jakości w czasie rzeczywistym. Urządzenie automatycznie skanuje obiekt, tworzy jego trójwymiarowy model (chmurę punktów), rozpoznaje poszczególne części, obraca je w razie potrzeby, dzieli na sekcje, dokonuje pomiarów i na końcu podejmuje decyzję

– czy dana część spełnia wymagania, czy zostanie odrzucona.

Wszystko to jest wbudowane w czujnik i nie wymaga dodatkowego oprogramowania. Konfiguracja jest łatwa, odbywa się przez przeglądarkę internetową. Użytkownik może ustawić parametry skanowania (np. ekspozycję, rozdzielczość, filtry), zdefiniować narzędzia pomiarowe (przez wskazanie elementów na ekranie lub użycie skryptów), a także ustawić sposób przesyłania wyników do systemu sterowania (np. przez PLC, robota, Ethernet lub bezpośrednie wyjścia).

Szybsza inspekcja

dzięki inteligentnemu przyspieszeniu przetwarzania obrazu

Przyspieszone przetwarzanie wizyjne upraszcza osiąganie wyższych prędkości inspekcji, jakich wymagają nowoczesne systemy produkcyjne działające w trybie

ciągłym. Urządzenie GoMax firmy LMI znacząco zwiększa szybkość działania systemu. Wystarczy je podłączyć, aby wyraźnie skrócić czas skanowania i inspekcji. Wewnątrz urządzenia znajduje się system Linux z preinstalowanym środowiskiem Gocator Accelerator (GoX), które odpowiada za generowanie chmury punktów 3D oraz przetwarzanie narzędzi pomiarowych, zoptymalizowane do pracy na 256 rdzeniach CUDA.

Podsumowanie

Dzięki wbudowanemu procesorowi przetwarzania danych w czasie rzeczywistym w czujnikach Gocator oraz możliwości rozdzielenia tego procesu między czujnik a akcelerator, dzisiejsze fabryki dysponują skutecznym rozwiązaniem do osiągnięcia stuprocentowej kontroli jakości części, podzespołów i gotowych produktów na liniach produkcyjnych.

Firma Turck jest dostawcą rozwiązań LMI Technologies w Polsce – zapewnia zaplecze techniczne i możliwość przeprowadzenia testów w siedzibie Turck lub bezpośrednio w fabryce klienta. Oferuje także kompleksowe wsparcie po zakupie, szkolenia oraz wypożyczanie sprzętu. Fot. Turck

Czy Deep Learning zastąpi klasyczne algorytmy wizji maszynowej?

Technologie oparte na głębokim uczeniu (Deep Learning) na dobre zadomowiły się w przemyśle. W wizji maszynowej przełom nastąpił w 2015 r. wraz z udostępnieniem biblioteki TensorFlow przez Google. W kolejnych latach na rynek trafiły pierwsze komercyjne narzędzia, jak Adaptive Vision Deep Learning Add-on, z którym miałem okazję pracować. Już wtedy było jasne, że sieci neuronowe zrewolucjonizują sposób, w jaki analizujemy obrazy w aplikacjach przemysłowych.

Największą siłą rozwiązań opartych na głębokich sieciach neuronowych jest ich zdolność do uczenia się zmienności, które często występują nawet w dobrze zoptymalizowanych procesach produkcyjnych. W praktyce stworzenie zestawu reguł opisujących wszystkie możliwe warianty danego problemu okazuje się często niemożliwe – zwłaszcza w przypadku defektów jakościowych, gdzie granice między klasami bywają rozmyte.

Deep Learning a tradycyjne algorytmy

Co powstrzymuje Deep Learning przed całkowitym zastąpieniem klasycznych algorytmów wizji maszynowej? Odpowiedzi jest kilka, choć wiele z nich z biegiem czasu traci na znaczeniu. Obecnie algorytmy rule-based nadal bronią się:

• krótszym czasem przetwarzania,

• precyzją w aplikacjach pomiarowych,

• możliwością działania bez dużych zbiorów danych uczących.

Z tego względu coraz więcej nowoczesnych aplikacji wizyjnych opiera się na hybr ydzie obu podejść – klasycznych i opartych na AI. Przykładowo w pomiarach geometrycznych, lokalizacji elementów czy odczycie kodów najlepiej sprawdzają się klasyczne narzędzia, natomiast w kontroli jakościowej, klasyfikacji i rozpoznawaniu znaków (OCR) zdecydowaną przewagę zyskuje Deep Learning.

Wynik inspekcji systemu AOI do kontroli „dressingu odbiornika” TV

Wyniki inspekcji obecności śrub – Deep Learning

Przykładem takiego hybrydowego podejścia jest opracowany w MV Center autorski system AOI (Automatic Optical Inspection) do kontroli „dressingu odbiornika” TV. W tym przypadku do pomiaru wpięcia konektorów oraz pozycjonowania przewodów stosuje się klasyczne algorytmy przetwarzania obrazu, natomiast najbardziej problematyczna część inspekcji – obecność śrub montażowych – została powierzona Deep Learningowi. Dlaczego? Różnorodność tła oraz zmienność kolorów i typów śrub powodowała, że operatorzy musieli długo dodawać nowe referencje. Zmiany komponentów od dostawców skutkowały przestojami. Wprowadzenie AI rozwiązało ten problem, eliminując konieczność ręcznej rekonfiguracji i zwiększając niezawodność procesu.

Analiza hybrydowa

Jednym z wyzwań związanych ze stosowaniem AI w praktyce jest to, że działa ona jak „czarna skrzynka” – dostarczamy dane wejściowe i otrzymujemy wynik, bez możliwości szybkiej regulacji klasycznych „suwaków”, takich jak czułość systemu. Z kolei klasyczne metody przetwarzania obrazu uznaje się za bardziej rygorystyczne w ocenie jakości, co często zmusza nas do wyboru między odrzutem fałszywie negatywnym (false reject) a fałszywie pozytywnym (false positive). W takich przypadkach idealnym rozwiązaniem okazuje się analiza hybrydowa. Klasyczny algorytm dokonuje wstępnej, surowej selekcji – działa na zasadzie „lepiej odrzucić za dużo, niż przepuścić wadę” – co skutkuje wysokim poziomem odrzuceń, sięgającym nawet 20 %. Na tym etapie do gr y wkracza Deep Learning, który analizuje tylko zakwestionowane przypadki. AI potrafi uczyć się subtelnych granic między produktem dobrym a wadliwym, co pozwala precyzyjnie rozróżniać niejednoznaczne przypadki. Dodatkowo zyskujemy przy tym głębszy wgląd w sam proces produkcyjny. Takie hybrydowe podejście przynosi szereg korzyści:

• skraca czas analizy obrazu,

• zapobiega przepuszczaniu wadliwych sztuk,

• minimalizuje nadmierne odrzuty. Istnieją jednak obszary, w których AI

całkowicie wyparła klasyczne metody przetwarzania obrazu. Dobrym przykładem jest OCR – wykrywanie i rozpoznawanie znaków pisanych oraz drukowanych. Współczesne modele pretrenowane bazują na ogromnych zbiorach danych, dzięki czemu potrafią z dużą precyzją rozpoznawać znaki, niezależnie od czcionki, jej wielkości czy odstępów między literami. W tym zakresie zbliżamy się już do poziomu niemal perfekcyjnego – modele predykcyjne są na tyle dopracowane, że standardowe trudności typowe dla klasycznych metod przestają mieć znaczenie.

Podsumowanie

Obecnie najlepsze rezultaty osiąga się dzięki synergii klasycznych algorytmów wizji maszynowej i metod opartych na Deep Learningu. Sieci neuronowe już z powodzeniem wyparły starsze podejścia w takich obszarach, jak OCR czy klasyfikacja defektów. W kolejnych latach ich rola będzie nadal rosła – zwłaszcza w obszarach związanych z jakością, detekcją uszkodzeń czy adaptacyjnym rozpoznawaniem obiektów.

Jednak algorytmy klasyczne pozostaną z nami jeszcze na długo – szczegól-

nie tam, gdzie kluczowa jest szybkość, powtarzalność i jednoznaczność, czyli m.in. w pomiarach geometrycznych, lokalizacji elementów czy odczycie kodów.

Na koniec warto podkreślić, że Deep Learning znacząco zmienia podejście do zbierania i analizy danych w systemach wizyjnych. W przeszłości skupialiśmy się głównie na efektach, opierając się na ograniczonych próbach danych. Dziś, aby osiągnąć porównywalne lub lepsze rezultaty, potrzebujemy dużych, reprezentatywnych zbiorów danych. W rezultacie częściej zbieramy, analizujemy i wcześniej wyciągamy wnioski z dostępnych informacji, co przekłada się na większą efektywność całego procesu. Dzięki temu nowoczesne systemy wizyjne pozwalają jeszcze skuteczniej dostarczać wiedzę o procesie, redukować koszty i poziom braków oraz zapewniać najwyższą jakość produktów.

Mateusz Lichocki kierownik aplikacyjny

System wizyjny MV Center AOI do kontroli „dressingu odbiornika” TV

Systemy wizyjne i detekcja piany

Widzenie maszynowe to dziedzina skupiająca się na wyposażeniu maszyn w „oczy”, co umożliwia im „widzenie” i interpretowanie rzeczywistego świata. Podobnie jak ludzie używają oczu i mózgu do rozumienia otoczenia, systemy wizyjne używają kamer i specjalistycznego oprogramowania do przechwytywania obrazów, ich analizy oraz podejmowania decyzji lub działań na podstawie wykrytych informacji. Przykładowo w środowisku produkcyjnym system wizyjny może kontrolować stan produktów na linii produkcyjnej. W przypadku wykrycia produktu o niewłaściwym kolorze lub widocznych uszkodzeniach, system natychmiast zareaguje, usuwając wadliwy element z linii – gwarantując, że tylko produkty wysokiej jakości przechodzą do kolejnych etapów.

Aleksander Kołodziejczyk

Rola systemów wizyjnych we współczesnym przemyśle stale ewoluuje. Obecnie zapewniają one precyzyjne i niezawodne możliwości inspekcji oraz monitorowania w różnych zastosowaniach. Stosuje się je tam, gdzie tradycyjne czujniki okazują się niewystarczające, np. do wykrywania złożonych kształtów, analizy uszkodzeń strukturalnych, identyfikacji wad

powierzchni, kontroli jakości produktów czy pomiarów wymiarowych. Systemy wizyjne doskonale sprawdzają się w zadaniach wymagających interpretacji wizualnej i mogą dostosowywać się do zmieniających się warunków, dzięki czemu dostarczają spójne i obiektywne wyniki.

Precyzyjna detekcja piany odgrywa niezwykle istotną rolę w procesach przemysłowych. Ma kluczowe znaczenie dla:

• bezpieczeństwa procesu (zapobieganie przelewaniu się cieczy),

• kontroli jakości (utrzymanie optymalnych warunków),

• ochrony urządzeń (unikanie uszkodzeń spowodowanych przez pianę).

