Richtlijnen statuten: info VSDC
Richtlijnen met oog op aanpassing statuten conform nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV)
Ondanks de huidige politieke malaise, is het tot nader order nog steeds de bedoeling dat het nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen (WVV) op 1 mei aanstaande in werking treedt. In geval de inwerkingtreding opnieuw uitgesteld wordt, dan hoort u dit meteen van ons. Op het ogenblik van het ter perse gaan van dit tijdschrift was hierover nog geen nieuws. VSDCvzw wenst nu al concrete richtlijnen mee te geven inzake de aanpassing van de statuten, zodat wie vanaf 1 mei snel nieuwe statuten wil aannemen, dit ook zal kunnen. Ook vzw’s in oprichting kunnen in deze tekst heel wat nuttige info terug vinden voor het opmaken van de statuten.
1. De belangrijkste boeken van het WVV
Elke vzw heeft na inwerkingtreding van het WVV de verplichting om de statuten aan te passen, al was het maar omwille van het feit dat uw statuten op dit moment verwijzen naar de wet van 27 juni 1921 (zoals gewijzigd door onder andere de wet van 2 mei 2002). Deze wetgeving wordt namelijk opgeheven, dus kunnen de statuten er niet meer naar verwijzen.
Indien u zelf de statuten van uw vzw wenst aan te passen, dan moet u een bepaald inzicht krijgen in het nieuwe wetboek en dan vooral in de boeken die betrekking hebben op de vzw. Het wetboek is namelijk ingedeeld in 18 boeken, maar slechts enkele ervan zijn van belang voor de vzw.
De boeken die van belang zijn voor de vzw, zijn boek 1 (algemene, inleidende bepalingen), boek 2 (gemeenschappelijke bepalingen), boek 3 (jaarrekening) en boek 9 (de vzw). Vooral boek 2 en boek 9 vereisen uw grondige aandacht.
In boek 2 koos de wetgever er voor om bepalingen op te nemen waarvan hij denkt dat ze kunnen toegepast worden op alle rechtspersonen zonder onderscheid. De bepalingen zijn dus van toepassing op zowel de vzw als op alle andere vennootschappen, voor zover er niet van afgeweken wordt in het wetboek.
Boek 9 is volledig aan de vzw gewijd en bevat bepalingen die uitsluitend op vzw’s van toepassing zijn.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 20
In beide boeken vindt u bepalingen terug die van belang (kunnen) zijn voor de statuten. Elke vzw zal de regels die opgenomen zijn in deze boeken moeten analyseren, vervolgens aftoetsen aan de eigen statuten en ten slotte gaan bepalen waar wijzigingen gewenst of noodzakelijk zijn.
Het is niet mogelijk om u via het tijdschrift mee te delen wat u exact moet wijzigen aan de statuten. Dit kan voor elke vzw anders zijn en vereist een aanpak op maat. Welke wijzigingen u moet aanbrengen, is afhankelijk van het feit of de bestaande statuten uitgebreid of beperkt zijn, en van het feit of de statuten veel of weinig afwijken van aanvullende bepalingen uit de huidige wet. Begeleiding op maat is uiteraard steeds mogelijk (zie punt 6. Slotbemerkingen).
2. Verplichte vermeldingen in de statuten
Net zoals de wet van 1921, zoals gewijzigd, neemt het nieuwe WVV op welke verplichte vermeldingen moeten opgenomen worden in de statuten van de vzw. Elke vzw moet deze vermeldingen zonder onderscheid uitwerken.
Het gaat om volgende vermeldingen:
- De naam van de vzw en de aanduiding van het gewest waarin de zetel van de vzw is gevestigd;
- Het minimumaantal leden;
- De precieze omschrijving van het belangeloos doel dat zij nastreeft en van de activiteiten die zij tot voorwerp heeft;
- De voorwaarden en de formaliteiten betreffende toetreding en uittreding van de leden;
- De bevoegdheden van de algemene vergadering en de wijze van bijeenroeping ervan, alsook de wijze waarop haar besluiten aan de leden en aan derden ter kennis worden gebracht;
De wijze van benoeming en ambtsbeëindiging van de bestuurders en de duur van hun mandaat;
- In voorkomend geval, de wijze van benoeming en ambtsbeëindiging van de personen gemachtigd de vzw te vertegenwoordigen, de omvang van hun vertegenwoordigingsbevoegdheden en de wijze waarop zij hun bevoegdheid uitoefenen, alleen dan wel gezamenlijk, of als college
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 21
-In voorkomend geval, de wijze van benoeming en ambtsbeëindiging van de personen aan wie het dagelijks bestuur van de vzw is opgedragen, en de wijze waarop zij hun bevoegdheid uitoefenen, alleen dan wel gezamenlijk, of als college;
-Het maximumbedrag van de bijdragen of van de stortingen ten laste van de leden;
-Het belangeloos doel waaraan de vzw, bij haar ontbinding, het vermogen moet bestemmen;
-De duur van de vzw ingeval zij niet voor onbepaalde tijd is aangegaan;
In vergelijking met de wet van 1921 zijn er twee nieuwigheden die opgenomen moeten worden:
-Naast de omschrijving van het belangeloos doel moeten tevens de activiteiten omschreven worden die de vereniging tot voorwerp heeft:
Het doel moet belangeloos zijn: de vereniging moet in de statuten opnemen dat het uitkeren van vermogensvoordelen aan bestuurders, leden en andere personen verboden is, behalve voor het in de statuten bepaald belangeloos doel. Dit belangeloos doel moet nog steeds voldoende precies omschreven worden.
Nieuw is dat het noodzakelijk is om een omschrijving te geven van één of meer kernactiviteiten die de vzw tot voorwerp heeft, zonder dat deze opsomming volledig moet zijn.
We denken bijvoorbeeld aan een tennisclub. De doelstelling is om de tennissport te promoten en de fysieke integriteit van haar leden te bevorderen. De activiteiten die zij tot voorwerp heeft zijn bijvoorbeeld het organiseren van tornooien of het aanbieden van een aantal lessenreeksen.
-Ook nieuw is dat het gewest waarin de zetel van de vzw is gevestigd, moet opgenomen worden. Het gaat om het Vlaamse, Waalse of Brussels Hoofdstedelijke gewest.
Deze verplichte vermeldingen gelden uiteraard ook voor de statuten van nieuw op te richten vzw’
3. Niet langer verplicht op te nemen in de statuten
- Stichters dienen niet meer opgenomen te worden in de statuten
Het valt op dat de stichters (en hun gegevens: naam en woonplaats van de natuurlijke personen en naam, rechtsvorm, ondernemingsnummer en zeteladres van de rechtspersonen) niet meer moeten opgenomen worden in de statuten. Dit is een reeds lang gangbare praktijk bij aanpassingen van de statuten. Bij het wijzigen van de statuten na oprichting van de vzw, worden de stichters nu al quasi nooit meer vermeld.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 22
Bestaande vzw’s moeten hiervoor niets doen: de stichters zijn namelijk al terug te vinden in het verenigingsdossier en werden in het verleden al gepubliceerd in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad.
Nieuw op te richten vzw’s zullen de stichters wel moeten opnemen in de op de ondernemingsrechtbank neer te leggen oprichtingsakte, maar niet noodzakelijk in de statuten. De gegevens moeten tevens gepubliceerd worden in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad. Het blijft dus het eenvoudigst om de stichters gewoon op te nemen in de statuten.
-Het zeteladres
Let op! Het zeteladres blijft wel een verplicht in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad te publiceren gegeven! Wijzigt het zeteladres, dan zullen de statuten niet moeten gewijzigd worden en moet u tevens geen algemene vergadering meer samenroepen. Het bestuursorgaan (de nieuwe benaming voor de raad van bestuur) zal deze beslissing kunnen nemen en ook de neerlegging ervan in het verenigingsdossier en de publicatie in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad kunnen doen. U kan er uiteraard voor kiezen om het zeteladres alsnog in de statuten op te nemen. Dit lijkt ons ook het eenvoudigste. De grote verbetering ligt vooral in het feit dat het bestuursorgaan kan beslissen om het zeteladres te wijzigen, ook al laat u het in de statuten staan. U moet dus geen algemene vergadering meer organiseren, enkel en alleen om de zetel te veranderen. Een publicatie blijft wel altijd vereist, ongeacht of u het zeteladres opneemt in de statuten.
