Afgiftekantoor: Post 1730 Asse 1 - Toelatingsnummer P 303833 - V.U. William Huybandt, Brugstraat 27, 1730 Asse
Brussel leeĹŒ
Klank bord
Magazine |jaargang 21, nr. 1 Januari 2018
Koninklijke MuziekfederaĆ&#x;e van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Magazine | jaargang 21, nr. 1
Januari 2018
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
WIE IS WIE” IN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE COMITE’S
KONINKLIJKE MUZIEKFEDERATIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST vzw Hoge Bescherming: Beschermcomité:
Zijne Majesteit de Koning Erevoorzitter : Zijne Excellentie Minister Guy VANHENGEL Vice-Erevoorzitter: Voorzitter Vlaamse Gemeenschapscommissie Carla DEJONGHE
Dagelijks bestuur VAN NEROM Edgard, Voorzitter
e-mail: edgard.vannerom@skynet.be
HUYBANDT Marijke, Secretaris
e-mail: marijke_huybandt@hotmail.com
HUYBANDT William, Penningmeester
e-mail: william.huybandt@telenet.be Raad van bestuur : dagelijks bestuur + onderstaande DE KLIPPEL Roland e-mail: katleen.tilley@telenet.be VAN CAMP Cecile
e-mail: cecile.van.camp@skynet.be
VAN NEYGHEM Lieve
e-mail: vanneyghemlieve@gmail.com
Algemene vergadering : dagelijks bestuur + raad van bestuur + onderstaande HUYBANDT Michaël
e-mail: michaelhuybandt@hotmail.com
Gewestelijk Trefpunt GESLOTEN: VLAMO BRUSSEL / KMF BHG
CONTACT VIA MAIL: brussel@vlamo.be muziekfederatie@hotmail.com
VLAMO BRUSSELS GEWEST vzw Dagelijks bestuur HUYBANDT William, Voorzitter
e-mail: william.huybandt@telenet.be
VAN NEROM Edgard, Secretaris
e-mail: edgard.vannerom@skynet.be
HUYBANDT Michaël, Penningmeester
e-mail: michaelhuybandt@hotmail.com
Raad van bestuur : dagelijks bestuur + onderstaande e-mail: katleen.tilley@telenet.be DE KLIPPEL Roland HUYBANDT Marijke
e-mail: marijke_huybandt@hotmail.com
VAN CAMP Cecile
e-mail: cecile.van.camp@skynet.be
VAN HILEGHEM Rony
e-mail: rvanhile@gmail.com
VAN NEYGHEM Lieve
e-mail: vanneyghemlieve@gmail.com
Algemene vergadering : dagelijks bestuur + raad van bestuur + onderstaande NUYTS Walter
e-mail: walter.nuyts@gmail.com
DEMEULEMEESTER Frank
e-mail: frankdemeulemeester@hotmail.com
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 2
INHOUD Wie is wie ......................................................................................................................................... 02 Inhoud .............................................................................................................................................. 03 Agenda & activiteiten verenigingen ................................................................................................. 04 Nieuwjaarswensen ........................................................................................................................... 08 Nos vɶux de nouvel an .................................................................................................................... 09 Wat verandert er in 2018 ? .............................................................................................................. 10 Ce qui change en 2018 ..................................................................................................................... 12 Provinciale wedstrijd voor solisten en kleine ensembles 2018 ...................................................... 15 Concours Provincial pour solistes et petits ensembles 2018 ........................................................... 16 Nabeschouwing Taptoe Brussels 2017............................................................................................ 17 Sint-Ceciliaviering KMF BHG ............................................................................................................. 19 Concerten van aangesloten verenigingen / Concerts de sociétés affiliées...................................... 25 Eva dell’Acqua, een componistenportret 1/3 ................................................................................... 33 Een vleugje muziek voor Valentijnsdag ............................................................................................ 37 200 jaar geleden werd componist Charles Gounod geboren ......................................................... 44 Le compositeur Charles Gounod est né il y a 200 ans ..................................................................... 48 Colofon ............................................................................................................................................. 54 Your band at Concertband Festival Brussels..................................................................................... 56
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 3
AGENDA 2018 VLAMO BRUSSELS GEWEST
04/03/2018 09 u/h
Wedstrijd voor solisten en ensembles. Concours pour solistes et ensembles Kunsthumaniora Brussel - Bruxelles Chrysantenlaan – Avenue des Chrysanthèmes 26 1020 Laken-Laeken
22/04/2018
Finalewedstrijd voor solisten en ensemble Finale du concours pour solistes et ensembles Kon. Conservatorium – Conservatoire Royal – Antwerpen/Anvers
KONINKLIJKE MUZIEKFEDERATIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
FEDERATION ROYALE MUSICALE DE LA REGION BRUXELES -CAPITALE 08/05/2018
Europa- en Brusselse Irisfeesten Fête de l’Europe et de l’Iris – Bruxelles
11/07/2018
Vlaanderen feest in de stad Brussel Fête de la Communauté Flamande dans la ville de Bruxelles
01/09/2018
CONCERTBAND FESTIVAL BRUSSELS
14u/h – 18u/h
Grote Markt – Brussel – Grand-Place de Bruxelles
01/09/2018
TAPTOE BRUSSELS
20u/h
Grote Markt - Brussel – Grand-Place de Bruxelles
02/09/2018
CONCERTBAND FESTIVAL BRUSSELS
10u/h – 22u/h
Grote Markt – Brussel – Grand- Place de Bruxelles KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 4
../11/2018
Sint Ceciliaviering / Célébration Ste Cécile – Brussel -Bruxelles Kerk: nog te bepalen Eglise : à déterminer
../12/2018
Muziekconcerten tijdens de Brusselse Kerstmarkt Concerts lors du marché de Noël à Bruxelles
Wij nodigen al onze verenigingen uit tot deelname aan onze activiteiten. Uiteraard zullen wij u eerstdaags, per E-mail, verdere informatie bezorgen over de plaats en de inhoud van de evenementen. Ondertussen kunt u deze data reeds vrijhouden. Muzikanten en bestuursleden, wij rekenen op uw deelname. Samen met de medewerking van onze verenigingen willen wij, in een vriendschappelijke sfeer, muziek beleven en er hoogstaande culturele activiteiten van maken, uw vereniging, onze organisatie en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest waardig. Bedankt voor uw bijzonder gewaardeerde medewerking.
