Penseelstreek 102

Page 1

Vrijwilligers gevraagd!

Kunst in De Bakermat

Filosofietser Jan Fossen

Annie’s haat-liefde-verhouding met de Witte Watermolen

2022 | 102 HERFSTNUMMER Freerunner Lucas.
Foto Olga Helmigh

Nieuwe rubriek Nieuws uit de wijk

Afscheidsinterview Annemoon Gudde

Geschiedenis Joris van der Haagenlaan

Menno’s challenge 24-25

COLOFON

Redactieleden:

Henk Donkers (hoofdredacteur)

Olga Helmigh

Jolanda van den Bosch

Silke Klein Koerkamp redactie@penseelstreek.nl

Advertenties Hans Alink advertentie@penseelstreek.nl

Facebookgroep

Wijkvereniging De Penseelstreek

Verspreiding 4x per jaar huis aan huis in de buurten Hoogkamp, Ster renberg en Gulden Bodem te Arnhem.

Verspreidingscoördinator

Annelies Kruisweg bezorging@penseelstreek.nl

42

Geschiedenis: Molenaarsvrouw tegen wil en dank

32-37

3 Oproep nieuwe hoofdredacteur en vormgever. Redactioneel

7 Van de bestuurstafel

10-13 ‘Samen maken we de wijk’. Vrijwilligers gevraagd!

14-15 Freerunner Lucas

15 TROF

17 Onze juf heeft een winkel

23-24 Filosofietser Jan Fossen

27 Olga’s Column: dag Joep.

36 Welkomsttas

39 Sporten met Monique & Monique

43 Aangepast zwemmen

Oplage 1950 ex.

Vormgeving Cécile Bruisten

Druk Wilco, Amersfoort

De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten of, in overleg met het bestuur, niet te plaatsen.

Bestuur wijkvereniging Mark Elbers (vzt)

Mariëtte van Vlerken (secr)

Wim Verheggen (penn.m)

Nicolette Piekaar

Linda Hofman

Secretariaat Bosboomstraat 17, 6813 KB Arnhem bestuur@penseelstreek.nl

026 4435265

2 | De Penseelstreek nr. 102
24 IN DIT NUMMER
Kinderboekenschrijfster Amber Jansen-Schijvens De drie poortwachters 29-31 4-5 8-9 18-21 40-41
Kunst in De Bakermat: Trudy Koning

REDACTIONEEL

Henk Donkers

Waarnemend hoofdredacteur.

‘Het verhaal van de Penseelstreek’

Sinds Annemoon Gudde in juni na bijna vier jaar het hoofdredacteurschap heeft neergelegd, heeft De Penseelstreek geen hoofdredacteur. Vandaar de oproep hiernaast. Totdat er een opvolger voor Annemoon is gevonden, is ondergetekende tijdelijk waarnemend hoofdredacteur. De Penseelstreek moet immers blijven verschijnen. Ondanks de kleine redactie is het toch weer gelukt een mooi nummer tot stand te brengen, mede door bijdragen van externe medewerkers en twee aspirant-redactieleden. Echter, de basis van de wijkkrant is te smal. We hebben behalve aan een nieuwe hoofdredacteur ook dringend behoefte aan versterking van de vormgeving (zie de andere oproep) en van de redactie. We streven naar een redactie van vier of vijf mensen, naast een kringetje van externe medewerkers. Redactieleden zijn– anders dan externe medewerkers – verantwoordelijk voor de inhoud van het blad, ‘organiseren’ artikelen, schrijven zelf artikelen en redigeren artikelen. De redactie is overigens niet het enige clubje in de wijk dat op zoek is naar vrijwilligers. Zie daarvoor het artikel ‘Samen maken we de wijk. Vrijwilligers gevraagd’.

Als redactie zijn we altijd op zoek naar verhalen in en over onze wijk. Uit het heden of uit het verleden. In dit nummer treft u er weer een heleboel aan. Al die verhalen bij elkaar vormen een groter verhaal, ‘het verhaal van De Penseelstreek’. Dat verhaal geeft de wijk een identiteit, iets waarmee bewoners zich kunnen identificeren. Dat versterkt de sociale samenhang en het saamhorigheidsgevoel. ‘Samen maken we de wijk’. Een wijk is geen verzameling stenen, maar een gemeenschap van mensen. En een gemeenschap kan niet zonder verhalen.

Mede-vormgever gevraagd!

Cécile Bruisten wil de vormgeving van De Penseelstreek blijven doen maar ze wil dat graag samen met iemand anders doen. Ze doet het werk naast haar baan en zou het fijn vinden als ze het werk met iemand zou kunnen delen. Dat maakt het werk leuker en geeft wat meer lucht in de laatste fase van de productie van het blad. Cécile geeft

De Penseelstreek vorm op basis van een format in het programma InDesign. De gegadigde moet in het bezit zijn van dit programma en ermee kunnen werken.

Heb je belangstelling?

Stuur dan een mail naar redactie@penseelstreek.nl of cbruisten@bruisten.nl

Penseelstreek zoekt nieuwe aanvoerder/ hoofdredacteur

Wijkkrant ‘De Penseelstreek’ verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 1950 exemplaren en wordt huis aan huis verspreid in de Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem.

De wijkkrant wordt gemaakt door de redactie, aangevuld met externe medewerkers voor artikelen, foto’s en vormgeving. De redactie wordt aangevoerd door de hoofdredacteur. In verband met het vertrek van de hoofdredacteur, zoeken wij een nieuwe aanvoerder van het redactieteam die samen met de redactie en de vormgever de verschijning van onze wijkkrant gaat borgen. We zoeken een aanvoerder die zelf meespeelt.

Wat verwachten we van je?

• Je bepaalt samen met de redactie en de vormgever de inhoud, vormgeving en richting van de wijkkrant.

• Je bereidt de redactievergaderingen voor en zit deze voor (twee per nummer; acht per jaar)

• Je onderhoudt contacten met de auteurs, fotografen, vormgever, drukker en distributiecoördinator.

• Je bewaakt de planning en de kwaliteit van het blad.

• Je bent aanspreekpunt voor bestuur en wijkbewoners.

• Je schrijft zelf ook artikelen en levert bijdragen aan de eindredactie.

Wat breng je mee?

• Betrokkenheid bij wat er in de wijk gebeurt en kennis van de wijk.

• Ervaring met het maken van bladen.

• Journalistieke vaardigheden.

• Gevoel voor vormgeving.

• Ervaring in coördineren en projectmatig werken.

• Een samenwerkingsgerichte instelling.

Lidmaatschap 2022

min. € 12,50 per huishouden

IBAN.: NL67 INGB 0007 8197 30

t.n.v. Wijkvereniging

‘De Penseelstreek’ te Arnhem

Redactie website

Mariëtte van Vlerken

webredactie@penseelstreek.nl

Inleveren kopij

• Het winternummer van De Penseelstreek verschijnt begin februari 2023. Het schema voor 2023 staat op www.penseelstreek.nl > wijkkrant

• Dead line kopij: maandag 19 december

• Bent u van plan een artikel te schrijven: neem dan vooraf per e-mail even contact op met de redactie.

• Artikelen in Word aanleveren als platte tekst; afbeeldingen als apart bestand in hoog resolutie (300 dpi)

• Kopij opsturen naar redactie@penseelstreek.nl.

• Foto’s eventueel opsturen via WeTransfer.

Verspreiding volgende wijkkrant :

• vanaf 10 februari 2023

• Goede contactuele eigenschappen.

Heb je interesse?

Neem dan contact op met: bestuur@penseelstreek.nl of redactie@penseelstreek.nl

3 | De Penseelstreek nr. 102

Elfde Penseelstreek Classic weer groot succes

‘De fantast’ genomineerd voor de Nationale Onderwijsfilm

Na twee jaar coronagekwakkel was de elfde Penseelstreek Classic op 4 september weer een groot succes. Nooit eerder schreven zoveel enthousiastelingen zich zo snel in en moest er zelfs een wachtlijst worden ingesteld.

Zelfs na tien keer zit de sleet er nog niet in. Wat wil je ook: elk jaar een verrassende route met dit jaar een klein uitstapje over de grens om bovenop de ‘indrukwekkende’ Elterberg te kunnen genieten van een gezellige kofferbaklunch. Tel daarbij op het steevast mooie weer en een ontspannen feestje op het thuishonk, het Mesdagveld. Zeker 250 wijkgenoten kwamen af op de muziek, de bar en de attracties waaronder sinds een paar jaar een enorm LED-scherm. Dat is een regelrechte hit. Wat is er nou leuker dan zittend op strobalen, getrouw aan de rally, met een drankje in de hand naar de Formule 1 te kijken en Max Verstappen weer te zien winnen op Zandvoort!

Het succes van de Classic is bovenal te danken aan de deelnemers en onze trouwe sponsoren. Elk jaar staan er weer 50 bijzondere auto’s aan de start met meer dan 100 blije mensen aan boord. Sommigen competitief, anderen volkomen relaxed, maar zonder uitzondering genietend van de mooie weggetjes en van hun eigen én elkaars klassiekers. Alleen dat al maakt de dag geslaagd. De editie van 2022 kende een zeer uiteenlopend deelnemersveld. Het varieerde van een Willy’s Jeep uit 1943 en een brute Bowler Land Rover, via twee zeer verschillende Ferrari’s en een rijtje Porsches 911 tot een origineel-Nederlandse Ruska Buggy (al meer dan veertig jaar familiebezit) tot een unieke (Franse) Amilcar uit 1923. Die laatste stond al prominent in de laatste wijkkrant en won terecht de prijs voor de ‘best of show’.

Doen we auto’s tekort? Beslist. Want er stonden nog ruim veertig andere gekoesterde auto’s op het Mesdagveld. Stuk voor stuk in hun uppie de moeite waard om bewonderd te worden. Komt u volgend jaar ook (weer)? We lopen nu al voorzichtig warm voor de Classic van 2023. Omcirkel de eerste zondag van september alvast in uw agenda. Dan maken we er voor de twaalfde keer een geweldige dag van.

Foto’s van de Classic 2022 vindt u op http://www.penseelstreek.nl

De film ‘De fantast’ is één van de vijf genomineerden voor de Nationale Onderwijsprijs. De film is grotendeels opgenomen op de Arnhemse Montessori School (AMS) en geregisseerd door Rosa Meijer die in onze wijk opgroeide en op de AMS zat. De nominaties werden opgesteld door Eye Filmmuseum, het Nationaal Onderwijsmuseum en het vakblad Van 12 tot 18. In Penseelstreek nr. 97 (zomer 2021) stond een uitgebreid interview met de maker.

Drukbezochte informatieavond SBGB-Energie

De gasprijzen stijgen tot ongekende hoogten en veel wijkbewoners maken zich met de winter in aantocht zorgen over de verwarming. Dat gaf de informatiebijeenkomst over verduurzaming van de werkgroep SBGB Energie (Sterrenberg Gulden Bodem Energie) op 21 september in De Bakermat extra urgentie. Er kwamen dan ook circa 65 mensen op af. Esther Schenkelaars van het Nijmeegse architectenbureau LBS63, gespecialiseerd in energiezuinig ontwerpen, hield een presentatie over het verduurzamen, specifiek van jaren ’30-woningen. Daarvan staan er veel in Gulden Bodem en Sterrenberg. Met subsidie van ArnhemAan heeft LBS63 in opdracht van SBGB Energie een uitgebreid voorbeeldadvies (34 pagina’s) opgesteld over verduurzaming van dit type woningen. Haar belangrijkste adviezen: begin met goed isoleren van dak, spouwmuren, vloeren, glas en kozijnen. Dicht kieren van deuren en ramen, brievenbus en kattenluik. Sluit stookgat van open haard of kachel af of verwijder deze. Zorg voor goede ventilatie, vooral vochtafvoer uit keuken en badkamer. Regel de verwarmingsinstallatie goed in, en kijk kritisch naar je stookgewoonten. Haar presentatie en het advies zijn te downloaden via www.penseelstreek.nl > werkgroepen > duurzaamheid > werkgroep SB/GB Energie.

4 | De Penseelstreek nr. 102 Nieuws uit de wijk
Foto: Henk Donkers

Nieuwe Stolpersteine langs

Bakenbergseweg

Gulden Bodem beste buurt van Gelderland

Uit een onderzoek van de afdeling Sociale Wetenschappen van de Vrije Universiteit in Amsterdam in opdracht van buurtapp Nextdoor is Gulden Bodem als beste buurt van Gelderland uit de bus gekomen. In Nederland scoorde alleen de Haagse Vogelbuurt ietsje hoger (8,91 tegen over 8,90).

Voor huisnummer 129 aan de Bakenbergseweg zijn op 14 september vier nieuwe Stolpersteine gelegd ter nagedachtenis aan de Joodse familie Spier-Mogendorff. De huidige bewoners Agnes Reeling en Paul Vlaar namen daartoe het initiatief. Toen zij enkele jaren geleden hun dak vernieuwden, vonden ze tussen vliering en dakbeschot allerlei voorwerpen die de familie daar verstopt had zoals een adressenlijst van Joodse bedrijven die klant waren van de etikettenfabriek waar vader Spier werkte. In Penseelstreek nr. 90 (september 2019) deden ze daarover hun verhaal. De vondsten lieten hen niet los. Daarom namen ze het initiatief tot deze herdenkingstenen. Het gezin Spier-Mogendorff was met drie kinderen en een hoogbejaard familielid (van wie onduidelijk is of het een oma of tante was) in 1940 op de bovenverdieping van het huis komen wonen, maar doken later onder (waarschijnlijk op verschillende adressen). Omdat ze zonder vergunning hun woonplaats verlaten hadden, werd er in januari 1943 een opsporingsbevel uitgevaardigd en zijn ze opgepakt. Roosje (85) werd op 25 januari 1943 vermoord in Auschwitz, vader Joël (47) en moeder Hanna (43) op 20 maart 1943 in Sobibor. Zoontje Leo (7) vond op 25 oktober 1944 de dood in Auschwitz. Van de twee tienerdochters is zeker dat Hanna de Holocaust overleefde. Ze trouwde na de oorlog, kreeg twee kinderen en overleed in de jaren ’80. Het lot van de andere dochter is onbekend.

Fietsersbond wil fietsen in wijken veiliger en leuker maken

Burgemeesterswijk en Alteveer/Cranevelt staan ook in de top-10 van Nederland. De uitslag is gebaseerd op een online-peiling onder 32.273 gebruikers van de app in 222 gemeenten. Uit een wijk moesten minstens 20 bewoners reageren om in het onderzoek opgenomen te worden. De vragen gingen over het contact met de buren, het helpen van buren, de sociale cohesie, voorzieningen, ervaren veiligheid en gevoelens van eenzaamheid en sociaal vertrouwen. De regionale televisie maakte een item over de wijk met de voorzitter van de wijkvereniging als gids. Het filmpje is terug te zien op https://www.youtube.com/watch?v=XEARDEM6BE4.

Stichting Thuisgekookt vraagt hobbykoks voor kwetsbare buurtgenoten

Er zijn buurtgenoten die niet iedere dag zelf kunnen koken zoals alleenstaande ouderen, mensen met een beperking en mensen die spaarzaam met energie moeten omgaan. Zij kunnen geen verse, gezonde maaltijd op tafel krijgen. Zij zijn gebaat bij een hobbykok in de buurt die regelmatig, tegen de kostprijs van de ingrediënten, een maaltijd kookt en langsbrengt. Het gaat om een extra portie van een maaltijd die je toch al kookt. Mensen voor wie je kookt wonen maximaal anderhalve kilometer bij je vandaan. Hoe meer thuiskoks zich aanmelden, des te gemakkelijker de match tussen thuiskok en aanvrager. Meer informatie en aanmeldingen: https://thuisgekookt. nl/kookmeer of 085 0608768

De Arnhemse afdeling van de Fietsersbond wil graag met bewoners in de verschillende wijken in contact komen om het fietsen daar veiliger en aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld voor schoolgaande kinderen. Fietst u veel en kent u onveilige situaties, of heeft u ideeën over de verbetering van voorzieningen als fietspaden, routes door de wijk en fietsparkeren, stuur dan een mail naar arnhem@fietsersbond.nl. De bond is betrokken bij het Uitvoeringsplan Fietsprojecten dat de gemeente Arnhem jaarlijks vaststelt en ook bij de realisering van de (hoge) ambities van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen. Meer informatie: www.fietsersbond.nl/arnhem en www.groenemetropoolregio.nl.

Geldzorgen door stijgende prijzen? Zoek op tijd hulp.

Dreigt u door stijgende prijzen voor energie en levensonderhoud in de schulden te komen, zoek dan op tijd hulp. Dat kan bij het wijkteam, GoedGeregeldArnhem, Oprecht (speciaal voor jongeren), Loket Geldzaken en Ondernemers (voor bedrijven) en Werk & Inkomen (voor betaald werk en uitkeringen). De gemeente heeft nieuwe regelingen in de maak voor mensen met een laag inkomen (extra energietoeslag, hulp bij energiebesparing, aanschaf energiezuinige wasmachine en koelkast). Een uitgebreid overzicht van de regelingen is te vinden op www.arnhem.nl/geldzorgen

5 | De Penseelstreek nr. 102 Nieuws uit de wijk

Loop je vast in je leven of loopbaan?

Rijnmotief biedt:

• Counseling bij werk- en levensvragen

• Loopbaancoaching

• Coaching voor leidinggevenden

Rijnmotief / Trijny Moddejonge

Bakenbergseweg 72

6814 MK Arnhem

t 06- 27 331 338

m info@rijnmotief.nl

w www.rijnmotief.nl

Wij hebben verse koffie & lekker gebak (to go)!

Nieuwe pianolespraktijk in Arnhem-noord.

Improvisatie. Jazz. Songwriting. Pop. Klassiek.

Ik ben een (zeer) ervaren docent, ik werk vanuit een eigen methode, gebaseerd op speelplezier

Voor jong (vanaf 5 of 6 jaar) en oud (en wat is nou oud?)

Nieuwsgierig? Kom gewoon kennismaken, of boek een gratis proefles.

Maarten Toepoel

Albert Cuypstr. 13 Arnhem

T 026-737 0212 / 06-5119 9896

E maarten@pianoplus.nl

Wij bevinden ons aan de Kempcrbergerweg 159

6816 RP Arnhem

Ook verkopen wij heerlijke broden en broodjes die dagelijks vers worden gemaakt Tel. 026 - 442 64 32

6 | De Penseelstreek nr. 102
Bakkerij Reijnen
info@bakkerijreijnen.nl www.bakkerijreijnen.nl

VAN DE BESTUURSTAFEL

Urgentie, alarm, oproep!

Tja, zo’n titel voor een stukje van de bestuurstafel is altijd lastig. Het verhaal heeft twee kanten. Hoe breng je de boodschap over dat we een actieve wijkvereniging zijn, maar dat we ook zien dat het moeilijk is om nieuwe mensen te interesseren voor functies in de vereniging?