Vzw’s die beslissen om het zeteladres voortaan te schrappen uit de statuten, zullen in eerste instantie een statutenwijziging moeten doorvoeren (samen met alle andere wijzigingen aan de statuten naar aanleiding van de nieuwe wetgeving). Wijzigt het zeteladres in de toekomst (na de aanpassing aan de nieuwe wetgeving en de publicatie daarvan), dan zullen de statuten niet meer moeten gewijzigd worden. U zal het gewijzigde zeteladres wel altijd moeten neerleggen op de ondernemingsrechtbank en tevens moeten laten publiceren in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad.
Slechts in één geval blijft de algemene vergadering bevoegd: indien ten gevolge de zetelwijziging de taal van de statuten moet gewijzigd worden (bvb een wijziging van Vlaanderen naar Wallonië), dan kan enkel de algemene vergadering (en dus niet het bestuursorgaan) de beslissing tot zetelwijziging nemen, volgens de regels die gelden voor een statutenwijziging.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 23
- Gerechtelijk arrondissement
Ook het gerechtelijk arrondissement waar de vzw onder ressorteert, moet niet meer vermeld worden. Wij raden u dan ook aan om dit te schrappen, het heeft geen enkele zin meer om dit te behouden in de statuten.
- Minimum drie leden
De wet van 1921 bepaalt dat u in de statuten het minimum aantal leden moet opnemen, dat niet minder mag zijn dan drie. De nieuwe wet verplicht u wel nog tot het opnemen van het minimumaantal leden, maar verwijst niet meer naar het minimum van drie. Dit is het gevolg van het feit dat een vzw zal kunnen opgericht worden door twee personen in plaats van drie. Zoals u weet vormen de ‘leden’ de algemene vergadering. Dit betekent ook dat bestaande vzw’s de algemene vergadering zullen kunnen herleiden naar twee personen, mits zij niet langer opnemen in de statuten dat er minstens drie leden moeten zijn.
- Bevoegdheden van het bestuursorgaan en de wijze van uitoefenen
De bevoegdheden van het bestuursorgaan moeten niet meer opgenomen worden in de statuten. Deze worden namelijk duidelijk bepaald door de nieuwe wetgeving: het bestuursorgaan is bevoegd om alle handelingen te verrichten die nodig of dienstig zijn tot verwezenlijking van het voorwerp van de vereniging, met uitzondering van die waarvoor volgens de wet de algemene vergadering bevoegd is.
Ook de wijze van uitoefenen van de bevoegdheden zal nu door de wet bepaald worden: het bestuursorgaan werkt collegiaal. Bij gebrek aan andersluidende statutaire bepalingen, zullen de gewone regels van de beraadslagende vergaderingen toepasselijk zijn. Dit betekent dat de besluiten genomen worden met gewone meerderheid van de aanwezige leden van het bestuursorgaan, met uitsluiting van de afwezigen, van de nietige stemmen en van de onthoudingen.
Ons inziens verdient het aanbeveling om toch in de statuten een aanwezigheidsvereiste op te leggen van minstens de helft van de bestuurders. Op die manier bent u er zeker van dat de beslissing voldoende representatief en gedragen is.
- Wijze van afzetting van bestuurders, gemachtigden en dagelijks bestuurders
Er wordt niet langer opgenomen dat de wijze van afzetting van bestuurders, gemachtigden en dagelijks bestuurders moet uitgewerkt worden. Daar waar de wet van 1921 oplegt dat u de wijze van benoeming, ambtsbeëindiging en afzetting van bestuurders, gemachtigden en dagelijks bestuurders moet opnemen, moet u moet enkel nog de wijze van benoeming en ambtsbeëindiging opnemen.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 24
Het gaat hier niet om een echte inhoudelijke wijziging, maar eerder om een verduidelijkende aanpassing. Daar waar de betekenis van de term ‘afzetting’ steeds duidelijk was, namelijk een gedwongen einde van het ambt als bestuurder na beslissing door de algemene vergadering, was er vaak discussie over het verschil met de term ‘ambtsbeëindiging’. Deze term kan op verschillende vormen van ambtsbeëindiging betrekking hebben, enerzijds op de gedwongen ambtsbeëindiging, anderzijds op de vrijwillige ambtsbeëindiging door de bestuurder zelf (met andere woorden: een vrijwillig ontslag).
Deze discussie is van de baan door enkel de term ambtsbeëindiging te behouden. Dit betekent dat u statutair beide zaken moet opnemen: enerzijds hoe een bestuurder vrijwillig het ambt kan beëindigen, anderzijds hoe een bestuurder gedwongen kan worden om het ambt te beëindigen. Heel veel vzw’s hebben dit onderscheid in de statuten gelukkig al gemaakt en moeten op dit vlak niets veranderen.
4. Terminologische wijzigingen
De nieuwe wetgeving brengt een aantal terminologische wijzigingen aan:
- De wet van 27 juni 1921 wordt opgeheven en overgebracht naar het WVV. Uw statuten kunnen dus niet langer verwijzen naar deze wet, maar moeten verwijzen naar het WVV.
Ook naar het K.B. van 26 juni 2003 betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen en het K.B. van 19 december 2003 betreffende de boekhoudkundige verplichtingen en de openbaarmaking van de jaarrekening van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen, mag niet meer verwezen worden. Deze K.B.’s zijn opgeheven.
- De term ‘raad van bestuur’ werd verlaten. Men heeft er voor gekozen om te kiezen voor een uniforme term, die voor alle rechtspersonen kan gebruikt worden, namelijk het ‘bestuursorgaan’. Vervang doorheen de statuten dus raad van bestuur door bestuursorgaan.
-
- De ‘rechtbank van koophandel’ bestaat niet meer en is vervangen door de ‘ondernemingsrechtbank’. Eventuele verwijzingen naar de rechtbank van koophandel moeten dus geschrapt of vervangen worden.
5. Nieuwe wettelijke bepalingen
Naast de wijzigingen die aangebracht worden aan de minimaal in de statuten op te nemen bepalingen en de terminologische wijzigingen, wordt de wetgeving nog op een aantal vlakken
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 25
gewijzigd. Het is van belang om de wijzigingen die we hier bespreken, naast de eigen statuten te leggen.
Welke wijzigingen u moet aanbrengen, kan verschillen van vzw tot vzw en is zoals eerder aangehaald afhankelijk van het feit of de bestaande statuten uitgebreid of beperkt zijn, en van het feit of de statuten veel of weinig afwijken van (aanvullende) bepalingen uit de huidige en nieuwe wet.
Wij geven een overzicht van de wijzigingen die in veel vzw’s aanleiding zullen geven tot een statutenwijziging:
- Aantal bestuurders:
De vereniging moet bestuurd worden door minstens drie bestuurders. Indien en zolang de vzw minder dan drie leden (in de algemene vergadering) heeft, mag het bestuursorgaan bestaan uit twee bestuurders.
De vereiste dat het aantal leden groter moet zijn dan het aantal bestuurders, bestaat dus niet meer. De algemene vergadering kan nu even groot zijn als het bestuursorgaan.
Aangezien er geen regel opgenomen is die stelt dat het bestuursorgaan niet groter mag zijn dan de algemene vergadering, is het ons inziens mogelijk dat het bestuursorgaan groter wordt dan de algemene vergadering. Over de interpretatie van deze bepaling is de discussie al losgebarsten, nog voor de wet verschenen is. De memorie van toelichting bij de wet lijkt aan te geven dat de organen even groot mogen zijn, maar de letterlijke tekst van de wet laat ruimte voor een bestuursorgaan dat groter is dan de algemene vergadering.
Zolang het bestuursorgaan tweehoofdig is, verliest elke statutaire bepaling die aan een lid van het bestuursorgaan een doorslaggevende stem toekent (bij staking van stemmen), van rechtswege haar werking.
