Periódico Universitario / Unibertsitateko Aldizkaria - 381. zkia. - 2019ko ekaina

381. zkia.

Laguntzen du

doakoa

2019ko ekaina

Zeintzuk dira graduondokorik onenak?

Ondo da. Graduondoko bat ikastea erabaki duzu zure ikasketak hobetu eta espezializatzeko, baina baita lana bilatzeko orduan aukera gehiago izateko ere. Behin argi duzula, komenigarria izango litzaizuke jakitea zeintzuk diren enpresek gehien eskatzen dituzte graduondokoak eta masterak, eta zeintzuk diren irteera profesional gehien dituzten tituluak.

Horren inguruan ibiliko gara aldizkari honetan. Eta ez hori bakarrik; autonomia-erkidegoetan eta hainbat lan sekto-

retan ikasketa mota hauei zenbateko balioa ematen dieten jakingo duzue hurrengo orrialdeetan murgiltzen zaretenean.

Horretaz gain, Euskadi eta Nafarroako unibertsitateetako berriak eskaintzen dizkizuegu; egungo albisteak, Mapsako lehendakari Juantxo MartĂ­nez-GarciariĂĄini egindako elkarrizketa bat, kultura... Denetarik, beti bezala.

Eta, bide batez, gozatu uda honetan, eta hurrengo ikasturtera arte!

uniagenda

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

02

UNIBERTSITATEAK Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea.www.ehu.eus Uda Ikastaroak Gipuzkoako Campuseko Errektoreordetza Leioako Campusa (Zentralita) Sarbide Bulegoa. Bizkaiko Campusa Arabako Campuseko Errektoreordetza

Donostia Donostia Leioa-Erandio Leioa-Erandio Gasteiz

Miramar Jauregia z/g Ignacio MªBarriola Eraik. Elhuyar Pza.1 Sarriena Auzoa, z/g Sarriena Auzoa, z/g Comandante Izarduy Kalea, 2

Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU) Gasteiz C/ Los Apraiz,1 - 1ªPlanta Leioa Apia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea

945 014 336 946 015100

943 219 511 943 018 141 946 012 000 946 015 555 945 014 444 oij.ar@ehu.eus oij.bi@ehu.eus

Nafarroako Unibertsitate Publikoa. www.unavarra.es Nafarroako Unibertsitate Publikoa

Iruña

Gasteiz Portugalete Bergara Iruña Tudela

948 169 000

Pedro Usua, 2 Ignacio Ellacuria Parkea, 2-3 Martin AguirreDeunaren Enparantza, 4 Sadar z/g Magallón, 8

945 244 200 944 936 533 943 769 033 948 243 250 948 821 535

Mondragon Unibertsitatea. www.mondragon.edu Mondragon Unibertsitatea

Arrasate

Larramendi, 4. 23 posta-kutxatila

943 794 700 / 943 712185

Deustuko Unibertsitatea. www.deusto.eus Bilboko Campusa Donostiako Campusa

Bilbo Donostia

Unibertsitate Etorbidea 24 Mundaiz Bidea, 50

944 139 000 943 326 600

Nafarroako Unibertsitatea. www.unav.es Nafarroako Unibertsitatea Ingenieri Eskola. TECNUM TECNUM - Miramon Goiko Egoitza Idazkaritza eta Administrazioko Goi Mailako Institutua - ISSA

Iruña Donostia Donostia Donostia

Campus Unibertsitarioa Manuel Lardizabal Pas., 13 Mikeletegi Pas., 48 Aldapeta, 49

948 425 600 943 219 877 943 219 877 943 467 144

LANBIDE HEZIKETA Ikaslan. Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea Hetel Heziketa Tekniko Elkartea

www.ikaslan.net

www.hetel.org

ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK Saiolan Garaia Berrikuntzako Interesgunea Cedemi BIC Gipuzkoa Berrilan BIC Bizkaia BIC Bizkaia Ezkerraldea BIC Araba CEI Busturialdea CEIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BEAZ, P.S.A. INNOBASQUE CEIN

Arrasate Arrasate Barakaldo Donostia Derio Barakaldo Miñano Gernika-Lumo Miñano Goien Bilbo Bilbo Bilbo Zamudio Noain

Goiru Kalea, 1 Uribarri Etorbidea, 3. 79 P.K. Altos Hornos de Bizkaia Hiribidea, 33 Mikeletegi Paselekua, 83 Astondo Bidea, Edificio, 612 Avenida Altos Hornos de Vizcaya, 33 Calle Albert Einstein,15 Txalaparta Poligono, 32 Arabako Parke Teknologikoa, CEIA Eraik.

María Díaz Haroko Kalea, 3 Urkixo Zumarkalea, 36 Sabino Arana Etorbidea, 8 C/ Laida Bidea, 203 Mocholí Kalea

C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com Lege Gordailua: BI-338-93 ISSN: 2530-2132

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home

Arrosadiako Campusa

UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala). www.uned.es UNED Araba UNED Bizkaia UNED Gipuzkoa UNED Nafarroa UNED Nafarroa

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

943 712 072 943 719 181 944 184 100 943 000 999 944 030 606 944 184 100 945 298 282 946 256 809 945 298 282 944 052 660 944 037 000 944 395 622 944 209 488 848 426 000

Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa.

Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 Iruña. Tel: 948 425 634. E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa.

31013 Ansoain. Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa, z/g. 01192 Arkaute (Araba). Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 Bilbao. Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D. 20006 Donostia Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Nissma De Benito eta Irene Urizar.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria.

ARGAZKIAK: Irene Urizar eta Cristina Domínguez.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185 Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.

LAGUNTZAILEAK

EKINTZA HONEK GIPUZKO AKO FORU ALDUNDIKO LAGUNTZA JASO DU

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

03

422 milioi euroko Aurrekontu Proiektua UPV/EHUrentzat Nekane Balluerka: “% 2,9ko igoerak unibertsitatearen finantza-baliabideak finkatuko ditu” Unibertsitateko Aldizkaria

Euskal Herriko Unibertsitatearen Gobernu Kontseiluak 2019. urterako aurrekontu proiektua onartu du. Aurten 422.055.108 €-ko aurrekontua onartu da, eta 2018an, berriz, 410.165.097 €-koa onartu zen. Beraz, % 2,90eko igoera gertatu da, joan den urtearekin alderatuta.

Zenbateko horren barruan, 320.070.108 € EAEko aurrekontu orokorretik eskuratuko dira, kontzeptu horrek proiektu horren % 75,84 hartzen baitu. Aurrekontu orokorretatik jasotako zuzkidurarekin batera, zuzenbide publiko edo pribatuko beste diru-sarrera batzuk (funtsean, tasa akademikoak eta administratiboak, emakida administratiboak, beste erakunde edo pertsona fisiko batzuekin egindako kontratuak, etab.) aurreikusten dira, 101.985.000 €-koak orotara. Sarrera horiek proiektuaren % 24,16 dira.

Gastuen multzo osoari dagokionez, pertsonalekoak 324.296.754 €-ra iritsiko dira (aurrekontu osoaren % 76,84). Gainerako % 23,16 beste gastu kapitulu batzuen artean banatzen da: ikerketarako kapituluak; funtzionamendu orokorre-

koak; errektoreordetzen, ikastegien eta sailen jarduera; eta, ekipamenduetarako inbertsioak.

Eztabaidaren ondoren, aurrekontu proiektuaren azken bozketa egin da, eta emaitza hau izan da: aldeko 26 boto, 8 abstentzio, eta kontrako botorik ez.

Aurrekontu proiektua onartzearen harira, Nekane Balluerka errektoreak eskerrak eman dizkie unibertsitateko langileei, dokumentua prestatzeko eta izapidetzako prozesuan egindako lanagatik. “% 2,9ko igoerak -gaineratu duunibertsitatearen finantza baliabideak finkatzen ditu”. Aurrekontu proiektu berri hau erantzukizun, eraginkortasun eta jasangarritasun printzipioen gidaritzapean egin da. Ekonomia krisiaren unerik gogorrenak atzean geratu badira ere, erronka garrantzitsuak ditugu aurrean, eta orain eskura ditugun baliabide ekonomiko hauen bidez erantzungo diegula espero dugu.

Edonola ere, unibertsitatearen aldeko apustuak konpromiso politiko eta sozial handia eskatzen duela pentsatzen dugu” Aurrekontu Aurreproiektua 2019ko apirilaren 11ko bileran aurkeztu zitzaion Gobernu Kontseiluari.

Orain, organo horrek onartu ondo-

ren, Aurrekontu Proiektu bihurtu da, eta datozen egunetan Gizarte Kontseiluari helaraziko zaio, behin betiko onar dadin.

2018rekin alderatuta, % 2,90eko igoera gertatu da 2019ko Aurrekontu Proiektuan

Laguntza itzulgarriak ikasleentzat UPV/EHUko Gobernu Kontseiluak onartu du ere 2018/2019 ikasturtean UPV/EHUko ikasleentzako laguntza itzulgarrien deialdia egitea. Laguntza horiek behin ikasketak hasita bat-batean sortu diren edo luzaroan iraun duten arazo ekonomikoen ondorioz matrikula ordaintzeko zailtasunak dituzten ikasleei eskaintzen zaizkie.

Laguntzak UPV/EHUn matrikulatuta dauden eta unibertsitate graduak edo laneko orientazioak edo atribuzioak dituzten unibertsitate masterrak egiten diren ikasleek

eska ditzakete, eta ikasketak 2018/2019 ikasturtean amaitzen dituztenek. Pertsona horiek ikasturte hasi ondoren bat-batean sortutako zailtasun ekonomikoren bat justifikatu beharko dute, edo, behin ikasketak hasita, haien egoera ekonomikoa txarra izan dela luzaroan. Laguntza itzultzeko bi modalitate hauek daude: eskudirutan edo, suposamendu jakin batzuetan, eskudirutan ordaintzeaz gainera, ordaintzeko falta den matrikula zenbatekoagatiko laguntza ekonomikoa partzialki konpentsatu ahal izango da lankidetza jardueren bidez, baina, inola ere, ordaindutako zerbitzu profesionalak ordezkatu gabe.

Programa hori 2012/2013 ikasturtean jarri zen martxan, eta orduz geroztik, 146 pertsonak jaso dute laguntza hori, eta horien artean, orain arte, 39k beren ikasketak amaitu dituzte. “Laguntza horiei esker ikasketak amaitzea lortu duten ikasleak daudela ikusteak horiek mantentzera animatzen gaitu, beharra duten ikasleak dauden bitartean. Azken ikasturteetan eskaeren kopurua murrizten joan bada ere -ziur asko egoera ekonomikoa hobetzearen ondorioz-, eskaerak egiten diren bitartean, ikasleek unibertsitatearen laguntza ekonomikoa izango dute.

Geure egiten dugu GIHen lema: UPV/EHUn inor ez dadila atzean geratu arrazoi ekonomikoengatik”.

04

2019ekaina

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Turismo Gastronomikoaren Munduko Foroa egin zen Sektorearen ahalmena aztertu zen, enplegu-, ekintzailetza- eta berrikuntza-iturri den aldetik Unibertsitateko Aldizkaria

Turismo Gastronomikoaren Munduko 5. Foroa maiatzaren 2an eta 3an egin zen Donostian, Turismoaren Mundu Erakundeak (TME) eta Basque Culinary Centerrek (BCC) antolatuta. Nazioarteko adituek honako gai hau aztertu eta eztabaidatu zuten: turismo gastronomikoak zer eragin eta ahalmen duen enplegua sortzeko eta ekintzailetza sustatzeko, eta nola handi daitekeen haren ahalmena etorkizunean.

Foroak aztertu zuen nola sor daitezkeen esparru egokienak lanpostu-sorrera eta ekintzailetza sustatzeko turismo gastronomikoaren balio-kate osoan. Gainera, hizlariek era horretako turismorako gaitasun garrantzitsuenak aletu zituzten. Turismo horrek, izan ere, honako hau lortu behar du: goraka ari diren enpresen arteko sinergiak bultzatzea, egoera ahulenean dauden taldeak barnean hartzea eta digitalizazioa kontuan hartzea. Ekitaldian munduko eskualde guztietako hizlariak eta adituak elkartu ziren, baita nazioartean erreferente diren euskal chefak ere, hala nola Elena Arzak, TMEko turismo arduratsuko enbaxadore eta Arzak jatetxeko zuzendarikidea, eta Andoni Luis Aduriz.

Horrez gain, turismo gastronomikoaren garapenerako TMEren eta Basque Culinaryren gida aurkeztu zuten ekitaldian.

Saioak eta startupak Foroaren hasiera-ekitaldian goimailako parte-hartzaileak egon zi-

ren; esaterako, turismo gastronomikoa beren estrategietan gehitu duten herrialdeetako estatu-idazkariak eta ministroak, hala nola Zipre, Eslovenia eta Espainiakoak. “Politika publikoak, turismo gastronomikoa sustatzeko funtsezko osagai� izenburuarekin, turismo gastronomikoa garatzeko behar den esparru politikoari buruz eztabaidatu zuten, bai eta lanpostuak sortzeko eta ekintzailetza bultzatzeko zer ahalmen duen ere.

Saioen bitartez, turista gastronomikoaren eskaerei erantzuteko zer gaitasun behar diren argitzeaz gain, ingurune egokien sorrera ere bultzatu zen, ekintzailetza akuilatzeko, goraka ari diren enpresak elkarrekin harremanetan jartzeko eta egoera ahulenean dauden taldeak lan-merkatuan hobeto sartu ahal izateko. Tokiko komunitateekin eta behar besteko ordezkaritzarik ez duten pertsonekin -hala nola emakume, gazte eta desgaitasuna duten pertsonak- zerikusia duten alderdiak ere jorratu zituzten. Bestelako gaiak ere izan zituzten hizpide; adibidez, sektorearen digitalizazioa, eta horrek enpresei ematen dizkien aukera berriak az-

tertu zituzten. Halaber, ekintzailetza bultzatzeko behar den esparrua sortzeko orduan izandako azken aurrerapenak ere azaldu zituzten, eta dauden ekosistemak turismo gastronomikoaren baliokatearen parte diren startupekin lotu zituzten.

Testuinguru horretan, turismo gastronomikoko startupetarako Lehen Mundu Lehiaketa antolatu zuten TMEk eta BCCk. Hala, bost startup finalistek beren proiekturik berritzaileenak aurkeztu zituzten; proiektu horiek bat zetozen TMEren estrategiarekin eta turismo gastronomikoak garapen jasangarrirako helburuei egin beharreko ekarpenarekin.

Foroaren programaren osagarri, bederatzi bisita ere egin zituzten, parte-hartzaileek Euskal Herriko gastronomiarekin zerikusia duten zenbait bizipen izateko aukera izan zezaten.

Turismo Gastronomikoaren Munduko 5. Foroak honako erakunde hauen laguntza jaso zuen: Espainiako Gobernuaren Industria, Merkataritza eta Turismo Ministerioa; Eusko Jaurlaritza; Gipuzkoako Foru Aldundia, eta Donostiako Udala.

MUk akreditazio duala lortu du eskolak emateko master batean Unibasq akreditazio-agentziak zigilu hori eman dio DBHn, Batxilergoan, Lanbide Heziketan eta Hizkuntzen Irakaskuntzan Irakasle Gisa Aritzeko gaitzen duen Unibertsitate Masterrari

Unibertsitateko Aldizkaria

Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateak lortu du, lehenengo aldiz Euskal Herrian, DUAL ziurtagiria DBHn, Batxilergoan, Lanbide Heziketan eta Hizkuntzen Irakaskuntzan Irakasle Gisa Aritzeko gaitzen duen Unibertsitate Master batean.

Unibasq Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitate Agentziak ematen duen ziurtagiri horri esker, master horretako ikasleak unibertsitatean eta hezkuntza zentroetan partekatuko dituzte ikasketak. Hala, astelehenetik ostegunera, ikasleek goizeko eskolak unibertsitatean eta emango dituzte, eta arratsaldeko egonaldiak, berriz, ikastetxean, bertako irakasleekin lan eginez.

Hurrengo ikasturtetik aurrera, bi modalitatetan eskainiko du master hau Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateak:

- Modalitate presentzialean, Dual ziurtagiria lortu berri duen modalitatean.

- Online modalitatean (eskola presentzial batzuekin).

Erronka Helburua da Euskal Herriko hezkuntza-testuinguruan eta prestakuntza praktikoan oinarrituta, beraien ingurune aldakorra kudeatzeko gai izango diren pertsona kritikoak trebatzea. Hezkuntza-komunitate osoak sarean ikas dezala sustatu nahi da (unibertsitatearen eta eskolaren arteko harremana ere kontuan hartuta), irakasleei berriro pentsaraziz ikaskuntzan duten inpaktua.

Irakasle gisa aritzeko master hau kontuan hartuta, 7 dira Mondragon Unibertsitateak eskaintzen dituen unibertsitate master Dualak. Gainera, 10 graduk badute dagoeneko Unibasq-en Dual akreditazioa.

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

Deustuk 2020ko irailera atzeratu du Medikuntzako Graduaren hasiera

2019ekaina

05

Michael Sandel, Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzesa saria (2018), DeustoForumen

Medikuntzako Gradua 2019-2020 ikasturtean hastekoa bazen ere, ez da posible izango, onarpen prozesua uste baino gehiago luzatu delako

Michael Sandel Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzasa sariak (2018) Deustu bisitatu zuen.

Unibertsitateko Aldizkaria

Unibertsitateko Aldizkaria

Deustuko Unibertsitateak 2019ko urtarrilaren 10ean adierazi zuenez, UNIBASQ agentziak bere graduaz egindako txostenean ez zuen aldaketarik egiteko eskatu, bai, ordea, zenbait punturi buruz informazio zabalagoa emateko. Deustuk oso modu positiboan baloratu zuen UNIBASQeko Osasun Zientzietako Ebaluazio Batzordearen aurretxostenaren edukia. Txosten hark argi bermatzen zituen Deustuko Unibertsitateak aurkeztutako datuak (Deloitterekin batera prestatuak), Medikuntzako gradudun gehiagoren beharrizanaren justifikazio sozialari dagokionez (Deustuk 80 prestatu nahi ditu ikasturte bakoitzeko), baita gure ingurunean Medikuntzako beste fakultate bat sortu beharra justifikatzeari dagokionez ere.

