De Penseelstreek Wijkkrant Hoogkamp * Sterrenberg * Gulden Bodem Arnhem
HERFST
Oktober 201 5
NR. 74
2 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Colofon
redactioneel
‘De Penseelstreek’ is de wijkkrant van wijkvereniging ‘De Penseelstreek’. Verspreiding: 4x per jaar huis aan huis in de buurten Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem te Arnhem. Oplage: 1950 ex. Verspreiding: Redactieleden: Redactieadres: E-mail:
Arno Vonk Mesdaglaan 36 06 81462782 Artwin Nuhn Maartje van den Berg Judith Klaasse Vincent Muller Reinier Zweers Mesdaglaan 27 6813 GL Arnhem 026 4437663 redactie@penseelstreek.nl
Vormgeving: Nannieke Swart www.summit-web.nl Druk: GLD Grafimedia Advertenties: Christiaan van der Sanden 026 3708877 / 06 14477799 advertentie@penseelstreek.nl De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten of, in overleg met het bestuur, niet te plaatsen. Bestuur wijkvereniging: Paul Breuning (vzt) Mariette van Vlerken (secr) Hans Alink (penn.m) Frans Schoenmakers Frank Jibben Ingrid Krispijn Koen Eggermont Jeannine Witteveen Secretariaat: Bosboomstraat 17 6813 KB Arnhem bestuur@penseelstreek.nl 026 4435265 Lidmaatschap 2015: € 12,50 per gezin Donateur: minimaal € 12,50 per jaar Girorek.: NL67 INGB 0007 8197 30 Bankrek.: NL44 RABO 0303 9960 99 t.n.v. Wijkvereniging ‘De Penseelstreek’ te Arnhem Redactie website: Noud van Zuijlen en Mariette van Vlerken E-mail webredactie: redactie@penseelstreek.nl
Website: www.penseelstreek.nl
INLEVEREN KOPIJ Inleveren kopij uiterlijk vr. 8 januari 2016. Verspreiding volgende wijkkrant: 22 t/m 29 januari 2016. Het schema voor 2016 is op de website onder het menu wijkkrant te vinden. Aanleveren kopij bij voorkeur per e-mail, anders op cd-rom, op Mesdaglaan 27. Teksten graag in Word/Pages, digitale foto’s in een zo hoog mogelijke resolutie (300 dpi).
Door Artwin Nuhn, redactie
(On)omstreden Dit nummer is in bepaalde opzichten omstreden, zou je kunnen zeggen. Om twee redenen.
viel dan ook bepaald niet mee om jagers te strikken voor een gesprek over de jacht anno 2015.
Afgelopen zomer was ik in Zweden. Net als verschillende straatgenoten trouwens. Het leek wel een trend. De zon heb ik daar weinig gezien. Wild evenmin trouwens, op een doodgereden hert na. Dat was een teleurstelling, want de talrijke bordjes langs de weg met Pas op voor elanden suggereren dat ze daar te pas en te onpas oversteken. Niet dus. Maar dat is natuurlijk precies zoals het hoort. Want wild is wild en dus schuw. Terwijl wild hier zich al lang niet meer als wild gedraagt. Reeën staan in menig bos verveeld kauwend te kijken wanneer ik langs jog, een beetje zoals zondagmiddagpubliek bij de bridge-to-brigdeloop. Misschien is dat wel de reden dat de jacht nog steeds ambivalente gevoelens oproept bij veel mensen. Het wild is geen wild want het is niet wild en valt dus gevoelsmatig in de categorie kat en hond. Die schiet je ook niet af. Het
Veel gemakkelijker ging dat met alternatieve genezers, al wilden sommige per se niet zo genoemd worden. Het gemak waarmee zij naar buiten treden is opvallend. Want al neemt de oudere generatie huisartsen zo zoetjesaan afscheid en gaan de jongere veelal parttime werkende collega’s iets minder dogmatisch om met begrippen als ziek en gezond, onomstreden zijn de acupuncturisten en ritmische masseurs nog allerminst. Gelukkig was er afgelopen maanden ook ongecompliceerd plezier. Bij het oldtimerevent bijvoorbeeld, bij de verjaardag van een 100-jarige buurgenoot die op een fanfare werd getrakteerd en bij diverse running dinners in de wijk. U leest er allemaal over. Veel plezier.
Bij de voorpagina Toegegeven: afgelopen zomer was misschien de heetste in 100 jaar maar ook de natste. Stortbuien teisterden tuin en straat en spoelden alles wat los lag richting benedenstad. Het leek wel najaar. Maar nu is het dan toch echt herfst. Op de kalender. En in het weer. Daarom togen wij de straat op en fotografeerden eind september een paar buurtgenoten met jas en paraplu. Even voorstellen: Jeffry Glennon, Ruben en Juliette, Merijn van der Klaauw, Ruud Hoenderboom en Rikste de Groot. (Foto’s: Sterre Nuhn/Julia de Jong)
Wie komt het bestuur versterken? Tot onze grote spijt heeft Koen Eggermont aangekondigd dat hij vanwege drukke werkzaamheden zijn bestuursfunctie wil beëindigen. Koen verzorgt de contacten vanuit het bestuur met het Koningsdagcomité en houdt zich bezig met de wateroverlast in de wijk. Wij zoeken een opvolger, liefst iemand die de penningmeester Hans Alink kan bijstaan en indien nodig vervangen.
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 3
van de bestuurstafel Door Paul Breuning, voorzitter wijkvereniging
Ervaringen met de eerste wijkactieplannen De vakantie zit erop, de scholen zijn weer begonnen en na twee rustige maanden bruist de wijk weer van activiteit. Op zaterdag en maandag wordt er met nieuw elan gesport in de gymzaal bij het Palet en de eerste zondag in september was een geanimeerde en goed bezochte Oldtimerdag. Slechts één telefoontje van Frans Schoenmakers en de gemeente plaatste een extra bankje bij het speeltuintje in de Josef Israëlslaan. Zo zien wij de samenwerking met de gemeente graag. Die samenwerking is er ook op het onderwerp wijkactieplannen.
Wijkactieplannen
Daar werkt de gemeente mee sinds 2013. Het zijn er 22 stuks. De buurten die samen de Penseelstreek vormen, zijn samen met de Burgemeesterswijk en Transvaal opgenomen in één wijkactieplan. De plannen zijn tot stand gekomen op basis van wijkgesprekken. Deze wijkgesprekken werden in 2013 georganiseerd door de gemeente. Als je de gemeentelijke rapportage over ons wijkactieplan leest (te vinden op de website van de gemeente, maar ook op die van de Penseelstreek), dan vind je negen onderwerpen, de één wat concreter dan de ander. Er staat bij vermeld wie er activiteiten zouden moeten uitvoeren en waar de middelen vandaan moeten komen. Bij de meeste onderwerpen is de wijkvereniging een belangrijke rol toebedeeld. Bij andere is zonder meer de gemeente aan zet.
Stand van zaken
In 2014 heeft de gemeente een Standvan-zaken-rapport uitgebracht met stoplichten. Rood: er is niets gerealiseerd of de actie is niet haalbaar, oranje: er is iets gerealiseerd (loopt nog), en groen: het onderwerp is afgehandeld en geslaagd. De negen onderwerpen in ons wijkactieplan scoorden twee rode, zes oranje en twee groene stoplichten. Een paar voorbeelden. Groen: de “herinrichting van de Amsterdamseweg” en het “Tegengaan van
de hondenpoep in Transvaal”. De gemeente plaatst twee (!) “hondenpoepzakjesdispensers”, levert de eerste voorraad zakjes en de wijkvereniging Transvaal zal vervolgens zorgen dat de zakjesvoorraad op peil wordt gehouden. Oranje: “Ouderen kunnen prettig blijven wonen in de eigen wijk”. Daarin zijn de volgende acties vermeld: “De voorzitters van twee wijkverenigingen spannen zich in om met gemeente, woningcorporaties en mogelijke projectontwikkelaars te overleggen en te lobbyen.” Dit heeft tot nu toe niets opgeleverd. “Mogelijk dat het leegkomen van de basisschool Het Palet kansen biedt…..” Pogingen om Het Palet te huren om buurtgebonden activiteiten, verhuur aan ZZP’ers en zo mogelijk wooneenheden voor ouderen te ontwikkelen, ondervinden tot nu toe niet veel weerklank bij de gemeente. “Vanuit de wijkvereniging worden veel activiteiten voor ouderen georganiseerd….” Dit onderwerp lijkt verdacht veel op een sigaar uit eigen doos. De activiteiten voor ouderen worden al sinds jaar en dag door de wijkverenigingen georganiseerd. Toen het wijkactieplan opgesteld werd, stond het stoplicht voor dit onderwerp al lang op groen. Oranje: “Sociale veiligheid: op dit moment wordt het project buurtpreventie met hulp van de politie uitgebreid naar de Hoogkamp.” Deze activiteit wordt door de Penseelstreek in samenwerking met de wijkagent uitgevoerd. De Gemeente betaalt alleen de bordjes. Rood: “Verkeersveiligheid: er heeft nog geen (specifieke) actie op dit punt plaatsgevonden.” Het gaat hier om acties tegen te hard rijden en om het aanpassen van onveilige kruisingen.
Kanttekeningen
De herinrichting van de Amsterdamseweg vind ik een groot succes. Niet alleen is het resultaat prachtig, gemeente en aannemers verdienen
Meepraten over nieuw wijkactieplan De voorbereiding van het nieuwe wijkactieplan 2016-2018 is gestart. De gemeente gaat er vanuit dat de wijkverenigingen de inspraak organiseren. Wij hebben de oproep om mee te praten al eerder per nieuwsbrief verspreid. Dat meepraten kan op 7 oktober in het clubhuis van tennisvereniging de Hoogkamp, Breitnerstraat 20b. In wijkactieplannen maken de bewoners van een wijk duidelijk welke zaken zij belangrijk vinden en waaraan de gemeente de komende jaren zou moeten werken. U kunt uw ideeën overigens ook schriftelijk of per e-mail indienen bij het Secretariaat van de Penseelstreek. Dat kan tot 15 oktober. Op 21 oktober, in een bijeenkomst met wethouder Leisink en enkele ambtenaren, worden dan de 10 onderwerpen geselecteerd die het hoogst scoren. ook complimenten voor de uitvoering van het project: snel en met beperkte verkeershinder. De hondenpoep is een onaangenaam probleem. Persoonlijk zou ik - liever dan dispensers - voldoende afvalbakken hebben om de nog warme hoop in te deponeren. De rood en oranje beoordeelde acties roepen bij sommige buurtbewoners wrevel op: ze vinden dat het resultaat te lang op zich laat wachten of begrijpen niet waarom de gemeente “niets
4 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
doet”. Maar verwachten deze buurtbewoners niet te veel? Nadat de eerste serie wijkactieplannen was opgesteld, zijn gemeenteambtenaren ermee aan het werk gegaan. Sommige acties werden ingepland in bestaande gemeenteprojecten, andere als onhaalbaar of irreëel afgewezen. De rapportage over deze “bewerkte” actieplannen is niet bij alle betrokkenen terecht gekomen. Neem bijvoorbeeld de voorgenomen “actie Gabriëlstraat”, waar regelmatig verzakkingen optreden in het wegdek. Daarover heeft de gemeente teruggerapporteerd, dat gevaarlijke gaten direct gerepareerd worden maar dat een complete vernieuwing opgenomen wordt in het plan Buitengewoon Beter. Er blijven dus nog jaren gaten vallen in het wegdek. Reden genoeg om boos te worden als je het besluit van de gemeente niet kent.