• wydajności produkcji (minimalizacja przestojów),

• zapobiegania zanieczyszczeniom (ograniczenie wycieków piany, które mogą prowadzić do infekcji).

W przypadku detekcji piany systemy wizyjne mogą rozwiązywać trzy główne problemy:

• określić, czy piana jest obecna w zbiorniku (detekcja binarna – odpowiedź „tak” lub „nie”),

• zmierzyć wysokość poziomu piany (detekcja poziomu – jak za pomocą linijki),

• analizować strukturę i kolor piany (analiza struktury – np. wielkość bąbelków, barwa).

Rozwiązania tych problemów pomagają fabrykom działać bezpiecznie i wydajnie przez ciągłe monitorowanie procesów.

Tradycyjne metody detekcji piany

Przemysł od lat bazuje na trzech głównych typach czujników piany, z których każdy ma istotne ograniczenia zarówno w detekcji binarnej, jak i poziomowej.

Choć tradycyjne czujniki służyły przez dekady, często mają trudności z zapewnieniem spójnych i wiarygodnych pomiarów w dynamicznych warunkach przemysłowych.

Czujniki konduktometryczne

Czujniki konduktometryczne działają przez pomiar przewodności elektrycznej między elektrodami. Gdy piana dotyka elektrod, zmienia przewodność, co wywołuje alarm.

Czujniki pojemnościowe

Czujniki pojemnościowe mierzą zmiany pojemności w celu wykrycia piany. Tworzą pole elektryczne między czujnikiem a ścianką zbiornika.

Wykrywanie binarne

Pomiar poziomu

Analiza struktury piany

Czujniki ultradźwiękowe

Czujniki ultradźwiękowe wykorzystują fale dźwiękowe do detekcji piany. Emitują impulsy ultradźwiękowe i mierzą czas powrotu echa. Jednak zazwyczaj mają trudności z uzyskaniem dokładnych wyników ze względu na sposób, w jaki piana oddziałuje z falami dźwiękowymi.

TYP CZUJNIKA

konduktometryczny

pojemnościowy

ultradźwiękowy

Typowe problemy tradycyjnych metod

Tradycyjne metody detekcji piany napotykają szereg istotnych wyzwań, które ograniczają ich skuteczność w środowiskach przemysłowych. W detekcji binarnej czujniki często charakteryzują się wysokim odsetkiem fałszywych alarmów i pominięć, co czyni je zawodnymi w zmiennych warunkach procesowych. Ich wydajność dodatkowo pogarsza podatność na czynniki środowiskowe oraz słaba adaptacja do złożonych lub zmieniających się scenariuszy procesowych. W przypadku detekcji poziomu tradycyjne czujniki zazwyczaj oferują ograniczoną dokładność pomiaru i mają trudności z rozróżnieniem poziomu piany w gęstych lub zmiennych typach piany. Z czasem dryft kalibracji może pogorszyć ich precyzję. Operacyjnie czujniki wymagają częstej konserwacji i mogą być trudne do zainstalowania, zwłaszcza wewnątrz zbiorników, w których proces jest dynamiczny i nieprzewidywalny. Ograniczona adaptacja do zmian procesu oraz ryzyko awarii przy bezpośrednim kontakcie z pianą zmniejszają ich przydatność w wymagających warunkach przemysłowych.

Systemy wizyjne detekcji piany

W systemach wizyjnych do detekcji piany stosowane są dwa główne podejścia algorytmiczne: tradycyjne metody matematyczne oraz nowoczesne techniki uczenia maszynowego. Metody matematyczne opierają się na klasycznych technikach przetwarzania

JAK TO DZIAŁA?

Po konwersji do skali szarości stosuje się filtr redukujący szumy, taki jak rozmycie Gaussa, aby zminimalizować wpływ losowych błędów lub artefaktów obecnych na obrazie. W niektórych przypadkach wzmacnia się kontrast obrazu, aby jego ważne cechy były bardziej widoczne. Ostatnim krokiem jest normalizacja, która dostosowuje

NAJLEPSZE ZASTOSOWANIA

dwie elektrody w zbiorniku ciecze przewodzące

piana zamyka obwód prosta detekcja czujnik sygnalizuje obecność piany monitoring podstawowy

czujnik wytwarza pole elektryczne ciecze nieprzewodzące

piana zmienia pojemność detekcja obecności i poziomu

czujnik wykrywa zmianę czyste, stabilne środowiska

czujnik wysyła impulsy ultradźwiękowe pomiar bezkontaktowy

odbicie od piany

detekcja poziomu

czas powrotu = poziom piany duże zbiorniki

obrazu, takich jak progowanie i detekcja krawędzi, podczas gdy metody uczenia maszynowego wykorzystują rozpoznawanie wzorców i sieci neuronowe do osiągnięcia celów detekcji. Każde z podejść ma swoje unikalne zalety. Metody matematyczne oferują przejrzystość i przewidywalność wyników, natomiast uczenie maszynowe doskonale sprawdza się w złożonych, zmiennych warunkach.

Jak przygotować obraz?

Przygotowanie obrazu do detekcji piany rozpoczyna się od wczytania obrazu z kamery do środowiska obliczeniowego, często z użyciem biblioteki OpenCV. Obraz jest zazwyczaj kadrowany na tym etapie, aby ustandaryzować rozdzielczość i skupić się wyłącznie na istotnym obszarze, co pozwala zaoszczędzić zasoby obliczeniowe w kolejnych krokach. Standardowy obraz kolorowy składa się z trzech kanałów – czerwonego, zielonego i niebieskiego – dlatego powszechną praktyką jest konwersja obrazu do skali szarości. Upraszcza to obliczenia, łącząc trzy kanały kolorów w jedną wartość intensywności dla każdego piksela, co skutecznie redukuje obraz do jednej tablicy i usprawnia dalsze przetwarzanie.

wartości pikseli do spójnego zakresu. Dzięki temu obrazy wykonane w różnych warunkach oświetleniowych lub przy odmiennej ekspozycji mogą być przetwarzane w jednolity sposób.

Matematyczne podejścia do detekcji piany

Matematyczne podejścia do detekcji piany opierają się na klasycznych technikach przetwarzania obrazu, które przekształcają surowe obrazy z kamery w użyteczne wyniki detekcji. Metody te są deterministyczne, co oznacza, że ich działanie jest przewidywalne, a wyniki łatwe do interpretacji i dostosowania do specyficznych potrzeb przemysłowych.

Progowanie

Metoda ta analizuje obraz, ustawiając określoną wartość progową intensywności, aby oddzielić pianę od tła. Piksele powyżej lub poniżej tego progu są klasyfikowane jako piana lub brak piany, co jest skuteczne, gdy istnieje wyraźny kontrast między pianą a otoczeniem.

Detekcja krawędzi

Detekcja krawędzi identyfikuje granice piany, podkreślając obszary obrazu, w których występuje nagła zmiana in-

tensywności. Pozwala to systemowi na zarysowanie kształtu i rozmiaru piany, co jest przydatne zarówno do detekcji obecności, jak i pomiaru poziomu.

Progowanie i detekcja krawędzi

Połączenie progowania z detekcją krawędzi pozwala zwiększyć dokładność wykrywania piany. Najpierw progowanie umożliwia izolację odpowiednich obszarów, a następnie na tych fragmentach obrazu stosuje się detekcję krawędzi, aby precyzyjnie wyznaczyć granice i poziomy piany. Takie hybrydowe podejście łączy zalety obu technik, co przekłada się na większą odporność systemu nawet w trudnych warunkach.

Metody uczenia maszynowego

Metody uczenia maszynowego w detekcji piany wykorzystują algorytmy oparte na danych, które potrafią rozpoznawać złożone wzorce na obrazach. Dzięki temu sprawdzają się doskonale w środowiskach, gdzie wygląd piany, warunki oświetleniowe czy tło mogą się zmieniać. W odróżnieniu od tradycyjnych podejść matematycznych, techniki te mają zdolność adaptacji do nowych scenariuszy poprzez uczenie się na reprezentatywnych zbiorach danych.

k-średnich

Algorytm k-means to jedna z najpopularniejszych metod klastrowania bez nadzoru, która grupuje piksele obrazu na podstawie ich podobieństwa, np. intensywności czy koloru. W detekcji piany k-means umożliwia segmentację na obszary odpowiadające pianie oraz tła, a do działania nie wymaga oznaczonych danych treningowych. Takie podejście sprawdza się szczególnie podczas wstępnej segmentacji lub w sytuacjach, gdy brakuje danych z etykietami, choć uzyskane klastry mogą wymagać dalszej interpretacji.

Maszyny wektorów nośnych

Support Vector Machines (SVM) to modele uczenia nadzorowanego, które klasyfikują dane przez wyznaczenie optymalnej granicy (hiperpłaszczyzny) oddzielającej różne klasy. W detekcji piany SVM są najczęściej stosowane

po wcześniejszym wyodrębnieniu cech z obrazu, takich jak tekstura, wzorce krawędzi czy miary statystyczne. Metoda jest szczególnie skuteczna w zadaniach klasyfikacji binarnej i dobrze sprawdza się przy mniejszych zbiorach danych, jednak jej wydajność w dużej mierze zależy od jakości dobranych cech.

Konwolucyjne sieci neuronowe

Convolutional Neural Networks (CNN) to rodzaj głębokiego uczenia zaprojektowany specjalnie do analizy obrazów. Sieci potrafią samodzielnie wyodrębniać istotne cechy z surowych danych, co umożliwia nie tylko wykrywanie obecności piany, lecz także precyzyjny pomiar jej poziomu. CNN doskonale radzą sobie z różnicami w strukturze piany, zmiennym oświetleniem oraz różną perspektywą kamery.

Warto jednak pamiętać, że metody uczenia maszynowego nadzorowanego wymagają dużych ilości oznaczonych danych do treningu i walidacji, a ich proces decyzyjny bywa mniej przejrzysty niż w przypadku tradycyjnych podejść matematycznych. Zazwyczaj potrzebują one także większych zasobów obliczeniowych, zwłaszcza podczas fazy uczenia.

Nowoczesne systemy detekcji piany, które wykorzystują zarówno uczenie maszynowe, jak i klasyczne techniki przetwarzania obrazu, mogą osiągać dużą dokładność oraz odporność, odpowiadającą wymaganiom zastosowań przemysłowych.

Kluczowe parametry systemów wizyjnych Podczas projektowania i wdrażania systemów wizyjnych do detekcji piany należy wziąć pod uwagę kilka istotnych parametrów, aby zapewnić niezawodną i dokładną pracę w środowisku przemysłowym:

Kamery przemysłowe i rozdzielczość Jakość obrazu wejściowego jest fundamentem skuteczności każdego systemu wizyjnego. Kamery przemysłowe o wysokiej rozdzielczości umożliwiają rejestrację większej liczby szczegółów,

co przekłada się na precyzyjniejsze wykrywanie i pomiar piany. Wyższa rozdzielczość zwiększa jednak ilość danych i wymagania obliczeniowe, dlatego należy znaleźć kompromis w zależności od potrzeb aplikacji.

