Charyzmat nr 30

Kupując nasze pismo wspierasz cele statutowe Ruchu Światło-Życie w Archidiecezji Przemyskiej.

Pismo Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Przemyskiej • nr 30 • rok 2018 • ISSN 2450-7695 • Cena 3,50 zł

18

ODPRAWIAJMY NASZE ŚWIĘTO W PANU Niezwykłą intuicją ks. Blachnickiego było połączenie liturgii z następującą po niej agapą.

www.oaza.przemyska.pl /oazaprzemyska

16

12 ZA KOLANO Nie wyobrażamy sobie świętowania bez odpowiedniego stroju.

GŁOŚCIE. Dodatek Diakonii Misyjnej

IDŹCIE NA CAŁY ŚWIAT Nasza przygoda w Samborze rozpoczęła się późną nocą, w niedzielę. Dotarliśmy do domu sióstr i czym prędzej poszliśmy spać, by rano być gotowymi do działania. Pierwszy dzień - ekscytacja i dezorientacja.

Ekscytacja - bo nowi ludzie, nowe miejsce, doświadczenie.

19

AMEN. Biuletyn Diakonii Liturgicznej

LITURGIA MSZY ŚLUBNEJ Każda liturgia mszy ślubnej jest inna, tak jak inne i niepowtarzalne są pary narzeczeńskie. Ważne jest, aby mieć świadomość, jak liturgia mszy ślubnej powinna wyglądać oraz w jaki sposób można się do tego wydarzenia przygotować.

2

CHARYZMAT

Od Redakcji Ostatni w roku numer naszego kwartalnika dociera do Was, drodzy Czytelnicy, tuż przed Bożym Narodzeniem.

To czas przedświątecznych przygotowań, by już za chwilę zasiąść w gronie najbliższych i cieszyć się tym wszystkim, co przynosi nowonarodzony Zbawiciel. Jeszcze kilka dni i rozpoczniemy nowy, 2019 rok. Potem nastąpi czas karnawałowych zabaw. Nieprzypadkiem zatem wybraliśmy na temat tego numeru świętowanie. Staramy się pokazać, że można się bawić radośnie i godnie, niekoniecznie podążając za duchem tego świata. Bardzo ciekawe światło na świętowanie upływającego czasu rzuca tekst Założyciela sprzed ponad czterdziestu lat. Opublikowany po raz pierwszy w roku 1977 nie stracił nic na swojej aktualności, co potwierdza prorockie spojrzenie ks. Franciszka na otaczającą go rzeczywistość. O świętowaniu piszą dla nas także, ze swoich punktów widzenia, starsi i młodsi. Są to spojrzenia różne, ale spojone charyzmatem Ruchu.

Staramy się trzymać rękę na pulsie, jeżeli chodzi o aktualne sprawy Ruchu w archidiecezji. Stąd kolejny materiał o Heluszu i wprowadzanych tam zmianach. Trzeba przyznać, że jeżeli chodzi o ośrodek rekolekcyjny Domowego Kościoła, trudno być na bieżąco, bo dzieje się naprawdę dużo i w zawrotnym tempie. Gdy oddawaliśmy numer do druku, na wszystkich piętrach domu trwał gruntowny remont. Zakończy się zapewne w chwili, gdy będziecie czytać te słowa. Jedynym sposobem, by dokładnie wiedzieć, co się tam dzieje, jest wybrać się osobiście. A może przy okazji pomóc księdzu dyrektorowi w niezbędnych pracach? Do poremontowych porządków potrzebna będzie każda para rąk. Oprócz aktualności z Helusza mamy dla Was również dwa wspomnienia z tegorocznej dziękczynnej pielgrzymki Ruchu, tam właśnie przeżywanej. Przypominamy wzruszającą konferencję moderatora Domowego Kościoła, ks. Zbigniewa Malca oraz publikujemy wywiad z dziewczynami z firmy „Za kolano”, prezentującymi na swoim kramiku urocze sukienki, inspirowane modą z połowy XX wieku. Wywiad uzupełniają piękne zdjęcia. Gorąco polecamy, zwłaszcza młodym damom.

Po krótkiej przerwie publikujemy materiały Diakonii Misyjnej, zawierające relacje z trzech miejsc, gdzie posługiwali podczas wakacji wolontariusze z Ruchu. Można się dowiedzieć, jak wiele radości przynieśli oni dzieciom, do których Pan ich posłał i jak posługa zmieniła ich samych. Warto przypomnieć, że takie wyjazdy są możliwe dzięki zaangażowaniu wszystkich członków Ruchu, nieszczędzących sił i środków podczas gromadzenia finansów na misyjne potrzeby. To między innymi do Gruzji, Abchazji i na Ukrainę wysłaliśmy ludzi za pieniądze z misyjnych truskawek i dwóch dotychczasowych edycji akcji „Smaczek na maczek”. Podczas tegorocznych adwentowych Dni Wspólnoty odbyła się edycja trzecia. Nie zapomnieliście, prawda?

Po informacje bieżące oraz zapowiedzi wydarzeń zapraszamy na naszą stronę internetową i do mediów społecznościowych. Życzymy radosnego świętowania i wielu łask Bożych w nowym, 2019 roku.

prenumerata 3 kroki Wypełnij formularz na stronie www.

Odczytaj pocztę.

Dokonaj płatności. www.oaza.przemyska.pl/charyzmat

Kolejne 4 numery naszego pisma trafią prosto do Ciebie.

Zamawiając nasze pismo wspierasz cele statutowe Ruchu Światło-Życie w Archidiecezji Przemyskiej. Dziennikarze, redakcja oraz technicy pracują nieodpłatnie.

Koszt druku i dystrybucji to, w przeliczeniu na jeden egzemplarz 3,50 zł.

Informacje: charyzmat@przemysl.oaza.pl

Diecezjalna Diakonia Komunikowania Społecznego

CHARYZMAT - pismo Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Przemyskiej. Wydawca: Diecezjalna Diakonia Komunikowania Społecznego. Adres: 37-700 Przemyśl, ul. św. bpa Pelczara 4, tel. 166760966, dks@przemysl.oaza.pl Redaktor naczelny: Monika Jasina. tel. 668179414, mjasina@przemysl.oaza.pl Zespół redakcyjny: Zbigniew Wawrzyński. Współpracownicy: Ela Jasina, Wiola Szepietowska, Patrycja Staniszewska, ks. Krzysztof Mierzejewski. Skład: Aneta i Paweł Socha. Prenumerata: Paweł Socha, tel. 601496124, charyzmat@przemysl.oaza.pl. Dodatek „AMEN” redaguje Diecezjalna Diakonia Liturgiczna. Dodatek "GŁOŚCIE" redaguje Diecezjalna Diakonia Misyjna. Kupując nasze pismo wspierasz cele statutowe Ruchu Światło-Życie w Archidiecezji Przemyskiej. Dziennikarze, redakcja oraz technicy pracują nieodpłatnie. Nakład 800 egz.

CHARYZMAT

3

SŁOWO MODERATORA ks. dr Marcin Koperski Moderator Diecezjalny Ruchu Światło-Życie Już wkrótce przeżywać będziemy błogosławiony czas świętowania Bożego Narodzenia. Chrystus przychodzi na świat i rozbija swój namiot nie obok nas, nie nad nami, ale między nami. rodzy Oazowicze, numer „CharyzmaD tu”, który oddajemy do Waszych rąk przed świętami Bożego Narodzenia, jak

na czas świąt przystało, jest pełen radosnych niespodzianek. Zasadniczym tematem obecnego numeru jest nasz stosunek do przeżywania czasu świętowania. Każde święta to przecież czas radości, wzajemnego obdarowywania się, czas bliskości i rodzinnych spotkań. Tęsknimy za świętami i szukamy okazji do ich przeżywania bez względu jak, gdzie i kiedy je przeżywamy. Święta, święta i po świętach... a za nami już kilka miesięcy nowego roku formacyjnego pod hasłem „Młodzi w Kościele”, wpisującym się doskonale w zakończony niedawno Synod Biskupów poświęcony młodzieży. Refleksje synodalne i przemówienia papieskie stały się podstawowym przedmiotem rozważań podjętych w ramach spotkań formacji permanentnej i Rejonowych Dni Wspólnoty.

W wyjątkowo uroczysty sposób czciliśmy Jubileusz 100. lecia odzyskania niepodległości przez naszą Ojczyznę. Każdy z nas zaangażowany był w te uroczystości, czy to w szkole, czy w zakładach pracy, w swoich gminach i miastach. Dziękuję tym wszystkim, którzy poprzez trud ich przygotowań dali świadectwo, jak ważne jest dla Diakonii Ruchu Światło- Życie rozwijanie wartości patriotycznych wśród swoich członków. Znacząca grupa oazowiczów uczestniczyła w uroczystościach głównych, które miały miejsce w Warszawie. Przywieźli ze sobą wiele wzruszających i wzniosłych doświadczeń. Przy okazji warto zaznaczyć, że w Oazie przemyskiej nie trzeba czekać 100 lat, aby rozwijać w sobie elementy patriotyzmu. Towarzyszy on nam bowiem na każdych rekolekcjach, gdzie już od kilku lat praktykowana jest tradycja codziennego śpiewania hymnu narodowego, organizowania wieczornic patriotycznych w ramach pogodnych wieczorów, odwiedzin miejsc związanych z historią naszej Ojczyzny, spotkań z bohaterami zasłużonymi dla Polski. Przy tej okazji, w nawiązaniu do Listu Konferencji Episkopatu Polski z dnia 27 kwietnia 2017 roku, warto podkreślić, że patriotyzm i miłość do Ojczyzny stoi w sprzeczności z wszelkiego typu nacjonalizmem, rasizmem czy antysemityzmem. Lata największej świetności naszego Narodu przypadają na czasy, kiedy byliśmy państwem wielonarodowościowym i otwartym na różnorodne nurty religijne, filozoficzne czy naukowe. Prawdziwy

fot. domena publiczna.

patriota jest człowiekiem dążącym do osobistego rozwoju duchowego, intelektualnego, fizycznego i psychicznego. Najwyższym jego wyrazem jest sumienne przykładanie się do obowiązków zgodnych z wiekiem i z drogą powołania.

Miejscem szczególnej siły narodu są nasze rodziny. Dlatego w tym jakże ważnym roku cieszymy się darem domu rekolekcyjnego w Heluszu, który będzie stanowić diecezjalne centrum dla Domowego Kościoła, gałęzi rodzinnej Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Przemyskiej. Cieszymy się również, że tak młodzież jak i dzieci odnalazły tu swój dom w czasie oazy wakacyjnej i w czasie formacji animatorskiej.

Ruszyliśmy też z pracą formacyjną. Za nami pierwsze kursy dla wszystkich trzech roczników formacji, pierwsze rekolekcje tematyczne i ewangelizacyjne Domowego Kościoła, dwa rejonowe Dni Wspólnoty, Dni Skupienia diecezjalnych diakonii specjalistycznych, liczne rekolekcje różnego formatu prowadzone przez naszych księży moderatorów.

Już wkrótce przeżywać będziemy błogosławiony czas świętowania Bożego Narodzenia. Chrystus przychodzi na świat

i rozbija swój namiot nie obok nas, nie nad nami, ale między nami. Chce być obecny w każdym wymiarze naszego życia. Nie wstydzi się naszego bałaganu, chaosu i niedoskonałości. Przychodzi, aby nas zbawić, wyzwolić, pocieszyć, umocnić w Swojej miłości i miłosierdziu pokazać Ojca. Życzę Wam Czcigodni Księża Moderatorzy, Szanowni Małżonkowie, Drodzy Młodzi i Dzieci, abyście otworzyli zagrody Waszych serc, ogrzali Chrystusa ciepłem Waszych dobrych serc i przynieśli mu w darze życie wypełnione świętością, wypracowaną w codziennych zmaganiach z trudną rzeczywistością. Niech i nad Wami, jak nad Dziecięciem, czuwa mężny święty Józef, pełna matczynej troski Maryja, hojni pastuszkowie i mądrzy przybysze ze Wschodu. Niech te Święta staną się prawdziwym przedsmakiem niebieskiego świętowania, pełnego miłości AGAPE. Spędźcie je w zdrowiu, w otoczeniu najbliższych i tych, którzy Was kochają i których Wy otaczacie miłością. Życzę umocnienia na drodze wiary i rozpalonego na nowo pragnienia wewnętrznej przemiany ze starego człowieka do człowieka nowego roku 2019. 