ACTIVITEITEN VERENIGINGEN 2018 ACTIVITÉS SOCIÉTÉS 2018 05/01/2018 06/01/2018
VRT Bigband Concert After- party Nieuwjaarsconcert/Concert de Nouvel An Brussels Philharmonic Flagey – Brussel/Bruxelles
22u/h
♪♪♪♪♪
VRT Bigband Concert Toots Tribute met/avec solist(e) Ben Vanderweyden – Presentatie/présentation Fred Brauwers 13/01/2018 14/01/2018
20u/h 20u/h
CC te/à Kuurne CC te Mortsel ♪♪♪♪♪
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 5
VRT Bigband
26/01/2018 27/01/2018
20u/h 20u/h
Concert Ella Fitzgerald special met/avec Sandrine, Sofie, Stef Caers CC te/à Eeklo CC De Faktorij te/à Zaventem ♪♪♪♪♪
VRT Bigband Concert Ella Fitzgerald special met/avec Sandrine, Sofie, Stef Caers 09/02/2018 16/02/2018 25/02/2018
20u/h 20u/h 20u/h
Zuiderkroon Antwerpen/Anvers CC te/à Blankenberge CC te/à Merksem ♪♪♪♪♪
25/02/2018
The Brussels Concertband Viering 20 jaar partners in muziek met Willemsfonds Brussel Jubileumconcert met meerdere speciale gastoptredens W-HALL – Sint-Pieters-Woluwe/ Woluwé Saint-Pierre ♪♪♪♪♪
24/02/2018 – 20u/h 26/04/2018 – 20u/h 28/04/2018 - 20u/h
VRT Bigband Concert Toots Tribute met solist Ben Vanderweyden – Presentatie/présentation Fred Brouwers CC te/à Torhout CC te/à Wemmel CC te/à Nieuwpoort ♪♪♪♪♪
15/04/2018 15u/h
Koninklijke Filharmonie - Brussel – Jette Société Royale Philharmonie – Bruxelles – Jette Concert - Gemeentehuis /Maison Communale Etterbeek ♪♪♪♪♪
23/08/2018 20u/h
Koninklijke Filharmonie – Brussel – Jette Société Royale Philharmonie – Bruxelles – Jette Concert de Fleurs/ Bloemenconcert Sint Pieterskerk/ Eglise Saint Pierre - Jette ♪♪♪♪♪
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 6
18/11/2018 9.45u/h
Koninklijke Filharmonie – Brussel – Jette Société Royale Philharmonie – Bruxelles – Jette Sint Ceciliamisviering / Messe de Sainte Cécile Sint Pieterskerk / Eglise Saint Pierre – Jette ♪♪♪♪♪
01/12/2018 20u/h
Koninklijke Filharmonie – Brussel – Jette Société Royale Philharmonie - Bruxelles - Jette Galaconcert / Concert de Gala Heilige Clarakerk / Eglise Sainte Clara –- Jette
De artikels voor de volgende editie van ons tijdschrift dienen uiterlijk in het bezit te zijn van de redactie vóór 1 maart 2018 Les articles pour la prochaine édition doivent être en possession de la rédaction pour le 1 mars 2018 au plus tard
Fijne charcuterie - Belegde broodjes Charcuterie fine - Sandwichs garnis Plattesteen 4, 1000 Brussel Tel.: 02 512 06 37 Van maandag tot vrijdag / Lundi au vendredi Wij bieden onze lezers de mogelijkheid om ons magazine ook digitaal te lezen Het volstaat om uw E-mail adres te bezorgen aan muziekfederatie@hotmail.com Dorénavant vous pouvez lire notre revue également digital. Il vous suffit de nous envoyer votre adresse E-mail å muziekfederatie@hotmail.com KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 7
NIEUWJAARSWENSEN Beste Muziekliefhebber, Goede vrienden, Het vorige jaar ligt reeds achter ons en het nieuwe jaar werd net opgestart. 2017 was voor sommigen misschien een jaar om nooit meer te vergeten, voor anderen was het er beter nooit geweest. Laat ons vooral de mooie dingen onthouden want die zijn er zeker ook geweest. Onze provinciale solistenwedstrijd heeft dankzij de inzet van enkele aangesloten verenigingen, directeurs, leraren en leerlingen kunnen plaatsvinden. De deelnemers gaven het beste van zichzelf met welverdiende resultaten. De laureaten van deze wedstrijd mochten deelnemen aan de finalewedstrijd in de gebouwen van het Lemmensinstituut in Leuven In het feeërieke decor van de Brusselse Grote Markt, het mooiste plein van Europa omringd door de prachtige gildehuizen had traditiegetrouw onze internationale Taptoe plaats. Deze werd smaakvol geapprecieerd door honderden muziekliefhebbers en toeristen. Taptoe Brussels kon rekenen op de medewerking van : Showband Irene, Trompeter Showkorps Leinegarde, Musikkapelle Sipbachzell, Floraband en de sopraan Carla Schroyen. Dit jaar waren de weergoden ons weinig gunstig gezind, de Floraband en de sopraan Carla Schroyen werden tijdens hun optreden verrast door een hevige wolkbreuk. De finale diende afgelast te worden. In het kader van Taptoe Brussels werden ook op de Grote Markt concerten georganiseerd, het “Concertband Festival Brussels”. Deze concerten – volgens een toeschouwer “taptoeconcerten” – waren alweer een schot in de roos. Wij wensen de deelnemende korpsen te bedanken en te feliciteren met de sfeervolle uitvoeringen. Honderden mensen hebben er van genoten. Tijdens het voorbije jaar verleenden wij ook onze medewerking aan talrijke andere activiteiten georganiseerd door onze verenigingen en zusterorganisaties. De Raad van Bestuur van de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Vlamo Brussel wensen al hun leden en de lezers van Brussel Leeft / Klankbord het allerbeste toe voor het nieuwe jaar 2018. Moge vrede, vreugde en vriendschap u allen overvloedig gelukkig maken. Voorzitter KMF BHG
Voorzitter Vlamo Brussel
Edgard Van Nerom
William Huybandt
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 8
NOS VOEUX DE NOUVEL AN Chers amateurs de musique, Chères amies, chers amis, L’année passée est déjà derrière nous et l’an 2018 est déjà entamée. Pour certains 2017 était une année inoubliable, pour d’autres une année à oublier au plus vite possible. Gardons uniquement en mémoire les bons moments. Grâce à l’aide assidue de quelques sociétés affiliées, directeurs et professeurs d’académies de musique , notre Concours Provincial pour Solistes et Petits Ensembles a pu avoir lieu; les participants ont donné le meilleur d’eux-mêmes et les lauréats ont pu se mesurer aux autres lauréats des autres provinces dans les bâtiments de l’institut Lemmens à Louvain. Dans le décor féerique de la Grand Place de Bruxelles, la plus belle Grand Place d’Europe avec son magnifique Hôtel de Ville entourée d’autres belles maisons se tint début septembre notre Taptoe International. Cet évènement fut énormément apprécié par des centaines d’amateurs de musique et autres touristes. Ont collaboré au Taptoe Brussels : Showband Irene, Trompeter Showkorps Leinegarde, Musikkapelle Sipbachzell, Floraband et la soprano lyrique Carla Schroyen. Cette année 2017 la météo n’était pas clémente, les prestations du Floraband et de Carla Schroyen ont eu lieu sous une pluie battante. La finale du Taptoe a même dû être annulée. Dans le cadre du Taptoe Brussels de nombreux concerts furent organisés sur la Grand Place , le Concertband Festival Brussels. Ces concerts connurent un grand succès de foule. Nous tenons à remercier les sociétés de musique participantes. En 2017 nous avons également collaboré à de nombreuses autres activités organisées par nos sociétés affiliées et d’autres. Le Conseil d'Administration de la Fédération Royale Musicale de la Région Bruxelles Capitale et Vlamo Bruxelles souhaitent à tous les membres et lecteurs de ““Klankbord /Brussel Leeft” une Joyeuse et Bonne Année. Que la Musique vous apporte joie, amitié et paix en 2018! Président FRM BRC
Président Vlamo Brussel
Edgard Van Nerom
William Huybandt
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 9
WAT VERANDERT ER IN 2018 ? Naast persoonlijke contacten zetten we volop in op digitalisering. -
Nieuwe website : Taptoe Brussels : https://www.taptoebrussels.com/
-
Nieuwe website : Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest http://www.muziekfederatie.be/ (in realisatie, mogelijk reeds online bij verschijnen van dit magazine).