Dodatkowe funkcje, takie jak autofocus czy global shutter, mogą poprawić jakość obrazu i szybkość reakcji systemu. Warto również pamiętać, że w zastosowaniach przemysłowych systemy wizyjne często muszą cechować się wysoką odpornością na pył i zmienne temperatury oraz zapewniać bezawaryjne działanie przez wiele miesięcy bez konieczności restartu.

Stabilne oświetlenie

Stałe oświetlenie ma ogromne znaczenie dla systemów wizyjnych. Zmiany natężenia światła lub odbicia od powierzchni mogą powodować artefakty i obniżać dokładność analizy. Zastosowanie dodatkowych źródeł światła (np. panele LED) lub podświetlania (dla zwiększenia kontrastu) pozwala utrzymać wysoką jakość obrazu niezależnie od warunków zewnętrznych. System powinien być zaprojektowany tak, aby minimalizować wpływ zmian oświetlenia wynikających z cyklu dobowego lub zmian procesu.

Montaż i pozycjonowanie kamery

Kamera powinna być zamocowana stabilnie i solidnie, aby wyeliminować wszelkie ruchy prowadzące do rozmycia obrazu i obniżenia dokładności pomiaru. Należy zamontować ją poza strefą ruchu pracowników, co pozwoli uniknąć przypadkowego zasłonięcia lub zakłóceń w polu widzenia. Ważne jest również, aby kamera miała zapewnioną pełną, nieprzerwaną widoczność monitorowanego obiektu. Odpowiednie pozycjonowanie gwarantuje rejestrację obszaru występowania piany pod właściwym kątem, co minimalizuje zniekształcenia perspektywy.

Kalibracja obrazu wideo

Kalibracja jest niezbędna do przeliczenia pikseli na jednostki rzeczywiste (np. milimetry lub centymetry). Zazwyczaj polega na umieszczeniu znaczników referencyjnych lub obiektów o zna-

nych wymiarach w polu widzenia kamery. Kalibracja umożliwia także korektę zniekształceń obiektywu i efektów perspektywy, co zapewnia, że pomiary poziomu piany są mniej zależne od ustawienia kamery.

Przejrzyste środowisko

Aby systemy wizyjne działały niezawodnie, kamera musi mieć klarowny widok monitorowanego obszaru. Przestrzeń przed obiektywem powinna być

urządzeń i systemów za pomocą sieci cyfrowych, co umożliwia zdalny nadzór, analizę danych i automatyzację procesów w czasie rzeczywistym.

Nowoczesne rozwiązania do detekcji piany nie są odizolowane. Potrafią komunikować się z innymi urządzeniami procesowymi i systemami nadzorczymi. Taka integracja umożliwia monitorowanie w czasie rzeczywistym i szybką reakcję na zmiany w procesie. Przykładowo jeśli system wizyjny wy-

plementacjach w języku Python można zastosować bibliotekę `paho-mqtt` do komunikacji z brokerami MQTT oraz `opcua` do komunikacji z OPC UA. Warto pamiętać, że systemy wizyjne są pełnoprawnymi rozwiązaniami przemysłowymi. Generowane przez nie parametry, takie jak wysokość piany czy jej obecność, należy traktować jako wartości pomiarowe klasy przemysłowej. Aplikacja może wzbogacić przesyłaną wiadomość o istotne meta-

utrzymywana w czystości i wolna od kurzu, zaparowań czy innych zanieczyszczeń, które mogłyby pogorszyć jakość obrazu. Zapewnienie czystej drogi optycznej pozwala systemowi wizyjnemu dokładnie wykrywać pianę i minimalizować ryzyko fałszywych odczytów. W aplikacjach pomiarów piany wewnątrz zbiorników, sam proces (np.  bioproces) może znacząco ograniczać widoczność wewnętrznych ścian zbiornika, co stanowi dodatkowe wyzwanie dla systemu.

Kompromisy i optymalizacja systemu

Często konieczne jest znalezienie kompromisu między jakością obrazu, szybkością przetwarzania a kosztem systemu. W niektórych zastosowaniach korzystniejsze może być rejestrowanie mniejszej liczby wysokiej jakości obrazów, niż pozyskiwanie dużej liczby zdjęć o niższej jakości. System powinien być zoptymalizowany pod kątem konkretnych wymagań detekcyjnych, dostępnej infrastruktury oraz możliwości serwisowych.

Integracja systemów przemysłowych

W dobie Przemysłu 4.0 oraz koncepcji Industrial Internet of Things kluczowe jest zapewnienie płynnej łączności i integracji wszystkich urządzeń w sieci przemysłowej – w tym systemów wizyjnych. IIoT oznacza połączenie maszyn,

kryje niebezpiecznie wysoki poziom piany, może automatycznie powiadomić operatorów przez system SCADA lub urządzenia mobilne, a nawet uruchomić automatyczną logikę procesową w celu ograniczenia ryzyka.

Podłączanie systemów wizyjnych do sieci przemysłowych Typowy system wizyjny składa się z komputera i kamery przemysłowej. Kamera musi być prawidłowo podłączona i rozpoznana przez komputer (w  systemach Linux może pojawić się jako urządzenie typu `/dev/video1`). Po skonfigurowaniu sprzętu można zaimplementować aplikację wizyjną, często rozwijaną z użyciem bibliotek, takich jak OpenCV. Aplikacja zwykle obejmuje cztery główne etapy: pozyskiwanie obrazu z kamery, wstępne przetwarzanie obrazu, analizę obrazu oraz przesyłanie wyników do systemów zewnętrznych. Istnieje kilka sposobów przesyłania wyników detekcji do szerszego środowiska przemysłowego. Tradycyjne protokoły OT, takie jak general I/O, RS-232 czy Modbus, są powszechnie stosowane. Jednak dla większej elastyczności i integracji z nowoczesnymi systemami automatyki zaleca się bezpośrednie połączenie z brokerem MQTT lub serwerem OPC UA. Protokoły te wspierają wymianę danych w czasie rzeczywistym, interoperacyjność i skalowalność, co czyni je idealnymi dla aplikacji Przemysłu 4.0. W im-

dane, takie jak nazwa urządzenia, identyfikator monitorowanego obiektu, typ wartości, znacznik czasu i inne istotne informacje. Takie podejście zapewnia kontekst dla każdego pomiaru. Dla zaawansowanej integracji i przyszłej skalowalności wartości te wraz z metadanymi mogą być enkapsulowane zgodnie ze standardem Module Type Package (MTP), co ułatwia interoperacyjność w modularnych i rozwijających się środowiskach przemysłowych.

Podsumowanie

Wdrażanie nowoczesnych systemów wizyjnych w przemyśle to nie tylko odpowiedź na bieżące wyzwania związane z detekcją piany, ale także krok w stronę przyszłości zautomatyzowanej i inteligentnej produkcji. Integracja zaawansowanych technologii, takich jak analiza obrazu, uczenie maszynowe czy komunikacja w ramach IIoT, otwiera nowe możliwości optymalizacji procesów, zwiększania bezpieczeństwa oraz podnoszenia jakości produktów. Inwestowanie w innowacyjne rozwiązania wizyjne to krok w stronę zwiększenia konkurencyjności i rozwoju przedsiębiorstwa. Warto nieustannie poszukiwać nowych zastosowań oraz doskonalić wdrażane systemy, aby w pełni wykorzystać potencjał, jaki oferuje cyfrowa transformacja przemysłu.

Aleksander Kołodziejczyk A4BEE

MACIEJ DUDEK

radca prawny, partner

SKP Ślusarek Kubiak Pieczyk

HUBERT ARMATA

prawnik

SKP Ślusarek Kubiak Pieczyk

Systemy wizyjne a prawo UE RODO, AI

Act i zastosowania sektorowe

Systemy wizyjne stały się nieodłącznym elementem współczesnej przestrzeni publicznej i prywatnej. Zarówno podmioty publiczne, jak i prywatne dążą do zapewnienia bezpieczeństwa oraz efektywności świadczenia usług. Korzystają one z ciągle postępującego rozwoju technologicznego związanego w szczególności z rozwojem sztucznej inteligencji, dzięki której monitoring jest dużo dokładniejszy i tym samym zbiera więcej danych. Rezultatem powstawania coraz bardziej zaawansowanych systemów wizyjnych oraz wzrostu ich popularności stało się zwiększenie ryzyka naruszenia praw i wolności jednostek – w szczególności prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. W odpowiedzi na wzrost zagrożenia w wymienionym obszarze, na poziomie Unii Europejskiej powstały akty prawne, które miały na celu przeciwdziałanie pojawiającym się zagrożeniom.

System wizyjny, inaczej system monitoringu wizyjnego (CCTV – Closed Circuit Television) jest zespołem urządzeń, które służą do rejestrowania, przesyłania, przetwarzania obrazu, ale coraz częściej również dźwięku. Celem działania systemu wizyjnego jest zapewnienie bezpieczeństwa i utr walenie zdarzeń przez nadzór i kontrolę określonej przestrzeni. Do systemów wizyjnych zaliczamy:

• kamery – urządzenia rejestrujące obraz,

• rejestratory DVR/NVR – urządzenia zapisujące obraz z kamer,

• monitory – ekrany przedstawiające aktualny obraz z kamer,

• okablowanie i zasilanie – przewody przesyłające sygnał video i zasilające kamery,

• oprogramowanie – system, za pomocą którego możemy zarządzać monitoringiem.

Systemy wizyjne a Rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO) Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych 2016/679, powszechnie znane jako RODO, jest fundamentalnym aktem prawnym, który reguluje przetwarzanie danych osobo-

wych w Unii Europejskiej, w tym także w kontekście przetwarzania danych osobowych w ramach wykorzystywania monitoringu wizyjnego. Kamery monitorujące przestrzeń publiczną i prywatną bardzo często rejestrują wizerunki osób fizycznych, umożliwiając ich identyfikację, co bezpośrednio podlega pod definicję danych osobowych w rozumieniu art. 4 pkt 1 RODO. Administratorzy takich systemów zobowiązani są zatem do zapewnienia zgodności prowadzonej działalności z zasadami przetwarzania danych osobowych, które określają w szczególności przepisy RODO. Muszą zadbać w szczególności o legalność, rzetelność, przejrzystość i celowość przetwarzania danych, a także zapewnić minimalizację zbieranych danych oraz ograniczenie czasowe ich przechowywania. Na każdym etapie mają również bezwzględny obowiązek zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa przetwarzanych danych, przez stosowanie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w tym celu.