4

CHARYZMAT

Zmieniamy Helusz Minęło kilka miesięcy od przejęcia przez Domowy Kościół ośrodka rekolekcyjnego w Heluszu, a już widać wiele zmian, które zaszły zarówno w części ogólnodostępnej, jak i w tej na co dzień ukrytej przed odwiedzającymi. szelkie dotychczasowe zaW kupy i prace to efekt działań Rady ds. Helusza, wielu

członków DK oraz dyrektora ośrodka. Pula środków finansowych, zebranych dotychczas w ramach akcji Helusz 400 (obecnie ponad 170 tys. złotych), pozostała zatem nietknięta.

Najdalej idące zmiany miały miejsce w przykuchennym magazynku i w samej kuchni.

Zapasy przechowuje się teraz w nowej lodówce i zamrażarce oraz na półkach z chromowanej stali. Ten dość drogi i profesjonalny sprzęt został zakupiony ze środków pozyskanych przez parę diecezjalną. Pomieszczenie zostało odmalowane dzięki naszym nieocenionym panom z kręgów. W kuchni cieszą oko nowe urządzenia: piece, piekarniki, specjalny taboret do gotowania w naprawdę wielkich garnkach, podgrzewacz do wydawania ciepłych posiłków, a nawet krajalnica i maszynka do mięsa. Panie z dumą prezentują odświeżone i doposażone pierwsze stanowisko zmywalni. Okazuje się, że tak niewielkie udogodnienia, jak specjalny regał do sortowania brudnych naczyń oraz stół i miska ze stali nierdzewnej, mogą bardzo ułatwić pracę. Podobnie, jak trójpoziomowy wózek, który na pewno znajdzie wiele zastosowań w kuchni i jadalni.

Nowego wyglądu nabrała również dawna szatnia przy wejściu do ośrodka. Teraz jest to przytulny aneks kuchenny, gdzie goście mogą sobie przygotować kawę lub herbatę. To pierwsze zmiany, na razie bez większych inwestycji, poza zmienioną organizacją miejsca. Docelowo również tutaj zostanie przeprowadzony gruntowny remont, podobnie jak we wszystkich pokojach i łazienkach. Na przyszłych gości domu czeka już 90 kompletów nowiutkich kołder i poduszek.

Ogrom bardzo ciężkiej pracy włożyli panowie z obu rejonów łańcuckich i rejonu przeworskiego DK oraz niezorganizowani w kręgach sympatycy, ocieplając strop nad miesz-

kalną częścią domu. Wyłożono łącznie 300 m2 specjalnej wełny mineralnej. Część materiału, z którego wykonano pierwszą warstwę ocieplenia, od dłuższego czasu leżała na zagraconym strychu, oczekując na wykorzystanie. Dwie trzecie izolacji: nowe folie i wełnę mineralną – dokupiono. Przede wszystkim wyniesiono z poddasza wszystkie składowane tam rzeczy, a zbędne wyrzucono.

To oczywisty wymóg przepisów przeciwpożarowych. Następnie rozłożono i zabezpieczono materiał izolacyjny. Zakupiono także i zamontowano przy wszystkich kaloryferach głowice termostatyczne. Dzięki temu dom został odpowiednio przygotowany do nadchodzącego sezonu grzewczego. Straty ciepła będą o wiele mniejsze, a koszty ogrzewania niższe.

Serce domu, czyli kaplica, także zyskało dodatkowe wyposażenie: zamontowano tu kompletne, nowe nagłośnienie. Konfesjonał, używany ale

w znakomitym stanie, już jest miejscem sprawowania sakramentu pokuty. Co najważniejsze, znakomicie mieści się w niewielkiej przecież kaplicy.

Odwiedzając ośrodek warto wyjść na zewnątrz domu, bo przecież i tam widoczne są zmiany i nowe inwestycje.

Z kaplicy wyprowadzono nagłośnienie na bezpośrednio przylegający do niej taras. Teraz również osoby, które nie zmieściły się pod dachem, będą mogły w pełni uczestniczyć w sprawowanej liturgii. W dwóch miejscach, na wysokich słupach zamontowane zostały halogenowe lampy, połączone z czujnikami zmierzchu. To bardzo oszczędne rozwiązanie znacznie podniesie komfort poruszania się po ośrodku, gdy już zapadnie zmrok. Ułatwi też pracę kamer monitorujących.

Ostatnie zmiany, o jakich chcemy tu opowiedzieć to właściwie pierwsze, które rzucają się w oczy, gdy wjeżdżamy lub

fot. M. Jasina.

fot. M. Jasina.

fot. M. Jasina.

fot. M. Jasina.

wchodzimy na teren ośrodka.

Automatyczne siłowniki otwierają i zamykają bramę, sterowaną zdalnie specjalnym pilotem.

Nową, automatycznie podnoszoną bramę zyskał także jeden z garaży, dotychczas służący za składowisko wszelkich rzeczy, które – jako to bywa w domu – mogą się kiedyś przydać (i nie przydają się nigdy).

Jak widać, w Ośrodku Formacyjno-Wypoczynkowym DK „Nazaret-Helusz”, wydarzyło się już bardzo dużo. Przed nami jeszcze jednak ogrom pracy. Przyda się zatem każda para rąk i każde otwarte serce. W chwili, gdy oddawaliśmy numer do druku, w ośrodku trwały szeroko zakrojone prace remontowe, polegające na demontażu starego wyposażenia pokoi i łazienek, przygotowującym do gruntownego ich odnowienia.  Monika Jasina

CHARYZMAT

5

Nazaret-Helusz Słowo moderatora Domowego Kościoła, wygłoszone podczas pielgrzymki Ruchu do Helusza w dniu 25 sierpnia 2018 r.

fot. K. Józefczyk.

azaret to miejsce, gdzie N większość swojego życia spędził Jezus Chrystus. Dlate-

go ci, którzy zwiedzali Ziemię Świętą, przypominają sobie te dwie bazyliki: bazylikę zwiastowania i kościół św. Józefa, upamiętniający te wydarzenia z czasów Jezusa Chrystusa.

Zatrzymajmy się na moment w tym miejscu uświęconym tradycją, by wsłuchać się w krótki opis życia Jezusa Chrystusa: „A gdy wypełnili wszystko według Prawa Pańskiego, wrócili do Galilei, do swego miasta Nazaret. Dziecię zaś rosło i nabierało mocy, napełniając się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim. (…) Potem poszedł z nimi i wrócił do Nazaretu; i był im poddany. A Matka Jego chowała wiernie wszystkie te wspomnienia w swym sercu. Jezus zaś czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi” (Łk 2, 39-40, 51-52). Życie w Nazarecie jest dla Jezusa pokornym, długim i cichym procesem wzrastania w łasce u Boga i u ludzi. Jezus jako człowiek uczy się całkowitego oddania Ojcu, pełnienia Jego woli oraz pokornej i cierpliwej służby bliźnim. Życie Jezusa było ukierunkowane na Boga, dlatego Jezus może powiedzieć: „ja żyję w Ojcu, a Ojciec we mnie” (J 14, 11). Życie dla Ojca wyraża się również w gorliwości o świątynię, Dom Boży. Jezus pragnie przebywać przy Ojcu, w świątyni. „Czy nie wiedzieliście, że powinienem

być w tym, co należy do mego Ojca?” (Łk 2, 49), mówi dwunastoletni Jezus Maryi i Józefowi. Troszczy się również o czystość świątyni; pragnie, by była miejscem kultu Ojca w Duchu i prawdzie. Życie rodziny nazaretańskiej było ciche, pokorne, milczące, proste i ubogie. Towarzyszyła mu jednak atmosfera pełna ludzkiego ciepła, życzliwości, dobroci, miłości oraz troski aby zawsze być w tym, co należy do Ojca. 5 stycznia 1964 roku papież Paweł VI nawiedził Nazaret. Przypomnę tylko to, co tam powiedział, że Nazaret jest lekcją milczenia. Nazaret jest lekcją życia rodzinnego i Nazaret jest przykładem pracy. Kiedyś przeprowadzono ankietę, do którego miejsca powracamy najchętniej. Znakomita większość respondentów odpowiedziała, że tym miejscem jest dom rodzinny. Pozwólcie, że w tym miejscu przytoczę fragment piosenki autorstwa pana Jana Kubisza, której w szkole podstawowej uczyła mnie wychowawczyni: „Rodzinny dom, to istny raj. Dar Ojca Niebieskiego. Chociaż byś przeszedł cały świat, nie znajdziesz piękniejszego”.

Ten ośrodek, to także istny raj. Ale jest to też dar Ojca Niebieskiego. Tak odbieramy, że w tym wszystkim jest wola Boża względem nas. Jak wiemy jeszcze kilkanaście miesięcy temu nikt z nas o tym nie marzył. Ale od nas zależy, jak go wykorzystamy. Dom rodzinny tworzy się i jest za niego odpowiedzialna cała rodzina. Bo cała rodzina tworzy ten dom. Dlatego i my wszyscy czujmy się odpowiedzialni za ten ośrodek, bo jest to nasz dom. Moi drodzy, niech dzień dzisiejszy będzie dniem wdzięczności Panu Bogu i ludziom za ten wspaniały ośrodek.

Kiedy już było wiadomo, że Domowy Kościół, jako gałąź rodzinna Ruchu Światło-Życie przejmie ten ośrodek, para diecezjalna prosiła księdza arcybiskupa, aby tu powierzył opiekę kapłanowi, aby ten ośrodek tętnił życiem na co dzień I mamy

księdza Jacka, jako dyrektora tego ośrodka. Księże Jacku, na progu Twojej posługi życzę Ci, abyś był nie tylko dyrektorem, urzędnikiem tego domu, ale przede wszystkim ojcem.

Ojcem, który troszczy się z miłością o wszystkich, którzy tu będą przebywać. By ten dom rodzinny był otwarty i dostępny dla każdego, który tu zechce zaglądnąć. Życzę Ci też, aby św.

Józef był dla Ciebie wzorem i wsparciem w tym posługiwaniu, które Bóg przez posługę księdza arcybiskupa metropolity Ci powierzył. Życzę Ci również życzliwości i pomocy ludzi, którzy tu będą przebywać. „Był w Nazarecie dom. Zwyczajny, prosty dom” śpiewaliśmy kiedyś w piosence religijnej, marząc o takim właśnie domu. Ten dom z Nazaretu niech będzie wzorem i dla tego ośrodka. Niech tu będzie miłość płynąca z serca Maryi, jako Matki, która ocieplała wszystko swoją pracą, gestem i słowem niezwykłej miłości. Stałością i pracą dla chleba niech umacnia nas św. Józef, wzór miłości męża, opiekuna i ojca. On swoją pracowitością, odwagą, cieszył się tym, co mógł przekazać Synowi Bożemu, którego był opiekunem. Niech i nas otacza swoją opieką. Niech Święta Rodzina będzie dla nas wzorem postępowania. Nad wszystkimi górował w Nazarecie niezwykły patron, sam Syn Boży, który był przy niezwykłych rodzicach, aby zadziwić świat bogactwem piękna i mądrości. Niech stąd Jezus ubogaca wszystkie rodziny, aby były na wzór rodziny nazaretańskiej. Panie, bądź błogosławiony za ten dom, który niech przez wieki będzie wzorem dla wszystkich rodzin, które tutaj będą przebywać, aby tu się modlić, aby tu wzrastać, aby tu był czas na przemyślenie ich rodzinnego i małżeńskiego życia. Rodzino z Nazaretu, czuwaj nad rodzinami Ruchu Światło-Życie, nad rodzinami naszej parafii, naszej archidiecezji, Polski i całego świata, czego życzę sobie i Wam. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! 

6

CHARYZMAT

fot. M. Szepietowski.

URZĄDŹMY ŚWIĘTO Świętowanie to w gruncie rzeczy taki skomplikowany system naczyń połączonych.

Tyle się na nie składa. Jego wzory i antywzory są wraz z tradycją, kulturą, powoli w nas zapisywane. Czy fakt, że jestem w Ruchu, wpływa na sposób mojego świętowania? Czy oazowicz świętuje inaczej niż jakikolwiek inny katolik?