Voortgang
Gemeentelijke molens malen traag, maar zelf kunnen wij er ook wat van: de buurtpreventie Hoogkamp zou best wat vlotter geïmplementeerd mogen worden. Maar ja: het is wel vrijwilligerswerk, en veel vrijwilligers gaan in de periode van mei t/m september met vakantie. Het is gewoon erg moeilijk om in die zomermaanden afspraken te maken. En kan je het de twee voorzitters kwalijk nemen dat er in de laatste twee jaar nog geen (huur-)woningen voor ouderen gerealiseerd zijn? Nee,
want onze wijk is volgebouwd en als je bestaande gebouwen zou willen aanpassen of afbreken, praat je over de hele lange termijn. Het is dus van belang om de verwachtingen goed te managen. Is het nieuwe actieplan opgesteld, dan zien wij het als onze taak de voortgang kritisch te volgen en daarvan in de Penseelstreek regelmatig verslag te doen. Maar eerst moet het nieuwe plan worden opgesteld. In de vorige Penseelstreek schreef ik al, dat het bestuur geen mandaat heeft om te spreken namens de bewoners van de wijk, maar wel kan faciliteren en stimuleren. En dat doen we ook hier. Wij streven naar een breed gedragen plan.
Een nieuw plan
Wij hebben alle bewoners van de Penseelstreek uitgenodigd om op 7 oktober 2015 te komen meepraten over zaken die in de komende jaren in onze wijk moeten worden aangepakt. Ook de ondernemers, en de vertegenwoordigers van de scholen en de sportverenigingen zijn uitgenodigd. Op 21 oktober worden dan de 10 onderwerpen geselecteerd die in Hoogkamp, Burgemeesterswijk en Transvaal het hoogst scoren. Dit gebeurt in Bezoekerscentrum de Watermolen. Daarna gaat de gemeente ermee aan de slag en in de loop van 2016 zullen wij u berichten over het resultaat.
Gooi niet weg maar repareer! Het afgelopen jaar vond bijna maandelijks een repair café plaats. Van alles is daar gerepareerd: van bordenwarmer, CD-speler, kruimeldief en stofzuiger tot grasmaaier, lamp, klok, keukenmixer, overhemd, koffiezetter en radiografisch speelgoed. Elke keer op een andere locatie en met een wisselende groep vrijwilligers. Velen die wat te repareren inbrachten komen vaker en steevast gaan de meesten vrijwilligers en inbrengers enthousiast huiswaarts. Want één op de drie reparaties lukt. Maar niet alles dus. Een trend zien we in de opkomst van halfdode accu-apparaten: we kunnen de accucellen doormeten, de slechte detecteren en een website aanbevelen voor bestellen van vervangingsaccu's. En de broodroosters zijn even lastig als berucht. Ook iets te repareren of zin om mee te klussen? Het komende repair café op maandag 12 oktober wordt op de Lawick van Pabststraat 70 gehouden. Aanmelden is niet nodig, maar mag wel. Bel dan Marnix: 06 54395987. Houd voor de andere repair café's de agenda van de Penseelstreek in de gaten, abonneer je op de nieuwsbrief van de Penseelstreek of kijk op de facebookpagina van Hoogkampdeelt.
PATATJE OORLOG In alle gastvrijheid zijn de gevangenispoorten geopend bij onze zuiderburen. De hele buurt juicht en draagt bij aan het welkom. Een mooi gebaar. Is het dan toch waar dat de armen vrijgeviger zijn dan de rijken? Want laten we wel wezen, het gemiddelde inkomen op Lombok zal lager zijn dan dat van de gegoede burgers uit de Arnhemse Schildersbuurt. En ik kan me zo voorstellen dat de mensen hier niet zitten te wachten op een groep asielzoekers uit het Oosten, die in plaats van mirre en goud oorlogstrauma’s en hoop op een betere toekomst zullen meebrengen. Ook kan ik me heel goed voorstellen dat een groot aantal buurtbewoners lijdt aan het NIMBY-syndroom. Want laten we wel wezen: wie zit er te wachten op getraumatiseerde vreemdelingen met rare gebruiken en onbekende gewoontes? We zijn de aanval op onze Zwarte Piet nog niet eens te boven. En bovendien, waar zouden we die mensen moeten huisvesten? Op het Witsenveldje in een militair tentenkamp? Op zich zou het daar best kunnen. Want het volleybaltoernooi gaat toch niet door en het oldtimerevent is al geweest. Of anders in Het Palet? Misschien kunnen er wat bejaarde zzp-ers uit Syrië worden gehuisvest, dan is er in ieder geval voldaan aan de wensen van verschillende wijkbewoners. En wat dacht je van de Heilig Hart Kerk?! Die staat klaar om verbouwd te worden tot gezondheidscentrum. Maar dat klaar staan duurt al een aardig tijdje. Komt niks meer van. Maak er een opvang voor ontheemden van, dat zou pas echt een daad van Christelijke naastenliefde zijn. De frietboer zit er om de hoek, een betere kennismaking met onze oer-Nederlandse cultuur is er niet. Geef ze een kortingsbon voor een patatje oorlog. Welkomsttulpen krijgen ze van De Linde. AH sponsort speculaasjes. En gratis elektriciteit kunnen de vluchtelingen aftappen van de trolleydraden boven de weg. Het kan. Sientje Schilder
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 5
De plek De Krul Wij noemen het ´de Krul´ en dat dekt ook eigenlijk nog altijd het best de lading. ´Het onderdoorpaadje´ wordt voor mijn dochters nu toch wat ál te kinderlijk. En ´het tunneltje´ is net niet volledig genoeg: het gaat tenslotte eigenlijk niet om dat nare donkere tunneltje, waar bij iedere flinke regenbui sloten modder onderin stromen, en waar met oud-en-nieuw zo lekker onder geknald wordt, maar om die fantastische ronde racebaan ernaartoe. Sinds wij bijna 4 jaar geleden in de Weissenbruchstraat kwamen wonen, zijn we heel vaak door dat tunneltje gefietst. ´s Ochtends heen, lekker van de krul afrollen met je slaperige hoofd, ´s middags na school terug omhoog. Door weer en wind, langs pinksterbloemen en fluitekruid in de lente, door de welkome schaduw van grote bomen in de zomer, over gevaarlijk rollende eikels in de herfst. En natuurlijk ook soms lopend, in de winter, als het echt te glad was om te fietsen. Steeds kwamen we dezelfde kinderen tegen die de andere kant op door het tunneltje fietsten: wij vanuit Sterrenberg richting de Heijenoordschool, zij vanuit Heijenoord naar de Pieter Brueghelschool. Aan het moment dat we die kinderen tegen kwamen merkten we of we op tijd waren (soms) of eigenlijk te laat (vaak). En die kinderen die we tegenkwamen, werden alsmaar groter - onze kinderen natuurlijk ook, net als hun fietsen. Ons eerste kinderfeestje hier in de wijk was een speurtocht inclusief knikkerwedstrijd van de krul af. Daarna volgden zwembaden, bowlingbanen en klimbossen; niet per se een verbetering overigens. Over die knikkerwedstrijd wordt nu soms nog gesproken. Sinds vorig jaar fietsen we nog maar met één dochter over de krul; de andere vertrekt met zware boekentas achterop de fiets de andere kant op, naar de middelbare school. En ook voor deze laatste dochter zijn we aan het aftellen. Met enige weemoed kies ik nu soms nog wel eens de route over de krul als ik naar het station fiets; niet de meest logische route, wel vol herinneringen. Maartje van den Berg
6 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Over jacht en faunabeheer in onze leefomgeving
Aanspreken van wild is een kunst Wie denkt dat jagers romantisch rondknallend door het bos trekken, heeft het goed mis. Jagers beheren primair natuur. En ja, ze schieten ook. En een mooi schot geeft immens veel voldoening. Maar de regels zijn streng. “Een lege huls achterlaten kost me al mijn baan.” Een verkenning. Tekst en fotografie: Axel Nuhn
Even een open deurtje; wij leven in één van de groenste wijken van Arnhem. En als wij het nog groener willen hebben, steken wij de Schelmseweg of de Amsterdamseweg over naar Warnsborn, Hoog Erf of Lichtenbeek. In al dat groen leven ook veel dieren. En daar waar dieren in het wild leven wordt gejaagd. Maar heb jij ooit een jager gezien of een schot gehoord? Hoe zit dat nu precies? Ik praat daarover met Ben Oosting en Hans Versteegen. Ben is boswachter in ‘onze’ regio, in dienst van het Gelders Landschap. Hans woont op de Van Heemstralaan, is al vijftig jaar lang jager en sinds april gestopt omdat, naar eigen zeggen, de hazen en de duiven de laatste tijd erg snel zijn geworden. Hij is inmiddels de negentig gepasseerd.
Formele kost
Even wat formele kost. Jacht is bij wet geregeld in de Flora en Faunawet. Nederland is opgedeeld in 14 Provinciale FBE’s. Dat zijn Faunabeheereenheden die opereren als samenwerkingsverband in stichtingsvorm van jachthouders die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van beheer en schadebestrijding van wild. Een jachthouder is een persoon of organisatie die op basis van eigendom, pacht of huur beschikking heeft over het jachtrecht. De Faunabeheereenheden bestaan uit partners zoals Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Federatie particuliere Grondbezitters, De Jagersvereniging en de Landschappenorganisaties (bij ons Geldersch Landschap en Kasteelen). De FBE’s zijn weer opgedeeld in kleinere afdelingen: de WBE’s, de Wildbeheerseenheden. Een WBE moet minstens vijfduizend hectare zijn om als jachtgebied aangemerkt te kunnen worden. Hier bestaat dat gebied uit vele kleine aaneengesloten gebiedjes. Het bestuur hiervan organiseert overlegsituaties, tellingen en komt tot afschotaantallen bij bijvoorbeeld reeën. Per gebiedje zijn er meerdere jagers. Dat kunnen boswachters zijn maar ook particuliere jagers waar afspraken mee gemaakt worden.