Zgodnie z przepisami RODO przetwarzanie danych osobowych możliwe jest wyłącznie w przypadku istnienia przynajmniej jednej podstawy prawnej przetwarzania. Podstawą prze -

twarzania danych osobowych w ramach systemów wizyjnych używanych przez podmioty prywatne jest przede wszystkim prawnie uzasadniony interes administratora – art. 6 ust. 1 lit. f) RODO. Prawnie uzasadniony interes administratora musi być jednak realny oraz uzasadniony istnieniem rzeczywistego zagrożenia przed rozpoczęciem monitoringu. Z punktu widzenia użytkownika systemu wizyjnego, szczególnie ważne jest poinformowanie osób trzecich o istniejącym monitoringu na danej przestrzeni (art. 13 RODO). Informacja o prowadzonym monitoringu, np. w formie tabliczki/znaku, powinna być zwięzła, przejrzysta i zrozumiała dla potencjalnej osoby objętej monitoringiem. Konieczne jest również umieszczenie pełnej informacji już w obrębie przestrzeni monitorowanej. Niedopełnienie obowiązku informacyjnego stanowi naruszenie zasad ochrony danych osobowych.

Jak system wizyjny został uregulowany w AI Act?

Akt o sztucznej inteligencji (AI Act), który wszedł w życie w ubiegłym roku, stanowi pierwszą na świecie próbę kompleksowej regulacji systemów opartych na AI, w tym również tych stosowanych w ramach systemów wizyjnych. AI Act wprowadza kilkupoziomową klasyfikację ryzyka dla systemów sztucznej inteligencji, która dzieli się na systemy AI nieakceptowalnego ryzyka, wysokiego ryzyka, ograniczonego ryzyka oraz minimalnego ryzyka.

Pierwszy poziom, związany z najbardziej rygorystycznymi przepisami, odnosi się do tzw. zakazanych systemów AI, wymienionych w art. 5 AI Act. Wśród nich należy wspomnieć o tych, które mogą odnosić się do wykorzystywania systemów wizyjnych, zarówno przez podmioty prywatne, jak i publiczne. Są to:

• zdalne systemy identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym w przestrzeni publicznej,

• systemy oceny społecznej,

• systemy do kategoryzacji biometrycznej,

• systemy do rozpoznawania emocji w miejscu pracy i w szkole.

Wymienionych systemów, zgodnie z art. 5 AI Act, nie można wprowadzać do obrotu na r ynku unijnym, oddawać do użytku, a także wykorzystywać na własny użytek.

Zastosowanie systemów wizyjnych w wybranych sektorach

Wykorzystywanie monitoringu w miejscu pracy jest kontrowersyjne, ze względu na konieczność wyważenia ryzyka naruszania prywatności pracowników z jednej strony, a z drugiej potrzeby ochrony mienia pracodawcy i zapewnienia bezpieczeństwa w obrębie zakładu pracy. Zgodnie z art 22 [2] Kodeksu pracy, w Polsce monitoring może być stosowany, jeżeli jest to niezbędne do realizacji określonych celów, takich jak zapewnienie porządku, bezpieczeństwa, ochrona tajemnic przedsiębiorstwa czy kontrola dostępu do obiektów. Pracodawca zobowiązany jest do uprzedniego poinformowania pracowników o wprowadzeniu monitoringu oraz do wskazania celu, zakresu oraz sposobu wykorzystywania systemu wizyjnego w regulaminie pracy lub obwieszczeniu. Monitoring nie powinien obejmować określonych przestrzeni, takich jak np. pomieszczenia sanitarne, szatnie, stołówki czy palarnie.

Kolejnym sektorem, gdzie wykorzystywanie systemu wizyjnego wiąże się z kontrowersjami co do zgodności z przepisami prawa, są placówki służby zdrowia. W kontekście służby zdrowia, systemy wizyjne wykorzysty-

wane są przede wszystkim w celu zapewnienia bezpieczeństwa personelu medycznego i pacjentów oraz ochrony infrastruktury szpitalnej. Jego stosowanie musi jednak odbywać się w zgodzie z przepisami RODO oraz przepisami szczególnymi. Monitoring pomieszczeń placówek służby zdrowia może skutkować przetwarzaniem danych wrażliwych, tj. danych o zdrowiu, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na art . 9 ust. 2 lit . h) RODO, zgodnie z którym przetwarzanie danych dotyczących zdrowia dopuszczalne jest tylko, gdy jest to niezbędne do zapewnienia opieki zdrowotnej lub leczenia, przy jednoczesnym wdrożeniu właściwych środków zabezpieczających (np. obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej).

Podsumowanie

Wprowadzenie monitoringu wizyjnego, stanowiącego narzędzie coraz częściej wykorzystywane w różnych obszarach, wiąże się z istotnymi kwestiami prawnymi w obrębie danych osobowych. Stosowanie monitoringu musi być zgodne przede wszystkim z regulacjami unijnymi, takimi jak RODO oraz AI Act. Przepisy tych aktów prawnych, dotyczące wykorzystywania systemów wizyjnych, wskazują, że granicę legalności działania tego rodzaju narzędzia stanowi poszanowanie prawa do pr ywatności, kryterium, którym należy się kierować podczas wdrażania takiego systemu na użytek prywatny, przedsiębiorstwa lub użytek publiczny.

Specjalizuje się w zagadnieniach prawa autorskiego, IT i nowych technologii, ochrony danych osobowych. Nieobce jest mu także prawo filmowe i prasowe, prawo reklamy oraz ochrony dóbr osobistych. Reprezentuje klientów w sporach sądowych związanych z ochroną dóbr osobistych. Kontakt: m.dudek@skplaw.pl. Strony internetowe: www.skplaw.pl, www.skpipblog.pl.

HUBERT ARMATA

Specjalizuje się w zagadnieniach prawa własności intelektualnej, prawa nowych technologii oraz ochrony dóbr osobistych. Dodatkowo interesuje się prawem konkurencji. Kontakt: h.armata@skplaw.pl. Strony internetowe: www.skplaw.pl, www.skpipblog.pl.

MACIEJ DUDEK

NIKODEM ŚWIDERGAŁ

wspólnik, radca prawny

R&D Tax Hub Słomak Świdergał sp.j.

Podatki i ulgi w działalności badawczo-rozwojowej

Benjamin Franklin powiedział: „Pewne są tylko śmierć i podatki”. Czy aby na  pewno? Przynajmniej w  tej drugiej kategorii możemy Państwa pozytywnie zaskoczyć. W  naszym prawie podatkowym, w  przypadku podatku dochodowego, istnieją przepisy zawarte wprost w ustawach, które pozwalają otrzymać zwrot podatku dochodowego, w tym zapłaconego w latach poprzednich. Co bardzo istotne, nie mówimy tu  o kreatywnej optymalizacji, ale o  rozwiązaniach wynikających wprost z  przepisów. Takim mechanizmem jest ulga podatkowa dla działalności badawczo-rozwojowej.

Na wstępie wytłumaczmy, czym jest działalność badawczo-rozwojowa, tak aby mogli Państwo sami ocenić, czy możecie skorzystać z tej ulgi. Zacznijmy od teorii. Definicja zawarta w ustawach PIT, CIT oraz prawie o szkolnictwie wyższym zawiera dwie kategorie. Działalność B+R oznacza działalność twórczą, obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób syste-

matyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz ich wykorzystania do tworzenia nowych zastosowań. Skupmy się na drugiej z nich – pracach rozwojowych. Prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności (w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania) do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług (z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń – tak to wygląda w ustawach).

Kryteria działalności badawczo-rozwojowej Jeśli przeniesiemy powyższe definicje na działalność firm zajmujących się opracowywaniem rozwiązań z zakresu automatyki przemysłowej, okazuje się, że w praktyce firm ich działalność w przeważającej części stanowi działalność badawczo-rozwojową. W praktyce, realizacja dla klienta każdej nowej maszyny, stanowiska czy linii produkcyjnej albo programowanie robotów, za każdym razem wymaga odrębnego, indywidualnego podejścia, podczas którego tworzone jest prototypowe rozwiązanie – nowy produkt. Właśnie taki nowy pro-

dukt stanowi podstawę dla rozliczenia ulgi podatkowej dla działalności badawczo-rozwojowej.

Opracowanie nowych rozwiązań z zakresu automatyki przemysłowej stanowi praktycznie zawsze działalność rozwojową. Aby powstał nowy prototyp trzeba wykorzystać własną wiedzę, zaprojektować od podstaw dane rozwiązanie, niejednokrotnie poświęcić wiele dni, aby wymyślić, jak ma wyglądać i funkcjonować dana maszyna, tak by później zaoferować to rozwiązanie klientowi. Następnie przygotować dokumentację projektową i zintegrować różne komponenty automatyki (a niejednokrotnie okazuje się, że pierwotne założenia nie działają lub wymagają poprawy). Te wszystkie elementy stanowią działalność badawczo-rozwojową.

Zasady rozliczeń

Skoro już określiliśmy, że prowadzona działalność jest działalnością B+R, czas przejść do korzyści, jakie można osiągnąć na gruncie podatków. Wspomniana na wstępie ulga dla działalności badawczo-rozwojowej to rozwiązanie, które umożliwia wielokrotne ujęcie w kosztach określonych wydatków związanych z opracowaniem nowych produktów.

Co bardzo istotne, w różnych latach występowały różne wartości dodatko-

wego odliczenia kosztów dla różnych kategorii wydatków. Przykładowo:

• od 2019 r. możemy odliczyć od podstawy opodatkowania dodatkowe 100 % kosztów związanych z zakupem materiałów i surowców,

• w latach 2019–2021 mogliśmy odliczyć dodatkowe 100 % kosztów związanych z wynagrodzeniami pracowników, a od 2022 r. możemy odliczyć dodatkowe 200 % tej kategorii kosztów.

Celowo wskazałem tutaj rok 2019, ponieważ ulgę B+R można rozliczyć wstecz, do każdego projektu realizowanego przez Państwa od 2019 r. Jest to związane z okresem przedawnienia podatków. W konsekwencji, do końca 2025 r. można złożyć dokumentację do rozliczenia projektów realizowanych od 2019 r. Od stycznia 2026 r. zakres ten przesunie się na rok 2020.

Tym samym przykładowo wydatek na nabycie kamery wizyjnej wynoszący 50 000 zł, stanie się kosztem podatkowym w wysokości 100 000 zł. Nabycie robota przemysłowego za 150 000 zł stanie się kosztem podatkowym wynoszącym 300 000 zł. W ten sposób zwiększą się koszty podatkowe opracowanego prototypu, które będą miały wpływ jedynie na wartość należnego podatku dochodowego, co spowoduje znaczne jego zmniejszenie.

Co bardzo ważne, dodatkowe rozliczenie kosztów dotyczy jedynie wyniku podatkowego. Nie obciąża ono w żaden sposób zysku firmy, a w roku rozliczenia ulgi i zwrotu podatku, zwiększa ten zysk o wartość ulgi i oczywiście ta część zysku nie jest już opodatkowana.

