Periódico Universitario / Unibertsitateko Aldizkaria - 396. Zkia.- 2022ko martxoa

396. zkia. Doakoa 2022ko martxoa Laguntzen du

Bueltan da Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa Bi urteko eten baten ondoren, Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa - DIGITAL GENERATION Iruñean ospatu zen. Martxoaren 10ean eta 11n, goizez eta arratsaldez, hiriko NH Iruña Park Hotelak Universitario Vasco Navarrok antolatutako ekitaldi hau hartu zuen. Bi jardunaldi horietan zehar, Nafarroako zentro akademiko ezberdinetako ehunka gazte izan ziren Aretoan, eskola-ikasketak amaitu ostean eskura duten prestakuntza-eskaintza zabala bertatik bertara ezagutzeko.

Ekitaldia ikasleen, familien, prestakuntzako profesionalen, ikas-

tetxeen, unibertsitateen eta enpresen arteko topagunea izan zen berriro, gazteek beren etorkizuneko prestakuntzari eta bizitza profesionalari buruzko zalantzak argi zitzaten. Aretoak bere espiritu bereizgarria mantendu zuen, hau da, orientazioaren eta prestakuntzaren garrantzia aldarrikatzea. Hori dela eta, bertaratuek NH Iruña Park Hoteleko instalazioak bisitatu eta hezkuntza zentro ezberdinetako hogei erakusketari baino gehiagori buruzko informazioa jaso duten.

Eskerrik asko parte-hartzaile guztiei eta hurrengo Aretora arte!

uniagenda

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 03

INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK

UNIBERTSITATEAK Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea.

Uda Ikastaroak Gipuzkoako Campuseko Errektoreordetza Leioako Campusa (Zentralita) Sarbide Bulegoa. Bizkaiko Campusa Arabako Campuseko Errektoreordetza

Donostia Donostia Leioa-Erandio Leioa-Erandio Gasteiz

www.ehu.eus

Miramar Jauregia z/g Ignacio MªBarriola Eraik. Elhuyar Pza.1 Sarriena Auzoa, z/g Sarriena Auzoa, z/g Comandante Izarduy Kalea, 2

943 219 511 943 018 141 946 012 000 946 015 555 945 014 444

Gazte Informazioko Bulegoak (UPV/EHU) Gasteiz Leioa

C/ Los Apraiz,1 - 1ªPlanta Apia Bidea - Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko Behea

945 014 336 946 015100

www.unavarra.es

Nafarroako Unibertsitate Publikoa.

Nafarroako Unibertsitate Publikoa Nafarroako Unibertsitate Publikoa

oij.ar@ehu.eus oij.bi@ehu.eus

Iruñea Tutera

Arrosadiako Campusa Tarazona etorbidea, z/g

948 169 000 948 417 800

UNED (Distantzia Heziketako Unibertsitate Nazionala).

UNED Araba UNED Bizkaia UNED Gipuzkoa UNED Nafarroa UNED Nafarroa

Gasteiz Portugalete Bergara Iruñea Tutera

Arrasate

Larramendi, 4. 23 posta-kutxatila

943 794 700 / 943 712185

www.deusto.eus

Deustuko Unibertsitatea.

Bilboko Campusa Donostiako Campusa

945 244 200 944 936 533 943 769 033 948 243 250 948 821 535

www.mondragon.edu

Mondragon Unibertsitatea.

Mondragon Unibertsitatea

www.uned.es

Pedro Usua, 2 Ignacio Ellacuria Parkea, 2-3 Martin AguirreDeunaren Enparantza, 4 Sadar z/g Magallón, 8

Bilbo Donostia

Unibertsitate Etorbidea 24 Mundaiz Bidea, 50

944 139 000 943 326 600

www.unav.es

Nafarroako Unibertsitatea.

Nafarroako Unibertsitatea Ingenieri Eskola. TECNUM TECNUM - Miramon Goiko Egoitza Idazkaritza eta Administrazioko Goi Mailako Institutua - ISSA

Iruñea Donostia Donostia

Campus Unibertsitarioa Manuel Lardizabal Pas., 13 Mikeletegi Pas., 48

948 425 600 943 219 877 943 219 877

Donostia

Aldapeta, 49

943 467 144

LANBIDE HEZIKETA Ikaslan. Lanbide Heziketako Ikastegi Publikoen Elkartea

www.ikaslan.net

Hetel Heziketa Tekniko Elkartea

www.hetel.org

ENPRESA ETA BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK Saiolan Garaia Berrikuntzako Interesgunea Cedemi BIC Gipuzkoa Berrilan BIC Bizkaia BIC Bizkaia Ezkerraldea BIC Araba CEI Busturialdea CEIA IKERBASQUE SPRI, S.A. BEAZ, P.S.A. INNOBASQUE CEIN

Arrasate Arrasate Barakaldo Donostia Derio Barakaldo Miñano Gernika-Lumo Miñano Goien Bilbo Bilbo Bilbo Zamudio Noain

Goiru Kalea, 1 Uribarri Etorbidea, 3. 79 P.K. Altos Hornos de Bizkaia Hiribidea, 33 Mikeletegi Paselekua, 83 Astondo Bidea, Edificio, 612 Avenida Altos Hornos de Vizcaya, 33 Calle Albert Einstein,15 Txalaparta Poligono, 32 Arabako Parke Teknologikoa, CEIA Eraik.

María Díaz Haroko Kalea, 3 Urkixo Zumarkalea, 36 Sabino Arana Etorbidea, 8 C/ Laida Bidea, 203 Mocholí Kalea

Particular de Ategorrieta Kalea, 2 Baxua. 10. lokala 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@elperiodicouniversitario.com Lege Gordailua: BI-338-93 ISSN: 2530-2132 KOORDINATZAILEAK: Asun Calviño eta Jon Lasa.

LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Nissma De Benito eta Irene Urizar.

DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Unibertsitateko Aldizkaria.

ARGAZKIAK: Irene Urizar eta Cristina Domínguez.

PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/Nafarroa: 629 229 185 Unibertsitateko Aldizkariak ez du bertan azaltzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.

LAGUNTZAILEAK

943 712 072 943 719 181 944 184 100 943 000 999 944 030 606 944 184 100 945 298 282 946 256 809 945 298 282 944 052 660 944 037 000 944 395 622 944 209 488 848 426 000

UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila: cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa.

Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 Iruñea.

Tel: 948 425 634. E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa.

31013 Ansoain. Tel.: 948 206 697 E-maila: europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa, z/g. 01192 Arkaute (Araba). Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 Bilbao. Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka.

EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D. 20006 Donostia Tel.: 943 470 962 E-maila: europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

+TREBAKUNTZA ETA GAZTEOK BY EWORLD ALDIZKARIAK EUSKO JAURLARITZAKO GAZTERIA ZUZENDARITZAREN DIRU-LAGUNTZA DU

EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 04

Ikasle bikainak UPV/EHUn UPV/EHUko lau graduatuk Unibertsitate Ministerioaren karrera amaierako sari nazional bana jaso dute Unibertsitateko Aldizkaria

Urtero, Unibertsitate Ministerioak, urtero Unibertsitate Hezkuntzako Karrera Amaierako Sari Nazionalak ematen ditu unibertsitate-ikasketak bikain egin dituztenak saritzeko.

2016-2017 ikasturtean graduatu zirenei dagokien azken edizio honetan, Euskal Herriko Unibertsitateko lau tituludun daude 171 sarituen artean.

Andrea Cuesta Canok (Geologiako Gradua) eta Janire Otamendi Jauregik (Industria Elektronikaren eta Automatikaren Ingeniaritzako Gradua) Zientzien eta Ingeniaritzaren eta Arkitekturaren adarretako bigarren sarietako bi eskuratu dituzte, hurrenez hurren. Maider Azurmendi Arotzenak (Kultura Ondareen Kontserbazio eta Zaharberritzeari buruzko Gradua) 3. sari bat jaso du, Arteen eta Giza Zientzien adarrean; eta Maddi Dorronsoro Olamusuk beste bat (Gizarte Antropologiako Gradua), Gizarte eta

Andrea Cuesta Cano, Janire Otamendi Jauregi, Maider Azurmendi Arotzena eta Maddi Dorronsoro Olamusu dira saridunak Lege Zientzien adarrean.

Lau sarituek oroitzapen ederrak dituzte Euskal Herriko Unibertsitatean egindako ikasketen inguruan, eta oraindik ere mantentzen dituzten adiskidetasun loturak ezarri zituzten.

Bere garaian, Unibertsitateak berak animatuta, Karrera Amaierako Sari Nazionalen deialdira aurkeztu ziren, baina ez zuten espero lortuko zutenik. Beraz, saria poz handia izan zen, eta egindako ahalegin guztiaren erre-

Ezkerretik eskuinera, Andrea Cuesta, Maddi Dorronsoro, Janire Otamendi eta Maider Azurmendi.

konozimendu berezi bat ere bai. ❚ Andrea Cuesta Cano (2. saria. Geologiako Gradua) UPV/EHUko Geologiako Gradua amaitu ondoren, Utrechteko Unibertsitatera (Herbehereak) joan zen Earth Structure and Dynamics masterra egitera, eta, bitartean, Total SA enpresan praktikak egin zituen, Pauen (Frantzia) duen ikerketa zentroan, eta BrightMinds beka bat lortu zuen, unibertsitateak berak eskainia, geokimikako laborategian lanaldi partzialean lan egiteko. MALa Utrechteko presio eta tenperatura handiko laborategian egin zuen. Graduatu ondoren (Cum Laude) urtebete eman zuen ikasleei landa lanean laguntzeko app bat garatzen. “Mapak itzultzen, material didaktikoa prestatzen eta ibilbideak antolatzen aritu nintzen, ikasleek beren lanean autonomia lor zezaten (Utrecht Companion to the Earth du izena proiektuak eta hainbat bideo daude YouTuben)”, azaldu du. Iaz, Andreak doktoretza hasi zuen Delfteko Unibertsitate Teknikoan (TU Delft). Bere proiektuaren helburua da “ziurgabetasuna murriztea datu sismikoen

interpretazioan; hori da lurpeko geruzen antolaketari buruzko informazio iturri nagusia”. Duela urtebetetik, GAIA izeneko irabazi asmorik gabeko elkarte baten zuzendaritzako kidea da. Geozientzien sektorean genero berdintasunaren alde lan egiten dute.

Jasotako sariari dagokionez, esan du ez zuela ideiarik ere sariei buruz: “Unibertsitateak berak jakinarazi zidan baldintzak betetzen nituela. Hasiera batean, itxaropen handirik gabe aurkeztu nintzen; beraz, bigarren sari bat lortu nuela jakinarazi zidatenean, izugarria izan zen. Azkenean sentitu nuen aitortzen zidatela graduko lau urteetan egindako ahalegina”.

UPV/EHUn eman zuen denbora “gogoangarria” izan zela dio. “Ezagutu nituen pertsonetako batzuekin oraindik ere harremana dut, eta nire bizitzako parte bihurtu dira”, gaineratu du. Irakasleei dagokienez: “Oso onak ziren, nazioarteko errekonozimendua zuten, eta plazer handia izan zen eskola ordu horiek haiekin partekatu ahal izatea eta ezagutza maila handia lortzea”.

Zalantzarik gabe, “unibertsitatean ikasi nuena da, ikasle gisa, zu arduratu

unibertsitatea

behar zarela zure esku dauden tresnak erabiltzeaz, eta, behar bezala erabiltzen badituzu, zure diziplinako onenetakoa izan zaitezkeela”. ❚ Janire Otamendi Jauregi 2. saria. Industria Elektronikaren eta Automatikaren Ingeniaritzako Gradua Hau ez da Ingeniaritza Elektroniko Industrial eta Automatikoko graduatu honek lortzen duen lehen aintzatespena. Bikaintasunez graduatu zen, izan ere, promozioko espediente akademikorik onena berea zen eta, horregatik, Kutxaren Ikasketa Amaierako Sarietako bat eman zioten. Bere GRALak bigarren saria lortu zuen Gipuzkoako Ingeniarien Elkargoak ematen duen XVI. Félix Sopelana Memorialean. Graduatu ondoren, Janirek Kontrol, Automatizazio eta Robotikako Ingeniaritzako Masterra egin zuen Euskal Herriko Unibertsitatean, eta promozioko espediente akademikorik onena lortu zuen.

Masterra amaitzear zegoela, Indar Electric SL enpresan hasi zen lanean.

“Urtebete egin nuen bertan eta oso esperientzia interesgarria izan zen; asko ikasi nuen”, azaldu du. Baina, Uniber0tsitate Ministerioak emandako beka batekin, doktorego tesi bat hasteko aukera sortu zitzaion, “eta aukera hori aprobetxatzea erabaki nuen”. Doktoregoa Euskal Herriko Unibertsitateko Sistemen Ingeniaritza eta Automatika

Unibertsitate Ministerioak unibertsitate-ikasketak bikain egin dituztenak saritzen ditu urtero Sailean egiten ari da.

Janirek ere ez zuen saria espero: “Hasiera batean ez nekien halakorik zegoenik ere. Unibertsitateak mezu elektroniko bat bidali zigun informatzeko eta aurkeztera animatzeko, eta halaxe egin nuen. Nire ustez, karrerako lau urteetan egindako ahaleginaren aintzatespen bat da, eta positiboki baloratzen dut. Oso jende interesgarria ezagutu dut, eta irakasle oso on batzuengandik asko ikasi ahal izan dut; Gradu Amaierako Lana eta Master

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 05

Amaierako Lana egitean izan ditudanak nabarmendu nahiko nituzke. Hala eta guztiz ere, eta modu orokorragoan hitz eginez, esan nahi nuke, zenbait urtez ikasten egon ondoren, bai enpresa munduko, bai ikerketa karrerako lan baldintzak ez direla oso onak, eta hori nahiko frustragarria da”. ❚ Maider Azurmendi Arotzena 3. saria. Kultura Ondareen Kontserbazio eta Zaharberritzeari buruzko Gradua Kultura Ondareen Kontserbazio eta Zaharberritzeari buruzko Gradua amaitu aurretik, Lizartzako Santa Katalina elizako erretaula nagusia zaharberritzen hasi zen Óvalo Restauración enpresarekin. Lanek 5 hilabete iraun zuten. “Zaharberritzea gustatzen zait, baina sorkuntza artistikoak beti erakarri nau; beraz, lan kontratua amaitzean, 'Zeramika: Artea eta Funtzioa' Masterrean matrikulatu nintzen.

Urte hauetan erakusketak egin ditut Bilbon, Zarautzen, Barakaldon, Zumaian eta Bergaran. Azkena, Azpeitiko Udalaren Sormen Bekaren emaitza, datorren astean ikusi ahal izango da, martxoaren 21etik 25era bitartean, herriko Dinamoa Sormen Zentroan”. Bien bitartean, bere tesia lantzen jarraitzen du, Arte Garaikideko Ikerketako doktorego programaren barruan.

“Horrelako sari bat jasotzea pozgarria da, batez ere, graduak irauten duen bitartean egindako ahaleginaren isla delako. Hala ere, artearen munduan, bai sorkuntzan, bai zaharberritzean, maila profesionalean dauden zailtasunak direla eta, ez dut uste saria izateak edo ez izateak alde handirik ekar dezakeenik. Bekak edo egonaldiak lortzeko lagunduko dit agian, baina ez gehiegi lan munduan sartzeko”. Modu positiboan baloratzen du unibertsitatean emandako denbora. “Arte Ederren Fakultateak sorkuntza garaikidearen eta kontserbazio eta zaharberritze lanen maila handia du. Bertan eman ditudan urteetan, garapen akademikoa ez ezik, garapen pertsonala ere bizi izan dut.

Artea modu berezian maitatzen ikasi dut. Nire egunerokoan, inolako patu jakinik gabe, sortzeko behar hori gau-

zatzera bultzatu nau. Maitasunez sortzea eta sortu den hori (nire kasuan eskulturak) erakustea da kontua. Arteak bizitza osoago bat izaten laguntzen dit, munduan kokatzen”. ❚ Maddi Dorronsoro Olamusu 3. saria. Gizarte Antropologiako Gradua Gizarte Antropologiako Gradua UPV/EHUn bikaintasunez amaitu eta Kutxaren Ikasketen Amaierako Saria eskuratu ondoren, Maddi Eskoziara joan zen ikasten jarraitzera. Gizarte Antropologiako ikerketa master bat egin zuen Aberdeengo Unibertsitatean, eta hura ere bikain amaitu zuen.

Ondoren, 'The Leverhulme Trust' beka jaso zuen Edinburgoko Unibertsitatean Gizarte eta Politika Zientzietako beste ikerketa master bat egiteko.

Ondoren, EBko boluntario izan zen European Solidarity Corps (ESC)-, Materan (Italia). Eta iaz Euskal Herrira itzuli zen, Labayru Fundazioko ikertzaile gisa lan egiteko. Bertan, azken hilabeteetan, Gipuzkoako inauterien katalogoa egin du Eusko Jaurlaritzarentzat.

Hirugarren saria lortzea “ezusteko bat izan zen”, esan duenez. “Urte horietan egin nuen lana aitortzea oso pozgarria da. Curriculumean ere geratuko da, eta hori positiboa da”. Euskal Herriko Unibertsitatean emandako denborari buruz galdetuta, “urte haietaz oroitzapen ona” duela esan du. Gogoratu duenez, ikasle gutxi ziren Gizarte Antropologiako Graduan, “eta horrek irakasleekin eta gure artean harreman hurbila izatea eragiten zuen. Gainera, nabarmendu nahiko nuke unibertsitate ikasketak euskaraz egitea pribilegio bat izan zela, nahiz eta horretarako zailtasunak eta mugak izan. Zenbait mailatan prestatu nintzen urte horietan. Arlo akademikoan asko ikasi nuen, eta horrek bizitzan eman ditudan hurrengo urratsetan lagundu dit. Baina esango nuke Antropologia ikasi izanak ere asko markatu ninduela maila pertsonalean, gauza asko ziurtzat hartzen nituela eta hori aldatu egin zela, eta inguruan dudanaz jabetzeko moduan eragin zuela. Bene-benetan eskertzen dut”.