Deustuk aurkeztutako ikasketa-plana berria da, eta bakarra zenbait kontutan

Bestalde, txostenak agerian jarri zuen metodologiaren berritasuna (AOI - Arazoetan Oinarritutako Ikaskuntza), aitzindaria Euskal Autonomia Erkidegoan. Metodologia hori munduko punta-puntako zenbait medikuntza fakultatetan erabiltzen da; oso fakultate gutxitan, ordea, Espainiako estatuan. Deustuk aurkeztu zuen ikasketa plana oso berria da eta bakarra zenbait kontu-

tan. Agentziaren txostenak ez zion inongo eragozpenik jarri. Irakasleei dagokienez, UNIBASQen txostenean argi geratu zen Deustuk badituela behar adina kalitateko irakaslegaiak: “proposamenak irakaslanak egiteko hautagaien bilaketaren emaitzak aurkeztu ditu eta, haien CVetan oinarrituta, esan liteke hautagai horiek kontratatuz gero, beteko liratekeela Eusko Jaurlaritzak ezarritako eskakizunak”.

EAEko ospitale sare pribatu ia guztia Praktikak egiteko ospitaleak izan dira auzigai. 2018ko ekainean Deustuko Unibertsitateak 11 ospitalerekin egindako hitzarmenen agiriak aurkeztu zituen. Ospitale horietako bostek graduondoko irakaskuntzarako akreditazioa dute, Osasun, Kontsumo eta Gizarte Ongizate Ministerioaren Ospitaleen Katalogo Nazionalean ageri denez eta haiekin sinatutako hitzarmenetan jasota dagoenez. Gainerako zentroak oraindik ez daude akreditatuta baina, Unibertsitatearen iritziz, behar adinako kalitatea dute eta sinatutako hitzarmenetan behar diren akreditazioak lortzeko izapideak hasteko konpromiso esplizitua hartu zuten.

2019ko urtarrilean, UNIBASQen txostenak hauxe zioen: “hitzarmenak sinatu dira 11 ospitale eta osasun zentrorekin, baita ikerketa zentro batekin ere. Ospitaleek guztira 1000 ohe dituzte eta ikerketa zentroa, CICBioGune, ospe handikoa da”. Gainera, zentroei buruzko informazio gehiago eskatzen zion unibertsitateari “argi gera dadin behar diren baldintzak betetzen dituztela”. Deusturekin hitzartutako zentroek -haietako

bost zentro akreditatuak diraEuskal Autonomia Erkidegoko ospitaleko asistentzia pribatu ia guztia hartzen dute. Hortaz, DUk pentsatu zuen, behin zentro horien ezaugarriak ondo azalduta, ebaluazio batzordeak eskatutako moduan, batzorde horrek ez zuela zalantzarik izango gure Erkidegoko ospitale sare pribatuko asistentziaren kalitateaz (ospitale horietako asko, gainera, Osakidetzarekin hitzartuta baitaude).

2019ko apirilean eskatu zion Agentziak esplizituki lehenengoz DUri zentro horiek unibertsitatearekin itundu ahal izateko Eusko Jaurlaritzaren ziurtapena edo baimena. Nahiz eta Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila berehala agertu prest ziurtapen horiek egiteko, ezarritako epeak direla eta ezinezkoa izan da garaiz iristea.

UNIBASQ agentziaren eskakizun berriak errespetuz hartuta, horixe izan da, ez besterik, Deustuko Unibertsitatean Medikuntzako Graduaren ezarpena urtebete atzeratzeko arrazoia.

Michael Sandel 2018ko Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzesa sariak “Populismoa, nazionalismoa eta eliteen aurkako matxinada” izenburuko hitzaldia eskaini zuen maiatzaren 28an, Deustuko Unibertsitateko Paraninfoan. Ekitaldia “Garmendia Hitzaldiak” ekimenaren esparruan antolatu zen, DeustoForumekin elkarlanean.

Hitzaldiaren aurkezpena EHUko katedradun, eta Ikerketa zientifikoteknikoko Asturiasko Printzea sarriaren irabazlea Pedro Miguel Etxenikek egin zuen.

Michael Sandel “bizirik dagoen filosoforik bikainena" da askoren esanetan (Newsweek). Ezaguna da, Harvardeko Unibertsitatean filosofia politikoa irakasteaz gain, hausnarketa maila globalera eramatea lortu duelako; besteak beste, gai etikoak jendaurreko ez-

tabaida irekietan planteatu dituelako eta entzuleen arteko solasa sustatu duelako. Brasilen ustelkeriari eta eguneroko bizitzako etikari buruzko eztabaida bat planteatu zuen eta 19 milioiko audientzia lortu zuen telebistan; Seulen, 14.000 pertsona hurbildu ziren haren hitzaldira.

2018ko Gizarte Zientzietako Asturiasko Printzesa saria jasoari 29 hizkuntzatara itzuli dizkiote justizia, etika, demokrazia eta merkatuei buruzko idatziak eta milioika pertsonak jarraitzen dute "Justizia" izeneko ikastaro ospetsua (Harvarden online doan eskaini zen lehena). Haren liburuen artean, hauek dira gehien irakurri direnak: "Lo que el dinero no puede comprar: Los límites morales del mercado", "Justicia. ¿Hacemos lo que debemos?", eta "Contra la perfección. La ética en la era de la ingeniería genética".

06

2019ekaina

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

1,8 milioi euro NUPentzat NUP-ek I+G+b proiektuak egiteko ia 1,8 milioi euro lortu ditu Estatuko Ikerketa eta Berrikuntza Planetik Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) Ikerketa Zientifikorako eta Teknikorako eta Berrikuntzarako Espainiako 2017-2020ko Planaren esparruan I+G+b proiektuak finantzatzeko 1.778.579 euro lortu ditu Zientziaren, Berrikuntzaren eta Unibertsitateen Ministerioaren azken deialdian, ministerioak berak argitaratu duen behin-behineko ebazpenaren arabera. Deialdian, Unibertsitateak aurkeztutako hamalau proiekturen aldeko ebazpena eman da.

Horietatik, Gizartearen Eginkizunetarako I+G+b Programan sartuta dauden hamaikek 1.488.179 euro lortu dituzte guztira; gainerako hirurek, I+G+b Sisteman Jakintza Sortu eta Arlo Zientifiko eta Teknologikoa Indartzeko Programakoek, 290.400 euro eskuratu dituzte.

Azken programa horretan, proiektuetako batek erakunde sozialentzako kontu-ikuskaritza etiko bat aztertzen du, José Enrique Galdón Sánchez Ekonomia Saileko katedradunaren gidaritzapean, eta 181.500 euro jaso ditu; beste bi proiektuek, aldiz, materialen osaeraren laser bidezko analisia lantzen dute, Material Aurreratuen Institutuko (InaMat) José Antonio García Lorente eta José Antonio Aguilera Andoaga ikertzaileen eskutik (84.700 eta 24.200 euro hurrenez hurren).

Gizartearen Eginkizunetarako I+G+b Programako proiektuei dagokienez, telekomunikazio ingeniaritzari buruzkoak dira horietako hiru, eta Smart Cities Institutuko (ISC) ikertzaile hauek dituzte buru: Íñigo Liberal Olleta, 172.546 euro eskuratu dituena komunikazioetako antena berrien inguruan lan egiteko; Miguel Beruete Díaz, 135.883 euro jasotakoa komunikazio eta sentsore gailu aurreratuetarako metagainazalei buruz ikertzeko, eta Francisco Falcone Lanas, 67.760 euro erdietsi dituena trenbideko ga-

NU, lehena Espainian Irakaskuntzan eta Ikasketan Gainera, CYD rankingaren arabera, Nafarroako Unibertsitatea bigarrena da Ikerketan Unibertsitateko Aldizkaria

NUPeko Olibondoak eraikineko ikerketa-laborategi bat, Iruñeko Arrosadiko campusean.

rraioan haririk gabeko komunikazio sistemak garatzeko.

Nekazaritzako elikagaiei buruzko ikerketak Beste hiru proiektu nekazaritzako elikagaien arloarekin daude lotuak. Horien artean, nekazaritza jasangarrirako ongarritzearen eta laborantzaren zentzuzko erabilera aztertzen ditu Pedro M. Aparicio Tejo IMAB institutuko ikertzaileak (Institute for Multidisciplinary Research in Applied Biology - Biologia Aplikatuko Diziplina Anitzeko Ikerketarako Institutua), eta 145.200 euro lortu ditu horretarako. Bestalde, Carmen Ancín Azpilicueta InaMat institutuko ikertzaileak 121.000 euro jasoko ditu laboreen izurrite jakin batzuen aurka borrokatzeko bakteria bat ikertzeko (Bt). Azkenik, balio katean nekazaritzako elikagaien arloko berrikuntza-sistema nola indartu aztertzen ari da Mercedes Sánchez García Nekazaritza eta Elikagaien Katearen Berrikuntza eta Iraunkortasun Ikerketarako Institutuko ikertzailea (IS-FOOD), eta 102.850 euroko laguntza jasoko du.

Bestalde, Lucía Ramírez Nasto IMAB institutuko ikertzaileak ostra-ziza (Pleurotus ostreatus) genetikoki hobetzeko ikerketaproiektu bat gidatzen du. Onddo jangarri horrek, nutrizio-balio ja-

kin batzuk izateaz gain, industrian (bioerregaien eta paperaren sorkuntzan) zura degradatzeko prozesuetan erabilgarriak diren entzima asko sortzen ditu. Hala, 214.170 euro eskuratu ditu azterketa hori egiteko.

Gizartearen Eginkizunetarako I+G+b Programako proiektuen artean, energiaren arloko bik ere jaso dute dirulaguntza. Batek David Astrain Ulibarrena ikertzailea du buru (ISC institutua), eta 123.420 euro eskuratu ditu merkataritzako hozte autonomoko sistemetan erabiltzen diren ekipo termoelektrikoak modu optimizatuan diseinatzeko; besteak, Vicente Recarte Callado ikertzailearen gidaritzapean (InaMat institutua), 60.500 euro jasoko ditu energiaren arloan aplikatu daitezkeen belaunaldi berriko altzairu herdoilgaitzak aztertzeko.

Luis María Gandía Pascual InaMat institutuko ikertzaileak, bestalde, 242.000 euro eskuratu ditu erreaktore katalitiko egituratuetako karbono dioxidoaren edo CO2aren balorizazioari buruzko ikerlan bat egiteko.

Azkenik, hegazkinetan izotza sortzea saihesteko teknologia berriei buruzko lanerako, Rafael J. Rodríguez Trías ikertzaileari (InaMat institutua) 102.850 euro egokitu zaizkio.

Nafarroako Unibertsitatea lehena da Espainian “Irakaskuntza eta ikasketan”, Ezaguera eta Garapena Fundazioak aurkeztutako CYD rankingaren arabera. Zentro akademikoak etekin altua atera du eremu horretan ebaluatutako bederatzi adierazleetatik zortzitan, Madrilgo Unibertsitate Autonomoak lortutako berberak. CYDen 2019ko txostenaren arabera, master eta graduetako graduazio-tasetan, etekin-tasan eta ikaslegoaren arrakastan nabarmentzen da.

Nafarroako Unibertsitateak lortzen du, gainera, bigarren postu bat “Ikerketa”ko alorrean, emaitza onak lortuz bertako adierazleetan, hala nola kanpoko funtsak erakartzeko gaitasuna, irakasleen argitalpenak eta bere lan akademikoen talka, bestack beste. Hemen puntuazioa partekatzen du Kataluniako Unibertsitate Politeknikoarekin, Rovira i Virgili Unibertsitatea eta Valentziako Unibertsitate Politeknikoa.

Ikerketaren arabera, etekin akademikoko 36 adierazle dituena, Nafarroako Unibertsitatea Espainiako hirugarren onena da emaitza globaletan, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoa eta Madrilgo Autonomoaren atzetik.

Txosten hau unibertsitate espainiarrei buruzko handietan eta honako edizioan 73 zentro akademiko, ezaguerako 23 eremu eta gradu eta masterreko 2.522 titulazio aztertzen ditu aztertzen ditu. Horretarako,36 adierazleak 5 taldetan bereizten ditu: irakaskuntza eta ikasketa; ikerketa; ezagueraren transferentzia; nazioarteko orientazioa; eta eskualdeko garapenari ekarpena.

Nafarroako zentro akademikoak etekin altueneko 24 adierazle lortzen ditu, erdi mailako etekineko 7 eta etekin gutxieneko 3. Modu honetan, lehen postuan kokatzen da Espainian “Irakaskuntzan eta Ikasketa”n, etekin altueneko 8

adierazlerekin; bigarrena “Ikerketa”n, etekin altueneko 6rekin; eta laugarrena “Ezagueraren transferencia”n, etekin altueneko 6rekin.

Arloka, STEM eremuetan (Zientzia, Teknologia, Ingeniaritza eta Matematika), zehaztasun gehigorekin aztertu direnak edizio honetan, Nafarroako Unibertsitatea nabarmentzen da Ingeniaritza Mekanikoan, Ingeniaritza Elektrikoan eta Ingeniaritza Industrialean.

Ezaguera eta Garapeneko Fundazioak adierazi duenez, Nafarroa bigarren autonomia-erkidegorik onena da unibertsitateen etekinean Nafarroa, lehena Irakaskuntza eta Ikasketan Halaber, Ezaguera eta Garapeneko Fundazioaren ikerketa honen arabera, Nafarroa lehenengo komunitate autonomoa da irakaskuntzan eta ikasketan; eta hirugarrena ikerketan, ezagueren transferentzian eta nazioarteko orientazioan.

Etekin altueneko kopuru gehien duten lau komunitate autonomoak dira Nafarroa, Katalunia, Madril eta Euskal Herria. Foru Komunitatea bigarren postuan kokatzen da, etekin altueneko 24 adierazlerekin eta erdi mailako etekineko 10 adierazlerekin.

Ikerketa http://www.rankingcyd.orgen kontsulta daiteke eta bertan unibertsitateen etekineko adierazle erlatiboak eskaintzen dira. Ikasleei orientatzen laguntzen die ikasketa zentroak bilatzeko unean eta informazio estrategikoa eskaintzen die zuzendaritza talde unibertsitarioei eta kudeatzaile publikoei.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

07

08

2019ekaina

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

UNED Iruñeak unibertsitate nafarren zazpi uda-ikastaro antolatu ditu Jorratuko dira, besteak beste, hezkuntza emozionala, arkeologia, nerabezaroa, praktika hezigarriak, hizkuntza eta hezkuntza, gazte atzerritarrak eta delitugile bortitzen birgaitzea Unibertsitateko Aldizkaria

UNED Iruñeak zazpi uda-ikastaro antolatu ditu aurten, bost gaztelaniaz eta bi euskaraz, unibertsitate nafarren aurtengo Uda Ikastaroen edizioaren barne. Honakoak dira: Praktika hezigarriak: aurkikuntza profesionalerako giltza; Nerabe eta gazteen indarkeria: guztion ardura; Gazte atzerritar ez lagunduak: bizitza eta etorkizuneko proiektuak; Gatazka belikoen estrategiak, historia eta arkeologia antzinako munduko inperio handietan; Enpatia eta hezkuntza emozionala; Delitugile bortitzen birgaitzea; Hizkuntza eta hezkuntza, elkarren laguntza: hizkuntza-erregistro akademikoaren suspertzean oinarritutako irakaskuntza.

Ikastaroak Nafarroako Gobernuak finantzatzen ditu eta Iruñeko Udaletxearen laguntza dute.

Halaber, Gazte atzerritar ez lagunduak: bizitza eta etorkizuneko proiektuak ikastaroa Ilundain/Haritz Berri Fundazioaren laguntzarekin antolatu da.

Matrikula on line egiten da www.unedpamplona.es/matricula web orrian eta bere prezioa 15 €koa da ikastaroko. Plazak mugatuak dira eta matrikula izen-ematearen ordenaren arabera egingo da.

INFORMAZIO GEHIAGO: www.unedpamplona.es cursosdeverano@pamplona.uned.es @unedpamplona www.facebook.com/unedpamplona

Ikasleak irailaren 27ra arte matrikulatu ahal izango dira nahi dituzten ikasgaietan, azterketarik egin gabe Ekainaren 10ean, UNED Iruñeak UNED Senior programa hezigarriaren matrikula epea ireki zuen, beren heziketa akademikoa edozein izanik ere azterketarik egin gabe beren ezaguerak aberasteko interesa duten 50 urtetik gorako pertsonentzat.

Helburua da modalitate ireki bat eskaintzea titulazio batean matrikulatu nahi ez duten, baina heziketa iraunkor bat bilatzen duten eta beren bizi-kalitatea hobetu, beren ezaguerak handitu eta pertsonen arteko harremanak sustatu nahi dituzten pertsonei. Programa irekia da eta ikaslea nahi adina ikasgaitan matrikula daiteke.

UNED Seniorren ikasturte honetan ikasleen % 26ko igoera bat egon da, iazko ikasturteko 329 ikasleetatik aurtengo 415etara iritsiz.

Matrikula on line, ekainak 10etik irailak 27ra Lehen lauhilabeteko matrikula epea ekainak 10etik irailak 27ra izango da. Bigarren epea 2020ko urtarrilak 7tik otsailak 7ra irekiko da.

Matrikula on line egiten da www.unedpamplona.es/matri-

❚

PRAKTIKA HEZIGARRIAK: GILTZA AURKIKUNTZA PROFESIONALERAKO DATA: Ekaina 18,19 eta 20.

LEKUA: UNED Iruñea.

KREDITUAK: 0,5 kreditu ECTS tramitean.