Kategorie kosztów

W tym miejscu należy zaznaczyć, że przepisy przewidują określone kategorie kosztów, które mogą być rozliczone w ramach ulgi B+R. Należą do nich:

• wynagrodzenia w ramach umowy o pracę, w tym wynagrodzenia osób realizujących umowy zlecenia lub umowy o dzieło; niestety do tej kategorii nie możemy zaliczyć umów B2B – mówimy tu o wynagrodzeniach osób zaangażowanych w realizację nowych produktów;

• materiały i surowce użyte do opracowania nowego produktu – w tym

przypadku mowa o szerokiej kategorii kosztów, od zaawansowanych komponentów automatyki, jak czujniki, sterowniki, ramiona robotyczne, kończąc na śrubkach i uszczelkach.

Pozwolę sobie pominąć pozostałe kategorie kosztów, ponieważ nasza praktyka w rozliczaniu ulgi B+R pokazuje, że w większości przypadków opisane koszty występują najczęściej i wystarczą na odzyskanie zapłaconego podatku.

Kluczowym elementem jest przedłożenie do Urzędu Skarbowego odpowiedniej ewidencji kosztów. Do każdego z projektów powinny być w niej przypisane poszczególne koszty. Ponadto musimy mieć na uwadze, że ulga B+R stanowi wyzwanie dla pracowników Urzędu Skarbowego. Nie mają oni wiedzy merytorycznej dotyczącej automatyki przemysłowej, a przez to po stronie podatnika leży odpowiednie przedstawienie prowadzonej działalności i realizowanych projektów. W tym zakresie najlepszym rozwiązaniem, które zawsze realizujemy, będzie pozyskanie indywidualnej interpretacji podatkowej, w której opisane będą projekty oraz metodyka pracy firmy. Na podstawie tych informacji Krajowa Informacja Skarbowa wydaje interpretację podatkową, w której określa, czy prowadzona przez Państwa działalność umożliwia skorzystanie z ulgi B+R. Interpretacja po pierwsze stanowi źródło informacji dla pracownika Urzędu skarbowego, który otrzyma wniosek o rozliczenie ulgi, a po drugie ma funkcję zabezpieczającą dla Państwa jako naszego klienta. Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej nie może wyrządzić dla wnioskodawcy szkody.

Opisana ulga podatkowa dla działalności badawczo-rozwojowej stanowi

NIKODEM ŚWIDERGAŁ

skuteczny sposób na odzyskanie zapłaconego podatku dochodowego. Nasza kancelaria współpracuje w przeważającej mierze z branżą automatyki przemysłowej, w której możemy pochwalić się samymi sukcesami w rozliczaniu ulgi. Poza wiedzą prawniczą dysponujemy zapleczem finansowym i technicznym, które umożliwia kompleksową obsługę i doradztwo w procesie rozliczenia.

Inne narzędzia obniżania kosztów

Należy zaznaczyć, że ulga B+R jest pierwszą z ulg dostępnych dla działalności innowacyjnej. Istnieją również inne rozwiązania, które umożliwiają obniżenie kosztów zatrudnienia lub kosztów produkcji seryjnej. Dodatkowo zawsze indywidualnie przyglądamy się kosztom ponoszonym przez naszych klientów, tak aby w sposób zgodny z przepisami zapewnić jak największy zwrot.

W ten sposób w ramach współpracy z naszą kancelarią, nasi klienci odzyskiwali podatek dochodowy zapłacony w latach poprzednich, do czego i Państwa zachęcamy. W większości przypadków odzyskiwaliśmy cały zapłacony podatek, który firmy mogą wykorzystać m.in. na rozwój lub nowe inwestycje. W tym zakresie ulgi podatkowe mogą być konkurencyjne dla programów dotacyjnych. Zapewniają one nowe źródło finansowania, dostępne dla każdej firmy zarówno dla jednoosobowych działalności gospodarczych, jak i dla dużych spółek akcyjnych. Zapraszamy Państwa do współpracy, niezobowiązującej rozmowy, podczas której przeanalizujemy możliwości uzyskania przez Państwa ulgi badawczo-rozwojowej.

Radca prawny i współzałożyciel kancelarii R&D TaxHub. Od sześciu lat specjalizuje się w rozliczeniach ulg podatkowych m.in. dla branży automatyki przemysłowej. Przeprowadzał procesy rozliczenia ulgi B+R i reprezentował w kontaktach z Urzędami Skarbowymi zarówno duże spółki, jak i jednoosobowe działalności. Dzięki współpracy z jego kancelarią wielu przedsiębiorców pozyskało nowe, nieznane dotychczas źródło finansowania dla realizacji własnych inwestycji lub bieżącej działalności. W branży automatyki przemysłowej widzi największego beneficjenta szerokiego katalogu ulg podatkowych dla działalności innowacyjnej. Kontakt: nikodem.swidergal@taxhub.pl, tel. 694 763 152. Strona internetowa: taxhub.pl

JAROSŁAW MARKIETA

rzecznik patentowy europejski rzecznik patentowy zawodowy pełnomocnik przed EUIPO pełnomocnik przed Jednolitym Sądem Patentowym (UPC)

Strategie obronne – wyjście poza zakres patentu

Jak

bronić się przed atakiem patentowym?

Część II

W pierwszym artykule z cyklu

„Strategie obronne”, który ukazał się w numerze 1-2/2025 (str. 58) była mowa o potrzebie monitorowania publikacji patentowych konkurencji. Może więc się zdarzyć, że znajdziemy patent, który wyda się zagrożeniem dla naszej działalności. Takiej sytuacji nie należy ignorować, ale poddać wnikliwej analizie.

Wpier wszej kolejności należy ustalić, czy taki patent obowiązuje na terytorium Polski i kto jest uprawnionym. Każdy patent można zidentyfikować po jego numerze, a jego stan prawny oraz dane dotyczące uprawnionego dostępne są w jawnym rejestrze patentowym. Z uwagi na terytorialność prawa z patentu, zasadą wywodzącą się jeszcze z XIX w. Konwencji Paryskiej o własności przemysłowej, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązują patenty udzielone przez Urząd Patentowy RP, tzw. patenty krajowe oraz patenty europejskie, które wywołują skutek na terytorium RP po dopełnieniu wymogów formalnych związanych ze złożeniem tłumaczenia patentu europejskiego na język polski (tzw. walidowane w Polsce patenty europejskie). Rejestry tych patentów i ich treść są jawne i dostępne na stronach internetowych Urzędu Patentowego RP. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie obowiązują natomiast patenty amerykańskie, francuskie, niemieckie czy brytyjskie.

Patent a zgłoszenie patentowe

Mając numer publikacji, możemy sprawdzić w bazach Urzędu Patento-

wego RP, czy patent został już udzielony, czy jest to tylko opublikowane zgłoszenie patentowe, które jeszcze nie generuje pełnych uprawnień po stronie podmiotu zgłaszającego wynalazek do ochrony. W przypadku udzielonego patentu możemy zweryfikować jego stan prawny i ustalić, czy patent pozostaje w mocy. Względem każdego patentu co roku należy wnosić opłaty za ochronę. Opłaty te rosną z każdym rokiem i niekiedy uprawnieni z patentu zaprzestają utrzymywania swoich patentów w mocy. Jest to o tyle ważne, iż wynalazek, dla którego patent wygasł z powodu niewniesienia opłaty rocznej w terminie, a także wynalazek, dla którego upłynął 20-letni okres ochrony, przechodzi do domeny publicznej i co do zasady każdy może z niego korzystać. Bywa, że uprawniony z patentu – świadomie lub nie – przedstawia w obrocie gospodarczym informacje o przysługującym mu prawie, w sytuacji gdy prawo to wygasło, albo jest na etapie zgłoszenia i finalnie prawo nie zostaje udzielone. Takie zachowanie może zostać zakwalifikowane jako czyn nieuczciwej konkurencji określony w art. 14 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji lub jako czyn z art. 307 ustawy Prawo własności przemysłowej podlegający odpowiedzialności karnej.

W YJŚCIE POZA ZAKRES PATENTU, CZYLI OBEJŚCIE PATENTU, POLEGA

NA TAKIEJ MODYFIKACJI KONSTRUKCJI

URZĄDZENIA LUB WYTWORU, ABY

WYELIMINOWAĆ ILOŚCIOWO LUB

JAKOŚCIOWO PRZYNAJMNIEJ

JEDNĄ Z CECH WYSTĘPUJĄCYCH

W ZASTRZEŻENIU NIEZALEŻNYM.

Reasumując, zagrożenie dla prowadzenia działalności gospodarczej stanowią terminowo opłacone patenty udzielone skutecznie w odniesieniu do terytorium, na którym jest prowadzona działalność. Potencjalne zagrożenie stanowią też zgłoszenia patentowe, które oczekują na udzielenie ochrony, pod warunkiem, że patent zostanie udzielony.

Zakres patentu i ryzyko naruszenia

Drugim kluczowym zagadnieniem jest ustalenie, co dokładnie jest chronione patentem. Ma to na celu potwierdzenie, czy nasze wytwory, urządzenia lub stosowane w działalności gospodarczej procesy – np. produkcji – wchodzą w zakres tego patentu, a tym samym naruszają przyznaną im wyłączność. Zakres przedmiotowy patentu definiują zastrzeżenia patentowe – jest to osob na część dokumentu patentowego, zawarta w opisie patentowym.

Z punktu widzenia granic ochrony istotne są zastrzeżenia patentowe niezależne, czyli te, które nie odnoszą się w swojej treści do innych zastrzeżeń. W patencie może być kilka takich zastrzeżeń, co oznacza, że patent chroni kilka wynalazków, np. w kategorii urządzenia i sposobu. W analizie zakresu wyłączności każde zastrzeżenie niezależne należy traktować osobno, jako osobny zakres wyłączności przyznanej patentem.

Ilościowe i jakościowe wyjście poza zakres ochrony

Jeśli w wyniku analizy patentu zostanie przykładowo ustalone, że produkowane urządzenie wkracza w zakres

patentu zdefiniowany przez którekolwiek z zastrzeżeń niezależnych, pozostają dwie drogi – przyjrzeć się patentowi i spr óbować podważyć jego ważność albo przyjrzeć się urządzeniu i znaleźć taką jego modyfikację, która postawi to urządzenie poza zakres patentu – czyli pozwoli wyjść poza zakres patentu. W tym miejscu skupimy się na urządzeniu. Celem jest spojrzenie na urządzenie z perspektywy zastrzeżeń patentowych i sprawdzenie, czy możliwe jest takie jego zmodyfikowanie, aby wyeliminować jedną z zastrzeganych cech patentu blokującego prowadzenie działalności. Nie chodzi tu o samo zastąpienie cechy urządzenia inną, ekwiwalentną cechą techniczną, ale o takie przeprojektowanie czy zmodyfikowanie urządzenia, aby cecha ta w nim nie występowała. Nie jest to zadanie proste, ale często najszybsze i skuteczne. Usunięcie cechy stanowi podejście ilościowe do wychodzenia poza zakres ochrony.