Veel kijken
Ben: “In mijn gebied mogen alleen mijn assistent, een ervaren boer die verderop woont, en ik jagen. Dat gebeurt professioneel. Je moet weten dat jagen maar een heel klein onderdeel is van het beheren van flora en fauna. Het allerbelangrijkste is heel veel aanwezig zijn, heel veel kijken, weten wat er speelt in je veld. Hierdoor weet je precies wanneer en waar je bijvoorbeeld wat publieke druk kan wegnemen door een weg te verleggen of een wildrand moet maken waar wat meer voedselaanbod is. Maar doorgaans hoef je niet zoveel te doen hoor. Reeën hebben bijvoorbeeld een redelijk aanpassingsvermogen. Die gaan wat meer in de dekking bij tijdelijke verstoring.” Op het Hoog Erf en Warnsborn lopen er ongeveer vijftien rond. Het afschot beperkt zich hier tot één of twee per jaar. Van beheersjacht door overpopulatie is hier dan ook nauwelijks sprake. Er wordt weinig gejaagd. Verder op de Veluwe
Ben Oosting: ‘In de natuur zijn is het liefste wat ik doe’
Hans Versteege: ‘Deze goudplevier stamt uit de tijd dat hij nog bejaagd mocht worden’
Nummer Nummer74 74 DE DE PENSEELSTREEK 7
waar veel zwijnen en herten lopen hebben de collega-boswachters en jachtopzieners een veel hogere faunadruk. Daar wordt aanzienlijk meer wild afgeschoten. Ben: “Ik heb meestal geen vuurwapen bij mij. Ik neem eigenlijk alleen mijn geweer mee wanneer teveel kraaien of duiven zaden van de landbouwgronden pikken. Je hoeft dat bij kraaien maar één maal te doen. Je krijgt geen tweede kans want ze herkennen je auto al. Bij bijvoorbeeld hazen en vossen doen we niets. Ze zorgen niet voor overlast dus waarom zouden we ze dan afschieten? De wildstand is ons gebied is goed. We hebben zelfs drie grote dassenburchten.” Jacht is volgens Ben ook tijdrovend want je moet tegenwoordig alles aanmelden via je pc. Ben: “Door de wetten Vogelrichtlijn en Natura 2000 is de regelgeving zo toegenomen dat je je als jachtaktehouder vaak vogelvrij voelt. Als ik ook maar één hulsje achterlaat, loopt mijn baan al gevaar. De uitdaging is groot om het zo goed mogelijk te doen. De dieren staan voorop. Laatst heb ik een ree met een kapotte achterloper uit zijn lijden moeten verlossen. Hij was aangereden en liep te strompelen. Dat geeft voldoening.”
Kunst
Dat de regelgeving enorme proporties heeft aangenomen, wordt beaamd door jager Versteegen. “Ik geloof dat er tegenwoordig meer energie in de beheertaken en administratieve afwikkeling gaat zitten dan in het jagen zelf. Daarnaast kent de jacht nu erg veel beperkingen en alles moet officieel gemeld worden.” Vroeger ging het makkelijker, hoewel het in de zeventiger jaren ingevoerde theorie-examen om jager te kunnen worden al behoorlijk pittige kost was. Zelf heeft hij het nooit hoeven afleggen. Hij haalde zijn jachtakte al in 1963. Hans: “Het schieten is het makkelijkste, dat leer je snel aan. Maar het aanspreken van het wild is een kunst op zich. Om welke soort gaat het, welke leeftijd heeft het dier, is het beschermd ? Dat leer je niet alleen uit de boeken, de praktijkervaring is zeker zo belangrijk. Het is erg makkelijk om een jachtveld kapot te jagen. Maar dan heb je volgend jaar niets meer over. Dus enige vorm van beheer is vereist. Maar het jagen begint natuurlijk met dat je het graag doet. Je vindt het heerlijk om in het veld te zijn, het is spannend. Het bemachtigen van wild zit toch in mijn bloed. Ik heb in de Noordoostpolder en Flevopolder veel gejaagd op fazanten, eenden, duiven, patrijzen, hazen en af en toe reeën.”
Ingangen nodig
“Een mooi schot afleveren geeft voldoening. Op een jachtdag spreek je van tevoren af wat er die dag ‘vrij’ is. Dat betekent wat en hoeveel er geschoten mag worden. Bij drijfjachten wordt het wild door drijvers opgedreven naar de jagers toe en die mogen dan bijvoorbeeld maximaal één haas per jager schieten. Of een andere afspraak is dat je geen fazantenhennen maar wel -hanen mag schieten. Aan het einde van de dag wordt het wild bij elkaar gelegd en een goede jachthoornblazer blaast het wild dood uit respect. Voor elke diersoort is er een ander hoornsignaal. De jachthouder bepaalt dan wie welk dier krijgt, niet de jager.” In principe kan iedereen via de opleiding jager worden. “Maar lang niet iedere jager kan aan jacht komen”, voegt hij er fijntjes aan toe. “Je hebt wel ingangen nodig. En het is altijd al een kostbare aangelegenheid geweest. Dat is het nog steeds. De jacht moet je pachten. Je betaalt de landeigenaren. Maar denk ook aan geweren, patronen en kleding. Je moet er wel wat voor over hebben.”
Niets mooiers
Maar het belangrijkste is de beleving van de natuur. Er is niets mooiers dan vanuit een hoogzit het veld overschouwen en kijken wat er gebeurt. Ik heb wel eens in de avondschemering vier hazen bij elkaar zien zitten op de achterpoten met de voorpoten in de lucht. Ze keken elkaar aan en leken met elkaar te confereren. En ik keek naar hen en heb dat zo gelaten. Prachtig.”
8 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Nieuwe gymjuffen De gymgroepen van de zaterdagochtend konden wel wat hulp gebruiken. Nou, dat is gelukt. Mogen wij u voorstellen aan Michelle en Janine. “Mijn naam is Michelle Bouwmeister en ik ben 20 jaar oud. Ik ben woonachtig in Nijmegen waar ik studeer aan de HAN. Ik ben net begonnen met mijn derde jaar als studente fysiotherapie. Ik vind het een leuke uitdaging om te kijken naar nieuwe trainingsvormen en spelvormen om de lessen uitdagend, leuk en toch ook wel een beetje pittig te maken. Ik zal om de week aanwezig zijn.” "Mijn naam is Janine Berenschot, 24 jaar oud en vanaf dit seizoen zal ik samen met Michelle Bouwmeister op de zaterdagochtend trainingen verzorgen in de gymzaal aan de Witsenstraat in Arnhem. Hiervoor zal ik eens in de twee weken de trein pakken vanuit Groningen naar Arnhem waar mijn vriend woont. Ik heb veel ervaring in turnen en geef nu al ruim zes jaar turnlessen bij verschillende verenigingen. Ik zie het als een uitdaging om er een leuk seizoen van te maken waarbij iedereen op zijn eigen niveau stappen maakt.” Check ook even onze website (www.penseelstreek.nl). Daar stellen zij zich uitgebreider aan u voor. Momenteel zijn twee groepen peuters en kleuters actief. In beide is nog plek voor nieuwe kinderen. Janine en Michelle hopen dat ze veel nieuwe kinderen mogen ontvangen die het leuk vinden om op zaterdag lekker drie kwartier mee te komen sporten.
Trix-inloop op stap
KORT EN
Boeken over?
Op woensdag 4 november en zaterdag 7 november vindt in wijkcentrum De Bakermat onder de Diaconessenkerk vanaf 10.00 uur weer de traditionele boekenmarkt plaats. Voor weinig geld kan je jezelf en anderen verrassen met een mooi boek. De opbrengst is samen met die van de bazaar voor de helft voor algemene goede doelen, de andere helft is voor kerkelijke doeleinden zoals verbetering van het wijkcentrum de Bakermat, ondersteuning van het jeugdwerk e.d.. Om het aanbod interessant en actueel te houden, is regelmatig aanvulling nodig van de voorraad. Dus… heeft u nog boeken die u wel kwijt wilt en zijn die nog verkoopwaardig, denkt u dan aan ons? Belt u ons gerust. Jan Siert Wiersema, 026 4420720 en Tjissie Clifford 026 4439160.
Open Dag Werkplaats De Helling
Al bijna 2 jaar ontmoeten we elkaar op de eerste donderdag van de maand bij restaurant Trix aan de Schelmseweg. Van 11 tot 12 drinken we een kopje koffie, praten wij bij, soms aan de hand van een thema... Met ruim 20 deelnemers, in wisselende samenstelling, leren we elkaar steeds beter kennen. En soms duiken weer nieuwe gezichten op, leuk. Op 3 september jl. zijn we voor het eerst op stap gegaan, naar de Posbank. Want de heide stond in bloei, en we wilden ook wel eens wat anders dan alleen maar praten. Voor dat uitstapje was veel belangstelling. Mooi zonnig weer, een toeristisch autotochtje, lekker op een bank van het uitzicht genieten, nog een klein wandelingetje, lunchen in het Paviljoen, en net voor de eerste bui weer in de auto. Relaxed en gezellig. Ook zin om mee te doen? We zijn bij Trix iedere eerste donderdag van de maand om 11.00 uur. Van harte welkom! Je hoeft je niet aan te melden. Wie weet tot snel! Els Dirksen (06 16140986), Margreet Kobessen (06 34872959), Niek Bakker (06 52450397).
Op zaterdag 7 november houdt werkplaats De Helling open huis aan de Rozenstraat 49. De open dag duurt van 10.00-16.00 uur. De Helling is een werkplaats voor mensen met ambachtelijke en creatieve hobby’s. De hele dag door zijn er demonstraties van boekbinden, keramiek, edelsmeden en houten kerstboompjes maken. De deelnemers laten hun werkstukken zien: houten meubels en speelgoed, glas-in-loodramen, houtsnijwerk en sieraden. In het ‘winkeltje’ in de houtwerkplaats zijn eigengemaakte werkstukken te koop. Leuke cadeautjes voor de feestdagen. Op het boekbindatelier kunt u meedoen aan een workshop Toverboekje Maken. Meer weten? Bel of mail dan met Dorien van Gils: 06 24285120, dorien.van. gils@planet.nl.
Columnist Penseelsteken stopt Niets is voor altijd. En dus ook een columnist niet. Na vele prikkelende bijdragen zet de onze nu een punt achter Penseelsteken. Dat is ontzettend jammer. Wat rest is onze enorme dank. Dank voor alle creatieve energie die ons wijkblad al die jaren kleur gaf. Dus nu mag iedereen weten wie het was? Mooi niet. Dat blijft onder ons. Een opvolger heeft zich slechts tijdelijk aangediend. Dus… kun je puntig en gevat schrijven en mag je graag een beetje prikkelen? Mail dan a.nuhn@ chello.nl. Wie weet steek jij dan Penseelsteken binnenkort naar de kroon.
