Je bent niet alleen: zij dachten er ook al over na MARIEKE VERVOORT Dankzij haar ingesteldheid heeft Marieke (1979-2019) nog jaren kunnen toevoegen met een aanvaardbare levenskwaliteit. Onderstaande schreef ze in 2017: “In een rolstoel belanden is een grote klap, maar als je door de progressie van je aandoening ook nog eens te maken krijgt met onmenselijke pijnen waardoor je dag en nacht ligt te kronkelen en bij tijden het bewustzijn verliest, brengt dat een grote onzekerheid in een mensenleven. ‘Hou ik dit nog lang vol? Wat als het nog erger wordt?’ Allemaal vragen die in je hoofd rijzen. De onzekerheid maakt je kapot, waardoor je je soms zou laten leiden tot wanhoopsdaden. Sinds mijn papieren met betrekking op mijn levenseinde in orde zijn, dankzij LEIF en ULteam, ben ik bij wijze van spreken weer gaan ‘leven’. Met de gedachte dat ik niet onnodig hoef af te zien als het te erg wordt, dat er een ‘noodrem’ bestaat. Hierdoor is er een hele hoop stress van me afgevallen en kan ik opnieuw genieten van elk allerkleinste moment! Ik hoop dat het taboe rond het levenseinde wegvalt. Dit zou heel wat meer levenskwaliteit brengen!” FRANK RAES “Als het einde onafwendbaar is, door ziekte of een ongeval, dan wil ik een stem in het kapittel over hoe ik de weg naar dat onafwendbare wil afleggen. Ik wil niet dat dat einde, de medische wetenschap ter wille, nodeloos gerekt wordt. Ik wil mijn levenseinde waardig beleven, dat wil zeggen zo bewust mogelijk en met zo min mogelijk pijn. Als ik zelf niet meer in staat ben om daarover te oordelen dan moeten anderen, mensen rond mij, de verantwoordelijkheid mogen nemen om beslissingen te nemen die vooraf duidelijk met mij zijn afgesproken.” CHRIS LOMME “Iemand zien lijden en langzaam verliezen is pijnlijk. Weten dat de pijn door familie en vrienden verzacht kan worden, is een troost. Weten dat je steun en hulp kan krijgen van hulpverleners palliatieve zorg, is een hulp. Weten dat je niet onnodig lang moet lijden, is een geruststelling. In naam van zovele mensen die door hen gesteund zijn geweest, mijn oprechte dank.” RIK TORFS “De vragen over leven en dood zijn te belangrijk om ze aan de medische wereld alleen over te laten. Mensen moeten iets vroeger of iets later kunnen sterven volgens hun eigen visie, wil en temperament.”
JEAN-JACQUES CASSIMAN “Elke kankerpatiënt heeft recht op palliatieve zorg en het recht om waardig te sterven. Zo staat het in het ‘Charter van de psychosociale rechten van de kankerpatiënt’ van Kom op tegen Kanker. Sommige mensen willen omringd door hun familie en gesteund door een optimale pijnbestrijding en comfortzorg het leven leven tot hun laatste ademtocht. Anderen willen niet uitzichtloos lijden als ze weten dat het einde onherroepelijk nadert. Die keuze is net zo te respecteren als de eerste keuze.” Maak palliatieve zorg en levenseinde bespreekbaar | 29
Palliatieve zorg en levenseinde_v6.indd 29
13/07/2021 12:38