W tym miejscu należy pochylić się nad kwestią tego, co oznacza wyeliminowanie cechy zastrzeżenia i dlaczego

zastąpienie jednej cechy jej ekwiwalentem technicznym nie powoduje obejścia patentu. Ta druga ścieżka reprezentuje jakościowy sposób wyjścia poza zakres ochrony. Zastępujemy cechę zastrzeżenia lub zespół cech innymi, które jednak nie stanowią ekwiwalentów technicznych cech zastrzeżenia, a prowadzą do nowego rozwiązania problemu obok opatentowanego wynalazku.

Doktryna ekwiwalentów

W systemie prawa patentowego zastosowanie ma tzw. doktryna ekwiwalentów technicznych. Została ona wprowadzona przez Protokół Interpretacyjny do Art . 69 Konwencji o udzielaniu patentów europejskich, a stosowana jest również w odniesieniu do patentów krajowych z uwagi na obecność art. 63 ust. 2 (zdanie drugie) ustawy Prawo własności przemysłowej, zezwalającej na dokonywanie wykładni zastrzeżeń patentowych. W ramach doktryny ekwiwalentów stwierdza się, że zakres patentu nie powinien być interpretowany w taki sposób, że przez zakres ochrony rozumie się zakres określony ściśle literalnym znaczeniem sformułowań użytych w zastrzeżeniach, przy czym opis i r ysunki mają służyć jedynie wyjaśnieniu niejasności stwierdzonych w zastrzeżeniach. Zakres ochrony nie powinien też być rozumiany w taki sposób, że zastrzeżenia służą jedynie jako wskazówka i że faktyczna przyznana ochrona może obejmować to, co w ocenie znawcy z danej dziedziny według opisu i r ysunków było zamierzeniem właściciela patentu.

MA JĄC NUMER PUBLIKACJI, MOŻEMY

SPRAWDZIĆ W BAZACH URZĘDU

PATENTOWEGO RP, CZY PATENT

ZOSTAŁ JUŻ UDZIELONY, CZY JEST TO TYLKO OPUBLIKOWANE ZGŁOSZENIE

PATENTOWE, KTÓRE JESZCZE NIE

GENERUJE PEŁNYCH UPRAWNIEŃ PO

STRONIE PODMIOTU ZGŁASZAJĄCEGO

WYNALAZEK DO OCHRONY.

Przeciwnie, zakres patentu należy interpretować w taki sposób, że określa on stanowisko między tymi dwoma skrajnościami, które łączy w sobie słuszną ochronę dla właściciela patentu z uzasadnionym stopniem pewności prawnej dla osób trzecich.

W oparciu o istniejącą literaturę przedmiotu oraz mając na uwadze ograniczoną liczbę istniejących orzeczeń sądowych dotyczących praktycznego aspektu stosowania doktryny ekwiwalentów technicznych w sprawach o naruszenie patentów, w celu interpretacji zakresu zastrzeżenia patentowego z uwzględnieniem ekwiwalentnych cech zastrzeżenia sugeruję posłużyć się teorią przedstawioną w Wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2012 r. I ACa 612/12. Brzmi ona: „Ekwiwalentne w stosunku do rozwiązania objętego zastrzeżeniami patentowymi jest rozwiązanie, w którym środek techniczny określony w zastrzeżeniach patentowych zastąpiono innym, wywołującym jednak powstanie takiego samego (zamierzonego) efektu jak rozwiązanie zastrzegane, przy czym dla przeciętnego znawcy zastosowanie tego innego (ekwiwalentnego) środka nie wymaga wkładu twórczego, jest bowiem w istocie urzeczywistnieniem pomysłu zawartego w zastrzeżeniach patentowych. Dla przeciętnego znawcy będzie to więc stanowić «równoważne odchylenie» czy «wariację» rozwiązania zastrzeganego. Ekwiwalentność przejawia się w tym, że za-

JAROSŁAW MARKIETA

Z wykształcenia magister inżynier automatyk o specjalności robotyka. Zawodowo od 2003 r. zajmuje się wsparciem przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych w zakresie prawa własności przemysłowej, stopniowo uzyskując uprawnienia do występowania przed Urzędem Patentowym RP oraz bezpośrednio przed Europejskim Urzędem Patentowym (EPO), Europejskim Urzędem ds. Ochrony Własności Intelektualnej (EUIPO) i Biurem Międzynarodowym Światowej Organizacji Ochrony Własności Intelektualnej (IB/WIPO). Pełnomocnik przed Jednolitym Sądem Patentowym (UPC). Z sukcesem reprezentował uprawnionych z patentów w postępowaniach sądowych dotyczących egzekwowania naruszonych praw patentowych. W ramach aplikacji rzecznikowskiej organizowanej przez Polską Izbę Rzeczników Patentowych prowadzi wykłady w zakresie oceny przesłanek zdolności patentowej, zasad redagowania opisu patentowego, oraz postępowań międzynarodowych. Autor zadań egzaminacyjnych i członek Komisji Egzaminacyjnej Polskiej Izby Rzeczników Patentowych. Członek stowarzyszeń oraz organizacji międzynarodowych zrzeszających zawodowych pełnomocników zajmujących się ochroną własności przemysłowej.

Kontakt: jarek.markieta@ipandlaw.com. Strona internetowa: www.ipandlaw.com.

tentowych), to uznaje się je za objęte ochroną patentową”. Można zatem wyprowadzić trzy przesłanki oceny, czy proponowana cecha jest równoważna wskazanej w zastrzeżeniu:

• cecha równoważna technicznie musi zapewniać tę samą funkcję lub efekty techniczne, co cecha zastrzeżenia,

• cecha ta musi być oczywista dla osoby z wiedzą specjalistyczną w danej dziedzinie,

• cecha równoważna musi wnosić równy wkład do wkładu cechy z zastrzeżenia – jej zastąpienie nie może spowodować zmiany ograniczenia występowania efektów technicznych całego rozwiązania.

OPINIE DOKTRYNY SĄ DALEKIE

OD JEDNOMYŚLNOŚCI I ISTNIEJĄ SPORY

CO DO TEGO, W KTÓRYM MOMENCIE

NALEŻY BADAĆ OCZYWISTOŚĆ CECHY

TECHNICZNEJ, CZYLI ASPEKT CZASOWY PROBLEMU.

miast niektórych cech zastrzeganych rozwiązanie ma cechy równoważne. Na gruncie teorii ekwiwalentów, choć rozwiązanie przeciwstawiane opatentowanemu różni się od niego (od jego cech wskazanych w zastrzeżeniach pa-

Aspekt czasowy

Opinie doktryny są dalekie od jednomyślności i istnieją spory co do tego, w k tórym momencie należy badać oczywistość cechy technicznej, czyli aspekt czasowy problemu.

Pojawia się pytanie, czy równoważność techniczna musi być oczywista dla osoby biegłej w danej dziedzinie w dniu zgłoszenia wynalazku czy w dniu dokonywania oceny (tj. długo po udzieleniu patentu). Osobiście skłaniam się do poglądu, że oceny, czy cecha jest ekwiwalentna, powinno się dokonywać w dacie aktualnej. Przemawia za tym aktualność rozważanej kwestii.

Mając na uwadze jakościowe wyjście poza zakres patentu, przez zastąpienie cech występujących w zastrzeżeniu winniśmy być przekonani, że proponowane cechy nie spełniają przesłanek uznania ich za cechy ekwiwalentne i tym samym przemawiają za u znaniem nowego rozwiązania za inne od zastrzeganego.

Podsumowanie

Wyjście poza zakres patentu, czyli obejście patentu, polega na takiej modyfikacji konstrukcji urządzenia lub wytworu, aby wyeliminować ilościowo lub jakościowo przynajmniej jedną z cech występujących w zastrzeżeniu niezależnym. Działanie takie jest całkowicie zgodne z duchem oraz literą prawa patentowego i przyczynia się do rozwijania innowacji, które są stymulowane prawnie przez sam system patentowy. Rozwiązanie obchodzące patent może być rozwiązaniem nowym, nieoczywistym i samo w sobie może być wynalazkiem podlegającym opatentowaniu.

Uchwyty czujników do dociskaczy

Dociskacze szybkomocujące to kluczowe uchwyty stosowane w różnych gałęziach przemysłu, umożliwiające szybkie, pewne i powtarzalne mocowanie elementów. Są stosowane m.in. podczas obróbki metali, drewna, tworzyw sztucznych oraz w montażu i spawaniu konstrukcji.

Firma Elesa+Ganter wprowadziła do swojej oferty nowość w grupie dociskaczy szybkomocujących, a mianowicie uchwyty czujników GN 801.3 oraz GN 801.4 (z czujnikiem/ bez czujnika). Umożliwiają one łatwe i precyzyjne zamocowanie czujników w dociskaczach, co pozwala na automatyzację procesów i zwiększenie kontroli nad ich położeniem. Dzięki temu można monitorować stan docisku w czasie rzeczywistym w procesie produkcyjnym, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo i niezawodność operacji (fot. 1).

Prosty montaż i działanie

Uchwyty czujników są kompatybilne zarówno z dociskaczami pionowymi, jak i poziomymi o wielkościach 130 i 230 i są przeznaczone zarówno do docisków z przylgą poziomą GN 810.3, jak i do tych z przylgą pionową GN 810.4.

szybkomocujących

Montaż uchwytów jest szybki i intuicyjny. Kątownik montażowy pozwala zamontować czujnik po obu stronach dociskacza. Czujnik jest wkładany do otworu w uchwycie montażowym zgodnie z wybraną stroną, a jego głębokość jest regulowana i ustalana za pomocą nakrętek. Regulacja następuje w taki sposób, aby dźwignia zaciskowa niezawodnie przełączała go w pozycji otwartej i zamkniętej dociskacza. Czujnik wyposażony jest w trójstykowe złącze M8, działa w zakresie napięcia stałego 10–36 V i sygnalizuje prawidłowe położenie zacisku zarówno za pomocą diody LED, jak i sygnału elektrycznego.

Podsumowanie

Dociskacze szybkomocujące, w połączeniu z uchwytami czujników GN 801.3 i GN 801.4, ułatwiają auto-

matyzację procesów mocowania detali. Firma Elesa+Ganter umożliwia wybór między samodzielnym uchwytem czujnika a kompletnym systemem uchwytu razem z czujnikiem. Zastosowanie uchwytów z czujnikami pozwala na jednoczesną automatyzację i precyzyjną kontrolę procesów produkcyjnych. Wprowadzenie tych nowości na r ynek to kolejny krok w stronę jeszcze bardziej efektywnych i niezawodnych systemów mocujących.

ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o. ul. Słoneczna 42A, Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel. 22 737 70 47

pomoc techniczna: tel. 887 420 800

e-mail: egp@elesa-ganter.com.pl www.elesa-ganter.pl

Fot. 1. Uchwyty czujników GN 801.3 oraz GN 801.4

Bezpieczeństwo, cyberbezpieczeństwo i innowacje

– relacja z konferencji Pilz 2025

Czego potrzebuje dziś przemysł, by gwarantować konkurencyjność i – co najważniejsze – bezpieczeństwo? Odpowiedzi padły podczas dorocznej konferencji Pilz. Omówiono szeroki zakres tematów – począwszy od danych finansowych dotyczących 2024 r., przez globalne regulacje prawne i praktyczne studia przypadków z cyberbezpieczeństwa, aż po bezpieczne wykorzystanie wodoru, nowatorskie czujniki radarowe i miniaturowe blokady gwarantujące efektywną i bezpieczną automatyzację.

W2024 r. Grupa Pilz zmierzyła się z trudną ogólną sytuacją ekonomiczną. Jak zakomunikowała Susanne Kunscher, członek zarządu w  Pilz GmbH & Co KG, rok finansowy 2024 zamknięto obrotami wysokości 341 mln euro, co oznacza spadek o  21 % wobec rekordowej passy 2023 r Wzrósł natomiast udział eksportu o 4,6 %. Kr yzys w branży motoryzacyjnej odczuły inne branże stanowiące łańcuch dostaw dla branży motoryzacyjnej. Nastąpił spadek liczby zamówień u producentów maszyn, ale widoczny był wzrost w  segmencie usług obejmujących konsulting, inżyniering i szkolenia. Zamiast inwestować w nowe maszyny, klienci zdecydowali o inwestycjach w  projekty związane z  konserwacją i  modernizacją oraz w rozwój pracowników.

Firma Pilz odnotowała również ogólny spadek sprzedaży w  regionie Azji i  Pacyfiku w  porównaniu z  2023 r

W Chinach, które są  największym r ynkiem w  Azji, w  2024 r. minęło 10  lat od uruchomienia zakładu produkcyjnego w Jintan. Jesienią Pilz uruchomił tam dwie nowe linie produkcyjne kurtyn optycznych i  małych sterowników PNOZmulti 2. Celem jest dalszy rozwój firmy w Azji przy jednoczesnym sprostaniu wymaganiom r ynku azjatyckiego w  zakresie cen i  szybkości dostaw oraz ut rzymaniu wy sokiej j akości, z której znana jest firma. W Azji Pilz zajmuje czołową pozycję jako dostawca rozwiązań w  zakresie bezpieczeństwa maszyn. Jest firmą z branży automatyzacji oferującą najszerszą gamę usług i produktów na rynku azjatyckim. Rynki amer ykańskie również nie odnotowały wzrostu w 2024 r., a obecna tendencja przenoszenia produkcji z powrotem do kraju wiąże się z większym zapotrzebowaniem na automatyzację. Jednak r ynek reaguje bardzo wolno z uwagi na politykę celną rządu.

Firma Pilz dąży do  prowadzenia zrównoważonej działalności. Zrównoważony rozwój opiera się na  trzech filarach: ładzie organizacyjnym, sprawiedliwości społecznej i ochronie środowiska.

Susanne Kunschert podkreśliła, że firma – mimo spadku tempa wzrostu gospodarczego w  Europie – utrzymała zatrudnienie (2504 osób globalnie) i kontynuowała realizację projektów.

Bez globalnych reguł nie ma globalnego bezpieczeństwa

Drugim głównym tematem wystąpień zarządu były zmiany w globalnych i europejskich regulacjach dotyczących

Jolanta Górska-Szkaradek Pilz GmbH & Co. KG w Ostfildern

bezpieczeństwa. Thomas Pilz, członek zarządu Pilz GmbH & Co KG, przypomniał historię sukcesu Dyrektywy Maszynowej i  znaku CE, które od  30 lat stanowią wzór wymagań w  zakresie bezpieczeństwa maszyn na  świecie. Teraz jednak nadchodzi nowe Rozporządzenie w  sprawie maszyn, opublikowane w  2023 r., które w  2027 r. zastąpi obecną Dyrektywę. Wprowadza ono m.in. przepisy dotyczące sztucznej inteligencji oraz bezpieczeństwa przemysłowego, dostosowane do cyfrowej rzeczywistości maszyn połączonych w  sieci. – Nie ma  znaku CE  bez zagwarantowania cyberbezpieczeństwa – podkreślił Thomas Pilz, wskazując, że nowe Rozporządzenie wymagać będzie ochrony przed ingerencją w funkcje bezpieczeństwa maszyn (np w sterowniki) jako warunku dopuszczenia urządzeń na rynek.

Uzupełnieniem t ych z mian j est Cyber Resilience Act (CRA), który ustanawia obowiązkowe wymagania cyberbezpieczeństwa dla wszystkich produktów z elementami cyfrowymi w UE. Równolegle wprowadzono Dyrektywę NIS 2,  nakładającą na  przedsiębiorstwa (niemal każdą firmę w  branży automatyki zatrudniającą więcej niż 50 pracowników) obowiązek przygotowania się na cyberataki. Wszystkie trzy akty prawne zostały już opublikowane, a dla Rozporządzenia Maszynowego i  CRA okres dostosowawczy już biegnie – przemysł ma  około półtora roku na spełnienie nowych wymogów w projektowaniu i produkcji maszyn. Pilz przygotowuje się do  tych zmian od lat: wdrożono certyfikowany „bezpieczny” proces rozwoju produktów zgodny z  normą IEC 62443-4-1 (certyfikat uzyskano w 2022 r.), dzięki czemu firma może zagwarantować, że jej produkty są zgodne z wymogami CRA.

Wodór – bezpieczny nośnik energii czy ryzykowne wyzwanie?

Kolejny punkt agendy dotyczył wodoru jako paliwa przyszłości. Armin Glaser, Vice President Strategy and Cooperation w  Pilz, podkreślił, że wodór jest coraz szerzej stosowany: w przemyśle, transporcie czy do  magazynowania energii z OZE. Minusem H₂ jest jego nie-

Firma Pilz projektuje w swojej siedzibie w Ostfildern rozwiązania zapewniające bezpieczeństwo ludzi i maszyn

uchwytność – gaz ten jest bezbarwny, bezwonny, a przy tym wysoce łatwopalny. – Dlatego w  trakcie produkcji i  użytkowania konieczne jest zapewnienie odpowiednich środków bezpieczeństwa w oparciu o systemy monitorowania – podkreślił Armin Glaser Pilz oferuje kompleksowe rozwiązania automatyzacyjne dla całego łańcucha wartości dodanej wodoru – od  produkcji w  elektrolizerach, pr zez ma gazynowanie i  transport, po  wykorzystanie w  ogniwach paliwowych czy palnikach pr zemysłowych. Podczas konferencji opisano przykład wdrożenia takich rozwiązań w firmie GP  JOULE w  Niemczech. Przedsiębiorstwo to zamienia nadwyżki energii z  farm wiatrowych w  „zielony” wodór, magazynuje go w specjalnych zbiornikach na  naczepach i  rozwozi do  stacji, gdzie tankowane są  m.in. autobusy miejskie. W każdym ogniwie tego procesu zastosowano układy bezpieczeństwa Pilz – sterowniki bezpieczeństwa monitorują procesy napełniania i  opróżniania zbiorników. Przy częstych zmianach ciśnienia (podczas tankowania i  rozładunku) oraz wahań temperatury w  zbiornikach wysokociśnieniowych mogą bowiem powstawać niebezpieczne naprężenia materiału. System Pilz dba, by  w razie wykr ycia anomalii automatycznie wstrzymać napełnianie lub opróżnianie i  zapobiec potencjalnemu rozszczelnieniu czy eksplozji zbiornika.

Czujniki: innowacyjne podejście do bezpieczeństwa maszyn Ostatnia część konferencji skupiła się na roli technologii czujników bezpieczeństwa w  nowoczesnej automatyzacji. Erich Wagner (Manager Product Management) i Markus Locke (Manager Product Management) przypomnieli, że firma jest światowym pionierem zarówno w  dziedzinie czujników, jak i  przekaźników bezpieczeństwa. Elementy te zapewniają niezbędny poziom ochrony w niezliczonej liczbie maszyn – od  prostych stanowisk po  kompleksowe linie produkcyjne. Nie ma bezpiecznej automatyzacji bez odpowiednich czujników – podkreślali prelegenci.

Uniwersalna koncepcja b ezpieczeństwa opiera się na  współdziałaniu wszystkich elementów systemu, które muszą nie tylko wykr ywać niebezpieczne sytuacje, ale też zbierać dane, pozwalając operatorom działać. Technologia sensorowa Pilz znajduje zastosowanie w szerokiej gamie zadań: od monitorowania położeń i  osłon (bramki dostępowe, klapy ser wisowe) po skanowanie obszarów i  stref niebezpiecznych. Atutem rodziny czujników PSEN jest tr wała, przemysłowa konstrukcja oraz certyfikacja zgodnie z  normami międzynarodowymi. W  ofercie dostępne są  zarówno klasyczne wyłączniki i  blokady bezpieczeństwa (elektromechaniczne oraz

WYDARZENIA

elektromagnetyczne), jak i zaawansowane czujniki optoelektroniczne – kurtyny świetlne, skanery laserowe – a nawet nowatorskie systemy radarowe.

Jednym z  zauważalnych trendów w bezpieczeństwie maszyn jest dążenie do  miniaturyzacji i  integracji elementów bezpieczeństwa z  konstrukcją maszyny. Użytkownicy oczekują kompaktowych urządzeń, możliwych do ukrycia we wnątrz obudowy maszyny, co poprawia zarówno estetykę, jak i  bezpieczeństwo (utrudniając np manipulację zabezpieczeniami).

Odpowiedzią Pilz na te potrzeby są  nowe, miniaturowe blokady bezpieczeństwa. PSENmlock mini – najnowszy członek rodziny – jest o  60 % mniejszy od swojego poprzednika przy zachowaniu pełnej funkcjonalności. Podobnie kompaktowy PSENmgate ma  wymiary zredukowane o  43 % względem standardowych rozwiązań. Pilz zadbał także o szybki montaż i diagnostykę – większość czujników bezpieczeństwa firmy ma  wygodne łącza wtykowe oraz umożliwia połączenia szeregowe z przekazywaniem informacji diagnostycznych. Dzięki plug&play instalacja i  okablowanie stają się prostsze, a ograniczenie okablowania przekłada się na  mniejszą zabudowę w szafie sterowniczej.