❚

NERABE ETA GAZTEETAN INDARKERIA: GUZTION ARDURA DATA: Ekainak 19 eta 20.

LEKUA: UNED Iruñea.

IDIOMAS: Euskaraz.

❚

GAZTE ATZERRITAR EZ LAGUNDUAK: BIZITZA ETA ETORKIZUNEKO PROIEKTUAK DATA: Irailak 10, 11 eta 12.

LEKUA: Civivox Condestable.

❚

GATAZKA BELIKOEN ESTRATEGIAK, HISTORIA ETA ARKEOLOGIA ANTZINAKO MUNDUKO INPERIO HANDIETAN DATA: Irailak 18, 19 eta 20.

LEKUA: Civivox Condestable.

❚

ENPATIA ETA HEZKUNTZA EMOZIONALA DATA: Irailak 17, 18 eta 19.

LEKUA: UNED Iruñea.

KREDITUAK: 0,5 créditos ECTS en trámite.

❚

DELITUGILE BORTITZEN BIRGAITZEA DATA: Irailak 24, 25 eta 26.

LEKUA: UNED Iruñea.

KREDITUAK: 0,5 kreditu ECTS tramitean.

❚

HIZKUNTZA ETA HEZKUNTZA, ELKARREN LAGUNTZA: HIZKUNTZ-ERREGISTRO AKADEMIKOAREN SUSPERTZEAN OINARRITUTAKO IRAKASKUNTZA DATA: Irailak 26 eta 27.

LEKUA: Civivox Condestable.

KREDITUAK: Euskaraz.

Matrikula on line irekita

Ireki da matrikula UNED Seniorren 50 urte baino nagusiagoentzat Unibertsitateko Aldizkaria

UDA IKASTAROAK UNED IRUÑEA

cula orrian. Ikasgai baikoitzaren prezioa 60 €koa da, 'Ikusleen eskola' materia izan ezik, bere prezioa 80 € izango dena.

Lehen lauhileko klaseak urriak 1ean hasiko dira eta bigarren lauhilekoa 2020ko otsailak 10ean hasiko da.

Guztira 37 ikasgai, bi lauhilekotan banatuta Ikasturtea bi lauhilekotan banatzen da, non 37 ikasgai ematen diren, 12 berri iazko urtearekin alderatuz, antzerkia, psikologia, musika, informatika, kriminologia, politika, frantsesa, ingelesa, zinema, gorputz-hezkuntza, artea, historia edo idatzizko eta eleberrien tailerren buzukoak.

Ikasturte honetako lehen lauhilekoan honako ikasgaiak emango dira: Musika-terapia ulertu musikaren historiaren bitartez; Ikusleen eskola; Gorpuz-hezkuntza osasunerako heldutasunean; Barrokoko Gorte handien distira (1. partea); Artea Nafarroan; Jakituriaren maisuak, bizitzaren aprendizak III. Bizitzeko moduak lantzen; Psikologia baikorra gure bizitza-esperientzian I; Zetaren ibilbidea (1. partea); Hizkuntza ingelesera hasiera III (1. partea);

Antzinako Egiptoren Hª (1. partea); Ingelesa bidaiatzeko V (1. partea); Europar Batasuna ezagutu eta ulertu; “Lainoan” lan egiten argazki, bideo eta audioko tresnekin; Kultura eta elkarrizketa frantsesez III (1. partea); Idazketa autobiografikoko tailerra; Psikologia baikorra II; Sistema politikoaren krisia. Gako instituzionalak gaurkotasuna ulertzeko; Zinema ikusteko plazerra bi guden artean; eta Gaurkotasuneko gaiak (Trending topicak) (VII).

Bigarren lauhilekoan hurrengo materiak emango dira: Musikaterapia ulertu muskaren historiaren bitartez (2. partea); Guda handia (1914-1918); Barrokoko Gorte handien distira (2. partea); Artea Nafarroan; Goza ezazu! Gaitasun baikor beharrezkoak bizitzan; Zetaren ibilbidea (2. partea); Hizkuntza ingelesera hasiera III (2. partea); Antzinako Egiptoren Hª (2. partea); Profil kriminala: Serie-hiltzailearen buruan (III); Kultura eta elkarrizketa frantsesez III (2. partea); Eleberriko tailerra; Psikologia baikorra II (2. partea); Globalizazioaren egungo giltzak; Zinema ikusteko plazerra bi guden artean; Europa guda-arteko aldian (1918-1936).

UNED Iruñeak bere ikasle ordezkariak aukeratu ditu Honako hauek dira: Fermín Arsuaga, Zentroko ordezkari berria, Txema Hernández, ordezkariordea eta Filosofiako ordezkaria, eta Jokin Gómez, Gª eta Hª-ko ordezkaria

Unibertsitateko Aldizkaria

UNED Iruñea Zentroak ikasleen ordezkari berriak ditu. UNEDen maila nazionalean egin berri diren ikasleen ordezkarien hautespenen ondoren, hautatuak izan dira honako ikasle hauek: Fermín Arsuaga Egüés, Zentroko ordezkari bezala, eta Txema Hernández Galán, UNED Iruñeako ordezkariorde eta UNEDeko Filosofia Fakultateko ordezkariorde nazional. Halaber, Iruñeko Zentroko bi Fakultatetako ordezkariak izendatu dituzte.

Honako hauek izen dira: Jokin

Gómez Aldea, Geografia eta Historiako ordezkaria, eta Txema Hernández Galán, Filosofiako ordezkaria.

UNEDeko ikasleen ordezkaritza egituratzen da Zentro Bazkideen, atzerriko Zentroen, Fakultateen, Eskolen, Ikasleen Kontseilu Orokorrari emandako ordezkapen orokorraren eta ikasleen ordezkaritzako beste organuen inguruan. Bere helburua UNEDeko ikasleen ordezkaritza da eta bere esfortzuak eta baliabideak ikaslegoaren komunitateko baldintza akademiko eta sozialak hobetzera bideratzen ditu.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

09

besteberriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

10

EUSKELEC txapelketaren bigarren edizioa egin zen Ibilgailu elektrikoen arloko etorkizuneko teknikariak prestatzeko txapelketa egin zen Unibertsitateko Aldizkaria

Maiatzaren 29an, Euskadiko Lanbide Heziketako ikastetxeei zuzendutako ibilgailu elektrikoen Euskelec txapelketa hasi zen AICAutomotive Fundazioaren instalazioetan, Zornotzan. Goizeko 9:00etan hasita, bigarren edizio honetan parte hartu duten 16 taldeek euren proiektuak aurkeztu eta defendatu behar zituzten epaimahai profesional baten aurrean, haien galderei eta azterketari aurre eginez. Euskelec txapelketa Eusko Jaurlaritzako Lanbide Heziketako Sailburuordetzak bultzatzen du, eta Tknikak (Lanbide Heziketari Aplikatutako Ikerketa eta Berrikuntzako EAEko Zentroak) antolatzen du, energia biltegiratzeko sistemetan eta ibilgailu elektrikoetan espezializatutako Alterity enpresarekin batera. Aurrerago, ekainaren 5ean, Donostiako Sagues parkean -Kursaal Jauregian burutu zen Lanbide Heziketako Nazioarteko Kongresurekin bat eginez- txapelketaren bigarren zatia egin zen. Bertan, proba dinamikoak egin ziren, parte hartu zuten ikastetxeetako prototipoak ebaluatzeko. Berariaz probarako prestaturiko zirkuituan, eta goiz eta arratsaldeko saioetan, honako proba hauek gainditu behar zituzten ibilgailuek: eslaloma, azelerazioa, gehieneko balaztatzea eta erresistentzia. Bigarren edizio honetan, Euskadiko Lanbide Heziketako 16 ikastetxeko 200 ikaslek baino gehiagok diseinatu eta egin zuten ibilgailu elektriko bat oinarri komun batetik abiatuta (motorra, motor-kontrolagailua eta bateriak), ikasleen talde-lana sustatzeko eta jarduera esperimentala eta sormen-jarduera, elementu peda-

gogiko gisa, ibilgailu elektrikoen ezagutza teknikoan oinarritzeko.

Ibilgailuak egiteko, Tknikak Euskadiko LHko ikastetxeetan ezarritako ETHAZI metodologia erabili zen.

Metodologia berritzailea da, eta aitzindaria Euskadin. Metodologia horren barruan, erronketan oinarritutako lankidetza-ikaskuntzako eredu bati jarraitzen dio.

Txapelketak bi fase zituen: fase teknikoa eta sormenezkoa (proiektuaren memoria, diseinua eta berrikuntza, besteak beste) eta fase dinamikoa. Bigarren fase horretan, ibilgailuaren prestazioak ebaluatu ziren honako proba hauen bidez: eslaloma, azelerazioa, gehieneko balaztatzea eta erresistentzia.

Proba horien ondorioz, taldeek lehiaketan aztertutako hainbat alderditan lortutako bikaintasuna

nabarmendu zuten sari batzuk eman ziren.

'Euskelec' txapelketak, nolanahi ere, etorkizuneko teknikariak egungo eta etorkizuneko automobil elektrikoen parkean prestatzeko asmoari erantzuten dio. Eskala txikian, parte-hartzaileek edozein marka konbentzionaletako auto elektriko baten osagai berak dituen ibilgailu batean lan egiten dute. Proiektu horren bidez, halaber, ikasleen zeharkako gaitasunak sustatzen dira, hala nola arazoak diagnostikatu eta konpontzeko gaitasuna, ekimen-espiritua, malgutasuna eta baterako ikuspegia.

Txapelketaren bidez, trakzio elektrikoko ibilgailuetan espezializatutako teknikarien trebakuntzarako eta sustapenerako plataforma bat eskaintzeaz gain, fabrikazio-teknika berrien esperimentazioa eta material berrien erabilera sustatu nahi dira. Parte-hartzaileek, nolanahi ere, trakzio elektrikoko ibilgailuetan eta industrializazio-eredu berrietan oinarritutako mugikortasun-eredu berri batek ekarritako premiei erantzun ahal diete.

Euskelec txapelketaren 2. edizio honetan, aktiboki lagundu zuten: Torrot-ek, AICk (Automotive Intelligence Center), Donostiako Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak.

Tknika Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailaren Lanbide Heziketako Sail-

buruordetzak bultzatutako zentroa da Tknika.

Ardatz nagusitzat berrikuntza eta ikerkuntza aplikatua izanik, Tknikak Euskadiko lanbide-heziketa Europako abangoardian kokatzea lortzeko helburuz egiten du lan egunero.

Euskadin egiten den txapelketa honen bigarren edizio honetan, hiru probintzietako lanbide-heziketako 16 ikastetxeko 200 ikaslek baino gehiagok hartu zuten parte Sare-lanaren bitartez eta lanbide-heziketako irakasleen inplikazioari esker, munduko eredurik aurreratuenak erreferentetzat dituen zentro honek teknologiaren, prestakuntzaren eta kudeaketaren eremuekin lotura duten berrikuntza-proiektuak garatzen ditu.

2016-2017 ikasturtetik, TKNIKA UNEVOC zentroa da. Euskadiko LH-ko estandar eta kalitatearen hobekuntzan laguntzea da Tknika UNEVOC-Zentroa izatearen helburu nagusia.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

11

besteberriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

12

Egibidek bere sariak banatu zituen Erakunde sozialek eta heziketara dedikatzen diren enpresek jaso zituzten sariak Unibertsitateko Aldizkaria

Ekainaren 6an berriro ere “EGIBIDE SARIAK” izan ziren. Sari hauen lehenengo edizioa pasa den ikasturtean izan zen Egibide ikastetxearen 75. urteurrenaren programaren barnean. Bigarren edizio honetan eta bere Hezkuntza Elkartetik ekitaldia antolatzen duen taldeari esker, erakunde sozialak eta formakuntzara dedikatzen diren enpresak saritzeko irizpideri eutsi zitzaion.

Sarien banaketa EGIBIDE-Molinuevoko Areto Nagusian ospatu zen (San Ignacio de Loiola kalea, 6). Sarituak izan ziren erakundeak honako hauek dira: ❚

ERAKUNDE SOZIALAK - VITAL FUNDAZIOA: Egibiderekin duen lotura historikoagatik.

Bertako ikasleak laguntzen dituzten hainbat programa martxan jartzeagatik, amankomunean duten misio batetik abiatuta Arabako kohesio sozialaren alde egiteagatik.

❚

INDUSTRIA SEKTOREA - RPK S. Coop: Ikasleriarekin, zenbait programen bitartez duen lotura estuagatik, LH Duala, TKgune, Lantegietan Prestakuntza. Berrikuntzaren aldeko apustua egiten duen enpresa bat da eta Egibide bezala, erronketan oinarritutako ikaskuntza metodologiaren aldekoa da.

- Arabako Osasun Publikoko Laborategia (Eusko Jaurlaritzaren Osasun saila): 20 urte hauetan Laborategiko LHko Egibideko ikasleen hezkuntza integral, gizatiar eta profesionalaren alde egindako lanaga-

tik bai Kimikako familian zein Osasun familian ere. ❚

ZERBITZU SEKTOREA: (Estetika, Gizarte Integarzioa, Entitate Sozio-sanitarioak, Ostalaritza eta Administrazioa eta Finantzak) - Asesoramiento y Gestión Asistencial, S.L.: Titulartasun forala duen egoitza, desgaitasun intelektuala eta garapenekoa duten pertsonentzat zuzendutakoa, integrazio sozialen inguruko gaietan EGIBIDErekin elkarlanean jarduten duena. Bertan lanean, gainera, ikastetxeko hainbat ikasle ohi aurki daitezke.

❚

AIPAMEN BEREZIA - San Prudentzio Fundazioa: Araban izandako ibilbideagatik, bertan lan egiten duten pertsona eta enpresen bitartez. Aurten bere 50. urteurrena ospatzen du.

Egibide Joan den mendeko 40etako hamarkadan, apaiz diozesiar bat, Pedro Anitua, eta Jesusen lagundiko apaiz bat, Demetrio Ruiz de Alburuza, giza-deiera argi batekin bi heziketa propiektuak abiarazi zituzten. Gaur egun ameslariak izan zirela esan zitekeen. Beharra ezagutu zuten, hots, heziketarik gabeko gazte askoren aurrerabidea eta erantzuna eman zuten. Bi lanbide eskola: Diocesanas (1942) eta Jesus Obrero (1945).

Bere identitate kristaua eta gizabokazioa ikuspegian, Arabako erakundeen (Arabako Foru Aldundia, Vitoria-Gasteizko Udala eta Vital Fundazioa (lehen Vital Kutxako Gizarte Ekintza) laguntza eta esker ona bi erakundeen ibilibideko gakoak izan ziren. Azke-

nik, Eusko Jaurlaritzak itundutako heziketa-erakunde bezala onartzeak behin betiko onespena eman zien.

Bi erakundeak mende honetako bigarren hamarkadara iritsi ziren Derrigorrezko Bigarren Heziketa, Batxilergoa eta Lanbide Heziketako bi ikastetxe ezagutuak bezala.

Ezagutze hori persona zuzenak eta profesionalak heztean eta heziketa lan munduan osatzeko moduan oinarritu zen 2012ko maiatzean EGIBIDE jaiotzen da Diocesanas eta Jesús Obrero bat egitearen emaitza bezala,bere tradizioa eta kristau etorriko giza-heziketa proiektuko bokazioa mantentzeko asmoz. 450 hezitzailek 7.000 ikasle baino gehiago hezten dituzte, 12 urtetik (hots DBHtik) aurrera, batxilergotik pasatuz Lanbide Heziketara 13 arlo ezberdinetan eta bizitzan zeharreko etengabeko prestakuntzan eta lanerako-prestakuntzan amaituz.

75. urteurrena 2017-2018 ikasturtean zehar EGIBIDEren (Diocesanas-Jesús Obrero) 75. urteurrena ospatu zen. Hori dela medio, ekitaldi ezberdinak egin zituzten, hau da, urtemuga horren Hasiera eta Bukaera, Erakustazoka, Ate Irekien Jardunaldiak, 75. urteurrenaren Liburua edo Topaketa Eguna.

Santa María Katedralak Diocesanas, Jesús Obrero “EGIBIDE”ren 75. urteurrenaren Hasiera Ekitaldia abegi zuen. Gaur egun eta aurreko urtetako Hezkuntza Komunitate osoaren jardunaldi ederra izan zen, eta bertan, ekitaldiaren hasieran, hain zuzen ere, eman zen bideo oroigarri irudiztatuan pasarte ezberdinak begietsi ahal izan zituzten.

Aldez aurretik, Gasteizko gotzainak gailendu zuen eukaristia ospatu zen; ondoren, 75. urteurrenaren ekitaldien aurkezpenari bidea emateko; baita Logotipoaren Lehiaketaren Diploma bere sortzailea den Verónica Nogalesi entregatzeko ere; eta, bide batez, Patronatua osatzen duten instituzio zein entitateen laguntza eskertzeko.

Hurrengo egunetan argazki guztiak eta egun bereko bideo oroigarria izan zituzten.

Otsailaren 6an Diocesanas-Jesús Obrero “EGIBIDE”-ren 75 urteurreneko Liburua aurkeztu zen.

Ekitaldian bere historia gertuaren parte diren lau hezitzaile ohien hitzak entzun zituzten Mari Cabrerizo, Juanjo Garmendia, Marisa Ibáñez eta Sixto González-ena.

Pedro Rodríguez Tellería liburuaren koordinatzailearen laguntzaz, hitzaldi-topaketa zoragarri batez gozatzeko aukera izan zuten eta lau gonbidatuek zenbait pasadizo eta gogoeta ezagutaraztera eraman zituzten Izaera propioa Vitoria-Gasteizen, Araban, Euskadin eta munduan, gizarte baten eraikuntzan laguntzeko asmoa dute Egibiden, senidetasuna eta justizia nagusi direnak. Nahi hau jakinarazi nahi diete ikasleei eta lan egiten duten familiei, giza komunitate proiektu hau berea egiteko.

