KB uitvoering - Koninklijk besluit van 14 januari 2013 regime wet 17 juni 2016

KB UITVOERING

KONINKLIJK BESLUIT VAN 14 JANUARI 2013

REGIME WET 17 JUNI 2016

ARTIKELSGEWIJZE COMMENTAAR OP DE (NIEUWE) WETGEVING OVERHEIDSOPDRACHTEN

KB UITVOERING

Koninklijk besluit van 14 januari 2013 – Regime wet 17 juni 2016

Deze publicatie maakt deel uit van de reeks “Artikelsgewijze commentaar op de (nieuwe) wetgeving overheidsopdrachten”, uitgegeven door Uitgeverij Politeia.

Editor: Steven Van Garsse, Universiteit Hasselt, Universiteit Antwerpen en Equator Advocaten.

Bijgewerkt tot en met november 2022.

© Uitgeverij Politeia nv Keizerslaan 34

1000 Brussel

Tel. 02 289 26 10

Fax. 02 289 26 19 info@politeia.be www.politeia.be

D/2022/8132/124

ISBN 978-2-509-04187-6

NUR 820

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, elektronisch of welke andere wijze ook zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

De auteur, de editor en de uitgever streven naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kunnen worden gesteld.

INLEIDING1

De wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten heeft tot doel de richtlijnen 2014/24/EU en 2014/25/EU om te zetten in Belgisch recht, respectievelijk in de klassieke en in de speciale sectoren.

Het koninklijk besluit van 22 juni 2017 tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken en tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet van 16 februari 2017 tot wijziging van de wet van 17 juni 2013 betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten voorziet in de gedeeltelijke omzetting van het hoofdstuk omtrent de uitvoering van de opdracht in de richtlijnen 2014/24/EU en 2014/25/EU.

Naast een aantal technische aanpassingen en aanpassingen in verband met de strijd tegen de sociale dumping, wordt aldus voor een ingrijpende hervorming van de regels omtrent de wijzigingen aan de opdracht gezorgd. Die hervorming is ingegeven door artikel 72 van de richtlijn 2014/24/EU en artikel 89 van richtlijn 2014/25/EU.

Daarnaast wordt ook het toepassingsgebied aangepast. Een aantal kernbepalingen omtrent wijzigingen aan de opdracht worden van toepassing verklaard in de speciale sectoren, zelfs wanneer het personen (meestal van privaat recht) betreft die genieten van bijzondere of exclusieve rechten. Ter herinnering: op heden zijn de algemene uitvoeringsregels niet van toepassing in de zogenaamde private speciale sectoren.

Verder worden een aantal technische aanpassingen doorgevoerd. Die aanpassingen hebben betrekking op de volgende artikelen van het koninklijk besluit van 14 januari 2013:

• artikel 11: aanduiding leidend ambtenaar

• artikel 16: personeel

• artikel 25: verduidelijking berekeningswijze borgtocht

• artikel 30: verduidelijking modaliteiten bij afhouding van borgtocht

• artikel 35: kopij op aanvraag van het bestek

• artikel 41: afzien van keuring

• artikel 47: uitvoering in eigen beheer

• artikel 67: modaliteiten omtrent voorschotten

• artikel 69: berekeningsbasis intrest voor laattijdige betaling

• artikel 76: voorbereidingstijd voor de andere fases dan de eerste fase

• artikel 82: modaliteiten tegenproef

Het besluit voorziet eveneens in de invoeging van een nieuw artikel omtrent de berekeningsbasis van de bijzondere of algemene straffen of vertragingsboetes (artikel 46/1).

Tot slot voorziet het besluit in een aantal nieuwe bepalingen die kaderen in de strijd tegen de sociale dumping. De voornaamste bepalingen in dat verband hebben betrekking op het verbod voor de onderaannemer om het geheel van de opdracht dat hem werd toegewezen verder in onderaanneming te geven, de beperking van de onderaannemingsketen, de verhoogde transparantie in die onderaannemingsketen, de verplichte naleving van de erkenningswetgeving voor de onderaannemers en op het nazicht op de afwezigheid van uitsluitingsgronden in hoofde van de onderaannemers. Zoals erop is gewezen in de Resolutie van het Europees Parlement van 14 september 2016 over sociale dumping in de Europese Unie, kan er ofschoon de afwezigheid van een reglementaire of universeel gebruikte definitie van het begrip sociale dumping, vanuit gegaan worden dat dat begrip betrekking heeft op een brede waaier aan opzettelijke misbruikpraktijken en de omzeiling van bestaande Europese en nationale wetgeving (met inbegrip van wetten en algemeen toepasselijke collectieve overeenkomsten), die oneerlijke concurrentie mogelijk maken door de arbeids- en werkingskosten op illegale wijze te minimaliseren, en resulteren in de schending van de rechten en de uitbuiting van werknemers.