Prelegenci zwrócili uwagę, że firma Pilz oprócz czujników zapewnia klientom możliwość skalowania architektu-

ry bezpieczeństwa – od najmniejszych aplikacji, gdzie wystarczy modułowy przekaźnik myPNOZ, po  bardziej rozbudowane systemy sterowane przez PNOZmulti 2  czy nawet sterownik PLC PSS 4000 z  gotowymi blokami funkcjonalnymi do  wyboru. Miniaturyzacja hardware’u idzie tu  w parze z  elastycznością doboru sterowania, co ułatwia optymalne dostosowanie zabezpieczeń do każdej aplikacji.

Radarowy skaner strefowy – nowy wymiar ochrony Największą nowością przedstawioną na konferencji okazała się technologia radarowych systemów detekcji obecności. Technologia radarowa, znana kierowcom z fotoradarów, to nowy trend w monitorowaniu stref i pomiarach odległości – podkreślili specjaliści Pilz. Czujniki radarowe firmy Pilz potrafią wykr ywać obecność ludzi w zdefiniowanej strefie roboczej maszyn z  niespotykaną dotąd wrażliwością. Podkreślając unikalne możliwości nowego systemu, jeden z prelegentów wyjaśnił, że technologia radarowa oferuje możliwość wykr ywania nawet bardzo słabych impulsów, takich jak ruchy oddechowe, a  bardzo wysoka czułość urządzeń pozwala na  pomiar tych niezwykle istotnych ruchów Jeśli wiadomo dokładnie, gdzie znajdują się pracownicy lub osoby postronne, można zwiększyć zarówno bezpieczeństwo

Zarząd firmy: Susanne Kunschert i Thomas Pilz

ludzi, jak i  wydajność pracy maszyn. Radarowe detektory strefowe działają w  trzech wymiarach, dlatego można je  montować np na  suficie, poza strefą pracy urządzeń – nie zakłócając procesów, a  jednocześnie skutecznie „patrząc z góry” na chroniony obszar. Prelegenci przewidują, że tak jak dziś standardem są  blokady przy drzwiach bezpieczeństwa, tak jutro skanery strefowe staną się nieodłącznym elementem każdej nowoczesnej instalacji przemysłowej. Pilz oferuje kompleksowe rozwiązanie radarowe, w skład którego wchodzi nie tylko s am c zujnik radarowy, a le i  zintegrowany system kontroli dostępu PITreader, sterownik bezpieczeństwa PNOZmulti 2  oraz przemysłowy komputer Industrial PI pełniący rolę bramy IIoT i platformy do aplikacji wizualizacyjnych. Wykorzystując rzeczywistość rozszerzoną (AR), nowa aplikacja Pilz pozwala zaprojektować i  zwizualizować strefy bezpieczeństwa już na etapie projektowania. Taki pakiet umożliwia inteligentne zarządzanie dostępem do niebezpiecznych stref i zapobieganie nieuprawnionemu wznowieniu pracy maszyn, zwłaszcza gdy obszar nie jest w  zasięgu wzroku operatora. W efekcie otrzymujemy optymalizację przepływu ludzi i  bezpieczną produkcję.

Pilz pokazuje, że dzięki innowacyjnym czujnikom, można rozszerzyć konwencjonalne technologie bezpieczeństwa maszyn, co pozwoli w  przyszłości osiągać jeszcze wyższą produktywność.

Jolanta Górska-Szkaradek AUTOMATYKA

AUTOMATYZACJA I ROBOTYZACJA PROCESÓW BIZNESOWYCH

Anna Kosieradzka, Klaudia Martinek-Jaguszewska, Julia Siderska, Anna Uklańska Wydawca: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne rok wydania: 2025, objętość: 250 stron, oprawa: miękka

Celem monografii jest przybliżenie zagadnień związanych z automatyzacją i robotyzacją procesów biznesowych. W książce przyjęto, że określenie „automatyzacja i robotyzacja procesów przemysłowych” odnosi się do procesów produkcyjnych (wytwórczych) i ma postać fizycznych urządzeń – robotów, manipulatorów, przenośników itp., natomiast „automatyzacja i robotyzacja procesów biznesowych” odnosi się przede wszystkim do procesów pomocniczych i zarządczych oraz jest realizowana za pomocą robotów software’owych. W dobie czwartej rewolucji przemysłowej, zdominowanej przez technologie cyfrowe i sztuczną inteligencję, automatyzacja i robotyzacja stają się fundamentem nowoczesnego zarządzania organizacjami. Liczne przykłady RPA (robotic process automation) pokazują, jak zwiększać wydajność i redukować koszty, uwalniając pracowników od powtarzalnych zadań.

AI. JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO REWOLUCJI?

Mateusz Madejski Wydawca: Znak Horyzont

rok wydania: 2025, objętość: 272 strony, oprawa: miękka

Jak przygotować się na życie w świecie, który jeszcze nie istnieje? Czy nadejdzie czas, gdy pracować będzie tylko 20 % ludzi? A co będzie robić pozostałe 80 % – cieszyć się życiem czy rozpaczliwie szukać pracy? Autor pyta ekspertów o naszą przyszłość w świecie sztucznej inteligencji. Jakie perspektywy mamy w nim my: pracownicy, fachowcy, ludzie? Czy AI faktycznie ukradnie nam pracę? Czy jednak pomoże rozwinąć skrzydła w nowym świecie? Bo może AI to wcale nie zagrożenie, a szansa? Co zrobić, żeby ją wykorzystać? Aby jutro się nie martwić, dziś trzeba się przygotować. W jakie zawody warto inwestować, a które nie mają przyszłości? Czego się uczyć? I wreszcie – czego uczyć nasze dzieci? Języki, programowanie, a może sporty zespołowe – co będzie receptą na sukces? Jaki świat czeka nas wszystkich? Przyszłość nadejdzie szybciej, niż myślimy. Czy robisz wszystko, żeby się na nią przygotować?

SZTUCZNA INTELIGENCJA AI W REKLAMIE NOWE HORYZONTY

Mateusz Tkaczyk

Wydawca: Astrum rok wydania: 2025, objętość: 200 stron, oprawa: miękka

Prezentowana publikacja to kompleksowy przewodnik po jednym z dynamicznie rozwijających się obszarów marketingu. Oferuje zarówno wiedzę praktyczną, jak i głębokie zrozumienie zasad funkcjonowania sztucznej inteligencji AI w reklamie. Autor, znany z doświadczenia w dziedzinie marketingu, edukacji i technologii, udowadnia, że potrafi przekazywać skomplikowaną wiedzę w sposób przystępny i zrozumiały. Krok po kroku wyjaśnia, czym jest reklama w ogóle, czym jest sztuczna inteligencja, i wreszcie czym jest połączenie reklamy i AI we współczesnym świecie. Kolejne rozdziały są prawdziwą kopalnią wiedzy dla specjalistów z branży reklamowej – od szczegółowych analiz narzędzi AI, takich jak generatywne algorytmy i reklama programowa, aż po praktyczne wskazówki dotyczące personalizacji kampanii i optymalizacji budżetów. Największą siłą książki jest jej praktyczne podejście – każdy rozdział zawiera case studies, które prezentują światowe marki wykorzystujące AI do osiągania sukcesów w swoich kampaniach.

Opracowanie – dr inż. Małgorzata Kaliczyńska

A4BEE SP. Z O.O. TEL. 733 651 651, WWW.A4BEE.COM

AUTOMATYKAONLINE

TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL

DRÄGER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 243 06 58, WWW.DRAEGER.COM

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ

ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL

MV CENTER SYSTEMY WIZYJNE SP. Z O.O. TEL. +48 12 397 50 05, WWW.MV-CENTER.COM 65, 70-71

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP

TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.LUKASIEWICZ.GOV.PL II OKŁ., 15, 31, 45, 49, 50-52, 90, III OKŁ., IV OKŁ.

VEGA POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 747 76 00, WWW.VEGA.COM I OKŁ., 42-44

TAX HUB TEL. 694 763 152, 783 900 950, TAXHUB.PL

TURCK SP. Z O.O. TEL. 77 443 48 00, WWW.TURCK.PL 3, 66-68

ZIAD BIELSKO-BIAŁA SA

TEL. 33 813 82 00, WWW.ZIAD.BIELSKO.PL

Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa 3DCP@piap.lukasiewicz.gov.pl www.piap.lukasiewicz.gov.pl

ul. Batorego 107B, 87-100 Toruń obrusn@piap.lukasiewicz.gov.pl www.obrusn.piap.lukasiewicz.gov.pl

Nowe technologie w budownictwie

Druk 3D betonem to innowacyjne podejście do budownictwa, które łączy nowoczesną technologię z niezawodnością tradycyjnych materiałów budowlanych. Metoda ta umożliwia precyzyjne i szybkie tworzenie zarówno dużych struktur, jak i drobnych elementów, minimalizując straty materiałowe oraz koszty produkcji.

Nasze usługi druku 3D oferują:

 Redukcję czasu budowy dzięki automatyzacji procesu druku.

 Ekologiczne rozwiązania poprzez ograniczenie odpadów i zużycia energii.

 Niespotykaną precyzję wykonania nawet najbardziej skomplikowanych projektów.

DLACZEGO WARTO WYBRAĆ NASZE USŁUGI?

ZASTOSOWANIE

 Innowacyjność: Wykorzystanie druku 3D pozwala na optymalizację kosztów i czasu budowy, a także zmniejszenie ilości odpadów.

 Precyzja: Zaawansowana technologia gwarantuje doskonałą jakość każdego detalu.

 Wszechstronność: Od małych projektów artystycznych po duże budynki mieszkalne - nasza technologia sprawdzi się w każdej skali.

 Indywidualne podejście: Dostosowujemy się do Twoich potrzeb, oferując wsparcie na każdym etapie realizacji projektu.

Technologia druku 3D betonem znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach, otwierając nowe możliwości dla architektów, projektantów oraz firm budowlanych. Poniżej przedstawiamy przykłady potencjalnych obszarów, gdzie druk 3D może znaleźć zastosowanie:

Budownictwo:

 Budynki mieszkalne i komercyjne.

 Prefabrykaty betonowe, takie jak ściany, fundamenty i schody.

 Konstrukcje nośne oraz elementy złożonych struktur budowlanych.

Architektura użytkowa:

 Elementy parkowe, w tym kosze na śmieci, ławki, donice.

 Dekoracyjne elementy ogrodowe i ozdobne ściany.

 Place zabaw z unikalnymi kształtami.

Mała architektura i przestrzenie miejskie:

 Wiaty przystankowe, ławki, schody miejskie.

 Bariery ochronne, donice miejskie.

 Altany, pergole i inne elementy ozdobne.

Instalacje artystyczne:

 Rzeźby i przestrzenne instalacje artystyczne.

 Murale 3D i inne formy wyrazu artystycznego.

Przemysł:

 Zbiorniki i inne elementy techniczne.

 Obudowy techniczne dla urządzeń.