Sinesten dute pertsona bakoitzaren balioan, bere bizitzaren zentzua aurkitzen duenean zabaltzen dena eta aipaturiko zentzua berezko interesetatik harantz kokatzen denean baldintza ordezkaezina lortzen duena. Ulertzen dute izatea bizitzaren zentroa bihurtzen denean, esklabo bihurtzen dela. Eta askatasuna, hasiera batean on egiten duen zerbait desberdinagatik unea iritsten denean aukeratzeko ahalmenean frogatzen dela.

Giza komunitate proiektu hau bilatzen duen pertsona da: - Bere ahalmenetako eta inguratzen duen errealitatez kontzientea.

- Trebea lan, giza eta zibiko jardueran.

- Pertsona hurbil eta urrunekin errukiorra izateko gai.

- Etika sendo batetik giza, solidario eta enpresa proiektuekin konpromisoa hartzeko gai.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

13

besteberriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

14

Iker Arriada, TCC Iruñeko zozketaren irabazle iPad bat da TCC Iruñeak emandako saria, Ikaslearen eta Enpleguaren Europar Aretoa dela eta Unibertsitateko Aldizkaria

Iker Arriada Álvarez, Berriozarkoa, 15 urtekoa eta DBHko 4. mailako ikaslea Berriozar DBHIn, TCC Iruñeak zozketutako iPadaren irabazlea izan da, martxoaren 14an eta 15ean Baluarten egindako Ikaslearen eta Enpleguaren Europar Aretoan zegoen standera gerturatu ziren 200 pertsona baino gehiagoren artetik.

TCC Iruñeak Iruñerriko Mankomunitatearekin batera hartu zuen parte aretoan, autobus informatibo batekin eta stand batekin, non Eskualdeko Hiri Garraioaren zerbitzura dauden informazio eta komunikazioko azken aurrerapen teknologikoak erakutsi ziren. Horretan adituak diren langileen laguntzaz eta zenbait aplikazioren bidez, ikasleek bidaiak planifikatzen ikasi zuten, autobusa iritsi arte zenbat denbora geratzen zen jakin zuten eta zerbitzuaren gorabeheren gaineko informazioa eskuratu zuten.

TCC Iruñak Hiri Garraioan bidaiatzean gizalegezko jokabidea hobetzeko kanpaina bat abiatu du azken egunetan. Oinarrizko hamar aholkuk ahalbidetzen dute billabesaz egiten den bidaia erosoagoa eta funtzionalagoa izatea.

Mankomunitateko lehendakariak, Aritz Ayesak, komunikazio-kanpaina berria aurkeztu zuen, Eskualdeko Hiri Garraioa erabiltzean gizalegezko jokabidea hobetzeko.

Ayesaren arabera, hiri-autobusak erabiltzen dituzten pertsonen artean gizalegezkoak ez diren jokaerak ikusten dira nolabaiteko maiztasunarekin eta behin baino gehiagotan, eta horrek zailtasunak ekartzen ditu bizikidetzarako eta zerbitzuaz hautematen den kalitateari kalte egiten dio. Hori dela-eta, kanpainaren helburua da herritarrei informazioa eta orientazioa ematea, billabesaz bidaiatzeko oinarrizko gomendio batzuk erakutsita. “Garraio publikoan pertsona askok eta desberdinek bidaiatzen dugu; oso keinu errazekin, autobuseko bidaia zerbitzuaren erabiltzaile guztientzat lekualdatze erosoagoa eta funtzionalagoa izatea eragin dezakegu”, adierazi zuen IMko lehendakariak.

Ayesak gogora ekarri zuen, gainera, kanpaina hau herritarrekin eta TCC enpresako langileekin zegoen konpromiso bat dela. Enpresa

hori da zerbitzua ematen duena, eta bertako langileek estutasunegoerei egin behar izaten diete aurre askotan, jokabide desegoki horiek bideratu behar izaten baitituzte.

Kanpainak ongi bidaiatzeko hamar moduri heltzen die: 1.Igo behar baduzu, egin ezazu beti geralekuan.

2.Ahots-tonu egokian hitz egiten baduzu, ez diezu eragotziko gainerakoei.

3.Errespetatu autobus-geralekura iritsi zareteneko ordena.

4.Utzi motxila lurrean, gainerako bidaiarientzat leku gehiago egoteko.

5.Errespetatu eserleku erreserbatuak eta utzi tokia haurdunei, adineko pertsonei edo mugikortasun-arazoak dituztenei.

6.Jarri haurren kotxeak haietarako erreserbatutako lekuan.

7.Ongi esertzen bagara, eserleku gehiago egongo da erabilgarri.

8.Saihestu autobusean jatea edo edatea.

9.Joan autobusaren atzealdera, ahal bada.

10. Musika entzuten baduzu, doitu bolumena.

Mankomunitateko lehendakariak gomendio garrantzitsuenetako batzuk nabarmendu zituen: Igo behar baduzu, egin ezazu beti geralekuan. Geraleku batean gelditu eta gero, autobusak ateak itxi dituenean eta ibiltzen hasten denean, ezin du atea berriro zabaldu une horretan iritsi den bidaiari bati sartzen uzteko. Hori hala dago jasota ordenantzan eta segurtasun-arrazoiengatik egiten da.

Horrenbestez, garrantzitsua da nabarmentzea ez dagoela gidarien borondatearen mende eta bidaiaren segurtasuna bermatzeko bete behar duten araua dela.

Joan autobusaren atzealdera, ahal bada. Autobusean sartzen garenean garrantzitsua da ibilgailuaren atzealderaino joatea. Izan ere, ohikoa izaten da zenbait billabesatan sartzea zaila izatea, nahiz eta atzealdean lekua libre egon.

Errespetatu autobus-geralekura iritsi zareteneko ordena. Geralekura iritsi gareneko ordenari eustea komeni da autobusera igotzen garenean. Horrek ekiditen du bidaiariak pilatzea sartzeko atearen inguruan, eta beren adinarengatik edo egoera fisikoarengatik ahul edo zaurgarrienak diren

Irudian, ezkerretik eskuinera, Iker Arriada Álvarez (zozketaren irabazlea) eta Carlos Elizalde (TCCko marketin zuzendaria), saria banatu zeneko unean.

pertsonei segurtasunez sartzeko modua ematen die.

200 pertsona baino gehiago gerturatu ziren TCCren standera Aretoan Eskualdeko Hiri Garraioak 20 urte IMko lehendakariak aukera bilatu zuen nabarmentzeko legegintzaldi honetan 20 urte bete direla IMk bere gain hartu zuenetik Eskualdeko Hiri Garraioaren kudeaketa, eta 700 milioitik gora bidaia egin direla urte horietan guztietan. Azken lau urte hauetan, egitasmo handiei ekin zaie, besteak beste, Hiri Mugikortasun Iraunkorreko Planari eta sare nagusiak zehazteari -jada onartzeko fasean daude eta legegintzaldi honen zati handi bat hartu dute-, eta lehen autobus elektrikoak sartu dira zerbitzuan, Estatu osoan ibilgailu gehien duen eta % 100 elektrikoa den lehen hiri-linea hornitzeko.

Beste alde batetik, egun martxan daude berrikuntza teknologikorako proiektuak eta 2019an zehar nobedadeak ekarriko dituzte.

Esate baterako, ustiapena laguntzeko sistema eguneratzen ari da, hobekuntzak egin nahi dira itsuentzako irisgarritasunean eta proba pilotu bat egin nahi da txartelak kargatzeko.

Gainera, aurten, tarifak bere horretan mantendu diren ondoz on-

doko laugarren urtean, gazteentzako abonua eskuratzeko adina luzatu da (25 urtetik 30era) eta mugikortasun murriztua duten pertsonen gizarte-tarifan haien laguntzaileak edo albokoak sartu dira. Horrek guztiak bidaien kopurua nabarmen handitzen lagundu du. Izan ere, 2018an, 39 milioitik gorako kopurua lortu zen, IMk 1999an garraioaren kudeaketa bere gain hartu zuenetik izan den kopuru handiena, zehazki.

Aretoa Ikasle eta Enpleguaren Europar Aretoa Iruñea aukera ezin hobea da hezitzaileei, ikasleei, enpresei, familiei eta erakundeei elkartzeko, hezkuntza sistemaren funtzionamendu egokia protagonista gisa.

Gazteek leku berean, aukera desberdinak, ibilbide didaktikoak, prestakuntza zentroak eta negozioen ehuna aurkeztea da helburua, beren aukera profesionalak errazteko.

Nafarroako, Errioxako, Euskadiko, Aragoiko eta Frantziako hegomendebaldeko ikasleen laguntzarekin, Espainiako hirugarren areto garrantzitsuena da Aula (Madril) eta Saló de l'Ensenyament (Bartzelonan) ondoren.

Erakundeek, enpresek, prestakuntza publiko eta pribatuek eta elkarteek esperientziak, metodologiak eta ideiak trukatzeko aukera dute sorkuntza eta pentsamendu espazio batean.

Erakusketa-zentro bakoitzak bere prestakuntza edo enplegu eskaintza eskainiko die bertaratutakoei, informazio pertsonalizatua ikasle bakoitzarentzat.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

15

1.000 euroko bi beka, Sarralleren eskutik Helburua da gizonen eta emakumeen arteko arrakala teknologikoa geldiarazten laguntzea eta zuzendaritza-postuetan emakumeen presentzia sendotzea esparru sozialetan zuzendaritzaeta erantzukizun-postuak edota pertsonen kudeaketako postuak eskuratzeko prestatzea.

Horixe da, hain zuzen, emakume ikasleen unibertsitateko ikasturte bakoitzeko matrikula finantzatzen laguntzeko Sarrallek hartu duen konpromisoaren arrazoia. Gainera, ingeniaritzaesparruan eta korporazioko departamentuetan ordaindutako praktikak egiteko aukera izango dute udako partean, eta baita gradu amaierako proiektua egiteko ere, beren ikasketak garatu nahi dituzten Taldeko dibisioan.

Jon Lasa Galdos

SARRALLE GROW deritzon urte anitzeko beka-programaren I. edizioa abian jarri du abian Sarralle Taldeak, gizonen eta emakumeen arteko arrakala teknologikoa geldiarazten laguntzeko eta zuzendaritza- eta erantzukizun-postuetan emakumeen presentzia sendotzeko. Zehazki, ikasturte akademiko bakoitzeko 1.000 euroko beka emango die Sarrallek datorren ikasturtean Zientzietako, Teknologiako, Ingeniaritzako eta Matematikako (STEM) gradu bikoitzeko ikasketak egiten hasten diren emakumeei; eta 1.000 euroko beste beka bat ere emango die ikasturteko gradu bikoitzeko honako ikasketa hauek egiten hasten diren emakumeei: Enpresen Administrazio eta Zuzendaritza + Zuzenbidea; Enpresen Administrazio eta Zuzendaritza + Kudeaketaren eta Informazio Sistemen Informatikaren Ingeniaritza; Negozioen Kudeaketa + Lan Harreman eta Giza Baliabideak; Ingeniaritza Mekanikoa + Enpresen Administrazio eta Zuzendaritza; Zuzenbidea + Lan Harremanak; Nazioarteko Harremanak + Zuzenbidea; Zuzenbidea + Komunikazioa (edo antzeko gradu bikoi-tzak).

Interesa dutenek ekainaren 30era arte aurkeztu ahal izango dute eskaera, eta irailaren 9ra arteko epea izango dute agiriak entre-

gatzeko. Parte hartzeko, ezinbestekoa da gutxienez 18 urte eta gehienez 25 urte izatea, Gipuzkoan bizi izatea, eta aurreko ikasturtea osorik gaindituta izatea. Aukeratutakoen izena 2019ko irailaren 11n jakinaraziko da.

18 urtetik 25 urtera bitarteko emakumeek parte hartu ahal izango dute, Gipuzkoan bizi direnek eta aurreko ikasturtea osorik gaindituta dutenek Joera alderantzikatzea Beken programa hau abian jartzean, gizonen eta emakumeen artean dagoen arrakala teknologikoa desagerraraztearen aldeko apustua egin du Sarrallek, eta baita emakumeak zuzendaritzaeta erantzukizun-postuetan ahalduntzearen aldeko apustua ere.

Emakumeen jarduerak gizonezkoena baino txikiagoa izaten jarraitzen du. Askotariko faktoreak ditugu horren oinarrian, hala nola faktore kulturalak nahiz sozialak, bai eta gaur egungo lan-merka-

tuaren idiosinkrasia bera ere. Botereari dagokionez ere, emakumeek, era berean, botere gutxiago dute. Merkatu berrietan eta normalean gizonezkoenak direla esaten den lanetan gero eta presenteago badaude ere, emakumeen kopurua murriztu egiten da kategoria profesionalak gora egiten duen heinean, eta ia desagertu egiten da zuzendaritza- eta erantzukizun-karguetan.

Zientzietako, Teknologiako, Ingeniaritzako eta Matematikako (STEM) ikasketak oinarri-oinarrizkoak dira, etorkizuneko profesionalak prestatu ahal izateko. Baina ikasketa horiekiko interesa agertzen duten ikasleen faltak sortzen duen kezka nabarmena da mundu osoan, eta are gehiago generoaren arabera bereiziz gero.

STEM ikasketak egiten ari direnen % 28 soilik dira emakumeak, eta matrikulatzen diren horietatik % 45ek soilik lortzen dute titulua.

Etorkizuneko ikasketak direla jabetuta, ikasketa horietan leku bat izan nahi duten emakumeak aitortu nahi ditu Sarrallek, eta soldata-berdintasuna eta lan-berdintasuna sustatu nahi ditu alderdi guztietan. Horrekin batera, emakumeak STEM ikasketetan matrikula daitezen sustatzea bezain garrantzitsua da ingeniaritzaren esparruan nahiz edozein

Bekak jasotzeko eskaerak ekainaren 30era arte aurkeztu ahal izango dira Eskaerak eta esleipen-sistema Urte anitzeko bekak jasotzeko interesa duten emakumeek Sarralleko webguneko (www.sarralle.com) 'careers' atalean dagoen eskaera-inprimakia bete behar dute, beheko agiriak erantsiz, edota posta elektroniko bidez bidali selección@sarralle.com helbidera, 'gaia' atalean BECAS GROW adieraziz. ● Matrikularen ordain-agiria (eskaera egin ondoren aurkeztu ahal izango da). ● Aurreko ikasturteko notak, batez besteko nota adieraziz (eskaera egin ondoren aurkeztu ahal izango da). ● NANaren kopia. ● Motibazio-gutuna. ● Gomendiozko gutuna.

Elkarrizketa guztietan, Sarralleko hiru pertsonek hartuko dute parte gutxienez: Taldeko Zuzendari Teknikoak/Gerenteak; Giza Baliabideen departamentuko pertsona batek; eta hautagaiaren curriculum-diziplinako teknikari batek.

Markel Azkue Etxeandia eta Nagore Etxebarria Altuna izan dira sarituak, biak Goi Eskola Politeknikoko ikasleak Jon Lasa Galdos

Mondragon Unibertsitateak eta MONDRAGON Korporazioak euskaraz egindako karrera-amaierako proiekturik onenak saritu zituzten maiatzaren 17an, MONDRAGONek Arrasaten duen egoi-tza nagusian.

Aurtengo edizioan, Mondragon Unibertsitateko bi proiektu saritu dira, biak Goi eskola Politeknikokoak. Lehen sariaren irabazlea Markel Azkue Etxeandia izan da, Ikerlanentzat egindako “Aplikazio industrialetarako energiaren biltegiratze-sistema hibridoen analisia” lanagatik, eta 1.500 euroko saria jaso du. Bigarren sariaren irabazlea Nagore Etxebarria Altuna izan da, FAGOR Arrasaterentzat egindako proiektu honengatik: “Formatu kargatzailea eta elikapen-lerroa uztartzen dituen prentsa baten elikapen-sistemaren diseinua”. Kasu honetan, 500 euroko saria eman diote.

Sariok duela zortzi urte sortu ziren, MONDRAGON Korporazioko Euskara Batzordearen ekimenez, Mondragon Unibertsitateko ikasleek lan-munduan sartzeko egin beharreko ikasketa-amaierako proiektuak euskaraz egin zitzaten. MONDRAGON Korporazioak erronka hori jasoa zuen bere Plan Estrategikoan, eta 2010ean lan-

talde bat sortu zuen, Korporazioko eta Unibertsitateko kideez osatua, sariak abian jartzeko.

Fakultate bakoitzeko bi ordezkarik eta Korporazioko batek osatutako epaimahaiak Korporazioko enpresetan egin eta sariketara aurkeztutako proiektuak aztertu dituzte Guztira 582 proiektu garatu dira Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza Fakultatean, Goi Eskola Politeknikoan eta Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatean. Horietatik 187 euskaraz egin dira, alegia, %32.

MONDRAGONeko kooperatibetan 120 proiektu landu dira eta bertan euskaraz garatutako 22 proiektuek parte hartu dute lehiaketan. Aurkeztutako proiektu guztiek maila tekniko handia dute, eta euskaraz ongien idatzitakoak izan dira sarituak.

Epaimahaia osatzen duten fakultate bakoitzeko kideak hauek izan dira: Eneko Bidegain eta Karmele Perez (HUHEZI), Rafael

Markel eta Nagore, erdian, epaimahaiaren ordezkariekin.

Altuna eta Miriam Leibar (Enpresagintza), Xabier Arrasate eta Pedro Urteaga (Mondragon Goi Eskola Politeknikoa) eta Ander Etxeberria (MONDRAGON Korporazioa). Proiektuak sakon aztertu ondoren, epaimahaikideak ados jarri dira puntuazioa eman eta saridunak aukeratzeko orduan.