Behoudens indien anders is aangegeven, zijn de wijzigingen die door dat besluit worden ingevoerd ook van toepassing op de opdrachten die onder het toepassingsgebied vallen van de wet defensie en veiligheid. Zodoende zijn die opdrachten op één enkele uitzondering na (zie het nieuwe artikel 38/19, tweede lid) ook onderworpen aan van de nieuwe regels omtrent de wijzigingen aan de opdracht. In de richtlijn 2009/81/EG ‘defensie en veiligheid’ zijn geen regels vervat inzake wijzigingen aan de opdracht, zodat de lidstaten, binnen de perken van de Europese Verdragen, in dat verband over een beleidsmarge beschikken. Er zijn echter geen objectieve redenen om voor de betreffende opdrachten andere regels in te voeren dan de algemeen geldende regels inzake wijzigingen aan de opdracht.

Het koninklijk besluit van 14 januari 2013 werd ondertussen nogmaals gewijzigd door het koninklijk besluit van 15 april 2018 tot wijziging van meerdere koninklijke besluiten op het vlak van overheidsopdrachten en concessies en tot aanpassing van de drempel in de wet van 17 juni 2013 betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten, bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten en concessies.

De nieuwe algemene uitvoeringsregels zijn van toepassing op lopende opdrachten die bekendgemaakt zijn of hadden moeten worden bekendgemaakt vanaf 30 juni 2017, en op opdrachten waarvoor, bij ontstentenis van een verplichting tot voorafgaande bekendmaking, de kandidaten of inschrijvers vanaf die datum werden uitgenodigd tot het indienen van een offerte, met uitzondering van de artikelen 38/1, 38/2 en 38/19, die eveneens van toepassing zijn op opdrachten die werden bekendgemaakt of bekendgemaakt hadden moeten worden voor 30 juni 2017 (art. 161 en 161/1).

In het opschrift van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 wordt niet langer verwezen naar concessies voor openbare werken. Die worden voortaan geregeld door een afzonderlijke wet, met name de wet van 17 juni 2016 betreffende de concessie overeenkomsten en een afzonderlijk koninklijk besluit.

Het koninklijk besluit is als volgt ingedeeld:

• Hoofstuk 1 bevat de algemene bepalingen (art. 1 tot 9).

• Hoofstuk 2 bevat de gemeenschappelijke bepalingen voor werken, leveringen en diensten (art. 10 tot 73).

• Hoofdstuk 3 bevat de specifieke bepalingen voor werken (art. 74 tot 95).

Afdeling 2 van hoofdstuk 3 in verband met de aanvullende bepalingen voor promotieopdrachten werd opgeheven.

• Hoofdstuk 4 in verband met concessies voor openbare werken werd opgeheven.

• Hoofdstuk 5 bevat de specifieke bepalingen voor leveringen (art. 115 tot 144).

• Hoofdstuk 6 bevat de specifieke bepalingen voor diensten (art. 145 tot 160).

• Hoofdstuk 7 bevat de slotbepalingen (art. 161-162).

AFDELING 2 – AANVULLENDE BEPALINGEN PROMOTIEOPDRACHTEN VAN WERKEN

AFDELING 1 – GEMEENsCHAPPELIJKE BEPALINGEN ALLE OPDRACHTEN

AFDELING 3 – AANVULLENDE BEPALINGEN OPDRACHTEN VOOR LEVERINGEN MET HUUR,

HUURKOOP OF LEASING

VERPLICHTINGEN VAN DE AANBEsTEDENDE OVERHEID

Artikel 136.

De aanbesteder is ertoe verplicht:

1° de leveringen te gebruiken voor de in de opdracht bepaalde gebruiksdoeleinden overeenkomstig de door de leverancier verstrekte technische gebruiksvoorschriften;

2° geen veranderingen aan de leveringen aan te brengen zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de leverancier, behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 136 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013), zoals gewijzigd door het KB van 22 juni 2017 (BS 27 juni 2017).