Een vereniging floreert door de inzet van heel veel mensen. Wat dat betreft staan we er goed voor. Voor ons vrijwilligersdiner bij Trix in juni, na een paar jaar overgeslagen te hebben, nodigen we ruim 100 mensen uit die elk hun steen bijdragen aan activiteiten van de wijkvereniging. Uiteindelijk verwelkomden we ruim 40 enthousiaste vrijwilligers aan tafel. We hebben dus een flinke groep die meer of minder structureel meedoet om de Classic, Koningsdag, de Wijkkrant, activiteiten rond duurzaam wonen, thema-ochtenden en het Kerstzingen mogelijk te maken. En er is nog veel meer te doen, echt te veel om op te noemen! Dat moeten we koesteren en een gemeend ‘dank je wel’ is echt op zijn plaats!

Tegelijk zien we ook dat iedereen ook druk is met familie, sport, cultuur en heel veel vrijwilligersactiviteiten op andere terreinen. In die drukke agenda’s proberen wij als vereniging ook een gaatje te vinden, want we hebben echt nieuwe mensen nodig.

Elders in dit blad staan best veel vacatures, en ja, we benaderen ook mensen individueel. Maar we gebruiken ook graag deze plek om jou te vragen om eens na te denken voor welke rol jij je zou willen inzetten. Of misschien ken je mensen die je zou kunnen wijzen op de vacatures. Doe dat vooral! En dan kom ik tot de kern van mijn verhaal: het is urgent! Zonder hoofdredacteur is het niet te doen om te zorgen voor een mooie en tijdig gemaakte wijkkrant. En als we geen coördinator voor de buurtpreventie vinden, dan wordt het netwerk dat we in jaren hebben opgebouwd,

kwetsbaar en kan het onder druk komen. Ook in het bestuur gaan flinke veranderingen plaatsvinden: zowel de secretaris als ondergetekende vinden dat anderen het stokje moeten gaan overnemen en zijn op de komende ledenvergadering in februari 2023 niet herkiesbaar.

Kortom: het is tijd voor een alarm! Dus: wacht niet af, maar neem contact op met het bestuur via bestuur@penseelstreek.nl over wat jij wilt bijdragen aan onze vereniging. Heb je ideeën of wil je meer informatie, je mag mij bellen op mijn mobiel: 06-83570969. Je vindt de vacatures ook op www.penseelstreek.nl onder ‘Vrijwilligers gezocht’.

Ik zei al dat het een verhaal is met twee kanten, want op 4 september was er weer een fantastische en zonnige Classic op het Mesdagveldje, zelfs met een vervroegde toerrit vanwege het wielrennen dat ook de Posbank had opgenomen in het routeboek! We hebben voor de zomer ook met enkele buurtbewoners nagedacht over nieuwe activiteiten, en één daarvan gaan we op korte termijn oppakken. Dat wordt een bezoek aan het verbouwde Museum voor Moderne Kunst Arnhem; houd de berichten via nieuwsbrief en site in de gaten! En ook op het terrein van duurzaamheid gebeurt veel: op 21 september hield SBGB een interessante informatieavond in de Bakermat met ruim 70 geïnteresseerde bewoners, en op 15 oktober was er een informatiemarkt over duurzaamheid op het veldje bij Bakker

Hilvers aan de Jozef Israëlslaan. En heet van de naald: de Gulden Bodem is in het onderzoek van Nextdoor/VU Amsterdam onder 171 buurten uit de bus gekomen als beste van Gelderland en als tweede van heel Nederland! De Burgemeesterswijk en AlterveerCranevelt staan ook in de top 10. Wat dat betreft helpt veel groen wel in zo’n wedstrijd. En, het zal ook liggen aan het feit dat in alle drie de buurten een fijne en aantrekkelijke wijkvereniging actief is. Kortom: doe mee!

Wil je muziek maken met anderen…

kom dan bij muziekvereniging Eendracht

Zowel kinderen als volwassenen kunnen terecht bij muziekvereniging Eendracht Schaarsbergen-Arnhem. Kinderen: in september zijn er op maandagmiddag na schooltijd in ’t Panorama weer 18 gestart met Algemene Muzikale Vorming. Daar leren ze noten lezen en ritme houden. Kinderen van 8 jaar of ouder kunnen muziekles op een blaasinstrument krijgen van een gediplomeerd docent. Het instrument krijgen ze te leen. Kinderen die al een instrument bespelen kunnen zich aansluiten bij jeugdorkest JES! Arnhem. Volwassenen die een instrument bespelen zijn welkom in de fanfare. Ten slotte is er nog feestkapel Fkes die onder andere de Sinterklaasoptocht begeleidt en de Kerstmarkt en jubilea opvrolijkt.

Meer informatie: www.eendrachtschaarsbergenarnhem.nl

7 | De Penseelstreek nr. 102

Afscheid Annemoon Gudde als hoofdredacteur

Tekst en foto’s: Henk Donkers

Bijna vier jaar is Annemoon Gudde hoofdredacteur geweest van De Penseelstreek. Vijftien nummers verschenen er onder haar verantwoordelijkheid. Wie is Annemoon Gudde? Waarom nam ze deze taak op zich? Wat heeft deze haar gebracht? Waarom stopt ze ermee?

Annemoon Gudde (1954) werd geboren in de Van Ruisdaelstraat (Gulden Bodem) als derde en jongste kind van Herman Gudde en Hanny Huigens. Hanny was naast een sportieve, ook een sociaal en politiek betrokken vrouw. Herman was leraar Frans op het Katholiek Gelders Lyceum (eerst aan de Velperweg, later aan de Warnsbornlaan) en kreeg landelijke bekendheid als auteur van het Prisma-woordenboek Nederlands-Frans dat iedere middelbare scholier vroeger moest aanschaffen. Hoewel het leraarschap en het woordenboek hem aan zijn studeerkamer kluisterden, kreeg ze van hem de liefde voor de Franse taal mee.

Na haar middelbare school op het KGL ging Annemoon in 1972 Nederlands studeren in Nijmegen. Vervolgens werd ze docent in Nijmegen/Wijchen. Tot ze in 2002 naar de regio Parijs vertrok om daar Nederlands te gaan geven aan een internationale school. Daar kon ze haar liefde voor literatuur uitleven. Annemoon: “In Nederland staan in het vak Nederlands de vaardigheden centraal: spreek- en schrijfvaardigheid, leesvaardigheid in de zin van tekstanalyse, en daarnaast grammatica en spelling. Er is weinig ruimte voor literatuur. Welke scholier leest er nog hele boeken? Niet alleen voor Nederlands, maar ook voor vreemde talen? Tekstbegrip, grammatica en spelling vind ik ook belangrijk, maar de allermooiste kant van het vak is de literatuur. Het is toch fantastisch dat je leerlingen kunt laten ervaren dat je in de literatuur heel andere mensen kunt ontmoeten. Dat je schrijvend dingen uit je pen kunt halen die eerder niet bestonden. In het Franse onderwijs (en in de meeste landen van Europa) draait het taalonderwijs nog steeds om de ontwikkeling van een literair (zelf) bewustzijn. Voor alle talen moeten leerlingen zich de literatuur eigen maken. Daar lezen ze nog boeken van kaft tot kaft!”

Parijs

In Parijs had Annemoon een geweldige tijd, maar door bezuinigingen op het ministerie van OC&W, zag ze zich in 2018 genoodzaakt terug te keren naar Nederland. “Eigenlijk wilde ik centraal in het land in Utrecht gaan wonen”, zegt ze in haar huis op de Hoogkamp. “Na jaren op een krap appartement nabij Parijs wilde ik een huis met een tuin, maar die waren in Utrecht voor mij onbetaalbaar. Een makelaar bood me toen dit huis in Arnhem aan, een ideaal huis voor mij door de tuin en de rustige buurt. En toevallig in de wijk waar ik wel ben opgegroeid, maar waar ik eigenlijk geen banden meer mee had. Mijn ouders zijn overleden, mijn zus en broer wonen elders. In de jaren 60 liep ik hier naar de Fatimaschool (nu ‘t Panorama). Ik kende de straten, de huizen benoemde ik met de namen van de mensen en vriendinnetjes die er toen woonden. Kist, Daniëls … Ik heb het huis gekocht en zo kwam ik in februari 2018 hier wonen.”

8 | De Penseelstreek nr. 102
“Door De Penseelstreek ben ik ingeburgerd in deze wijk”

Weinig verschil

Annemoon woont er nu bijna vijf jaar en vindt dat de wijk weinig verschilt met vroeger. “De tijd verstrijkt niet in deze wijk. Natuurlijk is er wat veranderd. Vroeger was de Van Ruisdaelstraat een klinkerweg, later kwam het asfalt. De stoep was eerst van grind, later van tegels. Vroeger waren er veel huurhuizen, nu vooral koophuizen. De bewoners van nu behoren tot de (hogere) middenklasse. Er wonen andere mensen, er staan veel meer auto’s, de winkels (postagentschap/kantoorbenodigdheden/ cadeauwinkel, fietsenzaak, groentewinkel) zijn van de Hoogkamp verdwenen, maar de huizen zijn hetzelfde, bieden rust, hebben flinke tuinen. Qua sfeer is er eigenlijk weinig veranderd.”

Hoofdredacteur

Toen ze zich hier begin 2018 vestigde, wilde ze graag opnieuw wortel schieten in deze wijk. Ze wilde er echt ‘wonen’ wat meer is dan dat je er tijd doorbrengt. “Ik wilde inburgeren, mensen leren kennen, iets zinvols doen, een rol spelen in de wijk… Ik kwam uit een werkend leven, was 64, had vijftien jaar in de buurt van Parijs gewoond, wilde nog wat betekenen. In oktober 2018 werd er een nieuwe hoofdredacteur gevraagd. De vorige was ermee opgehouden, een vrouw fungeerde als interim. Als leraar Nederlands had ik natuurlijk wel wat met schrijven, maar ervaring met bladen maken had ik niet. Ik heb gereageerd en ben het geworden. Voor mij een nieuw en leerzaam avontuur, een sprong in het diepe.”

“Ik dacht dat het vooral een organisatieklus was, per nummer een keer vergaderen met de redactie over wat erin moet komen, artikelen regelen, zorgen dat alles bij de vormgever komt, en gedrukt en verspreid wordt. Allengs bleek de taak veel meer in te houden dan ik vooraf dacht. Tenminste als je het goed wil doen. We gingen hogere eisen stellen en meer tijd besteden aan de eindredactie, het beeldmateriaal, de spreiding over onderwerpen en soorten artikelen zoals kortere en langere, achtergrondartikelen en columns naast korte berichten en interviews…”

“Samen met de redactie en de vormgever heb ik vijftien nummers gemaakt. Het eerste was grotendeels gewijd aan de opening van het Gulden Hart en de bedrijfjes die zich daar vestigden. Over de herdenking van 75 jaar Slag om Arnhem hebben we een mooi nummer gemaakt waar wijkactiviteiten aan gekoppeld werden zoals de herinneringstafels en tuinposters. Aan de herinneringstafels raakten mensen die de slag hebben meegemaakt daarover in gesprek met scholieren die er benieuwd naar waren. Op de tuinposters voor de huizen konden mensen zien hoe dat huis eraan toe was in 1945, geplunderd, verwoest of zwaar beschadigd. Een hoogtepunt was ook het lustrum van vorig jaar waar een mooi nummer over verscheen, het project ‘Schilders en Straatbewoners’ een grote verrassing werd, waarna er ook nog het fraaie lustrumboek ‘Verenigd in een schilderachtige wijk’ van de pers rolde.”

was een vrijwilligerstaak als een baan gaan voelen. Mijn taak was te veel uitgedijd, ook door de hogere eisen die we onszelf stelden, door mijn vergrote bewustzijn van wat er in de wijk gebeurt en doordat ik niet alleen artikelen organiseerde, maar er zelf ook veel schreef, wat ik op zich heel graag deed, vooral interviews met wijkgenoten. Tip voor mijn opvolger: laat je taak niet te veel uitdijen. Andere activiteiten zoals voor de Alliance Française, de leeskringen die ik begeleid, en de Probusgroep * waarvan ik secretaris ben en waarvoor ik een nieuwsbrief maak, vroegen ook aandacht. Na vijftien nummers Penseelstreek vond ik het mooi geweest.”

“Dit interview voelt voor mij als een afscheid van het hoofdredacteurschap. Ik merk dat ik nog meedenk, dat het blad nog in mijn hoofd zit. Ik wens vurig dat het een bloeiend blad blijft, maar ik ben ook opgelucht. De druk is weg, ik voel het gewicht van het blad niet meer op mijn schouders rusten sinds ik het bestuur gemeld heb dat ik ermee stop.”

Verankerd

“Het hoofdredacteurschap heeft me persoonlijk veel gebracht. Ik ben erdoor verankerd geraakt in de wijk, mijn engagement met de wijk is toegenomen, het ambacht van een blad maken heb ik mogen ervaren, de samenwerking met redactieleden, vormgever, fotograaf was stimulerend, en ik vond het leuk om artikelen te schrijven. Ik woon nu veel bewuster in deze wijk, kijk beter, ben alerter, heb meer oog en waardering voor vrijwilligers die activiteiten ontplooien. Die komen de leefbaarheid en sociale cohesie in de wijk ten goede.”

Passie voor literatuur

En waar ga je de vrijkomen tijd nu aan besteden? “Ik heb de laatste maanden rondgedobberd op de zomer en veel boeken gelezen. Zoals de vuistdikke biografie ‘Leven in de verbeelding’ die Aleid Truijens schreef over Hella Haasse. Ik ben een fan van Hella Haasse, maar heb me groen geërgerd aan de biografie. De schrijfster is mijns inziens nooit recht gedaan door recensenten en nu ook weer niet door Truijens. Met een oud-collega in Frankrijk ben ik er een briefwisseling over begonnen.”

De vurigheid waarmee ze hierover praat laat zien dat Annemoons passie voor literatuur niet gedoofd is en na haar hoofdredacteurschap van De Penseelstreek weer volop de kans krijgt op te laaien. ‘Onderwijs’, zei de Griekse wijsgeer Plutarchus, ‘is niet het vullen van een vat, maar het ontsteken van een vuur.’ Laat Annemoon maar losbranden over literatuur. Haar lezerskringen varen er wel bij. Het minicollege dat ze eerder tijdens dit interview terloops gaf over ‘De wegen der verbeelding’ van Hella Haasse om scholieren de waarde van literatuur te laten ervaren, onderstreept dat.

Taak uitgedijd

“Ik kijk er met plezier en voldoening op terug, maar na het lustrum begon de zwaarte van de taak me parten te spelen. Sluipenderwijs

* Probus wil de saamhorigheid en vriendschap bevorderen tussen postactieve 55-plussers die maatschappelijk verantwoordelijke functies hebben vervuld en elkaar regelmatig willen ontmoeten om interesses te verbreden en inzichten te verruimen.

9 | De Penseelstreek nr. 102
“Tussen 1972 en 2018 is er wel wat veranderd, maar de sfeer is hetzelfde gebleven.”
“Ik woon nu bewuster in de wijk, kijk beter, ben alerter, heb meer oog en waardering voor vrijwilligers.”
Laat Annemoon maar losbranden over literatuur

‘Samen maken we de wijk’ Vrijwilligers gevraagd

Wijkvereniging De Penseelstreek wil het woonen leefplezier en het onderlinge contact in de wijk bevorderen. Dat kan niet zonder de inzet van vrijwilligers. Gelukkig zijn veel wijkgenoten al actief als vrijwilliger, maar we hebben er meer nodig. Om nieuwe taken op zich te nemen of bestaande taken over te nemen van wijkgenoten die deze een tijd vervuld hebben.

‘Samen maken we de wijk’ is het motto van de wijkvereniging. Doel is het woon- en leefplezier te vergroten en de sociale samenhang te bevorderen. Een wijk als de onze is immers geen verzameling stenen, maar een gemeenschap van mensen. Daarom is de wijkvereniging betrokken bij veel activiteiten in de wijk. Denk aan Koningsdag, de Classic, Schilders &+ Straatbewoners en het Kerstzingen. Of aan initiatieven rondom duurzaam wonen (Hoogkamp Energie, SBGB Energie), de jeugdcommissie en de waaier aan activiteiten in het nieuwe wijkcentrum De Bakermat (themaochtenden, wijkdiners, tentoonstellingen, open podia, concerten, huiskamerproject). Ook valt vier keer per jaar wijkmagazine De Penseelstreek bij iedere wijkbewoner in de brievenbus en is er een website en een digitale nieuwsbrief. Het bestuur probeert - waar nodig - activiteiten te coördineren, faciliteren en aan te zwengelen, en de wijk naar buiten te vertegenwoordigen, bijvoorbeeld naar de gemeente. Deze en andere activiteiten draaien op vrijwilligers. Daarom een artikel

over de rol van vrijwilligers en portretjes van wijkgenoten die actief zijn als vrijwilliger.

Waarom is vrijwilligerswerk belangrijk? Waarom doen wijkgenoten het? Wat heb je er zelf aan? Waar hebben we zoal nieuwe vrijwilligers voor nodig?

Waarom vrijwilligerswerk?

• Het is belangrijk. Vrijwilligers dragen bij aan de leefbaarheid en sociale samenhang in een wijk. Vrijwilligers ‘smeren’ sociale verbanden. Onze samenleving draait voor een belangrijk deel op vrijwilligers.

• Het is goed voor je fysieke en geestelijke gezondheid. Je gaat ervoor de deur uit en komt in contact met andere mensen. Je krijgt er zelfvertrouwen door, vrijwilligerswerk stimuleert en activeert. Iets betekenen voor anderen maakt je gezonder, vrolijker en relaxter. Je voelt je er nuttig door. Gezondheidsdeskundigen vinden dat artsen, behalve bewegen en gezond eten, ook vrijwilligerswerk zouden moeten aanraden.

• Het vergroot je sociale netwerk. Je ontmoet andere mensen. Soms mensen met dezelfde interesses wat nieuwe vriendschappen kan opleveren. Soms mensen die je anders niet ontmoet zou hebben, wat weer nieuwe wegen of deuren kan openen. Vooral mensen die nieuw zijn in de wijk hebben er baat bij. Of mensen die in een andere levensfase terechtkomen (kinderen uit huis, pensioen, arbeidsongeschiktheid). Maar ook voor mensen die al jaren in de wijk wonen, kunnen nieuwe contacten verfrissend werken.

• Het is goed voor je CV (vooral voor jongeren). Door vrijwilligerswerk doe je werkervaring op. Hierdoor kun je er uitspringen als er meerdere kandidaten voor een vacature zijn. En je kunt ermee laten zien dat je niet alleen iets doet voor geld.