06

2022martxoa

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

MUren ekintzailetza, nazioartean eredu Mondragon Unibertsitatearen ekintzailetza berritzailearen eredua Dubaiko Erakusketa Unibertsalean aurkeztu dute, kasu arrakastatsu gisa Unibertsitateko Aldizkaria

Mexikon, Txinan, Hego Korean eta Alemanian ekintzailetza-laborategiak ezarri ondoren, MONDRAGON UNIBERTSITATEAren ekintzailetza-ereduak mugak gainditu ditu eta parekorik ez duen unibertsitateen arteko nazioarteko esportazioaren erakusgarri bakarra da. Espainiako Goi Komisarioak Dubaiko Erakusketa Unibertsalean programatu dituen ekintzetan parte hartzea jauzi kualitatiboa da eta MONDRAGON UNIBERTSITATEAren lidergoa eta "learning by doing" (eginez ikasten) ekintzailetzaereduaren arrakasta islatzen ditu. Unibertsitateak otsailaren 3an eta 4an aurkeztu zuen bere prestakuntza-eredua Spain Entrepreneurial Nation Summit (Espainiako Nazio Ekintzailearen Goi-bilera) izeneko ekitaldian, Espainiak Dubaiko Expoan duen pabiloian.

Ekintzailetzaren inguruko goi-bilera, esan bezala, otsailaren lehen astean egin zen. Hain zuzen ere, Mondragon Unibertsitateak otsailaren 3an hartu zuen parte ekitaldian, Aitor Lizartza Martín solaskide izan zela. Mondragon Team Academyren sortzaileetako bat

da Lizartza eta MTA ekintzailetza-koordinatzailea Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza Fakultatean. Mondragon Team Academy Mondragon Unibertsitatearen nazioarteko ekintzailetza-sarea da eta ekintzailetza sustatzen du graduko eta graduondoko prestakuntza-programa berritzaileen bidez. Hizlariak MONDRAGON UNIBERTSITATEAren "eginez ikasten" ekintzailetza-eredua azaldu zue, eta, gainera, hizpide izan zituen unibertsitatearen ekintzailetza-ekosistema, ikasleen artean talentu ekintzailea sustatzea xede duten coachen rola antzinako irakasleak entrenatzaile dira orain- eta prestakuntza-eredu horri aplikatutako berrikuntza.

LEINN, kasu arrakastatsua LEINN - Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza Gradua dago eredu arrakastatsuaren erdigunean. LEINN efektua oso deigarria da, eta munduan zehar izan duen hedapena ezohiko fenomenoa da esparru akademikoan. Martxan jarri eta hamahiru urte igaro ostean, mundu osoko gazteek egin ahal izan dute MONDRAGON UNIBERTSITATEko En-

presagintza Fakultateak 2009. urtetik eskaintzen duen Lidergo Ekintzailea eta Berrikuntza Gradua (LEINN), ekintzailetzarako, lidergorako eta berrikuntzarako ezagutzak biltzen dituen nazioarteko gradu bakarra.

Unibertsitatea estatuko liderra da "eginez ikasten" prestakuntza-ereduan oinarritutako ekintzailetza berritzailean LEINN formulak sekulako arrakasta izan du, eta, horri esker, gradua mundu osoan zehar hedatu da, MONDRAGON UNIBERTSITATEAk Europan, Amerikan eta Asian dituen berrikun-tzarako 10 laborategien bitartez (horietako 8tan garatzen da LEINN). Prestakuntzari aplikatutako berrikuntzaren adibide paregabea da. Taldean "eginez ikasten" metodologian oinarritutako gradua da, eta ikasleek eurek zehazten dute ikaskuntza-ibilbidea, zalantzak argitzen laguntzen dien talde-entrenatzaile batekin -lehengo irakaslea da, baina, orain, teamcoach-eginkizuna betetzen du-.

Metodologia horren bidez, lehenengo egunetik, benetako enpresa bat sortu behar dute ikasleek, benetako bezero, produktu eta zerbitzuekin, eta diru-sarrerekin. Mondragon Team Academy nazioarteko komunitateak 3.000 ekintzaile baino gehiago biltzen ditu, eta LEINNen sortutako taldeek 120 enpresa baino gehiago dituzte.

Expo Dubai eta Spain Entrepreneurial Nation Summit "Gogoak konektatu, etorkizuna sortu" goiburuarekin, Expo Dubaik COVID19aren osteko lehenengo munduko topagune handia izan nahi zuen, mundu eta etorkizun hobeak eraikitzeari buruz eztabaidatzeko.

Planetaren etorkizunaren inguruan hausnartzeko asmoz, 190 herrialde

unibertsitatea

baino gehiagoko ordezkariak Dubain bilduko dira 6 hilabetez, aurrez aurre, martxoaren 31ra arte. Spain Entrepreneurial Nation Summit goi-bilera otsailaren 3an eta 4an egin zen, Dubaiko Erakusketa Unibertsalean Espainiaren eguna ospatu eta biharamunean.

Ekitaldiaren bidez, erakusketa unibertsalaren barruan gune berezi bat sortu nahi zen Espainiak herrialde-marka jakin bat gara zezan, garapen ekonomikoa eta soziala bultzatuko duten ekintzailetzaren eta berrikuntzaren aldeko apustuarekin lotura sendoa duen marka, alegia. Horretarako, agenda bat diseinatu zuten, apustu hori ondoen isla-tzen zuten Espainiako enpresak eta proiektu eraldatzaileak ardatz hartuta. Enpresa eta proiektu horientzat, halaber, onuragarria izan zen euren ikuspegia aukeraz betetako ingurune estrategiko batean partekatzea, erakusketa unibertsal batean eta Arabiar Emirerri Batuetan. Izan ere, gero eta enpresa gehiago ari dira herrialde horretara begira, euren negozioa garatzeko eta inbertsioa erakartzeko, eskualderako elkargune bilakatzen ari baita.

EKIN Ekintzailetza Jardunaldiak II Coworkingak, komunitateari egiten dio erreferentzia: elkarbanatzeari. Eta ekintzailetzak eta berritzailetasunak bat egiten duen puntua, etengabeko ikasketa da. Biak konbinatuz eta elkarrengandik ikasteari lekua egiteko asmoz, EKIN Ekintzailetza Jardunaldiaren bigarren edizioa antolatu zuten Tolosa-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

ko Udalak eta Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza Fakultateko Ekintzailetasun Unitateak, martxoaren 23 eta 24rako.

Unibertsitateak Nazio Ekintzailearen Goi Bileran hartu zuen parte, Espainiak Dubain duen pabiloian, Goi Komisarioak gonbidatuta Emari Coworking Espazioak hartu zuen jardunaldi hau, zeinak bi egunetan, “ekintzaile izatearen erronka”-n laguntzea duen helburu. Martxoaren 23 eta 24an ospatu zen jardunaldia, eta es-

07

kualdeko ekintzaile eta profesionalekin kontatu nahi izan zen, bakoitzak, bere esperientzia mahai-inguratzeko: ekintzailetzaren tendentziak, coworking espazioen eragin positiboak eta hamaika proiekturen nondik-norakoak izan ziren hizpide.

Javi Rivero izan zen protagonistetako bat, AMA proiektuaren ibilbidea gai hartuta. Hitzaldiaren osteko mahai-inguruan ere hartu zuen parte, eskualdeko beste aurpegi ezagun batzuekin batera: Nerea Elosegui, Ilazki Zalakain edo Iñaki Aranburu, besteak beste.

EMARI Coworking Espazioan hazitako proiektuak ere baziren tarteko, gune honen emankortasunaren erakusle.

Espazioa bera ezagutu nahi zuen ororentzat ere aberasgarria izan zen jardunaldia.

08

2022martxoa

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Deustuk doktore berriak izendatu eta ikaslerik onenak saritu ditu Deustuko Unibertsitateak 104 doktore berriren inbestidura eta ikaslerik bikainenak saritzeko ekitaldia ospatu zuen Unibertsitateko Aldizkaria

Deustuko Unibertsitateak, bere zaindari San Tomas Akinokoaren eguna den urtarrilaren 28a ospatzeko, Teologiako tituludunen eta azken bi ikasturteetako doktore berrien inbestidura eta ikaslerik bikainenak saritzeko ekitaldia egin zuen. 104 doktorek defenditu dituzte tesiak tarte horretan eta 31 izan dira Teologiako ikasketak amaitu dituztenak.

Horiei guztiei eta graduko eta graduondoko ikasketak pandemiako urteotan amaitu dituzten tituludunei eskainia izan zen erakunde mailako ekitaldia.

Jardunaldiaren aurretik, Kapera Gotikoan eukaristia ospatu ostean, sarien banaketari eman zitzaion hasiera: DUko Karrera Amaierako Aparteko Sariak, Honors Programa, Mendieta y Lambarri Fundazioaren sariak eta doktorego-tesirik onenari eman ohi zaion Ignacio Ellacuría Aparteko Saria. Aurtengoan, Olaia Lucas Jiménezek jaso zuen Ellacuría saria, izenburu hau duen lanagatik: “Structural and functional brain changes of cognitive and other nommotor dysfunctions in idiopathic and genetic parkinson's disease”. Segidan, irakasle emerituei, irakasle eta laguntzaile jubilatuei egin zitzaien omenaldia, teologo berrien eta doktore berrien inbestidura izan zen ondoren eta José María Guibert errektoreak hartu zuen hitzak ekitaldiari amaiaera emateko.

Doktoreak prestatu Doktoreak prestatzeko gaitasunak bereizten du unibertsitatea goi mailako ikasketak eskaintzen dituzten beste ikastegi batzuetatik. Trebatze lan horrekin, unibertsitateek berariazko zientzia lanean murgiltzen ditu doktoregaiak: ikerketan eta denen zerbitzura egongo den jakintza berria sortzen.

“Ikerketa originala edo propioa egiten dugu, ez bakarrik beste batzuek sortu

eta formulatu duten ezagutzaren zabalkundea”, azaldu zuen José María Guibert errektoreak, eta horrela, “gaurko doktoreen inbestiduraren bitartez, dozenaka pertsonaren eta tutoreren arrakasta ez ezik, Deustuko Unibertsitate osoaren lan akademikoa ere omentzen dugu”.

Unibertsitateko arduradun nagusiaren hitzetan, doktoreak, graduondokoak edo gradudunak prestatzeko, erakunde sendoak behar dira, ondo antolatuak, helburuak argi dituztenak, baita pertsona konprometituak ere. Guiberten hitzetan, “erakunde unibertsitario batek ezin du iraun denen ongia bilatzen duten pertsonarik ez badago. Denen ongia bi zentzutan ulertu behar da: gizarte osoaren ongia, eta barruko denen ongia, erakunde osoaren ongiaz arduratzea, baita horretan konprometituta dauden pertsonena ere”.

Horren inguruan, Guibert errektoreak uste du norbera baino handiagoa den zerbaitetan konprometitzeko erronka dugula. Haren aburuz, modernitate liki-

doko garai honetan, konpromisoak hartzeko beldur gara eta, horregatik, aukera mugagabeko gizartean zerbaitekiko konpromisoa sendotu behar da.

Helburua hau da, Pete Davis bezalako autoreak aipatuz: “gazteak eta nagusiak benetan garrantzia duten instituzioekin eta giza eta gizarte harremanekin berriro konektatzea eta, horrela, mundu hobea eraiki ahal izatea”.

Sakontasunaren superboterea Deustuko errektoreak adierazi zuenez, gaurko saridunek eta inbestidura jaso zutenek ikasketak izan dituzte ardatz urte batzuetan. Orain, José María Guibertek animatu egin nahi zituen bizitzan beste ardatz batzuk aurkitu eta “sakontasunaren pozean murgiltzen” jarraitzeko. “Sakontasuna da zure superboterea. Arloren batean espezialista bazara, arlo horretatik argia zabaltzen duzu beste askotara. Beti azaletik bazoaz, ez duzu ekarpen handirik egingo”. Sakontasunak ohikoa aparteko bihurtzen du eta horrek lanerako

unibertsitatea

eta bizitzarako ere balio du. “Gaur egungo munduan, funtsa edo fokua galtzea hain erraza den honetan, konpromisoa hartzen dutenak miresgarriago eta arrakastatsuago izaten dira”, zehaztu zuen.

Ildo horretako, adibide bat elizaren testuingurua da, José María Guibertek aipatu zuenez. Frantzisko aita santuak mundu osoko 3.000 elizbarrutitan bultzatu duen “sinodalitatea” (bilera deliberatiboa) aipatu zuen, hausnarketa eta ideia berrien ekarpena egiteko hiru esparrutan: komunioa, partaidetza eta misioa. Beste adibide bat unibertsitatean bertan aurkitzen dugu: hausnarketa prozesu bat zabaldu da hurrengo plan estrategikorako. Elkar harturik pentsatzeko abagunea da, unibertsitateko zerbitzu gisa nola aurrera egin pentsatzeko, hain zuzen.

José María Guibert errektorearen hitzetan, erakunde sendoak behar dira doktoreak, graduondokoak edo gradudunak prestatzeko Gai horri loturik, errektoreak San Ignazio gogoratu zuen. Guiberten hitzetan, Ignaziok argi zuen: “Bizitzan ezagutzen joan zen guztitik, urrezko arau bat ondorioztatu zuen mundu hobe-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

rako: norbere maitasunetik, nahitik, interesetik irtetea. Konbertsio pertsonala eta erakunde mailakoa: horixe bultzatu nahi du aurten jorratzen ari garen ignaziotar urteak. Zerbait pertsonala, sakona eta deribatu asko dituena. Norbere maitasunetik, nahitik eta interesetik ateratzea uztartuta dago gaur egun erabiltzen diren beste hitz batzuekin, konpromiso, partaidetza eta dedikazioarekin, hain zuzen".

Horregatik guztiagatik, José María Guibert errektorearen aburuz, “Unibertsitateko zaindari San Tomas Akinokoari begiratzea zentzua eta sakontasuna bilatzea da. Doktoreak, produktu akademikoak prestatzeak zentzua ematen digu. Berehalako txalo zaparradarik ematen ez duen zerbaitetan parte hartzeak bizitzari zentzua ematen dio.

Konpromiso gisa, sakon-sakonetik motibatuta bizi bazara, kanpoko saria berehalakoa ez bada ere, zentzua aurkituko diozu egiten duzunari”.

Deusto Business Schoolen IX. Finantza Jardunaldiak Martxoaren 21ean, Deustuko Unibertsitateko Bilboko campuseko Icaza Auditorioak Deusto Business Schoolen IX. Finantza Jardunaldiak hartu zituen, Deusto Business Alumniren laguntzarekin. Ekitaldi horrek harrera ona izan du urtez urte finantza-sektoreko profesionalen artean, eta edizio honetan Next Generation fondoei buruzkoa izango da, Norbolsa eta Elkargiren babesarekin.

09

Lehenengo blokeak "lankidetza publiko-pribatua funtsen exekuziorako gako gisa" jorratu zuen, Lucas González Ojeda Europako Batzordearen Espainiako Ordezkaritzako zuzendariordeak, Arantxa Tapia Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Iraunkortasun eta Ingurumeneko sailburuak eta Carolina Pérez Toledo CEBEKeko lehendakariak modera-tzaile gisa parte hartuta.

Bigarren blokean, "Proiektu traktoreak eta efektu eraldatzailea ekoizpen-ereduan" izenekoan, honako hauek hartu zuten parte: Nuria Gisbert, CIC Energiguneko zuzendaria eta Basquevolteko talde sustatzaileko kidea; Nerea Aranguren, BAICeko lehendakariordea eta IDEKOko zuzendari kudeatzailea; José Ignacio Zudaire, Petronorreko Pertsonen, Erakundeen, Erakundeen Harremanen eta Ekonomia eta Finantza Sailaren zuzendaria; Javier Arriola Alcibar, Iberdrolako Zuzendaria eta Negocio Transcón-eko Zuzendaria.

Hirugarren blokeak "finantza-erakundeek Funtsak garatzeko duten zeregina" aztertu zuen Iratxe de Agirre Egaña Kutxabankeko Financing Solutions-eko zuzendariarekin, Raúl Pérez González de Uriarte Espainiako BBVA NGEUko Bulegoko zuzendariarekin, Zenón Vázquez Elkargiko zuzendari nagusiarekin eta Mikel Larreina Deusto Business School-eko Nazioarteko eta Erakunde Harremanetarako dekanordearekin, moderatzaile lanetan aritu zena.

10

2022martxoa

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

NUP, berdintasuna aldarrikatuz NUPek berdintasunaren aldeko apustua egin du zeharkako balio gisa txertatuz prestakuntzako, ikerketako, proiekzioko eta gobernantzako ekintzetan Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) bere Berdintasunerako II. Plana onetsi du (2022-2027). Plan horren helburua da berdintasunaren alde egiten jarraitzea, zeharkako balio gisa, Unibertsitatearen prestakuntzako, ikerketako, ingurunearekiko proiekzioko eta gobernantzako ekintzetan. Esparru horretan, dokumentuak 15 helburu operatibo planteatzen ditu guztira, 86 ekintzaren bidez garatuko direnak.

Planaren diseinuan berdintasun-politiketan adituak diren zenbait ikertzaile emakumezkok hartu dute parte eta unibertsitateko komunitate osoaren ekarpenak jaso dira. Planak 138.000 euroko zuzkidura du 2022rako eta Unibertsitatearen webgunean kontsultatu ahal da osorik.

Emakumeen eta Gizonen arteko Berdintasunerako II. Planak (2022-2027) neurri zehatzak jasotzen ditu unibertsitatean genero-arrakala murrizteko Dokumentua martxoaren 1ean aurkeztu zuten María Chivite Nafarroako presidenteak eta Ramón Gonzalo NUPeko errektoreak. Begoña Pérez Eransus Unibertsitate Proiekzioko, Kulturako eta Dibulgazioko errektoreordeak ere hartu zuen parte aurkezpenean.

Halaber, bertan izan ziren Javier Remírez Lehendakaritza, Berdintasun, Justizia eta Barne kontseilaria, Juan Cruz Cigudosa Unibertsitateetako kontseilaria, Eva Istúriz Nafarroako Berdintasunerako Institutuko zuzendari kudeatzailea, eta Nafarroako Parlamentuko berdintasun batzordeko zenbait kide.