-
Magazine : “Brussel Leeft” / “Klankbord” zal vanaf heden digitaal beschikbaar zijn voor alle geïnteresseerden. (voor zover wij over de juiste e-mailadressen beschikken)
Al wie tot heden gratis het magazine “Brussel Leeft” ontving per post en dit in de toekomst nog graag gratis verder zou wensen te ontvangen wordt gevraagd om voor 28 februari aanstaande dit te willen melden. Download het document : https://www.taptoebrussels.com/magazine/ -
We voorzien dit jaar een contactmoment te organiseren waarop alle aangesloten verenigingen of individuele aangesloten leden zullen uitgenodigd worden. Het doel is om mekaar beter te leren kennen en toekomstgericht na te denken hoe we mekaar kunnen ondersteunen. U verneemt er later wel meer over.
Laten we er samen werk van maken Het magazine “Klankbord” / “Brussel Leeft” is voor alle geïnteresseerden vanaf heden digitaal beschikbaar. In het verleden werden verzonden magazines regelmatig door Bpost terugbezorgd omdat adreswijzigingen ons NIET of laattijdig bezorgd werden. Om verspilling tegen te gaan en onze middelen zo efficiënt mogelijk te gebruiken lijkt een update van gegevens wenselijk. Tegelijk vragen wij u om ons te willen melden of u het magazine nog per post en/of digitaal wenst te ontvangen. Vroeger werd het magazine per post aan de voorzitter en de secretaris van alle bij ons aangesloten verenigingen bezorgd. Vanaf heden zullen alle geïnteresseerde leden van uw vereniging het magazine digitaal kunnen raadplegen. Het volstaat om ons hun e-mailadressen te bezorgen Het magazine “Klankbord” / “Brussel Leeft” is vanaf heden ook voor alle geïnteresseerden digitaal beschikbaar. Vertel het verder aan uw (muzikale) vrienden.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 10
Samengevat: U ontvangt - het magazine “Brussel Leeft” / “Klankbord” gratis via Bpost en wenst dit in de toekomst zo te behouden of digitaal te ontvangen ? - het magazine digitaal en wenst dit te delen met geïnteresseerde leden van uw vereniging of geïnteresseerde vrienden ? - het magazine nog NIET en wenst dit digitaal te ontvangen ?
Download het document https://www.taptoebrussels.com/magazine/ en bezorg ons dit voor 28 februari digitaal volledig ingevuld terug via muziekfederatie@hotmail.com of brussel@vlamo.be
Belangrijk : wij zullen nooit uw gegevens overmaken aan derden. Wie ons zijn gegevens bezorgde en nadien besluit om geen informatie van ons meer te ontvangen volstaat het om ons dit per e-mail te willen melden. Wij verwijderen dan uw gegevens uit onze database.
TAPTOE BRUSSEL verloot dit jaar 20 duo-tickets onder onze digitale lezers. Deelnemingsvoorwaarden zullen tijdig bekend gemaakt worden.
Wie over geen internet beschikt kan onderstaand formulier invullen en dient dit voor 28 februari per post toe te zenden aan “Brussel Leeft”, Louis Pièrardlaan 25 / 1 te 1140 Evere Ondergetekende wenst Brussel Leeft zoals in het verleden gratis te ontvangen per post
VOORNAAM NAAM ADRES MAILADRES TEL GSM
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 11
CE QUI CHANGE EN 2018. A côté de contacts personnels nous nous lançons complètement dans l’information informatique.
-
Nouveau site web : Taptoe Brussels : https://www.taptoebrussels.com/
-
Nouveau site web : Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest http://www.muziekfederatie.be/ (en cours de réalisation, possible que déjà en ligne à la parution de ce magazine).
-
Magazine : “Brussel Leeft” / “Klankbord” est dès maintenant disponible en version informatique pour tous les intéressés (pour autant que nous disposons des adresses courriel exactes)
-
Toutes les personnes qui recevaient gratuitement par poste notre magazine “Brussel Leeft” et qui veulent continuer à recevoir ce magazine via la poste sont priés de nous le communiquer avant le 28 février 2018. Pour ce faire Download (Téléchargez document :
https://www.taptoebrussels.com/fr/magazine/ -
Nous voulons cette année organiser une réunion où seront invités toutes nos sociétés et individualités affiliées. Le but est de mieux nous faire et vous connaître et de voir comment à l’avenir nous pouvons mieux vous soutenir. On vous informera plus tard de ce projet.