- Coöpteren van bestuurders:
De mogelijkheid van het coöpteren (of benoemen) van bestuurders door de andere bestuurders, wordt af en toe opgenomen in de statuten, hoewel dit onwettelijk is. De nieuwe wet zal coöptatie in bepaalde gevallen toelaten. Wanneer bestuurders voor bepaalde duur benoemd worden en indien de plaats van een bestuurder openvalt vóór het einde van zijn mandaat, hebben de overblijvende bestuurders het recht een nieuwe bestuurder te coöpteren, tenzij de statuten dit uitsluiten. De eerstvolgende algemene vergadering moet het mandaat van de gecoöpteerde bestuurder wel nog bevestigen.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 26
- Bevoegdheden bestuursorgaan - handtekeningclausule
Hoewel de bevoegdheden van het bestuursorgaan niet meer in de statuten moeten opgenomen worden, is het, met oog op de leesbaarheid van de statuten, wel nog steeds aangewezen om dit op te nemen. De nieuwe wet omschrijft de bevoegdheden als volgt: het bestuursorgaan is bevoegd om alle handelingen te verrichten die nodig of dienstig zijn tot verwezenlijking van het voorwerp van de vereniging, met uitzondering van die waarvoor volgens de wet de algemene vergadering bevoegd is. Deze omschrijving is lichtjes anders omschreven dan in de vorige wet, maar komt inhoudelijk op hetzelfde neer. Wij raden aan de nieuwe omschrijving over te nemen in de statuten.
Samen met de opname van de bevoegdheden van het bestuursorgaan, is het aangewezen om een handtekeningclausule op te nemen. Deze clausule bepaalt wie de vzw geldig kan vertegenwoordigen naar derden toe (de zogeheten vertegenwoordiging in en buiten rechte) en of deze personen alleen of gezamenlijk moeten handelen. Het gaat bijvoorbeeld om het ondertekenen van een arbeidsovereenkomst, het openen van een bankrekening, het aanspannen van een rechtszaak, … Men kan bijvoorbeeld opnemen dat de voorzitter bevoegd is om alleen te handelen, of dat het optreden van twee bestuurders gezamenlijk vereist is, …
Een groot verschil met vroeger is dat enkel bestuurders (al dan niet met een functie) kunnen opgenomen worden in de handtekeningclausule. Niet-bestuurders, zoals bijvoorbeeld personeelsleden, kunnen niet meer opgenomen worden in de handtekeningclausule. Voor hen kan ofwel gewerkt worden met een aparte, bijzondere volmacht, waarbij gedetailleerd omschreven wordt voor welke handelingen de gemachtigden kunnen optreden, ofwel moeten zij tot dagelijks bestuurder benoemd worden (zie verder).
Zijn er op dit moment niet-bestuurders opgenomen in een bestaande handtekeningclausule, dan zal u dit moeten aanpassen.
- Schriftelijke besluitvorming
De schriftelijke besluitvorming wordt ingevoerd in de wet. De besluiten van het bestuursorgaan kunnen bij eenparig schriftelijk besluit van alle bestuurders genomen worden, met uitzondering van de besluiten waarvoor de statuten deze mogelijkheid uitsluiten. Wil u deze besluitvorming beperken, dan zal u dit statutair moeten uitwerken. Indien u al een clausule inzake schriftelijke besluitvorming hebt opgenomen, toets deze dan af aan de nieuwe wettelijke regeling.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 27
- Vertegenwoordiging als bestuurder:
De nieuwe wet laat toe dat de statuten kunnen bepalen dat een bestuurder zich op een vergadering van het bestuursorgaan door een andere bestuurder kan laten vertegenwoordigen. Wenst u hiervan gebruik te maken, dan moet u dit statutair uitwerken.
- Dagelijks bestuur:
Er wordt een definitie inzake dagelijks bestuur opgenomen in de wet. De statuten kunnen bepalen dat het bestuursorgaan het dagelijks bestuur van de vereniging, alsook de vertegenwoordiging van de vereniging wat dat dagelijks bestuur aangaat, kan opdragen aan één of meer personen, die alleen, gezamenlijk of als college optreden.
Het dagelijks bestuur omvat zowel de handelingen en de beslissingen die niet verder reiken dan de behoeften van het dagelijks leven van de vereniging, als de handelingen en de beslissingen die, ofwel om reden van hun minder belang dat ze vertonen, ofwel omwille van hun spoedeisend karakter, de tussenkomst van het bestuursorgaan niet rechtvaardigen.
In vergelijking met de bestaande definitie van dagelijks bestuur, zoals bepaald door het Hof van Cassatie, is de definitie ruimer en werkbaarder. Het invoeren van een dagelijks bestuur kan dus een oplossing zijn voor de vzw’s die niet langer niet-bestuurders kunnen opnemen in een handtekeningclausule met betrekking tot de vertegenwoordiging in en buiten rechte. Het is immers wel mogelijk om niet-bestuurders op te nemen in een dagelijks bestuur. Het dagelijks bestuur blijft wel minder ruim dan de vertegenwoordiging in en buiten rechte. Voor de bevoegdheden die het dagelijks bestuur overschrijden, zal er wel nog steeds een bijzondere volmacht moeten opgemaakt worden, ofwel zal men de handtekeningclausule moeten toepassen (en dus bestuurders betrekken bij de vertegenwoordiging).
- Bevoegdheden van de algemene vergadering:
De bevoegdheden van de algemene vergadering werden uitgebreid. Een besluit van de algemene vergadering is vereist voor:
1° de statutenwijziging;
2° de benoeming en de afzetting van de bestuurders en de bepaling van hun bezoldiging ingeval een bezoldiging wordt toegekend;
3° de benoeming en de afzetting van de commissaris en de bepaling van zijn bezoldiging;
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 28
4° de kwijting aan de bestuurders en de commissaris, alsook, in voorkomend geval, het instellen van de verenigingsvordering tegen de bestuurders en de commissarissen;
5° de goedkeuring van de jaarrekening en van de begroting; 6° de ontbinding van de vereniging; 7° de uitsluiting van een lid;
8° de omzetting van de vzw in een ivzw, een coöperatieve vennootschap erkend als sociale onderneming of in een erkende coöperatieve vennootschap sociale onderneming;
9° een inbreng om niet van een algemeenheid te doen of te aanvaarden; 10° alle andere gevallen waarin de wet of de statuten dat vereisen.
U moet de statuten aanpassen aan deze nieuwe lijst van bevoegdheden
In vergelijking met de wet van 1921, zoals gewijzigd, zijn volgende bevoegdheden toegevoegd:
- de bepaling van de bezoldiging van de bestuurders ingeval een bezoldiging wordt toegekend;
- het instellen van de verenigingsvordering tegen de bestuurders en de commissarissen;
- de omzetting van de vzw in een ivzw, een coöperatieve vennootschap erkend als sociale onderneming of in een erkende coöperatieve vennootschap sociale onderneming (voorheen was er enkel de omzetting naar een VSO, maar deze rechtsvorm zal niet meer bestaan);
- een inbreng om niet van een algemeenheid doen of aanvaarden;
- alle andere gevallen waarin de wet dat vereist (voorheen werd enkel verwezen naar de gevallen waarin de statuten dat vereisten).
- Oproepingstermijn algemene vergadering:
Alle leden, bestuurders en commissarissen worden ten minste vijftien dagen vóór de algemene vergadering opgeroepen. De termijn van acht dagen wordt dus verlengd naar vijftien dagen. Wie in de statuten verwijst naar acht dagen, moet de statuten aanpassen.
Bemerk dat bestuurders (in geval zij geen lid zijn van de algemene vergadering) en commissarissen (die nooit lid zijn van de algemene vergadering) in voorkomend geval ook steeds moeten uitgenodigd worden om te antwoorden op vragen van de leden met betrekking tot de agendapunten. Deze regel is nieuw in de wetgeving.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 29
- Afwijken van de agenda van de algemene vergadering:
De mogelijkheid om van de agenda van de algemene vergadering af te wijken, indien de statuten het toelaten, wordt geschrapt uit de wetgeving. In een strikte interpretatie kunnen de statuten dus niet meer bepalen wanneer van de agenda afgeweken wordt. In praktijk zal dit dus enkel mogelijk zijn indien alle leden aanwezig zijn en unaniem akkoord gaan met een afwijking.