AUTEUR

Steven Van Garsse RECHTSLEER

CABUY, Y., e.a, Le nouveau droit des marchés publics en Belgique, Brussel, Larcier, 2013, 1026.

COMMENTAAR

1. Dit artikel vormt een nieuwe aanvullende bepaling voor de opdrachten voor leveringen met huur, huurkoop of leasing. 1 Het bepaalt de verplichtingen van de aanbestedende overheid inzake het gebruik van de leveringen. Meer bepaald moet deze de leveringen gebruiken voor de in de opdracht bepaalde gebruiksdoeleinden overeenkomstig de door de leverancier verstrekte technische gebruiksvoorschriften en mag hij geen veranderingen aan de leveringen aanbrengen zonder voorafgaand schriftelijk akkoord van de leverancier, behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten. De bepaling noodzaakt weinig commentaar, al merken Y. CABUY en G. DEREAU nog het volgende op: “L’arrêté royal ne définit pas les modalités de mise à disposition des fournitures. Il appartient donc au pouvoir adjudicateur de les préciser dans les documents de marché. D’une manière générale, i lest souhaitable d’officialiser cette mise à disposition par l’établissement d’un procès-verbal de mise à disposition.”2

1 Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

2 Y. CABUY, e.a, Le nouveau droit des marchés publics en Belgique, Brussel, Larcier, 2013, 1026.

VERPLICHTINGEN VAN DE LEVERANCIER

Artikel 137.

De leverancier is ertoe verplicht:

1° de leveringen, binnen de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijnen, ter beschikking te stellen van de aanbesteder;

2° behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten, hun onderhoud te waarborgen en binnen de opgelegde termijn alle nodige herstellingen uit te voeren om de leveringen, tijdens de volledige duur van de opdracht, in goede staat te houden.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 137 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013).

COMMENTAAR

1. Deze bepaling voor de opdrachten voor leveringen met huur, huurkoop of leasing bepaalt de verplichtingen van de leverancier.1 De verplichtingen van de leverancier omvatten de terbeschikkingstelling van de leveringen binnen de vastgestelde termijnen en, behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten, het onderhoud en de herstelling ervan.

2. Indien de leverancier de leveringen niet ter beschikking stelt binnen de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijnen zal de leverancier zich blootstellen aan vertragingsboetes conform artikel 123 AUR.

Cf. Verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

Artikel 138.

Wanneer leveringen tijdens de duur van de opdracht volledig of gedeeltelijk worden vernield buiten iedere aansprakelijkheid van de aanbesteder, vervangt de leverancier ze of herstelt hij ze op eigen kosten binnen de opgelegde termijn.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 138 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013), zoals gewijzigd door het KB van 22 juni 2017 (BS 27 juni 2017).

AUTEUR

Steven Van Garsse

RECHTSLEER

COMMENTAAR

1. Dit artikel is een nieuwe bepaling met betrekking tot de verplichtingen van de leverancier in geval van volledige of gedeeltelijke vernieling van de leveringen tijdens de duur van de opdracht.1 Deze bepaling strekt er volgens het verslag aan de Koning toe de continuïteit van de dienstverlening door de leverancier te waarborgen.2 Deze bepaling legt tegen de achtergrond van de continuïteit van de openbare dienstverlening zeer zware verplichtingen

1 Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013. 2 Ibid.

op aan de leverancier in contracten van huur, huurkoop of leasing. Zelfs bij overmacht of bij fout van een derde zal deze volgens deze bepaling immers moeten overgaan tot vervanging of herstelling op eigen kosten.

2. De vraag rijst hoe deze bepaling te rijmen is met bijvoorbeeld artikel 1722 van het oud Burgerlijk Wetboek dat bepaalt dat “indien het verhuurde goed gedurende de huurtijd door toeval geheel is teniet gegaan, is de huur van rechtswege ontbonden; indien het goed slechts ten dele is teniet gegaan, kan de huurder, naargelang van de omstandigheden, ofwel vermindering van de prijs, ofwel zelfs ontbinding van de huur vorderen (…)” evenals artikel 1741: “Het huurcontract wordt ontbonden door het tenietgaan van het verhuurde goed(…)”. Het zal er voor de leverancier alleszins op aankomen zich hiervoor passend in te dekken (bijvoorbeeld door een verzekering).