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 9
EN KLEIN Sopraansaxofonist(e) gezocht
Muziekvereniging Eendracht te Schaarsbergen is op zoek naar een sopraansaxofonist(e) die het orkest wil komen versterken. De repetities zijn wekelijks op donderdagavond in de Lariks van 20.00-22.00 uur. De leeftijd van de orkestleden loopt uiteen van jong tot oud. Mocht u het leuk vinden in orkestverband samen te spelen en beschikt u over enige muzikale vaardigheden op de sopraansaxofoon, dan bent u van harte welkom op donderdagavond in de Lariks (Kemperbergerweg 815) om kennis te maken. Of neem contact op via 026 4431474 of bestuur@eendrachtschaarsbergen.nl.
Niemand hoeft alleen te sterven
Meepraten over bewegen van ouderen Fit en gezond oud worden, dat willen we allemaal. Als je al ouder bent en hulpbehoevend is dat echter niet zo vanzelfsprekend en makkelijk. Bewegen en/of sport is voor deze groep mensen vaak onhaalbaar of onbetaalbaar. Zorgvilla Zypendaal, bezoekerscentrum Sonsbeek en Sportbedrijf Arnhem willen hier samen iets aan doen. Specifiek voor de bewoners van de Burgemeesterswijk, Hoogkamp en Transvaal. Dit kunnen we echter niet alleen. Wij zoeken daarom een groep enthousiaste wijkbewoners die mee wil denken, mee wil helpen en mee wil organiseren om meer bewegen voor ouderen te realiseren. Lijkt u dat wat? Kom dan op woensdag 14 oktober 2015 van 10.00-12.00 uur naar Bezoekerscentrum Sonsbeek aan de Zijpendaalseweg. Aanmelden kan tot en met maandag 11 oktober via jeanette.scholtens@arnhem.nl of per telefoon 026 377 57 57.
Wijncadeau Volleybalcommissie gefêteerd
Vorig nummer las u over de stichting Eenzame dood. Er zijn meer instanties die beschikbaar zijn om mensen te ondersteunen die gaan sterven. Zoals de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg. De vrijwilligers van de VPTZ bieden tijd, aandacht en ondersteuning aan degene die gaat sterven en diens naasten, zowel thuis als in een zorginstelling. Eén van hen is Emmy Schwartz-Erlings van de Van Ruisdaelstraat. “Zo’n 3 jaar geleden meldde ik mij aan als vrijwilligster bij de VPTZ. Al snel kon ik beginnen aan de gedegen introductiecursus. Bij mijn eerste inzet trof ik een oude dame. Haar kinderen (van mijn leeftijd) lieten, moe van het veelvuldig waken, hun moeder vol vertrouwen en met veel waardering voor mijn komst bij mij achter. Tijdens de spaarzame uurtjes die ik bij haar was, wilde ze graag met mij praten. Ze vertelde over mooie en ook droevige momenten uit haar leven. Oprecht luisteren, af en toe wat vragen maakte dat ik ’s avonds thuis kwam en tegen mijn man zei: ‘Zo bijzonder dat iemand in de laatste fase van zijn leven je zo toelaat’.” Als u wilt uitzoeken of deze vorm van hulp bij uw situatie past of wilt u misschien vrijwilliger worden, dan kunt telefonisch contact opnemen met één van onze coördinatoren via 06 51009572 of mailen naar info@vptzarnhem.nl. VPTZ heeft ook een website: www.vptzarnhem.nl
Eind september zou voor de 16de keer het straatvolleybaltoernooi van De Penseelstreek plaatsvinden. Zou. Want de toernooicommissie zag zich genoodzaakt om het evenement te schrappen wegens te weinig deelnemers. Een unicum. En toch zetten wij de commissie in het najaarszonnetje met een prachtige champagne. Waarom? Om de teleurstelling te compenseren? Een beetje misschien. Maar natuurlijk vooral omdat de commissie al vele jaren enorm veel werk maakt van het toernooi. Tot groot plezier van velen, inclusief het wijkbestuur. Want het evenement past perfect in wat het bestuur met alle activiteiten in onze wijken beoogt: contact tussen wijkgenoten bevorderen en saamhorigheid versterken. Sport doet dat bij uitstek. En zeker teamsport. Dank, Marian van Kleef, Agnes Spekhorst, Marie-Louise Markhorst en Jakob Huizinga voor alle enthousiaste energie die jullie jaarlijks in ons straatvolleybaltoernooi steken. Op naar de volgende aflevering. Die vindt plaats op zondag 5 juni. Meteen noteren! De champagne is ter beschikking gesteld door TAX Wijnen aan de Jacob Marislaan.
v.l.n.r.: Marie-Louise, Agnes, Jacob en Marian
10 DE PENSEELSTREEK Nummer 74 Heeft u (ver) bouwplannen? Suzanne Nagtegaal helpt u uw woondromen te realiseren! Neem voor meer informatie of een gratis eerste gesprek gerust contact op met buroBois architectuur. Coehoornstraat 35 Arnhem info@buroBois.nl 0617454312
Bois architectuur
Tijd voor vakantie ? Haal uw persoonlijk reisadviseur in huis.
Marlies de Baar & Katoesjka Beukers Frederik van Eedenstraat 59 6824 PL Arnhem Tel: 06-46616033 & 06-46616060 e-mail: marlies@apolloathome.nl & katoesjka@apolloathome.nl website: www.apolloathome.nl/maakreizen 1e PRIJS BIJ VERKIEZING BESTE ZELFSTANDIG REISADVISEUR 2012
Onafhankelijk erkend a.p.k. keuringstation kornmann personen auto ’ s
/ campers benzine / diesel
bestel
/
Eduard van beinumlaan 2 Openingstijden: 6815 GD Arnhem ma. t/m vr. 8.00-17.30 uur tel. 026 442 51 03 Fax 026 370 25 68
H K
M
Hans Mini Klus
Geen klus te klein om belangrijk te zijn Voorrijtarief incl. eerste kwartier werk € 13,11 incl. BTW Werktijd wordt per kwartier berekend € 6,76 (€27,05,- p/u). Huidige prijspijl zijn incl. BTW, excl. materiaal en toeslag voor: spoed/vies/gevaarlijk/extreem zwaar werk.
Hans Streng v. Lawick v. Pabststraat 119 6814 HD Arnhem telefoon: 06 - 22011961 internet: www.hansminiklus.nl
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 11
Sjiek en Sjiek Van Eckstraat 68 6814 HZ Arnhem 026-3514293
In de burgemeesterswijk in Arnhem vindt u deze gezellige winkel met prachtige Kledingcollecties van o.a. Tramontana, By-Bar en Yaya - sieraden van Jules Bean en Biba - Biologische doucheproducten - Djeco speelgoed De ‘Light of Being’-Yoga Het woord yoga betekent in verbinding zijn, samenzijn met dat wat je wezenlijk bent. De ‘Light of Being’-Yoga is een sensitieve en meditatieve yogavorm die steeds weer uitnodigt om met je wezen in verbinding te zijn, waardoor de levensenergie weer vrij door het lichaam kan stromen. Informatie : Willemijn de Wit 026-3704464 E mail : dewit.willemijn46@gmail.com
12 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Van kabouterhuis tot heksenkring Tekst: Maartje van den Berg
Spelling Herfst Vlagerige wind, kletterende regen, wilde wolken tegen een loodgrijze hemel, blad dat duimendik de bosgrond bedekt, een snotterige neus en… paddenstoelen. Zonder paddenstoelen geen herfst. Paddenstoelen in het bos, paddenstoelen in de tuin, op een stronk, vastgeklemd tegen kruimelige bomen. Overal paddenstoelen. Bepaald populair zijn ze niet (waarover straks meer), maar wel ontzettend nuttig. Het zijn de dr. Propers van de natuur en veranderen dood in leven.
Heksenkring Soms groeien paddenstoelen in een kring. Niet altijd een keurige cirkel, maar toch: als je goed kijkt is het een kring. In vroeger tijden dachten mensen dat zo´n cirkel groeide op een plek waar heksen hadden gedanst, vandaar de naam. En ze geloofden nog meer: als je in een heksenkring stapte, kwam je er niet meer zonder hulp uit, of je kon er ziek van worden. Gelukkig stelde de wetenschap in 1807 vast dat een heksenkring door schimmels wordt veroorzaakt en niet door heksen. De schimmels beginnen te groeien op één punt, in het centrum van de cirkel, en breiden zich dan gelijkmatig cirkelvormig uit. Doordat in het centrum, waar de schimmels al gegroeid hebben, de voedingstoffen zijn opgebruikt, sterven de schimmels daar af. Aan de randen van de cirkel, die dus ook ieder jaar groeit, komen de paddenstoelen tevoorschijn. Soms gebeurt dat binnen een nacht! Toch wel een beetje magisch...
Over de spelling van het woord paddenstoel is nogal wat te doen geweest door de jaren heen. In het allereerste groene boekje uit 1954 stond paddestoel, omdat het hier geen ‘noodzakelijk’ meervoud betreft: het kan immers een stoel voor één pad zijn, en hoeft niet per se een stoel te zijn voor meerdere padden. Bij de spellingswijziging van 1995, waarin de regels voor de tussen-n werden veranderd, werd voor de paddenstoel een uitzondering gemaakt; het bleef dus paddestoel. Maar dat was een afwijking van de algemene regel die niet logisch leek, en dus werd in 2006 officieel vastgesteld dat het toch echt paddenstoel moet zijn. Er is volgens taalkundigen geen reden om bij dit woord af te wijken van de standaard regels. Het is een normale samenstelling van het woord pad en het woord stoel: een stoel voor padden dus.
Excursie Om meer te weten te komen, kunt u deze herfst eens met een paddenstoelen-excursie meegaan. Deze worden onder andere georganiseerd door het Geldersch Landschap en het IVN. Kijkt u voor meer informatie op www.glk.nl en op www.ivn.nl.
Nummer 74 DE DE PENSEELSTREEK 13
Mooi gazon
Kabouters In paddenstoelen wonen kabouters - dat weet natuurlijk iedereen. Over de hele wereld bestaan kabouters (ik heb er nog nooit een gezien maar ze bestaan in ieder geval in verhalen). Overal zijn kabouters verschillend, maar ze zijn altijd klein, en ze helpen soms de mensen, door kleine klusjes te doen bijvoorbeeld. Maar als ze zich slecht behandeld voelen, kunnen het ook enorme kwelgeesten zijn. Er zijn veel beroemde kabouters, zoals Klaas Vaak, Piggelmee, David de Kabouter van über-kabouter-grootvader Rien Poortvliet, en natuurlijk niet te vergeten Kabouter Plop en Kabouter Buttplug. Overigens woont onze eigen beroemde Arnhemse boskabouter Paulus in een holle boom, en niet in een paddenstoel. Dat is best verstandig van hem, want onderzoek heeft uitgewezen dat kabouters tussen de 15 en 45 cm groot worden, en dat wordt in een paddenstoel toch een beetje krap.