- Stemmen tellen: enkel uitgebrachte stemmen tellen mee
Bij het nemen van gewone beslissingen, waarvoor de wet geen bijzondere regels oplegt, gelden de regels van beraadslagende vergaderingen, tenzij de statuten het anders bepalen. Dit betekent dat de besluiten genomen worden met gewone meerderheid van de aanwezige en vertegenwoordigde leden, met uitsluiting van de afwezigen, van de nietige stemmen en van de onthoudingen. Deze tellen niet langer als negatieve stemmen.
De nieuwe wet legt bijkomend op dat ook bij statutenwijziging en de uitsluiting van een lid van de algemene vergadering enkel de uitgebrachte stemmen meetellen. Deze vernieuwingen neemt u best op in de statuten.
- Uitsluiting lid: strengere procedure
De wet bepaalt dat voor de uitsluiting van een lid nu dezelfde regels gelden als voor een statutenwijziging. Dit betekent dat volgende procedure geldt:
De algemene vergadering kan enkel tot de uitsluiting van een lid besluiten, wanneer ten minste twee derde van de leden op de vergadering aanwezig of vertegenwoordigd zijn.
Is deze laatste voorwaarde niet vervuld, dan is een tweede bijeenroeping nodig en de nieuwe vergadering beraadslaagt en besluit op geldige wijze, ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde leden.
De tweede vergadering mag niet binnen vijftien dagen volgend op de eerste vergadering worden gehouden. Een wijziging is alleen dan aangenomen, wanneer zij twee derde van de uitgebrachte stemmen heeft verkregen waarbij onthoudingen noch in de teller noch in de noemer worden meegerekend.
Dit is een verstrenging tegenover vroeger, de statuten kunnen geen soepelere regeling opnemen.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 30
- Stemmen over jaarrekening en kwijting:
De wet bepaalt nu uitdrukkelijk dat er apart moet gestemd worden over de jaarrekening en de kwijting van bestuurders en commissarissen. Er kan dus niet meer bepaald worden in de statuten dat de goedkeuring van de jaarrekening tevens kwijting inhoudt van de bestuurders.
- Toegetreden leden:
Helaas bepaalt ook de nieuwe wetgeving dat de statuten van de vereniging moeten bepalen onder welke voorwaarden derden die een band hebben met de vereniging als toegetreden lid van de vereniging kunnen worden beschouwd. De wet vereist dat de rechten en plichten van de toegetreden leden uitsluitend bepaald worden door de statuten bepaald.
VSDC vzw ijverde sterk om de mogelijkheid te voorzien om hiervoor te kunnen verwijzen naar een afzonderlijk reglement. Rechten en plichten van toegetreden leden kunnen immers vaak wijzigen en het kan niet de bedoeling zijn om hiervoor steeds een statutenwijziging te moeten doorvoeren. Helaas werd ons advies hierin niet gevolgd. Nochtans valt de bepaling makkelijk te omzeilen, door een andere naam te geven aan de ‘toegetreden leden’ (bv aangesloten leden). Wij raden dit dan ook aan. U kan juridisch perfect opnemen dat de aangesloten leden aansluiten om te genieten van de activiteiten van de vzw en dat hun rechten en plichten kunnen opgenomen worden in een afzonderlijk reglement.
- Aansprakelijkheid beperken via statuten:
De nieuwe wet voert een beperking in van het bedrag waarvoor een bestuurder aansprakelijk kan gesteld worden, in het geval hij aansprakelijk is. Daaraan gekoppeld wordt het wettelijk verboden om statutaire aansprakelijkheidsbeperkingen op te nemen. Ook exoneratie- en vrijwaringsbedingen door de vzw aangegaan ten voordele van haar bestuurders worden verboden. Dergelijke bedingen worden af en toe in de statuten opgenomen. Er wordt dan bijvoorbeeld opgenomen dat de vzw de aansprakelijkheid van de bestuurders op zich zal nemen of nooit een vordering zal instellen tegen de eigen bestuurders in geval van fouten. Dergelijke bedingen worden verboden. In het kader van deze tekst gaan we niet verder in op de nieuwe regels inzake aansprakelijkheid, maar uiteraard komen we daar in de nabije toekomst uitgebreid op terug.
- Intern reglement:
Het bestuursorgaan kan een intern reglement uitvaardigen mits statutaire machtiging. Dergelijk intern reglement kan geen bepalingen bevatten:
1° die strijdig zijn met dwingende wetsbepalingen of de statuten;
2° over materies waarvoor dit wetboek een statutaire bepaling vereist;
3° die raken aan de rechten van de leden, de bevoegdheid van de organen, of de organisatie en de werkwijze van de algemene vergadering.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 31
Tot onze grote ergernis bepaalt de wet dat de statuten een verwijzing moeten bevatten naar de laatste goedgekeurde versie van het intern reglement. Het bestuursorgaan kan deze verwijzing in de statuten aanpassen en openbaar maken.
Ook hier kan ons inziens deze verplichting omzeild worden door een andere term te gebruiken dan ‘intern reglement’, bijvoorbeeld ‘huishoudelijk reglement’ of ‘interne richtlijnen’.
Het gaat ons toch wel te ver om iedere keer de statuten moeten wijzigen en publicatiekosten te moeten betalen in geval het intern reglement wijzigt. De meeste verenigingen publiceren namelijk de statuten in hun geheel.
Het dient wel gezegd dat u deze statutaire bepaling niet verplicht moet laten publiceren. U kan er dus ook voor kiezen om de verwijzing naar het intern reglement in de statuten op te nemen en om deze bepaling toch niet te laten publiceren.
- Vzw als beroepsvereniging
De beroepsvereniging is niet langer een aparte rechtsvorm. Alle beroepsverenigingen worden vzw’s. Voor hen gelden bijkomende specifieke statutaire bepalingen, maar daar gaan we in dit artikel niet verder op in.
6. Slotbemerkingen
Aan de hand van deze tekst kan u de statuten aanpassen aan het WVV. Eens u de statuten hebt aangepast, dan kan u deze opsturen ter nazicht. Elke aangesloten vzw krijgt opnieuw een recht op een gratis nazicht van de statuten. Hou er daarbij wel rekening mee dat alle aanvragen chronologisch zullen behandeld worden en dat de dienstverlening pas zal opstarten op het ogenblik dat het wetsontwerp definitief is goedgekeurd. Er kunnen immers nog last minute wijzigingen gebeuren. Wacht intussen af om de statutenwijziging reeds te agenderen op de (jaarlijkse) algemene vergadering. Uiteraard houden wij u via de gekende kanalen verder op de hoogte van eventuele wijzigingen en vorderingen aangaande de inwerkingtreding van het wetboek.
Indien u de statuten aanpast, kies dan voor een grondige aanpak. Er is namelijk slechts één gratis nazicht in het lidgeld inbegrepen. Bestudeer de boeken 2 en 9 uit het wetboek (het wetsontwerp kan u van ons verkrijgen) en vraag advies in geval van twijfel.
Het is uiteraard ook mogelijk om de statuten door onze diensten te laten opmaken (tarief: 225 euro) en tevens de formulieren tot neerlegging op de ondernemingsrechtbank, tot publicatie in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad en tot aanpassing van de kruispuntbank (60 euro).
Deze prijzen zijn exclusief btw en publicatiekosten
Eens de statuten zijn aangepast en definitief zijn goedgekeurd, zal u deze moeten neerleggen op de ondernemingsrechtbank en (al dan niet per uittreksel) moeten laten publiceren in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad.
Vlaams studie- en documentatiecentrum voor vzw’s info@vsdc.be Tel
https://www.vsdc.be/nl/home
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 32
056/41 03 68
“BRUSSEL
KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 33
LEEFT” / “BRUXELLES VIT”
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 34
Vlaams studie- en documentatiecentrum voor VZW's
Aanpassen/opmaken statuten: veel gemaakte fouten
Nu het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) voor de bestaande vzw’s in werking is getreden, moet elke vzw de statuten aan deze nieuwe wetgeving aanpassen. Vzw’s die willen gebruik maken van het gratis nazicht van de statuten, willen we graag wijzen op enkele veel gemaakte fouten. U kan hiermee rekening houden bij het aanpassen/opmaken van de statuten. Ook vzw’s in oprichting moeten hier uiteraard rekening mee houden bij het opstellen van de oprichtingsstatuten.