Berdintasunarekiko konpromisoa Chivite presidenteak azpimarratu egin zuen Nafarroako Gobernuak NUPekin duen konpromisoa berdintasunaren arloan, “sinetsita baitago hezkuntza eta prestakuntza- eta ikerketa-guneak, eta, azken batean, ezagutza funtsezko zutabea direla zeregin horretan”. Gainera, Unibertsitateak arlo horretan egiten duen ahalegina eta konpromisoa nabarmendu ditu. Era berean, adierazi zuen Gobernuak Unibertsitatearekin lan egiten jarraitu nahi duela planean jasotako ekintzak elkarlanean bultzatzeko, “Unibertsitatea eta gure gizartea berdintasunezkoagoak izan daitezen eta, ondorioz, bidezkoagoak. Izan ere, berdintasuna justizia da, eta demokrazia”, azpimarratu zuen.

Bestalde, Ramón Gonzalo errektoreak nabarmendu zuen NUPek apustu handia egin duela plana bultzatzeko, eta, esan zuenez, Unibertsitateak gizartearen zerbitzura jarri nahi ditu pertsonen prestakuntza integralerako eta ikerketarako tresnak, desparekotasun prozesuei buruzko ezagutza hobetzeko eta Nafarroako herritarren berdintasunean eta ongizatean aurrera egiten laguntze-

ko. Ramón Gonzalok, halaber, eskerrak eman zizkion Unibertsitateko komunitateari planaren prestaketan egindako lanagatik, baita kanpoko erakunde ugariri ere; horien artean, Nafarroako Berdintasunerako Institutua eta Unibertsitate Departamentua aipatu zituen.

Planean jasotako neurriak Planean jasotako neurriei dagokienez, irakaskuntzaren esparruan titulu berri guztiak diseinatzeko prozesuan genero-ikuspegia txertatu beharra nabarmendu da. Ildo horretan, bi esperientzia pilotu egin dira Irakasletzako eta Medikuntzako graduetan. Gainera, ikasturte honetan genero-berdintasunari buruzko aukerako irakasgai bat eskaini zaie ikasle guztiei, eta irakasleei, berriz, gai horri buruzko prestakuntza-ikastaroak.

Ikerketaren arloko ekintzen helburua da, batetik, genero-desparekotasunei eta berdintasun-politikei buruzko ikerketa sustatzea, eta, bestetik, ikertzaileen prestakuntzan pixkanaka genero-ikuspegia sartzea. Era berean, emakumeen lidergoa sustatzeko eta ikerketa-ekoizpenean gizonen eta emakumeen arteko arrakala murrizteko neurriak jasotzen dira. Bi neurri dira nabarmentzekoak: al-

unibertsitatea

de batetik, ardurapean bi urtetik beherako haurrak dituzten lanaldi osoko irakasleen irakaskuntza-ahalmena % 40 murrizteko aukera eta, bestetik, Mendekotasunaren eta Zainketen Ikasketa Zentroaren sustapena.

Nahiz eta NUPeko irakasle eta ikertzaileen % 41,2 emakumeak eta % 58,8 gizonak izan, maila edo kategoria handitu ahala emakumeen kopuruak behera egiten du Bestalde, gobernantzaren eta pertsonen eremuan, helburua da berdintasunezko gobernu-eredu bat finkatzea, unibertsitateko komunitatearen ongizateari lagundu diezaion. Horretarako, honako ekintza hauek eginen dira, besteak beste: kontziliazioa bultzatzera bideratutako ekintzak; lan-sustapenean gizonen eta emakumeen artean dagoen aldea txikitzera bideratutako aintzatespen-bideak aztertzea; indarkeria detektatzeko eta hari aurre egiteko mekanismoak berrikusteko ekintzak; eta langileak gaitzera bideratutakoak gobernantza instituzionalean generodimentsioa txerta dezaten.

Beste neurri aipagarri batzuk dira Ikasketa Feministen eta Genero Ikasketen Katedra bat sortu izana Nafarroako Berdintasun Institutuarekin batera (IN-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

AI), edo berriki Genero, Emakume eta Berdintasun Gaietako Unibertsitate Masterra abian jarri izana. Bestalde, ingurunearekiko proiekzioaren esparruan, Unibertsitateak lanean jarraituko du Unibertsitateko emakumeen ekoizpen zientifikoa ikusarazteko, eta berdintasunaren arloan lankidetzan segituko du Nafarroako erakundeekin.

NUPen dauden genero-arrakalak Plana egin aurretik, diagnostiko bat egin zen, eta bertan agerian geratu ziren NUPen dauden genero-arrakalak eta emakumeek eremu gehienetan duten presentzia txikiagoa, bai eta STEM graduetan dauden emakumezko ikasleen tasa txikiagoa ere (ingelesezko sigla horrek zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematika esan nahi du). Hala ere, ordezkaritzaorganoei dagokienez, emakumeen eta gizonen presentzia ia parekidea dela ikusi zen.

Zehazki, nahiz eta NUPeko irakasle eta ikertzaileen % 41,2 emakumeak izan eta % 58,8 gizonak, maila edo kategoria handitu ahala emakumeen kopuruak behera egiten du: % 22 baino ez dira katedradunak, eta NUPen dauden 104 ikerketa-taldeetako zuzendarien artean % 31,73 baino ez dira emakumeak (gizonak, berriz, % 68,27). Administrazioko eta zerbitzuetako langileei dagokienez, 10 langiletik 6 emakumeak diren arren, gehiegizko ordezkaritza dute behin-behineko lanpostuetan, eta zerbitzuko zuzendarien % 40 baino ez dira emakumeak.

11

Bestalde, ikasleen atalean, nabarmentzekoa da emakumeen kopurua % 70etik gorakoa dela gradu hauetan: Haur Hezkuntzako Irakasletza, Lehen Hezkuntzako Irakasletza (bai eta bi titulazioen gradu bikoitza ere), Erizaintza, Medikuntza, Psikologia, Gizarte Lana eta Ingeniaritza Biomedikoa. Aitzitik, % 30etik beherakoa da ingeniaritzetan (Mekanikoa, Elektrikoa, Informatikoa, Industriakoa, Diseinu Mekanikokoa eta Telekomunikaziokoa). Puntu honetan, gogora ekarri beharra dago NUPek STEM titulazioetan emakumeen presentzia areagotzeko egindako lana, besteak beste: Emakumearen, Zien-tziaren eta Teknologiaren Katedra jarri du abian, Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Egunaren ospakizunarekin bat egin du, eta ikastetxeetara eraman du “Yo quiero ser científica” antzezlana, zeinak NUPeko irakasleak baititu protagonista.

Ordezkaritza-organoei dagokienez, lehen esan bezala, ordezkaritza gero eta parekideagoa da. Unibertsitateko Zuzendaritza Kontseiluan, adibidez, % 45,45 emakumeak dira eta % 54,55 gizonak; Gobernu Kontseiluan, berriz, % 42 emakumeak dira eta % 58 gizonak; eta ikerketa-institutuetako zuzendaritza parekidea da, bai eta dekano-tzetakoa eta eskoletakoa ere.

Hori hala izanik ere, sailetako zuzendaritzetan gehiengo maskulinoa dago, eta ikasleen ordezkaritza-organoetan emakumeek ordezkaritza txikia dute.

12

2022martxoa

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

unibertsitatea

Datu ekonomiko oparoak NUko ikasleak, talentudunenak NUrentzat Nafarroako Unibertsitateak 23,6 milioi euroko emaitza ekonomikoa izan zuen 2020-21 ikasturtean Unibertsitateko Aldizkaria

2020-21 ikasturtean, Nafarroako Unibertsitateak 23,6 milioi euroko emaitza izan zuen iazko -12rekin eta 20182019ko -16rekin alderatuta. Emaitza operatiboa 18 milioi eurokoa izan zen eta finantzarioa 5,6koa. Unibertsitateak bere diru-sarrerak 557 milioi eurora igo ditu, aurreko urtean baino 57 milioi gehiago. Horrez gain, bere plantilla finkatu egin du eta 6.308 profesionalera iritsi zen, horietatik 4.312k Iruñean lan egiten dutelarik. Horren isla dira Iruñean, Donostian, Madrilen eta Bartzelonan kokatutako lau campusen jarduera laburbiltzen duen 2020-21 ikasturteko txosten ekonomikoan argitaratutako datuak; bai eta IESEren nazioarteko egoitzen datuak ere.

Klinikak bere diru-sarrerak 271 milioira igo zituen -% 25 gehiago-, osasunjarduera areagotu izanari esker bai Iruñean, bai Madrilgo egoitzetan.. Bes-

talde, irakaskuntzan, graduko, masterreko eta doktoregoko ikasketetako ikasleen kopuruak gora egin zuen, baina 7 milioi euroko murrizketa izan zen pandemiaren eraginez enpresei eta zuzendariei zuzendutako ikastaroetan.

Ustiapen gastuak 539 milioi eurora iritsi ziren, aurreko urtean baino 8,7 milioi gehiago, eta pertsonal partida 301,4 milioira heldu zen, % 9 gehiago.

Zazpi milioi beketara bideratuak Álvaro Balibrea gerenteak adierazi duenez, “pandemiaren ondorioz eta proiektu handiak egiteagatik, bereziki Madrilgo hiri campus berria, bi urte zailetatik gentozen. Egoera ekonomikoa izan arren, diru-sarrerak hazi egin dira eta emaitza positiboa izan da. Horri esker, aurreko urteetan inbertitutakoaren zati bat berreskuratzen dugu, nahiz eta emaitzen bide horretan superabit batekin jarraitu behar dugun. Irabazi asmorik gabeko erakunde gisa, soberakin horiek irakaskuntzarako eta ikerketarako hobekuntzan inberti ditzakegu”.

Balibreak eskerrak eman dizkie profesionalei denbora horretan egindako esfortzuagatik: "Osasun-, irakaskuntza- eta ikerketa-jarduerarekin egindako konpromisoak posible egin digu osasun-krisi honen eragina gainditzea eta etorkizunari itxaropentsu aurre egitea ziurgabetasun anitzen artean".

Laguntzen kapituluan, kudeatzaileak nabarmendu du 2020-21 ikasturtean 8.637 pertsonak eta 246 enpresa eta erakundek Unibertsitateari dohaintza ekonomikoren bat egin diotela: "Bere eskuzabaltasunak ahalbidetu du 21 milioi euro bideratzea proiektu ezberdinetara, eta dohaintza horietatik 6,5 milioi ikerketara bideratu dira. Guztira, Nafarroako Unibertsitateak 108 milioi euro baino gehiago bideratu zituen ikerketa proiektu ezberdinetara”.

Nafarroako Unibertsitateko bost ikasle Espainiako talentu handieneko gazteen artean daude Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Unibertsitateko bost ikasle Nova 111 Students zerrendan sartu dira; zerrendak Espainian eragin sozial eraldatzailea sortzeko gaitasun handiena duten gazteak nabarmentzen ditu. Hauek dira NUko bost ikasle horiek: Amaya Vizmanos iruindarra, Ignacio Elías bartzelonarra eta Francisco Javier Moreno madrildarra (hirurak Zuzenbide eta Enpresa Zientzietako gradu bikoitzeko ikasleak); Albert Vidal, bartzelonarra eta Nazioarteko Harremanetan lizentziatua; eta Víctor Fernández Gil, Gijóngoa eta Arkitektura eta Higiezinen Master bikoitzeko ikaslea. Ikasleak 1.500 eskatzaile baino gehiagoren artean hautatu dira.

Nafarroako Unibertsitatea unibertsitateikasle gehien izendatu eta zerrendan sartu dituen bosgarrena izan da. Nova 111 herrialdeko 35 urtetik beherako pertsonarik argienak eta gizartea gidatzeko ahalmen handiena dutenak identifikatzea helburu duen ekimen bat da. Horrez gain, Miguel Moreno Zuzenbide Fakultateko ikasle ohia ere aitortu dute Nova 111 Students delakoan. Maiatzean egingo den gala batean omenduko dituzte seiak.

Potentzial handiena duten ikasleak kokatzeko, Novak diseinatutako 200 ebaluazio-parametro baino gehiagoko iragazkia gainditu behar izan dute hautagaiek, epaimahaiak baloratu aurretik. Zerrendaren helburua herrialdeko ikasle onenak aurkitzea eta bizkortzea da, haien hazkundea ahalduntzeko eta lider hobeak izateko tresna egokietarako sarbidea emanez. Orain, gazteak urtebeteko karrera bizkor-tzeko programa baten parte izango dira, beren potentziala maximizatzeko diseinatua, non talentu-agente bat, coaching-saio bat, errendimendua hobetzeko modulu bat eta beren kontaktu-sarea hazteko networking-eko aukera anitz izango dituzte.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

13

14

2022martxoa

unibertsitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

MU, Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuaren fabrikazio-programan Lehiakortasun-programa honetan parte hartzen duen estatuko unibertsitate bakarra da Unibertsitateko Aldizkaria

Mondragon Unibertsitateak ondoz ondoko bigarren urtez hartzen du parte Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuak (EIT) antolatu duen EIT Manufacturing programan (www.eitmanufacturing.eu). Programaren helburua da Europako enpresen eta erakundeen lehiakortasuna sustatzea eta robotika jasangarriaren, fabrikazio gehigarriaren, akatsik gabeko fabrikazioaren, ekonomia zirkularraren eta digitalizazioaren arloetara bideratuta dago. Mondragon Uniber-tsitateko Goi Eskola Politeknikoak hainbat ikerketa- eta prestakuntzajarduerarekin hartzen du parte proiektuan; besteak beste, EIT Manufacturing Master Bikoitza jarri du abian, unibertsitatearen Robotika eta Kontrol Sistemak Masterraren ibilbide bat. hain zuzen ere.

Programaren baitan, lehen prestakuntza-urtea Mondragon Unibertsitatean egingo da, eta bigarrena, berriz, Austriako Technische Universität Wien unibertsitatean, biak ere ingelesez oso-osorik.

Masterrak berrikuntzari eta ekintzailetzari buruzko gaitasunak garatzeko 30 ECTS kredituko modulu bat hartzen du barne, eta munta bereko Master Amaierako Lan bat. Europako programa hone-

tan parte hartzeko izena emateko epea irekita dago dagoeneko, eta zabalik jarraituko du martxoaren 1era arte. Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuak hautatuko ditu master bikoitz hau egiteko eskaerak, hautagaien curriculuma, esperientzia profesionala eta prestakuntza-programarekiko lotura kontuan hartuta, eta aukeratutako hautagaien zerrenda jakinaraziko du ondoren. Eskaerak helbide honetara bidali beharko dira: https://apply.eitmanufacturing.eu/. EIT Manufacturingek zenbait beka-mota eskainiko ditu programa egiteko.

Europako programa honetan parte hartzeko izena emateko epeak martxoaren 1era arte jarraituko du zabalik

❚

Sare industrializatuetarako plataformak.

MU, Estatuko unibertsitate bakarra Parte-hartzaileek masterreko titulazio bikoitza eskuratuko dute; batetik, Mondragon Unibertsitateko titulu bat, Robotika eta Kontrol Sistemak Masterra (Sistema Autonomoen espezialitatea); bestetik, Austriako Technische Universität Wieneko titulua. Horrez gain, EIT Manufacturing-en ziurtagiri bat ere eskuratuko dute.

EIT-M masterreko graduatuek enpresa berriak sortuko dituzte, edo berrikuntza sustatuko dute manufaktura-industriako enpresen eta ekosistemaren barruan. Horrela, euren ekarpena egingo dute Europako lehiakortasuna, ingurumen-jasangarritasuna eta kalitateko lanpostuen sorrera bultzatzeko. Masterrak 4 programa hauek ditu: ❚ Pertsonak eta robotak lan jasangarri baterako. ❚ Fabrikazio gehigarria eta erabateko malgutasuna. ❚ Akatsik gabeko industria ekonomia zirkularrerako.

Mondragon Unibertsitatea da Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuaren EIT Manufacturing programan parte hartu duen estatuko lehen unibertsitatea eta bakarra, bi arrazoi hauek direla eta: Mondragon Korporazioko kide delako -Europako EIT partzuergoko kide da- eta unibertsitateak enpresen eta erakundeen beharrekin bat egiten duelako fabrikazioaren eta robotikaren arloan.

EIT Manufacturing Master Bikoitza programa garatzeko Europako Berrikuntza eta Teknologia Institutuak bi unibertsitate horiek hautatu izana (Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoa eta Technische Universität Wien) ez da kasualitate hutsa. Bi erakunde horiek oso lerrokatuta daude enpresen premiekin, eta oso gertu daude antzeko ezaugarriak dituzten industriekin, ikasketen praktikotasunari, enpresekiko loturari eta prestakuntzari berari dagokienez.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

15

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 16

Euskal Unibertsitate-prestakuntza Duala, eredu Alemaniako, Austriako, Bosnia-Herzegovinako eta Serbiako unibertsitateak Unibertsitate-prestakuntza Dualaren euskal ereduari begira daude

Unibertsitateko Aldizkaria

Bosnia-Herzegovinako, Serbiako, Austriako eta Alemaniako zortzi unibertsitateko zenbait arduradunek, herrialde horietako hainbat enpresaren ordezkariekin batera, Eusko Jaurlaritzaren Vitoria-Gasteizko egoitza bisitatu zuten martxoaren 3an. Unibertsitate eta Ikerketa sailburuorde Adolfo Moraisekin eta Unibertsitate Politika eta Koordinazioko zuzendari Miren Artarazekin batzartu zien bertan. Horiek guztiak Euskadin egon ziren egun horietan, Hezkuntza Sailak bultzatzen duen Unibertsitate eta Enpresaren arteko Estrategia bertatik bertara ezagutu nahian; interes berezia zuten estrategia horren barruan Euskal Unibertsitate Sisteman (EUS) garatzen ari diren unibertsitate-prestakuntza dualeko esperientzietan.

Egun horietan Euskadi bisitatzen ari ziren Bosniako lau unibertsitateek eta Serbiako unibertsitateak lankidetza estuan ziharduten IMH Makina Erremintaren Institutuarekin (UPV/EHUri atxikitako ikastegia). Horrela bada, datorren ikasturtean hasiko dira prestakuntza dualaren eredua beren titulazioetan gauzatzen, euskal eredua erreferentziatzat hartuz. Bestalde, Aus-

triako eta Alemaniako unibertsitateek irakaskuntza dualak gauzatzen hasiak dira dagoeneko, baina IMHrekin lankidetzan hasteko interesa erakutsi dute, esparru horretan dituzten esperientziak trukatzeko helburuarekin.