WŁAŚCIWY SPOSÓB Wyraźnie widać, że Ojciec Franciszek szukał okazji do świętowania, do tworzenia małych, wspólnotowych tradycji. Gdyby tak nie było, nie powstałby we wspólnocie INMK zwyczaj losowania błogosławieństw w dniu Wszystkich Świętych. W archiwum można odnaleźć zdjęcia z jego imienin, ze spotkań z gośćmi i przyjaciółmi przy starannie, choć skromnie (ale nie, nie musztardówkami), nakrytym stole. Rytm życia wyznaczał rok liturgiczny i jego kolejne wydarzenia. Ojciec zawsze starał się, by przeżywać je we właściwy sposób. Bardzo krytycznie patrzył na niektóre zastane zwyczaje, jak choćby na rozmywanie znaku wigilii Świąt Bożego Narodzenia poprzez jej wcześniejsze (czasem wielokrot-

SPOSÓB ŚWIĘTOWANIA I POWODY DO ŚWIĘTOWANIA WYZNACZAJĄ NASZ STYL ŻYCIA.

ne) przeżywanie, na prymat Sylwestra nad liturgiczną uroczystością Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. Tak ważne dni jak Triduum Paschalne połączył z rekolekcjami formacyjnymi, żeby raz w życiu móc w pełni doświadczyć ich głębi i już nigdy nie przeżywać ich byle jak. Zesłanie Ducha Świętego podkreślił kolejnym triduum. Cały system

fot. M. Szepietowski.

związany z dniami wspólnoty miał zawsze aspekty celebrowania charyzmatu spotkania z Bogiem i bliźnim.

Od ks. Franciszka przyjęłam krytyczne spojrzenie na to, jak przeżywa się różne święta, i co w życiu powinno się świętować. Co jest ważne, a co mniej, a co w ogóle lepiej pominąć. Uczyłam się z nim świadomego życia i oazowego stylu życia. Bo faktem jest, że sposób świętowania i powody do świętowania wyznaczają nasz styl życia. Na pewno oczywiste różnice w sposobie świętowania wynikają z Krucjaty Wyzwolenia Człowieka. W naszej rodzinie na przykład w ogóle zanikł zwyczaj składania życzeń i przemawiania z kieliszkiem wzniesionym w dłoni. Do tego dochodzi styl i treść składanych życzeń czy gratulacji.

CHARYZMAT

ŚWIĘTA TO TYLKO MAŁY DETAL NA TLE CZEGOŚ ZNACZNIE WIĘKSZEGO. WAŻNA JEST STAŁA, CODZIENNA TROSKA.

notowym balu czy też grupę zasadniczo nieznanych ludzi. Ważniejsze od tego, co mnie tam spotka, jest to, jaka tam wejdę, z jakim założeniem i z jakim przygotowaniem. Na jakich zasadach.

BUDOWANIE MOSTÓW Naszym zadaniem jest dostrzec ludzi słabych, ich potrzeby. Dowartościować ich.

Wysłuchać, przyjąć, zaakceptować. Nie patrzeć na wszystkie sprawy z perspektywy czubka własnego nosa. Kiedy papież Franciszek mówi o miłosierdziu, to właśnie to ma dla niego szczególne znaczenie.

Przeciwdziałanie wykluczeniom w różnych dziedzinach życia. Chodzi o komunikację.

Taką, która będzie nośnikiem Bożej mocy, jak to ujął papież Franciszek. Która ma moc budowania mostów, uzdrawia porozrywane relacje i przywraca pokój i zgodę między rodzinami i we wspólnotach. Łagodzi przeciwności życia i daje ciepło tym, którzy zaznali jedynie chłodu osądzenia.

Takie jest miłosierdzie globalnej wioski.

Wejście w dialog, porzucenie roli widzów, użytkowników, konsumentów. Dzielenie się pytaniami i wątpliwościami. Pokorne przemierzanie drogi obok siebie. Świętowanie.

Nawet jeżeli jest to trudne świętowanie. 

się do nich przygotować. Czyli odegrać dobrze znany spektakl, by mieć święty spokój do następnego roku. Przede wszystkim dyplomacja i podtrzymanie miłej atmosfery - wszak za kilka godzin dalej nie będziemy się sobą interesować.

Można tam znaleźć "x" podpowiedzi, jak radzić sobie z niezwykle taktownymi pytaniami typu: kiedy w końcu znajdziesz sobie porządnego chłopaka/dziewczynę?; zmieniłeś tę nędzną robotę?; już nie czas na dziecko? Jeśli rzeczywiście ma się niezwykle trudną rodzinę, zdecydowanie warto poznać i stosować niektóre sposoby odwrócenia uwagi. Ale święta to tylko mały detal na tle czegoś znacznie większego.

Ważna jest stała, codzienna troska o wzbudzanie dobrych intencji, o szczerość w relacjach, nieustanna praca nad ich budowaniem i podtrzymywaniem. Nieważne, czy będzie to wejście w małe, dobrze znane ro- Wiola Szepietowska dzinne grono, duże towarzystwo na wspól-

SPOTKANIE W Ruchu istotna jest zasada jedności, spójności światła i życia. Mądrze nazywa się to pedagogiką holistyczną, tak ważną dla Ojca. Dla mnie oznacza to, że w życiu wszystkie jego elementy muszą się ze sobą zgadzać, muszą tworzyć całość. Praca ze świętowaniem, świętowanie z budowaniem wspólnoty i królestwa Bożego. Każde przeżycie jak kolejna nitka tworzy coraz mocniejszą i barwniejszą tkaninę o czasem zaskakującym wzorze. Zatem, jeśli chodzi o świętowanie, sztuka polega na tym, żeby się nie zatrzymać na etapie przygotowań.

Kiedy już wszytko lśni i dekoracja oszałamia, kreacje zatykają dech w piersiach, a potrawy swoim wyglądem i zapachem zapewniają o czekających nas rozkoszach, nieuchronnie przyjdzie moment spotkania z drugim człowiekiem. I to jest czas święta, reszta to tylko opakowanie.

Spotkania z nieznajomymi na imprezach firmowych czy okazyjnych wydarzeniach typu wesele czy duży zjazd rodzinny to jednak wyzwanie zupełnie innego typu niż uświęcone tradycją chwile spędzane w gronie najbliższej rodziny (stwierdzenie pana Y, przy którym lekko uniesiemy brew, w ustach mamy, brata, siostry czy ciotki niekiedy zamienia się w broń masowego rażenia). Święta tworzą ludzie. Gdy na co dzień nie ma dobrych intencji, szczerości i sympatii, trudno wyczarować niezwykły nastrój w kilka chwil. Poradnictwo wszelkiego sortu oferuje tysiące porad jak przetrwać kolejną Wigilię (chyba jest najtrudniejsza), ale i pomniejsze spotkania.

Przypominają, że święta powinny być łaskawe dla wszystkich, i że pomogą nam

fot. M. Szepietowski.

fot. M. Szepietowski.

7

8

CHARYZMAT

Oaza Nowego Życia dla rodzin – zima 2019 ZAPISY, Oaza STOPIEŃ Nowego MIEJSCE Życia dla PROWADZĄCY rodzin – zimaINFORMACJE 2019

TERMIN TERMIN 08-24 II 2019 08-24 II 2019 08-24 II 2019 08-24 II 2019

ZAPISY, PROWADZĄCY INFORMACJE ks. Zbigniew Malec Danuta i Bogdan OR I Helusz tel. 794 298 534 Kowalscy ks. Zbigniew Malec Danuta i Bogdan OR I Helusz tel. 794 298 534 Kowalscy o. Marian Kępka, ks. Piotr Stefański Stara OR II tel. 693 697 127 Maria i Stanisław Wieś o. Marian Kępka, Lelkowie Stara ks. Piotr Stefański OR II tel. 693 697 127 Wieś Maria i Stanisław Lelkowie Uwaga ! – Na OAZY Rodzin przyjmujemy dzieci do lat 12 STOPIEŃ

MIEJSCE

Uwaga ! – Na OAZY Rodzin przyjmujemy dzieci do lat 12

Oaza dla dzieci i młodzieży – zima 2019 STOPIEŃ MIEJSCE Oaza dla dzieci i młodzieży – zima 2019

TERMIN

TERMIN 13-18 II 2019

STOPIEŃ ODB

MIEJSCE Rzepedź

19-24 13-18 II II 2019 2019

Oaza ODB Światłości

Rzepedź Rzepedź

08-13 19-24 II II 2019 2019

Oaza Ewangelizacji Oaza Światłości

Rzepedź Rzepedź

11-22 08-13 II II 2019 2019

Kroków Oaza10Ewangelizacji

Przemyśl CM Rzepedź

08-19 11-22 II II 2019 2019

Kurs Oazowy dla Animatorów 10 Kroków

LipnikCM Przemyśl

19-24 08-19 II II 2019 2019

OazaOazowy Rekolekcyjna Diakonii Kurs dla Animatorów

-Lipnik

Koszt rekolekcji 19-24 II 2019 Oaza Rekolekcyjna Diakonii -ODB – 210 zł (zaliczka 70 zł), OŚ – 210 zł (zaliczka 70 zł), OE – 210 zł (zaliczka 70 zł), X Kroków – 400 zł (zaliczka 120 zł), KODA – 450 zł (zaliczka 120 zł), ORD 230 – zł (zaliczka 70 zł).

Bezzwrotną ZALICZKĘ należy wpłacić na konto lub w biurze Collegium Marianum w Przemyślu do 14 dni od dokonania zapisu. ZGŁOSZENIA PRZYJMUJE Biuro Collegium Marianum od poniedziałku do piątku w godzinach od 8 do 16 pod nr. tel. 16 676 09 66, e-mail: przemysl@oaza.pl ZAPISY W BIURZE COLLEGIUM SĄ OBOWIĄZKOWE, A KARTA UCZESTNIKA BEZ WCZEŚNIEJSZEGO ZAPISU NIE STANOWI PODSTAWY DO UDZIAŁU W REKOLEKCJACH Nr konta do wpłat: 92 1930 1318 2740 0727 1566 0001

CHARYZMAT

O Noworocznej Oazie Modlitwy Jak bardzo jesteśmy już „światowi”? Nasze noworoczne świętowanie to czas używania życia czy czas napełniony obecnością Boga? Kilka bezcennych myśli Ojca sprzed ponad czterdziestu lat, a jakże aktualnych.

I. CHRONOS I KAIROS. MYŚLI O CHRZEŚCIJAŃSKIEJ TEOLOGII CZASU Oaza Modlitwy na przełomie roku cywilnego (kalendarzowego) cieszy się szczególną popularnością i zaczyna się stawać się w wielu ośrodkach piękną tradycją. Warto jednak zastanowić się nad właściwą motywacją świętowania tych dni (tzw. „sylwestra” i dnia nowego roku) u „synów tego świata” i u chrześcijan. Często bowiem dość bezmyślnie, nierefleksyjnie nawiązujemy do pewnych światowych zwyczajów, nie zastanawiając się nad tym, jaką powinniśmy nadać im interpretację w świetle Pisma Św. i wiary.

Wokół obchodu tzw. „sylwestra” (nazwa pochodzi stąd, że w dawnym kalendarzu liturgicznym w dn. 31 grudnia obchodzono wspomnienie św.

Sylwestra) oraz Nowego Roku wytworzyła się swoista atmosfera. Przejawy radości – w formie zabaw i balów sylwestrowych, toastów i składanych życzeń noworocznych, są typowym przykładem radości nieumotywowanej, próbą stworzenia radości tam, gdzie nie ma prawdziwego jej źródła, a nawet wszystko przemawia przeciw radości i jest jej zaprzeczeniem. Radość bowiem jest przejawem, symptomem życia, pojawia się po prostu jak kwiat, tam gdzie jest życie. Tymczasem w noc sylwestrową uświadamiamy sobie fakt nieubłaganego przemija-

nia życia. Chcielibyśmy to życie zatrzymać w miejscu przez jego „używanie”, przez pełne wykorzystanie chwili obecnej z zapomnieniem, że ona ucieka. W noc sylwestrową „świat” uprawia swoją specyficzną „liturgię”, a okolicznościowym „hymnem liturgicznym” mogłaby się stać popularna i rzewna piosenka „Upływa szybko życie, jak potok płynie czas”. Pewną pociechą i źródłem radości mają stać się życzenia noworoczne, gdzie w oparciu o chwiejną wiarę w jakąś Fortunę, „szczęśliwy los”, wyrażamy nadzieję, że będzie lepiej niż było, że czeka nas zdrowie, szczęście, wielka wygrana w loterii lub tp. Wstający po sylwestrowej zabawie poranek noworoczny, raczej nie zastaje nas czuwających, idących radośnie ku budzącym nadzieję jutrze, ale raczej odsypiamy noc i wstajemy w godz. południowych z ciężką głową i bez ochoty do życia.