Zoals u intussen weet, moet elke vzw de statuten aanpassen tegen 1 januari 2024. In tussentijd zijn de dwingende bepalingen van de nieuwe wetgeving reeds van toepassing en hebben deze voorrang op eventuele tegenstrijdige bepalingen in uw statuten (zie: VZW-Review nr. 188, blz. 4-7). Om misverstanden te vermijden, raden wij u aan om de statuten zo snel mogelijk aan te passen.
Op 1 mei 2019, de dag waarop u voor het eerst de wetgeving kon toepassen op uw vzw indien u dat wilde, kon u het WVV en een uit het WVV gereduceerde gecoördineerde vzwwetgeving terugvinden op onze site (zie: www.vsdc.be – downloads – vzw-wetgeving –wetteksten). Vervolgens boden we u uitgebreide richtlijnen aan, aan de hand waarvan u de statuten concreet kon aanpassen (zie: VZW-Review 185, blz. 3-6). Om u nog concreter op weg te zetten bij het aanpassen van de statuten, geven we nog een beknopt overzicht van veel gemaakte fouten in reeds behandelde dossiers.
2. Structuur statuten
In eerste instantie willen wij wijzen op de noodzaak van een duidelijke indeling van de statuten in een aantal verschillende hoofdstukken, zodat u makkelijk de statutaire regels per hoofdstuk kan terugvinden. Een logisch opgebouwde indeling is bijvoorbeeld de volgende:
1.Inleidende bepalingen: Naam, zetel, doel/voorwerp, duur
2.Leden
3.Bestuursorgaan
4.Algemene vergadering
5.Slotbepalingen
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 35
1. Plan van aanpak
3. Veel gemaakte fouten
Per hoofdstuk willen we beknopt een aantal veel gemaakte fouten signaleren. Vermijd deze fouten in uw statuten. a) Naam, zetel, doel/voorwerp, duur
De afkorting ‘vzw’ wordt vaak in de statuten opgenomen als een onderdeel van de naam van de vzw. Deze term maakt echter geen deel uit van de naam van uw vereniging. Het is slechts de rechtsvorm die op de stukken uitgaand van de vzw bij de naam moet vermeld worden. In het artikel van de statuten waar u de naam van uw vereniging vermeldt, kan u dus ‘vzw’ niet opnemen als deel van de naam.
De nieuwe wetgeving vereist dat u een onderscheid maakt tussen het doel dat u nastreeft (het ‘waarom’ van de vzw) en het voorwerp van de vzw (‘wat’ doet de vzw, om welke activiteiten gaat het). Beide termen moeten voorkomen in de statuten. Maak dan ook dit onderscheid. We stellen vast dat het voorwerp niet steeds opgenomen wordt. Neem de voornaamste doelstelling op en verduidelijk dat het een belangeloos doel betreft. Neem vervolgens één of meer van de voornaamste activiteiten op als voorwerp. Vermeld eventueel dat deze opsomming louter bij wijze van voorbeeld geldt. b) Leden
In veel vzw’s wordt een onderscheid gemaakt tussen effectieve leden en toegetreden (of aangesloten) leden. De effectieve leden zijn de leden die deel uitmaken van de algemene vergadering en dus deel uitmaken van het belangrijkste beleidsorgaan en er stemrecht hebben. Zij nemen de belangrijkste beslissingen in het leven van de vzw. De aangesloten leden sluiten enkel aan om te genieten van de activiteiten van de vzw. De rechten en de plichten van de effectieve leden blijken uit het WVV. Het gaat bijvoorbeeld om het recht om een algemene vergadering te laten samenroepen of om punten toe te voegen aan de agenda van de algemene vergadering. Bijkomende rechten en plichten moeten in de statuten opgenomen worden. Om te vermijden dat deze rechten ook door de aangesloten leden zouden uitgeoefend worden, moet u opnemen dat het verder gebruik van de term ‘lid’ of ‘leden’ in de statuten enkel betrekking heeft op de effectieve leden. Het is mogelijk dat de effectieve leden een ledenbijdrage moeten betalen. Is dit het geval, dan moet het maximumbedrag van die bijdragen vermeld worden. Is dit niet het geval, dan moeten de statuten bepalen dat er geen ledenbijdrage wordt geïnd.
Voor de uitsluiting van effectieve leden geldt nu dezelfde procedure als voor een statutenwijziging, dus met inbegrip van een aanwezigheidsvereiste op de eerste algemene vergadering. Vaak wordt in de statuten enkel verwezen naar de 2/3e
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 36
stemmenmeerderheid die moet gehaald worden en gaat men er van uit dat er geen aanwezigheidsvereiste geldt. c) Bestuursorgaan
De enige correcte term is het bestuursorgaan en niet langer de raad van bestuur. Vervang dit dus doorheen de statuten. Vaak zien we de term ‘het bestuur’ opduiken. Ons inziens is dit niet verkeerd, mits u eerst in uw statuten verwijst naar de correcte term ‘het bestuursorgaan’ en vervolgens verduidelijkt dat in de verderzetting van de statuten zal verwezen worden naar de term ‘het bestuur’ om het bestuursorgaan aan te duiden.
Het aantal bestuurders moet niet langer lager liggen dan het aantal leden van de algemene vergadering. Wil u vermijden dat de statuten de wetgeving verstrengen, dan moet u deze bepaling schrappen. Doet u dat niet, dan moet u aan deze bepaling blijven voldoen!
Vóór de inwerkingtreding van het WVV werd volgende regel vaak overgenomen in de statuten: Als slechts drie personen lid zijn van de algemene vergadering, bestaat de raad van bestuur (bestuursorgaan) uit slechts twee personen. Deze regel moet geschrapt worden. Enkel indien en zolang de vereniging minder dan drie leden heeft, mag het bestuursorgaan bestaan uit twee bestuurders.
Het WVV voert een regeling in van coöptatie van bestuurders door medebestuurders. Valt er tussentijds een bestuurder weg, dan kunnen de bestuurders dus zelf een bestuurder aanduiden (wiens mandaat later door de algemene vergadering moet bekrachtigd worden). Deze regels kunnen enkel toegepast worden in geval de bestuursmandaten van bepaalde duur zijn! Zijn de mandaten van onbepaalde duur, dan is coöptatie nooit mogelijk!
De term huishoudelijk reglement kan niet meer gebruikt worden. De wet spreekt enkel nog over een intern reglement. In geval van een intern reglement moeten de statuten een verwijzing bevatten naar dit intern reglement. Neem op dat de laatste goedgekeurde versie zich op het zeteladres van de vereniging bevindt.
Vermijd praktische problemen bij het openen van een bankrekening of bij het tekenen van een overeenkomst in naam van de vzw en neem een statutaire handtekeningclausule op. Let op! De externe vertegenwoordiging kan enkel aan bestuurders overgedragen worden. Niet-bestuurders kunnen enkel deel uitmaken van een dagelijks bestuur. Voor handelingen die het dagelijks bestuur overschrijden, kunnen zij enkel via een aparte bijzondere volmacht de vertegenwoordigingsbevoegdheid krijgen.
Bestuurders kunnen zich enkel laten vertegenwoordigen op een vergadering van het bestuurdersorgaan door een andere bestuurder, nooit door een derde. Een systeem van plaatsvervanging door een derde uitwerken is dus niet wettelijk. Dit in tegenstelling tot leden, die zich wel statutair door andere leden of door derden kunnen laten vertegenwoordigen op de algemene vergadering.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 37
d) Algemene vergadering
De algemene vergadering, anders dan de jaarlijkse, of de algemene vergadering die samengeroepen wordt op vraag van 1/5e van de leden is een ‘bijzondere algemene vergadering’. Er is slechts sprake van een ‘buitengewone algemene vergadering’ als er een statutenwijziging op de agenda staat. U kan sowieso niets verkeerd doen door te verwijzen naar ‘de algemene vergadering’, zonder verduidelijking of het nu gaat om een bijzondere of een buitengewone. Dit maakt voor de geldigheid van de oproeping helemaal niets uit.