Hezkuntza Sailak eredu duala biltzen duen Unibertsitatea+ Enpresa Estrategia azaldu zien Europako unibertsitateei Unibertsitatea+Enpresa Estrategia Lakuan egin zuten lan-bileran, Eusko Jaurlaritzak 2017an abian jarri zuen Unibertsitatea+Enpresa Estrategiaren giltzarriak eta ezaugarri nagusiak azaldu zizkien Adolfo Morais sailburuordeak Europako ordezkariei. Estrategiaren helburuetako bat da enpresa-eremuaren premiei aplikatu eta egokitutako osagai bat duen gaitasun handietako giza kapitala prestatzea. Horregatik, estrategiaren jarduketa-ildo

besteberrriak nagusien artean dago unibertsitate-titulazio dualak sortzea eta inplementatzea, ikasleek fakultate edo eskoletan bezalaxe sektoreko enpresetan ere har dezaten prestakuntza.

Prestakuntza dual horrek dituen berezitasunez eta ikasleei eskaintzen dien trebakuntza espezifikoagoaz gain, Moraisek estrategiaren barruan orain arte lortu diren emaitzarik adierazgarrienak ere azaldu zituen: 4Gune klusterra sortzea (Ingeniaritza, Zientzia eta Teknologia prestakuntzako klusterra); enpresa-erronkak ebazteko programa abian jartzea, EUS-eko ikasleen aldetik; edo 4.0 Industriaren arloko Gaitasunen Mapa sortzea.

Makina Erremintaren Institutuaren eskutik, Euskadin egon ziren euskal unibertsitateetako prestakuntza duala ezagutu eta beren titulazioetan gauzatzeko xedearekin

Enpresetarako bisitak Martxoaren 2an hasi zen Europako unibertsitate eta enpresak Euskadira egin zuten bisita, IMHk Elgoibarren dituen egoitzan. Bertan, ikastegiak inplementatzen duen prestakuntza dualaren eredua aurkeztu zuen. Ondoren, ikasleak beren lantegi eta instalazioetan prestatuz modalitate dual horretan parte hartzen duten enpresa batzuk bisitatu zituzten. Aukera izan zuten, gainera, ikasle horiekin hitz egin eta haien esperientzia bertatik bertara ezagutzeko. Martxoaren 3an, arratsaldean, eta 4an, prestakuntza-modalitate horretan sakontzen eta jakingarri gehiago jarraitu zuten, IMHn. Eusko Jaurlaritzak 2017an Unibertsitatea+Enpresa Estrategia abian jarri zuenetik, Euskal Unibertsitate Sistemako 47 unibertsitate-titulaziok lortu dute Unibasqu-eren (Euskal Unibertsitate Sistemaren Kalitate Agentziaren) aipu duala. Ordutik 2021. urtera arte trebakuntza mota hau jaso duen ikasle kopurua haziz joan da urtez urte Euskadin: guztira 4.857 ikasle hasieratik, eta horietatik 1.718 2021ean.

Euskararen erabilera lan munduan “LH DuaLa Euskaraz” aitortza ekitaldia egin zuten otsailaren 18an, Bergarako Miguel Altuna LHII institutuan. Euskararen erabilera zabaltze-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

ko ahaleginean erreferente diren Gipuzkoako lantoki eta Lanbide Heziketako ikastetxe eta ikasleei beraien jarduna aitortu zotzaien. Ekitaldian Gipuzkoako Foru Aldundiak, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saileko Lanbide Heziketako Sailburuordetzak eta Hizkuntza Politika Sailburuordetzak eta LANEKI elkarteko ordezkariek parte-hartu zuten, Gipuzkoako diputatu nagusia, Markel Olano, buru zutela.

Bertan izan ziren, baita ere, Ainitze Blanco (Lanekiko presidentea), Nicolas Sagarzazu (Hezkuntza Saileko Lanbide Heziketako Sailburuordetzako Plangintza eta Antolaketako zuzendaria), Josune Zabala (Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politika Sailburuordetzako Hizkuntza Ikerketa eta Koordinaziorako zuzendaria), Jabier Larrañaga (Gipuzkoako Foru Aldundiko Ekonomia Sustapeneko, Turismoko eta Landa Inguruneko diputatua) eta Garbiñe Mendizabal (Hizkuntza Berdintasuneko foru zuzendaria).

LH DuaLa Euskaraz egunero bizitzen Euskaraz, balioa erantsi lanari lemapean, Lanbide Heziketan euskarak duen balioaren kontzientzia eta jarrera piztea zuen helburu LH DuaLa Euskaraz egitasmoak. Hain zuzen ere, heziketa eta lana euskaraz garatzeak duen balioa ikusaraztea eta Lantokiko Prestakuntza eta Duala (LP-Duala) euskaraz ari diren lantokien komunitateko esperientziak aitortzea zuen xede. Lanbide Heziketarako euskarazko baliabideez arduratzen den LANEKI elkarteak eta Lanekiren elkartekideak diren Ikaslan eta Hetel elkarteek, erakundeekin elkarlanean dihardute euskarazko LH-Duala sustatzen.

Gipuzkoan, egun, 2.700 lantoki baino gehiagotan egiten da Lanbide Heziketa Duala Euskaraz.

Besteak beste, “LH Duala Euskaraz” egitasmoaren bitartez, enpresa horien berri jasotzen duen gida bat eta geomapa bat argitaratu da.

Informazio guztia lhdualaeuskaraz.eus webgunean dago kontsultagai.

Goizper Group, Astigarraga Kit Line eta VIVEbiotech, sarituak Egindako lanaren errekonozimenduari ere tarte garrantzitsua eskaini zitzaion ekitaldian. Lehenik eta behin, Egunean Behin lehiaketaren sari banaketa egin zuten. Izan ere, jokoaren olatuarekin bat eginez, “LHduala Euskaraz” taldea sortu eta Gipuzkoako lanbide heziketako ikasleekin jokatu zen lehiaketa hori. Gipuzkoako 750 gaztek parte hartu zuten galdera-erantzunen lehiaketan eta astero irabazle bat izan zen.

17

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 18

Nafarroako DBH eta Batxiler sariak banatu dira Nafarroako Hezkuntza Departamentuak 2020-2021 ikasturteko DBH eta Batxiler sari bereziak banatu ditu Unibertsitateko Aldizkaria

Nafarroako Hezkuntza Sailak 2020-2021 ikasturteko Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako eta Batxilergoko Sari Bereziak eman dizkie martxoaren 11n egindako probetan kalifikaziorik onenak lortu zituzten zazpi ikasleei.

DBHn, lehen saria Pablo San Julian Tarifak lortu zuen, Iruñeko Liceo Monjardín ikastetxeko ikaslea. Aitana Izco Garcíak, San Cernin ikastetxekoak, bigarren saria lortu zuen eta Nahia Beunza Errok, Berriozarko DBHIko ikasleak, hirugarrena.

Horrez gain, Barañaingo Alaitz BHIko ikasle Irati Revilla San Martinek lehen saria jaso zuen Batxilergoko Sari Berezien kategorian. Mutiloabeitiko Luis Amigó ikastetxeko Elena Sánchez Ruiz de Temiñok irabazi zuen bigarren saria.

Pablo Calderón Miguelek, Iruñeko Irabia-Izaga ikaste-txeko ikasleak, hirugarren saria irabazi zuen eta Iruñeko Plaza de la Cruz BHIko Teresa Pérez Ugartek laugarren saria.

DBHko aparteko saria duten hiru ikasleek 250 euro jasoko dituzte, deialdiaren oinarriekin bat. Era berean, Batxilergoan saritutako lau ikasleak ez daude beharturik zerbitzu akademikoen prezio publikoak ordaintzera unibertsitateko goi-mailako ikasketen lehen ikasturtean, Foru Komunitateko ikastetxe publiko batean matrikulatzea erabakitzen badute.

Ekitaldiaren buru Carlos Gimeno Hezkuntza sailburua izan zen, Gil Sevillano Hezkuntzako zuzendari nagusiarekin batera, eta Nafarroako Jauregiko Tronuaren Aretoan egin zen, Barañain BHIko ikasleek egindako musika interpretazioekin. Zazpi sarituek diploma eta karpeta bana jaso zuten, eta guztiek aukera izango dute beren sarien fase nazionaletan parte hartzeko, hala nahi badute.

Carlos Gimeno Hezkuntza sailburuak zorionak eman zizkien saritutakoei, pandemia urte horietan bizi izandako egoera zailetan egindako ikasketa-ahalegin bereziagatik, eta eskerrak eman zizkien hezkuntza-komunitate osoaren dedikazioagatik; izan ere, Nafarroak hezkuntza presentziala izan du ikastetxe, ziklo eta etapa akademiko guztietan.

Baldintzak Batxilergoko sari berezien proban parte hartzeko, ikasleek, batxilergoko bi ikasturteetan, 8,75 puntu edo gehiago lortu behar zituzten, batez beste. Azterketak gaztelaniaz eta euskaraz egin ziren, ikasleen hizkuntza-ereduaren arabera, eta 2021eko ekainaren 17an egin ziren Iruñeko Basoko BHIn. Ikasleek lehen ariketa bat egin zuten, gaztelania eta literaturarekin edo, hala badagokio, euskara eta literaturarekin zerikusia duena; bigarren proba bat, kultura, literatura eta gramatika arlokoa, eta hirugarren ariketa bat, arte, zientzia eta humanitate eta gizartezientzien modalitateetako enborreko irakasgaiei buruzkoa.

DBHko sari bereziei buruzko probak 2021eko urriaren 2an egin ziren Iruñeko Basoko BHIn. Parte hartu zuten ikasleek, DBHko lau ikasturteetan, batez besteko nota 8,75ekoa edo handiagoa izan behar zuten, eta DBHko azken ikasturtean bikain kalifikazioa lortu behar zuten probaren xede diren irakasgaietan: gaztelania eta literatura edo euskal literatura edo literatura D ereduan, atzerriko lehen hizkuntza eta matematika. DBHko probak hiru ariketa izan zituen, gaztelania, literatura edo euskal hizkuntza eta literatura, matematika-gaitasuna eta atzerriko hizkuntzaren inguruko hizkuntza-gaitasuna neurtzeko.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

19

besteberrriak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 20

LHko ikasleen laneratzea, % 72,5koa HETELek 2020-2021 ikasturteko tituludunen urteroko lan-egoera txostena argitaratu du, BBKren laguntzarekin; laneratzea % 72,5koa izan da, aurreko urtean baino 6 puntu handiagoa

Unibertsitateko Aldizkaria

Duela urtebete, pandemia betean, HETELek (Euskadiko Lanbide Heziketako Ikastetxeen Elkarteak) enplegagarritasunari buruzko urteko txostena aurkeztu zuen. Txosten horrek datu oso positiboa ematen zuen Euskal Lanbide Heziketari zegokionez, egoera pandemikoan bete betean murgilduta egonda ere ikasleen % 66k enplegua lortzen baitzuen ikasketak amaitu eta sei hilabetera. HETELen urteko txosten berriak zifra are hobeak eman ditu aurten, enplegagarritasunaren ehunekoa, egungo ziurgabetasuna gorabehera, % 72,5era iristen baita, aurreko ikasturtean baino sei puntu gehiago.

Zehazki, datu horiek “2020-2021 HETEL ikastetxeetako heziketa-zikloetako lan-egoerari buruzko txostenetik” ondorioztatzen dira. Txosten hori egiteko 25 ikastetxeri buruzko informazioa erabili da (Gipuzkoako 9 eta Bizkaiko 16), guztira 19 lanbide-arlo barne hartzen dituztenak.

Txostena BBKren laguntzari esker egin ahal izan da, erakunde horrek gazteenen laneratzearen alde egindako apustuari esker. Bi erakundeek, zehazki Julen Elgeta HETELeko lehendakariak eta Nora Sarasola BBK-ko Gizarte Ekintzako zuzendariak, txostena aurkeztu dute gaur prentsaurrekoan. Txostena burutzeko, azarotik abendura bitartean telefono bidezko 2.500 inkesta baino gehiago egin dira -ikasleen % 70a- beren ikasketak joan den urteko ekainean amaitu zituzten ikasleen artean, hau da, beren heziketa-zikloak amaitu eta sei hilabetera. Ikerketa HETEL ikastetxeentzat iparrorratz bat da, erabakiak hartze-

ko gako estrategikoak ematen dizkielako, baita HETEL eta Euskadiko Lanbide Heziketarentzat ere bai, datuen gaurkotasunagatik.

Kualifikazio handiagoa, enplegu handiagoa 2020-2021 ikasturtean HETEL ikastetxeetan heziketa-zikloak - Oinarrizko, erdi- eta goimailakoak - amaitu dituzten ikasleen enplegagarritasuna % 72,5era iritsi da. Zenbat eta kualifikazio handiagoa, orduan eta laneratzetasa handiagoa; hala, goi-mailak eskaintzen du enplegagarritasun handiena: % 75,7. Orokorrean, industria- edo teknologia-zikloen laneratzea % 73,3koa da, eta zerbitzu-zikloetan % 70,1ekoa; datu horiek guztiak, Elgetak adierazi duen bezala, oso aldekoak dira.

Bestalde, Euskadin joera dago maila baxuagoko titulazioak dituzten ikasleek beren ikasketak kualifikazio handiagoko etapetan jarraitzea.

Horrela, Oinarrizko Lanbide Heziketa ikasi dutenen % 45ek ikasten jarraitzea erabakitzen du, erdi-mailako ziklo batean matrikulatuz. Eta horien % 41 goi-mailako ikasketak egiten ari dira. Gainera, goi-mailako ziklo bateko ikasleen % 27k prestakuntza-ibilbidea egiten jarraitzen du lan-munduan sartu aurretik.

LH maskulinizatua HETELen ikastetxeetan, Euskadiko Lanbide Heziketako gainerako ikastetxeetan gertatzen den bezala, gazteek, eta bereziki mutilek, izaera industrialeko zikloak eskatzen jarraitzen dute. Hala, industria-alorrekoak dira eskaintzaren zatirik handiena osatzen duten heziketa-ziklo-

besteberrriak ak, gazteen aldetik eskaera gehien dutenak.

Azterketatik ondoriozta daitekeenez, HETELeko Lanbide Heziketa eta, beraz, Euskadikoa, oso maskulinizatuta dago; % 28 bakarrik dira neskak, eta ehunekoak oso antzekoak dira hiru prestakuntza-mailetan (oinarrizkoan, erdimailakoan eta goi-mailakoan). Goi-mailako ikasketetan emakume gehien dituzten zikloak honako hauek dira: Administrazioa eta Finantzak, Gizarteratzea, Haur Hezkuntza, Zuzendaritzari laguntza, Laborategi Klinikoa eta Biomedikoa eta Analisiko eta Kalitate Kontroleko Laborategia; eta Erdi mailako zikloen artean, Mendekotasun Egoeran dauden Pertsonen Arreta, Administrazio Kudeaketa eta Erizaintzako Zaintza Osagarriak. Ikasketak amaitu dituzten emakumeak aurreko 9 zikloetan kontzentratzen dira, izan ere, emakume guztien % 55a. Hala ere, industria- edo teknologia-zikloak bakarrik kontuan hartuz gero, emakumeen parte-hartzea % 9,4koa da, eta gainerako % 90,6 gizonak dira. Industrialak ez diren zikloetan emakumeen presentzia % 57,2koa da, baina zerbitzuen Lanbide Heziketako eskaintza hori gutxiengoa da HETELeko ikastetxeen eskaintzan.

Laneratze osoaren batez bestekoa (gizonena eta emakumeena) % 72,5 da. Baina emakumeena, HETELen bakarrik % 28a badira ere, % 77,9 da. Datu hori oso handia da, ziklo industrialak edo teknologikoak egiten dituzten emakumeak lanean ari direlako. Horregatik, Elgetak dioen bezala, “kontuan hartu beharreko datua da. Dei egin behar zaie neskei Lanbide Heziketara hurbil daitezen eta, gainera, teknologiatik hurbilago dauden lanbide-familien aldeko apustua egin dezaten, zenbaki interesgarriak baitituzte laneratzeari dagokionez”.

Prestakuntza eskaintza HETEL ikastetxeetan, Euskadiko LHko gainerako ikastetxeetan gertatzen den bezala, prestakuntza-eskaintza gehiena osatzen duten eta eskaera handiena duten heziketa-zikloak honako hauek dira: Goi mailako zikloetan: Automatizazioa eta Robotika industriala, Administrazioa eta finantzak, Diseinua Fabrikazio Mekanikoan, Produkzioaren Programazioa Fabrikazio Mekanikoan, eta Mekatronika industriala, eta erdi mailakoetan: Mekanizazioa, Instalazio Elektrikoak eta Automatikoak, Mantentze Elektromekanikoa eta Erizaintzako Zaintza Osagarriak.

9 heziketa-ziklo baino ez dira ikasle egresatu guztien % 43a (beste % 57a 68 heziketa-ziklo-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

ren artean banatzen da). Eta ziklo horietako 7 industriakoak edo teknologikoak dira, eta horien ikasle tituludun guztien % 34a dira. Hortik ondoriozta daiteke industria eta teknologia esparrua (STEAM) funtsezkoa dela HETELen apustuan. Gazteek izaera industrialeko zikloak eskatzen jarraitzen dute. Izan ere, graduatutako ikasleen % 39k baino ez du egin STEAM ez diren zikloetan, eta, beraz, % 61ek STEM zikloetan.

Egindako ikasketekin lerrokatutako enplegua %77koa da, balio ona, lanpostu batzuk garatu behar izan diren egoera berezia kontuan hartuz gero

LH Duala LH duala egin duten ikasleen laneratzea, 6 hilabeteren buruan, enpleguaren % 75,5era iristen da, hau da, % 3ko igoera gertatzen da sistema tradizionalaren bidez garatutako Lanbide Heziketako ikasleen laneratzeari dagokionez. Elgetak azaldu duenez, “osasun-egoeraren eragina enpresetan ere nabaritu bada ere, batez ere sektore jakin batzuetan, Dual programaren barruan LH egin duten ikasleek ikusi dute zenbait heziketa-ziklotan laneratze-tasa % 100ekoa izan dela”.