10 | De Penseelstreek nr. 102
Classic 2022. Na de rally samen met wijkgenoten naar de Formule-1 op Zandvoort kijken of gewoon gezellig bijkletsen. Henk Donkers en Linda Hofman Foto: Henk Donkers

Vrijwilligerswerk

Er zijn binnen onze wijkvereniging veel mogelijkheden om een functie als vrijwilliger in te vullen. We vinden het belangrijk om aan te sluiten bij wat u leuk vindt om te doen, of waar u goed in bent. Op die manier heeft u er zelf ook plezier in. En vrijwilliger zijn betekent niet altijd dat het u veel tijd hoeft te kosten. Sommige functies vragen meer tijd dan andere. Stuurt u gerust een mail aan bestuur@ penseelstreek.nl als u meer wilt weten over de mogelijkheden. We gaan graag met u in gesprek!

Nieuwe taken

Als wijkvereniging willen we een aantal nieuwe activiteiten ontwikkelen voor nieuwe doelgroepen, vooral jongeren. De gemeente Arnhem steunt de wijkvereniging daarbij, ook financieel, en stimuleert hen om tot een ‘activiteitenagenda’ te komen. Welke nieuwe activiteiten er komen en hoe we deze gaan realiseren, bepaalt de wijkvereniging graag samen met vrijwilligers uit onze wijk. Daarvoor heeft het bestuur in juli en oktober twee brainstormavonden belegd. Dat heeft een aantal mooie ideeën opgeleverd. Allemaal bevorderen ze het onderlinge contact en woonplezier. Bestuur en vrijwilligers werken deze ideeën momenteel uit. Een concrete activiteit voor de korte termijn is een groepsbezoek aan het verbouwde Museum Arnhem. Wilt u op de hoogte blijven van deze activiteiten, of zich als vrijwilliger aansluiten, neem dan via penseelstreek.nl een abonnement op onze digitale nieuwsbrief, raadpleeg onze website en lees De Penseelstreek.

Bestaande taken

Behalve voor nieuwe taken zoeken we ook vrijwilligers voor bestaande taken:

• Bestuur: we zoeken een nieuwe voorzitter en een nieuwe secretaris omdat de termijnen van Mark Elbers en Mariëtte van Vlerken erop zitten.

• Wijkmagazine: omdat Annemoon Gudde na vier jaar het hoofdredacteurschap heeft neergelegd zijn we op zoek naar een nieuwe hoofdredacteur. Daarnaast zoeken we iemand die samen met de huidige vormgever Cécile Bruisten De Penseelstreek wil vormgeven. Ervaring met en bezit van InDesign, worden daarbij op prijs gesteld. Ten slotte zoeken we nieuwe redactieleden die artikelen willen schrijven, redigeren of organiseren. We streven naar een vaste redactie van vier of vijf personen naast een kring van externe medewerkers.

• Buurtpreventie: omdat de huidige coördinator Hans Ariëns ermee ophoudt zoeken we een nieuwe coördinator Buurtpreventie Hij/zij onderhoudt het netwerk van straat- en wijkcoördinatoren en de contacten met de wijkagent en het bestuur.

Op penseelstreek.nl leest u onder ‘Vrijwilligers gezocht’ meer over bovenstaande vacatures. Wilt u samen met anderen iets moois neerzetten in onze wijk en binnen de wijkvereniging actief worden als vrijwilliger, stuur dan een mail naar bestuur@penseelstreek.nl of (voor de wijkkrant) redactie@penseelstreek.nl

Wim Verheggen, bestuurslid wijkvereniging

“Ik ben nu twee jaar penningmeester van de wijkvereniging. Ik beoordeel of de uitgaven verantwoord zijn gelet op de financiële situatie van de vereniging en het doel waarvoor ze gedaan worden. Ook voer ik de ledenadministratie, in ik de contributie en maak ik de jaarafrekening en begroting. Daarnaast doe ik mee aan het normale bestuurswerk. Ik ben het gaan doen omdat ik organisaties als de wijkvereniging een warm hart toedraag. Ze draaien op vrijwilligers. Verenigingen kunnen moeilijk penningmeesters vinden. Toevallig ben ik daar door mijn eerdere werk bij de belastingdienst goed in en vind ik het leuk. En als pensionado moet je bezig en onder de mensen blijven. Natuurlijk zitten er ook minder leuke kanten aan zoals het rappeleren van leden die hun contributie niet betalen of het soms omvangrijke administratieve werk. Dat werk moet je dan gewoon doen. Hoeveel tijd het me kost? Gemiddeld een uur per week en op piekmomenten een gewone werkdag.”

Jeike Wallinga,

werkgroep Sterrenberg

Gulden Bodem Energie

“Ik verdien de kost als lector Energietransitie bij Hogeschool Windesheim in Zwolle. Daar – en bij mijn gezin en sporten - ligt mijn passie. Ik vind het heel mooi om daar ook in mijn eigen buurt aan bij te dragen. Daarom ben ik bij de werkgroep Sterrenberg Gulden Bodem Energie waarvan ik voorzitter ben. De werkgroep telt tien vrijwilligers. We organiseren informatieavonden, warmtewandelingen met infraroodcamera’s om mensen te laten zien waar warmte weglekt uit hun woningen en doen collectieve inkoopacties. Onze werkgroep is heel divers. Daardoor leer je anderen kennen en hoor je wat er in andere straten speelt. Daardoor is ‘de wijk’ veel meer ‘mijn wijk’ geworden. Ik vind het leuk om huis aan huis te ‘folderen’ voor een informatieavond. Het is een fijne wandeling, je loopt bij elk huis naar de brievenbus en maakt soms een praatje. Gemiddeld besteed ik een uur per week aan de werkgroep, in de aanloop naar een informatiebijeenkomst wat meer. Dat je soms ’s avonds laat na een drukke dag nog mails moet beantwoorden, is minder leuk maar hoort erbij. Maar als ik dan weer een auto van een isolatiebedrijf in de wijk zie staan of ergens zonnepanelen op het dak zie verschijnen, koester ik de hoop dat we daar als werkgroep misschien iets aan bijgedragen hebben en onze wijk duurzaam overdragen aan de volgende generatie.”

11 | De Penseelstreek nr. 102
Foto: Henk Donkers

Je ziet ze groeien bij Skar.

Dagopvang (0-4 jaar)

Peuterwerk (2-4 jaar)

Bso (4-13 jaar)

Nieuwsgierig?

Leer ons kennen via www.skar.nl/locaties/arnhem/de-holle-boom

Annemariek Faber Kindadvies

Consultatie | Advies | Begeleiding | Bijles

Ben jij tussen de 8 en 14 jaar en wil je vooruitgaan op school?

Ik help je graag!

info@annemariekfaberkindadvies.nl

Amsterdamseweg 214 | Arnhem

Wij zijn BOOOM Digital. Een digital agency met creatieve denkers, doeners, designers en developers. Wij zetten jouw bedrijf, merk of product online zoals zij dit verdient.

“Wij streven er altijd naar om het uiterste uit jouw idee te halen en dit de best mogelijke plek op het internet te geven”

12 | De Penseelstreek nr. 102
BOOOM Digital Van Oldenbarneveldtstraat 120 6827 AN Arnhem booomdigital.nl hello@booomdigital.nl 026 202 23 54
advertentie_wijkkrant-de-penseelstreek_176 x 133,7.indd 1 18-03-2022 12:07
Milan Brouwer, eigenaar

Lidy Boessenkool, wijkdiner

“Ik ben een van de coördinatoren voor het maandelijkse wijkdiner in De Bakermat. Het wijkdiner staat open voor iedereen in de wijk die liever niet alleen eet, gezelligheid zoekt of nieuwe mensen wil leren kennen. Wijkgenoten kunnen tegen een klein bedrag genieten van een uitgebreid drie-gangen- diner inclusief drankjes. Als coördinator zorg ik voor veel dingen: zo verzamel ik een groepje vrijwillige koks, verzorg ik de uitnodigingen en maak ik een tafelindeling. Daarnaast zijn er nog veel dingen te doen zodat alles die avond op rolletjes loopt. Ik ben dit gaan doen omdat ik tijd over had, van koken houd en het leuk en belangrijk vind om verbindingen tussen mensen tot stand te brengen. Het coördineren van het wijkdiner kost me per keer ongeveer 1,5 dag. Je zou kunnen zeggen dat dat best veel tijd is, maar het levert mij ook veel nieuwe en waardevolle contacten op. Op de avonden zelf zie ik hoe mensen genieten van het eten en van elkaar; dus al met al is het mij meer dan de moeite waard.“

Niek Bakker, SWOA, Trix-groep, Bakermat en Open Podium

“Ik doe allerlei soorten vrijwilligerswerk. Na mijn pensionering, nu zo’n tien jaar geleden, ben ik begonnen bij het ‘maatjesproject’ van SWOA, Stichting Welzijn Ouderen Arnhem. Als ‘maatje’ kwam ik daar in contact met ouderen die behoefte hebben aan steun, aandacht, contact en samen iets ondernemen. Dat doe ik nog steeds met veel plezier en geeft me waardevolle inzichten in allerlei aspecten van het ouder worden. In het verlengde daarvan ligt mijn rol als coördinator van de Trix-groep. Senioren uit onze wijk komen elke maand bij elkaar in restaurant Trix om bij te praten, een thema te bespreken of hun levensverhaal te vertellen. Soms lunchen we samen of maken we een uitstapje. Ook ‘Burenhulp voor Elkaar’, dat ik zes jaar geleden met Joke Leijdekker gestart ben, draait om ‘iets voor elkaar betekenen’. In De Bakermat ben ik betrokken bij het Huiskamerproject en ben ik mede-organisator van de Open Podia waar wijkgenoten kunnen optreden. Wat is er leuker dan samen muziek maken?! Waarom ik dit allemaal doe? Ik leer er zelf veel van en heb het gevoel iets te kunnen betekenen voor anderen. Als je open staat voor vrijwilligerswerk, gaat er een wereld voor je open. Ik streek er veel tijd in, soms iets té veel, gemiddeld zo’n twee dagen per week. Maar het levert me ook veel op. Voldoening, leerzame en verrijkende contacten met wijkgenoten. Het is ook een beetje een investering in onze eigen toekomst. Wij worden ook ouder…”

Jolanda van den Bosch, buurtpreventie

“Als coördinator buurpreventie voor Hoogkamp-West ben ik voor de wijkbewoners in de betreffende straten aanspreekpunt op het gebied van veiligheid. Bij de start van mijn functie heb ik mijzelf bij alle wijkbewoners geïntroduceerd en verteld over het buurtpreventieinitiatief en de app. Daarop sloten in totaal tachtig wijkbewoners zich aan. Mijn taak bestaat eruit dat ik hen tweemaandelijks informeer over meldingen en incidenten in de wijk, zoals (pogingen tot) inbraak, overlast en verdachte situaties. Dit overzicht krijg ik aangeleverd van wijkagent Rudy Machielsen.

Ik heb mij voor deze functie aangemeld om mijn netwerk van sociale contacten uit te breiden, de buurt en wijk beter te leren kennen en te weten wat er zoal speelt. Het werk dat ik doe kost mij niet veel tijd, zo’n 1 à 2 uur per maand. Het geeft mij voldoening omdat ik mensen uit de buurt leer kennen en nuttig bezig ben. Fijn vind ik ook dat ik er geen stress van ervaar.”

“Ik krijg altijd veel energie van dingen organiseren met en voor andere mensen, vooral als ik iets heb kunnen bieden waar anderen van genoten hebben. Daarom doe ik vrijwilligerswerk. Het begon in 2015 met een straatfeest in onze straat, de Van Ruisdaelstraat, toen we met ons gezin hier net waren komen wonen. Aan het eind van de avond had ik ‘ja’ gezegd voor de organisatie van het volgende feest. In 2017 vroeg een goede vriend uit de straat me voor de Oranje Commissie en de organisatie van Koningsdag. Dat was een leuke ervaring, vooral door het contact met ouders en kinderen van andere scholen. Vrijwilligerswerk moet je wel kunnen inpassen en dat is soms best wel een logistieke puzzel, want naast mijn werk als operations manager van een fabriek in zonnecelfolie, ben ik ook nog penningmeester van de rugbyclub en moet ik met mijn kinderen naar zwemles of hockey. Gelukkig doet iedereen het vrijwilligerswerk erbij en begrijpen we dat het soms even niet past. Als er maar een gevoel van teamwork is, dat maakt het leuk.”

13 | De Penseelstreek nr. 102
Willem Scheerder, Koningsdag Foto: Willem Scheerder Foto: Jos Zwaan Foto: Hans Alink Foto: Jolanda van den Bosch

Freerunning: als een acrobaat door de straat

Lucas (12) weet precies waar in de wijk elektriciteitshuisjes, muren, containers, dakjes en andere klimobjecten te vinden zijn. Want daar klautert hij op om er vervolgens een sprong, salto of flip vanaf te maken. Hij is dol op ‘freerunning’, zoals de sport heet, en doet dit zowel binnen als buiten.

“Een vriend van me zat al op freerunning en vroeg of ik een keer meewilde”, vertelt Lucas, thuis aan de eettafel. “Ik vond het meteen superleuk. Veel leuker dan turnen, waar ik eerst op zat. Dat vond ik al snel saai. Bij freerunning is het losser, stoerder en spannender.”

De sport, die ooit begon als ontsnappingstraining in de Vietnamoorlog en daarna werd overgenomen als uitdagende beweegtechniek op straat, geeft volgens Lucas een gevoel van vrijheid en creativiteit. “Je bent lekker veel buiten en zoekt naar klim- en springuitdagingen, challenges, meestal met vrienden.”

Een ander voordeel: freerunning kan overal. “Je hoeft niet naar een zaaltje of veld: buiten staan overal objecten waar je iets mee kunt.”

Hoewel het vooral een buitensport is, is de training binnen. Lucas gaat naar een sportzaal in Het Broek, waar hij les krijgt in technieken. Freerunning lijkt namelijk een roekeloze sport, maar dat is het niet. “Nou ja, je kunt je wel lelijk bezeren natuurlijk, het blijft een sport waarbij je lef moet hebben”, vertelt Lucas. “Je moet wel durven. Het lijkt alsof je zomaar ergens vanaf springt, maar dat is niet zo. Je leert hoe je moet staan, hoe je de sprong inschat, hoe je je lichaam gebruikt en draait en hoe je neerkomt. Hoe je grip krijgt, je voeten en handen het beste neer kunt zetten en zorgt dat je goeie strategieën ontwikkelt.” Dan is het fijner om eerst op een judomat of vanaf een bok te oefenen, dan meteen op de straatstenen. Lucas

14 | De Penseelstreek nr. 102
Tekst en foto’s: Olga Helmigh
kijkt met hele andere ogen naar de wijk dan de meeste buurtbewoners.

Thuis oefent Lucas zijn acrobatische sprongen op de trampoline.

Toch brengt Lucas alle geleerde moves liefst meteen in de praktijk. Zo klimt hij bijvoorbeeld als een soort Spiderman tussen twee muren in omhoog, doet hij flips vanaf elektriciteitshuisjes en bouwcontainers, en laat hij geen enkel muurtje onbewandeld. Hij ziet de wijk dan ook door hele andere ogen dan de meeste buurtbewoners. “Ik kijk altijd omhoog, omlaag en opzij of ik ergens op of overheen kan springen, lopen, klauteren, draaien”, aldus Lucas. Marjolein, zijn moeder, lacht. “Hij loopt bijna nooit rustig naast me, maar is altijd op zoek naar freerun-mogelijkheden.” Is ze wel eens bezorgd? “Ja, natuurlijk, maar ik ken Lucas. Hij is bedachtzaam, stort zich niet ergens in als hij het niet vertrouwt. Ik vind het vooral heel leuk dat hij er zo verslingerd aan is.”

We lopen naar de trampoline in de tuin, de plek waar Lucas veel kan oefenen. “Hier kom je natuurlijk zachter neer”, legt hij uit. “Je kunt ook goed aan je snelheid, technieken en kracht werken.” Is hij eigenlijk wel eens gewond geraakt? “Op wat schaafwonden en blauwe plekken na, nee, gelukkig niet.” Hij doet wat indrukwekkende salto’s, sprongen en flips. Om zijn as tollend, voelt hij zich vrij. “Het geeft echt een kick.”

Daarna duiken we de Mesdaglaan in, zodat Lucas kan laten zien hoe hij een elektriciteitshuisje gebruikt als gymtoestel. Hij klautert er soepel, moeiteloos en vaardig op. Vervolgens kiest hij zorgvuldig zijn positie, voelt hoe hij staat, hoe zijn grip is. Hij zwaait eerst met zijn armen, buigt door zijn knieën, peilt zijn balans. Als hij voelt dat alles klopt, maakt hij een gecontroleerde, achterwaartse sprong en landt beheerst. Aan de overkant kijkt een mevrouw uit het raam toe en zwaait. “Zij kijkt wel vaker toe als mijn vrienden en ik springen”, lacht Lucas terwijl hij terugzwaait. “De meeste mensen vinden het leuk. Al zijn we ook wel eens ergens weggestuurd. Dan gaan we ook gewoon, want we willen geen problemen veroorzaken.”

Kun je eigenlijk professioneel freerunner worden? “Nou, dat is wel lastig”, aldus Lucas. “Ik wil het vooral leuk blijven vinden.” Verder hoopt hij ooit een restaurant te openen. “Dat lijkt me heel erg tof. Ik wil de eigenaar zijn, maar ook koken.” Hoe komt hij bij dit idee? “Mijn ouders hadden ooit bijbanen in de horeca, koken veel en gaan graag uit eten. Daardoor ik ook. Ik vind het gewoon heel tof.” Misschien kan hij een nieuw concept uitvinden: een horecagelegenheid met freerunmogelijkheden? Lucas’ ogen beginnen te twinkelen. “Dat zou cool zijn, ja! Ik ga er eens over nadenken.”

TROF

Casper Ebeling Koning

15 | De Penseelstreek nr. 102
LANGS DE WEG OP EEN BERG AAN EEN HEK STILLE HINT NAAR ANDER LANDGOED BUITENPLAATS RIJKE RING ROND ARNHEM GESCHENK UIT HET VERLEDEN

ALS U WIJNEN WILT SCHENKEN GESELEKTEERD OP PUUR KWALITEIT

ALS U een WHISKY ZOEKT DIE ZELFS U zal VERRASSEN

BELEEF DIT ZELF LIVE in de winkel op vrijdag & zaterdag vanaf 10.00 uur www.taxwijn.nl

binnen 5 uur bezorgd aan huis - 7 dagen van de week

Voor uw complete woning sto ering, ook voor stuc- en schilderwerk, badkamers en keukens. Tapijt, parket, laminaat, pvc en vinyl gordijnen, binnen- en buitenzonwering.

Op het plein bij de Praxis en Lidl. Voor de deur gratis parkeren.

Amsterdamseweg 115 6814 GC ARNHEM

T 026 44 50 218

E info@amelink.nl

I www.amelink.nl

16 | De Penseelstreek nr. 102
WILT
omdat U OPRECHT VERWEND
WORDEN MET onze SERVICE
C M Y CM MY CY CMY K Penseelstreek adv 2021.pdf 1 15-1-2021 13:10:41

Onze juf heeft een winkel

Sanneke Blikkendaal heeft sinds ongeveer een jaartje een eigen winkel. Haar winkel is gevestigd op de Van Lawick van Pabststraat 209. Maar wist je dat ze vroeger juf was op ‘t Panorama!?