U podstaw światowej „liturgii” sylwestrowo-noworocznej leży pogańskie pojęcie czasu, które Grecy, bardzo precyzyjni i subtelni w tworzeniu pojęć, nazwali „chronos”. Chronos – to czas jako proste zjawisko, dające się mierzyć poprzez układy i ruchy ciał niebieskich. W gruncie rzeczy pojęcie „puste”, niezapełnione żadną pozytywną wartością. W zestawieniu z doświadczeniem życia, które z natury wrogie jest pojęciu przemijania, zanikania, pojęcie czasu wprawdzie może się łączyć z chwilową szansą rozwoju i wzrostu, ale ostatecznie

W NOC SYLWESTROWĄ „ŚWIAT” UPRAWIA SWOJĄ SPECYFICZNĄ „LITURGIĘ”.

odbierane jest jako coś, co zagraża życiu i o czym lepiej jest zapomnieć przez skoncentrowanie się na używaniu życia.

Grecy jednak znali jeszcze inne pojęcie czasu, nazwanego „kairos”. Czas w tym ujęciu to coś pozytywnego, jako ciągle nowa szansa do przeżywania lub tworzenia wartości, jako ciągle nowe wezwanie do tego przeżywania lub tworzenia wartości.

Autorzy ksiąg biblijnych Nowego Testamentu przyswoili sobie to pojęcie na oznaczenie czasu, który nie jest pusty, ale który posiada swoją „pełnię” (por. Gal 4,4), który jest napełniony. Napełniony jest obecnością Boga, który w czasie realizuje swoje odwieczne plany zbawienia, który, gdy „nadeszła pełnia czasu” sam stał się podmiotem historii upływającej w czasie, aby czas mógł dla człowieka otworzyć się ku wieczności, wpływając na niej jak rzeka do bezkresnego morza. Odtąd dla wierzących czas to „kairos” – czas zbawienia. Czas napełniony zawsze obecnością Boga, który

9

wana im została radość wielka: „Narodził się wam Zbawiciel”.

Tzw. „sylwester” i „nowy rok” to dla nas obchód oktawy uroczystości Narodzenia Pana oraz obchód uroczystości Świętej Bogarodzicielki Maryi’.

II. SUGESTIE DLA NOWOROCZNEJ OAZY MODLITWY Noworoczna Oaza Modlitwy może przebiegać wg stałego, ramowego planu OM, z następującymi zmianami: • w sobotę w godzinach południowych celebracja sakramentu pojednania, która równocześnie może mieć charakter nabożeństwa przebłagalnego, urządzanego zwykle w parafiach w ostatni dzień roku.

• po południu (godz. 16-17) Eucharystia (Msza z dnia oktawy Bożego Narodzenia), potem agapa opłatkowa – w stylu wieczerzy wigilijnej ze śpiewaniem kolęd.

• około 21.00 – uroczyste nieszpory świąteczne z uroczystości Bogurodzicy

CZĘSTO DOŚĆ BEZMYŚLNIE NAWIĄZUJEMY DO PEWNYCH ŚWIATOWYCH ZWYCZAJÓW.

przez Chrystusa wszedł w historię i obecnością dokonanego przez Niego dzieła zbawienia.

Odtąd czas posiada wymiar sakramentalny, bo w nim poprzez sakramenty uobecnia się ciągle wieczne dzieło zbawienia.

Każdy dzień stwarza nową okazję do sprawowania Eucharystii – Pamiątki Śmierci i Zmartwychwstania Pana. Odtąd dla chrześcijanina czas jest uświęcony, święty i nieustannie trwa święto.

Czas odtąd – KAIROS – to ciągle nowe wezwanie i ciągle nowa szansa osiągnięcia zbawienia. Dlatego chrześcijanin może kończyć każdy dzień kantykiem Symeona: „Teraz, o Władco, pozwól odejść słudze Twemu w pokoju… Bo moje oczy ujrzały Twoje Zbawienie” (Łk 2,29-30).

W kontekście powyższych prawd chrześcijanie więc mogą cieszyć się w tę noc, jak w każdą inną, bo każda noc jest dla niego odblaskiem tej nocy, w której „chwała Pańska… oświeciła Pasterzy ” (Łk 2,9) i zwiasto-

Maryi – potem adoracja, modlitwa wstawiennicza i modlitwa uwielbienia do północy. „Nowy Rok” można przywitać śpiewem uwielbienia Boga i aktem oddania Mu siebie.

Nie poleca się w żadnym wypadku sprawowania Mszy św. o północy. Nie ma bowiem uzasadnienia liturgicznego ani teologicznego (patrz rozważanie „chronos i kairos”), jest to raczej przejaw dość bezmyślnego wchodzenia w światową liturgię „świętego nowego roku”. Pozbawiłoby to obchodu Eucharystii samo święto Bogarodzicy Maryi. Zmiana czasu kalendarzowego sama w sobie nie jest żądną tajemnicą wiary, którą należałoby uczcić Eucharystią, dlatego pozostawiamy mszę na swoim miejscu jako element liturgii święta Bogarodzicy Maryi.  ks. Franciszek Blachnicki Tekst ukazał się w „Siloe” nr 3 (1977)

10

CHARYZMAT

Na podstawie katechezy „Nowy Człowiek” ks. Franciszka Blachnickiego oprac. redakcja

NOWY CZŁOWIEK Na to, jacy jesteśmy, składa się wiele czynników. Są one od nas zależne lub nie. Zawsze jednak możemy je poznać i wybrać drogę, którą chcemy podążać. Świadomie i w wolności. świadomienie sobie, kim U jest Nowy Człowiek wymaga kilku uwag, mających na ce-

lu ukazanie rzeczywistości na początku XXI wieku. To czas, w którym człowiekowi trudno jest się zmienić z kilu powodów.

Jednym z nich jest niezwykle dynamiczny rozwój techniki.

Nigdy jeszcze nie obserwowano takiego postępu tej dziedzinie, jak w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Technika miała ułatwić i uprzyjemnić życie, jednak stała się istotną przeszkodą. Obecnie każdy z mniejszą lub większą sprawnością posługuje się najnowszymi urządzeniami, co jednak z czasem obraca się przeciwko nam. Ktoś kiedyś mądrze powiedział, że sto lat temu człowiek wiedział mniej o otaczającym go świecie, ale więcej o sobie. Dziś jest dokładnie odwrotnie. Ta diagnoza trafnie ukazuje rzeczywistość współczesnego człowieka.

Dziś dojrzałość osobową osiąga się średnio w wieku 30 lat.

W pokoleniu naszych dziadków było to około 18 roku życia. To opóźnienie wynika m.in. z wydłużonego czasu edukacji, ale też jest spowodowane ogromnym natłokiem informacji. Jest ich obecnie tyle, że człowiek nie jest w stanie wyodrębnić tych ważnych. Świadomość jego nie potrafi ich grupować, przetwarzać i wykorzystywać do tego, by dojrzewać. Skoro dojrzewa tak późno, ma trudności z poznaniem siebie, a przez to z poznaniem Boga. Św. Augustyn mówił „Obym poznał siebie i obym poznał Ciebie, mój Boże”. Nie da się poznać Boga, jeżeli uprzednio nie pozna się siebie, a poznanie Boga wiąże się z dogłębnym poznaniem samego siebie.

MANIPULACJA Człowiek współczesny tak rozwinął technologię, że nawet nie zauważył, jak został jej niewolnikiem. Procesu tego nie da się odwrócić. Powoduje on nadto pewne mechanizmy, które

u swego zarania mają błędną diagnozę człowieka, podejście do niego. Często mówi się dzisiaj o odnowie człowieka, społeczeństwa. Pojęcie nowych trendów jest obecne w socjologii i kulturze, ale odnosi się do błędnych przesłanek, bo człowieka traktuje się w tym działaniu w sposób przedmiotowy, jako narzędzie, a nie podmiot.

Ksiądz Blachnicki już czter-

nego problemu urasta kwestia zakazu handlu w niedzielę. Ludzie nie potrafią już spędzać czasu we wspólnocie rodzinnej czy religijnej. „Sportem narodowym” Polaków stały się zakupy. Jest to zachowanie powszechne i powszechnie powtarzane, ponieważ kolejną cechą współczesnego człowieka, wg. ks. Blachnickiego, są zachowania stadne. Człowiek stada wpasowuje się w cywilizację masową, np. podążając za modą. Wzorce modowe mają na celu wykreowanie obrazu człowieka zwykle niezgodnego z Ewangelią. Obejmują one nie tylko ubiór, ale także ogląda-

W PRZECIWIEŃSTWIE DO DŁUGIEGO PROCESU, JAKIM JEST WYCHOWANIE, MANIPULACJA PRZYNOSI SZYBKIE EFEKTY. dzieści lat temu widział zagrożenie najpierw w natłoku informacji, który ma odbiorcę ogłupić, a następnie w technikach, które pozwolą nim skutecznie manipulować. Jak temu przeciwdziałać? Wychowując.

To pojęcie kluczowe. W Ruchu wszystko koncentruje się na tym działaniu, zarówno w stosunku do dorosłych, jak i dzieci.

Dzisiejszy świat natomiast nie ma zamiaru człowieka wychowywać; jego celem jest dopasowanie jednostki do własnych potrzeb. Dla wielu podmiotów człowiek liczy się jako konsument, wyborca, klient. Każdy usiłuje manipulować odbiorcą, poprzez wykrzywienie obrazu człowieka. Kreuje się zatem potrzeby tak, aby wzrastała konsumpcja, będąca celem samym w sobie. Otoczeni przez manipulację ludzie przestają być krytyczni wobec przekazywanych treści, a z czasem sami zaczynają ją stosować. W przeciwieństwie do długiego procesu, jakim jest wychowanie, manipulacja przynosi szybkie efekty.

STADO Dawniej człowiek jadł, aby żyć. Dzisiaj żyje, aby jeść. Stał się jednostką na wskroś konsumpcyjną. Do rangi poważ-

nie określonych przekazów, seriali, promowanie konkretnych zachowań itp. W taki właśnie miękki sposób kształtuje się poglądy większości. Jest to trend określany mianem „marksizmu kulturowego”, mający na celu rozwodnienie wszelkich wartości, wskazanie, że dzisiaj dopuszczalne jest niemal wszystko, co dawniej uchodziło za rzecz nie do przyjęcia.

Stado wymaga źle rozumianej tolerancji. Słowo to, oznaczające (z łaciny) „znoszenie”, nie występuje w ogóle w Ewangelii. Dlaczego? Jezus mówi „kochaj”. Nowy Człowiek nie może ograniczać się do cierpliwego „znoszenia” drugiego.

Z miłości i troski o jego zbawienie wynika chęć nawracania, uświadomienia błędnej drogi. Należy mieć świadomość, że zjawiska negatywne mają wpływ także na członków Ruchu, jako ludzi żyjących w świecie i otoczonych przez jego wpływy i wzorce. Do wzorców tych ks. Blachnicki zaliczył także „człowieka wyczynowego”, określając go jako osobę istniejącą o tyle, o ile odnosi ona sukces. Człowiek chętne podążą w tym kierunku, bo pozwala mu na ucieczkę od samego siebie.

Osiągnięcia kompensują niedostatki i braki. Ocena własnego

życia przebiega tylko w odniesieniu do kolejnych sukcesów, osiąganych w bardzo wąskiej nieraz dziedzinie.

MIŁOŚĆ Przeciwieństwem człowieka współczesnego jest Nowy Człowiek, wewnętrznie zintegrowany, który nie poddaje się konsumpcji, a na manipulacje reaguje rozumowo. Wie, że manipulacja odwołuje się do emocji i instynktów, które potrafi rozpoznać i opanować. Zasadą życia Nowego Człowieka jest miłość pojmowana we właściwy sposób. Nie jest ona egoistyczna, podczas gdy egocentryzm współczesnego człowieka jest centralnym punktem jego życia i działania. Postawa Nowego Człowieka sprowadza się do znanego sformułowana, opisującego oazowicza jako człowieka posiadającego siebie w dawaniu siebie. Kluczem do oceny postawy jest motywacja, ponieważ na zewnątrz działania człowieka współczesnego i Nowego Człowieka mogą okazać się podobne. Każdym z nich kierują jednak zupełnie inne wartości.

Nowy Człowiek, stworzony na obraz i podobieństwo Boga, jest wezwany i powołany do miłości. Przejawia się w nim

ZASADĄ ŻYCIA NOWEGO CZŁOWIEKA JEST MIŁOŚĆ. wspólnota osób trwająca w miłości, życie Boże. Należy jednak pamiętać, że proces kształtowania Nowego Człowieka jest rozciągnięty na wiele lat. Do treści przekazywanych i przyswajanych na rekolekcjach dorasta się lat kilkadziesiąt. Przez cały ten czas, używając rozumu i wolnej woli, wybiera się światło i w świetle stara się żyć. Przez lata następuje podporządkowanie woli człowieka woli Bożej. Następuje to w osobistej wolności, możliwości wyboru i chęci podążania za Panem.