Ook wel eens gehoord: paddenstoelen maken mijn mooie gazon kapot! Maar paddenstoelen die in gazons groeien ruimen meestal alleen de dode grasresten op, en doen daarmee juist nuttig werk. Waar paddenstoelen in het gras staan, schiet het gras vaak hoger op, omdat de zwamvlok (het onzichtbare onderaardse deel van de paddenstoel) bij de vertering van het dode gras stikstof vrij geeft. Die stikstof is weer voeding voor het gras. Daarbij: de paddenstoelen uit je gazon plukken levert weinig op, omdat je zo in feite alleen de vruchten verwijdert. De zwamvlok blijft onder de grond bestaan en overleeft vaak jarenlang. Maar welke soort paddenstoel is het eigenlijk? Dat is een lastigere vraag dan het lijkt: zelfs deskundigen kunnen een paddenstoel niet altijd determineren zonder microscoop. Maar er zijn wel verschillende soorten die vaak in gazons voorkomen. Misschien helpt dit lijstje bij het opzoeken: Franjehoeden (donkere sporen), Breeksteeltjes (kaneelbruine sporen) en Mycena’s (witte sporen). Ook Inktzwammen kun je tegenkomen; die hebben zwarte sporen die bij rijpheid uit de hoed druipen. Laat je het mos staan in je tuin, dan kan je Mosklokjes (roestbruine sporen) en Trechtertjes verwachten.
4000 soorten Er zijn ongeveer 4000 soorten paddenstoelen in Nederland, waarvan één derde tot de helft alleen door een specialist met een microscoop te determineren is. Daar tegenover staat een handjevol iconische soorten die we allemaal wel kennen, zoals de vliegenzwam (rood met witte stippen) en de stinkzwam die je onherroepelijk al van verre herkent aan zijn geur. Paddenstoelen doen nuttig werk door dode bomen, takken, en bladeren te verteren en op die manier weer voedingstoffen beschikbaar te maken voor levende bomen en planten. Er zijn kleine en grote, dikke en dunne, eetbare en giftige, plaatjes en buisjes, bolvormige en oorvormige paddenstoelen - en nog veel meer.
14 14 DE DEPENSEELSTREEK PENSEELSTREEK Nummer Nummer74 74
Worden er in de herfstvakantie paddestoelenwandelingen georganiseerd? Kijk op www.penseelstreek.nl onder Agenda
Laat ze staan Paddenstoelentijd. Gevaarlijk! Dat hoor ik wel eens. Stel nou dat het een giftige paddenstoel is? En stel nou dat mijn kat/kip/ kind ervan eet? Oeioeioei. Handschoenen aan dus, afplukken die handel, en in de groene container ermee. Maar dat is overdreven. Een paddenstoel aanraken kan geen kwaad. Echt een hap ervan nemen en die dan ook nog doorslikken zal niet vaak gebeuren, omdat de meeste wilde paddenstoelen helemaal niet lekker smaken. Dus laat de paddenstoel staan en geniet ervan. Leer kinderen dat paddenstoelen mooi zijn en dat ze er af moeten blijven, net als van de bloemen in de tuin. Maar neem geen risico als een kind onverhoopt toch een hapje wilde paddenstoel genomen heeft: even naar de dokter.
Bospaddenstoelensoep In een kant-en-klare zak bospaddenstoelensoep uit de supermarkt zit in aflopende hoeveelheden het volgende: water, paddenstoel 5,9% (bospaddenstoel 3,9%, champignon), gemodificeerd maïszetmeel, tarwebloem, ui, plantaardige olie, magere melkpoeder, zout, kervel, botervet, gistextract, maltodextrine, aroma (bevat ei), stabilisator (E451, E452), knoflookpoeder, weipoeder, dextrose, en invertsuiker. Feit is wel dat er in kant-en-klare soep allerlei dingen zitten die niet per se schadelijk zijn, maar die u zelf toch niet in de soep zou doen. Ik zal u niet vermoeien met wat bijvoorbeeld maltodextrine is of E451. De belangrijkste redenen daarvoor zijn a) dat het goedkope ingrediënten zijn, waardoor er minder van de dure ingrediënten in hoeven, en b) dat het de soep langer houdbaar maakt. Dus: maak eens lekker zelf (bos)paddestoelensoep (recepten genoeg, het onderstaande komt van www.madebyellen.com), het is niet veel werk en nog veel lekkerder ook. Ingrediënten (voor 4 à 5 personen): ongeveer 700 gram paddenstoelen (verschillende soorten, net wat je lekker vindt, alleen champignons kan ook maar dan wordt het natuurlijk champignonsoep), in plakjes gesneden – 2 rode uien, fijngehakt – 2 teentjes knoflook, fijngehakt – klontje boter – scheutje olijfolie – 1 volle eetlepel fijngehakte tijm, alleen de blaadjes – 1 liter groente bouillon – 120 gram slagroom of roomkaas – 2 eetlepels platte peterselie, fijngehakt. Maken (10 min voorbereiden, 30 min kooktijd): zet een grote pan op het vuur en laat deze goed heet worden. Doe de olijfolie en het klontje boter erbij en fruit hierin de ui en knoflook. Roerbak alle paddenstoelen op middelhoog vuur en voeg de tijm, peper en zout toe. Roerbak de paddenstoelen ongeveer 10 minuten, totdat het meeste vocht verdampt is. Giet dan de bouillon erbij, laat aan de kook komen en ongeveer 20 minuutjes op laag vuur pruttelen. Pureer dan 2/3 van de paddenstoelensoep en giet het gepureerde mengsel weer terug in de pan bij de overige soep. Voeg dan de slagroom of roomkaas toe. Maak de soep af met een beetje fijngehakte peterselie. Eet smakelijk.
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 15
Lustrum vol oldtimers en buurtplezier Het was de 5de keer. En net zo druk en gezellig als alle andere afleveringen bij elkaar: het oldtimerevent van De Penseelstreek met een uitstraling ver over de grenzen van onze wijken heen. Een foto-impressie. Nog meer plaatjes kijken? Check dan onze website.
Waar vind ik foto’s van de Penseelstreek Classic? Kijk op www.penseelstreek.nl rechts op de “voorpagina” onder FOTO’S CLASSIC 2015
16 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Carlo Knüppe neemt na ruim 34 jaar afscheid als huisarts
“De mens zit knap ingewikkeld in elkaar”
Tekst en fotografie: Vincent Muller
“Die lange, soms intense relatie die je met patiënten kunt opbouwen… dát is toch wel het mooiste van het vak.” Aan het woord is Carlo Knüppe, die onlangs afscheid nam als huisarts. Ruim 34 jaar was hij huisarts in en rond onze wijk. Ik spreek dokter Knüppe in zijn woning aan de Johannes Vermeerstraat. Een rustig, sympathiek mens zit tegenover me. Een echt huisartstype…
secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer, omschrijft hij als druk “maar wel in de positieve zin des woords”. Een memorabel groepje waarin de vriendschapsbanden nog altijd worden gekoesterd.
Geboren in Maastricht verhuist Knüppe op zijn zevende naar Amsterdam, waar hij vanaf de vroege jaren ’60 het door de paters Jezuïeten opgerichte St. Ignatiusgymnasium bezoekt. Zijn klas, met zestien andere jongens waaronder de latere NAVO
Na zijn afstuderen in 1979 volgden waarnemingen in Tilburg en zelfs een paar maanden werk als schoolarts. Natuurlijk was het doel een eigen praktijk, maar in de vroege jaren ‘80 was het erg lastig een praktijkplaats te bemachtigen. Aan goodwill wer-
Carlo Knüppe besloot al op het gym huisarts te worden. De keuze voor de universiteit van Nijmegen was dan ook een bewuste. Dáár werd als eerste in Nederland bij uitstek aandacht besteed aan de huisartsengeneeskunde. “Ik ben generalist, hecht aan zelfstandigheid en wordt geboeid door de hele mens. Werken in een ziekenhuisstructuur zou me al te gauw benauwen, vreesde ik.”
den hoge bedragen gevraagd, vaak gold als voorwaarde dat praktijk en woonhuis ineens werden overgenomen en het aantal afgestudeerden overtrof het aantal vrijkomende plaatsen. De keuze voor Arnhem was dan ook geen heel bewuste. Zoals dat gaat (min of meer bij toeval dus)
“Ik vind het prachtig dat je mensen kunt begeleiden op hun levenswandel” werd Knüppe begin 1981 op het spoor gezet van dokter Van Rijn, die toen al rond de 70 was. Na ampel beraad gunde de oude Van Rijn de jonge Carlo zijn praktijk aan de Van Lawick van Pabststraat.
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 17
De ‘onbewuste’ keuze bleek wel een gelukkige want al gauw floreerde de solopraktijk, groeide van 1500 naar 3000 patiënten. “Van te klein naar te groot als het ware.” Daarom, maar zeker ook vanuit de behoefte om ervaringen en kennis te delen, werd in 1993 de samenwerking aangegaan met Agnes Spekhorst, ook een wijkgenote. De praktijk in het souterrain werd vernuftig verbouwd en deed aldus bijna zeventien jaar dienst, tot de verhuizing naar de Jachthoornlaan, begin 2010.
“Mensen zoeken vaak voor het consult meer op internet op. Als je dat met mondigheid bedoelt, is daar volgens mij niks mis mee” Op de - bewust wat provocerende - vraag of een praktijk in een wijk als de onze niet een makkie is, stelt Knüppe dat er wel degelijk ook sociale problematiek voorkomt, die echter hier misschien wat meer verborgen wordt gehouden. Los daarvan werd de praktijk vooral in de beginjaren, toen de verslaafdenzorg in Arnhem nog niet goed was geregeld, regelmatig (beter gezegd: onregelmatig) bezocht door drugsverslaafden waarvan er enkele regelrecht crimineel waren. “Dat was vaak spannend, soms bedreigend”. Of hij die confrontaties als dieptepunten in zijn carrière ziet, vraag ik hem. “Nee, daarvoor waren ze uiteindelijk niet indrukwekkend genoeg en als huisarts kun je ook wel tegen een stootje”. De meeste indruk hebben de suïcide-incidenten op hem gemaakt, met name die waar het jonge slachtoffers betrof. Dat die indruk blijvend is, blijkt wel uit het feit dat dokter Knüppe er ook nu nog even van stilvalt. “Soms was de methode ook wel gruwelijk. Die beelden blijven je altijd bij.” Gelukkig stonden tegenover die moeilijke momenten ook processen
die eveneens een diepe maar juist positieve indruk maken. “Waar ik heel veel voldoening uit kan halen, is het begeleiden van mensen in hun laatste fase. Dat je achteraf kunt zeggen: dat is eigenlijk een heel mooi en goed stervensproces geweest. En dat dan ook terugkrijgt van nabestaanden; dat geeft heel veel voldoening.” Wij bespraken nog veel meer: de groeiende invloed van de zorgverzekeraars, acties van de Landelijke Huisartsen Vereniging, alternatieve geneeswijzen, het elektronisch patiëntendossier… van alles dat zowel dokter als gewone burger boeit maar waarvoor we hier geen ruimte meer hebben. Opvallend vond ik dat Knüppe bestrijdt dat er zoveel te merken zou zijn van de mondige patiënt. Niet in zijn praktijk althans en zeker niet met de connotatie die mondigheid vaak heeft. “Van bemoeizuchtige of brutale patiënten had ik nauwelijks last en ik zie het persoonlijk ook niet toenemen. Wel zoeken mensen vaak voor het consult meer op internet en op. Als je dat met mondigheid bedoelt, is daar volgens mij niks mis mee.” Tot slot de onvermijdelijke vraag: En wat nu? De net gepensioneerde Carlo Knüppe blijkt nog professioneel actief te blijven, onder meer als SCEN-arts. In die functie toetst hij op verzoek van collega’s die met een verzoek tot euthanasie te maken krijgen of aan de in de wet vastgelegde zorgvuldigheidseisen is voldaan. Verder heeft hij zitting in het bestuur van de Dullertstichting en zal er meer aandacht en tijd worden gevonden voor stedentrips, musea, concertbezoeken maar ook voor tennis en fietstochten. “Mijn vrouw en ik zijn niet van die globetrotters. We hebben een heel eenvoudig keetje op een gepacht stukje grond in Friesland. Daar gaan we zeker meer van genieten.”