Ze was zelfs onze juf! Natuurlijk vindt Sanneke een eigen winkel hebben super leuk, maar soms mist ze school wel een beetje. Wat ze niet mist, zijn de vergaderingen en het gedoe.

Een eigen winkel!?

Ja, Sanneke heeft een eigen winkel. Daar hebben wij wat vragen over. Sanneke verkoopt niet alleen kleren, maar ook schoenen en sieraden en die zijn allemaal tweedehands. Ze heeft vooral hele mooie kleren die er perfect uitzien. De sieraden zijn er in allemaal vrolijke kleuren. Ook hebben we een super leuk nieuwtje. Er komt in de toekomst ook nog een kledinglijn voor kinderen van 4 tot 10 jaar. Wij nemen dan meteen een kijkje. U ook!?

Sanneke vindt een eigen winkel hebben erg leuk, maar soms ook een beetje druk en spannend. Er zijn namelijk momenten dat het heel druk is, maar ook momenten dat het juist super rustig is. Bijvoorbeeld in januari en februari, dan is het wel spannend of er wel genoeg mensen komen. Dan hebben klanten allemaal al winter/herfst kleren gekocht.

Wat ze ook leuk vindt is dat ze elke dag nieuwe mensen leert kennen. Iedereen met andere verhalen. Zo komen er mensen met heftige verhalen of juist mensen met leuke en avontuurlijke verhalen.

Wat vindt Sanneke over de duurzaamheid van de winkel?

Sanneke heeft een tweedehands winkel en ze heeft deze winkel met een reden: ze vindt het milieu best belangrijk. Door haar winkel krijgen de kleren waar je genoeg van hebt, een tweede leven. Sanneke wil laten zien dat tweedehands kleding eigenlijk niet zo vies en raar is. In haar winkel zijn ook allemaal unieke spullen. Ze wil laten zien dat die spullen ook hartstikke mooi zijn. Daar houdt onze oude juf van.

Naam voor de winkel: Future is vintage

Als eerste had Sanneke een naam bedacht waar haar eigen naam in verwerkt zat, maar die naam vond ze niet echt leuk. Toen had ze in een groepsapp gevraagd of iemand nog een leuke naam voor haar winkel had. Een vriend van een vriendin van Sanneke had een leuke naam bedacht genaamd: ‘Future is vintage’. Dat vond Sanneke een perfecte naam voor haar winkel.

Bonusvraag: mis je ons een beetje?

Ze mist ons zeker! Ze vond juf een leuk beroep, maar ze mist de werkdruk niet.

Wil je ook stukjes schrijven voor De Penseelstreek?

Zijn er – net als Veerle en Féline – scholieren die wel eens wat voor De Penseelstreek willen schrijven? Schrijf je zelf wel eens verhalen of gedichtjes waarvan je denkt dat anderen ze leuk vinden om te lezen? Neem dan contact op met redactie@penseelstreek.nl.

17 | De Penseelstreek nr. 102
Féline (links) en Veerle (rechts) naast hun voormalige juf Sanneke Bikkendaal.

De Joris van der Haagenlaan Laatste straat van het Uitbreidingsplan Gulden Bodem

Iedere straat heeft zijn eigen verhaal. Ook de Joris van der Haagenlaan, halverwege de jaren ’50 gebouwd. Genoemd naar de in Arnhem geboren landschapsschilder Joris van der Haagen (1615 – 1669). Nu behorend tot de Hoogkamp, toen Gulden Bodem. Bouwvorm en stedenbouwkundig ontwerp waren uit Amerika komen overwaaien.

Oorspronkelijk omvatte het Uitbreidingsplan Gulden Bodem het gebied tussen Zijpendaalseweg, Van Heemstralaan, Bakenbergseweg en Schelmseweg tot aan de rand van het huidige park Gulden Bodem. De bouw begon in 1925. Toen in 1940 de oorlog uitbrak was alleen het zuidwestelijke deel gerealiseerd. Na 1945 werd de wijk in twee fasen afgebouwd; eerst het zuidoostelijke deel, begrensd door de Van Ostadestraat (Gulden Bodem I genoemd), daarna het noordoostelijke deel (Gulden Bodem II, 1955). Men beperkte dit laatste deel tot één straat, de Joris van der Haagenlaan, parallel aan de Bakenbergseweg.

Aan de boskant werden bungalows gebouwd, een nieuwe bouwvorm die uit Amerika was overgenomen. Men wilde de huizen op een natuurlijke wijze laten opgaan in het bestaande landschap van weiden, akkers en bos.

Klein Barneveld of Goudkust

Naar het resultaat werd met verschillende ogen gekeken. ‘Klein Barneveld’ werden de lage huizen met de platte of iets hellende daken genoemd. Ook de term ‘Goudkust’ werd wel gebruikt vanwege de mooie locatie, grenzend aan het park Gulden Bodem en de bungalows als exclusievere woonvorm.

Twee van de eerste bewoners van de Joris van der Haagenlaan wonen nog steeds in het huis, dat ze in 1956 lieten bouwen. Wat kunnen zij vertellen over die beginperiode? Omdat het straatbeeld sindsdien duidelijk veranderd is, spreek ik ook met twee latere bewoners.

Bij mijn bezoek aan Max Wolff op nummer 10 valt mij de datum op een gedenksteen naast de voordeur op: 17 september 1956. Hij was de eerste, die een bungalow liet bouwen. “Vrienden van ons hadden een optie op dit perceel”, zegt Max, “maar zagen ervan af, omdat de vrouw het te onveilig vond om aan de bosrand te wonen. Wij hebben het toen van hen overgenomen. De datum heeft voor mij een bijzondere betekenis, want deze verwijst naar de Airborne landingen in 1944. Het terrein was nog helemaal open, we konden doorkijken tot aan de Schelmseweg. Een duidelijke afscheiding met de wei was er niet. Er liepen geiten, die soms nieuwsgierig een kijkje kwamen nemen op de bouw. Toen we er woonden keek op een dag ook een koe door het raam naar binnen.”

Tijdens de wederopbouw moesten in Arnhem niet alleen vele beschadigde gebouwen hersteld of vervangen worden, maar vanwege de woningnood moesten ook in korte tijd veel nieuwe huizen gebouwd worden. De Marshallhulp bracht weliswaar verlichting, maar de financiën van de overheid bleven lange tijd beperkt en er was grote schaarste aan bouwmaterialen. Dat is

18 | De Penseelstreek nr. 102
‘Toen we hier pas woonden, keek op een dag een koe door het raam naar binnen.’
Marion Wolff legt samen met hond Jonas de eerste steen van Joris van der Haagenlaan 10, 1956. Foto Max Wolff. Bouwinspectie door een geit. Op de achtergrond de Bakenbergseweg (1956). Foto Max Wolff.

terug te zien in de sobere bouw van de vijftiger jaren huizen en zeker ook van de bungalows aan de Joris van der Haagenlaan. “Eigenlijk waren het kippenhokken,” zegt Max Wolff. “Maar ja, wij waren net getrouwd en allang blij met een eigen huis. Wat bouwen betreft wisten we van toeten noch blazen. We lieten het

over aan de architect (bureau Bakker BNA, dat meer huizen in de straat heeft ontworpen). Ik kon met moeite een hypotheek krijgen, omdat er nog geen referentie was voor de waardebepaling van een bungalow.”

Kaart uitbreidingsplan Gulden Bodem II. Bron: Gelders

Archief

Uitbreidingsplan Gulden Bodem II

Huidige bebouwing Bron: Open Street Map

De kaart van het uitbreidingsplan Gulden Bodem II geeft in grote lijnen aan hoe de Joris van der Haagenlaan eruit gaat zien. Op twee plaatsen komt deze uit op de Bakenbergseweg, waardoor de straat een u-vorm heeft. Halverwege is er nog een verbinding via een voetpad. In de rug van de Bakenbergseweg komen vijf dubbele en tien vrijstaande huizen, waarvan er twee aan de zuidelijke verbindingspoot. Wat opvalt is, dat het hoekhuis, nu Joris van der Haagenlaan 2, buiten de plangrens valt. Misschien wilde men dit eerst bij de Bakenbergseweg indelen, zoals het huis op de andere hoek, dat ‘Taormina’ heet en in 1938 werd gebouwd. Het lijkt alsof de Joris van der Haagenlaan aan de zuidkant nog iets verder doorloopt. Daar zijn één of twee scholen gepland en een huis. Bij de uitvoering van het plan is er nog een naamloos wandelpad. Pas in 1964 is achter nummer 4 een bungalow gebouwd en heet het wandelpad de Gerard Douweg. Verderop stond een noodschoolgebouw. Op de plantekening zijn voor alle huizen alleen de vlakken waarbinnen gebouwd mag worden aangegeven, alle parallel aan de straat op de percelen geplaatst. Daardoor lijkt het, alsof ze aan elkaar geschakeld zijn. Bij de bouw zijn de bungalows nu eens in lengterichting, dan weer dwars op de percelen geplaatst. Alle huizen aan de kant van de Bakenbergseweg hebben twee woonlagen.

Bungalows waren een nieuwe bouwvorm, overgenomen uit Amerika. Ze werden naar Amerikaans model bij elkaar gevoegd in een ‘close’ (soort hofje).

Aan de boskant komen zes ‘hofjes’ met elk vier bungalows. De huizen zijn – naar het Amerikaanse model - bij elkaar gevoegd in een zogenaamde ‘close’. De erfgrenzen aan de boskant vertonen een verspringende lijn. Waarschijnlijk om de opzet wat speelser te houden. Enkele jaren later heeft de gemeente de achtergrens recht getrokken. Een aantal eigenaren konden toen een stukje grond bijkopen.

Op de kaart van het uitbreidingsplan is de majestueuze zomereik ingetekend in het plantsoen voor nr. 19 en 21. Die boom stond er dus al toen de Joris van der Haagenlaan werd aangelegd. Hij is opgenomen in het landelijk register van monumentale bomen als Quercus Robur (nr. 23503), omtrek 5.60 m. en hoogte 21 m. (gemeten in 2016).

19 | De Penseelstreek nr. 102

Op de kaart zie je de geplande groenstroken verspringen. Tot nr. 23 aan de westzijde, vanaf nr. 28 aan de oostzijde van de straat. Daar is een wandelpad naar het park Gulden Bodem, in de volksmond ‘Het Gravinnebos’ genoemd naar de laatste bewoonster van het Jachthuis, de gravin Von der Goltz- Brantsen. Na haar overlijden in 1957 kwam het landgoed Gulden Bodem in het bezit van de gemeente Arnhem. Het Jachthuis werd in 1964 afgebroken. Alleen het Koetshuis staat er nog.

In de toelichting bij het Uitbreidingsplan Gulden Bodem II staat, dat tussen het landgoed ‘Het Jachthuis’ zoals het op de kaart wordt genoemd, en de bebouwing een ruime strook met agrarische bestemming vrij van bebouwing gehouden moet worden. “Daarmee blijft de omzoming van het landgoed intact en voldoet de gemeente Arnhem aan het servituut (erfdienstbaarheid MK) dat op deze strook gemeentegrond rust.”

De aanleg van de plantsoenen liep vertraging op wegens geldgebrek en de gemeente had in 1958 zelfs het plan om aan de oostelijke kant parkeerplaatsen te maken. Gelukkig heeft de toenmalige bewoner van nr. 28 dit verhinderd door schriftelijk bezwaar te maken. Extra parkeerplaatsen waren niet nodig, omdat op het terrein van ieder huis parkeerruimte was voor één of meer auto’s.

Eerste bewoners

Het is niet duidelijk waarom aan de oneven kant van de laan nummer 1 ontbreekt. De nummering begint bij het dubbele woonhuis nr. 3 en 5. Op nr. 3 woont Joop Everaars. Zijn huis is ook in 1956 gebouwd, net iets later dan het huis van Max Wolff. “Ik droomde er altijd al van om een eigen huis te bouwen,” vertelt Joop. “Samen met een bevriende zakenrelatie heb ik de bouwgrond gekocht. We hebben erom geloot wie het huis op de hoek zou krijgen. We mochten zelf de indeling bepalen en kozen voor iets ruimere, maar daardoor minder kamers dan onze buren. In het begin was de straat nog onverhard. Er was alleen weiland en braakliggende grond.”

Joop Everaars denkt dat de bijnaam ‘Klein Barneveld’ te maken heeft met de kippenboer die bij de noordelijke poot van de Joris van der Haagenlaan zat. “Het paadje achter het woonwagenterrein dwars door het weiland naar de beukenlaan werd ‘het kippenpaadje’ genoemd.”

Op de luchtfoto van de RAF van september 1944 zie je onderin de Schelmseweg en loodrecht daarop de Bakenbergseweg. Op het braakliggende terrein linksonder zijn in het land wat bouwsels te

Dat zouden kippenschuurtjes kunnen zijn. Verder valt op hoe weinig huizen er dan nog aan de kop van de Bakenbergseweg staan.

Luchtfoto RAF, N-O kant Gulden Bodem, 1944. Linksboven Park Gulden Bodem, de bomenrij langs de onderkant is de Schelmseweg, de lichte rechte lijn schuin naar boven is de Bakenbergseweg, links daarvan (rechtsboven) de buiging in de Van Heemstralaan. Joris van der Haagenlaan komt in het open stuk tussen Bakenbergseweg en Park Gulden Bodem. Foto Gelders Archief.

“Toen we al een paar jaar in ons huis woonden,” vertelt Joop lachend “kwam er op een dag een toerbus de hoek om rijden en hoorde ik de chauffeur zeggen: ‘En hier ziet u de Goudkust van Arnhem.’ Er woonden over het algemeen meer bemiddelde mensen, zoals artsen, juristen en ondernemers. Enkele dubbele woonhuizen noemden we de AKU-huizen. Daar woonde het hogere personeel van dat concern.”

Bouwvoorschriften voor bungalows

De nieuwe huizen aan de Joris van der Haagenlaan werden door verschillende architecten ontworpen, waardoor er een gevarieerd beeld ontstond. De gemeente stelde architect W. van Leeuwen aan als supervisor. Hij onderhield tijdens de bouw (van oktober 1955 tot november 1959) het contact met de architecten, de gemeentelijke afdeling Bouwtoezicht en Woningvoorziening en de Welstandscommissie. Vooral voor de bungalows waren er veel beperkende regels, zoals een maximale wooninhoud van 500 m3, een plafondhoogte van 2.85 m. in de woonkamer en 2.35 m. in de overige ruimtes (dat scheelde stenen) en smalle kozijnen. Dit alles om te besparen op het schaarse bouwmateriaal. Het dak moest plat of licht hellend zijn.

Voor de bouw van het eerste huis, nr. 10, waren er te weinig bakstenen. Daarom werd een partij klinkers van de landingsbaan van Deelen gekocht. “Jammer genoeg zag je niets meer van die mooie klinkers, omdat de Welstandscommissie bepaalde, dat alle buitenmuren wit moesten zijn. En het houtwerk van kozijnen en buitendeuren moest donkerblauw geverfd worden,“ vertelt Max Wolff. “Het was passen en meten voor de architect om de verschillende ruimtes binnen de maximaal toegestane inhoud te plannen. Alles was gelijkvloers, wij hadden geen kelder en geen zolder. Toen onze kinderen geboren waren was de ruimte te klein. Gelukkig waren de bouwvoorschriften inmiddels versoepeld en konden we het huis met een paar kamers uitbreiden.”

20 | De Penseelstreek nr. 102
zien. Joris van der Haagenlaan met de ruim 120 jaar oude monumentale Zomereik, 2022. Foto Margreet Kraal.

Een aantal bungalows had wel een onderbouw, doordat een deel van het terrein werd uitgegraven en/of doordat de helling van het terrein benut kon worden. Onder enkele bungalows werd een garage gebouwd.

Ze bouwden een deel van de bestaande bungalow opnieuw op tot een ruime woonkamer en eetkeuken met een hoog plafond. De architect besteedde veel aandacht aan duurzaamheid. Zo is voor de afwerking van de buitenkant accoya (verduurzaamd coniferenhout) gebruikt, gefabriceerd door een Arnhems bedrijf dat via een bepaald bewerkingsproces het hout vochtwerend maakt. “We kiezen graag voor lokale bedrijven,” zegt Anique. “De keukeninrichting is door een Arnhemse meubelmaker gemaakt. Ik had als grap in de woonkamer een boomhut willen maken van een boom, die omgezaagd moest worden omdat deze in de fundamenten groeide. Geen haalbaar idee, ook omdat het hout eerst lange tijd zou moeten drogen. Nu hebben we op het dak een ‘uitkijkpost’, die we als studeerkamer gebruiken. Je komt er via een wenteltrap.”

“Het huis heeft zonnepanelen en is goed geïsoleerd. Een warmtepomp aanleggen zoals de buren gedaan hebben is niet mogelijk bij deze oude huizen, dat kan alleen als je helemaal nieuw bouwt, “ zegt Willem.

Amie de Kleermaeker-Peeze werd in 1963 geboren op nr. 24, dat haar ouders een paar jaar eerder gekocht hadden. “Ik had er een heerlijke jeugd. Ik speelde eigenlijk altijd buiten, veel in onze tuin of op straat. In het begin waren er voor mij weinig leeftijdgenoten, wel voor mijn oudere zussen. Dat vond ik jammer. Het was toen nog lang niet zo begroeid als nu. Vanuit onze tuin kon je zo het korenveld in lopen, daar maakten we allemaal gangetjes,” vertelt Amie. Dat de tuin vergroot werd, weet zij nog, omdat ze toen met haar vader een blauwceder plantte middenin het gazon. Nu woont ze sinds 2001 met haar eigen gezin een paar huizen verderop in de straat. “We kozen vooral voor de unieke plek. Het huis had lang te koop gestaan. In vijftig jaar was er niets aan gedaan en overal waren lekkages. We hebben het in verschillende fasen opgeknapt en uitgebreid. Van binnenuit heb je nu veel meer zicht op de tuin en het landschap. Zoals het nu is, vormen huis en tuin een eenheid.”

Veranderend straatbeeld

De Joris van der Haagenlaan hoort door de veranderde wijkindeling inmiddels niet meer bij de Gulden Bodem, maar bij de Hoogkamp. In de jaren ’90 kwam in de bocht van de noordelijke verbinding met de Bakenbergseweg een klein woonwagenkamp van vijf of zes wagens. Dit gebeurde in het kader van het landelijke spreidingsbeleid: geen grote regionale woonwagenkampen meer, maar kleine kampen in woonwijken om de integratie te bevorderen. Er was eerst veel weerstand tegen, maar de gevreesde overlast kwam er niet.