Ideałem Nowego Człowieka jest Maryja, wypełniająca wolę Boga w sposób zupełny i doskonały. 

CHARYZMAT

Oaza Nowego Życia dla rodzin – zimowa 2019 – ORD, TRIDUUM PASCHALNE 19 – 24 II

ORD

Krosno s. Klawerianki

18 –21 IV

Triduum Paschalne

Przemyśl CM

ks. Adam Wąsik, ks. Marcin Koperski Centralna Diakonia Formacji Diakonii

Biuro CM 16 676 09 66 Biuro CM 16 676 09 66

Oazy Rekolekcyjne Animatorów Rodzin – wakacyjne – 2019 29 VII – 02 VIII

ORAR I

LIPNIK

ks. Krzysztof Mierzejewski Iwona i Zbigniew Mendrala

782 330 135 mendrala.z@gmail.com

06 – 11 VIII

ORAR II

MYCZKÓW

ks. Andrzej Niemiec Bożena i Krzysztof Leńczykowie

600 004 054 blenczyk@wol-met.eu

20 – 24 VIII

ORAR II

RZEPEDŹ

ks. Krzysztof Żołyniak Grażyna i Stanisław Czepińscy

530 987 959 stachu@czepinski.com

25 – 29 VIII

ORAR I

RZEPEDŹ

ks. Stanisław Czenczek ks. Mirosław Wójcik Bogusława i Karol Florkowie

693 697 127 bk.florek@interia.pl

Rekolekcje Tematyczne – wakacyjne – 2019 17 – 25 VIII

Dialog małżeński i rodzinny

ZBOISKA

ks. Marek Zajdel Beata i Andrzej Guzikowie

bng@wp.pl

20 – 27 VIII

Gdzie są nasze dzieci ?

HELUSZ

ks. Witold Burda Monika i Piotr Kopczykowie

783 667 835 (M) 607 605 216 (P) pkopczyk@interia.pl

Oazy Nowego Życia dla rodzin – wakacyjne – 2019 28 VI – 14 VII Turnus I

I st.

HELUSZ

ks. Jan Łojek ks. Grzegorz Czerwonka Danuta i Marek Polańscy

691 674 425 m.polanski@psw.jaslo.pl

28 VI – 14 VII Turnus I

II st.

MYCZKÓW

ks. Andrzej Niemiec Maria i Kazimierz Płachtowie

785 434 555 mplachta144@gmail.com

28 VI – 14 VII Turnus I

III st.

PRZEMYŚL CM

16 VII – 01 VIII Turnus II

I st.

ZBOISKA

ks. Zbigniew Malec ks. Piotr Czarniecki Renata i Leszek Słomiany

600 964 502 renata.somiany@o2.pl

16 VII – 01 VIII Turnus II

II st.

HELUSZ

ks. Piotr Stefański ks. Piotr Piskorz Bożena i Krzysztof Sokołowie

664 386 476 bksokol337@interia.pl

16 VII – 01 VIII Turnus II

III st.

PRZEMYŚL CM

ks. Marcin Koperski Beata i Krzysztof Zalescy

509 590 875 zaleskabeata@interia.pl

03 VIII – 19 VIII Turnus III

I st.

RZEPEDŹ

ks. Stanisław Babiarz ks. Janusz Łuc Genowefa i Zbigniew Kopczyńscy

515 102 936 gieniakop@interia.pl

03 VIII – 19 VIII Turnus III

II st.

STARA WIEŚ „WILLA”

o. Marian Kępka ks. Bartłomiej Data Katarzyna i Mariusz Wermińscy

607 738 451 wermińscy@gmail.com

03 VIII – 19 VIII Turnus III

III st.

PRZEMYŚL CM

ks. Adam Wąsik Ewa i Grzegorz Nehrybeccy

795 564 414 gneh83@gmail.com

11

12

CHARYZMAT

Za kolano

Charyzmat: „Za kolano” to sklep internetowy i firma odzieżowa. Czy to Wasz autorski projekt?

Patrycja: Tak. To marzenie z dzieciństwa, które przetrało.

Od czwartej klasy podstawówki projektowałam ubrania. Były również plany, żeby pójść na medycynę, ale dotarło do mnie, że byłoby to zagłuszenie marzeń, że to nie jest to, co chciałabym robić. Trochę się bałam i uważałam, że nie uda się nic zrobić w tym kierunku, ale tak mocno siedziało mi to w głowie, że postanowiłam działać. I to dość wcześnie, bo skończyłam dopiero pierwszy rok studiów.

Nie wyobrażamy sobie świętowania bez odpowiedniego stroju. Zwykle to on właśnie podkreśla wyjątkowość chwili. Czy istnieją kreacje odpowiednie na każde wyjście? Czy warto podążać za modą? Patrycja i Ania mają gotowe odpowiedzi.

Charyzmat: Razem studiujecie?

Patrycja: Nie, razem tylko mieszkamy. Ja studiuję projektowanie ubioru.

Ania: A ja pedagogikę specjalną.

Charyzmat: To dosyć rozbieżne zainteresowania.

W którym momencie spotkałyście się na płaszczyźnie odzieżowej?

Ania: Znamy się od liceum. Patrycja w drugiej klasie zmieniła szkołę i przyszła do mojej klasy. Zmieniła i kierunek, i szkołę i wszystko… Spotkałyśmy się wtedy, a bliżej zaprzyjaźniłyśmy się już na studiach.

Patrycja: Właśnie wtedy zrodził się pomysł na wspólną pracę. Ania bardzo mi pomaga; jest przede wszystkim moją modelką (śmiech). Czasem, kiedy zdarzy mi się narzekać, że jest trudno, wkracza ze swoim: „no, co ty, daj spokój”. Ale nie tylko ona. Udaje mi się teraz otaczać gronem osób, które mocno mnie wspierają, np. pomogą spakować paczki.

ISTNIEJĄ RZECZY, KTÓRE W PEWIEN SPOSÓB BĘDĄ MODNE ZAWSZE I NA KAŻDĄ OKAZJĘ.

fot. archiwum

Charyzmat: Od razu zaczęłyście od sklepu internetowego?

Patrycja: Tak. Na razie jest to tylko sklep internetowy, ale może kiedyś będzie coś więcej.

Trzeba się rozwijać.

Charyzmat: Czy projekty są Waszym wspólnym dziełem?

Ania: Projekty są Patrycji.

Charyzmat: Dlaczego akurat pomysł, że kreacje powinny

NIE DA SIĘ ZAPROJEKTOWAĆ CZY USZYĆ SUKIENKI, KTÓRA BĘDZIE JEDNOCZEŚNIE ODPOWIEDNIA NA WESELE I KILKA INNYCH OKAZJI.

być za kolano? Widzę na piersiach krzyż animatorski…

To chyba nie jest oferta kierowana do szerokiego grona odbiorców?

Patrycja: Myślę, że to się zmienia. Mimo, że mam krzyż animatorski, to nasi klienci nie są głównie oazowiczami. Wydaje mi się nawet, że jest ich niewielu. Są to także osoby niezwiązane jakoś mocno z Kościołem czy ruchami charyzmatycznymi. Teraz po prostu panuje moda na takie ubrania. Kiedyś tego nie było. Łatwiej zatem dotrzeć ze swoją ofertą do odbiorców w czasie, gdy panuje szał na długość midi. Zobaczymy, co będzie dalej, ale nie planuję niczego zmieniać na „przed kolano” (śmiech).

Charyzmat: Czyli zawsze to będzie ta sama długość?

Patrycja: Tak. Chodzi o to, by zaciekawić na tyle, by ludziom nie przestało się podobać. I o to, żeby nie iść ślepo za modą. Chcemy proponować rzeczy ponadczasowe, które będą wyglądały dobrze nawet za kilkanaście lat, niezależnie od tego, co akurat będzie prezentowane na pierwszych stronach gazet.

Charyzmat: Więc w zasadzie pretendujesz do dyktatury modowej. Nie Ty idziesz za modą, ale moda powinna podążać za Tobą.

Patrycja: (śmiech) Dlaczego nie!

Myślę, że istnieją rzeczy, które w pewien sposób będą modne zawsze i na każdą okazję. Takie klasyki. Oczywiście nie da się

całkowicie omijać aktualnych trendów, ale można je wprowadzać w taki sposób, aby wszystko razem pozostało w kanonie klasycznej elegancji.

Charyzmat: To inspiracje.

A jak wygląda produkcja w Waszej firmie?

Patrycja: Zaczyna się od projektu, potem następuje najtrudniejsza część, czyli dobór tkanin. Stawiam na materiały naturalne; bez poliestru czy innych sztucznych domieszek.

Mam spory problem, żeby znaleźć odpowiednie. W Polsce w ogóle jest problem z materiałami… Są zatem sprowadzane z zagranicy. Dlatego jest to proces najdłuższy. Potem projekt trafia do szwalni, w której konstruktor przekłada mój projekt na szablony wykrojów. Następują pierwsze odszycia, przymiarki i poprawki. Później już szycie całej serii do sklepu.

Charyzmat: Skąd czerpiesz inspiracje?

Patrycja: Przede wszystkim z mojego zamiłowania do XX wieku i mody z tamtej epoki.

Bardzo to widać w moich projektach. To inspiracja najgłówniejsza. Inspiruje mnie też moja prababcia, która też szyła sukienki.

Ania: Wszystko zostaje w rodzinie.

Patrycja: No tak. Prababcia nie miała sklepu, ale kiedyś pokazała mi swoje kreacje oraz podarowała mi większość zawartości swojej szafy. Uważam, Charyzmat: Wygląda na że dzięki temu robię moje pro- to, że to całkiem poważna jekty z sercem. firma, która działa w pełni profesjonalnie: od projektu do Charyzmat: To jest chyba sprzedaży. A jak to godzicie ze dowód na tę ponadczasowość, studiami? o której mówiłaś. Sukienki Patrycja: Bywa ciężko. Między w dobrym tonie, noszone innymi dlatego, że porywając w latach 50., dzisiaj można się na ten projekt nie do końbez większych przeróbek ca wiedziałam, jako to wszystzałożyć i pokazać się w nich. ko wygląda. Więc początki były Niekoniecznie sprawdziłoby trochę trudne. Zdarzały się posię to z kreacjami mini po prawki… Zwłaszcza, że studia to upływie podobnej ilości lat. w zasadzie kontynuacja mojej Patrycja: Tak, dokładnie tak pracy. Nie odetchnę i nie zajmę jest. Wiadomo, że nie da się za- się zupełnie czymś innym. Proprojektować czy uszyć sukienki, jektuję i na zajęciach, i popołuktóra będzie jednocześnie od- dniami. Wymaga wysiłku, żeby powiednia na wesele i kilka in- to pogodzić, ale się da. To kwenych okazji, ale te klasyki, dzięki stia wypracowania właściwej samej swojej długości, są już na organizacji. tyle uniwersalne, że można się w nich pokazać w większości Charyzmat: Nie boisz się miejsc. w takim razie wypalenia?

Zwykle hobby to coś innego,

13

fot. archiwum

CHARYZMAT

niż praca zawodowa.

W Twoim przypadku w zasadzie niczym się nie różnią te dwie sfery.

Patrycja: Trochę się boję. Ale z drugiej strony nie robię tego tylko dla zwykłego hobby. Zakładam sobie wyższe cele. Moim marzeniem było zawsze, by pracę łączyć z przekazywaniem czegoś więcej, ewangelizacją, Nową Kulturą. Myślę, że to świetny sposób, by to połączyć. Staram się znajdować odpowiednie proporcje, czas dla siebie. Ważną kwestią jest to, że całą nasza działalność odbywa się w naszym mieszkaniu i czasami ciężko jest to wypośrodkować.

Charyzmat: Na koniec pytanie o rozmiary. Prezentujecie na swoim stoisku rozmiary typowo dziewczęce. A będzie oferta dla Domowego Kościoła?

Patrycja (śmiech): Pierwszą kolekcję przygotowałam w rozmiarach od 36 do 40. Mam nadzieję, że oferta będzie się poszerzać, ale najpierw też chcemy się przekonać, które rozmiary są najbardziej poszukiwane. No i nie we wszystkich rozmiarach dany fason będzie się dobrze prezentował. Myślę, że z czasem będzie i więcej modeli, i kolorów, i rozmiarów także.