Ikasketekin bat datorren enplegua Gainera, egindako ikasketekin bat datorren lanaren batez besteko balioa % 77koa da. Julen Elgeta HETELeko presidenteak adierazi duenez, “balio ona du enpresetako lanpostu gehienak zein egoeratan garatu behar izan diren kontuan hartuta, telelanetik hasi eta funtzioak berrantolatu edo berrantolatu arte”. Txostenak adierazten du Gipuzkoako laneratzea % 77,3koa dela, eta Bizkaikoa, berriz, % 67,8koa. Horrek adierazten du, HETELen arabera, enpresen portaera orokorra arinagoa eta eraginkorragoa izan dela krisi ekonomikoari aurre egiteko garaian.

Elgetak azaldu duenez, “kontuan hartu behar da laneratzeari buruzko datu horiek pandemiaren ondorioz sortutako krisi ekonomikoaren testuinguruan ematen direla, eta horrek Euskadiko LHren eta, bereziki, HETELen balio erantsia erakusten du, euskal enpresei une zail hauetan eman diezaiekeena”.

21

Zeintzuk dira 2.000 eurotik gorako soldatak dituzten LHko tituluak?

Jarraian, ordainsaririk altuenak eskaintzen dituzten LHko tituluen zerrenda aurkeztuko dizuegu

Jon Lasa Galdos

Mekatronika edo Instalazio eta Mantentze lanetan graduatuak dira enplegu gehien eta 2.000 eurotik gorako soldatak dituzten LHko tituluak, CaixaBank Dualizaren hileroko azken analisiaren arabera. Beste muturrean daude, aitzitik, Irudi Pertsonaleko eta Merkataritza eta Marketinaren familia profesionalak.

CaixaBank Dualiza Lanbide Heziketako Behatokiak egindako azken azterketak lan-baldintzak kualifikazioen arabera aztertzen ditu Orkestra Lehiakortasunerako Euskal Institutuarekin elkarlanean prestatutako CaixaBank Dualiza Lanbide Heziketaren Behatokiak joan den urtarrilean publiko egin zuen azken txostenean

aztertu zuen titulazio eta heziketa ziklo ezberdinen enplegagarritasuna.

Bere ondoriorik nabarmenena da prestakuntzak langabeziaren aurkako oztopo gisa jokatzen duela; hau da, zenbat eta prestakuntza maila altuagoa izan, orduan eta aukera gutxiago langabezian geratzeko.

Horrela, LH Goi-mailako tituludunek ikusten dute euren lan-aukerak unibertsitateko tituludun baten antzekoak direla.

Aitzitik, Erdi Mailako Gradua egin zutenek lan egiteko aukera gehiago dituzte Batxilergoa egin zutenek baino.

Prestakuntzak langabeziaren aurkako oztopo gisa jokatzen duen era berean, zenbat eta prestakuntza maila altuagoa izan, orduan eta lanpostu egonkorragoak ere lortzen dira. Erdi Mailako 10etik 5ek kontratu finkoa lortzen duten bitartean, kopuru hori 10etik 6ra igotzen da Goi Mailako tituludunen artean.

Enplegagarritasun hori, ordea, asko aldatzen da aztertutako zikloaren arabera, jasotako soldatak nabarmen aldatzen diren bezala.

Deigarria da Fabrikazio Mekanikoko eta Instalazio eta Mantentze-lanetako tituludunen ia erdiek 2.000 euro baino gehiago jasotzen dituztela hilean, Erdi eta Goi Mailako Graduen datuak osotasunean kontuan hartzen badira.

Marketin edo Irudia eta Soinua, soldata baxuenak dituzten tituluak Soldata baxuenak dituzten familiak Irudi Pertsonala, Merkataritza eta Marketina edo Irudia eta Soinua izango lirateke.

Fabrikazio Mekanikoko lizentziadunen % 70 soldata maila altuetan dagoen bitartean, Irudi Pertsonaleko tituludunen % 8 baino ez dago maila horretan.

Erdi Mailako Graduarekin gertatzen den bezala, Goi Mailako lanbide-familia industrialean soldata handien ehunekorik handiena dutenak hauek dira: Instalazioa eta mantentze-lanak, Fabrikazio mekanikoa eta Garraioa eta ibilgailuen mantentze-lanak. Talde honetan Itsasarrantza familia ere aurki dezakezu.

Bigarren mailan STEM izaera dutenak daude, hala nola Kimika, Informatika eta komunikazioak eta Osasuna. Soldata baxuenetan tituludunen ehuneko handiagoa duten familiak errepikatu egiten dira Erdi Mailakoei dagokienez.

Hauek dira, Irudi Pertsonala, Zerbitzu Soziokultural eta Komunitarioak, Gorputz eta Kirol Ekintzak eta Irudia eta Soinua.

Azterketa horrek hainbat ondorio ditu, adibidez, lanbide-orientazioaren arloan. Adibide gisa, Zerbitzu Soziokultural eta Komunitarioen familia profesionalak 2019-2020 ikasturtean matrikularen % 16 eta gorputz eta kirol jardueren % 7 bildu zituen.

Profil teknikoa duten langileak eta LHkoak dira Espainiako enpresek gehien eskatzen dituztenak Era berean, Administrazio Publikoak egiten duen prestakuntza-programaren diseinuan eraginak ditu. "Zein neurritan sustatu behar dira kalitate baxuko karrera profesionalak sortuko dituzten familia-zikloak?", galdetzen du ikerketak.

"Galdera hau egokia dirudi lan-merkatuan eskaria espresua badago ere, batez ere LH Behatokiaren 2021eko Txostenean adierazten den hamarkada honetan, 9,5 milioi lan-aukera baino gehiago irekiko diren honetan".

Hori ikusita, zerbitzuen sektoreak gero eta garrantzi handiagoa duen lan-merkatuan, "beharrezkoa dirudi etorkizuneko enplegu sendoagoa izatea ahalbidetuko duten lan-baldintza koherenteagoetara jo dezaketen profil profesionalak nola sor daitezkeen hausnartzea", ondorioztatzen du.

Zeintzuk dira Euskadin gehien eskatzen diren lanpostuak?

Jarraian Euskal Autonomia Erkidegoan gehien eskatzen diren lanpostuak adieraziko dizkizuegu, hautagai eskasia agertzen dutenak paradoxikoki

Jon Lasa Galdos

Laguntzen du

Langabezia-tasarik baxuena duen autonomia erkidegoa izan arren -% 8,4, Biztanleria Aktiboko azken Inkestaren (EPA) arabera-, Euskadin 88.100 pertsona daude oraindik langabe. Aldi berean, enpresa askok diote zailtasun handiak dituztela langile kualifikatuak aurkitzeko. Langabezia hori batez ere zazpi sektoretan kontzentratzen da, gehien eskatzen diren profilei buruzko Adeccoren azken txostenaren arabera.

Lehenik eta behin, zerbitzuen sektorea dago, batez ere administrazioko langileen eskasia erakusten duena. "Edozein enpresa eta sektoretako ia edozein sail", azpimarratzen du ikerketak, "erosketa, esportazio, marketin edo giza baliabideetan espezializatutako profesionalak bilatzen ari da Euskadin. Gainera, hirugarren sektorean telefono-operadoreak eta 'Contact Center' zerbitzuetarako (enpresa baten bezeroekin komunikazioa kudeatzeko arduradunak) telefono-operadoreak ere behar dira".

Osasun larrialdi egoerak eta pandemiaren sei-

garren bolada garaian lehen arretako zentroen saturazioak osasun profesionalen eskasia areagotu du. Sektore honek erizaintzako laguntzaileetatik hasi eta lehen mailako arretako medikuak edo laborategiko teknikariak sartu behar ditu. Hala ere, gehien eskatzen duten osasun langileak erizaintzakoak dira.

Industriak, Euskadin pisu handia duena, langile

Gehien kaltetutako sektorea industria izango da, haren hazkunde-aurreikuspena % 6,6tik % 3,9ra murriztu baita espezializatuen gabezia kezkagarria jasaten du, enpresek askotan salatzen dutenez. Eta horrek sektoreko ia edozein adar eragiten du.

Adeccoren txostenak fresatzeko makina, galdaragilea, soldatzailea, torneatzailea, kable elektrikoa, karpeta, mantentze-lanetako teknikariak

eta abar luzea bezalako lanbideetako operadore espezializatuez hitz egiten du. Baina bulegoari lotuagoak ez diren beste profil tekniko batzuk ere falta dira, hala nola hizkuntzak dituzten administrazioko langileak.

Ikerketaren arabera, talentu eskasia hori dauden profesional kualifikatu eta eskarmentu gutxien eta enpresa batetik besterako profil hauek soldata hobe baten bila duten mugikortasun handia nahasten da.

Industriaren barruan, logistika eta garraio adarrak profilak behar ditu, hala nola eskaera-prestatzaileak PDA kudeaketarekin, banatzaileak, biltegiratzaileak eta kualifikazio ofizialak dituzten ontziratzaileak. Eskaintza baino dezente eskari handiagoa duten lanbideak, banaketa eta txikizkako sektoreko denda-saltzaile eta sustatzaileen kasuan bezala.

Ingeniariak, iturginak, mantentze-lanetarako teknikariak, soldatzaileak eta errotatzaileak dira bete beharreko lanbiderik zailenetakoak Zer bilatzen dute automobilgintzan Automobilgintzako langileen beharrak industriaren oro har bezalakoak dira. Baina profil zehatz gutxi ere badaude. Besteak beste, estanpazio eta mekanizazioko operadoreak, ofizialak, soldatzaileak, mantentze- eta kalitate-langileak eta tailer mekanikoetako eta ingeniarietako langileak daude.

Azkenik, eraikuntza-sektoreak -eta zehatzago trenbide-zerbitzuen azpisektorearen barruanoperadore espezializatuak, bulego teknikoko profilak, ingeniariak eta hizkuntzak dituzten administrazioko langileak behar ditu.

Azken Infoempleo Adeccok lan-merkatuko eskaintza eta eskariari buruzko txostenaren arabera, Espainian giza baliabideetako zuzendarien ia % 53k onartzen du arazoak dituela euren enpresarako talentua kontratatzeko. Oraindik ehuneko oso handia den arren, aurreko urtearekin alderatuta 28 puntuko beherakada suposatzen du.

ERTEk, pandemiaren hilabeterik txarrenetan langabezia-tasaren igoerak, ordutegi eta mugikortasun murrizketek, ziurgabetasunaz gain, kontratazioen jaitsiera eragin zuten, eta hautagaiek sektoretik mugitzeko edo alde egiteko gogo handiagoa zutela. bereak ez diren funtzioak betez, nahiz eta beste baldintza batzuekin. Hala eta guztiz ere, eta Adecco ikerketak hori baieztatzen du, zenbait sektoretan oraindik ia ezinezkoa da lan eskaintza eta eskaria parekatzea.

Euskadiko hazkundea, % 4,5ekoa aurten Eusko Jaurlaritzak Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) ekonomiarako hazkunde-aurreikuspenak berrikusi eta 2,2 puntu jaitsi ditu, Ukrainako gerraren ondorioek eraginda; horren arabera, 2022an EAEko ekonomia % 4,5 haziko da, aurreko aurreikuspena baino 2,2 hamarren azpitik, eta 2023an % 4,1 haziko dela aurreikusten du.

Enpleguari dagokionez, 2022an langabezia tasa % 9,5ekoa izango da, eta 16.600 enplegu sortuko dira. Aurreko datuek % 9,2ko langabezia tasa eta 11.500 enplegu sortzea planteatzen zuten, eta 2023an, berriz, langabezia % 9,1ekoa izatea eta 8.000 enplegu sortzea aurreikusten da.

Pedro Azpiazu Ogasun eta Ekonomia sailburuak Gobernu Kontseiluaren osteko prentsaurrekoan adierazi duenez, "pandemiak eragindako arazoak bideratzen hasita zirenean eta konfiantza eragile ekonomikoengana itzultzen ari zen une batean, Errusiak Ukraina inbaditu izanak erabat aldatu du 2022-2023 aldirako mundu osoko egoera".

Nolanahi ere, "alarmistak" ez izateko eskatu du, urte honetarako eta hurrengorako EAEko BPGaren hazkundeak "sendoak" direlako eta enpleguarekin batera etorriko direlako. Azaldu duenez, gerrak "atzeratu" egingo du covid-ak eragindako krisiaren ondoren espero zen susperraldia.

Euskadi ez dago krisian, eta gerra aurretik adierazle guztiak "oso positiboak" zirela azpimarratu du, baina egia da Ukrainaren inbasioak egoera "zaildu" duela eta hazkunde ekonomikoa espero zena baino txikiagoa izango dela.

Gerraren eta Errusiari jarritako zigorren ondorioz, euskal ekonomiak "kalte ugari eta handiak" pairatzen ari dela gaineratu du. Adibidez, petrolioaren, gasaren eta elektrizitatearen prezioak "izugarri igo dira", eta horrek "energiaren erabilera intentsiboa egiten duten euskal enpresei eragiten die".

Laguntzen du

First Lego League txapelketa egin da Jokin Bildarratz First Lego League txapelketaren Euskadiko finalean egon zen

Jon Lasa Galdos

Jokin Bildarratz Hezkuntza sailburua Euskadiko First Lego League txapelketaren finalean egon zen joan den martxoaren 5ean, Deustuko Unibertsitatearen egoitzan. Bertan, ikasleek aurten garatu eta aurkeztu dituzten proiektuak zuzen-zuzenean ikusi ahal izan zituen. Sailburuarekin batera, ondokoak bertaratu ziren finalera: Ainara Basurko, Bizkaiko Foru Aldundiaren Ekonomia Sustatzeko Saileko diputatua; Xabier Otxandiano, Bilboko Udalaren Politika Ekonomikoen eta Herritarren Arretaren zinegotzi koordinatzailea; eta José María Guibert, Deustuko Unibertsitateko errektorea.

Aurten ere FLL-Euskadi lehiaketaren finala hiru egoitzatan jokatu zen, aldi berean: Deustun, Donostian eta Arrasaten. Bigarren urtez jarraian, finala jenderik gabe eta burbuila-taldetan burutu zen, jende pilaketarik gerta ez zedin eta Covid-19ari aurre egiteko neurriak betetzen zirela bermatzeko.

First Lego League Euskadi Innobasque Berrikuntzaren Euskal Agentziak antolatzen duen hezkuntza-programa da, Deustuko Unibertsitatearekin, Donostiako Sustapenarekin eta Mon-

dragon Unibertsitatearekin batera. Halaber, Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailaren eta Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru-aldundien laguntza du. Eusko Jaurlaritzaren STEAM Euskadi Estrategiaren parte da, eta haren helburua da ikasleen ezagutza zientifiko eta teknologikoen maila handitzea, bereziki emakumeen artean arreta jarrita.

970 ikasle, 118 talde, 44 ikastetxe Lehen Hezkuntzako eta DBH-ko ia mila ikasle (6 eta 16 urte artekoak) bildu ziren martxoaren 5ean hiru egoitzetan: 44 ikastetxetako 118 talde, orotara. Azken hilabeteetan robot bat diseinatzen eta programatzen aritu ziren, bai eta berrikuntza proiektu bat garatzen ere, antolakuntzak planteatutako erronkaren inguruko arazo bat konpontzeko.

FLL-k aurten mundu guztiko ikasleei planteatu zien erronka ondasun eta salgaien garraioaren ingurukoa da. Cargo Connect goiburuarekin, ikasleek etorkizuneko garraioari buruzko proiektuak landu eta aurkeztu zituzten, garraio azkarragoa, seguruagoa eta eraginkorragoa lortzea xede.

Saridun gertatuko sei taldeek (bi talde egoitza bakoitzean) Estatuko finalean parte hartuko du-

te datorren apirilaren 2an, Malagako Torremolinos udalerrian. Bertan euren berrikuntzaproiektuak aurkeztuko dituzte eta euren robotak lehian arituko dira Houstoneko (Estatu Batuak) munduko finalerako sailkatzeko. Munduko final hori apirilaren 23an eta 24an izango da.

Epaimahaiaren epaia Innobasqueren Youtube kanalean zuzenean eman zen programaren bidez; programak hiru egoitzekin egin zuen bat, eta palmares osoa jakinarazi zen.

Hauek izan ziren garaileak: Bizkaitik, Begoñazpi Ikastolako, Stem Toki-Edurobotic eta San Fidel Ikastolako taldeak; Gipuzkoatik, Axular Lizeoa eta Arizmendi Ikastola; eta Arabatik, Urkide Ikastetxea.

First Lego League FIRST LEGO League Challenge (FIRST LEGO League izenez ezagutzen dena) FIRST-ek lehen hezkuntzako eta erdi mailako ikasleentzat antolatutako nazioarteko lehiaketa bat da (9-14 urte bitartekoentzat Estatu Batuetan eta Kanadan, eta 9-16 urte bitartekoentzat beste herrialde batzuetan).

Urtero, abuztuan, FIRST LEGO League Challenge taldeei erronka zientifiko bat aurkezten zaie, mundu errealeko arazo bati dagokiona, bertan arreta jartzeko eta ikertzeko. Lehiaketaren robotika zatiak LEGO Mindstorms robotak diseinatzean eta programatzean datza, funtzioak betetzeko. Ikasleek gaiarekin erlazionatutako arazo baten konponbidea garatzen dute (urtero aldatzen dena) eta, ondoren, eskualdeko, estatuko eta nazioarteko txapelketetan elkartzen dira lehiatzeko, ezagutzak partekatzeko, ideiak konparatzeko eta robotak erakusteko.

FIRST LEGO League Challenge FIRST eta LEGO Taldearen arteko lankidetza da. 6-9 urte bitarteko haurrentzako robotika programa bat ere badu, FIRST LEGO League Explore izenekoa.