Travaillons ensemble Le magazine “Klankbord” / “Brussel Leeft” est actuellement pour tous les intéressés disponible en version informatique. Dans le passé de nombreux magazines nous furent retournés par Bpost parce que les changements d’adresses ne nous étaient pas ou trop tardivement communiqués. Pour éviter des gaspillages et utiliser efficacement nos moyens une mise à jour de vos données est indispensable. Simultanément nous vous prions de nous communiquer si vous désirez recevoir notre magazine par la poste ou par courriel informatique. Dans le passé notre magazine parvint par la poste au Président et au secrétaire de nos sociétés affiliées. Dès aujourd’hui tous les membres de votre société peuvent lire ce magazine par courriel pour autant que nous sommes en possession de leur adresse courriel. Pour ce faire il suffit de nous communiquer ces adresses E-mail. Informez-en vos amis musicaux.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 12
En résumé: Vous recevez : - le magazine “Brussel Leeft” / “Klankbord” gratuitement via Bpost et désirez poursuivre ainsi / ou à l’avenir vous désirez recevoir ce magazine par courriel ? - le magazine par courriel et voulez faire parvenir ce magazine aux autres membres de votre société ? - vous ne recevez pas notre magazine et voulez l’obtenir par courriel ? Télécharger le document : https://www.taptoebrussels.com/fr/magazine/ et faites le nous parvenir avant le 28 février dûment complété à notre adresse muziekfederatie@hotmail.com ou brussel@vlamo.be
IMPORTANT : Nous transmettons jamais vos données à de tierces personnes. Celui ou ceux qui nous ont transmis leurs données et qui décide de ne plus recevoir d’informations de notre part. Pour cela il suffit de nous en informer par courriel. Nous supprimons alors toutes vos données dans notre fichier.
TAPTOE BRUSSEL donnera en tombola 20 duo-tickets à nos lecteurs courriel. Les conditions de participation vous seront comuniqués plus tard.
Celui qui ne dispose pas d’internet peut compléter le formulaire ci-dessous et nous le retourner pour le 28 février 2018 au plus tard par Bpost à notre adresse “Brussel Leeft”, Louis Pièrardlaan 25 / 1 - 1140 Evere Le soussigné désire recevoir gratuitement Brussel Leeft comme par le passé par Bpost :
Prénom Nom Adresse Adresse Courriel Tel GSM
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 13
UITNODIGING PROVINCIALE WEDSTRIJD VOOR SOLISTEN EN KLEINE ENSEMBLES 2018 Houtblazers Koperblazers Slagwerkers Strijkers Toets- en Tokkelinstrumenten Accordeons
ZONDAG 4 MAART 2018 – 9u.
KUNSTHUMANIORA BRUSSEL Chrysantenlaan 26 – 1020 BRUSSEL – LAKEN
ALLE MUZIEKLIEFHEBBERS ZIJN VAN HARTE WELKOM OP DEZE WEDSTRIJD KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 15
INVITATION CONCOURS PROVINCIAL POUR SOLISTES ET PETITS ENSEMBLES 2018 Instruments à vent - bois Instruments à vent - cuivres Percussions de concert Instruments à cordes Claviers Accordéons
DIMANCHE 4 MARS 2018 – 9h.
AU KUNSTHUMANIORA BRUSSEL Avenue des Chysanthèmes 26 – 1020 Bruxelles (Laeken)
TOUS LES MELOMANES SONT INVITES A CE CONCOURS
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 16
NABESCHOUWING TAPTOE BRUSSELS 2017 Mijmeringen,… Ik heb mij laten verleiden om een woordje te schrijven over Taptoe Brusssels 2017. Er valt niet veel te vertellen,… alles was schitterend goed ! Dankzij een goede vriend kon ik de taptoe vanaf het balkon van het Brusselse Stadhuis aanschouwen. Wat een zicht, ik voelde mij de koning te rijk. Geef toe, een mooiere plaats om een taptoe te organiseren vind je nergens. De Grote Markt te Brussel met zijn historische gebouwen leent zich uitstekend voor zo’n evenement.
Alle bands waren top, gaven het beste van zichzelf. Wat een niveau ! Ik heb heerlijk kunnen genieten van hun optredens. Alleen het weer viel wat tegen. Tegen het einde van de taptoe werden we getrakteerd op een “drash – nationale” zodat de finale geannuleerd diende te worden. De Flora-band zal het wel geweten hebben dat het in Brussel fel kan regenen. Maar de muziek heerst ! Als special act was er nog het optreden van Carla Schroyen een lyrische sopraan. Ook zij trotseerde de felle regen en zong “Summertime”,… Brussel hoofdstad van het surrealisme,… Nadien werden we uitgenodigd op het Brusselse stadhuis. Hoe kan het ook anders ook de receptie was van topniveau. Als ik mag kom ik volgend jaar zeker terug. Marc Van Cleemput (componist)
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 17
tŝũ ďŝĞĚĞŶ ĞĞŶ ƵŝƚŐĞďƌĞŝĚ ĂƐƐŽƌƟŵĞŶƚ ŵƵnjŝĞŬŝŶƐƚƌƵŵĞŶƚĞŶ ĂĂŶ͗ ,ŽƵƚͲ ĞŶ ŬŽƉĞƌďůĂnjĞƌƐ͕ ĚŝŐŝƚĂůĞ ƉŝĂŶŽ͛Ɛ͕ ĚƌƵŵƐ ĞŶ ƚŽĞďĞŚŽƌĞŶ͘ KŶĚĞƌŚŽƵĚ ĞŶ ŚĞƌƐƚĞůůŝŶŐ ĂĂŶ ƐĐŚĞƌƉĞ ƉƌŝũnjĞŶ͘
; Ϳ
ZZZ PXVLF FRPSDQ\ EH
SINT-CECILIAVIERING VAN DE KONINKLIJKE MUZIEKFEDERATIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST De maand november is de periode waarin de muziekverenigingen en alle muzikanten hun patrones “St. Cecilia” vieren. Traditiegetrouw werden ook de aangesloten muziekverenigingen van de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest uitgenodigd op deze hulde aan St. Cecilia. Reeds van oudsher is muziek sterk verbonden met godsdienst en spiritualiteit. Muziek en religie blijven elkaar inspireren.