Er kan niet via een statutaire regeling afgeweken worden van het verbod om buiten de agenda te beslissen!
Wettelijk gezien is er enkel een inzagerecht in de notulen van de algemene vergadering en moet u de notulen dus niet bezorgen aan de leden of aan belanghebbende derden.
De bevoegdheden van de algemene vergadering worden vaak onvolledig opgenomen. Neem de alle bevoegdheden exact over uit artikel 9:12 WVV.
e) Slotbepalingen
Er wordt nog vaak verwezen naar een neerleging van stukken ter griffie van de rechtbank van koophandel. De rechtbank van koophandel bestaat niet meer en is vervangen door de ondernemingsrechtbank. Sowieso moet u de regels rond neerlegging van de stukken eigenlijk niet in de statuten opnemen. Dit wordt louter door het WVV bepaald. De neerlegging van de aktes blijft verplicht en dit zo snel mogelijk na het nemen van de beslissingen tot wijziging (wettelijk gezien binnen de dertig dagen te rekenen vanaf de dagtekening van de stukken). De publicatie moet vervolgens door de griffie binnen de tien dagen na neerlegging gebeuren.
Er kan niet meer verwezen worden naar de wet van 1921, zoals gewijzigd! Zie dit niet over het hoofd en verwijs doorheen de statuten naar het WVV.
4. Nazicht en opmaak statuten kan bij VSDC. Hou rekening met een lange wachttermijn, omwille van het grote aantal aanvragen.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 38
Vlaams studie- en documentatiecentrum voor vzw’s info@vsdc.be Tel 056/41 03 68 https://www.vsdc.be/nl/home
MUZIEK BIJ DE KRONING VAN KONING CHARLES III
Het Britse Koninklijk Huis heeft bekend gemaakt hoe de kroning van Koning Charles III op 6 mei gaat klinken.
Al eeuwen is het zo dat vooraanstaande componisten muziek schrijven voor de kroning van het staatshoofd. Henry Purcell schreef in 1685 muziek voor de kroning van James II en Georg Friedrich Händel componeerde Zadok the Priest voor de kroning van Koning George II (1727). En weer later, in 1912 componeerde Edward Elgar muziek voor de kroning van George V. Herbert Howells en William Walton componeerden muziek voor de kroning van Elisabeth II in 1953.
Andrew Lloyd Webber heeft opdracht gekregen een Coronation Anthem te schrijven voor de kroning van Charles III. Lloyd Webber zegt te hopen dat zijn muziek "deze vreugdevolle gebeurtenis zal weerspiegelen".
Andrew Lloyd Webber heeft opdracht gekregen een Coronation Anthem te schrijven voor de kroning van Charles III. Lloyd Webber zegt te hopen dat zijn muziek "deze vreugdevolle gebeurtenis zal weerspiegelen".
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 39
Naast Lloyd Webber kregen ook elf andere beroemde Britse componisten van Koning Charles persoonlijk de opdracht voor een werk. Zo klinkt tijdens de ceremonie ook een Coronation
March van Patrick Doyle en nieuwe werken van onder meer Roderick Williams en Judith Weir. Patrick Doyle componeert ook voor films, onder andere voor het vierde deel van de Harry Potter-reeks.
De muziek die Georg Friedrich Händel, Edward Elgar, William Walton, Hubert Perry en Ralph Vaughan Williams schreven ter gelegenheid van een kroning, zullen tijdens de ceremonie ook te horen zijn.
Het Britse Koninklijk Huis heeft ook bekend gemaakt welke artiesten er gaan optreden.
Sopraan Pretty Yende bijvoorbeeld. Zij zegt op Instagram: "Het is moeilijk onder woorden te brengen hoe vereerd ik ben een uitnodiging te krijgen op te treden tijdens de kroning van de Koning in Westminster Abbey.
Het Coronation Orchestra staat onder leiding van Antonio Papp
KONINGIN ELISABETHWEDSTRIJD 2023 - ZANG
De Koningin Elisabethwedstrijd is één van de meest veeleisende en gemediatiseerde internationale wedstrijden. De wedstrijd wilt sinds zijn oprichting in 1937 jonge, talentvolle muzikanten stimuleren om een ontluikende carrière met internationale dimensie uit te bouwen door hen de kans te bieden op te treden voor een breed publiek van zowel muziekliefhebbers als professionals.
Trouw aan het gezamenlijke project van Eugène Ysaÿe en Koningin Elisabeth blijft de Koningin Elisabethwedstrijd op zoek gaan naar veelzijdige muzikanten. Zijn reputatie is gestoeld op een prestigieuze jury die bestaat uit gerenommeerde persoonlijkheden uit de klassieke muziekwereld, een strikt reglement, een ongeëvenaarde media-aandacht, maar ook op een warm en enthousiast welkom van het hele land België en zijn Koninklijke Familie. Voor de finalisten is één van de hoogtepunten van de competitie het verblijf in de Muziekkapel Koningin Elisabeth, waar ze in slechts één week en zonder hulp van buitenaf een onuitgegeven concerto instuderen.
Dit jaar zal de Koningin Elisabethwedstrijd in het teken staan van de zang. Van 21 mei tot 3 juni zullen de beste zangers uit de vier windstreken zich met elkaar meten in Brussel.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 40
EERSTE RONDE ZANG 2023
Zondag 21 mei 2023 -Maandag 22 mei 2023 (14u. en 20u.) – Flagey – Brussel
Elke kandidaat vertolkt twee werken naar keuze (opera- of oratoriumaria’s, Lieder of melodieën) met pianobegeleiding in verschillende talen en uit verschillende stijlperiodes.
HALVE FINALE ZANG 2023
Woensdag 24 mei 2023 – Donderdag 25 mei 2023 (15u en 20u.). – Flagey - Brussel
Per sessie treden zes halvefinalisten op met pianobegeleiding. Elke halvefinalist zal het recitalprogramma zingen dat gekozen wordt door de jury uit de twee door de kandidaat voorgestelde recitals.
FINALE ZANG 2023
Donderdag 1 juni n2023 – Zaterdag 3 juni 2023 (20u.15) – Paleis voor Schone KunstenBrussel
Elke avond vertolken vier finalisten drie tot zes werken baar keuze, waaronder één operaaria, in minimum twee verschillende talen. Ze worden begeleid door het Symfonieorkest van de Munt onder leiding van Alain Altioglu.
KONINGIN ELISABETHWEDSTRIJD VOOR DE KOMENDE JAREN:
2024 - VIOOL
2025 - PIANO
2026 - CELLO
CVC
Hayoung Choi winnares Koninging
Elisabethwedstrijd 2022
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 41
BRUSSEL RIJK AAN FOLKLORE – DE BRUSSELSE OMMEGANG
WOENSDAG 28 JUNI EN VRIJDAG 30 JUNI 2023
Ieder jaar trekt de bekende Ommegang van Brussel over onze fraaie Grote Markt en door de straten van Brussel..
“Ommegang” betekent “processie” van het Nederlands “omme” (eromheen) en “gang” (wandeling – verloop)
Het ontstaan van de jaarlijkse Ommegang van Brussel is verbonden met de oprichting van de O.L.V.-kerk op de Zavel, waar het beeldje van “O.L.V. op ’t Stokske” zich bevindt. Dit beeldje is volgens de legende in 1348 dankzij Beatrijs Soetkens in Brussel terechtgekomen.
In die tijd, onder de regering van Jan III van Brabant, was Brussel een jonge welvarende stad die steeds groter werd. Met een bevolking van 40.000 zielen moest ze trouwens niet onderdoen voor het toenmalige Londen. De stad was omringd door vier kilometer lange wallen met vijftig verdedigingstorens en zeven poorten. Via deze toegangen werden producten uit Brabant en uit het buitenland naar de Brusselse markten en winkels gebracht. Ook via de Zenne, de rivier die de stad doorkruiste, kwamen zwaar geladen schepen met goederen naar Brussel. De lakennijverheid bracht de stad grote welvaart. De handelaars deelden er de lakens uit onder het waakzame oog van de Amman, de hertogelijke officier. Deze had toezicht over de schepenbank, lette op de uitvoering en naleving van de hertogelijke verordeningen en handhaafde er met zijn wapenknechten de openbare orde.