Lehiaketaren xehetasunak Lehiaketa-denboraldiaren hasieran, FIRST-ek lehiaketa-material ofizialen sorta bat bidaltzen dio izena eman duen talde bakoitzari, "erronkarako mahai-tapiz" bat, LEGO osagai mekaniko eta elektronikoak eta mahai-tapiza eraikitzeko argibideak eta elementuak (Challege Set izenez ezagutzen dena, lehen Field Setup Kit). Taldeei

zereginen zerrenda bat ere ematen zaie, "misioak" izenekoak, modelo bakoitza mahai-tapizan burutzeko (adibidez, modelo batetik pieza solte bat hartu eta beste baten barruan jartzea).

FIRST LEGO League Challenge-k taldeei askatasun osoa ematen die misioak nola betetzeko, kanpoko laguntzarik gabe programatutako LEGO Mindstorms robot batengatik osatua baita.

Robotak bi minutu eta erdi ditu misioak burutzeko; Robot Game izenekoa. Talde bakoitzak 8 asteko gutxieneko epea du erronka mataza aztertzeko, LEGO Mindstorms robot bat diseinatu eta eraikitzeko eta emandako misioak egoki deritzon moduan betetzen programatzeko. Robotak autonomoa izan behar du, eta LEGO Mindstorms adreilu programagarri bakarra izan dezake eta 4 motor baino gehiago gehienez.

Euskadiko 44 ikastetxeko 970 ikaslek parte hartu zuten martxoaren 5eko First Lego League txapelketaren finalean Bilbo, Donostia eta Arrasateko egoitzetan Zuzeneko Robot Game ekitaldiaz gain, lehiaketak hiru sailkatze-atal gehigarri ditu, taldeei FIRST LEGO League Challengeko ikaskuntzahelburuen lorpenari buruzko iritzia emateko.

Taldeek elkarrekin lan egiten dute eta FIRST LEGO League-ren balioak erabiltzen dituzte egiten duten guztian, besteak beste, Inspirazioa, Taldelana, Profesionaltasun Atsegina eta Kooperazioa. Bere taldeak balore horiek nola erakusten dituen eztabaidatzeaz gain, taldeek Kooperatiba-jarduera bat ere egin behar dute, normalean kronometratua, taldeak arazo berri bat konpontzeko nola lan egiten duen ikusteko. Bigarren blokean, Robot Design edo kualifikazio teknikoan, taldeak bere robotaren diseinu mekanikoa, programazioa eta berrikuntza/estrategia erakusten ditu. Kualifikazio saio honen helburua robotak zer "izango lukeen" ikustea da. Azkenik, ikasleek 5 minutuko aurkezpena egin behar dute egungo erronkarekin lotutako gai bati buruz.

Paperezko Hegazkinen Munduko Txapelketa, aireratzeko prest Hemen da berriz ere unibertsitateei zuzendutako Paperezko Hegazkinen Munduko Txapelketa, hil honetan zehar ospatzen ari dena Estatu mailan

Jon Lasa Galdos

Kategoriak

Bueltan da paperezko hegazkinen lehiaketarik handiena. Red Bull Paper Wings delakoaren ideia sinplea eta burutsua da: Erregairik ez.

Motorrik ez. Lehiakideek A4 orri bat besterik ez dute airean zehar hegan egiteko: urrutien, denbora gehien edo ahalik eta modu artistikoenean. Hiru kategoria horietako nazio-mailako irabazleak (hegaldi-denbora, aireko distantzia eta akrobazia) Austriako Red Bull Paper Wings Munduko Finalera gonbidatuko dituzte, non 2022ko txapeldunak izendatuko baitiren.

Espainian, guztira 20 unibertsitatek parte hartuko dute aurrez aurreko kanporaketetan eta horien artetik dagozkien ordezkariak aukeratuko dira nazio-mailako finalerako. Paperezko hegazkin pilotuek aurrez aurreko bi kategoriatan parte hartu ahal izango dute: hegaldiaren distantzia eta aireko denbora. Hirugarrena Tik Tok plataforma digitalean egiten baita oso-osorik, Espainia osoko ikasleentzat irekita dagoena dagoeneko.

❚

Distantzia: Arrakasta izateko, pilotuek euren paperezko hegazkinak gainontzeko aurkariek baino urrunago jaurtitzeko gai izan behar dute. 2019ko azken finalean, Jake Hardy estatubatuarrak 56,61 metro egitea lortu zuen. ❚ Hegaldi-denbora: Pilotuek paperezko hegazkinak tolestu beharko dituzte airean denbora gehien egoteko aerodinamika nahikoarekin.

2019an, Cameron Clark australiarrak irabazi zuen 13,33 segundotan. ❚ Akrobazia: Kategoria hau trikimailu akrobatiko zoragarriei buruzkoa da. 2019ko finalean, Kateryna Ahafonova ukrainarrak 10 ezin hobea lortu zuen bere jardunarekin. Gidariek ez dute unibertsitateko pertsona-kalifikatzaileei jakinarazi behar sailkapen presentzialetan.

Horren ordez, paperezko hegazkinekin bere sormena etxean erakuts dezakete eta Tik Token bere trebetasuna partekatu. Nazioko epaimahaiaren boto gehien lortu dituen pilotua Global Finalera iritsiko da.

Espainian sailkapen geldialdiak martxoan zehar egiten ari dira lurralde nazionaleko hainbat erakundetan.

Paperezko hegazkinak egiteko artea Paperezko hegazkinak egitea milaka urteko artea da. Red Bull Paper Wings Munduko Finalaren zain gaudela, eskuz egindako aerodinamika ospatzen dugu.

Abiazio komertzialeko teknologia hain aurreratua da, hegazkin-konpainietako bidaiariek sare sozialetan sarritan istoriotxoak argitaratzen dituztela ordubetez pazientziaz isiltasun erlatiboan eserita egotearen monotonia gaindituz. Hegaldiaren segurtasun-bideoa amaitutakoan, erraza da hegazkinak hegaldia altxatzen duen bitartean gertatzen den fisikaren eta ingeniaritzaren arteko elkargune nabarmena alde batera uztea.

Red Bull Paper Wings Red Bull Paper Wings, paperezko hegazkinen nazioarteko lehiaketarik handiena eta paperezko hegazkinen munduko txapelketa ofiziala, mundu osoko ikasleen ospakizuna da, zerura begiratzeko eta gauzak nola gauzatzen diren galdetzeko ohitura zaharrari eusten dion ospakizuna.

Premisa sinplea da: hartu bulegoko paper A4 estandar bat, tolestu, urratu gabe, makina hegalari bat sortzeko, eta parte hartu nahi duzun

lehiaketan: Distantzia, Hegaldi Denbora edo Akrobazia. Lehenengo bi kategoriak nahiko sinpleak dira, parte-hartzaileek lehendik dauden munduko errekorrak haustea dute helburu.

Akrobaziak sormen-kategoria bat da, eta trikimailu sentsazionalak egitean datza.

Red Bull Paper Wings 2006an egin zen lehen aldiz eta bere ospea etengabe hazi zen, 2009, 2012, 2015 eta 2019an lehiaketekin. 2022an, distantziako eta hegaldi-denborako eskualdeko kanporaketak mundu osoko herrialde askotan egingo dira. Bien bitartean, Akrobazia kategorian, txapeldun izan daitezkeen lehiakideak sormenak egiten ari dira paperezko hegazkinekin eta maisutasuna areagotzen dute bideo digitalak bidaliz.

Hiru kategorietako finalista nazionalak Salzburgora (Austria) gonbidatuko dituzte Hangar-7 enblematikoan munduko finalean lehiatzeko.

Paperezko hegazkinetan doktoretza bat lortu nahi baduzu, begiratu John M Collins, paperezko hegazkinen eraikuntzari buruzko liburua literalki idatzi zuen gizona: 'The World Record Paper Airplane and International Award Winning Designs'. Collinsek paperezko hegazkin batek hegan egin dezakeen distantziarik luzeenaren munduko errekorra du eta bere arrakasta ingeniaritza aeronautikoarekiko zaletasuna origamiaren antzinako artearekin lotzea egozten dio Informazio gehiago: www.paperwings.redbull.com

"Gaztaroa da enpresa bat sortzen saiatzeko unerik onena"

Jon Lasa Galdos

Vifit Training ariketa fisikoa egiteko esperientziak garatzea helburu duen startup bat da, bere egoitza Donostian duena. Bere sortzaileak, egun, errealitate birtualean ariketa fisikoa egiteko lehen plataforma gamifikatua eta soziala garatzen ari dira; hau da, fitness metabertsoa. Erabiltzaileei eskaintzen dizkieten abantailen artean gamifikazioa (edo kirola egitean bideo-joko batean jolasten ari denaren sentsazioa), errealitate birtualaren bidez ingurune digital eta interaktibo batean murgiltzeko aukera eta beste erabiltzaile batzuekin elkarri eragitea daude.

Bere sortzaileak Diego Gutiérrez (CTO, 36 urte) eta Aritz O'haonghusa (CEO, 21 urte) dira. Diego Aplikazioen Garapeneko Goi Mailako Teknikaria da eta Bideo-Jokoen Garapeneko Masterra ikasi zuen Madrilgo Complutense Unibertsitatean.

Aritzek, ordea, LEINN ikasketak burutu zituen Irunen. Elkarrizketa honetan, Vifit Training bere proiektuari buruz hitz egingo digute.

Zer da ViFit Training?

Vifit Training ariketa fisikoa errealitate birtualaren bidez gamifikatzera bideratutako startup bat da, fitnessaren metabertsoan.

Nola bururatu zitzaizuen ideia?

AEBetara, San Frantzisko hirira bidaiatu eta Black Box gimnasioa ikusi ondoren -non errealitate birtuala ezartzen dute gimnasioko makinekin batera-, aplikazio bat sortzea erabaki genuen jendeak etxetik errealitate birtualaren onurak erabil ditzan.

Nori zuzendua dago?

Vifit-ek egunerokotasunean jarduera fisikoa egiteko zailtasunak dituzten pertsonei zuzenduta dago, bai forma tradizionalek nahikoa erakartzen ez dituztelako edo beste arrazoi batengatik.

Nolakoa da jokoa eta nola funtzionatzen du?

Lehenik eta behin, errealitate birtualeko bisorea buruan jartzen dugu. Ingurune murgiltzaile eta birtual batean sartzen gara eta bertan objektu ezberdinekin interakzioan jarduteko aukera izango dugu -boxeoko zakuak, barrak, halterak, etab.-. Objektu batzuen bitartez entrenamendu saioak integratzen dituzten mini-joko ezberdinetara sar gaitezke. Esaterako, mini-jokoetako batean Mustang bat daukagu aurrean eta, enborretik, latak botatzen dizkigu -kolpekatu behar ditugunak- eta pizza kaxak -kukubilkatzeen bidez saihestu behar ditugunak-.

Zein abantaila ditu modu klasikoan ariketak egitearekin alderatuta?

Beste alternatibekin alderatuta, abantaila eta desberdintasun nagusiak gamifikazioa eta murgiltzea dira. Aplikazioan sartzen zarenetik errealitate birtualeko entzungailua kentzen duzun arte, ez duzu ariketa fisikoa egiten ari zarenik pentsatzen, bideo-joko bat dirudi. Bisera kendu eta zein izerditan gauden konturatu ondoren, konturatzen gara alde guztietatik merezi izan duela.

Nolako ariketak egin daitezke?

Gorputzaren pisuarekin egiten diren ariketak dira. Aurretik aipatu dugun mini-jokoan, Fitboxing saio bat da. Sorbaldei, sabeleko eremuari edo beheko enborrari zuzendutako beste saio batzuk ere egin daitezke.

Non erabil daiteke?

Gaur egun, gure produktua probatu nahi dutenek Oculus Quest entzungailu bat izan behar dute. Bat baduzu, aplikazioaren doako bertsio batera sar zaitezke esteka honen bidez: https://www.oculus.com/deeplink/?action=view&path=app/356810 6689962388&ref=oculus_desk top Bertsio aurreratuagoetara ere sartu ahal izango zara gure Discord-eko proba-saioetan parte hartuz: https://discord.gg/q5Sv3GAjbH Aipa al zenitzake enpresa bat sortzearen puntu positiboak eta negatiboak?

Enpresa bat sortzearen gauza positiboen artean, bidean zure erabakiak hartzeko askatasuna, zure gustu eta asmoekin jendea ezagutu ahal izatea eta inguruko jendearengandik ikasteko aukera daude. Era berean, ekiteak eskatzen du, enpresa edo proiektuaren hasieran, zureak ez diren arloak ukitzea, hainbat arlotako gaitasunak eta ezagutzak eskuratzera eramanez.

Ekintzailetzak ere badu bere alde “ez hain ona”.

Hasieran, sariak ez dira askotan inbertitutako esfortzuaren eta denboraren araberakoak, edo egonkortasun sentsazioa ez da existitzen, etengabe egon behar baitzara mehatxu berrien bila.

"Ekintzailetzan ez dago egonkortasun sentsaziorik, etengabe egon behar baitzara mehatxu berrien bila" Nola animatuko zenituzke gazteak euren enpresa sortzera?

Uste dut orain dela enpresa bat sortzen saiatzeko unerik onena. Gaztea izanik, enpresa bat sortzeak etorkizunean aplikagarriak diren gaitasun eta trebetasun ugari emango dizkigu, enpresa bat sortu eta ekiteko ezagutzaz gain. Gustuko duzun zerbaitetan lan egitea gomendatuko nuke, eta horretan ez litzaizuke axola uste duzuna baino denbora gehiago inbertitzea; eta lan-giro ona, energia positiboa eta iraunkortasuna eskaintzen dizuten jendearekin elkartzea.

Zein etorkizuneko asmo dituzue Vifit Training-en?

Gaur Gym Masters produktuaren garapenaren azken fasean gaude. Horregatik, etorkizun hurbilenean aplikazioa abian jartzea eta erabiltzaileekin batera haztea aurreikusten dugu. Etorkizun ertainean, jokalari anitzeko funtzioak sartu nahi ditugu aplikazioan eta horrekin batera, fitness metabertsoari hasiera eman. https://vifit.training/?lang=es

Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa - DIGITAL GENERATION berria, arrakasta handia Iruñeko NH Iruña Park Hotelak Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa - DIGITAL GENERATION hartu zuen iragan martxoaren 10ean eta 11n

Jon Lasa Galdos

Nafarroako zentro akademiko ezberdinetako ehunka gazte izan ziren Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa - DIGITAL GENERATIONen. Universitario Vasco Navarrok Iruñeko NH Iruña Park Hotelean antolatu zuen ekitaldia.

Nafarroan egiten den prestakuntza-ekitaldirik handiena da hau, non milaka lagunek bertatik bertara ezagutu ahal duten eskola-ikasketak amaitu ostean eskura dagoen prestakuntza-eskaintza zabala.

Aretoa martxoaren 10ean eta 11n ospatu zen, 9:30etik 14:00etara eta 16:30etik 20:00etara.

Ekitaldia ikasleen, familien, prestakuntzako profesionalen, ikastetxeen, unibertsitateen eta enpresen arteko topagunea da, gazteek beren etorkizuneko prestakuntzari eta bizitza profesionalari buruzko zalantzak argi ditzaten.

Ekitaldi hau beharrezkoa dela jakitun, bai ikas-

leentzat bai familientzat, orientatzaileentzat eta prestakuntzako profesionalentzat, Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa - DIGITAL GENERATION Covid-19aren ondoriozko bi urteko eten baten ostean itzuli da. Halaere, egungo segurtasun -eta osasun- neurriak mantendu zituen.

Normaltasunerako itzulera honetan, Aretoak bere espiritu bereizgarria mantendu zuen, hau da, orientazioaren eta prestakuntzaren garrantzia aldarrikatzea. Hori dela eta, bertaratutakoek NH Iruña Park Hoteleko instalazioak bisita eta hezkuntza zentro ezberdinetako hogei erakusketari baino gehiago ezagutu ahal izan zituzten.

Besteak beste, han izan ziren Adriana Maldonado, Eurodiputatu Sozialista; CREANAVARRA, Goi Mailako Diseinu Zentroa; EPNA, Nafarroako Ikasketa Profesionalen Eskola;

Deustuko Unibertsitatea; Mondragon Unibertsitatea; Errioxako Unibertsitatea; Pompeu i Fabra Unibertsitatea; San Jorge Unibertsitatea; Camilo José Cela Unibertsitatea; TAI Unibertsitateko Arte Eskola; U-TAD, Teknologia eta Arte Digitaleko Unibertsitate Zentroa; Maria Inmakulada Lanbide Heziketako Zentroa; Impulsa Deporte; Ilerna Online; RESA, Ikasle Egoitza; Cambridge English; ESL, Atzerriko Hizkuntzak; Foro Europeo, Nafarroako Negozio Eskola; CTL, Irudia eta Soinua Prestakuntza; ESIC Business & Marketing School; eta Orienta Zaitez Fundazioa (NUP eta LH Nafarroa informazioa).

Ekitaldia ikasleen, familien, prestakuntzako profesionalen, ikastetxeen, unibertsitateen eta enpresen arteko topagunea da Erakusketariak ❚

Adriana Maldonado, Eurodiputatu Sozialista: Europako Parlamentua, Euroganbera izenare-

kin ere ezaguna, Europar Batasuneko herritarrak zuzenean ordezkatzen dituen parlamentu erakundea da eta, Europako Batzordearekin eta Europar Batasuneko Kontseiluarekin batera, legegintza funtzioa betetzen du. Bertan gazteei zuzendutako programa ezberdinak aurkitzen dira: Erasmus+; Praktikak Europako erakundeetan; Ikasketetako bisitak; Schuman bekak; Talde politikoetan praktikak; Eures atariko lan-aukerak; Europako oposaketak; Parlamentuko laguntzaile akreditatua; Boluntariotza eta bidaiatzeko aukerak (Europako Elkartasun Gorputza; Discover EU). ❚ Creanavarra, Goi Mailako Diseinu Zentroa: Creanavarra Goi Mailako Diseinu Zentroak 27 urte baino gehiagoko esperientzia duen hezkuntza-ibilbidea du Unibertsitate mailako karrerak irakasten. Bere nazioarteko dimentsioak Espainian erreferentziako Goi Mailako Diseinu Zentro bihurtu du. ❚ EPNA, Nafarroako Ikasketa Profesionalen Eskola: Nafarroako Gobernuak Goi Mailako heziketa-zikloak emateko baimendutako zentro pribatu bat da, Barañaingo sarbide nagusian kokatua. ❚ Deustuko Unibertsitatea: Deustuko Unibertsitatea 1886an sortu zuen Jesusen Lagundiak. Bilbon eta Donostian ditu campusak eta

Gasteiz eta Madrilen egoitzak. Bere identitarearen bereizgarriak dira gaitasunetan eta balioetan trebatzea, gizartean aitorpena duen bere eredu pedagogikoari esker. Beste ezaugarri batzuk dira ikerketa espezializatua, justiziaren aldeko konpromisoa edo nazioarteko proiekzioa. ❚ Mondragon Unibertsitatea: Mondragon Unibertsitatea 1997an sortu zen. Unibertsitatea hezkuntza arloan ibilbide eta esperientzia luzea duten hiru hezkuntza kooperatiben elkartzetik jaiotzen da. Egun, Unibertsitateko hiru Fakultate eta Eskola ditu: Goi Eskola Politeknikoa; Enpresagintza Fakultatea; Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultatea; Gastronomia Zientzien Fakultatea. ❚ Errioxako Unibertsitatea: Errioxako Unibertsitatea 1992an sortu zen, eta 2010etik Campus Iberus aliantza estrategikoaren parte da, Nazioarteko Bikaintasun Campus gisa aitortua.