De Eucharistieviering had plaats op zaterdagavond 18 november 2017 in de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal, de hoofdkerk van het aartsbisdom Mechelen-Brussel in hartje Brussel. De Brusselse kathedraal prijkt majestueus op een heuvel en is een plaats van bezinning en gebed. De kathedraal neemt ook actief deel aan het culturele leven van de stad.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 19
In 1047 werd een Romaanse kerk gebouwd en tot kapittelkerk verheven. Na de overbrenging van de relikwieën van Sint-Goedele kreeg ze de naam Sint-Michiels en Sint-Goedelecollegiale. De bouw van de kathedraal werd begonnen in het begin van de 13e. eeuw onder de leiding van Hendrik I hertog van Brabant. In die tijd deed de gotische stijl haar intrede in onze gewesten. De bouw van deze kerk duurde ongeveer 300 jaar en het grootse gebouw werd pas onder Keizer Karel voltooid. In de architectuur ervan vindt men de verschillende kenmerken van de Brabantse gotiek. In 1962 kreeg ze de rang van kathedraal. In de kathedraal bevinden zich heel wat kunstschatten o.a: het nieuw hoofdaltaar dat de bekroning vormde van de restauratie van de kathedraal in 2000. Het stenen altaar is meer dan een kunstwerk. Het is het werk van de beeldhouwer Michel Smolders, die het heeft gekapt in de steengroeve van Avins, ten oosten van Huy. Het is één blok van drie ton in fijn graniet met een variatie van kleurschakeringen. Het groot orgel van de kathedraal heeft een indrukwekkende klank en een prachtige kast. Het hangt als een zwaluwnest onder de gewelven. Dergelijke ophanging kan men vinden in de gotische kathedralen van Chartres, Keulen en Straatsburg. Het orgel telt 4.300 pijpen, verdeeld over 63 registers, 4 manualen en 1 pedaal. De rijke dispositie maakt het mogelijk orgelwerken uit verschillende stijlperioden te vertolken. Dit prachtig instrument is het werk van de geniale Duitse orgelbouwer Gerhard Grenzing en zijn Spaanse medewerkers. Het kastontwerp is van de Engelse architect Simon Platt. DE VIERING De eucharistieviering die werd voorgegaan door Z.E.H. Deken Claude Castiau, werd opgedragen ter nagedachtenis van onze overleden voorzitters van de KMFBHG en alle overleden leden en muzikanten van onze muziekverenigingen.
De viering werd muzikaal opgeluisterd door de muziekvereniging “The New Music Band” o.l.v. de heer Roland De Klippel. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 20
Na een hartelijke begroeting door Z.E.H. Deken Castiau verwelkomde de muziekvereniging de aanwezigen met de feestelijke klanken van de “Marche Solennelle” van Georg Friederich Haendel. Tijdens de viering volgden nog andere sfeervolle uitvoeringen zoals : I believe I can fly – R. Kelly Canzone en ré mineur – J.S. Bach The Rose – Mc. Broom Tierce en taille – N. de Grigny Z.E.H. Deken Claude Castiau bedankte alle aanwezigen voor het meevieren. Hij had een bijzonder woordje van dank voor de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest alsook voor de dirigent en de muzikanten, die hun muzikaal talent niet alleen voor zichzelf houden maar de muziek in vriendschap en samenhorigheid uitdragen naar anderen toe. Tenslotte dankte de heer Eddy Van Nerom, voorzitter van de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de aanwezigen met volgende woorden: “Beste leden, Voorzitters en bestuursleden van de aangesloten verenigingen, Geachte vertegenwoordigers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dankt u voor uw aanwezigheid naar aanleiding van de viering van Sint-Cecilia, de patrones van de muzikanten, instrumentenbouwers en zangers. We herdenken vandaag de afgestorvene leden. Aan de familie, moge ons meevoelen enige verlichting brengen in uw groot leed dat het heengaan van uw dierbare nalaat.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 21
Chers Membres, La Fédération Royale Musicale de la Région Bruxelles-Capitale vous remercie pour votre présence à cette manifestation de la Sainte-Cécile, et l’hommage aux membres défunts des sociétés affiliées à la fédération musicale. Pour les familles, nous espérons que notre soutien vous apporte quelque soulagement dans votre peine. In naam van de federatie danken wij Z.E.H. Deken Claude Castiau van de Sint-Michiel – en Sint Goedelekathedraal voor de plechtige zielendienst en “The New Music Band” van Evere met zijn muzikanten. La fédération remercie « The New Music Band » d’Evere sous la direction de monsieur Roland De Klippel pour le soutien musical, de rehausser cette manifestation exceptionnelle. Beste muzikanten, van harte dank voor het opluisteren van deze misviering. De KMFBHG wenst een speciale dank te betuigen aan zij die de befaamde en geprezen demonstratieconcerten “Brussels Concert Festival” en bijhorende internationale taptoe mogelijk maken. En premier lieu, La Région Bruxelles Capitale, La ville de Bruxelles pour leur aide logistique. Mais aussi tous nos remerciements aux 35 volontaires bénévoles qui pendant les 2 jours nous aident dans la réalisation de ce projet. Wij danken van harte de Brusselse Politiediensten voor hun bereidwillige hulp om deze feesten in alle veiligheid en rust te laten verlopen. De federatie is er zich van bewust dat de Brusselse muziekverenigingen het niet makkelijk hebben in een zeer snel evoluerend Brussels Gewest waarin zij vertoeven. Het is met plezier dat de federatie zich inzet voor de promotie van de aangesloten verenigingen door jaarlijks een Brussels Concert Festival te organiseren op de Brusselse Grote Markt. Depuis 18 ans la Fédération organise le “Taptoe Brussels” et le “Brussels Concert Festival” sur la Grand Place de Bruxelles en début de septembre. Le succès de cette tradition sont les 3 ingrédients suivants: Les musiciens, tous des amateurs, mais des professionnels dans leur hobby. Le publique, l’auditeur passionné, le promeneur, le passant, le touriste venu du 4 coins du monde, sont attirés par le son et le rythme musical et ils prennent tout leur temps pour écouter les mélodies. Un moment sans stress. Et l’endroit, la Grande Place de Bruxelles. Dans un cadre unique et historique classé par l’Unesco. Manger ou boire quelque chose sur une des terrasses en compagnie d’amis et de la musique, cela vaut le détour. Le soir, la grand Place avec ses façades éclairées donne un surplus à la musique des sociétés. Un vrai spectacle pendant toute la journée qu’on clôture le samedi soir avec un Taptoe International.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 22