Heb ik hier keuze uit ver schillende huisartsen? Kijk op www.penseelstreek.nl onder Gezondheid > Huisartsen
Vrijmetselarij in Arnhem TEDxArnhem op 17 september was een feest voor het hart en de geest. Veel verhalen waren verbazingwekkend, sommige ontroerend. Een aantal sprekers had geworsteld met de vraag hoe te leven, hoe te voelen, handelen, je te verhouden tot de ander. Waar we nog niet zo heel lang geleden achter gezagsdragers als politici of de clerus aanliepen, moeten we tegenwoordig zélf ons pad zien te vinden. Die vrijheid levert geen makkelijke opdracht. Het is wellicht een troost dat deze zoektocht, of we nu collectief of individueel in de samenleving staan, van alle tijden en van alle mensen is. Eén van de oudste verenigingen in Nederland, de Vrijmetselarij, biedt haar leden sinds 1756 handvatten en ruimte om in geborgenheid te werken aan die zoektocht. Daarbij is iedereen die vrij is van dogma’s en nieuwsgierig en open in het leven staat, welkom. De Vrijmetselarij verkondigt geen waarheid, geeft geen antwoorden, maar kijkt naar wat mensen bindt en hoopt weg te nemen wat hen scheidt. In een geest van verdraagzaamheid en respect wordt ruimte geboden om middels symboliek met de medeleden, broeders, beter mens te worden. Het klinkt elitair, geheimzinnig en gesloten, maar juist die beslotenheid zorgt ervoor dat de leden binnen hun club, de Loge, volslagen zichzelf kunnen zijn en gezamenlijk op zoek kunnen naar een ieders eigen waarheid. En dat is een moeilijke, maar zeer menselijke zoektocht. De Loges, waarvan er drie in Arnhem zijn, geven regelmatig avonden voor belangstellenden, waarbij ze laten zien hoe en waarom ze deze Koninklijke Kunst beoefenen. Op 10 november om 20 uur organiseert Loge De Geldersche Broederschap een avond voor belangstellenden. Meer informatie vindt u op www.dgbarnhem.nl.
18 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Sleutel & Slotenservice
Inbraak beveiliging
Inbraakwerende veiligheidssloten met SKG keurmerk voor deuren, schuifpuien, ramen en dakvensters. Cilindertrekken, de nieuwe inbraakmethode! Vervang uw cilinders voor de nieuwe serie, vanaf € 38,- p.st. Buitenverlichting, met schemerschakelaar of bewegingsmelder.
Garage cranevelt • • • • •
onderhoud en reparatie van alle merken auto’s laswerk grote en kleine beurten rep. van schade-auto’s apk
eduard van beinumlaan 2 6815 gd arnhem tel 026 - 4458214/4425103 fax 026-3702568
Alarmsystemen met automatische doormelding naar bijvoorbeeld uw mobiele telefoon.
Lengtes inkorten v.a. € 8.50, Rits vervangen v.a. € 10,Tailleren v.a. € 12,50, Mouwen inkorten v.a. €12,50
Muller Techniek Arnhem
Inbreng en verkoop van 2e hands damesmode
Al meer dan 30 jaar beveiligingsspecialist Gratis vrijblijvende offerte
Bakenbergseweg 11-1 6814 MA Arnhem Telefoon (026) 351 06 31 Email info@mtabeveiliging.nl
Dinsdag gebracht, donderdag ophalen Donderdag gebracht, dinsdag ophalen Contact: (naast Mantel) Tel: 026-3794415 www.madebyestrella.nl info@madebyestrella.nl
van Lawick van Pabststraat 97
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK  19
BEZOEKADRES
Mercatorweg 18 6827 DC Arnhem
T F
+31 (0)26 384 01 84 +31 (0)26 384 01 80
POSTADRES
postbus 5235 6802 EE Arnhem
E I
info@gldgrafimedia.nl www.gldgrafimedia.nl
C oiffures
GERRIE BLIKKENDAAL
Dames- en Herenkapsalon Van Toulon van der Koogweg 4 6862 EC Oosterbeek Tel/fax 026 - 333 38 21
G
B
Schoonheidssalon
Carmen
Van Ruisdaelstraat 35, 6814 KV Arnhem, tel. 026 - 442 22 25
Specialisaties Diverse gezichts- en lichaamsbehandelingen Kuurbehandelingen: hydrolifting, minilift, speciale bindweefselmassage fruitzuurbehandeling, algo-maskers, acne-behandeling
CARMEN SCHOONHEIDSSALON
Elektrisch ontharen Verwijdering fibromen Camouflage Couperose-behandeling Make-up
20 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Vijf buurtgenoten over hun vak als complementaire therapeut
“Ik ben Geen Alternatief Genezer” Tekst en fotografie: Marie-Louise Markhorst
Het is een zware tijd het voor de niet-reguliere geneeskundigen. Vanuit Den Haag worden steeds meer maatregelen opgelegd die het moeilijk maken om als complementair genezer je praktijk uit te oefenen. De lobby van farmaceuten en de Vereniging Tegen Kwakzalverij is groot. Toch zijn er nogal wat mensen die zich prettiger voelen bij een geneeskunde die dichter bij de natuur staat. Die hun kinderen liever geen traditionele medicijnen willen geven. Die geen baat hebben bij reguliere artsen. En die dus op zoek gaan naar alternatieven. In onze wijk werkt een aantal niet-reguliere artsen en therapeuten. Wie zijn deze mensen? Wat hebben ze te bieden? Toen ik afspraken maakte voor de interviews maakte ik de vergissing om te spreken van alternatieve geneeswijzen. Iedereen die ik benaderde zei direct: “Ik ben geen alternatief genezer”. Complementair is een beter woord. Want in de meeste gevallen zien de mensen zichzelf als een aanvulling op de reguliere geneeskunde. En ze hebben allemaal een gemene deler: het aanspreken van het zelfgenezend vermogen van de mens.
Holistisch massagetherapeut: de verbinding met jezelf terugvinden Irene Hendriks is holistisch massagetherapeut en heeft haar praktijk aan de Mesdaglaan. Een holistisch massagetherapeut kan de bruggenbouwer zijn tussen fysiotherapie en psychotherapie. Ooit begonnen als fysiotherapeut vervulde het werk haar niet meer. “De regels voor wanneer en hoelang je iemand mocht behandelen waren zo anders dan hoe ik er naar wilde kijken, ik kon mij daar niet meer in vinden. Mensen hebben bepaalde verwachtingen. Patiënten kwamen bij mij met klachten en als fysiotherapeut werd ik geacht die op te lossen. Ik voelde me af en toe net een monteur.” Naast haar drukke fysiotherapiepraktijk was ze destijds ook nog topsportster (goud op de Olympische Spelen in Los Angeles met haar hockeyteam) en werkte ze als fysiotherapeut voor de turn- en hockeybond. Genoeg voor een burn-out en een goede reden om haar leven om te gooien. De basis van de fysiotherapie, het handwerk zoals ze het zelf noemt, was ze niet zat. Ze was er goed in. Maar het was niet genoeg. De opleiding tot holistisch massagetherapeut bracht uitkomst. “Als holistisch massagetherapeut kijk ik naar het geheel van de mens. Niet alleen naar de klacht, maar naar het lichaam en de geest. Een fysieke klacht is een signaal dat er iets aan de hand is. Lichaam en geest worden vaak los van elkaar gezien, terwijl ze één geheel vormen. Ik help mensen die verbinding met zichzelf terug te vinden. En daarmee hun eigen helend vermogen aan te spreken.” Dat is voor haar de essentie van het leven: als mens neem je verantwoordelijkheid voor je eigen leven. Irene krijgt haar patiënten via verwijzing van huisarts, mond-tot-mondreclame en via haar website. Ze is te bereiken via www.eigenwijslijf.nl of op nummer 026 4455537.
Irene Hendriks
Muriël Wagenmans
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 21
Medical wellness: lichaam en geest in heilzame balans Van buiten kan je niet zien dat zich hier aan de Van Heemstralaan het Centrum voor Medical Wellness bevindt. Alleen een klein kaartje op de deur vermeldt dat Thomas Norbart hier zijn praktijk heeft. Het is een ontmoeting van Oosterse en Westerse geneeskunde. Tijdens zijn opleiding tot KNO-arts in Nijmegen wist Thomas al dat hij niet zijn hele leven op deze manier arts wilde zijn. Voor zijn werk bij een farmaceut reisde hij veel naar Azië en kwam daar in aanraking met diverse Oosterse geneeswijzen. Wat hij miste in de Westerse geneeskunde vond hij hier: de meer holistische manier van benaderen van de mens, aandacht en empathie voor de patiënt en het belang van balans in lichaam en geest. “Wanneer je lichaam en geest in balans zijn, kan je het zelfherstellend vermogen activeren dat ieder mens heeft. Als je uit balans bent, kan je allerlei klachten ontwikkelen.” Om het lichaam weer in balans te krijgen, maakt Thomas gebruik van diverse methoden waaronder orthomoleculaire geneeskunde, accupunctuur, homeopathie, klankmassagetherapie en de Zwitserse stofwisselingstherapie VP3. “De VP3 stofwisselingstherapie is een uitgebalanceerd voedingsprogramma waardoor je verbranding structureel omhoog gaat en de suikerspiegel constant blijft. Het lichaam wordt volledig gereinigd en er vindt een significante gewichtsreductie plaats. Deze innerlijke balans is nodig om het zelfherstellend vermogen aan te zetten. Je voeding is je beste medicijn.“ In de praktijkkamer staat een vitrinekast vol met klankschalen. Deze gebruikt Thomas bij de klankmassagetherapie volgens de methode van Peter Hess. “De klanken die deze schalen produceren, hebben allemaal een andere frequentie en zorgen voor een diepe ontspanning en heling op celniveau. Die draagt bij aan een lichaam en geest die in balans zijn.” De praktijk loopt goed: Thomas stuurt ook andere VP3-praktijken door heel Nederland aan. Hij krijgt zijn patiënten meestal via mond-tot-mondreclame. Op www.medicalwellness.nl en www.VP3.nl kan je meer informatie vinden.