MONDRAGON MONDRAGON enpresa izaerako errealitate sozioekonomiko bat da, kooperatiba autonomo independenteekin osatua, Euskal Herriaren kulturan sustrai sendoak dituena, pertsonek eta pertsonentzat sortua, Esperientzia Kooperatiboaren Oinarrizko Printzipioetan inspiratua, ingurunearekin, hobekuntza lehiakorrarekin eta bezeroa gogobetetzearekin konprometitua, eta enpresa garapenaren bidez eta enplegua, batez ere kooperatiboa, sortuz, gizartean aberastasuna sortzea helburutzat duena. Aldi berean: ❚ Elkartasun konpromisoetan du oinarri eta metodo demokratikoak erabiltzen ditu bere antolakuntza eta zuzendaritzarako. ❚ Pertsonek euren enpresen gestioan, emaitzetan eta jabetzan parte hartzea eta integratzea bultzatzen du, eta en-

presa horiek gizartearen, enpresen eta pertsonen aurrerabidearen proiektu komun bateratzailea garatzen dute. ❚ Formazioa eta berrikuntza bultzatzen ditu, giza eta teknologiko gaitasunetatik abiatuta, eta ❚ Gestio Eredu propioa darabil, aitzindaritza lekuak erdietsi eta Lankidetza bultzatzeko.

Bisioa eta printzipioak Izan nahi dute pertsona konprometituak eta nortasun kooperatiboa dutenak, testuinguru globalean Enpresa Talde errentagarria, lehiakorra eta ekintzailea osatzen dutenak; eredu sozioenpresarial arrakastatsua aplikatuz, merkatuari irtenbide integralak eskainiz, esperientzia, ezagutza, berrikuntza, elkarren arteko lankidetza eta aliantza estrategikoetan oinarrituta; eta talentua erakarriz eta bultzatuz, balio erantsiko enplegua eta ingurunean garapen iraunkorra emateko behar besteko baliabideak sortzeko. MONDRAGONen balioak dira: ❚ Lankidetza: Jabe eta protagonistak. ❚ Partaidetza: Gestiorako konpromisoa. ❚ Gizarte erantzukizuna: Aberastasunaren banaketa solidarioa. ❚ Berrikuntza: Berritze etengabea.

Laguntzen du

Mondragon Unibertsitateak eta MONDRAGON Korporazioak gradu-amaierako euskarazko proiektuak saritu dituzte

Eusko Jaurlaritzak Euskadin nahi ditu gazteak Eusko Jaurlaritzak gazteen itzulera sustatu eta horien kontratazioa bultzatzen du, epe mugagabez kontratatzen den pertsonaren soldataren % 50 ordaintzeko laguntzen bidez protagonistek duten gogobetetasun-mailari egiten dio erreferentzia izenburuak.

Gazteen Itzulerarako Programaren bidez, 35 urtetik behera dituzten eta beste herrialde edo autonomia-erkidego batean bizi diren gazte profesionalen kontratazioa sustatzen da

Kontratazioa diruz laguntzeaz gainera, Lanbidek gazteei joan-etorrirako laguntzak eskaintzen dizkie.

Jon Lasa Galdos

Euskal enpresetako arduradunak eta nazioarteko esperientzia duten gazteak zabalkunde-kanpaina berriaren protagonista dira; Eusko Jaurlaritzak gazte profesionalen kontratazioa sustatu nahi du, Gazteen Itzulerarako Programaren bidez.

Programa horrek 35 urtetik behera dituzten eta beste herrialde edo autonomia-erkidego batean bizi diren gazte profesionalak Euskadira itzultzea sustatzen du, Lanbidek diruz lagundutako lankontratuaren bitartez.

Dagoeneko kanpaina zabalik dago, nagusiki sare sozialen bidez, eta kanpainaren beraren elemen-

Kanpaina berrian, Lanbidek Programaren abantailei heldu dieten sei pertsonaren lekukotza aurkeztu du tu nagusiak gazte eta enpresaburu batzuek “Merezi izan du” lemaren inguruan egindako lekukotza batzuk dira. Lanbidek garatzen duen eta epe mugagabez kontratatutako pertsonari ezarritako soldataren % 50 arteko laguntzak jaso dituen programa horrekin

“Enpresaburuek onartzen dute atzerrian lanbide-arloko prestakuntza jaso duten gazteak sartzeak irtenbide berriak, eraginkortasun-maila handiagoak eta lan-prozesuen hainbat ikuspegi dakartzala”, esan du Borja Belandia Euskal Enplegu Zerbitzuko zuzendari nagusiak.

Julen, Asier eta Ane, hiru gazte, hurrenez hurren, kanpainako elementu batzuetako protagonistak dira. Hirurek erabaki zuten iaz Euskadira itzultzea, atzerrian prestakuntza -eta lanbide- aldi bat bete ondoren eta Gazteen Itzulerarako Programaren abantailak eta Lanbidek bertan sartzeko jartzen dituen erraztasunak ezagutu ondoren.

“Euskadira Delhitik, Los Angelesetik eta Paristik itzuli ziren, hurrenez hurren, beren espezializa-

zioarekin bat zetorren lan-kontratuarekin, eta, Lanbidetik jaso zituzten laguntzen bidez, joan-etorrirako gastu horien zati bat ordaindu zuten”, esan du Belandiak.

Bi enpresaburuk, Leirek eta Cristinak, eta Luisek, enpresa Zamudioko teknologia-parkean finkatu duen ekintzaile batek, Lanbidek bere kanpaina berrirako prestatu duen ikus-entzunezko materiala osatzen dute.

“Euskal enpresaburuen konplizitatea bilatzen dugu, kontratazio bat aukeratzeko orduan, gure mugetatik kanpoko prestakuntza duten gazteek ematen dieten kalitate-plusa oso gogoan hartzeko”, esan du Belandiak.

12.000 euro Lanbideren Gazteen Itzulerarako Programak euskal enpresentzako laguntzak aurreikusten ditu, eta laguntza horiek kontratu mugagabe bakoitzeko 12.000 eurokoak izan daitezke, alegia, ezarritako soldataren % 50.

Laguntza-ildoa bikoitza da: alde batetik, 35 urtetik beherakoak diren eta kanpoan gutxienez 12 hilabete lanean daramatzaten euskaldunak kontratatzen dituzten euskal enpresek diru-laguntza jaso dute, soldataren zati bat ordaintzeko; bestetik, kontratatutako gazteek laguntza bat jaso dute, joan-etorrien gastuak ordaintzeko. Kontratazioak ezingo dira urtebete baino gutxiagokoak izan.

2019ko Lanbide Heziketako Nazioarteko Kongresua egin zen “4. Industria Iraultza: Teknologia, Iraunkortasuna eta Balioak” izan zen ekimenaren goiburua Jon Lasa Galdos

Iñigo Urkullu Lehendakariak, Hezkuntzako sailburu Cristina Uriarte eta Enplegu eta Gizarte Politiketakoa saiburu Beatriz Artolazabal lagun zituela, 2019ko Lanbide Heziketako Nazioarteko Kongresua inauguratu zuen ekainaren 12an, Donostiako Kursaal Jauregian. “4.

Industria Iraultza: Teknologia, Iraunkortasuna eta Balioak” goiburu hartuta, kongresuak mila aditutik gora bildu zituen bi egunez, ekainaren 12an eta 13an, Donostian, tartean zirela Estatuko edo Autonomia Erkidegoetako Lanbide Heziketako politiken arduradunak, ikastetxeetako irakasle nahiz zuzendariak, enpresetako ordezkariak edo nazioarteko erakundeetako arduradunak. Mundu zabaleko bost kontinenteetako 54 herrialdetik etorririk, Donostia Lanbide Heziketaren hiriburu bihurtu zuten bi egunez. Irekiera ekitaldian Lehendakariak Euskadiko Lanbide Heziketa Saria eman zien euren ibilbide-profesionalean euskal Lanbide Heziketa egun lortu duen erreferentziazko tokiraino eramateko lan egin duten hiru laguni: Iñaki Mujikari, Tknikaren egungo zuzendaria eta aurrez, 2005-2009 urteen artean Lanbide Heziketako sailburuorde izan zenari; Jose Mari Elolari, Tknikaren lehen zuzendari izan zenari, eta beraz, zentro hori abian jarri zuenari; eta Jose Luis Fernandez Maureri, duela gutxi arte Tknikan Nazioarteko arloaren arduradun izan denari (Tknika Lanbide Heziketari Aplikatutako Ikerketa eta Berrikuntza Zentroa da). Europako Enplegua, Gizarte Gaiak, Gaitasunak eta Lan Mugikortasunaren komisario Marianne Thysen-ek ere Kursaalera bere mezua helarazi nahi izan zuen, bertan proiektatu zen bideo baten bidez. Thysen komisariak euskal Lanbide Heziketa goraipatu zuen, Euskadiko ereduaren izaera aitzindaria aitortuz. “Euskadiko ereduan inspirazioa hartuta, bikaintasun profesionaleko zentroak inauguratu ditugu (Europan), eskualdeen hazkundea, berrikuntza eta lehiakortasuna sustatzeko”. Europako enpresa

askok langile kualifikatuak -eta egun beharrezko diren gaitasunak dituztenak- aurkitzeko dituzten zailtasunak ere hizpide izan ditu komisarioak. Egoera horren aurrean, eta Lanbide Heziketaren eredu malgu bat garatzeko beharra ikusirik, berriro ere euskal eredua ipini du adibide, “garapen teknologiko eta sozial azkar horretara egokitu ahal izateko”, esan zuen. “Bere inguruan gertatzen ari diren aldaketetara hobeto egokituko den sistema behar dugu, eta gazteen gustuko aukera izango dena; Euskadin dagoena bezalakoa, munduan den onenetako bat, eta Europan askorentzat inspirazio iturri dena”. Thysen komisarioaren mezuaren ondotik, Europako Batzordeko Enplegu eta Gaitasunetako zuzendari nagusi Manuela Geleng-ek hartu zuen hitza. Berau da kongresu honetan Europako Batzordearen ordezkarietako bat. “Skills for competitiveness and innovation” hitzaldian, eta aurrez komisariak agerturiko argudioei jarraiki, Geleng-ek egun Europako Batzordea garatzen eta bultzatzen ari den lan ildo nagusiak azaldu zituen, betiere gaitasun profesionalen arloan.

Giza dimentsioa Nazioarteko Kongresu honetan batez ere 4. Industria Iraultzaren giza dimentsioan sakondu zen.

Txostenek eta hitzaldiek gizakiaren garrantzia azpimarratu zuten, eta baita teknologia, robotizazioa, sistema adimendunak nahiz adimen artifiziala nagusi izango diren gero eta etorkizun hurbilagoan gizakiak berak landu behar dituen balioak ere. Kongresuak fokua pertsonengan eta hauek prestatzeko moduan jarri zuen, gizartearen ongizatearen eta aurrerabidearen aurrean teknologia elementu osagarri bihur dadin.

Hau da, nola prestatu behar dugun protagonista pertsona izan dadin, eta teknologia berriz, hobeto bizitzen lagunduko digun adiskidea izan dadin.

Lehen hizlarietako bat Eusko Jaurlaritzako Lanbide Heziketako sailburuorde Jorge Arevalo izan

zen. “El desafío de la compejidad" izenburupean, Arevalok azaldu zuen konplexutasuna kudeatzeak zer suposatzen duen eta Lanbide Heziketako Euskadiko ikastetxeak nola hari diren konplexutasunaren erronkari aurre egiten, teknologia eta sistema adimendunen testuinguru horretan: zein helburu finkatu behar diren eta, bereziki, zein metodologia eta antolakuntza-eredu berriekin egiten dioten aurre.

Ondoren, Nafarroako Unibertsitate Publikoko Adimen Artifizial eta Konputazioko Zientziako katedradun Humberto Bustincek hartu zuen hitza, “La inteligencia artificial y su proyección a 2025” izenburupeko hitzaldiaren bitartez, honako gaiak jorratzeko: datozen bost edo sei urteetan adimen artifizialak ezagutuko duen garapena, eta adimen artifizial horrek pertsona guztien bizitzaren gero eta esparru arruntagoetan izango dituen aplikazio praktikoak. Ana Lopez de San Roman aholkulari estrategikoak ere gai horri heldu zion bere hitzaldian. Ingurune adimendunetako giza dimentsioaz aritu zen, eta gizakiak ingurune horretan landu behar dituen balioek duten garrantzia aztertu zuen, 4.0 deitutako balioak Iraunkortasuna Bi egunetan guztira 18 hitzaldi -Europako, Ameriketako eta Ozeaniako

adituek garatuak- biltzen zituen programaren barruan iraunkortasunaren gaia izan zen kongresu honetako saioen beste ardatz nagusietako bat.

Kasu honetan ere garrantzia eta protagonismoa pertsonei eta euren ongizateari eman zitzaien.

Iraunkortasunari buruzko (Tknikako -Lanbide Heziketari aplikatutako Ikerketa eta Berrikuntzako Euskal Autonomia Erkidegoko Zentroa- arduradunek eman zuten) edo ekonomia zirkularrari buruzko (Ecoalf -itsasotik bildutako arrantza-sareekin arropa, oinetakoak eta osagarriak egiten ditu- enpresak eman zuen) hitzaldiez gain, Kursaalen egingo den kongresuaren bigarren jardunaldian pertsonen egunerokotasunean etorkizun hurbilean garrantzi handia izango duten gaiak jorratu ziren.

Horren harira honako hitzaldi hauek azpimarratu behar dira: Vicomtech enpresako Eduardo Carrascoren “Salud 4.0. Envejecimiento saludable” izenburua daraman hitzaldia bertan, teknologiak gizarte zahartu batean eman dezaken laguntza jorratu zuen-; edo Stephany Laguna zirujau torazikoak “Impresión de biomodelos” izenburupean emango duen hitzaldia -biomodeloak 3Dn inprimatzeari esker kirurgian gertatzen ari diren aurrerapausoak azaldu zituen-. Zibersegurtasuna eta informatikako delituak, 4.0 Gastronomia edo biki digitala izenekoa izan ziren beste gai batzuk.

Kongresuak pertsonengan ipini zuen arreta, 4. Industria Iraultzaren giza dimentsioan azpimarra eginez.

Ikerbasquek emakume ikertzaileak nabarmendu ditu Ikerbasquek hainbat sari banatu ditu emakume ikertzaileen lana aitortu eta agerian jartzeko Jon Lasa Galdos

Hezkuntzako sailburu eta Ikerbasqueko presidente Cristina Uriarte izan zen, joan den maiatzaren 6an, Euskadin ikerketan diharduten hiru emakumeri aintzatespenak emateko antolatutako ekitaldiko buru. María Isabel Arriortua, Aitziber Lopez-Cortajarena eta Maia García Vegniory izan ziren omendutako ikertzaileak. Ekitaldian, Fernando Cossío Ikerbasqueko zuzendari zientifikoa eta Euskadiko unibertsitate, ikerketa-zentro eta zentro teknologikoen ordezkariak bildu ziren.

Ikerbasquek emakume ikertzaileen aitorpenez eratutako aintzatespen hauen lehenengo edizioan, hiru emakume saritu zituen karrera zientifikoko fase desberdinetan: ibilbide zientifikoa, ikerketa esparru batean izandako lidergoa eta emakume ikertzaile gazte batek egindako ekarpen nabarmena.

Ikerketa arloko karrera osoaren aitorpena María Isabel Arriortuarentzat (1950) izan zen.

UPV/EHUko Kristalografia eta Mineralogiako katedraduna da 1992az geroztik, eta bertan prestaturiko lehenengo emakume irakasle titularra izan zen, baita UPV/EHUn katedra lortu zuten lehen emakumeetako bat.

IMaCris/MaKrisI ikerketa-taldea sortu zuen eta aitzindaria izan da ingurumen nahiz energiaren esparruan aplika daitezkeen sistema multifuntzionalei buruzko ikerketan. 2010ean, Euskadiko Ikerketa Saria jaso zuen Zientzia eta Teknologia modalitatean, eta 2012an, Zientzien, Arteen eta Letren Euskal Akademiako (Jakiunde) kide oso izendatu zuten.

Aitziber López-Cortajarena (1974) proteinen ingeniaritzaren arloan lortutako lidergoagatik aitortu zuten. UPV/EHUn Biokimikan doktoratu ondoren, zazpi urte egin zituen Estatu Batuetako Yale Unibertsitatean, proteinen diseinu, egitura eta funtzioei buruzko zereginetan. 2011n Europara itzultzea erabaki eta ikerketa-taldea sortu zuen Madrilgo IMDEA-Nanozien-

Irudian, Maribel Arriortua, Aitziber López Cortajarena eta Maia García Vergniory, beren sariekin.

tzian, nanoegitura biofuntzionalen sorkuntzarako proteinak diseinatzeko asmoz. 2016an, Ikerbasque Research Professor bezala sartu zen CIC biomaGUNE zentroan Nanoteknologia Biomolekularreko taldea zuzentzeko, ERC-Consolidator Grant deritzon ikerketa arloko laguntza garrantzitsua jaso duelarik.

Maribel Arriortua, Aitziber López Cortajarena eta Maia García Vergniory emakume ikertzaileek aintzatespen bana jaso zuten beraien ikerketa-karreragatik

Azkenik, Maia Garcia Vergniory (1978) material topologikoen esparruan egin duen ekarpen nabarmenagatik aitortu zuten.

Materia kondentsatuaren fisikan doktoratu zen UPV/EHUn. Ondoren, Max Planck Institute of Microstructure Physics zentroan lan egin eta doktorego ondoko egonaldia egin zuen Estatu Batuetako Lawrence Berkeley

National Laboratory delakoan.

Egun, DIPCi atxikitako Ikerbasqueko Ikertzaile gisa lantzen ari da material topologikoei buruzko ikerketa- jarduna. 2017an L'Oreal-Unesco for Women in Science saria jaso zuen eta 2018an QUO 2018 zientzia-selekzioko kide izan zen.

300 emakume baino gehiago aintzat Aitortutako emakume ikertzaileak aukeratzeko, Ikerbasquek Euskadiko 300 emakume ikertzaileren baino gehiagoren ekoizpen nahiz ekarpen zientifikoei buruzko datuak aztertu zituen.