Maar laten wij terugkeren naar Beatrijs Soetkens. Volgens de legende hoorde deze vrouw van een arme lakenwever uit Brussel op zekere dag hemelse stemmen. Deze vertelden haar dat de Maagd Maria de stad wenste te begunstigen en meer bepaald de Kruisboogschuttersgilde, die op de Zavel een kapel had opgericht ter ere van Onze Lieve Vrouw.
Beatrijs kreeg van de stemmen de opdracht zich naar Antwerpen te begeven om er het miraculeuze beeldje van “Onze Lieve Vrouw op ’t Stokske” te ontvoeren en naar Brussel over te brengen. Er werd aangedrongen op de snelle uitvoering van de opdracht. Met haar man en per boot roeiden ze in een minimum van tijd naar Antwerpen. Hier begaf Beatrijs zich rechtstreeks naar de O.L.V.-Kerk en nam het beeld mee. De Koster, probeerde zich ertegen te verzetten maar stond roerloos, als van Gods hand geslagen. Beatrijs spoedde zich vervolgens met het beeld naar het bootje. Tegenwind en stroomopwaarts ging de terugtocht slechts moeizaam vooruit en haar echtgenoot werd moe en uitgeput, tot bovenaardse krachten hen ter hulp kwamen. Het bootje raasde opeens over het water naar Brussel en strandde vlak bij de Zavel, het oefenterrein van de Schuttersgilde.
De onverwachte verschijning van het bootje, omhuld door een vreemde schemering en vergezeld van zoete muziek, bracht heel wat deining teweeg in de buurt. Ondervraagd over dit gebeuren deed Beatrijs haar verhaal. Men riep “wonder” en “mirakel”, te meer daar ook de Antwerpenaren zich neerlegden bij deze buitengewone gebeurtenis. Nooit, gaven
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 42
ze toe, zou een eerlijke godvrezende vrouw zoals Beatrijs, haar handen durven leggen op een alom vereerd beeld, zonder er door een bovennatuurlijke kracht toe gedwongen te zijn.
Ze vroegen dat het beeld tot openbare verering zou worden tentoongesteld. Er werd besloten het beeld van “O.L.V. op ’t Stokske” in de kapel aan de Zavel onder te brengen. Bovendien werd beloofd op de plaats van deze kapel een grotere kerk te bouwen en jaarlijks het O.L.V.-beeld, onder de bescherming van de gewapende Gildebroeders, in een processie rond te dragen. Zo ontstond volgens de legende de Ommegang in Brussel: een uiting van diepe godsvrucht, ondersteund door militaire garde.
De Brusselaars kozen de stoet in 1549 dan ook uit om keizer Karel te verwelkomen. De keizer kwam dat jaar met een hele schare edellieden en gezagsdragers, zijn zoon de latere Filips II voorstellen aan het volk.
Het duurde niet lang of de Ommegang werd dé grote jaarlijkse gebeurtenis. De magistraat, de ambachten, de gilden en rederijkerskamers namen er hun plaats in en zo ontstond de prachtige stoet die door de eeuwen heen in ere werd gehouden.
In 1928 werd de vereniging “Ommegang oppidi Bruxellensis” opgericht die zich tot taak stelde, jaarlijks de voornaamste groepen uit de eeuwenoude Ommegang op de Grote Markt in Brussel te laten defileren.
Ieder jaar trekt de Ommegang door enkele straten van Brussel en over de Grote Markt (meer dan 1.400 deelnemers). Dan schrijden in alle eer en waardigheid Keizer Karel V en zijn zoon Filips, kroonprins van Spanje en hertog van Brabant, de zusters van de keizer, Eleonora, Koningin van Frankrijk en Maria van Oostenrijk, koningin van Hongarije en
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 43
landvoogdes van de Nederlanden, hofdames, jachtgezelschappen met dames die onrustige valken dragen te voet, te paard, met vlaggen, met karren en andere typische voorwerpen, over de Brusselse “kinderkopjes”, voorbij de statige oude gildehuizen en het bevallige stadhuis, één van de mooiste gotische gebouwen van België. Met vlaggen en veel praal is de Ommegang de weerspiegeling van de Brusselse rijkdom ten tijde van de Renaissance. Zo was het in 1549 en zo is het tot op heden gebleven, zij het dat het nu de opvoering is geworden van een kunstvol en schitterend schouwspel.
De Ommegang van Brussel werd op 11 december 2019 ingeschreven op de 'Representatieve lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid'. Deze lijst van de Unesco is een internationale maatregel om immaterieel cultureel erfgoed beter te beschermen.
Dit jaar heeft de Ommegang plaats op woensdag 28 juni en vrijdag 30 juni.
Begin van het schouwspel om 20u 45 op de Brusselse Grote Markt.
CVC
BRUXELLES RICHE VILLE FOLKLORIQUE
L’ OMMEGANG DE BRUXELLES – 28 JUIN ET 30 JUIN 2023
l’origine, l’Ommegang est une procession religieuse dont le nom signifie "aller autour (de l’église)". Dans la tradition catholique, on sortait les reliques des saints ou les statues réputées miraculeuses pour les porter en procession autour du bâtiment de culte où ils étaient vénérés. Ainsi on symbolisait le tour du territoire concerné par leur culte. Aujourd'hui, les choses sont bien différentes, puisque l'Ommegang fait partie intégrante du folklore bruxellois.
Béatrice Soetkens et la Vierge
L’Ommegang du Sablon était dédié à Notre-Dame des Victoires, patronne du Grand serment des arbalétriers. Cette vierge était vénérée dans la chapelle, devenue église du Sablon. Sa légende nous ramène à 1348. En cette année, la Vierge Marie serait apparue à une jeune Anversoise, Béatrice Soetkens, à qui elle aurait demandé de subtiliser une statue à son effigie dans l’église Notre-Dame d’Anvers pour l’emmener à Bruxelles. La Vierge
Marie souhaitait remercier la Grande Gilde des arbalétriers d'avoir fait ériger l'église du Sablon en son honneur
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 44
D’après la légende, Béatrice Soetkens fût aidée dans sa quête par un batelier, qui la conduisit à Bruxelles ; et par les arbalétriers du Grand serment, qui la prirent en charge et l’amenèrent au Sablon.
C'est ainsi que, chaque année, une procession commémore cet événement. La statue de la Vierge Marie trône aujourd'hui encore dans l'église Notre-Dame du Sablon.
Défiler dans les rues
En plus du Grand serment, Bruxelles comptait encore 4 autres corporations militaires : le Petit serment des arbalétriers de Saint-Georges, les Serments des escrimeurs, des archers et des arquebusiers. Tous avaient leur autel dans la chapelle du Sablon. Au fil du temps, la procession religieuse prit une autre dimension.
L’évènement permettait aux différents serments et aux autres corps constitués de la ville (les lignages qui regroupaient les patriciens, les nations qui regroupaient les métiers, les chambres de rhétorique, les confréries religieuses, les ordres religieux, etc.) de défiler dans les rues. Les témoignages du 16° siècle confirment que les bourgeois attachaient une importance considérable au fait que les serments avaient (ou non) l’autorisation de défiler armés dans l’Ommegang : ce fait était considéré comme une expression du pouvoir et de l’autonomie de l’élite urbaine.
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 45
Charles Quint en 1549
Le prestige de cette manifestation explique que les Bruxellois l’ont choisie comme évènement majeur de l’accueil qu’ils ont organisé à l’empereur Charles Quint en 1549, quand celui-ci venait présenter son fils, le futur Philippe II, à nos régions. Depuis 1930 cette tradition est ranimée. Cette année le cortège de l'Ommegang aura lieu le 28 et le 30 juin dans le centre de la capitale. Plus de 1.400 participants défilent dans les rues de Bruxelles et sur la Grand-Place pour reconstituer cet évènement majeur de l’histoire de la ville. Sur la Grand-Place, l’empereur n’était pas installé sur une tribune comme aujourd’hui, mais dans la pièce située au-dessus de la porte d’entrée de l’Hôtel de Ville.