Charyzmat: Trzymam za słowo i życzę powodzenia, a Czytelników zapraszam na stronę www.zakolano.com.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Monika Jasina

14

CHARYZMAT

VIII Kongregacja Diakonii Ruchu Światło-Życie Kongregacja zgromadziła ponad 100 uczestników, reprezentujących 31 diecezji polskich oraz Ruch na Ukrainie, Słowacji i w Niemczech. W sposób szczególny pochylano się nad zagadnieniem oazowych wspólnot ludzi dorosłych.

fot. oaza.pl

ozpoczęliśmy kolejny rok formacji. ZaR kończony niedawno synod motywuje nas do pochylenia się nad rolą i sytuacją

ludzi młodych w Kościele. Ta tematyka króluje bezspornie jako kluczowy temat tegorocznych spotkań formacyjnych. Jubileusz 100. lecia odzyskania niepodległości zachęca oazowiczów do kształtowania postaw patriotycznych i większej świadomości historycznej. Pomimo różnorodności i bogactwa rozważanych aspektów, w tym roku miało miejsce jeszcze jedno ważne wydarzenie, jakim była VIII Kongregacja Diakonii Ruchu Światło-Życie odbywająca się w Centrum Ruchu w Krościenku, w dniach od 16 do 18 listopada 2018 roku.

Tym razem sprawa dotyczyła nowo kształtującej się i mało dotąd zauważalnej grupy ludzi już nie młodych, a nie będących w sakramentalnych związkach małżeńskich, umożliwiającej im formację w Kręgach Domowego Kościoła. Mowa tu o oazie dorosłych. Kongregacja zgromadziła ponad 100 uczestników, reprezentujących 31 diecezji polskich oraz Ruch na Ukrainie, Słowacji i w Niemczech. Spotkanie rozpoczęliśmy w piątek wieczorem od Eucha-

rystii przy grobie Ojca Franciszka, której przewodniczył i homilię wygłosił ks. Waldemar Maciejewski, moderator diecezjalny archidiecezji katowickiej. Zachęcał do otwartości na Słowo Boże i gotowości na przyjście Pana „tu i teraz”, w sytuacji naszego Ruchu AD 2018. Po Eucharystii weszliśmy w modlitwę do Ducha Świętego, prowadzoną przez ks. Jerzego Krawczyka, moderatora diecezjalnego archidiecezji lubelskiej. Doświadczyliśmy mocy Ducha, uwielbialiśmy Imię Boże i modliliśmy się za siebie nawzajem. Mroźny, sobotni poranek 17 listopada przywitaliśmy Eucharystią z Jutrznią, również u grobu Ojca. Tej liturgii przewodniczył moderator diecezjalny archidiecezji przemyskiej ks. Marcin Koperski, który w homilii nawiązał do Ewangelii o „natrętnej wdowie". Podkreślił, że czuwanie nie przypomina walki zmęczonego wartownika z pokusą snu, nerwowego tropienia odgłosów Boga, lecz jest wytrwałym łączeniem każdej sprawy i każdego zajęcia z modlitwą. Również i ta rozpoczynająca się kongregacja wymaga solidnego fundamentu modlitewnego.

W czasie tej porannej modlitwy byli obecni

już prawie wszyscy delegaci. Choć sprawa dotyczyła oazy dorosłych, dość zaskakującym był dla mnie fakt udziału dużej grupy członków Domowego Kościoła. Archidiecezję Przemyską, wraz ze mną, reprezentował Wojciech Radło, członek krośnieńskiej oazy dorosłych – Betel.

Wszystkie sesje były prowadzone przez obecną parę krajową Domowego Kościoła - Katarzynę i Pawła Maciejewskich.

Pierwsza sesja przedpołudniowa rozpoczęła się modlitwą do Ducha Świętego, przywitaniem i przedstawieniem uczestników Kongregacji, powołaniem prezydium i komisji skrutacyjnej oraz przyjęciem regulaminu obrad. W trakcie tej sesji wygłoszone zostały dwa referaty: „Parafia jako środowisko formacyjne” (ks. Maciej Krulak, odpowiedzialny za Centralną Diakonię Ewangelizacji i przedstawiciel sekretariatu merytorycznego Kongregacji) i „Przedstawienie sytuacji wspólnot dorosłych w świetle nadesłanych ankiet” (Urszula Pohl, odpowiedzialna za Centralną Diakonię Oaz Rekolekcyjnych oraz za sekretariat merytoryczny Kongregacji). Ks. Maciej zaznaczył, że nasz Ruch to zminiaturyzowany Kościół, dlatego posiada on szczególną możliwość wypełnienia swojej misji dla uniwersalnego dobra całej parafii. Ruch Światło-Życie jest ruchem wybitnie eklezjalnym poprzez communio - więź z Bogiem i ludźmi. Jest widzialnym znakiem i wspólnotą charyzmatów i służb nie zamykających się na siebie samych, ale podejmujących liczne posługi i działania we wspólnocie parafialnej. Jak przypominał ks. Maciej, eklezjalność naszego Ruchu wyraża się w takich znakach jak: osobista relacja z Bogiem, mała wspólnota, Słowo Boże, modlitwa, liturgia, martyria i diakonia. Droga Ruchu eklezjalnego ma poprowadzić każdego na nią wchodzącego do dojrzałego chrześcijaństwa. Dojrzałe chrześcijaństwo weryfikuje oazowicz w postawie służby, szczególnie na rzecz swojej parafii. Jest gotowy do podjęcia diakonii w Ruchu, ale również poza nim, jeśli tego domaga się dobro Kościoła lokalnego czy parafii.

W drugiej konferencji Urszula Pohl z Instytutu Niepokalanej Matki Kościoła przedstawiła sytuacje wspólnot oaz dorosłych. Duża liczba tych wspólnot powstała po 2010 roku, jako kontynuacja drogi młodzieżowej, bądź jako wspólnota ludzi nie związanych wcześniej z Ruchem Światło -Życie, będąca owocem prowadzonej wcześniej ewangelizacji. Odnotowano, że w to dzieło zaangażowanych jest wiele małżeństw. Większość z nich pozosta-

CHARYZMAT

fot. oaza.pl

fot. oaza.pl

je wycofana wobec działania w określonej jednolitej parafii. Wynika to również z tego, że jej członkowie często gromadzą się z wielu rożnych parafii, a nawet miejscowości. Różne jest też zadanie księdza w takiej wspólnocie. W niektórych jest liderem, w innych zaś uczestnikiem towarzyszącym duchowo wspólnocie. Kolejnym punktem programu była praca w grupach, nakierowana na refleksję nad tym, kto może przynależeć do wspólnot dorosłych w Ruchu (ze szczególnym akcentem na casus osób żyjących w związkach niesakramentalnych oraz małżeństw sakramentalnych formujących się poza Domowym Kościołem); w jaki sposób włączać te wspólnoty w ży-

15

tor Międzynarodowego Centrum Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie w Carlsbergu.

Sesja wieczorna miała charakter wyborczy. Uczestnicy Kongregacji należący do Stowarzyszenia wybrali 3 delegatów Kongregacji do Centralnej Diakonii Jedności. Zostali nimi: ks. Jarosław Gąsiorek, moderator krajowy Ruchu Światło-Życie na Ukrainie; Robert Derewenda, dyrektor Instytutu im. ks. Franciszka Blachnickiego; ks. Aleksander Suchocki, wieloletni były moderator diecezjalny diecezji łomżyńskiej. Dokonało się również głosowanie dotyczące wyboru logotypów Ruchu, które nie zostało jednak uwieńczone żadną decyzją (podobnie jak jego powtórzenie w niedzielę). Po zakończeniu tej sesji miało miejsce spotkanie CDJ, natomiast pozostali delegaci uczestniczyli w modlitwie wieczornej.

Niedzielna sesja przedpołudniowa rozpoczęła się przedstawieniem propozycji wytycznych do dalszej pracy, przygotowanych przez sekretariat merytoryczny Kongregacji, oraz dyskusją nad tymi propozycjami, w połączeniu z przedstawieniem wolnych wniosków. Podsumowania Kongregacji dokonał ks. Marek Sędek, moderator generalny Ruchu. Nasze ostatnie spotkanie miało miejsce ponownie przy grobie Ojca – na Eucharystii parafialnej, której przewodniczył ks. Piotr Główka, moderator diecezjalny diecezji kamieniecko-podolskiej na Ukrainie. Kazanie wygłosił zaproszony do parafii Dobrego Pasterza w Krościenku o. Robert Pyłypczuk, franciszkanin z Żytomierza, przybliżając postać swojego współbrata, Martyniana Wojciecha Darzyckiego, misjonarza i męczennika za wiarę. Dalsza praca nad wytycznymi będzie prowadzona przez sekretariat merytoryczny we współpracy z moderatorem generalnym, a jej ostateczny rezultat zostanie przedstawiony na najbliższej Kongregacji Odpowiedzialnych Ruchu Światło-Życie w Częstochowie.

Warto przy tej okazji nadmienić o sytuacji oaz dorosłych w naszej archidiecezji.

Obecnie mamy 6 wspólnot formalnie istniejących. Gromadzą się one w Przemyślu, Wrocance, Krośnie i Jarosławiu. W większości są to wspólnoty gromadzące ludzi z położonych niedaleko siebie miejscowości i parafii. W skład naszych oaz wschodzą wszelkie stany: małżonkowie, kapłani, osoby samotne, żyjące w separacji czy rozwiedzione, studenci, młodzież pracująca i wdowy. Doskonale sprawdzają się w naszych wspólnotach materiały formacyjne dla oazy młodzieżowej. Uświadamiam sobie, że ten rodzaj oazy będzie się teraz szybko rozwijał i wkrótce zajmie istotne miejsce w codzienności ruchu naszej archidiecezji. 

cie parafii, rejonu i diecezji; jakie materiały są adekwatne dla formacji dorosłych w Ruchu. Spotkanie w grupach stało się również okazją do dzielenia się różnorodnymi doświadczeniami.

Na początku sesji popołudniowej wystąpił Aleksander Bańka (Centrum Duchowości Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Katowickiej w Tychach), krótko prezentując wizję formacyjną Centrum jako propozycję formacji Ruchu adresowaną do dorosłych. Następnie relatorzy przedstawili wnioski z grup, po czym wywiązała się wielowątkowa dyskusja. Tę część spotkania zakończyliśmy Nieszporami, którym przewodniczył ks. Jacek Herma, modera- ks. dr Marcin Koperski

16

DODATEK DIAKONII MISYJNEJ GŁOŚCIE

CHARYZMAT

fot. A. Śnieżek.

Idźcie na cały świat Wakacje, misje czy wolontariat? Czy można to pogodzić i jak radzić sobie bez znajomości języka – opowiadają uczestniczki letnich akcji, organizowanych przez Diakonię Misyjną.

SAMBOR Nasza przygoda w Samborze rozpoczęła się późną nocą, w niedzielę. Dotarliśmy do domu sióstr i czym prędzej poszliśmy spać, by rano być gotowymi do działania. Pierwszy dzień - ekscytacja i dezorientacja. Ekscytacja- bo nowi ludzie, nowe miejsce, doświadczenie.

Dezorientacja- bo wszędzie w około były...dzieci! Co jak co, nie spodziewaliśmy się, że ich będzie tak dużo. No ale trzeba było działać. Wymyślanie zabaw, nauka gry na gitarze, śpiewanie, robienie kwiatków z bibuły, laurek dla rodziców oraz dla ludzi z parafii, tworzenie rysunków na papierze ściernym, zabawy w kółku, tańce, wymyślanie idealnych krain i ich przedstawianie, wspólna koronka, Msze święte, malowanie pięknych kwiatków, symboli chrześcijańskich kredą na kostce dla upiększenia procesji wokół kościoła.

W niektóre dni zabieraliśmy dzieciaki na plac zabaw, boisko do piłki nożnej, w inne przychodziła animatorka Maria i również prowadziła zabawy

tak, że nie było mowy o nudzie.

Ulubionym punktem dnia dla dzieci (i dla nas też) były posiłki. Jedzonko kochają wszyscy, nawet chwilami można było usłyszeć ciszę. Takim miłym wspomnieniem jest to, że po prostu mogliśmy tam z nimi być, bawić się z nimi, rozmawiać, uczyć ich naszych tańców, oni uczyli nas - taka wymiana.

Piękne było, że te dzieciaki nie chciały obsługiwać komputera, telewizor mógł być włączony, a one i tak wolały się bawić, spędzać czas z innymi ludźmi, robić coś bardziej ambitnego.