Thomas Norbart
Klassiek homeopaat: aanzetten tot zelfgenezing Voordat ze klassiek homeopaat werd, werkte Muriël Wagenmans van de Van Ruisdaelstraat als medisch wetenschappelijk medewerker in het UMC Radboud. Ze deed onderzoek naar kanker en reuma. “Kankeronderzoek richt zich op de details, op de kleinste onderdelen van een ziekteproces. Ik miste het overzicht, het geheel in dat ziekteproces. Ik kon me niet meer in dit werk vinden. Op een gegeven moment schaamde ik me zelfs dat ik op deze manier mijn geld verdiende.” Met vage darmklachten kwam Muriël terecht bij een klassiek homeopaat. Daar herkende ze de helicopterview en wist meteen dat zij dit ook wilde gaan doen. Ze deed de opleiding van zes jaar en startte tien jaar geleden haar praktijk. Een klassiek homeopaat zet het lichaam aan tot zelfgenezing. Kijkt daarbij naar de gehele mens, niet alleen naar de klacht. En zoekt vervolgens naar een middel dat kan helpen bij het genezen van die klacht. De keuze voor dat middel is essentieel. Het werk sluit daarmee wonderbaarlijk genoeg toch weer goed aan bij haar vorige werk. “Het is heel analytisch. Mensen komen bij mij met een klacht en ik moet gaan uitpuzzelen welk middel het beste zou werken bij deze klacht.” Ze kijkt daarnaast naar medicijngebruik, eerdere klachten en ook naar de familiaire geschiedenis. “Patiënten vullen een uitgebreide vragenlijst in. Tijdens de behandeling mag ik een kijkje nemen in hun leven en dat vind ik nog altijd heel bijzonder.” De praktijk van Muriël bevindt zich in de oude pastorie in de Rembrandtlaan. Die loopt heel goed. “Ik krijg patiënten uit het hele land.” Ze heeft nog wel een waarschuwing. Iedereen mag zich homeopaat noemen. Als mensen een klassiek homeopaat willen raadplegen, kunnen ze het beste iemand nemen die aangesloten is bij de beroepsvereniging voor klassiek homeopaten, de NVKH. Meer informatie over Muriël is te vinden op www.homeo-resonans.nl.
22 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Mayrtherapie: gemotiveerd eten met echte aandacht
Nina Weiss
Ron Grit
Al tijdens haar jeugd zag Nina Weiss wat juiste voeding deed voor de migraine van haar moeder. Ze raakte geïnteresseerd in de samenhang tussen voeding en gezondheid en studeerde geneeskunde in Utrecht. Een tijd werkte ze in een huisartsenpraktijk, maar ze kon daar haar werkelijke passie niet kwijt. Ze besloot zich in Oostenrijk te gaan specialiseren tot Mayr-arts. De Mayrtherapie richt zich op een optimale werking van de darmen door middel van ontslakken, vasten en trainen van goede eet- en leefgewoontes. “Veel welvaartsziektes als diabetes, overgewicht en gewrichtsklachten komen door slechte eetgewoontes van mensen. Het belang van eten met echte aandacht wordt vaak over het hoofd gezien.” Mensen verdiepen zich wel in allerlei diëten, maar als die helemaal niet lekker zijn of heel krampachtig worden gehanteerd, schieten ze hun doel voorbij. In haar praktijk behandelt Nina mensen met darmklachten die gemotiveerd zijn om zelf te werken aan hun gezondheid. Dat vraagt een grote bereidheid tot gedragsverandering en dat is niet voor iedereen even makkelijk. Nina geeft adviezen op maat. “Ik vind het mooi om mijn inzichten te delen en mensen zo minder afhankelijk te maken van allerlei pillen.” Enkele malen per jaar organiseert ze kuurweken in Friesland. Daar volgen patiënten onder begeleiding van twee artsen en een aantal therapeuten een intensieve kuur, voor iedere deelnemer op maat gemaakt. Want wat voor de ene mens goede voeding is, is dat voor een ander misschien niet. “Tijdens de opleiding in Oostenrijk ondergaan alle artsen zelf ook een aantal keren een darmreinigingskuur. Ik weet dus goed wat het met een mens doet.” Nina heeft haar praktijk aan de Joris van der Hagenlaan. Ook werkt ze een dag in de maand als arts in de antroposofische huisartsenpraktijk Aquamarijn. Haar telefoonnummer is 026-4425181. Meer informatie op www.mayrtherapie.nl.
Orthomoleculair klinisch psycho-neuro-immunoloog: zelfgenezende functie van het lichaam activeren In de Van Goghstraat is de ingang van de praktijk van Medisch instituut Vita Nova, de complementaire praktijk van Ron Grit, orthomoleculair klinisch psycho-neuro-immunoloog. Dat is een mondvol. In het kort komt het er op neer dat Ron onderzoekt welke moleculen er nodig zijn om de zelfgenezende functie van het lichaam te activeren, de natuurlijke balans van het lijf te herstellen en mensen weer te leren hoe ze gezond en heerlijk kunnen eten. Dat betekent goed luisteren naar de patiënt, observeren, puzzelen. “De anamnese is heel erg belangrijk. En het geeft mij zoveel voldoening om mensen die soms al jaren lijden aan klachten te kunnen helpen. Dat is echt gaaf.” Hij heeft de praktijk overgenomen van zijn vader die klassiek homeopaat was. Als kind had hij geen affiniteit met zieke mensen. Hij werd na zijn studie aan de sociale academie meubelmaker en interieurbouwer. Daarna kreeg hij een goed lopend bedrijf in de autoglashandel. Maar gelukkig werd hij er niet van. Op de internationale therapeutenbeurs in Apeldoorn die hij samen met zijn vader bezocht, zag hij datgene waar hij wel warm voor liep: een opleiding tot Natural Health Practioner. In 2002 studeerde hij af hij af als Orthomoleculair klinisch Psycho-Neuro-Immunoloog en oefent sindsdien met veel plezier zijn vak uit. Uitgestudeerd is hij niet. Middels seminars en studies blijft hij op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Het is soms een dure behandeling, sommige mensen hebben zelfs sponsors om de sessies te bekostigen. “Maar de mensen komen toch terug. En het zingt zich rond, want ik doe niet aan marketing of adverteren. Patiënten maken reclame voor mij in hun eigen omgeving.” De praktijk wordt op dit moment verbouwd. En daar komt zijn vroegere werk weer van pas. Hij doet de hele verbouwing zelf. Het ziet er heel mooi uit. De website van Ron vind je op www.vitanova-info.nl.
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 23
Mijn kruidenvrouwtje Bij mij in de straat wonen verschillende specialisten. Gegoede buurt hè. Maar ze klagen steen en been. Volgens hen zijn ze veel te druk met administratiegedoe. Dat snap ik wel. Dokters worden opgeleid om mensen beter te maken, niet om uren te registreren. En juist van dat laatste werk maken de beleidsambtenaren de laatste jaren een hobby. Veel van die artsen zijn redelijk helder over wat ze daarvan vinden, ook in hun behandelkamer, en ook als patiënten daar helemaal niet op zitten te wachten.
Eeuwfeest in de Jan Vethstraat Tekst en fotografie: Reinier Zweers
Ik heb daar mijn persoonlijke piskijker nooit over gehoord. Ik betaal contant wat ik kan missen (zo zegt ze dat) en na een half uur strijken en zuchten ga ik verlicht weer naar huis. Geen idee hoe ze dat doet. Ze was een tip van een vriendin van mij en zou prima resultaten behalen, ook bij mensen die op reguliere artsen waren uitgekakt. Zoals ik. En verdraaid, het werkt. Die naam “piskijker” komt van mijzelf. Maar je kunt haar ook gerust charlatan noemen. Of oplichter, pillendraaier, heks, wonderdokter, kakadoris, kwakzalver of medicijnvrouw. Kan me niks schelen. Mijn kruidenvrouwtje ook niet. Ze heeft een gave en vindt dat ze de morele plicht heeft om mensen te helpen. Dat is haar taak, haar bestemming. Een voertuig noemt ze zichzelf, een instrument in handen van haar meester aan de andere kant, ooit een indiaan. Best. Woewoewoewoewoe. Ik hoef 'm niet te kennen. Het werkt. Kijk, en daar zit 'm de kneep. Als we niet weten hoe het werkt en hoe het werkt niet kunnen bewijzen, is het oplichterij. Lekker gemakkelijk. De dictatuur van de natuurwetenschap. En aan die lijn houdt de Vereniging Tegen Kwakzalverij nog steeds vast. Tot je ziek wordt en afhankelijk en bereid bent om ook te proberen wat je niet begrijpt. Ik zeg: wat werkt bepalen patiënten zelf wel. Eens komt de tijd dat artsen mensen niet naar believen laten wachten tot ze een ons wegen maar vragen wanneer het hen schikt, dat ze met elkaar moeten dingen naar de gunst van patiënten. Zeg maar een soort idols voor specialisten. Mogen wij kiezen. Lekker gemakkelijk. Ik kan niet wachten. Erica
Jo Wijers Op zondagmiddag bel ik aan in de Jan Vethstraat voor een bijzonder jubileum. Nadat ik ben binnengelaten vind ik haar zittend in een ruime fauteuil naast de gashaard in de achterkamer. Ik neem plaats aan de eettafel met tafelkleed met thee, koekjes en een kopje geserveerd op een sierlijk dienblad. Buiten tikt de regen tegen het raam en een oer-Hollands gezelligheidsgevoel stroomt bij me binnen. Ik ben bij mevrouw Jo Wijers, omdat zij in juli 100 jaar oud werd. Als lid van de redactie ben ik natuurlijk benieuwd naar een dergelijk vol leven en haar verbinding met onze wijk. We hebben die middag een fijn, warm en eigenlijk best persoonlijk gesprek over haar leven op de Hoogkamp, elders in Arnhem en in Maurik waar mevrouw Wijers werd geboren in 1915. Voor de meesten van ons een plaatje in het geschiedenis boek, maar voor haar een levende herinnering. Het zelfstandig wonen gaat goed, waarbij er de hele dag door thuishulp aanwezig is. In huis verblijft Jo veel in de twee fauteuils in de voor- en achterkamer óf bij goed weer op het terras in de achtertuin. In huis lopen gaat nog aardig. En af en toe gaat mevrouw Wijers nog zelf naar bakker Hilvers met de rollator. De Hoogkamp is een fijne wijk voor Jo. Ze woont er al dertig jaar en heeft goed contact met de buren. Destijds is zij naar onze wijk verhuisd, omdat haar vorige woning aan de Johan de Witlaan - waar ze 40 jaar heeft gewoond - te veel kuren kreeg. Haar eeuwfeest vierde zij in Trix, met natuurlijk de burgemeester en tal van kennissen, zelfs uit Finland. Ooit opgeleid als hoedenmaakster heeft Jo haar creativiteit niet verloren. Ze heeft vele schilderijen en zelfs iconen geschilderd en daarnaast ook vele gedichten gemaakt. Van deze gedichten over de mooie en scherpe kanten van het leven en haar levensloop is door een vriend een mooi boekje gemaakt, dat ik meekreeg en met plezier gelezen heb. Nog veel geluk in onze wijk, mevrouw Wijers!