Amaierako hautaketa Ikerbasqueko Patronatuaren Ordezko Batzordeak egin zuen, Fundazioko Batzorde Zientifikoak baliozkotu zuelarik.

2018an, Emakundek proposatutako metodologiari jarraiki, Ikerbasquek gizon eta emakumeen arteko berdintasun plana garatu zuen. Prozesu horren emaitza gisa, eta berdintasuneranzko bidean aurrera egiteko asmoz, 7 ekintza proposatu ziren; horien artean, emakume ikertzaileen aitorpena.

Neurri hauen bitartez, Ikerbasquek goitik behera gainditu nahi ditu, emakume ikertzaile asko karrera zientifikoei uko egitera bul-

tzatu eta beste hainbat kasutan gizonen aldean ezkutuan utzi ohi dituzten genero-estereotipoak.

Ondorioz, emakume ikertzaile distiratsuen karrerak bistaratu eta zientziari egindako ekarpena aitortzea da ekintza honen helburu nagusia, ondorengo belaunaldien eredu bihur daitezen.

2018an, IKERBASQUEk gizonen eta emakumeen aldeko berdintasunerako plana garatu zuen Emakundek proposatutako metodologiaren arabera, eta prozesu horren ondorioz, berdintasunerako bidean aurrera egiteko asmoz, Ikerbasquek 7 ekintza proposatu zituen; horien artean, emakume ikertzaileen aitorpena. Horren kariaz, 2019an, ikerketa karrera Euskadin garatzen ari diren hiru emakume aitortu nahi zituen.

IKERBASQUEri buruz IKERBASQUE Eusko Jaurlaritzak ikerketa zientifikoaren alde egindako apustuaren eta autonomiaerkidegoko administrazioek, unibertsitateek eta enpresek duela zenbait urtez geroztik gauzatutako aliantzaren emaitza da. Euskadi I+G+b arloko potentzia garrantzitsuenen artean kokatzeko ahalegin horretan lagundu nahian, ikerketa arloko talentua erakartzeko gunea izatea da IKERBASQUE ren jardunaren ardatz nagusia.

“Kooperatibak ez gara hain zurrunak eta horrek azkartasunez ekiten uzten digu” tea uzten digu. Stockek kostu finantziero hain handi bat duten mundu batean azkartasunak eragiten du gure bezeroek gaurtik biharrera eskaerak egitea eta gure erantzunaren bikortasuna berme bat da, kontuan izan gaitezela dakarrena.

Nola ikusten duzue enpresaren mundua orokorrean eta kooperatibena bereziki Nafarroan?

Jon Lasa Galdos

Mapsak Talentuaren Saria jaso du martxoan Iruñeko Ikaslearen eta Enpleguaren Areto Europarraren azken edizioan. Enpresa horrek Orkoienen, Nafarroan, du bere egoitza eta 1957. urtetik automobilgintzarentzan lan egiten du, 1977an bere aluminiozko lehen haguna sortu zuelarik. 90eko hamarkadatik Mondragon Korporazioko kide da, eta lana eta berrikuntza bere identitatearen ezaugarri direnez, gaur egun hagunen fabrikazioren eta diseinuaren abangoardian dago eta automobilen ekoizle garrantzi-tsuenek konfiantza osoa dute bere produktuetan. Mapsako presidente Juantxo Martínez-Garciariáinekin hitz egin dugu.

Iruñako Ikaslearen eta Enpleguaren Areto Europarraren azken edizioan Talentuaren Saria lortu duzue. Nola jaso duzue saria? Zergatik uste duzue eman dizuetela?

Benetan ohore bat izan da horrelako sari bat jasotzea eta gure enpresa bistaratzeko bidean berresten gaitu, gizartearen aldetik eta heziketako gizartearen aldetik modu berezian. Uste dugu, modu batean, hurrengo belaunaldien heziketan dugun ardura biltzen duela, gure kooperatiban garatzen dugun gazte profesionalak sartzeko programaren bidez, eta jakina, unibertsitateko enplegu azoka ezberdinetako parte-hartze jarraituan adierazi ohi ditugun gure egonezinak aitortzen ditu.

Zein izan da Mapsaren garapena? Zeintzuk izan dira bere une gakoak bere historian zehar?

Mapsaren garapena oso positiboa izaten ari da azken urteetan, nahiz eta logikoki, ez da une zailetatik libre egon. Une zailak egon dira, non gure bazkideek benetako sakrifizioak egin behar izan dituzten, baina denborak arrazoia eman digu azkenean. Traumatikoa zirudien guzti horrek, suposatzen zuenagatik, oinarri bezala balio izan du egungo momentura iristeko, gure erakundean inoiz ezagutu ez den kaudimen eta sinesgarritasun batekin. Nik nabarmenduko nuke 2007-2011 bitartean bizi izan genuen krisialdia, non proban ipini ziren gure uste erkidekooperatiboak.

Nola bizi izan duzue krisialdi ekonomikoa zuen sektorean, non lan egiten duzuen automobilgintzako industriarentzat?

Oso epe laburreko sektorea da, non gaur da nagusi. Baina estrategia oso modu asmatuan lan egin dugu eta hori baimentzen ari da gure kudeaketa balioan ipintzea eremu ezberdinetan, baita nazioarte mailan ere.

Zertan nabarmentzen da Mapsa sektore bereko beste enpresekin alderatuz?

Gure iritziz gure arrakastaren gakoa azkartasunean eta berezoari ematen diogun erantzunaren bizkortasunean dago. Denborak proban ipintzen du egunero gure moldakortasuna eta gure erantzuna gogobetegarria da modu handian.

Zein abantaila ditu kooperatibismoak?

Kooperatibak ez gara hain zurrunak eta horrek azkartasunez eki-

Ekonomia sozialaren munduak bultzada berezia hartu du gure Komunitatean. Enpleguaren deuseztapenaren aurka erresistentzia berezi bat erakutsi du azken krisialdian eta kalitateko lanpostuen sorkuntzan motore eta bultzada nagusi bezala osatu da azken urteetako ekonomia-sustaketatik aurrera.

“Gazteei beren buruaren analisi zintzo bat egitea gomendatuko nieke” Zein ezaugarri balioesten dituzue Mapsan zuen hautagaietan?

Uste dugu gazte profesionalen kontrataziorako faktore erabakigarriak beste edozein enpresatan asimilagarriak direla: oinarrizko ezaguera eta heziketa sendoa, jakin-nahi zientifikoa, erantzukizun profesionala eta hobekuntzarako afizioa. Gehitu genitzake, pixka bat espezifikoki, jarrera eta filosofiarekin harremana dituzten alderdiak, hala nola zerbitzurako ahalegina, espiritu kolaboratiboa eta sakrifizioareko gaitasuna. Espiritu solidarioa, hori bezala ulertuz esfortzu kolektiboa eta taldeko lana, argi eta garbi plus ukaezin bat dira.

Zer garrantzia ematen diozue Mapsan nazioartekotzeari?

Kontuan izanik gure ekoizpenaren ia % 90a esportatzen dela, bai modu zuzenean edo bai zeharkakoan gure bezeroen bidez -gure autoak esportatzen dituztenak gure hagunak bertan muntatuta-,nazioartekotzea faktore gakoa da helburu merkatu bezala. Gaur egun hau horrela da industriaren parte handi batean. Hala

eta guztiz ere,badaude askotan kontuan hartuak ez diren alderdi batzuk eta horiengatik nazioartekotzea ezin da saihestua izan: teknologiaren parte handi bat eta erabilitako ekipamenduak, lehengaiak, informazio teknologikoa,etab.mundu osotik datoz. Beraz, edozein profesional estimatuk, etorkizunean horrela izaten jarraitu nahi badu,argi izan behar du mundurako sarbidea oinarrizkoa dela, eta horretarako giltza, zalantzarik gabe, hizkuntzen benetako ezaguera da.

Nola ikusten duzue lan-merkatua une hauetan?

Erlatiboki une on bat da gure gazte profesioalentzat eta oso bereziki ingeniari eta teknikarientzat. Badago eskari oso indartsu bat eta beraz ez da une on bat bakarrik beraien enplegurako, baizik eta unibertsitatearentzat ere karrera hauen alde kanpaina txiki bat egiteko. Zentzu batean apur bat gogorragoak izan daitezke beste batzuk baino, baina merkatuak badaki hori ikusten eta saritzen.

Zer aholkatuko zenieke lanari dagokionez nora jotzen ez dakiten gazteei?

Nora jo adierazi baino, beren buruaren analisi zintzo bat egitea gomendatuko nieke lehenik eta behin, beren gaitasunak, trebetasunak, esfortzurako gaitasunak eta helburu pertsonalak ezagutzeko. Lehenengo batek ondo ezagutu behar du bere burua eta jakin bere partetik zer dagoen prest jokoan ipintzeko noruntz joan behar den erabaki baino lehen.

Behin hau eginda, unibertsitateak eskaintzen dituen eskaintza ezberdinak baliotsi eta ikusi zein neurritan batzuk eta besteak beraien artean bat datozen. Azkenik, berea uste duen etorkizuneko bide horretan dituen lagun eta ezagunen artean aholkua bilatu. Guzti hori egiaztatuta, aukeraketa egin. Bere buruaren ezaguera hobe batean oinarritua izango denez, baita aukera ditzakeen hauta ezberdinetan ere, ziuraski bat etorriko dira modu eraginkorrago batean eta eramango dute aukeratu den norako hori eskuragarri izatea arrakasta handiarekin.

besteberriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

16

IX. MBA Executive itxi zen Bederatzigarren MBA Executive-ren amaiera-ekitaldia Gipuzkoako Bazkundeak eta Mondragon Unibertsitateak burutu zuten Unibertsitateko Aldizkaria

Gipuzkoako Bazkundeak eta Mondragon Unibertsitateak MBA Executive-ren IX. edizioko ekitaldiamaiera burutu zuten joan den maiatzaren 23an, Gipuzkoako Bazkundean. Masterra 2009an jarri zuten martxan aipatutako bi entitate horiek. Gipuzkoako Bazkundeko Presidente Pedro Esnaola eta Mondragon Unibertsitateko Errektore Vicente Atxa, arduratu ziren Tituluak banatzeaz. Kurtsoa gainditu duten ikasleek jaso zuten titulua.

Masterra lortu duten ikasleak 30 eta 52 urte bitartekoak dira. Industria-mailako enpresetan eta zerbitzu-enpresetan aritzen dira batik bat, eta ardura handiko postuetan burutzen dute euren lana. Guztiek esperientzi profesinal zabala dute eta prestakuntza akademiko diferentea jaso dute Industria mailako Ingenieritzan, Informatikan, Kimika, Fisika, Arkitektura, Zuzenbidea, Herri lanetako zuzendaritza eta Enpresa kudeaketan eta zuzendaritzan besteak beste.

Masterran parte hartu duten ikasleek, Finantza, Estrategia, Marketinga, Eragiketak, Berrikuntza, Pertsonak... hau da, enpresaren alor funtzionalak ikasteko eskolak jaso dituzte, eta era berean eurak enpresak zuzentzeko dituzten abileziak landu dituzte. Une oro diziplina anitzeko irakasleak izan dituzte alboan, unibertsitateko, aholkularitzako eta enpresetako esperientziak eta ikuspuntuak konbinatuz.

Helburuak MBA Executive programa bilakaera pertsonalera bideratuta dago, erabakiak hartzeko orduan behar diren gaitasunak eta jarrerak sustatzea bilatzen du, baita lan taldea sustatzea ere eta proiektuen eta pertsonen lidergotza lortzea aldaketa eta berrikuntza sustatuz.

Horrez gain, programa honek enpresen ikuspegi osoa erakusten du eta arlo eraginkorrenak nola funtzionatzen duten azaltzen du.

MBA Executiveren beste helburuetako bat erakundearen funtzio ezberdinak kudeatzeko aukera ematen duten kontzeptuak indartzea eta eguneratzea da, kultura eta nazioarteko testuinguru anitzak kontutan hartuz.

Balorazio baikorra Gipuzkoako Bazkundeak eta Mondragon Unibertsitateak elkarrekin antolatzen duten bederatzigarren

master honen balorazioa oso baikorra izan da. Elkarrekin lan egiten jarraitzea da bi entitate hauen helburua, enpresetako profesionalen heziketaren bitartez Gipuzkoako enpresak indartzeko. Hamargarren edizioa martxan da une honetan.

Horrez gain, Gipuzkoako Bazkundeak eta Mondragon Unibertsitateak elkarrekin lan egiteko akordioa berritu dute eta urritik aurrera MBA EXECUTIVEaren hamaikagarren edizioa jarriko dute martxan, enpresetako zuzendarien eta profesionalen artean oso ezaguna den graduondoa. Ekainaren 6ean, XI. edizioaren inguruko informazio saio bat antolatuko da, eta izen emateko epea irekiko da, 20192020 kurtsoan izen emateko epea, alegia.

Gipuzkoako enpresen eta interes orokorren zerbitzura dagoena. ❚ Independentea da eta Gipuzkoako enpresa guztiak ordezkatzen ditu. Enpresen arrakasta eta Gipuzkoaren garapen ekonomikoa ditu xede. ❚ Enpresen beharrak betetzen ditu, neurrira egindako soluzio integralak eskainita. ❚ Planifikazioan, estrategian eta egintza operatiboan espezializatuta dago, enpresa garatu ahal izateko. ❚ Proiektu integralak erakartzen ditu, negozio aukera baitira gure enpresentzat. ❚ Konfiantzazkoa da, profesionaltasuna eta konfidentzialtasuna ziurtatzen dituena.

Gipuzkoako Bazkundearekin: 40 kidetik gorako talde profesional eta diziplinarteko espezializatuaren aholkularitza jaso daiteke. ❚ Informaziorik onena eskuratu daiteke merkatu berrietan sartzeko, finkatzeko eta garatzeko. ❚ Bezeroen aurrean posizionamendua hobe daiteke. ❚ Prestakuntza jaso eta lantaldera egokitu ahal izango da. ❚

Gipuzkoako Bazkundeko Presidente Pedro Esnaola eta Mondragon Unibertsitateko Errektore Vicente Atxa izan ziren ekitaldiko buru

Gipuzkoako Bazkundea Gipuzkoako Bazkundea irabazi asmorik gabeko erakundea da,

Honako honetan adituak dira…

Planifikazioan eta estrategian.

Erosketen optimizazioan. ❚ Salmentetan eta marketinean. ❚ Nazioartekotzean. ❚ Pertsonen Kudeaketan. ❚ Kudeaketa juridikoan eta fiskalean.

Gipuzkoako Bazkundeak balio eta lehiakortasuna sortzen duten so❚ ❚

luzioak ematen dizkie Gipuzkoako enpresei, beren interesak eta premien gertuko ezagutzatik bere hedapena arte.

Executive MBA 520 orduz osatu da, urtebete iraun du eta eskolak Gipuzkoako Bazkundean eman dira Mondragon Unibertsitatea Mondragon Unibertsitatea Euskal Herrian errotutako unibertsitatea da, herriko hizkuntzaz, euskaraz, eta kulturaz arduratzen dena eta, era berean, XXI. mendeko euskal gizarteak eskatzen dituen aldaketei irekia dagoena.

Bere hezkuntza eredua berrikuntzan, humanismoan, elkartasunean eta lankidetzan oinarritzen da.

Irabazi asmorik gabeko kooperatiba izanik, eskuragarritasun ekonomikoa eta ikasleek beren ikasketak autofinantzatzea sustatzen dute.

Bere nahia hezkuntza eredu honetan ikasi nahi duenak horretarako aukera edukitzea da, unean uneko egoera ekonomikoak eraginik izan gabe. Berere hezkuntza eskaintzaren oinarria ikasketak alde praktikotik bideratzea da; irakasten dituzten ezagutzak mundu profesionalean aritzeko oso erabilgarriak dira eta.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

17

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

18

Enplegagarritasuna eta graduondokoa Unibertsitateko tituludunei zuzendutako lan-eskaintzen % 3,4k hautagaiek graduondoko ikasketak izatea eskatzen dute gutxieneko baldintza gisa; zifra hori % 35,2ra iristen da goi-mailako heziketa mota hori ez denean baldintza gisa aipatzen, baizik eta hautagaitza baterako balio ezberdintzaile baten sortzaile gisa Unibertsitateko Aldizkaria

Azken urtean argitaratutako laneskaintzen globalean % 1,4k bakarrik sartzen zuten beren nahitaezko baldintzen artean graduondoko ikasketak izatea, hiru hamarrenetako murriztapen bat 2017an lortutakoarekin alderatuz (% 1,7).

Unibertsitate-karrera bat duten hautagaiei zuzendutako lan-eskaintzen multzoa erreferentziatzat hartuta, graduondoko bat egiteko beharrezkoa den aurretiazko pauso bat, ehunekoa % 3,4ra igotzen da.

Halaber, 2018an zehar graduondoko ikasketen balioespenaren murrizketa bat nabari izan da hauek enpresen aldetik baldintza bezala sartzen ez dutenean. Hau da, titulatu unibertsitarioei zuzendutako lan-eskaintzetan non graduondokoak ez den eskatzen, baina positiboki balioesten den, hautagaiek graduondoko heziketa espezializatu bat izatea 4 puntu jaitsi dira, 2017ko % 39,2tik oraingo % 35,2ra pasatuz.

Murriztapen horren faktore erabakigarri bat da, bi kasuotan, laneskaintzaren garapena kategoria profesionalka, 2018an gutxitua ikusi dena zuzendaritzan, aginta-

ritzan eta langileetan, eraginez horrela goi mailako heziketako hautagaien eskakizunaren gutxipena.