Er staan nu nog twee wagens, omgetoverd tot chaletjes. Door verruiming van de bouwvoorschriften was er vanaf de jaren ’60 al veel veranderd aan de bungalows. Dat was helemaal het geval toen in 2002 de hoogtebeperking verruimd werd naar 6 m. en het mogelijk werd om een verdieping op het huis te bouwen of zelfs de oorspronkelijke bungalow af te breken en een nieuw huis met een verdieping te bouwen. Maar nog steeds zie je alleen platte of licht hellende daken. Alleen op ons huis heeft de vorige eigenaar ‘in een onbewaakt ogenblik’ een puntdakje gezet. Anique Mangnus en Willem Vierdag kwamen in 2014 in de Joris van der Haagenlaan wonen. Willem woonde met zijn ouders in Schaarsbergen en later met zijn gezin een aantal jaren aan de Bakenbergseweg. Toen droomde hij er al van om in één van de bungalows te wonen, als hij door de laan fietste. Zijn vrouw moest er eerst nog aan wennen om geen verdieping te hebben, al heeft het huis wel een onderbouw.

Buurtcontact

De laatste jaren is de Joris van der Haagenlaan verjongd. Het is een gewilde buurt voor jonge gezinnen, die hun plek hebben gevonden tussen de oudere generatie bewoners. Je blijft hier zo lang mogelijk wonen. Samen met de bewoners van de huizen aan de Bakenbergseweg in de rug is er de buurtpreventieapp JorisBaken, waarmee we elkaar attent maken op alles wat met veiligheid te maken heeft. Voor de gezellige klets is er de Joris small talk app.

Jaarlijks is er in september een straatborrel. Vorig jaar weer voor het eerst na een onderbreking vanwege corona. En ook dit jaar is er al een datum geprikt. In vroeger tijden werd onder een oude eik recht gesproken of verzamelden de mensen zich daar voor een feest of belangrijke gebeurtenis. Zo hebben wij een feestelijke borrel onder ‘onze monumentale Zomereik’, die volgens het Arnhemse bomenboekje uit 1900 stamt.

Met dank aan Het Gelders Archief en het Erfgoedcentrum voor het beschikbaar stellen van materiaal en de straatbewoners voor hun medewerking. Bert Krikke schreef al eerder over de geschiedenis van de Gulden Bodem en het eerste Uitbreidingsplan. Zie Penseelstreek 82 (oktober 2017) en https://www.penseelstreek.nl/ wijkvereniging/geschiedenis-van-de-wijk.

21 | De Penseelstreek nr. 102
Bungalow Joris van der Haagenlaan 42 na de verbouwing. De buitenwand is van verduurzaamd coniferenhout (accoya). Foto Buro Bois Joris straatborrel onder de Zomereik, september 2021. Foto Marieke van Zwieten. Bungalows Joris van der Haagenlaan vanaf nr. 22 terugkijkend (± 1960). Op de achtergrond is de noodschool aan de Gerard Douweg te zien en de flats aan de Izaak Evertslaan. Dia Gelders Archief.
Vanaf de jaren ’60 werden de beperkende bouwvoorschriften voor bungalows verruimd
22 | De Penseelstreek nr. 102 illustratie animatieLOGO websites iconen c o mmun i cat i e i nfographic b oeken magazines h u i s s t i jl scanmij Kom eens langs voor een kop thee (of koffie) mauvestraat 13 / buiten kantooruren sickeszplein 5 / tijdens kantooruren www.dieparnhem.nl FRED MENSINK Machinale timmerwerkplaats ramen•deuren•kozijnen Door deelnemers beoordeeld met 8,5! Valeri Berns I Welke-studie-past-bij-mij.nl I Van Ruisdaelstraat 45 Arnhem I T 06 21429956 I E valeriberns@gmail.com Concreet, persoonlijk en doelgericht! Nu ook Profielkeuze advies! vergroten zelfinzicht a.h v gevalideerd gedragsassessment opstellen persoonlijke Studie Top 5 opstellen concreet studiekeuze ac�eplan actueel beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt 10% wijkkorting bij inlevering van deze advertentie!

Met filosofietser Jan Fossen langs de binnenrand van Nederland

Jan Fossen, voormalig redactielid van De Penseelstreek, schreef een luchtig boekje over fietsen, vol terloopse overpeinzingen en wijsheden. Op de fiets heb je tijd om na te denken, en het fietsen zelf voedt het denken. Vrij naar Nietzsche, een fervent wandelaar: ‘Als je spieren geen feestvieren, wordt het denken bloedeloos.’

Op 14 augustus 2019 gaf Jan Fossen (1963) met zijn linkervoet op de trapper zijn fiets een zetje, slingerde zijn rechterbeen over het zadel, trapte enkele keren en keek nog even achterom de Van Ruisdaelstraat in. Zijn spieren waren nog wat stram maar wisten dat ze aan het werk moesten en gaven zich al snel gewonnen. Net als zijn geest die onbekommerd gedachten ging produceren die door de wind werden meegenomen.

Zo begon Jan Fossen in zijn eentje aan een fietstocht langs de binnenrand van Nederland. Eerst langs de oostgrens naar het Noorden, vervolgens langs de Waddenzee, het IJsselmeer en de Noordzee naar Zeeuws-Vlaanderen, dan verder langs de Belgische grens naar Vaals en ten slotte langs de Duitse grens weer terug naar Arnhem. Soms fietste hij een week achter elkaar, soms één of een paar dagen.

Hoeveel kilometer hij precies heeft afgelegd, weet Jan niet, maar hij schat zo’n 3000 omdat hij om alle Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden fietste. Precieze afstanden vindt hij ook niet zo belangrijk. Zijn tocht was een prestatie, maar geen prestatietocht (en zeker geen prestigetocht wat veel wielrenners ervan maken). Jan: “De charme zit hem in het onderweg zijn, de vrijheid, de verrassingen, het dwalen, het meditatieve, de flow waarin je terechtkomt … Het leven is als fietsen. Om in balans te blijven moet je blijven bewegen, zei Einstein.”

mensen zeker stimuleren om dergelijke fysiek en mentaal heilzame fietstochten te gaan maken maar niet om zijn routes na te gaan rijden. “Het is beter je eigen taak te verrichten, hoe gebrekkig ook, dan die van een ander, hoe bekwaam ook”, citeert hij een Indiase wijsgeer.

‘Fietsen tegen de grens’ is Jan’s eerste boek voor een breder publiek maar niet zijn eerste boek. Jan is van huis uit gezondheidswetenschapper en verdient als zp’er (zelfstandig professional) de kost met de kwaliteitsontwikkeling van de gezondheidszorg. Zo verzorgde hij visitaties van medisch specialisten waarover hij een boek schreef en doet hij audits bij huisartsenpraktijken. Voor zijn eenmansbedrijf ‘Dokteranders Jan Fossen’ schrijft hij ook blogs. Tien jaar lang schreef hij artikelen voor De Penseelstreek. Vlak voor het verschijnen van zijn boek is hij naar Friesland verhuisd waar zijn vrouw Nelly vandaan komt.

Zijn boek is opgedeeld in dertig etappes, maar bevat alleen globale routeaanduidingen, geen gedetailleerde routekaartjes. Zijn zoon Eimert die op de kunstacademie zit, tekende de illustraties. Jan wil

Waarom nu een boek over fietsen en waarom dit boek? Jan: ”Ik hou van fietsen en van schrijven. Tijdens de vele fietstochten die ik gemaakt heb – naar Santiago de Compostella, langs de Rijn, Donau en Elbe, soms met anderen maar meestal alleen - waaiden er allerlei gedachten mijn hoofd binnen. Die wilde ik vasthouden, ging er dus aantekeningen van maken en erop reflecteren. Daarnaast hou ik van filosofie en filosoferen. Daarom heb ik bij de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) in Leusden een ‘René Gude week’ gevolgd over de denkbeelden van deze inmiddels overleden filosoof en voormalig Denker des Vaderlands en directeur van het ISVW. Later volgde ik daar de cursus ‘Maak je eigen boekproject’ om mijn idee voor een filosofisch getint boek over fietsen concreet gestalte te geven. Daar heb ik de opzet bedacht, de stijl zoals de ik-vorm en de tegenwoordige tijd en de verweving met filosofie. Terloops in korte uitweidingen, het fietsen moest centraal staan. Ik heb ook wat proefhoofdstukken geschreven en daar feedback op gekregen.”

23 | De Penseelstreek nr. 102 Schrijvers in de wijk
Henk Donkers Jan Fossen op de Waddenzeedijk bij Oude Bildtzijl (Friesland). Foto Mark Moed.
“Leven is als fietsen. Om in balans te blijven moet je blijven bewegen.”

Het boek is een mooie, afgewogen mengeling geworden van fietservaringen, observaties en overpeinzingen. De hoofdstukken zijn lekker kort, ze hebben een kapstok waardoor ze elkaar niet overlappen, de stijl is vloeiend en pittig, en de overpeinzingen zijn prikkelend omdat ze niet uitmonden in verhandelingen. Bij het lezen heb ik heel wat passages gemarkeerd. Bijvoorbeeld over het nut en de charme van het dwalen op de fiets en het laten dwalen van je gedachten. “Dwalen is loslaten, de vaste lasten laten voor wat ze zijn. Tijdens het fietsen tellen alleen de losse lasten. Dwalen staat voor vrijheid. Leven en denken zonder hier verwachtingen bij te hebben.”

Andere overpeinzingen gaan over de ongemakken onderweg (regen, stramme spieren, andere weggebruikers, pech) en het belang van een zekere onverstoorbaarheid. In het laatste schuilt volgens Jan het ultieme genot. Het ware genot is gematigd genot. Luxe is meer last dan lust. Het streven ernaar en het vasthouden ervan leiden alleen maar tot ongeluk en angst. En, maak je niet nodeloos druk om dingen die je toch niet kunt veranderen. Als je de dingen neemt zoals ze zijn, voel je misschien wel verdriet maar lijd je er niet onder. Een doordenkertje is dat je tijd kunt winnen door traag te fietsen. Het duurt langer waardoor alle uren diepte en lucht krijgen in plaats van dat ze worden gevuld tot ze barstensvol zitten. Door de tijd uit te rekken verdiep je de ruimte.

Ik ben zelf een fervent fietser en heb meer dan een meter fietsboeken. Dit boek is een welkome aanwinst omdat het anders is dan de bestaande fietsboeken. Jan: “Ik heb niet gekeken naar wat er was. Wilde niet per se iets anders maken. Ik wilde een eigen boek schrijven, waarbij het plezier van filosofietsen centraal staat.” Daar is hij in geslaagd.

Jan Fossen (2022), Fietsen tegen de grens. In 30 etappes langs de binnenrand van Nederland. Uitgeverij Noordboek. Prijs: 14,90.

Menno’s Challenge Elke dag een schilderij, een maand lang

Toen er ineens gaten vielen in zijn agenda stelde Menno Loos zichzelf een doel: een maand lang elke dag een schilderij maken. Hoe kwam hij daartoe en wat maakte hij zoal?

“Begin dit jaar had ik ineens veel tijd over. De nieuwe donorwet was na tien jaar lobbyen aangenomen, het boek dat ik er met journalist Ed van Eeden over schreef was af en de donorwet werkt. Daarnaast zat mijn werk voor de gemeenteraad erop na de laatste gemeenteraadsverkiezingen want ik stond op een niet-verkiesbare plaats op de lijst.

“Ik ben nogal een druk baasje. Hoe ging ik die tijd opvullen? En toen begon ik te schilderen. Al doende bedacht ik voor mezelf al snel een challenge. Ik legde mezelf op om één maand lang elke dag een schilderij te maken. Waarom? Geen idee. Maar ik wist wel dat, als ik elke dag iets af moest maken, ik veel kon leren. Want anders begin je met schilderen en ben je eindeloos met een doek bezig. Elke dag timmerde ik een nieuw frame, spande er canvas overheen, bedacht een onderwerp, schilderde het, hing het op en deelde het op social media.

“Ik fiets frank en vrij de grens over. Ik kleur buiten de lijntjes terwijl de afspraak is dat ik langs de binnenrand van Nederland zou fietsen. En hier begint het: ik begrens mijn eigen vrijheid. […] Misschien is het wel zo dat de grens mijn vrijheid juist mogelijk maakt. Geen vrijheid zonder grenzen.”

“Wat ik de meest bijzondere vind? Ik heb bijzondere frames gemaakt, voor schilderijen met een opening en met reliëf. Daardoor wordt een schilderij ook een beetje een sculptuur. Verder heb ik schilderijen voor in hoeken gemaakt ( ‘corner art’, noem ik dat) en voor op het plafond. Het leverde wel stress op om die dezelfde dag nog opgehangen te krijgen.

“Ik heb vroeger nooit geschilderd. Mijn moeder deed het wel evenals een tante. Na het overlijden van mijn moeder kreeg ik haar schilderspullen en verf. Voor mijn verjaardag gaf mijn vrouw een schildercursus van zes lessen cadeau bij Sophie Bekkering die onlangs in De Bakermat exposeerde. Na de eerste les ben ik aan mijn challenge begonnen. Het is me gelukt om in een maand dertig schilderijen te maken. Het huis hangt er vol mee. Ik heb zelfs al twee schilderijen verkocht.

“Ik merk dat, als ik aan het schilderen ben, alles vergeet. Dat heb ik niet vaak. Na de maand van de challenge ben ik doorgegaan met schilderen. Ik ga ook een vervolgcursus bij Sophie volgen. Ik wil met olie in plaats van acryl leren schilderen, kleuren mengen enzovoorts.”

24 | De Penseelstreek nr. 102
“Tijd winnen door traag te fietsen”

Menno Loos in zijn werkkamer/atelier. In zijn hand ‘When the money is gone’. Aan de muur van links naar rechts: ‘A new day # earth’, ‘Square’, in de hoek ‘Skyfall’ en op de gele bank ‘Comic’. Foto’s Henk Donkers

Voorbeelden van Menno’s ‘corner art’: ‘Skyfall’ (vrouw blaast ballon op die ontploft. Daarbij komen allerlei elementaire deeltjes vrij. Verwijzing naar de oerknal), ‘Kindergarten’ en ‘Colorful stone’ (‘Ligt jouw focus op het duistere midden of de kleurrijke lichte randen?’)

‘Poortwachters’ (‘We zien van bomen alleen het deel boven de grond. Wat er onder de grond zit is minstens zo belangrijk. Daarom de goudkleurige wortels.’)

‘Snake pit’ (Slangenkuil), zijn eerste schilderij (een verwijzing naar gemeenteraad?).

25 | De Penseelstreek nr. 102
Shade 2.0 (voor- en achterkant)

Buitentafel Anker

• duurzaam ontwerp

• thermisch verzinkt staal

• recyclebare toplagen

• gelimiteerde oplage

• genummerd en gesigneerd

• gepersonaliseerd met logo

• 220 cm - 300 cm - 360 cm

Centrum voor Mindfulness, Yoga & Bewustwording

t 06-30 39 33 05 e info@fvdsontwerp.nl i www.fvdsontwerp.nl

Voor volwassenen

• yoga (o.a.hatha, zwangerschapsyoga, 60+, herstelyoga)

• mindfulnesstrainingen

• hoogsensitiviteit

• workshops & trainingen bewustwording

Voor kinderen & jongeren

• yoga

• mindfulnesstrainingen

Schelmseweg 67 6816 PA Arnhem T 026 4431474 of 06 54310459 info@totaaltuin.nl www.totaaltuin.nl

Openingstijden: zaterdag 09.00-17.00 uur. Wilt u op andere dagen of liever ‘s avonds langskomen, geen probleem! Bel of mail gerust voor het maken van een afspraak.

26 | De Penseelstreek nr. 102
tuinonderhoud
tuinmaatwerk tuinaanleg
VOOR VITALITEIT EN EEN GEZONDE BALANS IN JE LEVEN!
WEES WELKOM VOOR EEN PROEFLES.
Gezondheidscentrum Gulden Hart | Bakenbergseweg 72 | 6814 MK Arnhem | www.mindfulnessinmotion.nl |
YOGA EN MINDFULNESS VOOR JONG EN OUD

Dag Joep

Tekst en foto: Olga Helmigh

Daar stond ik, bij de Vijfsprong op Landgoed Warnsborn, te rammelen met een bakje kattenbrokken. De regen begon steeds genadelozer naar beneden te plenzen. Behalve een regenjas, was ik niet gekleed op zoveel nattigheid: mijn joggingbroek plakte al vlug aan mijn koude benen en mijn verkleumde voeten sopten in mijn doorweekte sneakers. “Joepiiiee, waar ben je?!”, riep ik, tegen beter weten in. Zou mijn vermiste kat, al 11 jaar mijn trouwe maatje, hier ergens zitten? Ondertussen hoorde ik het onweer dichterbij komen.

Mijn buurvrouw had een half uur daarvoor haar hond uitgelaten op die plek, en meende Joep gespot te hebben. Ze had de flyer, met daarop zijn foto en omschrijving, goed onthouden. Op Nextdoor prijkt zijn lieve, beetje schele koppie ook al weken in de feed van buurtbewoners. Sinds hij op 1 september de voordeur, waarvan we niet doorhadden dat deze openstond, uitliep, trokken we alles uit de kast. Flyers, berichten op Nextdoor, aanbellen bij buren, posters ophangen in supermarkten, Eataliano (waarvoor dank!), op lantaarnpalen en afvalcontainers. Er volgden tips, die we stuk voor stuk natrokken. Maar helaas.

Het ligt niet aan de mensen in de buurt, want die blijken, zelfs nu nog, mee te zoeken en mee te leven. Vanuit allerlei hoeken uit de Gulden Bodem, Sterrenberg, Hoogkamp, en zelfs Alteveer en Lombok, krijg ik al wekenlang appjes, telefoontjes en aanspraak op straat. Ik woon nu twee jaar op de Bakenbergseweg, vanuit de Burgemeesterswijk, en ken al aardig wat mensen via de school van mijn kinderen, de kleutergym van mijn dochter en De Penseelstreek. Tegelijkertijd wist ik niet wie er vijf deuren verder woonde, of pal om de hoek. Maar sinds de verdwijning van Joep is dat anders.

Zo zie je dat de meeste tegenslagen tóch iets positiefs met zich meebrengen. Soms duurt het even voordat dit zichtbaar of merkbaar is, maar uiteindelijk zal het zich openbaren. In dit geval blijkt dat de meeste mensen inderdaad deugen en dat er meer leuke buren (én dierenliefhebbers) in ons rijtje wonen dan ik dacht. Bovendien ken ik nu alle buitenkatten in de buurt: rammelend met mijn bakje kreeg ik elke avond een stoet katten achter me aan. Zoals die ene dikke rooie met een kort staartje op de Jacob Marislaan, de jonge, schuchtere tweeling op de hoek van de Mauvestraat en de zwart-witte kater naast Eataliano. Lieve beestjes, maar geen Joep.