Je pense que Bruxelles avec la Région Bruxelles-Capitale peuvent être fières d’une manifestation d’un si tel niveau, organisé par des amateurs volontaires, plein de courage. Samen met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Stad Brussel zorgt de Federatie voor de muzikale uitstraling die ons erfgoed rijk is. De federatie kan maar een goede vereniging binnen deze gemeenschap zijn, als ze gedragen wordt door deze gemeenschap. De sympathie van het Brusselse verenigingsleven moeten wij verdienen en verdedigen. Daar wilt de Federatie aan werken, en daar wilt zij ook in slagen. Nous vous donnons rendez-vous le premier weekend de septembre, samedi, le 1 et dimanche, le 2 septembre 2018 avec le Taptoe international le samedi soir. Het volgende “Brussel Concert Festival” gaat door op zaterdag 1 en zondag 2 september 2018 met de Taptoe Brussels, editie 2018 op zaterdagavond. Ik besluit met een citaat van Christian Andersen, “Waar woorden te kort schieten spreekt de muziek”. La Fédération vous souhaite un bon retour et un agréable weekend. De Federatie wenst u allen een behouden thuiskomst en nog een prettig weekend”. De feestelijke eucharistieviering eindigde met de compositie “Thank you for the music” van Andersson-Ulveus en “Fugue en la mineur” van J.S. Bach. De aanwezigen beloonden dirigent en orkest met een welverdiend applaus voor het creëren van deze bijzondere muzikale sfeer, een ware ode aan St. Cecilia. De St. Ceciliaviering was een bron van vitaminen en vriendschap en gaf ons , dat soms zo nodige duwtje in de rug, om er met veel energie laaiend enthousiast weer tegenaan te gaan en de muziek met hart en ziel uit te dragen in ons geliefd Brussel. Muziek en vriendschap zullen altijd sterker zijn dan haat en geweld. En St. Cecilia………zij zag dat het goed was en keek tevreden met een ondeugend knipoogje neer op haar muzikanten en muziekminnend Brussel. De Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bedankt: Z.E.H. Deken Claude Castiau voor de feestelijke Eucharistieviering. De New Music Band en hun dirigent Roland De Klippel voor de muzikale opluistering. Alle aanwezige leden van de Koninklijke Muziekfederatie en de leden van de aangesloten muziekverenigingen voor hun aanwezigheid en deugddoende sympathie. CVC
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 23
CONCERTEN VAN AANGESLOTEN VERENIGINGEN CONCERTS DE SOCIETES AFFILIEES KONINKLIJKE FILHARMONIE VAN JETTE GALACONCERT 2017 : THE MUSICAL CRUISE Herfst en winter, koud en nat. De periode waarin we liever in de zetel zitten, knus bij elkaar, en van elkaars aanwezigheid genieten. Maar ook de periode waarin we dromen van de lente en de zomer, van lange dagen, van eten in de tuin met vrienden. En waarin we terugdenken aan een vakantie, recent of verderaf, aan de Middellandse Zee. De Middellandse Zee, waar het water even blauw is als de hemel, het licht feller, de geuren intenser, het leven een belofte. Het was die belofte die de Filharmonie van Jette dit jaar wilde inlossen. Het publiek zou een boardingpass krijgen en met onze boot een cruise maken op de Middellandse Zee. Vertrekken in Venetië, op naar Griekenland, een dubbele stop in het Midden-Oosten, en dan natuurlijk Italië en Portugal om feestend te eindigen in Spanje. Op de achtergrond zouden foto’s worden geprojecteerd van de aangedane bestemmingen. Het idee was warm genoeg, maar dat kon niet worden gezegd van de Heilige Klarakerk. Door een defecte verwarming werd op vrijdagavond nog gerepeteerd bij 13 graden. Wie zich wilde opwarmen liep even naar buiten. Zaterdagmorgen bracht het bestuur redding door drie warmtestralers aan te slepen, waardoor de Heilige Klarakerk waarschijnlijk warmer werd dan ze ooit was geweest. Méditerranée, olé, dus. De gespeelde nummers hadden buiten hun thema weinig met elkaar gemeen. Klassiek (l’Arlésienne van George Bizet en Uma Noita em Lisboa van Alvaro Reis), filmmuziek (Lawrence of Arabia van Maurice Jarre), big band (Big Bands in Concert van Bob Lowden en the Love Boat van Charlie Fox), chanson (Meditérranée van Francis Lopez en Alexandrie Alexandra van Claude François), elk mogelijk genre passeerde de revue. Zo gevarieerd als het programma was, zo strak stuurde kapitein Stubbing Lecomte zijn schip, de Philharmonic Princess, door de golven. Kort voor de eindbestemming bereikt werd dansten bemanning en gasten op La Fiesta Se Calienta, een opzwepend salsanummer waarbij elke sombere gedachte als sneeuw voor de zon verdween. De “filharmonie” zou de “filharmonie” niet zijn zonder de inzet van velen, en in het bijzonder van onze voorzitter Roger Vinette. Na twintig jaar dienst was het tijd om hem daarvoor in de bloemetjes te zetten, in aanwezigheid van de Jetse burgemeester en ere-ondervoorzitter Hervé Doyen, eerste schepen Geoffrey Lepers en senator en Vlaams volksvertegenwoordiger Joris Poschet. De Philharmonic Princess vaart nog eenmaal uit, in de lente in Etterbeek, maar meert daarna definitief aan. Wie nog eens wil meefeesten, kan binnenkort de afvaartdata vinden op onze website. Pieter Vanden Heede
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 24
MUZIEKBOEKEN & LESMETHODES KEYBOARDS & DIGITALE PIANO’S (NEW)
BLAASINSTRUMENTEN
WWW.GJMUSICWORLD.BE ELEWIJTSESTEENWEG 10 - 1980 EPPEGEM (ZEMST) Aan Parking achterkant STATION EPPEGEM TEL: 015/62.33.36 GSM: 0476/77.70.36 E-mail: info@gjmusicworld.be OPENINGSUREN: Ma-Vr 9u-12u & 14u-19u Za 9u-12u & 14u-18u ACCESSOIRES & MUSIC GIFTS, ... SLAGWERK & DRUMS
STARTERPACKS & GITAREN
the
udent ment
12th key
optional Eb Eb lever
adjustable thumb rest with ring
bell ring made of high strength elastomer
SeleS is a new brand crea e te ed by Henri SELMER Paris respec ec cti ting ng the values ng held d by the SELMER E fa f mi m ly since the creation of the company y in n 18 1 85.
par
www.seles.ffr
SOCIETE ROYALE PHILHARMONIQUE DE JETTE CONCERT DE GALA 2017 : THE MUSICAL CRUISE
L’automne et l’hiver, saisons froides et humides. Période pendant laquelle nous préférons rester assis au chaud dans le canapé, blottis l’un contre l’autre, juste pour savourer quelques moments d’intimité. Mais aussi la période pendant laquelle nous rêvons du printemps et de l'été, des longues journées, des repas partagés avec des amis dans le jardin. Période durant laquelle rejaillissent les souvenirs de vacances, récentes ou plus lointaines, passées au bord de la Méditerranée. La Méditerranée, dont l'eau est aussi bleue que le ciel, région où la lumière est plus vive, les odeurs plus intenses, et où la vie est toute une promesse.