1992-1993 ikasturtean inauguratua, Errioxako Autonomia Erkidegoko unibertsitate publiko bakarra da, goi-mailako irakaskuntzan eta zientzia-ikerkuntzan erreferentea izanik jakintza-arlo anitzenetan. ❚ Pompeu i Fabra Unibertsitatea: Pompeu i Fabra Unibertsitatea Bartzelona hirian dagoen Espainiako unibertsitate publiko bat da. Akade-

mikoki munduko 200 onenen artean kokatzen da THE unibertsitateen ranking akademikoaren arabera, eta mundu mailan, azkarren hazten ari diren zazpi unibertsitate gazteen artean dago.

Normaltasunera bueltatu garen honetan, Aretoak bere espiritu bereizgarria mantendu zuen: orientazioaren eta prestakuntzaren garrantzia aldarrikatzea, hain zuzen ere ❚

San Jorge Unibertsitatea: San Jorge Unibertsitatea unibertsitate pribatu bat da, Zaragozako Artzapezpikutzak eta San Valero Fundazioak sustatua, Villanueva de Gállegon, Zaragozako probintzian, Aragoin, kokatua. ❚ Camilo José Cela Unibertsitatea: Camilo José Cela Unibertsitatea unibertsitate pribatu bat da, SEK Hezkuntza Erakundearen barruan dagoena, Madrilgo Erkidegoko Villanueva de la Cañadan egoitza duena. 2000. urtean sortu zen.

❚

TAI Unibertsitateko Arte Eskola: TAI Madrilen kokatutako Espainiako arte unibertsitateeskola bat da, 50 urteko esperientzia duena arte hezkuntzan. Espainian erakunde aitzindaria da arteak esparru akademikoan integratzearen aldeko apustuan. 2012az geroztik, Rey Juan Carlos Unibertsitateari atxikita dago. ❚ U-TAD, Teknologia eta Arte Digitaleko Unibertsitate Zentroa: Denek daukaten talentua garatzen badakite eta ikasleei beharrezko ezagutza eta tresnak eskaintzen dizkiete beren sormena heziketa bikain baten bidez askatzeko.

Nafarroako zentro akademiko ezberdinetako ehunka gazte izan ziren Prestakuntza eta Enpleguaren Europar Aretoa DIGITAL GENERATION delakoan ❚

Maria Inmakulada Lanbide Heziketako Zentroa: Hezkuntza zentro katoliko bat da, pribatu kontzertatua, Maria Inmakulada Erlijiosoarena.

Ikaslearen garapen pertsonal eta profesionalerako kalitatezko prestakuntza integrala eskaintzen dute, irakaskuntza pertsonalizatu eta berritzaile baten bidez. ❚ Impulsa Deporte: Kirolaren zientzia eta entrenamendua etengabe ikertzen eta hobetzen dira. Impulsa Deporte-n uste dute bere irakasleen etengabeko prestakuntza eta haien esperientziaren bidez praktikan jartzea ezinbestekoak direla ikasleei profesional handiak izateko beharrezko irakaspenak transmititu ahal izateko. ❚ Ilerna Online: Teknologia berrien gorakada eta urrutiko prestakuntzaren eskaera handia dela eta, ILERNAk formatu berri honetan LH eskaintzeko beharra antzeman zuen. Hala gertatu zen ILERNA Online 2014an jaio zenean, Espainian e-learning-en liderra den zentroa. ❚ RESA, Ikasle Egoitza: Ezagutu mundua zure gela berriaren askatasunetik. Zure gustura pertsonaliza dezakezun ikasteko eta atseden hartzeko diseinatutako espazioa, wifi muga-

gabea, berogailua, guztiz hornitutako sukaldea eta bainugela pribatua. Zure bizitzako etaparik onenaren abiapuntu ezin hobea, zu bezalako beste ikasleekin partekatuko duzuna. ❚ Cambridge English: Cambridge Unibertsitateko ziurtagiriak eta probak Cambridge Assessment English - ESOL sailak garatzen eta ekoizten ditu. Azterketa hauek 1967an sortu ziren eta ingeleseko ikasle eta irakasleentzako ziurtagiri sorta ospetsuenetako bat dira. ❚ ESL, Atzerriko Hizkuntzak: ESL atzerrian hizkuntza-ikastaroen alorrean munduko liderretako bat da. Neurrira egindako hezkuntza-programak eskaintzen ditu 15 hizkuntza baino gehiagotan eta 200 helmuga ezberdinetan. ❚ Foro Europeo, Nafarroako Negozio Eskola: Foro Europeo, Nafarroako Negozio Eskola, 1992an jaio zen oinarrizko misio batekin, mundu osoko gazteak Foru Komunitatean prestatzea, lan-merkatuaren erronkei aurre egiten irakatsiz. ❚ CTL, Irudia eta Soinua Prestakuntza: Beraientzat oso garrantzitsua da bere ikasle bakoitza modu pertsonalizatuan zaintzea. Horrela bikaintasun akademikoa eta beharrezko gaitasunak eskuratzea lortzen dute. ❚ ESIC Business & Marketing School: ESIC Unibertsitatea Espainiako unibertsitate pribatu bat da, egoitza Pozuelo de Alarconen duena, eta campusak Madrilen, Bartzelonan, Valentzian, Sevillan, Zaragozan, Malagan, Granadan, Galizian, Iruñean eta Bilbon. ❚ Orienta Zaitez Fundazioa: Bere jarduera eta zerbitzuak startup batean dute jatorria (El Periódico Universitario/Unibertsitateko Aldizkaria), 90eko hamarkadan Euskal Herriko Unibertsitateko ikasleek sortua, lehen enpresa-haztegiak sortu aurretik. Euskal Autonomia Erkidegoko eta Nafarroako Foru Komunitateko 250.000 gaztek jaso dute bere zuzeneko gidaritza azken hamar urteotan.

Bere hedabideekin 350.000 laguneko audientzia hartzen dute.

Informazio gehiago: www.salondelaformacion.com

uniemakume

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 22

Zientzia, nesken kontua ere Hamazazpi euskal erakundek, UPV/EHU tartean, programa zabala antolatu zuten elkarrekin, Emakumeak Zientzian ekimenaren 6. ediziorako

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

Hamazazpi euskal erakundek aurkeztu zuten urtez urte handituz doan Emakumeak Zientzian proiektua eta, hala, ekimenaren helburuekiko konpromisoa berretsi zuten: zientzian diharduten emakumeen lana ikusaraztea, jarduera zientifiko-teknikoak gizonezkoen kontua direlako ustearekin apurtzea eta neskek eta nerabeek zientziako ikasketak hauta ditzaten sustatzea.

Helburu horiek kontuan hartuta, erakundeek indarrak batu zituzten Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna dela eta (otsailaren 11n ospatzen da urtero) elkarrekin egingo zituzten jardueren programa antolatzeko.

Otsailaren 11 eta 18a bitartean astean egin ziren ekimen honen ekintzak, Donostian Otsailaren 11 eta 18a bitartean egin ziren, gehienbat, Emakumeak Zientzian 2022 ekimenaren ekintzak, Donostian. Era askotako jarduerez osatutako programa zabal bat antolatu zen,

“zientzia bada nesken kontua” mezua ahalik eta pertsona gehienei helarazteko eta zientziaren eta teknologiaren eremuan sarbide eta garapen profesional berdinzalea lortzeak duen garrantzia azpimarratzeko.

Antolatzaileek adierazi zutenez, adin guztietako jendeak izan zuen ekimenean parte hartzeko aukera. Esaterako, familientzako Zientziaren Izarrak esperimentu-tailerrak eskaini ziren Eureka! Zientzia Museoan; altxorraren bila joko ezagunean oinarritutako Zientziaren Altxorra jokoa, eta Piztu! Emakumeon energia antzezlan dibertigarria eskaini zen. Nerabeentzako ingeniaritza eta nanozientzia tailerrak, eskolek mahai-inguru batean parte hartu eta zenbait ikerketa-zentro bisitatzeko aukera izan zuten; baita irakasleentzako orientazio akademikoarekin lotutako saio berezia ere, etorkizuneko belaunaldientzat erreferentzia izango diren eredu errealak aurkezteko helburuarekin guzti horiek.

Emakume helduek kulturaren transmisioan duten zeregina balioesteko, 55 urtetik gorako emakumeentzako tailerrak antolatu ziren. Esperientziaren boterea izenburua zuen ekintza horrek: zenbait esperimentu labur eta erraz helarazi zitzaizkien, edozein lekutan egiteko modukoak, kultura zientifikoa familietan eta gure

uniemakume inguruneetan ibil zedin. Halaber, publiko orokorrarentzako saio berezi bat antolatu zen Zinema eta Zientzia Zikloaren baitan. 'Gorilas en la Niebla' filmaren lau proiekzio egin ziren Donostian, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean. Bestalde, urtetik urtera errepikatzen den Emakume Zientzialariak Atzo eta Gaur zientzia-ekitaldia izan zen, Victoria Eugenia antzokiko Club Aretoan.

Gipuzkoako hainbat ikerketa-zentroetan lan egiten duten sei emakumezko igo ziren oholtzara beren ikerketei buruz hitz egiteko eta historiako emakume zientzialari handietako batzuk omentzeko, haien bizitza liluragarrien eta ekarpen zientifikoen berri emanez.

Emakumeak Zientzian ekimenaren 6. edizioan parte hartu duten 17 erakundeak Euskadiko zientzia eta teknologiaren sarearen erakusle garrantzitsuak dira Eskaintza gehiago Halaber, bi erakusketa ere bisitatu ahal izan ziren, bat Eureka! Zientzia Museoan eta beste bat Gipuzkoako Parke Zientifiko eta Teknologikoaren eraikin nagusian. Gainera, berrikuntza eta proba pilotu gisa, Donostian, ekimen bat jarri zen abian, hiriguneko saltoki batzuekin elkarlanean, erakusleihoetan beren ibilbide bikainagatik nabarmentzen diren emakumezko zientzialariak omentzeko. Elhuyarrekin, Donostiako Sustapenarekin eta San Martin Auzoarekin batera egindako lanari esker lortu zen ekimen hau.

Emakumeak Zientzian ekimenaren 6. edizioan parte hartu zuten 17 erakundeak Euskadiko zientzia eta teknologiaren sarearen erakusle garrantzitsuak dira. Batasun hori posible izan

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

zen jendea biltzeko bokazioarekin jaio zelako Emakumeak Zientzian proiektua. Hala, 2022rako, Emakumeak Zientzian proiektua antolatu zuten erakundeak hauek izan ziren: POLYMAT, CIC nanoGUNE, Donostia International Physics Center (DIPC), Materialen Fisika Zentroa (CFM, CSIC-UPV/EHU), CIC biomaGUNE, Biodonostia, Tecnun-Escuela de Ingenieria, Ceit, Eureka!

Zientzia Museoa, Gipuzkoako Ingeniari Industrialen Elkargo Ofiziala, Basque Center on Cognition, Brain and Language (BCBL), Lortek, UPV/EHUko Informatika Fakultatea, Gipuzkoako Ingeniaritza Eskola eta Kimika Fakultatea, Elhuyar eta Gipuzkoako Zientzia eta Teknologia Parkea.

Emakumeak Zientzian 2022 ekimenak Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta Donostiako Sustapenaren laguntza berezia jaso zuen; baita honako erakunde eta organismo hauen laguntza ere: Zientzia Ikerketarako Kontseilu Nagusia (CSIC), Zientzia eta Teknologiarako Espainiako Fundazioa (FECYT), Estatuko Ikerketa Agentzia, ekimenari atxikitako Severo Ochoa eta María de Maeztu zentroen bidez, Euskadiko Filmoteka eta Donostiako Nazioarteko Zinemaldia, eta Aspegi (Gipuzkoako Emakume Profesionalen, Enpresaburuen eta Zuzendarien Elkartea).

Aurrez aurreko jarduera guztiak behar diren osasun neurriekin egin ziren, eta horietako batzuetan COVID txertaketa ziurtagiria aurkeztu behar izan zen.

Emakumeek eta neskek zientzian sarbide eta parte-hartze erabatekoa eta berdintasunezkoa izatea lortzeko, Nazio Batuen Batzar Nagusiak otsailaren 11 Emakume eta Neska Zientzialarien Nazioarteko Eguna izendatzea erabaki zuen 2016an.

Egun hau ospatzeko, mundu mailako ekimen honekin bat egiten dute Euskadiko zientzia eta teknologiaren sarearen erakusle diren 17 erakundek, bere indarrak batuz publiko guztiei zuzendutako jardueren programa oso bat aurkezteko.

23

unieskubideak

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 24

Errusia eta Ukrainaren arteko gerraren zergatia Zergatik hasi zuen Errusiak eta Ukrainaren aurkako gerra? Zein da gatazkaren jatorria? Jarraian, egun mundua mehatxatzen duen gerraren aurrekariak eta gakoak aurkeztuko dizkizuegu

Fundación Orienta Zaitez Fundazioa

2022ko otsailaren 24an, Kremlinek "espaziooperazio militarra" iragarri eta Ukrainaren aurkako lehen bonbardaketak egin ondoren mundu osoa izugarri ikaratu zen, Bigarren Mundu Gerra amaitu osteko Europako gatazka armaturik handiena bilaka daitekeen gerra honen aurrean.

Hona hemen Errusia eta Ukrainaren arteko gerraren aurreko gertaeren atzera begirakoa: Euromaidan eta Errusiaren aldeko nostalgia: herrialde banatu bat 1922tik Sobietar Batasuneko kide izan ondoren, Ukraina SESB (Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna) erori ostean (1991) bihurtu zen estatu independente. Halaere, sortu zenetik botere ezberdinetara atxiki izanak haustura sorta bat eragin zuen eta ondorioz, biztanleria heterogeneoa izan zen eta praktikoki eta egungo gatazka hau hobeto ulertzeko, bitan bana daiteke: Ekialdeko probintziek Errusiako gobernu ortodoxoarekin, hizkuntzarekin eta erlijioarekin afinitate historiko handiagoa mantentzen duten bitartean, Ukrainako Mendebaldean joera nazionalista indartsua dago hizkuntzaren estimu gero eta handiagoarekin eta Mendebaldearekin

eta Europako gainerako herrialdeekin gero eta hurbiltze handiagoarekin.

Kieveko eta Ukraina mendebaldeko sentimendu abertzaleak bere gailurreetako bat lortu zuen herrian Euromaidan izenez ezagutzen den manifestazio jendetsuetan. Mugimendu hau 2013. urte amaieran sortu zen eta ehunka milaka ukrainar kalera atera eta aldeko manifestaziora deitu zituen, Viktor Janukovitx presidentearen Errusiaren aldeko gobernuaren aurka.

Herrialdea Europar Batasunarekin politikoki eta ekonomikoki batuko zuten akordioetatik alde egin ostean hilabeteetako protesten ostean, presio sozialak Janukovitxen kaleratzea ekarri zuen, eta mugimendu kontrairaultzaileek indarra hartu zuten Krimean, Donetsken eta Lugansken.

Krimea Errusiari eranstea 2014an, unean uneko gobernuari Europar Batasunarekin atxikitzeko eta merkataritza askeko hitzarmenekin jarraitzeko eskatzen zioten Euromaidaneko manifestazioetatik hilabetera, Errusiak esku-hartze militarra abiatu zuen Krimeako penintsulan (1954tik Ukrainarena zen lurraldea, Errepublika Autonomoaren irudipean) Krimeako biztanle errusiazaleak babesteko aitzakian.

Okupazio militarrak gobernuaren eraikin nagusiak bereganatu zituenean, 2014ko martxoan

unieskubideak Errusiako agintariek erreferenduma egin zuten eta bertan Krimea Errusiar Federazioari eranstea erabaki zen.

Horren harira, Ukrainako Gobernuak NATOrekin eta Nazio Batuen Batzar Nagusiarekin batera legez kanpokotzat jo dute geroztik anexioa, eta Errusiari Krimearen okupazioa amaitzeko exijitu diote. Hala ere, Errusiako armadak etengabeko presentzia mantendu du eskualdean, eta azken hilabeteetan hazi egin da Ukrainako mugako fronte ezberdinetan 120.000 soldadu baino gehiagoren mobilizazioarekin batera.

Donetsk eta Luganskeko errusiar aitortza 2022ko otsailaren 21ean, astelehena, Errusiak hurrengo pausoa eman zuen liskarretan, Donetsk eta Luganskeren independentzia eta subiranotasuna herri errepublika direla aitortuz.

Errusiaren aldeko kidetasuna duten Donbas eskualdeko (Ukrainako ekialdean) pare bat lurralde dira Donetsk eta Lugansk. 2014ko apiriletik errusiar talde independentistak Ukrainako Gobernuaren aurka jarri dituen gatazka armatu baten epizentro dira eta 14.000 heriotz sortu dute.