EIGENDOMsOVERDRACHT IN GEVAL VAN HUURKOOP

Artikel 139.

In geval van huurkoop, gebeurt de eigendomsoverdracht ofwel bij de lichting van de aankoopoptie, ofwel bij het verstrijken van de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijn.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 139 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013).

AUTEUR

Steven Van Garsse

RECHTSLEER

COMMENTAAR

1 Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

2 Koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken, BS 18 oktober 1996.

779

1. Dit artikel bevat een nieuwe bepaling voor de opdrachten voor leveringen in de vorm van huurkoop.1 Ze gaat terug op artikel 19, § 2 van het vroegere AUR.2

2. Ze bepaalt op welk moment de eigendomsoverdracht kan plaatsvinden. De eigendomsoverdracht gebeurt ofwel bij de lichting van de aankoopoptie, ofwel bij het verstrijken van de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijn. De bepaling is onder meer belangrijk voor het bepalen van wie de risico’s ten aanzien van het betrokken goed draagt en bij huurkoop desgevallend voor de vrijgave van de borgtocht.

WAARBORGTERMIJN IN GEVAL VAN HUURKOOP

Artikel 140.

In geval van huurkoop wordt de waarborgtermijn vastgesteld in de opdrachtdocumenten. Zo niet bedraagt die één jaar hetzij vanaf de lichting van de aankoopoptie, hetzij vanaf het verstrijken van de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijn, na aftrek, in beide gevallen, van het aantal volledige kalendermaanden tijdens dewelke de levering ter beschikking werd gesteld van de aanbesteder.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 140 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013), zoals gewijzigd door het KB van 22 juni 2017 (BS 27 juni 2017).

AUTEUR

Steven Van Garsse

RECHTSLEER

COMMENTAAR

1. Deze bepaling betreft de waarborgtermijn bij huurkoop. De waarborgtermijn moet worden vastgesteld in de opdrachtdocumenten. Zo niet bedraagt die één jaar, hetzij vanaf de lichting van de aankoopoptie, hetzij vanaf het verstrijken van de in de opdrachtdocumenten bepaalde termijn, na aftrek, in beide gevallen, van het aantal volledige kalendermaanden tijdens dewelke de levering ter beschikking werd gesteld van de aanbestedende overheid.1

1 Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

BETALING VAN DE PRIJs

Artikel 141.

De opdrachtprijs wordt bepaald in de vorm van huurgeld of een huurvergoeding volgens de in de opdrachtdocumenten gespecificeerde voorwaarden.

De huurgelden of huurvergoedingen worden, eventueel samen met een saldo, betaald op het tijdstip en volgens de bepalingen vermeld in de opdrachtdocumenten.

De aanbesteder is geen huurgeld of huurvergoedingen verschuldigd voor de periode waarin zij de leveringen niet kan gebruiken ingevolge een tekortkoming van de leverancier.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 141 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013), zoals gewijzigd door het KB van 22 juni 2017 (BS 27 juni 2017).

AUTEUR

Steven Van Garsse

COMMENTAAR

1. Dit artikel bevat een aanvullende bepaling inzake de betaling van huurgeld of huurvergoedingen voor de opdracht van leveringen met huur, huurkoop of leasing. Het gaat ten dele terug op een regeling die destijds reeds bestond voor de zogenaamde promotieopdrachten van leveringen.1

2. De bepaling verwijst naar de regels bepaald in de opdrachtdocumenten en verduidelijkt dat geen huurgeld of huurvergoedingen verschuldigd zijn voor de periode waarin de aanbestedende overheid de leveringen niet kan gebruiken ingevolge een tekortkoming van de leverancier.2 De aanbestedende overheid is, zo wordt immers bepaald, geen huurgeld of huurvergoedingen verschuldigd voor de periode waarin zij de leveringen niet kan gebruiken ingevolge een tekortkoming van de leverancier.

1 Cf. artikel 27 van het koninklijk besluit van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken, BS 18 oktober 1996.

2 Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

OPLEVERING VAN DE OPDRACHT IN GEVAL VAN HUUR OF LEAsING

Artikel 142.