L’Ommegang d’aujourd’hui
L’ Ommegang, vous ouvre une fois de plus ses portes avec encore plus de folklore, de magie et des animations à vous couper le souffle.
Plus de 1400 figurants ont pour défi de vous faire revivre toute une époque historique (1549, la procession de Charles Quint)
Lors de l'Ommegang, les pavés bruxellois voient défiler drapés dans toute leur gloire et leur majesté, l’empereur Charles Quint accompagné de son fils Philippe prince héritier d’Espagne et duc de Brabant, ainsi que les soeurs de l’empereur, Eléonore, reine de France, et Marie d’Autriche reine de Hongrie et gouvernante des Pays-Bas. en costumes du Moyen Age les différents groupes de population, dignitaires et gildes de l'époque. Des centaines de figurants participent à la reconstitution de l'Ommegang : à pied, à cheval, brandissant des drapeaux, conduisant des charrettes ou munis d'autres objets typiques. Tous parcourent les rues du cœur de Bruxelles, jusqu'à la Grand-Place.
Le 11 décembre 2019, l'Unesco a inscrit l'Ommegang sur la liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l'humanité. Cette liste est une mesure de sauvegarde internationale du patrimoine culturel immatériel.
Le cortège de l’Ommegang aura lieu cette année les mercredi 28 et vendredi 30 juin dans le centre de la capitale – 20h.45 à la Grande Place de Bruxelles
CVC/lgm
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 46
Taptoe Brussels 2023
Vorig jaar vierde Taptoe Brussels haar/zijn twintigste editie. Met uitzondering van de corona-periode slaagde de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vzw er sinds 2001 in om jaarlijks een mooie taptoe op de Grote Markt te Brussel te organiseren.
Taptoe Brussels is een gratis event voor Brusselaars, NIET-Brusselaars en toeristen en wij wensen dit ook zo te behouden.
De organisatie van zo’n evenement vraagt heel wat planning en voorbereidingswerk. Ook het financiële plaatje dient nauwkeurig in het oog gehouden te worden.
Gedurende deze 20-jaar zijn de kosten voor het organiseren van een taptoe steeds beetje bij beetje gestegen. Na de corona-periode gingen de organisatiekosten pijlsnel de hoogte in. Enerzijds is er een stijging van de uitgaven en anderzijds is er een daling van de inkomsten.
Zoals de zaken er nu voor staan lijkt het ons dat we niet over voldoende financiële middelen zullen kunnen beschikken. De tijd dringt. De Koninklijke Muziekfederatie van het
Brussels Gewest vzw en zijn bestuurders kunnen het zich niet veroorloven enige financiële risico’s te nemen. Daarom heeft de Raad van bestuur het besluit genomen om Taptoe Brussels dit jaar niet in zijn traditionele vorm te organiseren.
Wij wensen ons te blijven inzetten voor een positieve uitstraling van het “Imago van Brussel”, het culturele en muzikale aspect, het bevorderen van toerisme, ondersteuning aan onze Brusselse en niet-Brusselse muziekverenigingen. Daarom hebben we een alternatief concertprogramma uitgewerkt dat budgettair haalbaar is.
Het hoofdevent “taptoe” werd zowel op zaterdag als zondag steeds omkaderd door concertenreeksen op de Grote Markt.
Dit jaar zullen we op zaterdag ter vervanging van het gedeelte taptoe het concertgedeelte uitbreiden met een groot orkest met zanger/zangeres, professionele geluidsinstallatie en een internationaal muziekrepertoire met muziek uit de jaren 70 tot heden.
Omdat we ervan uitgaan dat we in 2024 Taptoe Brussels wel zouden kunnen laten doorgaan zullen we deze concertreeks benoemen als: “Taptoe Brussels CONCERTS”
Meer informatie volgt binnenkort op website www.taptoebrussels.com en facebook
https://www.facebook.com/TaptoeBrussels
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 47
Taptoe Brussels 2023
L'année dernière, Taptoe Brussels a fêté sa vingtième édition. Hormis la période Covid 19 la Fédération Royale Musicale de la Région de Bruxelles-Capitale a réussi depuis 2001 à organiser chaque année un beau Taptoe sur la Grand Place de Bruxelles.
Taptoe Brussels est un événement gratuit pour les Bruxellois, les non-Bruxellois, les touristes et nous souhaitons de tout cœur à conserver cet évènement.
L'organisation d'un tel événement demande beaucoup de planification et de préparation. La situation financière doit également être surveillée de près.
Durant ces 20 années, le coût d'organisation d'un tel Taptoe a graduellement augmenté. Après la période Covid 19, les coûts d'organisation ont explosé. D'une part, il y a une augmentation des dépenses et, d'autre part, une diminution des revenus.
Dans l'état actuel des choses, il nous semble que nous n'aurons pas les ressources financières suffisantes pour organiser un tel évènement. Le temps presse.
La Fédération Royale Musicale de la Région Bruxelles-Capitale asbl et ses administrateurs ne peuvent se permettre de prendre de tels risques financiers.
C'est pourquoi le Conseil d'administration a pris la décision de ne pas organiser Taptoe Brussels sous sa forme traditionnelle cette année.
Nous souhaitons néanmoins continuer à travailler pour un rayonnement positif de « l'Image de Bruxelles », l'aspect culturel et musical, la promotion du tourisme, le soutien à nos sociétés musicales Bruxelloises et non Bruxelloises, c'est pourquoi nous avons développé une programmation alternative de concerts, ce qui est budgétairement réalisable.
L'événement principal "Taptoe Brusseels" était toujours accompagné d'une série de concerts sur la Grand Place le samedi et le dimanche.
Cette année, en remplacement du Taptoe Brussels, nous étendrons les concerts avec en finale un grand orchestre avec chanteur/chanteuse, sonorisation professionnelle et un répertoire musical international avec de la musique des années 1970 à nos jours.
Parce que nous supposons et espérons que nous serions en mesure d’organiser Taptoe Brussels en 2024, nous donnerons cette année à cette série de concerts le nom : "Taptoe Brussels CONCERTS"
Plus d'informations suivront prochainement sur le site www.taptoebrussels.com et sur facebook https://www.facebook.com/TaptoeBrussels
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 48
“Brussel Leeft”
“Klankbord Brussels Gewest”
Driemaandelijks tijdschrift. Een uitgave van de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vzw.
Redactieadres, lezersbrieven, abonnementen en advertenties KMF BHG
E-mail: muziekfederatie@hotmail.com
Gelieve uw bijdrage elektronisch aan te leveren
De artikels voor de volgende editie van ons tijdschrift
dienen uiterlijk in het bezit te zijn van de redactie vóór 1 juni 2023
Les articles pour la prochaine édition doivent être en possession de la rédaction pour le 1 juin 2023 au plus tard
Het overnemen van artikels en illustraties (of een gedeelte ervan) kan alleen na de uitdrukkelijke toestemming van de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Verantwoordelijke uitgever:
William Huybandt, Brugstraat 27, 1730 Asse
Werkten mee aan dit nummer:
Cecile Van Camp, Louis G. Meeus, Edgard Van Nerom, William Huybandt,
Lay-out: William Huybandt
Lezersbrieven zijn welkom! Indien mogelijk zullen wij uw brief publiceren: hou er wel rekening mee dat om diverse redenen uw brief kan worden ingekort of beknopt weergegeven.
Wie graag dit “gratis” magazine graag digitaal ontvangt klikt:
Qui désire recevoir ce magazine << gratuit >> digitale cliquez https://muziekfederatie.be/contact/
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 49
“BRUSSEL LEEFT” / “BRUXELLES VIT” KMF BHG / FRM RBC – pagina / page 50 Taptoe Brussels CONCERTS Zaterdag / Samedi 09 – 09 – 2023 14.00u/h – 22.00u/h Zondag / Dimanche 10-09-2023 12.00u/h – 21.30u/h Grand Place – Brussels https://www.taptoebrussels.com