Terwijl er op een bliksemschicht meteen een knetterharde donder volgde, besefte ik dat ik midden in een bos stond. Geen wijze combinatie. Eenmaal weg van het open veld en de hoogste bomen, hurkte ik een stukje verderop door mijn knieën. Daar liet ik mijn tranen de vrije loop. Het gemis van een huisdier is niet voor iedereen te begrijpen en dat is prima. Maar het voelt wel degelijk als rouw en bovendien als onafgesloten door zijn vermissing. Die

onwetendheid knaagt. Heeft hij pijn? Lijdt hij? Zijn nierziekte geeft hem niet veel kans. Is hij al dood? Ligt hij ergens bij iemand op de bank? Misschien komt er toch nog een antwoord, hij is per slot van rekening gechipt. Maar misschien komen we er nooit meer achter.

Joep was mijn zwijgzame maatje, die me altijd begroette als ik thuiskwam, ’s avonds tegen me aan kwam liggen op de bank, in mijn buurt lag als ik thuiswerkte, lekker kon kroelen en flink kon stoeien met onze andere kat. Uiteindelijk is hij een dier en is de natuur nu eenmaal wreed, dat weet ik. Toch wil ik hem hierbij bedanken voor elf jaar kameraadschap. Je was de liefste, Joep. Het ga je goed, waar je ook bent.

(Mocht je menen Joep gezien te hebben, laat het me dan weten via olga.hendrikshelmigh@gmail.com)

27 | De Penseelstreek nr. 102 Column

Velperplein 11 (naast

Websites

Webshops

Webapplicaties

Studio Fermate Willemijn van Rijn

Pianolessen voor kinderen en volwassenen

Van Lawick van Pabststr. 5 6814 HA ARNHEM Willemijnvanrijn@gmail.com 026-3826221 | 06 23762033

www.willemijnvanrijn.nl

Samen beter verkopen

Van der Staaij

Ambachtelijke

Restauratie

Uw bent bij ons aan het juiste adres voor:

Glas in lood Glas in lood tussen isolatieglas Monumentale beglazing Isolatieglas voor stalen kozijnen Isolatieglas HR++

Dun isolatieglas 10 mm dik voor monumenten Spiegels - geslepen glas Douchewanden Nieuwe authentieke ramen Beschermende voorzetbeglazing

U vindt ons in het Oosterbeekse Koningsdal. Het adres is Utrechtseweg 172a (achter Glaskunstgalerie De Glorie), Oosterbeek.

www.vanderstaaij.nl

28 | De Penseelstreek nr. 102
MAKELAARS MAKELAARS NWWI
en blijven
de Mediamarkt) 026 - 750 2 750
Worden
www.openmakelaars.nl
“Vier verschillende expertises mixen tot één geweldig online eindresultaat. Daar gaan we iedere dag weer voor.” Milan Brouwer, eigenaar
Apps API Marketing BOOOM Digital Van Oldenbarneveldtstraat 120 6827 AN Arnhem booomdigital.nl hello@booomdigital.nl 026 202 23 54 advertentie_wijkkrant-de-penseelstreek_176 x 65,1.indd 1 18-03-2022 12:07

Kunst in De Bakemat

Beeldend kunstenaar

Trudy Koning:

Eind november moet de verbouwing van de grote zaal van wijkcentrum De Bakermat voltooid zijn. Trudy Koning uit de Burgemeesterswijk krijgt de eer van de eerste expositie in de vernieuwde zaal. Een kennismaking met de kunstenaar en haar werk(wijze).

Een selectie uit haar werk voor de expositie in De Bakermat heeft Trudy Koning (1958) nog niet gemaakt als ik haar eind augustus bezoek in haar beide ateliers. Het ene bevindt zich op de zolder van haar thuis in de Van Pallandtstraat, het andere in De Transformatie, het kunstenaarsverzamelgebouw aan de Van Oldenbarneveldstraat aan de rand van Het Broek. “Ik wil eerst zien hoe de Rembrandtzaal er na de verbouwing uitziet en daar mijn selectie op afstemmen. Ik heb grotere en kleinere schilderijen, en wil voorkomen dat de kleinere in het niet vallen in een grote zaal. Ik heb bovendien dit voorjaar een solotentoonstelling gehad in Huis Kernhem in Ede. Ik twijfel nog of schilderijen opnieuw tentoonstel en zo ja, welke. Ik wil geen doublure.”

Kleur

Zeker is dat het een kleurrijke tentoonstelling wordt. “Ik hou van felle kleuren en van niet voor de hand liggende kleurencombinaties”, zegt ze. Ze schildert veel bloemen, stillevens, portretten en landschappen (“de klassieke thema’s in de schilderkunst”). Gebruik van expressieve kleuren ligt daar wellicht

voor de hand, maar Koning houdt ervan daarin te overdrijven zonder erin door te schieten. Sombere stillevens en landschappen kom je niet tegen in haar werk. Zelfs verwelkte bloemen hebben kleur (zoals uitgebloeide zonnebloemen dat ook hebben bij Van Gogh), wel vaak in combinatie met bloemen in volle bloei.

Een tijd geleden maakte ze tientallen schilderingen op papier over conflicthaarden in de wereld zoals Afghanistan, Gaza, Soedan, Myanmar en Congo. Ze beeldt er gruwelijke taferelen op af, maar zelfs in die schilderingen zit kleur. De beelden komen daardoor extra hard bij je binnen. Zo heeft ze de met vlaggen bedekte doodskisten die door een erehaag van soldaten naar een gereedstaand Hercules-transportvliegtuig vervoerd worden voor repatriëring van de stoffelijke overschotten, knalrood (bloedrood?) geschilderd. Ook in een schildering van dode kinderen die op een rij liggen heeft ze veel kleur gebruikt, net als in een rij nog levende baby’s die aan hun lot zijn overgelaten (omdat hun Rohingyaouders zijn vermoord?). De kleuren vrolijken niet op, maar maken het sombere beeld intenser.

“Ik wil via het realistische iets abstracts laten ontstaan”
29 | De Penseelstreek nr. 102
Tekst en foto’s: Henk Donkers

Geen kleur (of bijna geen kleur) gebruikte Koning bij een serie aangrijpende zelfportretten die ze maakte na het overlijden van haar man in 2014. En als er bij hoge uitzondering kleur gebruikt wordt, is dat om de grauwheid van de portretten van de rouwende vrouw die ze in die tijd was, te versterken. Uit de zelfportretten stelde ze het boekje ROUW samen (zie kader). Nu ze het overlijden van haar man enigszins verwerkt heeft en een nieuwe relatie heeft, is ze begonnen aan een serie zelfportretten met een vrolijker uitstraling en meer kleur.

Eigen beeldtaal

Koning heeft een duidelijk eigen beeldtaal. Naast het uitbundige kleurgebruik en ongebruikelijke kleurencombinaties is dat haar losse, vlotte penseelstreek. Zelf spreekt ze van een “kwaststreek’.

Koning: “Een schilderij is voor mij een momentopname, een beeld dat ik in een flits voor me zie. Dat kan de schittering van een besneeuwde bergtop in een meer zijn, een krantenfoto die me raakt, een gelaatsuitdrukking, een lijnenspel, de bijzondere vorm van een potje, de transparantie van een stuk plastic, een vaas verwelkte amaryllissen die ik in een tafelkleed vouwde en waarin ik ineens een foetus zag …. Dat moment probeer ik te pakken, door het losjes te schilderen in een vlotte penseelstreek, met niet te veel details. Als ik het beeld te pakken denk te hebben, kom ik in een flow en krijg ik het beeld vrij snel op het doek. Soms verander ik er later nog wat aan en voeg ik nog wat toe, maar vaak ook niet. Dat gaat puur op gevoel.”

Een voorbeeld. In haar atelier hangt een landschap met een molen in de Achterhoek. Ze maakte er drie versies van. Aan de liggende versie voegde ze later een gele veeg toe die het schilderij een extra dimensie geeft. Koning: “Gister was ik in het Singer Museum in Laren om de nieuwe vleugel te bekijken waarin de privé-collectie van de familie Blokker is ondergebracht. Daar zag ik dat Jan Sluijters iets vergelijkbaars gedaan had. Het gaf me een tevreden gevoel dat ik dat gedaan had voordat ik het bij hem gezien had.”

Wie is Trudy Koning?

De vlotte kwaststreek past ook bij waar ze als kunstenaar naar op zoek is. Koning: “Ik wil niet exact iets naschilderen, maar neem het figuratieve wel altijd als vertrekpunt. Vandaaruit ga ik op zoek naar het abstracte. De grens tussen het realistische en het abstracte boeit me. Waar ontstaat abstractie? Daarnaar op zoek gaan vind ik een spannend avontuur. Het lukt me ook lang niet altijd. Af en toe maak ik drek. Dat moet kunnen. Als iets niet kan mislukken, is het niet spannend en kan er niets nieuws en verrassends ontstaan.”

Wanneer de expositie van werk Trudy Koning precies plaatsvindt is nog niet bekend. Dat hang af van de voltooiing van de verbouwing van de Rembrandtzaal. Misschien wordt de expositie nog dit jaar geopend, misschien volgend jaar.

Trudy Koning werd in 1958 geboren in Willemstad (Noord-Brabant) en voltooide op de kunstacademie in Kampen de opleiding ‘vrij tekenen en schilderen’. Later volgde ze bij Artez in Arnhem de lerarenopleiding tekenen en kunstgeschiedenis. Behalve kunstenaar is ze ook docent. Zo geeft ze rondleidingen en presentaties bij museum MORE in Gorssel, maakte ze een lesbrief voor kinderen (‘goed kijken, scherp tekenen’) en geeft ze workshops (‘portrettekenen met kwetsbare ouderen’). Kunstenaars die ze als geestverwanten ervaart zijn Marlene Dumas, Giorgio Morandi, Natasja Kensmil, Ellsworth Kelly en Georges Braque. Trudy Koning woont sinds 1989 in de Van Pallandtstraat. Ze heeft drie kinderen die inmiddels afgestudeerd zijn en elders wonen. Haar echtgenoot Jan Henk Algra overleed in 2014 na een kort ziekbed op 59-jarige leeftijd.

30 | De Penseelstreek nr. 102

ROUW

Na het overlijden van haar man tekende Trudy Koning tientallen zelfportretten. “Ze dwongen me aan het werk te blijven en naar mijn atelier te gaan”. Een selectie van 69 zelfportretten (“zich herhalende beelden met een rauwe ondertoon die verschillende stemmingen uitdrukken”) bundelde ze in het boekje ROUW onder het motto ‘Grief is the price we pay for love’. Koning: “Tekenen is een directe weergave van de ziel. Ik heb gelet op ritme, lijn, licht, donker, hard, zacht en spanning, en niet op het bereiken van een goed gelijkend portret. De dood van de ander is wreed. Er blijft een rauwe werkelijkheid over.” Het boekje is te koop voor 15 euro en te bestellen via trudygjkoning@gmail.com. Een deel van de zelfportretten is in te zien op https:// trudykoning.nl/mijn-boek/

Welkom in de wijk Een tas vol verrassingen

Jolanda van den Bosch

De afgelopen vijf jaar hebben veel nieuwe bewoners als welkomstgeschenk een tas vol verrassingen gekregen van De Penseelstreek. Mieke Breuning is de initiatiefneemster en de coördinator van het project. Waar kwam het idee vandaan? En hoe loopt het met de aanmeldingen?

Idee

“Ik ben er in 2018 mee begonnen”, vertelt Mieke Breuning bij haar thuis. “Een vriendin van mij deed iets dergelijks met twee buurtbewoners in een andere wijk in Arnhem en ik vond dat een heel leuk idee. Ik ging ermee naar het bestuur van de wijkvereniging en legde het plan voor. Het bestuur heeft bij de middenstand in de wijk gepolst of die mee wilde doen. Bakkerij Hilvers, restaurant Eataliano, kapper Dierking en wijnhandel Taks waren erg enthousiast en deden graag mee. Van elk van hen zit een verrassing in de tas. Van de tennisvereniging, de scouting, muziekvereniging De Eendracht en het jeugdorkest zit een folder in de tas. Ook is de nieuwste editie van De Penseelstreek in het tasje te vinden alsook een folder over de wijkvereniging en informatie over het buurtpreventieproject. Voor het welkomstgeschenk is een leuk tasje ontworpen. De middenstand sponsort de inhoud en het geheel wordt betaald door de wijkvereniging. De inhoud haal ik op bij de winkels.”

Verspreiding

Het oorspronkelijke plan was dat de straatcoördinator van de buurtpreventie in de gaten zou houden als er een nieuwe bewoner kwam, maar dit verliep niet helemaal soepel. Uit de ene straat kwamen regelmatig aanmeldingen en uit een andere straat of buurt helemaal geen. Het werd menigmaal onder de aandacht gebracht met een reminder in De Penseelstreek, maar het werkt volgens Mieke niet optimaal. “Ik stuur af en toe een e-mail naar de redactie om er

weer aandacht aan te schenken. Ook heeft de wijkvereniging flyers gemaakt. En als ik zie dat er ergens flink verbouwd wordt, stop ik een flyer in de bus. Dan kunnen de naaste buren de nieuwe wijkbewoner aanmelden voor een welkomsttasje. Als een nieuwe bewoner dan zo’n tasje krijgt, is die vaak verrast. Ze vinden het een heel leuk initiatief van de wijkvereniging. Het is voor de nieuwe wijkbewoner ook leuk om te weten welke winkels er zijn in de buurt en wat voor activiteiten er zoal georganiseerd worden.”

Herhaalde oproep

Mieke vertelt dat er in de afgelopen vijf jaar 120 welkomsttasjes zijn uitgedeeld. Dat is niet echt veel voor zo’n periode, want het aantal bewoners dat hier is komen wonen is veel groter. Dat is jammer, vindt Mieke, want nieuwe bewoners nemen de tasjes met plezier in ontvangst. Daarom nogmaals een oproep: zie je ergens in de wijk een verhuiswagen staan, of een bordje in de tuin dat een huis verkocht is of een bouwcontainer bij een huis, stuur dan een mail naar: welkom@ penseelstreek.nl. Vergeet niet het adres en eventueel de naam te vermelden van de nieuwe bewoner(s) voor wie een welkomsttas gevuld en afgeleverd kan worden. En… als een buurtgenoot u niet aanmeldt en u wilt als nieuwe bewoner toch graag zo’n welkomstasje, dan kunt u ook uzelf aanmelden via bovenstaand e-mailadres.

Kent u een nieuwe bewoner of bent u er zelf een: meld u aan voor een welkomsttas via welkom@penseelstreek.nl

31 | De Penseelstreek nr. 102
Welkomsttas met inhoud. Foto’s: Mieke Breuning Na ROUW maakte Trudy Koning een serie nieuwe zelfportretten onder de titel KLEUR

Molenaarsvrouw tegen wil en dank

Annie van Silfhout (89) over haar haat-liefdeverhouding met de Witte Watermolen

Annie van Silfhout bij ‘haar’ watermolen. Foto Henk Donkers

De Witte Watermolen in Sonsbeek is een van de iconen van Arnhem en van ons deel van de stad. Hij is de laatste van de tien watermolens die ooit langs de Sint Jansbeek stonden. Het had weinig gescheeld of ook deze molen was afgebroken. Dankzij drie generaties Van Silfhout bleef hij draaien. Dat ging niet van een leien dakje en veel waardering kregen ze er niet voor.

Annie van Silfhout woont al bijna 65 jaar in de Witte

Watermolen en hoopt in februari volgend jaar 90 te worden. Annie en haar in 2001 overleden man Piet hebben een haatliefde-verhouding met de watermolen ontwikkeld. Annie: “Een week voor zijn dood zei Piet tegen mij: ‘Annie, wat heb ik een spijt! We hadden hier weg moeten gaan.’ De molen heeft ons veel offers gekost en weinig opgeleverd, en toch konden we hem niet loslaten en er afscheid van nemen. Piet was een ‘molenaar tegen wil en dank’. Hij heeft de molen –met enkele onderbrekingen – zestig jaar draaiende gehouden en er 74 jaar in gewoond.”

32 | De Penseelstreek nr. 102 Geschiedenis
Henk Donkers Bakkerij Hetterscheidt aan de Klarendalseweg in 1910. Niet bekend is of Aard van Silfhout hier op staat. Hij werkte er toen nog wel.

Bakkersknecht

De Van Silfhouts kregen de watermolen in 1900 in handen. In die tijd was de molen vervallen en buiten bedrijf. Molen, woonhuis en schuur stonden op de nominatie om afgebroken te worden. Het geheel stond al vijf jaar leeg en was inmiddels onbewoonbaar. Maar in tegenstelling tot andere watermolens werd hij niet gesloopt, dankzij Aard van Silfhout, Piet’s vader. Wel was stroomopwaarts de begijnenmolen destijds nog in bedrijf. Aard was sinds 1894 bakkersknecht bij bakker Hetterscheidt aan de Klarendalseweg en had tijdens wandelingen naar Sonsbeek zijn oog laten vallen op de watermolen. Aard kwam uit groot

Groesbeeks gezin waarvan er twee molenaar waren geworden. Zijn vader Otto was tuinman op het landgoed van een baron. Aard haalde zijn vader over naar Arnhem te komen en samen met hem de watermolen weer in bedrijf te nemen. Die was eigendom van de gemeente en Otto kon hem pachten, inclusief het woonhuis, de grote schuur en een flinke moestuin. Behalve graan malen verbouwde hij groenten en hield hij enkele koeien die hij liet grazen op de weiden van Sonsbeek, net als de stadsboeren uit Sint Marten en Klarendal. Zo kon hij zijn gezin onderhouden. De kneepjes van het molenaarsvak leerde Otto waarschijnlijk van zijn zonen Steven en Johannes die elders molenaar waren.

De Witte Watermolen omstreeks 1904 nadat Otto van Silfhout de molen weer in bedrijf genomen had. Aan het vee in de schuur en de hooiberg (links) is te zien dat Otto naast de molen de boerderij als nevenbedrijfje had. De hooiberg moest op last van de politie afgebroken worden omdat er te veel landlopers (zoals zwervers en daklozen toen genoemd werden) in sliepen. Foto is ingekleurd.

Molenaar vanaf zijn tiende

Toen Otto in 1913 op 76-jarige leeftijd overleed, nam zoon Aard het bedrijf over. Annie: “Aard woonde er met zijn ongetrouwde zus. In 1925 trouwde hij op zijn 48e met Claartje van Dam. Zijn zus moest toen het huis uit. Aard en Claartje kregen drie zonen en drie dochters. Bij de geboorte van de oudste, Otto, ging er wat mis. Hij bleek doof en ging later naar een dovenschool in Rotterdam. Mijn latere man Piet was het tweede kind. Omdat Aard al op leeftijd was, slecht tegen het stof in de molen kon en astma had, moest Piet van kinds af aan meehelpen. Voor hij naar school ging moest hij de koeien melken en na school de moestuin begieten met water uit de beek. En vanaf zijn tiende werkte hij mee in de watermolen waar ook nog twee knechten werkten. In de jaren ’30 nam Claartje haar vader en moeder ook nog in huis, wat heel gewoon was in die tijd. Maar Piet werd de dupe van de situatie. Hij had niet eens een eigen slaapkamer meer en moest maar zien waar hij sliep. Zijn moeder was – zacht gezegd – geen gemakkelijk mens. Dat heb ik later zelf ook ervaren.”