C'était cette promesse que la Philharmonie de Jette voulait honorer cette année. Le public recevrait une carte d'embarquement et ferait une croisière sur la Méditerranée à bord de notre bateau. Rendez-vous à Venise pour le départ, ensuite cap sur la Grèce, deux escales au Moyen-Orient, puis l’Italie bien sûr, on se permettrait bien un petit détour par le Portugal, pour terminer de manière festive en Espagne. En arrière-plan, on projetterait des photos des pays visités. L'idée était assez chaude, mais on ne pouvait pas en dire autant de l’église Sainte-Claire. En raison d'une panne de chauffage, répétition générale avec à peine 13 degrés le vendredi soir. Ceux qui voulaient se réchauffer étaient bons pour aller se dégourdir les jambes. Le samedi matin, le comité se mobilisa en urgence pour louer trois canons à KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 27
chaleur, ce qui rendit l’église Sainte-Claire probablement plus chaude que jamais. Méditerranée, olé, donc. Les morceaux joués n’avaient pas grand-chose en commun en dehors de leur thème. Musique classique (l'Arlésienne de Georges Bizet et Uma Noita em Lisboa d’Alvaro Reis), musique de film (Lawrence d'Arabie de Maurice Jarre), big band (Big Bands in Concert de Bob Lowden et The Love Boat de Charlie Fox), chanson (Méditerrané de Francis Lopez et Alexandrie Alexandra de Claude François), tous les genres musicaux y sont passés. Avec toute l’habileté requise, comme pour aborder ce programme varié, le Capitaine Stubbing Lecomte dirigea son navire, le Philharmonic Princess, à travers les vagues. Juste avant la destination finale, l'équipage et les invités dansèrent encore sur La Fiesta Se Calienta, un numéro de salsa chaud bouillant dans lequel toute pensée sombre disparaissait comme neige au soleil. La « Philharmonie » ne serait pas la « Philharmonie » sans l’engagement de nombreuses personnes, à commencer par notre président Roger Vinette. Après vingt ans de fonction, c’était le moment de le mettre à l’honneur, en présence du bourgmestre de Jette et viceprésident d’honneur Hervé Doyen, du premier échevin Geoffrey Lepers, ainsi que de Joris Poschet, sénateur et député au Parlement flamand. Le Philharmonic Princess prendra à nouveau la mer, ce sera au printemps, à Etterbeek, avant de rester définitivement amarré au port. Si vous voulez être à nouveau de la partie, vous trouverez sous peu les dates de départ sur notre site web. Pieter Vanden Heede
JAARLIJKS CONCERT DOOR DE NEW MUSIC BAND Op zondag 22 oktober gaf de New Music Band behorende tot de regio van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest haar jaarlijks concert in het auditorium van Zaventem.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 28
De New Music Band begon als plechtige opening haar concert met een werk van Bert Appermont, “The Awakening”, gevolgd door een werk in 3 delen “The Road to the West” van Wittrock. Met dit werk hebben de muzikanten hun technische vaardigheden kunnen tonen. Als derde nummer, bracht Dirk Maes, onze solist op dwarsfluit met een muzikaliteit van zeer hoog niveau het prachtige “Méditation” uit “Thaïs” van Jules Massenet, in een arrangement van Roland De Klippel. Om het eerste deel te eindigen werd “Pilatus, Montain of Dragons” van Reineke gespeeld, een symfonisch gedicht van lange adem. Na de pauze, tijdens welke een lekker stuk taart kon worden gegeten, werd het tweede gedeelte van het concert ingezet met “African Symphony” van Mc. Coy. In dit werk heeft het slagwerk zijn kunsten kunnen tonen. Vervolgens speelde het orkest een medley ‘‘Tribute to Nino Rota”, prachtige filmmuziek in een arrangement van Bocci. Daarna volgde “Whitney Houston – The Greatest Hits”, een nummer in het pop-genre. Als apotheose eindigde dit prachtig concert met de musical “Les Misérables”. Het concert werd van het begin tot het einde in goede banen geleid door de charmante presentatrice Stéphanie De Klippel.
SOUTHERN BRUSSELS CONCERTBAND (S.B.C.) “NIGHT OF THE MUSIC GOES BRITISH”
Malgré quelques départs en vacances de Toussaint, c’est un public chaleureux et conquis qui a assisté le 28 octobre 2017 à la traditionnelle “Night of the music” organisée par le Southern Brussels Concertband (S.B.C.) dans le grand auditorium Jacques Brel du Ceria - Coovi à Anderlecht. Sous la direction de Pol Dusart, l’orchestre fort d’une soixantaine de musiciens, a intérprété avec brio un répertoire varié axé sur la musique d’outre manche.
L’intégrale de la seconde suite en F de Gustav Holst et le “Fantôme de l’Opera” d’Andrew Lloyd Webber ont été tout particulièrement appréciés mais cette belle prestation très “British” a également permis d’entendre des oeuvres contemporaines de Gerry Rafferty,
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 29
Ronan Hardiman, Michael Kamen, Monty Norman et Freddie Mercury… sans oublier les belles médodies de “Mary Poppins” de Richard et Robert Sherman. Comme à l’accoutumée, la soirée s’est poursuivie autour d’un verre dans une ambiance tout particulièrement conviviale. Marcel Pappens
KONINKLIJKE MUZIEKMAATSCHAPPIJ VAN STOKKEL KERSTCONCERT Op zondag 10 december vond het eindejaarsconcert van de Koninklijke Muziekmaatschappij van Stokkel met de Vlaamse zangeres Sabien Tiels plaats. Onder leiding van dirigent Luc Goeman speelde de harmonie een aantal klassiekers zoals ‘You Raise me Up’ en ‘On a Cold Winter’s Night’, maar ook kerstliederen en eigen werk van Tiels. Haar warme stem en de muzikale begeleiding vielen erg in de smaak bij het publiek, maar ook de muzikanten waren enthousiast over de samenwerking. Terwijl het buiten hevig sneeuwde konden alle aanwezigen zich aan de fijne muziek verwarmen. De muziekmaatschappij bestaat nu reeds 144 jaar en heeft een lange weg afgelegd. In 1873 zag de muziekvereniging "DE VLAAMSCHE VRIENDEN" in Stokkel het licht, maar de naam veranderde en de jaarlijkse processies hebben baan geruimd voor het traditioneel eindejaars- en lenteconcert. De harmonie werkt ook mee aan tal van andere feestelijkheden, zoals o.a. het Stokkels Wijkfeest. Er bestaat een nauwe samenwerking met de Muziekacademie van Sint-Pieters-Woluwe en de fanfare "Kunst en Vrijheid” uit Kraainem. De bestuursleden, muzikanten, dirigenten, lokalen en leden veranderden in de loop der jaren, maar dankzij eenieders inzet bestaat onze Koninklijke Muziekmaatschappij van Stokkel nog steeds met hetzelfde doel: samen muziek maken! Carla Dejonghe
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 30
Dé specialist in blaasinstrumenten & slagwerk Muziekcentrale Lummen
SLAGWERK EN KOPERINSTRUMENTEN UIT EIGEN FABRIEK PERCUSSION ET CUIVRES DE NOTRE PROPRE USINE
ҁ Een uitgebreid assortiment van alle gerenommeerde merken. ҁ Testlokalen in de showroom. En ook de mogelijkheid om instrumenten thuis uit te proberen. ҁ Vakkundig onderhoud en reparaties.