Madril eta Andaluzia dira graduondokoak gehien eskatzen dituzten erkidegoak Kategoria profesionalak Kategoria profesionala modu erabakigarrian graduondokoaren balioespenean parte hartzen duen faktore bat da. Zentzu honetan, bi segmentu bereizgarri daude era argian. Alde batetik, zuzendaritzako postuak betetzeko lanpostuak. Kasu hauetan, graduondoko ikasketak izatea baldintza bezala ezartzen den lan-eskaintzen ehunekoa beste kategorietan baino altuagoa izan ohi da. Horrela, 2018an, zuzendaritzako kategoriara zuzendutako lan eskaintzen % 16,8k graduondoko ikasketak eskatzen ditu. Kontrako aldean kokatzen dira langileak; hauen lanpostuak betetzeko masterra-

ren eskakizuna % 1,2an aurkitzen da.

Eskakizunaren ezberdintasunaren azalpena kategoria profesional bakoitzak betetzen dituen funtzioetan datza. Zuzendari eta erdi-mailako aginteentzat zuzendaritza eta ku-

Graduondoko ikasketen balioespena Komunitate Autonomoka lan-eskaintzetan Graduondoko motak

Eskaintza

Komunitate Autonomoa

2018

2017

MBA

Madrilgo Komunitatea Andaluzia Katalunia Euskadi Gaztela eta Leon Valentziako Komunitatea Extremadura Kanariak Errioxa Galizia Murtziako Eskualdea Aragoia Nafarroa Balear Uharteak Asturias Kantabria Gaztela-Mantxa Melilla Ceuta

% 6,29 % 5,40 % 5,09 % 4,92 % 4,71 % 3,99 % 3,84 % 3,59 % 3,46 % 3,36 % 3,16 % 3,04 % 2,77 % 2,58 % 2,39 % 2,32 % 2,18 % 1,62 % 1,23

% 8,18 % 7,16 % 7,94 % 7,17 % 6,58 % 4,61 % 1,27 % 2,20 % 3,11 % 5,38 % 2,96 % 3,07 % 1,37 % 2,31 % 3,33 % 1,46 % 2,87 -

% 39,62 % 33,33 % 36,54 % 36,65 % 35,61 % 27,34 % 28,39 % 30,41 % 43,86 % 38,03 % 40,55 % 34,30 % 40,25 % 34,55 % 32,74 % 42,53 % 47,05 % 41,39 % 33,67

Beste Materiak % 60,38 % 66,67 % 63,46 % 63,35 % 64,39 % 71,61 % 5,93 % 69,59 % 56,14 % 61,97 % 59,45 % 65,70 % 59,75 % 65,45 % 67,26 % 57,47 % 52,95 % 58,61 % 66,33

Iturria: Infoempleo-Adecco Txostena 2018

graduondokoak deaketako ezaguerak ematen dituzten programak balioesten dira nagusiki; teknikarientzat, azken urtean mota honetako ikasketa bat izateko eskakizuna lau puntu baino gehiagotan igo dena (% 11), erdiko aginteak gaindituz (% 8,5), bete beharreko funtzioetan espezializatutako programak eskatzen dira.

Langileen kategoriarako, ordea, graduondoko heziketak izan behar ez duten beste balio eta trebetasun batzuk bilatzen dira. Horregatik, baldintza hori oso modu urrian agertzen da eskaintzan.

Sektoreak Langileen hautaketa prozesuetan, graduondoko heziketa eskatzen duten enpresek faktore sorta bat dute kontuan, hala nola hautagaiaren titulazio unibertsitarioa, bere kategoria profesionala edo lortu nahi duen lanpostua. Konpainia zein sektoretakoa den ere parte hartzen duen beste faktore bat da, modu erabakigarrian kasu askotan, prozesu honetan.

Irakaskuntza da graduondoko heziketa izatea gehien balioesten duen sektorea; baldintza hori sektore honetako lan eskaintzen % 20,7an aurkitzen da. Bere atzetik datoz kalitatea eta ingurugiroko eta aholkularitza juridikoko ekintzetan lan egiten duten enpresak, master edo graduondokoren bat izateko beharra bere eskain-

tzen % 14,9an eta % 14,5ean jasotzen dutenak, hurrenez hurren.

Eremu funtzionalak Enpresen administraritzako arloa da, zuzendaritzako postuekin buruan, graduondoko ikasketak dituzten hautagaiak gehien eskatzen duena (% 25). Hamar eskaintzetatik seitan, lan berri batera ateai irekitzen dituen heziketa MBA programetatik pasatzen da.

Hurrengo postuetan kokatzen dira Marketina eta Komunikazioa, Juridikoa, Kalitatea eta Ingurumena eta IKT. Horiek guztiak sortutako eskaintzaren % 10 baino gehiagoko ratioetan kokatzen dira.

Zuzendaritzako postuak betetzeko eskatzen dira gehien graduondokoak

Komunitate Autonomoak Komunitate Autonomoka egiten den ehunekoen banaketan, Madrilek eta Andaluziak banaketa geografikoaren rankingeko bi lehen postuak betetzen dituzte beren lan-eskaintzetan graduondo-

2019ekaina

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

ko heziketa izatea gehien eskatzen duten bi komunitateak izaki, nahiz eta bietan ia bi puntutako

murrizketa bat izan eskaintzetan, % 6,3% eta % 5,4 lortuz, hurrenez hurren. Kataluniak, iaz bigarren

19

kokatzen zena % 7,9 batekin, postu bat galtzen du eta ia 3 p.p. galtzen ditu, % 5,1era eroriz.

Graduondoko ikasketen balioespena sektoreka lan-eskaintzetan Graduondoko motak

Eskaintza

Sektorea Irakaskuntza / Heziketa Kalitatea eta Ingurumena Aholkularitza Juridikoa Informatika Ikerketa Telekomunikazioak Aholkularitza Orokorra Komunikazio Agentziak Aeronautikoa Ingeniaritza Internet Aholkularitza Informatikoa/ Telekomunikazioak Publizitatea Obra Publikoak Arkitektura/Dekorazioko ikasketak Komunikabideak Kontu-Ikuskaritza Ontzigintza Informazioa eta Aholkularitza Musika Ateratzeko Ekitaldiak Kirolak Ikus-entzunezko Ekoizpena Kosmetika eta Edertasuna Garraioko Taldea

2018

2017

MBA

Beste Materiak

% 20,76 % 14,87 % 14,52 % 9,30 % 7,92 % 7,16 % 5,98 % 5,80 % 5,27 % 5,23 % 4,89

% 19,95 % 15,78 % 19,91 % 10,02 % 1,53 % 11,62 % 9,61 % 1,53 % 1,31 % 2,01 % 2,36

% 11,67 % 19,75 % 17,21 % 20,12 % 7,39 % 20,89 % 22,54 % 12,05 % 34,27 % 38,71 % 35,37

% 88,37 % 80,25 % 82,79 % 79,88 % 92,61 % 79,11 % 77,46 % 87,95 % 65,73 % 61,29 % 64,63

% 4,69 % 4,68 % 4,55 % 4,19 % 3,32 % 3,16 % 2,95 % 2,58 % 2,33 % 2,08 % 1,91 % 1,75 % 1,44 % 1,39

% 1,46 % 1,26 % 1,16 % 1,30 % 1,22 % 1,26 % 1,06 % 1,29 % 1,30 % 1,24 % 1,27 % 1,30 % 1,25 % 0,28

% 16,42 % 11,62 % 38,01 % 23,89 % 33,91 % 49,28 % 18,04 % 55,99 % 15,98 % 12,59 % 13,98 % 55,10 % 12,34 % 45,19

% 83,58 % 88,38 % 61,99 % 76,11 % 66,09 % 50,72 % 81,96 % 44,01 % 84,02 % 87,41 % 86,02 % 44,90 % 87,66 % 54,81

Iturria: Infoempleo-Adecco Txostena 2018

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

20

10 masterrik eskatuenak Jakin nahi al duzu zeintzuk diren 10 masterrik eskatuenak? Jarraian dituzu Unibertsitateko Aldizkaria

Graduondoko bat aukeratzea geroz eta arruntagoa den ohitura bat da lanbide berrien premia dela eta, eta arlo jakin batean espezializatzearen garrantziagatik. Ikastaro ofizial mota horiek egiteko, lan espezializatuak egitea lehentasunezkoa da, inpresio-enpresa profesionaletan egin beharko liratekeenak,

MASTER PROFESIONALA KONTU IKUSKARITZAN

1 2 3 4 5

Presentziala da, eta paregabea Enpresen Administrazio eta Zuzendaritzako eta Ekonomiako lizentziatuentzat, Zientzia Ekonomikoetako eta Enpresaritzako lizentziatuentzat, merkataritza-irakasleentzat, eta Zientzia Finantzieroetako lizentziatu edo graduatuentzat. Egokia da kontabilitateko munduan espezializatzeko eta Ikasketa Finantzieroetako Zentroan (Centro de Estudios Financieros, CEF) ematen da.

MASTER IN MANAGEMENT ESCP Europe-eko ikasleek gehien eskatzen duten masterra da.

Graduondoko ikasketa hauen helburua kudeaketako eta mundu enpresarialeko metodoen tekniken egoeran ezaguera sakon bat garatzea da. Master prestigiotsuenetariko bat da.

MASTER UNIBERTSITARIOA FINANTZETAN Comillaseko Pontifize-Unibertsitateko Zientzia Ekonomiko eta Enpresarialen Fakultateak (ICADE) antolatzen du. Bere ikasketek finantzetako heziketa oso bat ematen dute. Finantzen munduko entitate ezberdinek master honekin lankidetza egiten dute eta lan-praktikak eskaintzen dizkiete ikasleei.

MBA (MASTER UNIBERTSITARIOA ENPRESEN ADMINISTRAZIOAN)

6 7 8 9

Zientziak, biologia, farmazia, biokimika, medikuntza edo albaitaritzako ikasleei zuzendua dago. Universitat València-Postgrau-n ematen da.

Zeintzuk dira masterrik eskatuenak?

Master batzuk, urteak joan ahala, ikasleen eskutik eskatuenak bihurtu dira. Hauek dira 10 master eskatuenak:

GRADUONDOKO TRINKOA NAZIOARTEKO HOTELEKO ZUZENDARITZAN Ingelesez ematen da guztiz eta zuzendua dago hoteleko zuzendaritza altuan espezializatu nahi duten lizentziatu eta graduatuetara, ikaslea hoteleko industriaren enpresen kudeaketan espezializatzen baita. Les Roches Marbella, International School Of Hotel Management-en egiten da.

MASTERRA COMMUNITY MANAGEMENT-EAN, ENPRESA 2.0-N ETA SARE SOZIALETAN, (IEBS) Online da eta ikasleak prestatzen ditu espezialistak bihur daitezen hemen: plan estrategikoen planifikazioa, diseinua eta egikaritzea komunitate birtualen erabilpen eta probetxurako.

MASTER OFIZIALA GIZA BALIABIDEEN ZUZENDARITZAN ETA KUDEAKETAN Harremana du lan arriskuekin, giza baliabideekin eta enpresen administrazioarekin. Coaching-eko Ikastaro bat du ere.

MASTERRA DIZIPLINA ANITZEKO ESKU-HARTZEAN ELIKATZE-JARRERAREN ARAZOETARAKO, NORTASUN ARAZOETARAKO ETA ARAZO EMOZIONALETARAKO Oso interesgarria da, MOEk adierazten duen bezala, 2020an arazo emozionalak ezgaitasuneko eragileak izango baitira.

Ospetsuenetariko bat da eta bere erronka ikasleei ekintza enpresarialeko ikuspegi global eta estrategiko bat ematea da.

Bertan sartzeko garrantzitsua da espediente akademiko on bat izatea eta ingeleseko hizkuntzaren ezaguera on bat izatea.

MASTERRA LAGUNDUTAKO GIZA-UGALKETAREN BIOTEKNOLOGIAN

kalitateko eta estetikoki ongi zaindua den ikerketako proiektu bat aurkeztu nahi bada.

10

MASTERRA ESTETIKA INTEGRALEAN, MARKETIN KOSMETIKOAN ETA IRUDIAREN AHOLKULARITZAN 9 hilabeteko iraupena du eta ikasleek zentro estetiko baten komunikazio-, salmenta- eta kudeaketa-sekretuak ezagutuko dituzte. Consuelo Silveira estetika profesionaleko zentroak antolatzen du.

graduondokoak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

21

Irteera profesional gehien dituzten masterrak Master bat ikasteko aukeran pentsatzen ari diren zorioneko horietako bat bazara, komenigarria da enplegagarritasuna, espezializazioa, hizkuntzak eta nazioartekotzea kontuan izatea hori aukeratzeko orduan. Hona hemen irteera profesional gehien dituzten masterrak. Ezagutu nahi al dituzu?

Unibertsitateko Aldizkaria

Master bat ikastea ez da mundu guztiak egin dezakeen zerbait, masterrak oso garestiak baitira.

Hala eta guztiz ere, beti bila dezakezu gastuekin lagun zaitzaketen diru-laguntza posibleei buruzko informazioa.

Orokorrean, master bat ikastean diru kopuru handi bat ordaindu behar baduzu, onena da horren ondoren lana aurkitzea ziurtatuko dizun bat aukeratzea. Gaur egun, ikasketa bakar batek ere ez du ziurtatzen atsegin dugun lan bat aurkituko dugunik, baina zenbat eta gehiago espezializatzen garen lan egin nahi dugun arlo horretan, geroz eta aukera gehiago izango ditugu lan on bat aurkitzeko. Ahaztu gabe hizkuntzak eta nazioartekotzea alderdi gil-

tzak direla erabaki bat hartzeko garaian.

Masterrik onenak lana aurkitzeko Lana aurkitzeko gaur egun dauden masterrik onenak honakoak dira: - Master in Management (IE Business School): Ingelesez eta gaztelaniaz eman ohi da eta bere helburua ikuspegi global enpresarial bat ematea da. 30.200 euro balio du eta 10 hilabete irauten ditu.

- Master Unibertsitarioa Enpresen Nazioarteko Zuzendaritzan (IEDE Business School): Madrilen, Shanghain eta Kalifornian ematen da. Nazioarteko harremanetako eta erakunde publikoetako sailen ikasketetara bideratuta dago. 13 hilabete-

ko iraupen bat du. Instituzioak Abokatutzako Master Unibertsitario bat eskaintzen du ere Garriguesekin eta beste bat Hoteleko Kudeaketan.

- Global Executive MBA Georgetown-Esade: Washington DC-en, New Yorken, Bartzelonan, Madrilen, Sao Paulon, Rio de Janeiron, Shanghain eta Beijingen ematen diren sei modulutan egituratzen da. Exekutiboak prestatzen ditu nazioarteko ikuspegi bat izan dezaten eta kanpaina baten barruan susta dezaten. 145.000 dolar balio du.

- Master Unibertsitarioa Kaudimengabezia Enpresarialean: CEU San Pablon ematen da.

1.750 ordu ditu eta 9.500 euro balio du. Honako hauek aztertzean zentratzen da: kaudimengabezia, krisialdi enpresarialak,

lehiaketako prozedimendua eta berfinantziazioa. Instituzioak ere eskaintzen du Master Unibertsitarioa Merkatu Finantzierotan eta Ondareen Kudeaketan.

- MBA Enpresen Zuzendaritzan Nebrijan: Ikasleak prestatzen ditu enpresaren ikuspegi global bat izan dezaten. 15.082 euro balio du. Eskolak ere Masterra Enpresen Sorkuntzan eta Zuzendaritzan eskaintzen du ere, ikasleek, zuzendari bezala, negozio aukerak identifika dezaten.8.952 euro balio du.

- Masterra Marketin Zuzendaritzan eta Kudeaketa Komertzialean, ESIC: 10 hilabete irauten di-

tu eta bere prezioa 12.650 eta 17.500 euro bitartekoa da. Ez da ahaztu behar eskola honek 3.000 lan-eskaintza kudeatzen dituela.

- Materra Proiektu Industrialen Nazioarteko Zuzendaritzan, Comillaseko Pontifize-Unibertsitatean: Automobilgintzaren arloan biltzen da eta lan-proiekzio handi bat du.

- Master Ofizial Profesionala Zuzendaritza Ekonomiko-Finantzieroan, Ikasketa Finantzieroen Zentroan: Bere edukia enpresa bateko izaera finantziero-kontableko ekintzen kudeaketara bideratua dago. 500 ordu irauten ditu eta 7.050 euro balio du.

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

22

Gasteiz rockzalea da Azkena Rock Festival jaialdiak musikarekiko pasioa hiri erdira eramango du Unibertsitateko Aldizkaria

Azkena Rock Festival jaialdiaren aurtengo edizioan ere izango dugu Andre Maria Zuriaren plazan izaten den eta tradizio bihurtu den doako kontzertuen programazioa; ARF jaialdiak musikarekin duen pasioa partekatzeko modua izaten da programazio hori, musika hiriaren bihotz-bihotzeraino eramanez jaialdiaren bi egunetako goizetan, hau da, ekai-

naren 21ean eta 22an, Gasteizen.

Egunero, eta jaialdiaren Mendizabalako emanaldiak hasi baino lehen, Andre Maria Zurian 13:30ean hasiko da festa, ostiralean Tami Neilson artistaren kontzertuarekin, eta larunbatean Danny and The Champions of The World taldearekin.