Errusiaren aldeko taldeak 2014an agertu ziren bai Donetsken, bai Lugansken 2014an, Euromaidaneko europarren aldeko manifestazioen aurrean, Viktor Janukovitx presidente errusiazalea bota ostean, eta armak hartu zituzten bi lurraldeak herri errepublika gisa aldarrikatzeko Ukrainako erresistentziaren aurrean.

Donetskeko Herri Errepublika eta Luganskeko Herri Errepublika aintzat hartuta, Errusiak behin betiko erretiratzen du Minskeko Protokolotik, ha-

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

mabi puntuko akordiotik, Donbaseko Gerran suetena jartzea eta eskualdeari nolabaiteko autonomia ematea helburu zuena.

Errusiaren eta Ukrainaren arteko gerraren hasiera: Putinen "operazio militar berezia" Donbaseko Gerra areagotzea nabarmentzen den aste baten ostean, bi aldeek elkarri leporatzen diotela bonbardaketa areagotzearen errua, 2022ko otsailaren 24ko goizean Vladimir Putinek Ukrainaren eta Errusiaren arteko gerrari hasiera ematen dion ofentsiba militarra iragarri zuen: "operazio militar berezi bat", "zortzi urtez Kieveko erregimenaren jazarpena eta genozidioa jasan duten pertsonak defendatzea" helburu duena, berak "Ukrainaren desmilitarizazioa eta desnazifikazioa" deitu zuenaren bidez.

Ordu batzuk geroago, bonbardaketa alertak aktibatu ziren Kieven eta leherketen lehen irudiak agertu ziren hiriburuan eta Kharkov, Odessa eta Mariupol bezalako beste hiri batzuetan, mugako zaindariek herrialdean tropa errusiarrak aldi berean sartzeaz ohartarazi zuten bitartean.

Putinen Ukrainako homologo Volodimir Zelensky presidenteak "Errusia bakera behartzeko Putinen aurkako koalizio bat sortzea" eskatu zion munduari, Estatu Batuek eta NATOko beste kideek erantzunez gero, aurrekaririk gabeko magnitudeetako gerra eszenatoki bat jar lezakeen eskaera bat, 1945etik aurrera eman ez den gertaera mundiala, alegia, Alemania naziak bere errendizioa onartu zuenetik eta Bigarren Mundu Gerra amaitzear zela.

25

uniozio

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 26

Pentsatzeko leku bat Artiumen Artium Museoak 'Pentsatzeko leku bat. Arte-eskola eta -praktika esperimentalak Euskal Herrian, 1957-1979' erakusketa du ikusgai Unibertsitateko Aldizkaria

Vitoria-Gasteizko Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, “Pentsatzeko leku bat. Arte-eskola eta -praktika esperimentalak Euskal Herrian, 1957-1979” izeneko erakusketa du ikusgai (A3 aretoa, 2022ko ekainaren 5era arte).

Erakusketa aldi horretan garatutako beste hainbat proiektu aztertzen dituzten 19 azterketa-kasutan egituratuta dago. Proiektu horien ezaugarri nagusiak hezteko asmoa eta artearen testuinguruan ikerketarako eta topaketarako espazioak sortzeko borondatea dira. Pentsatzeko leku bat delakoa artea eta pedagogia lotzen dituzten Artium Museoak garatutako beste proiektu batzuei lotuta dago, hala nola Antonio Ballester Morenok 2021ean egin zuen erakusketari edo JAI ikasketa-programari.

Jorge Oteiza Fundazio Museoarekin egindako lankidetzaren emaitza da erakusketa eta Mikel Onandia, Rocío Robles Tardío eta Sergio Rubira dira komisarioak Erakusketa dela-eta, Artium Museoak katalogo bat eta esku-gida bat argitaratu ditu. Mikel Onandiak, Rocío Robles Tardíok eta Sergio Rubirak ikertu eta komisariatu dute Pentsatzeko leku bat.

Erakusketa Altzuzako Jorge Oteiza Fundazio Museoaren laguntzarekin antolatu da, non urtarrilean kasu berri bat aurkeztu zen, Begi trantsitibo bat. Irungo Zine Klubaren proiektua.

Honela dio Jorge Oteizak Quousque Tandem…! (1963) liburuan: "Guk ezin dugu ikerketaz hitz egin, ez baitugu ez elkartzeko tokirik, ezta pentsatzera biltzeko

leku sinple bat ere". Eta baieztapen hori abiapuntu hartuta, hauxe da erakusketa honen helburua: Euskal Herriko jendearen hazkunde soziopolitiko, kultural eta intelektuala ahalbidetuko duten topaguneak sortzeko dei horri erantzutea. Erakusketak 1957-1979 bitartean egindako hezkuntza-proiektu batzuk -taldekako zein banakako proiektuak- berreskuratzen eta biltzen ditu, Oteizak orduan seinalatu zuen argudio bera -hots, premiaaldarrikatzeko.

Euskal arte garaikidearen sorrerara bidai bat Mapa horri izenak eta lekuak gehitzean, artisten eta geografien arteko loturak bistaratzen dira, Euskal Herriko zein Espainiako arte-panoraman giltzarri izan ziren alderdi batzuekiko kezka komun bat agerian uzten dutenak: abstrakzioaren eta figurazioaren arteko eztabaidak, arteen integrazioaren defentsa, arteirakaskuntza berritzeko premia edo artearen funtzio sozialaren eta garrantziaren aitortza, non haurrak arreta berezia jasotzen duen subjektu eta hartzaile gisa. Horrekin, euskal arte garaikidearen sorrerako gertakari haietara hurbilketa bat egitea proposatzen da, artista hezitzaile bihurtzeko prozesuetatik eta arte-irakaskuntzatik abiatuta oraingo honetan, baina bi ardatzok garaiko testuinguru historiko-sozialetik aztertzea ahaztu gabe.

Aztergai ditugun gertakarion arku kronologikoa Euskal Herriko zein Euskal Herritik kanpoko hainbat ekimen eta programa martxan jarri ziren urtean irekitzen da, Jorge Oteiza, bere esperimentazio-aldia utzita, artistaren egiteko sozial eta politikoaz hausnartzen hasia zen garaitsuan (1957-1979). Eta 1979. urtean ixten da, Euskal Herriko Arte Ederren Eskolak, fakultate bihurtuta, aro berri bat hasi zuen urtean, hain zuzen. Mudantza horren baitan, izenaren aldaketak eraldaketa sakonago baten promesa ekarri zuen berekin: erakundearen egitura eta ekipamenduak aldatzea eta irakasle taldea berritzea, alegia.

Bi data horien artean, hainbat kasu, izen eta toki aurkezten dira, narrazio sinkroniko baten eraginpean dagoen antolamendu diakroniko bati jarraituz. Horrela, agerian utzi nahi da proposamenen aldiberekotasuna eta arte plastikoen bidezko hezkuntza-ekimen esperimentalen garapena. Proposamenok -heterogeneoak beren enuntziatuetan eta artikulazio-moduetan- euskal gizartea eguneratzeko eta berreraikitzeko prozesuek markatuta egon ziren urte batzuetan gauzatu ziren Euskal Herriko hainbat tokitan. Denek dute ezaugarri komun bat: sisteman ez parte hartzea eta hezkuntza arautu edo ofizialekin bat ez egitea; pentsatzeko lekuak, aktibatuta egonez gero, aukerez beteriko guneak bilakatzen direla adierazi nahiz bezala.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

27

28

2022martxoa

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

uniozio

2022, kulturaz blai Bilbon Bilboko Udalak 'Kultura sentitu' urteroko agenda aurkeztu du, Bilbo kulturaz beteko duten ehun proposamen baino gehiagorekin Unibertsitateko Aldizkaria

Kultura urteko 365 egunetan. Beste behin, hiria lehen mailako tokiko eta nazioarteko kultur proposamenez beteko da, bilbotarren aisialdia kalitatezko jarduera aberasgarriz betetzeko helburuarekin.

“Kultura funtsezkoa da gure hiriarentzat. Horregatik, Udalak apustu sendoa egin du gure auzoak kalitatezko proposamenez beteko dituzten ekimen kulturalei balioa emateko.

Udalarentzat nahitaezkoa da, urtero egiten dugun bezala, herritarrek kultur programazio askotariko, irisgarri eta, gehienetan, doakoa izan dezaten erraztuko duten ekimenak sustatzea eta babestea. Une zaila eta ziurgabetasunez beterikoa igarotzen ari gara, baina kultura zuzenean bizitzeko emozio hori berreskuratzea funtsezkoa da, eta guztion artean lortzen ari gara. Horrela, bilbotarrak kultura hurbiletik sentitzera gonbidatu nahi ditut, gure kale eta barrutietan, 2022. urte osoan zehar”, adierazi zuen Juan Mari Aburto Bilboko alkateak.

Informazio guztia herritarren eta Bilboko bisitarien eskura egon dadin modu ordenatu eta errazean, Udalak 'Kultura sentitu' agenda argitaratu du, hiriko kultura-jardueraren eta aisial-

diaren funtsezko eduki guztiak biltzen dituena. Horrela, dokumentu honek, auzo eta espazio kultural desberdinetan antolatuko diren jarduerei buruzko informazioa biltzen du 50 orrialde ingurutan: antzerki, zinema eta musika jaialdiak, literatura lehiaketa eta jardunaldiak, jarduera artistikoak, dibulgaziozkoak eta ondarearen sustapenekoak, sorkuntza ikastaroak eta tailerrak.

'Kultura sentitu' agendak egunero kulturaz goza-tzeko oinarrizko informazioa du, baita ekitaldi bakoitza non eta noiz egingo den ere.

Bilbo hitzordu kulturalen agertokia izango da urteko 365 egunetan 10 talde handi Urteko katalogo berri hau 10 talde handitan egituratzen da: Arte Eszenikoak; Museoak; Arte Bisualak; Diseinu eta Industria Sortzaileak; Literatura; Gizartea eta Ezagutza; Ikus-entzunezkoa; Musika, Ondarea eta Izaera; Aisi Kulturala eta Gertutasun Kultura.

“Arte Eszenikoak. Eszena Laztanduz” atalean, ezin dira falta hiriko espazio

eszenikoak, publikoak zein pribatuak, hala nola Arriaga Antzokia, Euskalduna Jauregia, Pabellón 6, BBK Aretoa, La Fundición, ZAWP edo Zirkozaurre. Atal honetan, BLV - Art, Kalealdia eta BAD bezalako jaialdiak ere badaude.

Bilboko museoak ere badute atal nabarmena, hiriko bizitza kulturalaren traktore gisa eta Bilboren esentzia bera izateagatik: gure sustraiei eta tradizioei lotutako museoak; hala nola Euskal Museoa, Arte Berreginen Museoa, Arte Sakratuaren Museoa edo Arkeologia Museoa; eta bi pinakoteka nagusiak; Guggenheim Museoa eta Arte Ederren Museoa, alegia.

Arte bisualei dagokienez, gida honetan hainbat espazio agertzen dira, hala nola BilbaoArte Fundazioa, Rekalde Aretoa edo Azkuna Zentroa, arte garaikideko proposamenen erreferentzia; baita MEM, FIG eta Basquedok bezalako jaialdi eta ekitaldiak ere.

'Diseinu eta Industria Sortzaileak: Sorkuntza Dastatuz' atalak Espacio Open, BIAAF edo Bilbao Maker Faire bezalako ekimenak biltzen ditu.

Literatura, zinema eta musika Literaturak, zinemak eta musikak espazio nabarmena dute 'Kultura sentitu' agendaren barruan; izan ere, asko dira Bilbok diziplina hauekin programatzen dituen jarduerak.

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

29

30

2022martxoa

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA

uniozio

Giza Eskubideen astea Donostian Apirilaren 1etik 8ra, Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren 19. edizioa egingo da hiriko areto ezberdinetan Unibertsitateko Aldizkaria

Nilofar Bayat aktibista eta saskibaloi jokalari afganiarra da Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren 19. edizioko kartelaren protagonista. Zinemaldia 2022ko apirilaren 1etik 8ra egingo da, Victoria Eugenia Antzokian zein hiriko beste agertoki batzuetan.

Aurten, Zinemaldiko kartelak azken urteetako ildo kontzeptuala alde batera utzi du eta bere herrialdeko emakumeen eskubideen aldeko borrokalari hau izango du protagonista. Argazkia SISU 360º (Jotta Zubiría & Uxue Montero) enpresak egin du eta kartela Ytantosek diseinatu du.

Aurten, eta giza eskubideen inguruko hausnarketa lantzeko, 'Zutik!', 'Tximinoen izarra' eta 'Maixabel' pelikulak eskainiko zaizkie ikastetxeei Nilofar Bayat neskatila bat zen talibanen miliziak jaurtitako obus bat bere etxera sartu zenean, eta anaia bat hil eta hura larriki zauritu zuenean. Harrezkero, mugitzeko arazo larriak ditu. Hala ere, talibanak boteretik irten eta gero sortutako aperturismo minimoa aprobetxatzen ahalegindu zen Nilofar eta, aukera zuenez orduan, ikasten hasi zen, aurrena bigarren hezkuntzan eta hurrena unibertsitatean; Zuzenbide ikasketak egin zituen bertan. Nazioarteko Gurutze Gorrian aritu zen lanean GKE honek Kabulen duen errehabilitazio-zentroan. Bertan, kirol-jarduera bultzatu zuen dibertsitate funtzionala duten emakumeen kolektiboaren ba-

rruan, eta horrela eratu zen gerora gurpil-aulkiko saskibaloiko selekzio nazionala. Taldeko kapitaina zela, nazioarteko lehiaketa askotan parte hartu zuen, eta partidu ziklo berri bat prestatzen ari zirenean, erori egin zen Afganistango Gobernua, Estatu Batuek koordinatutako koalizio militar batek babestua. Momentu hartan Nilofarrek argi ikusi zuen, talibanek bere garaian bere gorputz zati bat kendu bazioten, kendu egingo ziotela orain berak eraikitako guztia eta, batez ere, bere herrialdeko emakumeen berdintasun eta aurrerabiderako itxaropena. Hala, ez zuen tarte batez ere pentsatu: bere bizitza arriskuan zegoela sinetsita, lagun zituen kazetarien bitartez SOS dei bat zabaltzea erabaki zuen, eta erantzuna izan zuen Espainiako Gobernutik; honek pase bat eman zion Kabuldik ebakuatzeko.

Espainian, Bidaideak, dibertsitate funtzionala duten pertsonen elkarteak, eskua luzatu zion bere bizitza berrantolatzen has zedin. Saskibaloian jokatzen du bere taldean, Bidaideak Bilbao BSRn, eta beste emakume batzuekin Free Women for Afghanistan eratu du, bere herrialdean desgaitasuna duten emakume taldeekin lankidetza proiektuak garatzeko eta, batez ere, talibanen gobernuak emakume horiek eraman nahi dituen egoera salatzeko.

"Ez ahaztu Afganistango emakumeez", dio behin eta berriz, eta bere ahots ezti eta irmoak dei egiten digu guztioi solidaritatea errealitate bihurtzera.

Haur eta gazteei zuzendutako 3 film Aurten, giza eskubideen inguruko hausnarketa lantzeko, ikastetxeei Zutik!, Tximinoen izarra eta Maixabel pelikulen eskaintza luzatzen da. Pelikulen gaia lantzeko gida didaktikoak ere banatuko dira.

Zutik! eta Tximinoen izarra dira Donostiako Giza Eskubideen 19. Zinemaldian ikastetxeei onlineikusteko eskainiko zaizkien filmak. Eta ikastetxeek online bidez apirilaren 4tik 8ra proiektatu ahalko dituzte. Maixabel filmea aldiz, Victoria Eugenian proiektatuko da.

Eskaintza doakoa da eta www.zinemaetagizaeskubideak.eus webgunearen bidez eman dezakete ikastetxeek

Nilofar Bayat da Donostiako Giza Eskubideen 19.

Zinemaldiko kartelaren protagonista izena martxoaren 26 arte.

Urtero bezala, Giza Eskubideen Zinemaldiak filmak lantzeko gida didaktikoak prestatu ditu. Proiekzioak ikusi aurretik eta ondoren haur eta gazteak giza eskubideen inguruan sentsibilizatzea eta kontzientziatzea da helburua.

Filmeen gai nagusiak honako hauek izango dira: ingurumenarekiko errespetua, familia aniztasuna eta justizia leheneratzailea eta terrorismoaren biktimen erreparazioa.

Informazio gehiago: www.zinemaetagizaeskubideak.eus

publizitatea

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa

31

unigazte

UNIBERTSITATEKO ALDIZKARIA 2022martxoa 32

Emakume Langileen Eguneko (M8) komunikatua Nafarroako Gazteriaren Kontseiluak emakume guztien eskubideen alde jarraitzen du lanean Nafarroako Gazte Kontseiluak

Beste urte batez, Nafarroako Gazteriaren Kontseiluak emakume guztien eskubideak defendatu eta haien alde borrokatuko duela berresten du.

Gaurko honetan, berriz adierazi nahi dugu emakumeek gune publikoetan eta erabakiguneetan parte hartzeak duen garrantzia. Elkarlanaren beharra azpimarratu nahi dugu, etorkizunean emakumeek gune seguruez gozatu ahal izatearen alde, eta horietan mintzatu eta entzunak izatearen alde. Matxismorik gabeko guneak, pertsona ororentzako seguruak.

Azken batean, mundu berri bat lor daitekeela sinesten dugu irmoki. Oraina

eta geroa feministak diren eta izanen diren mundu bat. Entzuten gaituzten eta gure balioa eta garrantzia aitortzen den mundu bat.

Nafarroako Gazteriaren Kontseiluak emakumeek gune publikoetan eta erabakiguneetan parte hartzeak duen garrantzia azpimarratu du Emakume guztiei dei egiten diegu guztien helburu komunen alde borrokan

jarraitzera; gero eta gertuago ikusten ditugun, baina, zalantzarik gabe, eraikitzen jarraitu behar dugun eskubideen alde.

Ziurgabetasunez beteriko azken urte hauetan, zalantzarik gabe, emakumeen borroka eta presentzia gero eta nabariagoa izan da, beren ahotsa entzun eta aintzat har dadin nahi duten horiei guztiei esker; ahotsa goratzen duten emakumeak, hala egin ezin dutenen alde, beren alde eta etorkizunekoen alde.