Długo będziemy też pamiętać wieczorne rozmowy z siostrami, zwiedzanie miasta i przede wszystkim życzliwość mieszkańców. Ksiądz proboszcz nawet zorganizował grilla dla całej naszej półkolonii i dla osób, które przechodziły blisko kościoła. Oni nie spieszą się, zupełnie inaczej jak my. Po mszy rozmawiają, każdy z każdym, tak jakby byli jedną wielką rodziną. Bo przecież tak jest!

Aleksandra Śnieżek

ABCHAZJA W trakcie pierwszego roku dostałam informację, że jest potrzeba, aby pojechać na dwa tygodnie do Abchazji na kolonię dla dzieci, oczywiście jako wolontariusz. Pomyślałam, że na wakacjach w przerwie międzysemestralnej będę miała na to trochę czasu, będę już po sesji, więc czemu nie.

Jak się okazało, gdy jechałam na kolonię miałam trzy niezdane egzaminy. Widocznie miałam poświęcić czas, który był dla mnie cenny, a nie ten, który mi zbywał. Podczas rozmowy ksiądz pytał, dlaczego chcę tam jechać, że jest teraz taka moda na misje i czym ja się kieruję, do czego mi to potrzebne? Zaczęłam się zastanawiać, czy rzeczywiście do tego wzywa mnie Pan Bóg, skoro to nie jest kolonia katolicka i nie zbuduję nic trwałego, nie założę tam wspólnoty. Więc po co tam jechać?

Odpowiedź dostałam w trakcie kolonii, że najważniejsza ewangelizacja dokonuje się przez czyny. Osoby, które doświadczą dobra w Kościele, będą tam wracać, aby go szukać,

a wtedy na pewno znajdą Boga. Początkowo na kolonii nie mieliśmy kucharki, nie przyjechały dwie wolontariuszki, nie umieliśmy mówić po rosyjsku, nie znaliśmy kultury. Zrozumiałam jak ważne jest solidne przygotowanie wolontariusza.

Jednak Pan Bóg potrafił sobie poradzić nawet z takimi, wydawałoby się, mało użytecznymi narzędziami. Każdego dnia przychodziło około 20 dzieci w wieku 9-16 lat, większość wyznania prawosławnego lub protestanckiego. Kolonia odbywała się w języku rosyjskim, na szczęście znalazła się dziewczynka, która osiem lat mieszkała w Warszawie i pomagała nam w tłumaczeniu. Z czasem dzieci zaczęły rozumieć niektóre słowa po polsku, my uczyliśmy się rosyjskiego. Język był pewną barierą, jednak dało się ją pokonać. Nie było wskazane, abyśmy mówili wprost o swojej wierze katolickiej, ale codziennie odbywały się rozmowy na podstawie Biblii, które prowadził ks. Jerzy, jedyny ksiądz katolicki w Abchazji. Naszym zadaniem było organizowanie czasu wolnego dzieciom, oderwanie ich od trudnej rzeczywistości w jakiej żyją na co dzień, rozbite rodzinny, niski poziom nauczania i brak perspektyw na

GŁOŚCIE DODATEK DIAKONII MISYJNEJ

CHARYZMAT

17

przyszłość. Każdego dnia odbywały się dla nich lekcje angielskiego, zajęcia plastyczne, śpiew, taniec, a także znalazł się czas na zabawę. Mimo różnic w wyznaniach, zarówno rodzice jak i dzieci mogli zobaczyć radosne oblicze Kościoła Katolickiego. Bóg podczas tego doświadczenia misyjnego pokazał mi, że ofiarując swój czas drugiemu człowiekowi tak naprawdę sami najwięcej zyskujemy, choć wydaje nam się, że to my jesteśmy tymi, którzy dają.

Po powrocie z Abchazji zdałam wszystkie egzaminy. Mało tego, kolonia dla dzieci nie była tylko jednorazową przygodą. Po wakacjach ruszyły cotygodniowe spotkania dla dzieci. Dwie uczestniczki naszych kolonii przystąpiły po raz pierwszy do sakramentu pokuty. A ja po raz kolejny przekonałam się, że Bóg jest dobry!

Aleksandra Wołowiec fot. A. Wołowiec.

PO PROSTU MOGLIŚMY TAM Z NIMI BYĆ, BAWIĆ SIĘ, ROZMAWIAĆ, UCZYĆ NAWZAJEM.

fot. A. Śnieżek.

GRUZJA Wyjazd do Abchazji, który okazał się być wyjazdem do Gruzji, był sporym zaskoczeniem, a co za tym idzie, sporym wyzwaniem. Spodziewałyśmy się półkolonii w Suchumi. Miałyśmy gotowy plan działania, rozdzielone zadania, omówione niemal wszystkie szczegóły.

Tymczasem, kiedy w niedzielę przyleciałyśmy do gruzińskiego Kutaisi, nie miałyśmy pojęcia, co nas czeka, jakie będą nasze zadania i jak będziemy mogły pomóc na obozie, który rozpoczynał się już następnego dnia.

Tyle niespodzianek!

Siostry, u których mieszkałyśmy, co roku organizują półkolonię dla dzieci z najbiedniejszych rodzin. Przez ponad trzy tygodnie dzieci codziennie przychodzą do miejscowego ośrodka Caritasu i tam wspólnie spędzają cały dzień.

Naszym zadaniem było organizowanie czasu dla uczestników obozu. Zadanie z pozoru przyjemne i wielokrotnie przez nas wykonywane (niech żyją posługi na Oazie Dzieci Bo-

też czas na wspólny śpiew, dyskusje w małych grupkach, taniec, zajęcia plastyczne, lekcje angielskiego oraz gry sportowe (chociaż, czego byśmy nie wymyślili, i tak najbardziej wyczekiwanym punktem programu była gra w uno). Kilka razy udało się nam obejrzeć film czy też pobawić się przy karaoke.

Posługa na obozie w Gruzji, choć czasem niełatwa, była bardzo pięknym czasem. Nie wiedząc, co będzie nas czekać kolejnego dnia, chcąc nie chcąc musiałyśmy się podszkolić w zaufaniu Panu Bogu. Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że to z pewnością bardzo opłacalna lekcja! Jesteśmy też pewne, że wszystkie problemy z wizą oraz wszystkie czynniki, które zdecydowały o naszej posłudze w Gruzji zamiast w Abchazji, nie były przypadkiem.

Pan Bóg codziennie utwierdzał nas w tym, że On to wszystko przewidział i zaplanował. A że „zapomniał” nam o tym wspomnieć wcześniej… cóż - ogrom miłości, radości, wspaniałej lekcji bycia z dziećmi i bycia dziećmi, otwartości i jedności w różnorodności, oraz niesamowita przygoda, którą mogłyśmy dzięki temu przeżyć - to wszystko warte było wielu zaskakujących nas Bożych niespodzianek. 

żych!) przemieniło się w nie lada wyzwanie. Powodem tego były pewne urozmaicenia w komunikacji między członkami kadry obozu: dwoje Włochów, jeden Nigeryjczyk, jeden Rosjanin, jeden Gruzin i trzy Polki.

A w tej mieszance ani jednego wspólnego dla wszystkich języka. Jednak dla chcącego nic trudnego! Codzienne dyskusje włosko-gruzińsko-angielsko-hiszpańsko-rosyjsko-polskie okazały się bardzo ubogacające (na przykład w zakwasy w policzkach od nieustannego śmiechu), a ich owocami były pełne radości zabawy i uśmiechu obozowe dni.

Każdy dzień rozpoczynaliśmy wspólną rozgrzewką przy muzyce, która już po kilku minutach przemieniała się w długą, szaloną potańcówkę, a którą miało moc przerwać jedynie obwieszczenie o czekającym na stole śniadaniu. Po posiłku nadchodził czas na zabawę, a że bawić lubią się wszyscy, bawiliśmy się dopóki ostatni uczestnik nie opadł z sił.

Między zabawami znaleźliśmy Aleksandra Mazur

18

CHARYZMAT

uplement św. Benedykta Sgregoriańskiego z Aniane do Sakramentarza z IX w. zawiera

prefację o świętym Grzegorzu, która stała się pierwowzorem znanej nam z Mszału św. Pawła VI Prefacji o świętych pasterzach. Autor prefacji zapisał: Quia sic tribuis Ecclesiam tuam sancti Gregorii, pontificis tui, commemoratione gaudere, ut eam semper illius festivitate laetificis, co można oddać w następujących słowach: „Albowiem tak dozwalasz Kościołowi Twemu cieszyć się wspomnieniem świętego Grzegorza, Twojego papieża, abyś zawsze radował go jego świętem”. W ten sposób liturgia mówi sama o sobie, że jej świąteczny charakter pochodzi od samego Boga.

Ks. Bogusław Nadolski w swojej Liturgice wskazuje na siedem cech ludzkiego świętowania. Pierwszą z nich jest poświęcony czas, który przestaje być odmierzany w sensie linearnym, a zaczyna być czasem szczególnym, który święty Pa-

DODATEK DIAKONII LITURGICZNEJ AMEN TO JEST DZISIAJ Niezwykle poruszające jest proprium Kanonu Rzymskiego przeznaczone na Mszę Wieczerzy Pańskiej: On to w dzień przed męką za zbawienie nasze i całego świata, to jest dzisiaj, wziął chleb w swoje święte i czcigodne ręce… Ta nieznaczna zdawałoby się zmiana pociąga za sobą niezwykle istotne konsekwencje, dlatego że ukazuje nam prawdę, że liturgia zaburza naszą koncepcję czasoprzestrzeni i pozwala nam uczestniczyć w wydarzeniach, które w kategoriach chronologicznych są zamierzchłą przeszłością. Dlatego liturgia jest nie tylko pamiątką, ale także uobecnieniem wydarzeń zbawczych, co sprawia, że w czasie celebrowania Najświętszej Eucharystii stajemy się uczestnikami Chrystusowej śmierci i zmartwychwstania na sposób mistyczny (to słowo pochodzi od misterium, czyli tajemnicy).

Wejście w liturgiczny kairos sprawia zatem, że liturgia jest szkołą chrześcijańskiej mistyki,

kościelne nazewnictwo obchodów liturgicznych, który dzieli wszystkie dni roku liturgicznego na „święta” (festa) i „dni powszednie” (feriae). Jednakże w starożytnym Rzymie feriae oznaczało dzień, w którym nie podejmuje się zwykłych prac, zaś festum pochodzące od słowa fas („działanie religijne”) – dzień poświęcony kultowi. Oba te określenia oznaczają zatem dzień świąteczny. We wczesnym średniowieczu wykształcił się podział na festa chori („święta w chórze”), które były dniami wolnymi od pracy, oraz festa fori („święta rynku”), które takimi nie były. Podział ten pozostał w prawie liturgicznym do dzisiaj, i tak obchody świąteczne dzielimy na święta nakazane (festa de praecepto), które na mocy III przykazania Dekalogu i I przykazania kościelnego pociągają za sobą obowiązek uczestnictwa w Eucharystii w materii poważnej, oraz inne święta, w szczególności święta zniesione (festa abolita), które pomimo powszechnie

Odprawiajmy nasze święto w Panu Niezwykłą intuicją ks. Blachnickiego było połączenie liturgii z następującą po niej agapą.

W ten sposób świętowanie wertykalne, celebrowane w relacji Bóg-człowiek, zostało ściśle złączone ze świętowaniem horyzontalnym na płaszczyźnie międzyludzkiej.

weł nazwie czasem upragnionym i czasem zbawienia (por. 2 Kor 6,2). Język grecki na określenie tego czasu używa słowa kairos w przeciwieństwie do upływającego chronosa. Druga – to spontaniczność, która wiąże świętowanie z pragnieniem serca, a wymyka się ustalonym ramom. Trzecią jest bezinteresowność - w dni świąteczne bowiem otwiera się serce człowieka dla bliźniego. Czwarta - to wspólnotowy charakter świętowania. Piątą cechą jest swego rodzaju wezwanie wypływające ze święta, które z przeżywanego wydarzenia wyciąga konkretne wnioski na przyszłość. Po szóste, święto odznacza się „innością” od dni nieświątecznych, która wymaga odejścia od codzienności przez odmienny strój, słowa czy czyny. Wreszcie święto jest rzeczywistością symboliczną, gdyż świętowany obchód uobecnia za pomocą znaków. W jaki sposób te cechy urzeczywistniają się w liturgii?

bo pozwala zobaczyć to, czego zobaczyć się nie da. Przeżycie owego „dzisiaj” w liturgii domaga się zatem jej celebrowania, bo nie można inaczej wejść w misterium Chrystusa. Język łaciński bardzo precyzyjnie oddaje fakt uczestnictwa w liturgii przez czasownik interesse, który dosłownie oznacza „być w środku”. Celebrowanie liturgii oznacza wejście „do środka”, a zatem najpierw jakieś „wyjście” (exodus) ze sfery profanum, by potem wejść do sacrum. Ten proces znany nam jest właśnie z doświadczenia świętowania i jego „inności”, dlatego że to właśnie naturalna skłonność człowieka do świętowania wymaga od niego opuszczenia tego, co „nieświąteczne”, i przejścia do tego, co „świąteczne”.

madzić ludu wokół siebie, aby od wschodu do zachodu słońca ofiara czysta była składana Twemu Imieniu”).