33 | De Penseelstreek nr. 102
Advertentie in de Arnhemsche Courant van 22 maart 1924 1934 Verkoop van ochtendvoer voor kippen.

Oorlog

De oorlogstijd was hectisch, zo vertelde Piet later aan Annie. De Duitsers lieten hun graan in de watermolen malen en vorderden de schuur als stalling. Dat optreden van de bezetter tastte de naam van de familie aan. Onterecht volgens Annie: “Want in het geniep maalden ze ook voor mensen die een zak graan hadden weten te bemachtigen. En in de schuur zat een zigeunerfamilie met tien kinderen ondergedoken in een woonwagen die verstopt was achter een muur van strobalen. Toen er een kind vluchtte en daarna terugkwam, werd het te gevaarlijk en is de familie vertrokken. Aard en Piet zijn ook nog een keer opgepakt omdat ze graan gemalen hadden dat gestolen bleek te zijn.”

Vanuit de chique Burgemeesterswijk werd enigszins neergekeken op de Van Silfhouts en hun bedoeninkje. Maar in de oorlog veranderde dat volgens Annie: “Toen raakten ze ineens in tel omdat ze groenten, graan en melk hadden. Ze hadden het moeilijk in de oorlog, maar niet qua inkomsten.”

Tijdens de Slag om Arnhem in september ’44 vorderde het Rode Kruis hun paard en wagen voor het vervoer van gewonden. Dat gebeurde op het moment dat er net voer voor de paarden was aangekomen van Wessanen, de meelfabriek. Het Rode Kruis wilde dat Aard en Piet dat voer aan hen afstonden omdat ze veel paarden hadden voor het gewondenvervoer. De Van Silfhouts deden dat in goed vertrouwen. Na de oorlog kregen ze echter een rekening van 1500 gulden van Wessanen. Ze wilden dat bedrag declareren bij het Rode Kruis maar kregen niets omdat ze geen bonnetje hadden. Wessanen vroeg daarop als schuldeiser faillissement aan voor de watermolen. Doordat Aard het bedrijf op naam zette van Piet, die net 21 was geworden, kon Piet 1.500 gulden lenen en Wessanen betalen. “Piet was altijd te goed van vertrouwen”, herhaalt Annie, “Hij kon zich niet voorstellen dat mensen hem zouden bedonderen.” Piet leende het geld van de heer G. Glasser, een meubelmaker in De la Reijstraat met wie hij bevriend was. Die had een zwak voor de watermolen, want hij koesterde het schilderij dat hij ervan in zijn woonkamer had hangen.

Na de verloren Slag om Arnhem mochten de Van Silfhouts nog even blijven van de Duitsers maar een maand later moesten ze alsnog evacueren. Omdat het Openluchtmuseum vol zat met evacuees, gingen ze naar Schaarsbergen. Toen ze in ’45 terugkwamen was de molen van binnen vernield omdat de Duitsers er stroom hadden willen opwekken. Annie: “Ze moesten het binnenwerk zelf en op eigen kosten herstellen. Het gebouw was gepacht van de gemeente maar het molenwerk was van hen. In het Openluchtmuseum hebben ze een bijna passend binnenrad gevonden waarmee ze de molen weer enkele jaren konden laten draaien.”

De constructie rondom de molen was echter zo gammel geworden dat ze rond 1950 de molen niet echt meer durfden te gebruiken. Annie: “Piet durfde de molenstenen, die zo’n 1000 kilo wegen, niet meer te lichten om ze aan te scherpen. De draagbalken waren daarvoor niet stevig genoeg. Pas na de grote restauratie van 1965-1968 kon hij weer echt gaan draaien.”

Zangvereniging

Het verhaal over de watermolen tot nog toe heeft Annie van horen zeggen, zij het uit de eerste hand. In 1950 raakte ze er zelf bij betrokken toen ze Piet leerde kennen. Annie: “We zaten allebei bij zangvereniging ‘De Vrije Stem’. Iedereen was lid van de SDAP, de voorloper van de PvdA. We zongen voornamelijk klassieke muziek, maar ook strijdliederen. Eens per jaar gingen we

daarmee de straat op. Ook gaven we concerten met Het Gelders Orkest.”

Het was een moeilijke tijd voor Annie. “Ik was pas 16 toen mijn vader ineens overleed aan een hartinfarct. Hij was 48. Voor de oorlog had hij een fabriekje voor bandages en korsetten. Door gebrek aan grondstoffen moest hij daar mee stoppen, maar na 1948 pakte hij dat weer op. Een half jaar later overleed hij echter en kwam ons gezin zonder inkomsten te zitten. Met mijn broer die weg mocht bij de marine hebben we de zaak weer op poten gezet in de Van der Helllaan waar we toen woonden. In 1951 verloofde ik me met Piet en in 1954 zijn we getrouwd. In het Duivelshuis, ik droeg een tweedehands trouwjurk. De bruiloft vierden we thuis. Omdat mijn moeder hertrouwde en ergens anders ging wonen, konden wij in de benedenverdieping van de Van der Helllaan gaan wonen.”

Naar de watermolen

In 1957 overleed Piets vader Aard en besloot Piet naar de watermolen te verhuizen. De gemeente had de molenaarswoning waarvan het achterhuis onbewoonbaar was wat opgeknapt. Annie: “Het was dus logisch om daar te gaan wonen. Maar ik heb niet stilgestaan bij de gevolgen. Er kwam een herverdeling van de vertrekken, iedereen moest inschikken, wie er het langst woonde kreeg de beste kamers, veel privé hadden we niet, en alles was zeer gehorig. En er gebeurde natuurlijk meer dan alleen maar thee drinken… Ik voelde me er niet welkom. Piets vader had me al eens verweten dat ik Piet van zijn werk hield. En met mijn schoonmoeder kon ik ook al niet opschieten. Het was bovendien geen vetpot. De molen bracht weinig op want steeds meer boeren en handelaren lieten hun graan in fabrieken malen. Bakkers stelden ook steeds hogere eisen omdat ze verschillende soorten brood gingen bakken. Molenaar Gunnewick uit Vragender bij Lichtenvoorde in de Achterhoek met een grote windmolen, die nog steeds draait, heeft onze molen mee overeind gehouden omdat hij een deel van zijn graan bij ons liet malen. De kosten van de koeien (weiland pachten, dierenarts) wogen niet op tegen de melkopbrengsten. De koeien moesten weg en daar kreeg ik de schuld van. We zochten nieuwe manieren om wat bij te verdienen. We openden een terrasje en in de zomer een pension. Als er gasten kwamen gingen wij in een huisje op het erf wonen. Piet nam er allerlei baantjes bij. Hij ging werken bij andere molenaars en bij Veltman, een handelaar in butagas. Zo hielden we het hoofd boven water met onze drie kinderen.”

34 | De Penseelstreek nr. 102
1965. Molenschuur in vervallen staat vlak vóór de restauratie.

1965 Molenschuur tijdens de restauratie.

Restauratie

Omdat de molen, het woonhuis en de schuur zowat op omvallen stonden besloot de gemeente in 1965 de hele boel te restaureren. De restauratie duurde enkele jaren, onder andere door geldgebrek, want de begrote 187.000 gulden waren volstrekt ontoereikend. De Van Silfhouts werden tijdelijk ondergebracht in de Begijnenmolen (waarin nu het Nederlands Watermuseum gehuisvest is). In 1968 konden ze eindelijk terug naar De Witte Watermolen. Annie: “Door de slechte verhouding met mijn schoonmoeder had ik daar niet veel trek in. ‘Zij eruit of ik eruit’, zei ik tegen Piet. Voordat we erin trokken heeft Piet buiten hun medeweten alle deuren tussen het voor- en achterhuis dichtgemaakt. Moeder en de twee broers van Piet woonden in het voorhuis, wij met onze kinderen in het achterhuis. Maar we hadden één gas-, water- en elektriciteitsmeter. In 1980 overleed mijn schoonmoeder, hier in het voorhuis. Op haar sterfbed vroeg ze aan Piet of ik nog even wilde komen. Ze had het altijd nog een keer goed willen maken met mij. Maar daar had ik op dat moment geen zin meer in. Daar had ze tijd genoeg voor gehad.”

whiskyvaten maakte hij bloembakken. Hij liet oude meubels uit het buitenland komen. Die werden uit elkaar gehaald voordat ze op transport gingen. Dan hoefde je geen invoerrechten te betalen. Ze werden bestempeld als brandhout. Piet zette die meubels hier weer in elkaar en knapte ze op. De antiekhandel liep goed en hij verdiende aardig. Ondertussen hield hij de molen halve dagen draaiende. Ik ging parttime werken in de kantine van de LTS aan de Vijverlaan. Dat heb ik 22 jaar gedaan.”

Halve dagen open

De Van Silfhouts mochten na de restauratie terugkeren naar de watermolen op voorwaarde dat deze halve dagen voor bezoekers open en in bedrijf zou blijven. Annie: “Maar er was geen cent mee te verdienen. De bakkers verdwenen als klant. Piets vader was ver voor de oorlog naast broodmeel al mengvoer voor dieren gaan verkopen. Hij stond bekend om zijn ochtendmeel voor kippen. Daarvoor mengde hij verschillende soorten graan. Kippen zouden daardoor meer eieren leggen. Na de oorlog probeerde Piet dat voort te zetten, maar dat lukte niet meer. Zijn klanten, vooral stadsboeren in Sint Marten en Klarendal, hielden ermee op, daartoe aangezet door de gemeente die geen mestvaalten meer duldde in de stad. De stadsboeren konden dus geen koeien, varkens en kippen meer houden. Tot overmaat van ramp verloor Piet ook zijn parttime baan bij butagashandelaar Veltman. De handel in flessengas liep niet meer omdat iedereen overschakelde op aardgas. Piet verzon van alles om toch wat geld te verdienen. In de schuur begon hij een antiekhandel en timmerwerkplaats nadat hij ook een tijdje gebruikt was als autostalling. Van oude

Bezoekerscentrum

In 1981 werden de Van Silfhouts geconfronteerd met een nieuwe ontwikkeling. De gemeente kreeg ter gelegenheid van haar 750-jarig bestaan als cadeau 200.000 gulden uit rentefondsen van vier oude Arnhemse instellingen voor liefdadigheid. Daarmee wilde de gemeente de molenschuur ombouwen tot het eerste stedelijke bezoekerscentrum in Nederland. Annie: “Dat vonden we een duivels plan. Het betekende dat wij de schuur moesten ontruimen. Daar waren we helemaal niet in gekend. Want wat was het geval? We pachtten het erf van de gemeente. Daarvoor moest Piet elk jaar zijn handtekening onder een contractje zetten. Dat deed hij routinematig. Maar hij had niet gezien dat er in de voorwaarden wat veranderd was, namelijk dat we de molenschuur zouden afstaan. Dat hadden ze tevoren niet gezegd. Ik vind het nog steeds schandalig. We zijn er letterlijk ingeluisd. De schuur was onze belangrijkste bron van inkomsten. Daar zouden wij niet zomaar afstand van doen. We hebben een advocaat in de arm genomen, maar de komst van het bezoekerscentrum hebben we niet kunnen voorkomen.”

35 | De Penseelstreek nr. 102
“Op haar sterfbed vroeg Piets moeder of ik nog even bij haar wilde komen. Ze wilde wat goed maken. Maar daar had ik geen zin in.”
1980 Antiekhandel van Piet van Silfhout in de molenschuur. Op de achtergrond (in het licht) de huizen langs de Zijpendaalseweg. 1981 Piet van Silfhout tussen zijn antiek in de molenschuur.

UITVAARTVERZORGING

Sinds

Telefoon 026 333 30 29

info@mijnhartuitvaartverzorging.nl www.mijnhartuitvaartverzorging.nl

Met plezier leren pianospelen ?

Kom eens kijken bij

de pianoles

lespraktijk van Lenette Tuijtel Arnhem-Noord

- ervaren docente- werken aan goede basis

- voor jong en wat ouder

T 06 44096498 E lenettetuijtel@upcmail.nl

http://members.upc.nl /l.tuijtel/

Wijnkoperij Henri Bloem

Amsterdamseweg 126, 6814 GJ Arnhem

Tel.: 026 – 4455220

E-mail: arnhem@henribloem.nl

Zie voor aanbiedingen: www.henribloem.nl

36 | De Penseelstreek nr. 102
1911 verzorgen wij uitvaarten in Arnhem en omstreken

De gemeente wist volgens Annie niet wat ze aan moest met de Van Silfhouts. De directeur van de dienst Gemeentereiniging bedacht een functie voor Piet. Annie: “Hij zou het salaris van een vuilnisman krijgen! Uiteindelijk heeft Joop Morsink, het hoofd van de afdeling Waterhuishouding, ervoor gezorgd dat Piet een behoorlijk salaris kreeg. Hij kwam op de loonlijst van de plantsoenendienst. Gelukkig vond hij snel zijn draai als molenaar en huisbeheerder.”

Piet hield de molen in bedrijf tot 1997. Sindsdien draait hij op vrijwilligers. In 2001 overleed Piet op 74-jarige leeftijd.

veel met ons laten sollen, op het gemeentehuis liet men zich nogal eens laatdunkend uit over ons, alsof we armoedzaaiers waren. Maar die keer hebben we het slim gespeeld.”

Tegen de deurpost hangt nog altijd een inmiddels roestig emaillen naamplaatje P. v. Silfhout. Ze denkt nog vaak aan wat Piet vlak voor zijn dood tegen haar zei: “Annie, wat heb ik een spijt. We hadden hier weg moeten gaan.” Aan hoe verantwoordelijk Piet zich voelde voor de molen. Aan hoe hij er dag en nacht mee bezig was. Aan hoe zij er aan vastzaten maar er niet van konden leven. Aan Piet als ‘molenaar tegen wil en dank’. Aan hun haat-liefdeverhouding met de molen.

1985. Gerestaureerde molenschuur met daarin het eerste stedelijke Bezoekerscentrum van Nederland (geopend door staatssecretaris Ploeg van landbouw, afkomstig uit Arnhem) en een VVV-servicepost. Eerder was geopperd er een jeugdsociëteit in te huisvesten. Van Silfhout wilde een herberg of pannenkoekenrestaurant.

Intussen woont ze er zelf al bijna 65 jaar. Ze komt dagelijks in het Bezoekerscentrum, verricht er hand-en-spandiensten en komt in actie als het alarm afgaat. Door de kleine raampjes van haar huiskamer heeft ze een van de mooiste uitzichten van Arnhem: over de Sonsbeekweide en de Sint-Jansbeek met de fraaie huizenrij langs de Sonsbeekweg op de achtergrond. En het gebonk van de watermolen? Daar is ze zo aan gewend dat ze het alleen hoort als hij níet draait. Met dank aan Ad Habets en Benno Landsheer voor informatie en beeldmateriaal

De Witte Watermolen

Piet en Annie van Silfhout voor hun watermolen. Jaar foto onbekend, maar ergens in de jaren 1980.

Gebonk

Na Piets overlijden bleef Annie in het achterhuis wonen. Toen de gemeente een stukje grond tussen schuur en molengang wilde hebben om een pad aan te leggen, bedachten Annie en haar zoon Dickie dat ze het stukje wel wilde afstaan in ruil voor een levenslang huurrecht op het achterhuis van de molen, en wel voor 250 euro huur per maand inclusief servicekosten. De gemeente ging akkoord. Daar plukt ze nu de vruchten van. Ze heeft alleen AOW, maar haar vaste kosten zijn laag. Van de gestegen gasprijs merkt ze niets. Ze is nog steeds trots op de deal: “We hebben te

De Witte Watermolen is de enige nog werkende watermolen in Arnhem. Hij was de vijfde in een rij van tien in de Sint Jansbeek. De bovenste, een papiermolen, lag in een dam waar nu de Parkweg overheen loopt. De laagste, gesticht door wapensmeden (‘klingmaekers’), lag bij de Rijn. De Witte Watermolen is rond 1480 gebouwd in opdracht van de Benediktijnen van Prüm. Terwijl de meeste molens in de 19e eeuw buiten gebruik werden gesteld door de opkomst van de stoommachine, bleef de Witte Watermolen doormalen, zij het met onderbrekingen. Wie de molenaars (tegenwoordig vrijwilligers) aan het werk wil zien en de grote houten raderen wil zien draaien, kan er terecht op dinsdag en woensdag van 10.00 tot 16.00 uur en op zondag van 12.00 tot 16.00 uur. In de Molenschuur zijn allerlei bak- en meelproducten te koop.

37 | De Penseelstreek nr. 102
Foto Henk Donkers
38 | De Penseelstreek nr. 102 Catering met Passie! Voor borrel, bedrijfsfeest of teamuitje www.kookkunsten.com | 06-14595558 Speciale momenten verdienen speciale bloemen Oremusplein 4, 6815 DN Arnhem, T 026 3517148 bestel@flowbloemisten.nl Kijk ook eens op www.flowbloemisten.nl als u een mooi boeket wilt laten bezorgen

Sporten in de wijk met Monique & Monique

De

Onze wijkgenoten Monique Barentsen en Monique de Goede hebben drie jaar geleden een eigen sportgroep opgericht. Daarmee sporten ze wekelijks, zowel binnen als buiten. Hoe zijn ze daartoe gekomen en wat doen ze zoal?

Op een zonnige dinsdagmorgen ga ik op bezoek bij twee sportieve vrouwen, Monique de Goede (66) en Monique Barentsen (64). De ene woont in de Burgemeesterswijk, de andere in de Gulden Bodem. Ze vertellen enthousiast over de sportgroep die ze samen hebben opgezet en waaraan ze elke donderdagavond sportles geven. De deelnemers, naast vrouwen ook mannen (al zijn de laatsten in de minderheid), zijn boven de 50 jaar.

Monique Barentsen: “We zijn zelf vijf jaar geleden samen begonnen bij bewegen voor 50+’ers. Dit ging uit van ‘Gelders Sportplezier’. De lessen werden gegeven door Annelies van Gelder en Jordy Soer in de sportzaal in de Bauerstraat. Na twee jaar hielden Annelies en Jordy er echter mee op, omdat hun eigen sportschool steeds beter ging lopen en ze geen tijd meer hadden voor de sportlessen aan de Bauerstraat. Dat vonden we heel erg jammer, voornamelijk omdat we een hechte en fijne groep vormden, en het sporten leuk was. De meeste mensen komen uit de wijk of er niet ver vandaan. We hebben toen aan iedereen gevraagd of ze door wilden gaan met het sporten en allemaal waren ze daar enthousiast over. Zo is besloten om de sportgroep voort te zetten. Via Sportbedrijf Arnhem konden we op particuliere basis de zaal huren.”