§ 1. Bij het verstrijken van de in de opdrachtdocumenten bepaalde terbeschikkingstelling wordt:

1° in geval van een opdracht met huur, een proces-verbaal tot vaststelling van de teruggave van de levering aan de leverancier opgesteld;

2° in geval van een opdracht met leasing, een proces -verbaal tot vaststelling van de teruggave van de levering aan de leverancier of tot vaststelling van de eigendomsoverdracht opgesteld.

Dit proces-verbaal geldt als definitieve oplevering van de opdracht.

§ 2. Ieder bezwaar van de leverancier over de staat van de levering die hem opnieuw ter beschikking is gesteld, wordt bij aangetekende zending of bij elektronische zending die op vergelijkbare wijze de exacte datum van de verzending waarborgt aan de aanbesteder gemeld. Dit gebeurt uiterlijk de vijftiende dag na de datum van de betekening van het in het eerste lid bedoelde proces-verbaal.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 142 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013), zoals gewijzigd door het KB van 22 mei 2014 (BS 30 mei 2014) en het KB van 22 juni 2017 (BS 27 juni 2017).

AUTEUR

COMMENTAAR

1. Dit artikel bevat afzonderlijke opleveringsmodaliteiten, rekening houdend met de bijzonderheden van elk soort contract.

2. In geval van leasing moeten de modaliteiten betreffende het einde van de opdracht rekening houden met het feit dat de aanbestedende overheid niet noodzakelijk de eigenaar van de levering wordt. 1 Het begrip ‘leasing’ uit richtlijn 2004/18/EG valt onder het begrip ‘financieringshuur’ of ‘leasing’ in artikel 1 van het koninklijk besluit nr. 55 van 10 november 1967 tot regeling van het juridisch statuut der ondernemingen gespecialiseerd in financieringshuur.2

OPLEVERING VAN DE OPDRACHT IN GEVAL VAN HUURKOOP

Artikel 143.

In geval van een opdracht met huurkoop en indien de levering het voorwerp heeft uitgemaakt van een waarborg overeenkomstig artikel 140, gebeurt de definitieve oplevering stilzwijgend wanneer de levering geen aanleiding tot klachten heeft gegeven gedurend e de waarborgtermijn. Zijn er wel klachten geformuleerd gedurende die termijn, dan wordt binnen vijftien dagen vóór het verstrijken van die termijn een proces-verbaal van definitieve oplevering of van weigering van definitieve oplevering opgesteld.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 143 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013).

AUTEUR

Steven Van Garsse

COMMENTAAR

1. Dit artikel bevat afzonderlijke opleveringsmodaliteiten, rekening houdend met de aard van het onderliggende contract. In geval van een opdracht met huurkoop en indien de levering het voorwerp heeft uitgemaakt van een

waarborg overeenkomstig artikel 140, gebeurt de definitieve oplevering stilzwijgend wanneer de levering geen aanleiding tot klachte n heeft gegeven gedurende de waarborgtermijn, zo wordt bepaald. 1

2. Zijn er wel klachten geformuleerd gedurende die termijn, dan wordt binnen vijftien dagen vóór het verstrijken van die termijn een proces-verbaal van definitieve oplevering of van weigering van definitieve oplevering opgesteld.

Cf. verslag aan de Koning, BS 14 februari 2013.

VRIJGAVE VAN DE BORGTOCHT

Artikel 144.

Behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten kan de borgtocht in één keer worden vrijgegeven:

1° in geval van een opdracht met huur of leasing, na de definitieve oplevering van de opdracht;

2° in geval van een opdracht met huurkoop, ofwel na de lichting van de aankoopoptie, ofwel na het verstrijken van de termijn die in de opdrachtdocumenten voor de eigendomsoverdracht is bepaald.

TEKSTGESCHIEDENIS

Artikel 144 van het KB Uitvoering van 14 januari 2013 (BS 14 februari 2013).

Steven Van Garsse

COMMENTAAR

1. Dit artikel bevat afzonderlijke regels voor de vrijgave van de borgtocht in geval van een opdracht van huur of leasing en in geval van een opdracht met huurkoop. De borgtocht kan volgens de bepaling in één keer worden vrijgegeven na de definitieve oplevering van de opdracht bij huur of leasing. Bij huurkoop is het ofwel na de lichting van de aankoopoptie ofwel na de termijn die in de opdrachtdocumenten voor de eigendomsoverdracht is bepaald.