KOINONIA Za jeden z najważniejszych czynników świętowania ks. Nadolski uznaje rzeczywistość, którą język grecki oddaje jako koinonia, zaś łacina – communio. Świętowanie tworzy między ludźmi wspólnotę, co jeszcze raz potwierdza jego ścisły związek z liturgią, która z samej etymologii jest czynnością wspólną. Ks. Franciszek Blachnicki tak o tym pisze: „Liturgia jest uprzywilejowanym miejscem aktualizowania się communio, zarówno w wymiarze wertykalnym, jak i horyzontalnym. Istotę liturgii, zwłaszcza eucharystycznej, wyraża formuła communio cum Christo et inter nos. Głównym dążeniem soborowej odnowy liturgii jest jej personalizacja, aby stała się ona rzeczywistym miejscem spotkania z Chrystusem w Duchu Świętym i miejscem aktualizowania się zbawczego dialogu, oraz przywrócenie jej charakteru wspólnotowego. Odnowiona liturgia, bazująca głównie na odnowionej teologii zgromadzenia liturgicznego, chce, aby było ono epifanią Kościoła-wspólnoty, jego wyrazistym i skutecznym znakiem. Tak pojęta i przeżywana liturgia staje się fons et culmen życia wspólnot lokalnych Kościoła. Każda konkretna wspólnota eklezjalna musi odtąd w liturgii, zwłaszcza eucharystycznej, mieć swoje centrum”.

Niezwykłą intuicją ks. Blachnickiego było połączenie liturgii z następującą po niej agapą, co do dzisiaj praktykujemy w przeżywaniu Dni Wspólnoty czy w czasie oazy rekolekcyjnej, zwłaszcza w jej ostatnim dniu. W ten sposób świętowanie wertykalne, celebrowane w relacji Bóg-człowiek, zostało ściśle złączone ze świętowaniem horyzontalnym na płaszczyźnie międzyludzkiej, a celebracja liturgiczna zyskała miejsce natychmiastowej realizacji wezwania, które wypływa z przeżycia misterium Chrystusowej miłości. Tak realizują się słowa św. Jana Chryzostoma z jednej z jego homilii: Ibi festivitas, ubi gaudet caritas – tam świętowanie, gdzie cieszy się miłość. 

istniejącego obowiązku na danym terenie nie są uznawane za nakazane. W Polsce Konferencja Episkopatu za zgodą Stolicy Apostolskiej zniosła trzy święta nakazane: Uroczystość św.

Józefa, Oblubieńca NMP (19 marca), Uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) oraz Uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP (8 grudnia).

III Modlitwa Eucharystyczna wskazuje na to, że takie właśnie „świąteczne” przeżywanie każdego dnia jest wyraźnym zamiarem Boga. Celebrans, który modli się jej słowami, zauważa: …słusznie Cię (Boże – przyp. aut.) sławi wszelkie stworzenie, bo… nieustannie gromadzisz lud swój, aby na całej ziemi składał Tobie ofiarę czystą. Jeszcze mocniej zaznacza to łaciński oryginał, w któNIEUSTANNIE rym padają słowa: …populum GROMADZISZ LUD SWÓJ tibi congregare non desinis, ut Odkąd Chrystus zmartwych- a solis ortu usque ad occasum wstał, każdy dzień dla chrześci- oblatio munda offeratur nomi- ks. Arkadiusz Wojnicki janina jest świętem. Wyraża to ni tuo („…nie przestajesz gro- (Dukla)

AMEN DODATEK DIAKONII LITURGICZNEJ

CHARYZMAT

19

Świadome świętowanie.

Liturgia mszy ślubnej Każda liturgia mszy ślubnej jest inna, tak jak inne i niepowtarzalne są pary narzeczeńskie. Ważne jest, aby mieć świadomość, jak liturgia mszy ślubnej powinna wyglądać oraz w jaki sposób można się do tego wydarzenia przygotować. oże właśnie przygotowujesz M się do własnego ślubu albo jesteś rodzicem, którego dzie-

cko niedługo będzie przeżywać ten dzień lub przyjaciółką czy przyjacielem pary młodej, która nie wie, jakie wybrać pieśni czy czytania na liturgię. Przygotowując się do ślubu spotkaliśmy osoby, które zatroszczyły się o nas i małżeństwo jakie od tego dnia będziemy budowali. Z perspektywy czasu widzę także, jak wiele z nich pomogło nam we właściwym zrozumieniu, na czym polega istota sakramentu małżeństwa oraz było wsparciem podczas tego ważnego dnia w naszym życiu.

Dla wielu par ostatnie dni przed ślubem to czas uporczywego stresu związanego z licznymi przygotowaniami. Wieczorem, w przeddzień naszego ślubu, poprosiliśmy zaprzyjaźnionego kapłana o wystawienie Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie. Modliliśmy się za siebie nawzajem oraz zaprosiliśmy do adoracji i modlitwy naszych rodziców, rodzeństwo oraz najbliższych przyjaciół.

Warto „stracić” dla Boga trochę czasu w natłoku przedślubnej gorączki. Owocem tej adoracji był pokój, który dał nam Pan Jezus. Żadna forma relaksu nie daje tyle siły i radości, co otrzymana od Pana łaska.

Początkiem liturgii sakramentu małżeństwa jest obrzęd błogosławieństwa pary młodych przed ślubem. Jest to piękna, polska tradycja w której narzeczeni proszą swoich rodziców o błogosławieństwo.

Precyzyjnie został on opisany w Rytuale Rodzinnym, z którego warto w tym czasie skorzystać. Narzeczeni powinni wraz z rodzicami dokładnie omówić przebieg błogosławieństwa. Dla wielu osób (szczególnie dla rodziców) jest to bardzo emocjonalne przeżycie, dlatego warto,

aby wcześniej się do niego dobrze przygotować.

Sakrament małżeństwa zazwyczaj zawierany jest w czasie sprawowanej Mszy świętej, dlatego też odnosić się będę wyłącznie do liturgii przeżywanej w Kościele. Należy pamiętać, że narzeczeni mają bardzo duży wpływ na to, jak będzie wyglądała liturgia mszy ślubnej.

Najważniejsza kwestia to wybór czytań oraz pieśni. Istnieje tzw. katalog czytań ślubnych. Narzeczeni mogą jednak wybrać zupełnie inne teksty. Ważnym jest, aby teksty te skonsultować z kapłanem celebrującym liturgię sakramentu. Powinny być one starannie do siebie dobrane. Możliwe jest także napisanie krótkich, wprowadzających bądź wyjaśniają-

senki te mogą zostać wykonane wyłącznie przed bądź po Mszy świętej. Podczas liturgii należy zatroszczyć się o powagę oraz piękno wykonywanych pieśni.

Niedopuszczalnym jest odtwarzanie muzyki z różnego rodzaju nośników. Należy także podporządkować się przepisom liturgicznym, które wyłączają z użytku podczas Mszy świętej takie instrumenty jak keyboard, gitarę elektryczną, perkusję itp. W Ruchu zaobserwować można piękny zwyczaj zapraszania diakonii muzycznej, która przygotowuje i wykonuje pieśni podczas liturgii. Należy jednak pamiętać, że nie wszyscy uczestnicy muszą znać wszystkie teksty, dlatego też powinno się zatroszczyć o ich wydrukowanie bądź przygotowanie do wyświetlania. Wiele osób spędza czas na ułożeniu śpiewników na biesiadę weselną, można dalej postarać się i przygotować śpiewniki z pieśniami na liturgię.

Zdarza się, że młodzi małżonkowie proszą o modlitwę

NARZECZENI MAJĄ BARDZO DUŻY WPŁYW NA TO, JAK BĘDZIE WYGLĄDAŁA LITURGIA MSZY ŚLUBNEJ. cych liturgię komentarzy oraz modlitwy powszechnej. Coraz powszechniejsze staje się czynne włączenie rodziny, przyjaciół lub samych narzeczonych w liturgię mszy ślubnej. Osoby te powinny z odpowiednim wyprzedzeniem zapoznać się z wybranymi tekstami. Można zatroszczyć się także o dary ofiarne – w procesji mogą wziąć udział zarówno małżonkowie jak i wcześniej poproszone o to osoby. Kolejną kwestią jest dobór pieśni. Należy zwrócić szczególną uwagę, że mówimy tutaj o pieśniach, a nie piosenkach religijnych czy świeckich. Wiele osób ma swoje ulubione piosenki, których wykonanie wydawać by się mogło, wpisuje się w charakter przeżywanego ślubu. Pio-

staje temat związany z dekorowaniem świątyni. Wiele pań młodych zachwyca się pięknymi zdjęciami z kościołów, prezentowanymi na portalach społecznościach. Dekoracje te jednak często są zwyczajnie niefunkcjonalne i przesadzone.

Zaobserwować możemy chociażby materiały przyczepione do ławek, które uniemożliwiają swobodne wyjście czy uformowanie procesji komunijnej.

Należy zatroszczyć się przede wszystkim o żywe kwiaty bądź estetyczne dodatki. Trzeba pamiętać, że prostota i elegancja broni się sama.

Co do zasady, każdy fotograf oraz operator kamery powinien odpowiednio wcześniej zgłosić się do księdza proboszcza i określić szczegóły związane z wykonywaniem swojej pracy. W praktyce często brakuje czasu na precyzyjne ustalenia, dlatego narzeczeni powinni zatroszczyć się o tę kwestię, omawiając przebieg liturgii podczas wcześniejszego spotkania. Należy zwrócić uwagę, aby obecność i poruszanie się operatora w prezbiterium zostały ograniczone do niezbędnego minimum. Niestety, często spotkać się można z niewłaściwym (sportowym) strojem fotografa bądź operatora kamery. Narzeczeni mają prawo do zwrócenia uwagi, aby ranga tego typu wydarzenia została podkreślona przez odpowiedni (godny) ubiór.

Poruszyłam tylko wybrane kwestie dotyczące przygotowania oraz przebiegu liturgii mszy ślubnej. Powinniśmy pamiętać, że to Pan Bóg jest twórcą sakramentu małżeństwa. Małżonkowie zaś podczas Mszy świętej powinni mieć świadomość, że oddają się sobie nawzajem i jednoczą z ofiarą Jezusa Chrystusa za Kościół. Przyjmując Eucharystię tworzą jedno ciało w Chrystusie. Jako członkowie Ruchu Światło-Życie powinniśmy dążyć to tego, aby zgłębiać te tajemnice i starać się jak najbardziej świadomie je przeżywać. 

wstawienniczą rodzinę oraz wspólnotę. Dobrym momentem na nią może być czas zaraz po skończonej Mszy świętej.

Nie należy praktykować tej formy modlitwy w czasie trwania liturgii. Nie ma ściśle określonego momentu w którym powinno się podpisywać dokumenty. Dobrą praktyką jest, aby zrobić to po zakończonej Mszy świętej, na przygotowanym miejscu obok prezbiterium. Zdarza się, że dokumenty podpisywane są na ołtarzu po przysiędze małżeńskiej. Należy jednak mieć świadomość, że nie jest to element liturgii. Wszystko zależy od księdza proboszcza, jako gospodarza miejsca oraz zwyczajów panujących w danej parafii. Kinga Pinderska Dyskusyjną kwestią pozo-

FOTOGALERIA

Porekolekcyjny DW rejonu Łańcut. fot. M. Skawiński.

Porekolekcyjny DW rejonu Łańcut. fot. M. Skawiński.

Porekolekcyjny DW rejonu Przemyśl. fot. K. Jasina.

Porekolekcyjny DW rejonu Przemyśl. fot. K. Jasina.

Porekolekcyjny DW rejonu Radymno. fot. K.J. Kozłowscy.

Porekolekcyjny DW rejonu Radymno. fot. K.J. Kozłowscy.

Porekolekcyjny DW rejonu Rymanów. fot. oazaowncube

Porekolekcyjny DW rejonu Rymanów. fot. oazaowncube