Gaur egungo country estiloko artista kitzikagarrienetako bat izaki, askotan Wanda Jackson edo Patsy Cline handiekin ere pareka-

tu izan da Tami Neilson; Andre Maria Zuriaren plazan swingaren festa eskainiko digu artista handiak, bere ahotsaren indar bereziarekin eta bere aldakaren mugimenduaren erritmora. Zeelanda Berrian jaio baina Kanadan hazitakoa, Neilsonek oso gazte ekin zion karrera artistikoari Neilson Family taldearekin, eta Jonny Cash handiaren kontzertuetan hasierako gonbidatu ere izan ziren. Zaleen eta kritikarien babesa

EGITARAUA ❚

OSTIRALA 21 ANDRE MARIA ZURIAREN PLAZA GOD 17:30: MICKY & THE BUZZ 19:15: THE LIVING END 21:45: STRAY CATS 00:40: THE B-52S

❚

LARUNBATA 22 ANDRE MARIA ZURIAREN PLAZA GOD 17:30: OUTGRAVITY 19:15: TESLA 21:45: WILCO 00:35: THE CULT 'A SONIC TEMPLE'

RESPECT 18:20: SURFBORT 20:35: DEADLAND RITUAL 23:20: BLACKBERRY SMOKE 02:00: GLASSJAW

RESPECT 18:20: MT. JOY 20:35: NEKO CASE 23:20: MELVINS 02:00: PHILIP H. ANSELMO & THE ILLEGALS

LOVE 18:00: GIANTE 19:15: INGLORIOUS 20:45: LUCERO 23:15: TROPICAL FUCK STORM 02:00: THE HILLBILLY MOON EXPLOSION

LOVE 18:00: GARBAYO 19:15: MEAT PUPPETS 20:45: CORROSION OF CONFORMITY 23:15: MORGAN 02:10: STARCRAWLER

TRASHVILLE - TRASH A GO - GO! 19:00: DOLLAR BILL 21:00: THE CHEATING HEARTS 23:00: LOS DUQUES DE MONTERREY 01:00: BLIND RAGE & VIOLENCE 02:30: DJ BOP HOP 04:30: CRISTINA SANDALIA

TRASHVILLE - TRASH A GO - GO! 19:00: THE COURETTES 21:00: DEADBEATZ 23:00: LOS TORONTOS 01:00: PUSSYCAT & THE DIRTY JOHNSONS 02:30: DEBORAH DEVOBOT 04:30: WOLF-A DJ

TRASHVILLE - RAT HOLE 18:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 20:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 23:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 02:15: LAURA PREMINGER 04:15: DJ SEÑOR LOBO

TRASHVILLE - RAT HOLE 18:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 20:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 23:30: LUCHA EXTREMA MEXICANA 02:15: DJ ARBIS vs DJ GAUTXOS 04:15: HOLY CUERVO DJS

lortu du soul, rockabilly, blues eta country estiloen nahasketa koloretsuan letra subertsiboen bitartez askotariko gaiak landuz, hala nola amatasuna, galerak edo misoginia industrian.

Londresen 2007. urtean sortutako Danny and the Champions of the World taldeak heartland rock eta soul estiloen arteko konbinazio perfektua eskaintzen du; izan ere, Danny George Wilson taldeburua genero horiek entzuten hazi baitzen, blues edo doo loop estiloekin batera, eta horien guztien esentzia aurki daiteke bere proiektu guztie-

tan. Eragin horiek kontuan izanik, ez da harritzekoa taldeak estudioan grabatu dituen sei albumak sustrai iparramerikarrak dituen rock zaharrari egindako omenaldia izatea, country, folk, bluegrass, gospel eta rhythm and bluesaren erritmoetan oinarritzen den rock horri egindako omenaldia.

Bonua: 120 € Bonua + Kanpina: 130 € Eguneko sarrera: 65 € Epeka ordaintzeko aukera Salmenta: https://www.azkenarockfestival.com/es/tickets-festival/

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

23

Musikako izen handiak Jazzaldian Hiru emakume-ahots bikain gehitu dira Heineken Jazzaldiaren programara: Joan Baez, Silvia PĂŠrez Cruz eta Martirio Unibertsitateko Aldizkaria

54. Heineken Jazzaldiak berebiziko hasiera izango du: mundumailako bi izar izango dira Heineken Agertoki Berdean, uztailaren 24ko arratsean. Joan Baez, inolako zalantzarik gabe, Herri Musikako mitoetako bat da. Folkeko ahotsik errespetatuena izan da bere ibilbide osoan. Bere agurreko biran dator. Ikus-entzule uholde batek omenaldi berezia egingo dio Zurriolako hondartzan. Kontzertu gogoangarria izango da.

Eta agertoki berean arituko da Jamie Cullum, jazzeko ahots ospetsu eta txalotuenetako bat. Haren karisma, indarra eta ahots imitaezina direla eta, programazio onenetara ekarri nahi izaten den artista da. Cullumi gustatzen zaio Donostia, eta Donostiak gogoko du Cullum. Amodioa ez da eten.

Izen gehiago gehitu zaizkie lehendik iragarrita zeudenei: Silvia Perez Cruzek, Toquinho brasildar gitarrista eta abeslaria eta Javier Colina nafar kontrabaxu-jotzailea lagun dituela, emango die amaiera, uztailaren 28an, Trinitate Plazako kontzertuei. Houston Person eta Charles McPherson saxofonista beteranoak ere Trinitate Plazan izango dira, zein bere taldearen buruan, uztailaren 27an eta 28an.

Martirio abeslariak eta Chano Dominguez pianistak duela gutxi grabatu dute disko bat Bola de Nieve

kubatar musikari paregabearen konposizioei omen eginez. Donostian aurkeztuko dute, eguerdiko saio batean, Victoria Eugenia Antzokia - Skoda Gunean. Halaber, Joe Jackson izango da, bere azken diskoaren aurkezpeneko kontzertuan, Kursaal Auditorioa - Kutxabank Guneko protagonistetako bat.

tako bat da. Bere talde berriarekin dator orain Moppa, Unspeakable Garbage, rockeko talde baten energia guztiarekin eta taldekideek bermatzen duten kalitatearekin, horien artean baitira Jon Irabagon saxofoi-jotzailea eta Ron Stabinsky pianista (biak MOPDtKeko kideak).

Artista gehiago

Joe Jackson, Atomic, Moppa Elliott, Charles McPherson eta Houston Person ere etorriko dira, aurrez iragarritako guztiekin batera Atomic eskandinaviar taldea, duela hamar bat urte Kursaaleko Terrazetan eskaini zituen hiru emanaldietan hain inpresio ona utzi zigun hura, bere bertsio ondu eta handituarekin datoz, Norvegiako Trondheim Jazz Orchestrako 8 musikari gehitu baititu taldera.

Gaur-gaurkoz, europar jazzeko supertaldea da Atomic.

Moppa Elliott baxu-jotzaileak lideratu du Mostly Other People Do the Killing taldea bere sorreratik.

MOPDtK-laburtzearren- taldea XXI. mendeko banda freskoen, berritzaileen eta definitzen zailene-

Eta jakina, jada ezaguna den John Zornen presentzia, bere Bagatelles Marathon deituetan lagunduko dioten 30 musikariekin. Aipatutako “maratoi� horiek Kursaal Auditorioa - Kutxabank Gunean entzun ahal izango dira hilaren 27an eta 28an: 14 banda izango dira guztira eta taldekideen artean daude Mary Halvorson, Marc Ribot, Julian Lage, Dave Douglas, Joey Baron, Craig Taborn, Peter Evans, John Medeski, Ikue Mori, Erik Friedlander, Mark Feldman, Sylvie Courvoisier, Kenny Wollesen, Trevor Dunn eta Kris Davis.

Diana Krall Trinitate Plazan izango dugu, bai eta Maria Schneider, Donny McCaslin, eta Joshua Redman ere, Still Dreaming izeneko bere taldearen buruan; Neneh Cherryren Heineken Agertoki Berdeko emanaldia ere berretsita dago.

Dhuela gutxi aurkeztu da Japonia: Pianoa eta Gitarra izenburuko zikloa, non izango baititugu Eri Yamamoto, bere hirukoarekin eta Easo Abesbatzarekin; Ai Kuwaba-

ra pianista, bakarka eta The Project-ekin; Fox Capture Plan hirukoa; Rei abeslari eta gitarrista; eta Yuki Arimasa pianistak eta Ryo Ogihara gitarra-jotzaileak osatutako duoa. Kontzertu horietatik gehienak, Eri Yamamoto pianistaren Goshu Ondo salbuetsita, sarrera librekoak izango dira.

Gaur bertan, otsailaren 21ean, jarriko dira sarrerak salgai Jazzaldiaren www.heinekenjazzaldia.eus webgunean eta Donostia Kulturaren www.donostiakultura.eus/sarrerak helbide elektronikoan.

Abonu bat erosi ahal izango da Trinitate Plazako emanaldi guztietarako, eta beste bat Kursaal Auditorioa - Kutxabank Guneko lau saioetarako. Bi Bagatelles Marathon deituetara joan nahi dutenek eta Auditoriorako abonurik erosi nahi ez dutenek, bi ikuskizunetarako sarrerak erosteko aukera izango dute % 10eko deskontuarekin.

Victoria Eugenia Antzokiaren txarteldegietan eta Donostiako FNAC-en ere erosi ahal izango dira sarrerak eta abonuak.

24

2019ekaina

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

BBK Live, geroz eta gertuago Aurtengo Bilbao BBK Live-n Liam Gallagher, The Good, The Bad & The Queen eta beste asko izango dira Unibertsitateko Aldizkaria

Bilbao BBK Livek itxi du aurten uztailaren 11, 12 eta 13an Kobetamendiko ingurune natural paregabean egingo den hamalaugarren edizioko kartela. The Strokes, mende honetan rocka berpiztu izanaren errudunak; Liam Gallagher, garai guztietako frontman esanguratsuenetako bat; Thom Yorke Tomorrow's Modern Boxes, Radiohead taldeko liderraren proiektu paraleloa; RosalĂ­a, Coachellan izandako mundu, mailako arrakastatik bueltan; Weezer, Espainian eskainiko duen emanaldi bakarrean; Suede, inoiz baino indar handiagoarekin, eta Damon Albarnen supertaldea, The Good, The Bad & The Queen, besteak beste. Horiei dantzalekuetako pistak lehertzen maisuak diren 2manydjs batu zaizkie gaur, baina ez da taldea Kobetamendin izango den lehen aldia, 2013an eta 2016an eskainitako emanaldiek oroitzapen ezin hobea utzi zuten eta oraingoan jaialdiaren edizio erakargarri eta harrigarrienetako bat izango dela dirudien hamalaugarren hitzordu honi amaiera emate-

ko etorriko dira. Aurtengoan zuzeneko 95 emanaldi izango dira 5 eszenatokitan banatuta, 25 foordtruck inguru, elikadura gustu eta premia guztien-tzat, 10.000 kanpaleku baino gehiago mendian bertan eta zerbitzu guztiekin, doako autobusak gunera iristeko, merchandising finena eta diseinatzaile independenteen lanak eskainiko dituen market oso zaindu bat eta askoz ere gehiago Bilboren ikuspegi ederrenak dituen gune berde batean.

Jaialdia Kobetamendin izango da uztailaren 11n, 12an eta 13an Horretaz gain, bertan izango dira HOVB Vienako bikote elektronikoa Rocco izeneko laugarren diskoarekin eta emanaldi guztietan izaten dituzten ikusizko ikusgarriekin; Biig Piig, abiadura txikiko jazzaren harribitxiz betetako eta hip hopeko beat errepikariz la-

gundutako proposamen batekin, zeinetan Jess Smith trebeziaz mugitzen den ingelesez zein gaztelaniaz eskainitako zuzeneko emanaldietako lirismoari esker; Delaporte, musika elektronikoa eta popa, doinu infekziosoak eta erritmo tropikal eta afrikarrak ezin hobe nahasten dituen bikote italiar- espainiarra eta beren lehenengo luzea, Desde anoche; eta Sua, jaialdira ate handitik iritsi den Bizkaiko taldea, Gaztea irratiko maketa lehiaketa irabazi ostean, aurretik Berri Txarrak eta El Columpio Asesino bezalako talde handiek egin zuten bezala. Las Ligas Menores taldearen emanaldia larunbatera pasa da.

Egungo talde onenak Hala, kartela itxita dago, berriz ere egungo artista onenen sailkapen bat eskaintzeko helburuari hutsik egin gabe. Iraganean egungo musikaren oinarriak ezarri zituzten eta aldi berean garai berriei egokitzen jakin duten sortzaileentzako gune bat, oraingo musika panoramaren isla eta musikaren etorkizuna eraikitzen ari diren soinuen eta izenen aldeko apustu bat. Horien artean, nabarmentzekoak dira proposamen oso anitzak; adibidez, The Blaze, une honetako proiektu elektroniko estimulatzaileenetako bat; Hot Chip, Britainia Handiko pop elektronikoaren ezinbesteko erreferentzia; Idles, punk olatu berria; Brockhampton, bere proposamen birrintzailearekin eszenatokietara iraultza ekarri duen hip hop taldea; Nils Frahm, urteko lan onenen zerrendan pianoarekin eta sintetizadoreekin eginiko disko bat sartzea lortu duena; Modeselektor

Live, 90eko hamarkadatik azalberritu egin dena eta elektronika globala moldekatu duena; Vetusta Morla, joaten den leku guztietan aretoak lehertzeraino betetzen dituen talde nazional ezinbestekoa; elektronika lezioak ematen 35 urte daramatzan Laurent Garnier; Vince Staples, aro berriko hip hoparen eta raparen funtsezko figura; eta abangoardiako hainbat gune, esaterako, Basoa, jaialdiko elektronikaren basoa; Lasai, abiadura txikian dantza eginez gozatzeko txoko bat, eta askoz ere gehiago 2019ko Bilbao BBK Live esperientzia sentsorial bikainean.

Mendia Kobetamendi toki paregabea da eta Bilbao BBK Live jaialdiaren esparrua da zorionez. Parke naturala da, bilbotarrak urtean zehar paseatzera joaten diren bidexkekiko berdegunea, behiak

larrean ibiltzen diren zelai zabalak ditu eta baso bat ere badu; baso hori hazi egin da jaialdiarekin batera eta gaur egun hor dago 'Basoa' gunea, programazio elektronikorik hoberenarekin.

Kobetamenditik bista harrigarriak daude. Birika berde honetatik dago Bilboren panoramikarik hoberena. Eta hodeirik gabeko egunetan Itsasadarraren ahoa ere ikusten da.

Jaialdiko kanpalekua ondoko mendian dago, Arraizen; mendi hau Kobetamendi baino handiagoa da eta, ondorioz, are ikuspegi harrigarriagoak ditu.

Arraiz mendia GR 228 ibilbidean dago eta Bilborekin lotzen du ibilbide horrek.

SARRERA SALMENTE ETA INFORMAZIO GEHIAGO: www.bilbaobbklive.com

unigazte

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

2019ekaina

25

Gozatu, buruarekin CJN-NGK-ko Lehendakaria

Ba al zenekien azken bosturtekoan GIBeko (Giza Immunoeskasiaren Birusa) diagnostiko berrien % 41 35 urtetik beherako gazteei egin zitzaizkiela? Datu hauek Nafarroako Osasun Publikoaren Institutuak emandako epidemiologiako azken buletinetik atera dira. Ez dira bakarrak. Halaber, gonokozia infekzioko 146 kasu izan ziren azken urtean, 2017an baino % 35 bat gehiago.

Gainera, sifiliseko 90 kasu egon ziren, aurreko urtean baina % 70 bat gehiago. Zentzu honetan, azpimarratu beharra dago kasuen % 59 30 urtetik beherakoen artean agertu zirela.

Baina, zein ondorio atera ditzakegun honetatik? Zifrek bakarrik

hitz egiten dute. Eta beharrezkoa da indartzea instituzioen, kolektiboen eta eragileen lanak, sexutransmisioetako infekzio hauen igoera gelditzeko.

Hau da, zalantzarik gabe, Nafarroako Gazteriaren Kontseilua eta Nafarroako HIESAren Aurkako Hiritar Batzordea eraman duena martxan ipintzea, urte bat gehiago, osasun sexualeko sustapen kanpaina bat. Horretarako, hilabete hauetan gure Komunitatean ospatzen diren musika jaialdien barrena ibiltzen ari gara. Helburuak anitzak dira, baina denek xede berdin bat partekatzen dute: harreman afektibo-sexual osasuntsu batzuk bultzatzea, errespetua eta prebentziotik. Besteak

beste, Bilatzen dugu arriskurik gabeko bizitza sexual bat izateko tresna eta gaitasun pertsonalak erraztu eta indartzea. Lan hezigarriak egiten ditugu ere osasunaren sustapeneko alorrean eta azkenik, material prebentibo eta hezigarria errazten dugu ere.

Bestalde, lerro hauek aprobetxatu nahi genituzke hitz egiteko 'Gozamenez' sexualitate eta gazteria Programari buruz. Komunitateesku-hartzeko programa bat da eta bere ekintza eremua Nafarroako Foru Komunitate osoa da.

2000. urtean osatu zen gazte-jendearen beharrei erantzuna emateko sexualitateko materian, eta bere asmoa da esfortzuak biltzea, programak koordinatzea eta he-

rritargo gaztearen Osasun Sexual eta Ugalketakoa baliabide publikoak optimizatzea.

Eta, puntu honetara iritsita, honako hau galde daiteke: Nork osa-tzen du 'Gozamenez'? Programa hau osatzen dute Nafarroako Gazteriaren Kontseiluak NGK, Osasunbidea Osasuneko Zerbitzu Nafarreko Andraize Osasun Sexual eta Ugalketarako Arretaren Zentroko Programa Gaztea, Nafarroako HIESAren Aurkako Hiritar Batzordea, SARE, Hegoak eta Kattalingorri.

Honek berekin dakar lan egiteko modu ezberdin bat, entitate, elkarte eta kolektibo ezberdinen koordinazioan oinarritua, non

gazte jendeak erabakitzen duen eta erritmoa markatzen duen.

Beste ardatz funtsezko bat da Koordinatzaile baten bitartez egiten den taldeko lana, non sentsibilitate ezberdinak sartzea lortu den, esfortzuak txikiagotuz eta dauden baliabideak optimizatuz. Horrela, gobernutarrak eta gobernutarrak ez diren entitate ezberdinak biltzen gara helburu amankomun batean lan egiteko gure ekintza-eremu bakoitzetik. Eta horrela egiten jarraituko dugu, gure lana, oxala, beharrezkoa izateari uzten dionera arte.

AURKI GAITZAKEZU HEMEN: www.gozamenez.com