24 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
diep arnhem / kleine studio / groot werk 20 ontwerp en communicatie / dieparnhem.nl jaar mauvestraat 13 / buiten kantooruren sickeszplein 5 / tijdens kantooruren
raM Marcel te Brake en zijnleteam. t c rB e a k e ne njiz .maet
We duiken de komende maanden diep de eigen archieven in. Op zoek naar 20 jaar opmerkelijk werk, hilarische gebeurtenissen en schaamteloze anekdotes. Beleef het mee op Facebook!
opmaak_adv_penseelstreek kaars.indd 1
FRED MENSINK Machinale timmerwerkplaats ramen • deuren • kozijnen
26-11-2014 17:28:22
S E J T S A W K 'ZORG GOED VOOR JEZELF' Niet altijd even makkelijk. Haptotherapie kan je daar letterlijk en figuurlijk een helpende hand bij bieden. Praktijk voor Haptotherapie Jan Zwartjes GZ-haptotherapeut GZ-psycholoog Van Heemstralaan 100 B 6814 KN Arnhem www.swarttken.nl
Was hier niet ergens een jachtmuseum? Kijk op www.penseelstreek.nl
onder Cultuur > Musea in Arnhem en omgeving
KLASSIEK ZANGLES Annette Stallinga alt/zangpedagoog lid KNTV en Ned. ver. v. zangpedagogen as@annette-stallinga.nl tel. 06 27512771 Scheidiuslaan 31 DE PIANOLES De lessen zijn weer begonnen! Voor wie ook wil leren pianospelen: er zijn nog wat plaatsen vrij, kom eens kennismaken! De pianoles – in de buurt, bij ervaren docente Lenette Tuijtel Albert Cuypstraat 1 026 4453848/06 44096 498 lenettetuijtel@upcmail.nl http://members.upcmail.nl/ l.tuijtel/
KARATELESSEN IN DE WIJK
Sportschool Kreijtz is vanaf woensdag 2 sept. gestart met karatelessen van 20.00-21.30 uur voor jong en oud in de gymzaal aan de Nicolaas Maesstraat. Gedurende de hele maand oktober kunt u gratis de lessen volgen. Karate is een Japanse zelfverdedigingskunst die je kunt beoefenen als sport maar ook voor het verkrijgen van een goede conditie. Informatie: 026 4423642 h.kreijtz@chello.nl www.sportschoolkreijtz.nl MET PLEZIER GEDRAGEN Second Best Geef uw kleding een tweede kans! Ruim 20 jaar is onze winkel al gevestigd op de Law. v. Pabststraat nr. 2 Openingstijden: wo en do 10.00-15.00 uur di en vr 12.00-17.00 uur Tel: 026 4430871 Graag tot ziens!
Hoe zit het hier met de Regiotaxi? Kijk op www.penseelstreek.nl
onder Voorzieningen > Openbaar vervoer > Taxi
TRAINING SNEL LEREN=LEUK LEREN Een training studievaardigheden voor leerlingen uit groep 8, leerlingen uit het voortgezet onderwijs en studenten. Meer informatie? www.praktijkkompas.nl
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 25
KLEURRIJKE SCHILDERIJEN
Houdt u van kunst, kom dan kijken in mijn thuisgalerie! Mijn werk is helder, kleurrijk, mooi ingelijst en heel verschillend. Graag wel even een afspraak maken. Ria van der Meulen tel. 026 4454602 Thomas Ettylaan 88, Arnhem
Zijn hier alternatieve praktijken in de buurt? Kijk op www.penseelstreek.nl
onder Voorzieningen > Gezondheid > Overige
TE HUUR Gezellig familiechalet; Haute Nendaz, Wallis, Zwitserland. Geschikt voor 6-7 personen. Groot zonneterras met schitterend uitzicht. Zomer: wandelen, mountain-bike, golf. Winter: sneeuwzeker skigebied Quatre Vallées. Info en foto’s: www.chaletlabuche.nl Fam. van der MeerNahuijsen Van Heemstralaan 24 tel. 026 3516596 TROMMELEN OP EMMERS Ook op de oldtimerdag gezien hoe leuk trommelen op emmers kan zijn? Voor feesten en coaching met ritme, voor jong en oud. www.slajevrij.nl Paul Freriks tel: 026 4433651
Wilt u een kwastje plaatsen? Voor slechts 1,50 euro per advertentie! De tekst mag ca. 30 woorden bevatten en wordt zonder afbeeldingen/logo's geplaatst. Commercieel getinte kwastjes (bijv. lessen/te huur woning e.d.) kosten 10 euro. Tekst graag mailen naar redactie@penseelstreek.nl Het bijbehorende bedrag kunt u in een envelop inleveren op Bakenbergseweg 206, Arnhem. Ingeleverde kwastjes zonder het juiste bedrag worden niet geplaatst. Zie pag. 2 voor sluitingsdatum inleveren voor het volgende nummer.
CURSUS LEEF! Eindelijk eens leren omgaan met die stress, angst of negatieve gedachten? Schrijf je dan nu in voor de cursus ACT, Mindfulness en Compassie in het najaar. Locatie: Mesdaglaan 34. Voor meer info: www.yvonnelooijschelder.nl
Pianolespraktijk Fermate Willemijn van Rijn - docerend musicus en aangesloten bij de KNTV verzorgt pianolessen voor beginners en gevorderden. Meer informatie: via de website en/of vrijblijvend op te vragen: willemijnvanrijn@gmail.com 026 3629869/06 23762033 www.willemijnvanrijn.nl Van Lawick van Pabststraat 5
26 DE PENSEELSTREEK Nummer 74
Theo Hegeman Arnhem
Salvatorplein/Bakenbergseweg Z. Tel. 026 - 32 111 77 N. Tel. 026 - 44 33 876
PEDICOR
C Diabetische voetverzorging C Voetref lexzonetherapie C V erpleegkundige
Tooropstraat 31 • 6813 KS Arnhem• Tel. 026 - 445 89 16
Manuele therapie Handtherapie Oedeemtherapie CranioFaciaaltherapie Handspalken Dry Needling Medical taping Kaakfysiotherapie Rugscholing en -training Groepstraining(jong en oud) Begeleiding bij kanker Sportblessures
Nummer 74 DE PENSEELSTREEK 27
Rustpunt Massages * ontspanningsmassage – verrassend afwisselend * hotstone massage – heerlijk warm * pulsing – ontspanning met kleding aan * zwangerschapsmassage - goed voor jou en je kindje * basiscursus ontspanningsmassage – privécursus voor twee Koert Sondorp – Tooropstraat 41 Arnhem – 06 232 777 62 – arnhem@rustpuntmassages.nl – www.rustpuntmassages.nl KvK 09199532
Flow Afscheidsbloemen is uitgegroeid tot Flow Bloemisten op een nieuwe locatie aan het Oremusplein 4. Een sfeervolle speciaalzaak om uzelf of iemand anders te verwennen! • Creatieve boeketten • Bruidsbloemen • Arrangementen • Afscheidsbloemen • Bedrijfsbloemwerk • Bloemwerk voor evenementen Oremusplein 4, 6815 DN Arnhem Tel. 026 3517148/06 25202523 cscharringa@flowbloemisten.nl
SCHILDERSBEDRIJF • Onderhoud • Nieuwbouw BOUWK. ONDERHOUD • Renovatie • Betonreparatie Postbus 2050 • Isolerende beglazing 6802 CB Arnhem • Plafond- en wandafwerking Tel 026 - 44 325 50 • Gevelreiniging Fax 026 - 44 585 58 • Plaatsen ramen en deuren • Politie keurmerk hang- en sluitwerk • Kozijn renovatie
Wijnkoperij Henri Bloem Amsterdamseweg 126, 6814 GJ Arnhem Tel.: 026 – 4455220 E-mail: arnhem@henribloem.nl Zie voor aanbiedingen: www.henribloem.nl
D e K l e i n e Pa ss i e Sa m en D ona ld D uck Speciaal voor deze rubriek hebben Emma en Laura Vonk - als kersverse verslaggevers - een taakverdeling afgesproken. Best spannend, de voorbereidingen - Emma stelt de vragen aan haar hockey-teamgenoot Sam Roddenhof over haar geliefde Donald Duck en Laura werkt de tekst uit. Een fotomoment prikken is wat lastiger in het drukke schema van de dames, maar het is gelukt! Wat vind je leuk aan Donald Duck? Nou, ik vind de strips heel leuk, want ik hou heel erg van strips. Heb je veel strips en heb je ook een abonnement er op? Ja, ik heb een abonnement. Al drie jaar. En ik heb veel strips. Hoe vaak krijg je hem? Ik krijg hem één keer per week. Vind je alle strips die er in staan leuk? Nou, ik vind ze bijna allemaal leuk. Van wie heb je de eerste Donald Duck gekregen? Van mijn vader. Die vond Donald Duck eerst ook heel leuk. Ben je de enige in de familie die Donald Duck leuk vind? Nee, mijn zusje heeft wel een abonnement op de Donald Duck junior maar die leest ze niet super vaak en mijn vader vind ze ook heel leuk. Er staan soms acties in het blad. Doe je daar ook aan mee en win je dan soms wat? Ik doe soms mee. Ik kijk weleens op Donaldduck.nl en dan vul ik gewoon een antwoord in en dan zie ik wel, maar helaas heb ik nog nooit gewonnen. Ken je alle personages van Donald Duck? Ja - denk het wel - eigenlijk weet ik het zeker;-)) Vind je de grappen die er in zitten ook grappig? Nou, ik vind ze wel leuk maar ik krijg er niet de slappe lach van. Ben je een keer in Disneyland geweest? Ja, één keer toen ik vijf jaar was. Heb je een keer je spreekbeurt er over gedaan? Ja, maar ik weet niet meer in welke groep. Denk je dat je later nog steeds een abonnement hebt? Nou, als mijn kinderen er geen hebben dan wel.
Zou ik nog ergens goedkoop stripboeken op de kop kunnen tikken? Kijk op www.penseelstreek.nl
onder Agenda op 4 en 7 november