Voorbereiding

Monique Barentsen en Monique de Goede hebben allebei ervaring in het geven van sportlessen. Monique de Goede heeft een onderwijsbevoegdheid met als specialisatie ‘sport en lichamelijke opvoeding’.

Beiden zijn heel creatief bij de invulling van de lessen. Monique de Goede: “We komen elke week bij elkaar, via internet en allerlei boekjes komen we op nieuwe ideeën, we brengen in wat leuk zou kunnen zijn en gaan dan sparren. Monique Barentsen zet de lessen op papier en ik vul haar aan. Het is een wisselwerking, we houden van afwisseling.”

Uitvoering

Monique: “Elke les bestaat uit drie delen. We beginnen met inlopen, daarna doen we krachtoefeningen en werken we aan onze conditie en we sluiten de les af met een half uur spel. Dat kan handbal, slagbal,

voetbal of tennis zijn, maar we doen ook oude spelen zoals ‘Annemaria koekoek’ (een ren- en stilsta-groepsspel dat over de hele wereld gespeeld wordt JvdB).”

Corona

Monique en Monique vertellen dat ze in coronatijd mogelijkheden hebben gezocht om toch te bewegen. Ze hebben toen in de parken en bossen rondom de wijken wandelingen gemaakt met daar tussendoor allerlei bewegingsoefeningen. Tijdens deze wandelingen merkte de groep hoe fijn het is om buiten te sporten. Toen is het idee ontstaan is om in de zomermaanden niet binnen in de zaal maar buiten op het veld te gaan sporten. Meestal doen ze dat op het ‘Stierenveld’ onder aan de Nicolaas Maesstraat naast de Montessorischool. Soms ook op het grasveld bij het koetshuis in Park Gulden Bodem.

Motto

Het motto van Monique & Monique is ‘bewegen met plezier’. “Het is belangrijk om fijn te kunnen sporten. Iedereen kan meedoen op zijn eigen niveau en het maakt niet uit of je nou wel of niet goed bent. Als je het maar met plezier doet. Dat is wat deze groep bindt. Naast het sporten hebben de deelnemers sociale contacten opgebouwd. Er is een grote vaste kern die met elkaar sport. Er is weinig verloop en de groep is hecht. Het is leuk om te ontdekken dat de mensen ook buiten het sporten onderling contact hebben.”

Eigen clubje?

De groep bestaat doorgaans uit een stuk of 12 of 13 deelnemers. Monique de Goede: “Dat is het maximum. Vanwege de grootte van de sportzaal is er weinig ruimte voor meer mensen.”

Monique Barentsen; “Als mensen door ons verhaal ook enthousiast geworden zijn om samen te sporten kunnen ze altijd een eigen sportgroep beginnen. Voor de huurprijs van de sportzaal (€ 14,55 per uur voor particulieren) hoef je het niet te laten. In de zaal zijn genoeg attributen waar je gebruik van mag maken zoals ballen, hoepels en matten. Zo kun je met weinig geld en middelen plezier hebben in samen sporten en bewegen.”

sportgroep van Monique en Monique op het grasveld bij het koetshuis in Park Gulden Bodem. Foto Henk Donkers Jolanda van den Bosch.

Amber schrijft avontuurlijk kinderboek over de bergen:

Een kinderboek bomvol avontuur en bewondering voor de natuur: wijkgenoot Amber JansenSchijvens schreef ‘Het grote bergavontuur van Hans en Bruno’ uit liefde voor de bergen, fijne vakanties in Zuid-Tirol en respect voor de boerentraditie ‘Almabtrieb’. “Ik hoop dat het boek kinderen meeneemt op reis. Zowel door de bergen als hun voorstellingsvermogen.”

In Ambers debuut daalt de Tiroolse bergman Hans samen met zijn trouwe hond Bruno en kudde koeien af naar het dorp, om de koeien warm en goed gevoed op stal te zetten voor de wintermaanden. Op de weiden hoog in de bergen, waar ze de hele lente en zomer verblijven, zijn dan te koud en kaal om te leven. Nu is zo’n afdaling niet zonder gevaar, zo leren we in ‘Het grote bergavontuur van Hans en Bruno’. “Vandaar dat de boeren en hun koeien tijdens de Almabtrieb vreugdevol worden onthaald in hun dorp”, vertelt Amber. “De inwoners vieren dat de koeien het seizoen op de alm en hun afdaling goed hebben doorstaan. De koeien worden versierd en dorpsbewoners zijn traditioneel gekleed. Er wordt een feest van dankbaarheid en waardering gevierd. Deze traditie vind ik zo mooi, dat ik die als uitgangspunt voor mijn boek heb genomen.”

Daarnaast speelt Ambers liefde voor de outdoor een grote rol. “Als kind ben ik veel in de bergen op vakantie geweest. Daar voelde ik me gelukkig.” De echte passie voor de bergen kwam toen ze een relatie kreeg met haar man Freek. “Hij nam mij op sleeptouw naar Zuid-Tirol en ik raakte op slag verliefd op de streek. Daar heerst de gezelligheid van Oostenrijk en de heerlijke eetcultuur van Italië. De natuur is er prachtig en de mensen zijn vriendelijk.” Bovendien kun je er in elk seizoen naartoe. “In de winter kun je er skiën en in de zomer wandelen. Er zijn veel zonuren en de wijnen uit de regio zijn uitstekend.” Van dat laatste heeft Amber verstand: ze is marketing- en communicatiemedewerker bij een wijnhandel. “Ja, daar zitten voordelen aan”, lacht ze.

40 | De Penseelstreek nr. 102 Schrijvers in de wijk
“Het boek dat ik zocht, heb ik zelf geschreven.”
Foto’s Amber Jansen-Schijvens Amber met haar hond Charly die model stond voor Bruno. Olga Helmigh

Sindsdien gaan Amber en Freek elk jaar naar Zuid-Tirol op vakantie. Eerst met z’n tweetjes, dan met hond Charly en vervolgens ook met hun dochter Sophie (2). “We hopen dat zij het ook zo geweldig zal vinden in de bergen”, lacht Amber. “Al merken we nu al dat ze er enorm van geniet.” Sophie is de uiteindelijke reden dat het boek er is. “Ik wilde haar een boek voorlezen over de bergen met niet alleen avontuur en plezier erin, maar ook educatieve aspecten. Over hoe je een bergwandeling voorbereidt en welke voorzorgsmaatregelen je neemt. Ik kon het nergens vinden. Toen dacht ik: ik ga het zelf schrijven.”

Hoewel ze geen schrijversopleiding heeft genoten, heeft Amber binnen het communicatievak veel ervaring opgedaan. “Toen ik het verhaal eenmaal voor ogen had, maakte ik eerst een ruwe tekst. Hans ontstond vanzelf, Bruno is geïnspireerd op onze hond Charly. Ik had er zoveel plezier in, dat ik besloot een manuscript te maken en het naar uitgeverijen te sturen.” Amber is blij verrast als ze binnen drie weken antwoord krijgt van uitgeverij Boekscout, die aangeeft haar boek graag te publiceren. In de maanden die volgen schaaft Amber aan haar verhaal. Ze schrijft met veel oog voor detail: “Hans trekt zijn warme kleding van schapenwol aan. Hij pakt de fluitketel om water voor thee op te zetten en haalt het brood uit de stoffen zak naast het fornuis.” Die beschrijvingen zijn gebaseerd op de eigen ervaringen van Amber. “Ik kan de geur en sfeer van de blokhut waar we veel verbleven zó ophalen. Dat wilde ik vatten in het boek.”

Als het verhaal staat, gaat ze op zoek naar een illustrator. Ze zet de opdracht uit bij een platform voor illustratoren en krijgt meerdere reacties. “Vervolgens heb ik uit een reeks pitches gekozen voor Daniel Clasquin”, vertelt Amber. “Zijn tekeningen sprongen eruit. Ze stralen zoveel detail, diepte, warmte en bijzondere perspectieven uit. Zo is er een stuk in het boek dat de koeien schuilen voor de hevige regen. Daniel tekende het bezien vanuit de grot naar buiten toe. Je kijkt dus tegen de achterkant van de koeien aan en ziet het onweer buiten, in plaats van dat je tegen de voorkant van de koeien aankijkt. Dat vond ik zó gaaf.” Volgens Amber maken de illustraties het boek compleet. “Tekeningen trekken gelijk de aandacht van kinderen en zorgen ervoor dat ze in het verhaal gezogen worden.”

De eerste versies van het boek, in digitale vorm, laat Amber lezen aan Sophie, Freek en een handjevol vrienden en familie met kinderen. Ze krijgt lovende, enthousiaste reacties. “Dat moedigt natuurlijk enorm aan.” Maar er gaat niks boven het moment dat ze haar boek écht in handen heeft. “Het was zo gaaf om het voor te lezen aan Sophie. Ja, toen was ik heel trots.” En nu? “Het boek zo veel mogelijk onder de aandacht brengen”, aldus Amber. “Ik heb boekenwinkels en outdoorwinkels aangeschreven. Mijn doel is om kinderen enthousiast te maken voor de bergen, voor de natuur. En om hen mee te nemen op een spannend avontuur, vol vriendschap, dierenliefde, gevaarlijke bruine beren en waardevolle tradities.”

‘Het grote bergavontuur van Hans en Bruno’ (ISBN: 9789464507461) van Amber Jansen-Schijvens is verkrijgbaar via Boekscout en bol.com. Het kost €21,99 en is bedoeld voor kinderen tussen 4 en 7 jaar.

41 | De Penseelstreek nr. 102
Freek met Charly, Sophie en Amber in de bergen van Zuid-Tirol. Foto Amber Jansen-Schijvens Illustratie van Daniel Clasquin in het beschreven boek.

De drie poortwachters

Wie kent ze niet, de drie poortwachters bij de ingang van Park Gulden Bodem ofwel Gravinnenbos? Het zijn de dikste en oudste bomen van Arnhem, met holtes, spleten en kieren waarin kinderen zich kunnen verstoppen en waar een tijdje een heuse kabouter huisde. Altijd leuk om met kleine kinderen hand-in-hand de omtrek te meten. Om de cirkel rond te maken heb je er een stuk of negen nodig. De bomen hebben wijkgenoot Jean Dulieu (1921-2006, pseudoniem van violist Jan van Oort) waarschijnlijk mede geïnspireerd voor zijn tekeningen en verhalen over Paulus de Boskabouter, de uil Oehoeboeroe en de heks Eucalypta. Dulieu maakte vanuit zijn huis aan de Bakenbergseweg veertig jaar lang dagelijks wandelingen door Park Gulden Bodem.

De drie tamme kastanjes, in Nederland ooit geïntroduceerd door de Romeinen, hebben respectievelijk een omtrek van 750, 718 en 472 centimeter en zijn 26 meter hoog. De dikste is de op één na dikste kastanje van Nederland. De dikste staat in het Kastanjedal in Beek bij Nijmegen en was met 833 centimeter lang de dikste boom van Nederland. Tot hij onlangs voorbijgestreefd werd door een reuzensequoia in Brummen met een omtrek van 860 centimeter. Volgens een legende zouden de drie poortwachters geplant zijn door hertog Karel van Gelre (1467-1538), maar dat is uitgesloten want de bomen zijn zo’n 350 oud. Waarschijnlijk zijn ze rond 1650 geplant bij de aanleg van de tuinen rond Huis Zypendaal. Dat ze zo oud

Tekenend voor De Penseelstreek

In de komende nummers van De Penseelstreek drukken we tekeningen af van onze wijkgenoot Dick Caderius van Veen (1950). Hij is opgegroeid in de Johannes Vermeerstraat en is er in 1999 ook weer gaan wonen. Dick, die van huis uit fysiotherapeut is en ook schildert, is vooral bekend geworden als pentekenaar. Tientallen tekeningen van hem verschenen in de Arnhemse Courant en De Gelderlander met teksten van Harry van der Ploeg. Ze zijn gebundeld in ‘Verliefd op Arnhem’ waarvan inmiddels zes delen gepubliceerd zijn. Er zijn ook series ansichtkaarten verkrijgbaar. Dick tekent voor De Penseelstreek objecten die ‘tekenend’ zijn voor onze wijk. Hij tekent dus wat de Penseelstreek tekent. ‘Tekenend’ als label voor deze nieuwe serie heeft dus een dubbele betekenis. We laten Dicks tekeningen vergezeld gaan van passende teksten. Sommige tekeningen zijn al eens gepubliceerd, andere niet. Bij de oudere tekeningen is interessant om te kijken wat er sindsdien veranderd is (of juist niet).

geworden zijn en nog steeds vitaal is mede te danken aan het onderhoud door boomchirurgen en het kappen van andere bomen rondom de kastanjes die anders te veel licht zouden wegnemen.

De drie poortwachters zijn zeer fotogeniek. Er zijn talloze, prachtige foto’s van gemaakt. Schrijver/cineast Dirk Jan van der Ven noemde ze (volgens Harry van der Ploeg in de Gelderlander) in 1915 in ‘Ons Mooie Nederland’ de ‘twee nestoren van de Nederlandsche kastanjewereld’. Ze vormden ‘een hoog gewelfde loverpoort’ en ‘met hun diep gegroefde, verdraaide grijze stammen staan ze daar als monumenten’. Hij verwonderde zich erover ‘dat de minstens 400 jaar oude grijsaards op deze Gulden Bodem nog volkomen gezond en levenskrachtig zijn’. Dick Caderius van Veen tekende de bomen ruim 80 jaar later (in 1996) en ook anno 2022 staan ze er nog fier bij.

42 | De Penseelstreek nr. 102 Tekenend voor De Penseelstreek
Dick Caderius van Veen (tekening) en Henk Donkers (tekst)

Aangepast zwemmen in Klimmendaal

voor mensen met een beperking of chronische aandoening

Een jonge vrouw heeft een flexibeam (een slurfvormig schuimrubberen drijfmiddel) onder haar oksels geklemd en kan zo rechtop staan in het water, iets wat haar buiten het zwembad niet lukt sinds ze een ernstige beroerte gehad heeft. In het water kan ze zich bewegen, zij het beperkt. Zich zwemmend voortbewegen, wat de meesten nog wel lukt, kan ze niet.

Jules Mantel (76), bekend van de rijwielzaak in de Van Lawick van Pabststraat en tegenwoordig wonend aan de Izaak Evertslaan, gaat elke maandagavond zwemmen in Klimmendaal, het revalidatiecentrum langs de Heijenoordseweg aan de overkant van de Amsterdamseweg. Jules loopt al jaren moeilijk, ondanks twee nieuwe heupen en knieën. In het water beweegt hij veel gemakkelijker. Daarom gaat hij trouw elke week zwemmen. Niet in een gewoon zwembad want daar kan hij moeilijk via het trapje in het water komen. Bovendien is het daar vaak te druk. ‘Aangepast zwemmen’ in Klimmendaal is een uitkomst voor hem. Behalve voor het sporten komt hij er ook voor de sociale contacten. Hij treft er andere mensen die ook een bewegingsbeperking of chronische aandoening hebben.

Er zijn vijf zwemgroepen op maandag en twee op woensdag. Per groep kunnen er acht tot tien personen deelnemen. Jules: ”Lang niet alle groepen zitten vol. Dat vind ik zo jammer. Er is goede begeleiding en de faciliteiten zijn fantastisch. Veel meer mensen in de wijk zouden er gebruik van kunnen maken. Kun je er geen stukje over schrijven in de wijkkrant?”

Op een maandagavond ga ik met hem mee. Een vrouw van wie één been geamputeerd is, wordt in een aangepaste rolstoel via een hijsinstallatie door begeleider en bewegingsagoog Leonie Jansen neergelaten in het water. Anderen gaan zelf te water over een langzaam aflopende trap en houden zich vast aan de leuningen aan weerszijden. Er staat ook nog een bed op een brancard waarmee iemand in het water gehesen kan worden, maar dat heeft niemand deze avond nodig. In het water liggen aangepaste attributen.

Leonie werkt hier vijf uur per week in dienst van Zintens Sportvariant. Meestal samen met Beata Lesniak die de leiding heeft over het aangepast sporten, maar die heeft vanavond vrij. Leonie: “We begeleiden mensen met allerlei aandoeningen, zowel ouderen als jongeren. Sommigen hebben een niet-aangeboren hersenletsel na een beroerte of ongeluk, anderen hebben een hart- of longkwaal, een geamputeerd been of de Ziekte van Lyme. Sommigen hebben net een revalidatietraject in Klimmendaal achter de rug en willen hier verder oefenen. Anderen willen graag blijven bewegen en sporten maar kunnen niet terecht bij reguliere verenigingen of sportfaciliteiten omdat ruimtes niet toegankelijk zijn voor hen of omdat ze niet beschikken over aangepaste materialen. Sommigen komen hier een tijdje, anderen zijn al jaren trouwe deelnemers.” Een sessie duurt drie kwartier en bestaat uit een warming-up, een training en een cooling-down. Voor de training van vandaag heeft Leonie allerlei oefeningen bedacht zoals zijwaarts bewegen, de knie naar binnen of naar buiten draaien en met een balletje bewegingen onder water maken. Leonie: “De oefeningen zijn gericht op het mobiliseren van ledematen en het coördineren van bewegingen.”

Iedereen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening kan meedoen. Niet alleen aan het zwemmen, maar ook aan een breed scala van andere bewegingsactiviteiten zoals fitness. Zintens stemt de kosten voor de deelnemers zoveel mogelijk af op die van reguliere sportverenigingen. Een abonnement op één keer per week aangepast zwemmen kost 34 euro per maand, voor twee keer betaal je 52 euro. Met een Gelrepas krijg je 50% korting.

Meer informatie: www.zintens.nl/sportvariant

43 | De Penseelstreek nr. 102
Tekst en foto: Henk Donkers

Puin en Airborne-vlaggen

Het is september. Rondfietsend door de wijk vallen er twee dingen op die ogenschijnlijk niets met elkaar van doen hebben maar toch… De Airborne-vlaggen en de puincontainers. In september 1944 lagen er veel huizen in de Penseelstreek in puin. Maar anders dan nu was er geen sprake van een geordend afbreken en opbouwen. Oorlog maakte dat mensen hun huizen moesten verlaten en wat ze er nog van terug zouden zien, was ongewis. De wederopbouw kwam later.

Nu 78 jaar later hangen we nog massaal de vlag uit om de Slag om Arnhem en allen die daarbij het leven lieten te herdenken. De vrijheid kreeg weer een kans. De vrijheid om weer op te bouwen wat kapotgemaakt was en na verloop van tijd weer te verbouwen en nog eens te verbouwen. De vrijheid om van je huis een thuis te maken met een ruimere kamer, een praktischer badkamer of keuken. De doe-het-zelver, de klusjesman, de aannemer: geen van allen zitten ze om werk verlegen. De vele containers zijn daar een mooie aanwijzing voor. En de Airborne-vlaggen… om niet te vergeten. De soldaten die toen voor onze vrijheid streden zouden zo maar de doe-het-zelvers, klusjesmannen of aannemers geweest kunnen zijn als er geen oorlog was geweest.

Kijk in de wijk

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.