Le spécialiste par excellence pour les instruments à vent et de percussion ҁ Un large assortiment de toutes les marques renommées. ҁ Des locaux pour tester des instruments dans notre showroom. Et aussi la possibilité de tester des instruments chez vous. ҁ Entretien et réparations professionnels.
Bezoek onze nieuwe winkel in Lummen! Visitez notre nouveau magasin à Lummen!
Adams Muziekcentrale Bosstraat 73 Lummen (B) +32 (0)13 35 20 20
www.adams-music.be info@adams-music.be
V.U. Laura Beck, Antwerpselaan 30 - 1000 Brussel. Gelieve niet op de openbare weg te werpen.
EVA DELL’ACQUA (1856-1930) Een componistenportret 1 / 3 Dat Eva Dell’Acqua (ill. 1) tijdens de belle époque Brusselse theaterzalen deed vollopen, staat in schril contrast met de naambekendheid die ze vandaag de dag geniet. Zo is haar oeuvre volledig op de achtergrond geraakt en klinkt haar naam niemand nog bekend in de oren. Of toch: sopranen kennen vaak haar bekendste mélodie Villanelle en kunstliefhebbers hebben wel al eens gehoord van haar vader Cesare Dell’Acqua. Eva Dell’Acqua stelt haar volledige oeuvre – dat uit minstens zeventien werken voor muziektheater, eenenzestig mélodies en elf instrumentale composities bestaat – samen tussen 1880 en 1922. Deze bijdrage beoogt de figuur van Eva Dell’Acqua opnieuw in de spotlights te plaatsen net zoals dit het geval moet zijn geweest op het hoogtepunt van haar carrière. De tekst hieronder behandelt de gekende biografische aspecten van de familie Dell’Acqua met extra aandacht voor Eva en Cesare Dell’Acqua. In de volgende twee uitgaven wordt het oeuvre van Eva Dell’Acqua uit de doeken gedaan met achtereenvolgens een focus op haar kleinschalige muziektheatrale Illustratie 1: Foto van Eva Dell'Acqua, s.d. werken die ze schreef voor een © Privécollectie Patrick Van Heddegem opvoering met een intieme sfeer, haar grootschalige muziektheatrale werken die ze schreef voor een publiek theater, haar instrumentale werken en tot slot haar mélodies. Aan het onderwerp Eva Dell’Acqua ging twee jaar onderzoek vooraf wat resulteerde in een bachelor- en masterproef binnen het domein van de kunstwetenschappen welke aan de basis liggen van deze tekst.1 1
Bachelorproef: Pallieter VAN VARENBERGH, Eva Dell’Acqua (1856-1930). Een componistenportret (onuitgegeven scriptie), Brussel, Vrije Universiteit Brussel, 2016. (hierna vermeld als Een componistenportret); Masterproef: IDEM, Van salon tot theater. Het lyrische oeuvre van Eva Dell’Acqua (1856-1930) (onuitgegeven KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 33
Familie Dell’Acqua Cesare Dell’Acqua (22 juli 1821 – 16 februari 1905) is afkomstig uit Pirano (huidig Slovenië), een stad nabij Triëst (huidig Italië) waar hij woont tot wanneer zijn vader, rechter Andrea Dell’Acqua, komt te overlijden. Hierop besluit Cesare’s moeder, Cattarina Lengo, met haar vier kinderen waaronder de vijfjarige Cesare te verhuizen naar Koper, een stad halverwege Pirano en Triëst. Op zestienjarige leeftijd komt Cesare in Triëst zelf terecht waar zijn kunnen niet onopgemerkt blijft. Het stadsbestuur kent Cesare een beurs toe die hem in staat stelt van 1842 tot 1847 zijn schilderstalent verder te ontwikkelen aan de Academie van Schone Kunsten in Venetië. In 1848 komt Cesare uiteindelijk aan in Brussel, de hoofdstad van het jonge België waar hij intrekt bij zijn eerder ingeweken broer Eugène en in de leer gaat bij Louis Gallait, een schilder voor wie Cesare reeds lange tijd grote bewondering opbrengt. In Brussel mag hij onder meer Willem Roelofs, Alexandre Robert, Jean-François Portaels, Joseph Stallaert, Edmond Tschaggeny en Louis Robbe tot zijn vriendenkring rekenen. Intussen is ook Caroline Vander Elst (30 december 1835 – 12 november 1905) in Brussel verzeild geraakt. Zij is geboren in Den Haag met Jean-Isidore Vander Elst en Pétronille-Caroline De Vriendt als ouders. In 1855 treden Cesare en Caroline in het huwelijk dat al gauw twee dochters voortbrengt. Het jonge echtpaar neemt zijn intrek in de Rogierlaan 24 te Schaarbeek waar op 28 januari 1856 de oudste dochter Eva het levenslicht ziet.2 Het jaar daarop is het jonge gezin woonachtig in dezelfde straat, maar vermeldt de geboorteakte van Aline huisnummer 16.3 Aline is de één jaar jongere zus van Eva Dell’Acqua naar wie zij later de instrumentale polka voor piano, Aline, zal vernoemen. In Eva’s geboortejaar draagt Cesare Dell’Acqua zijn steentje bij tot de oprichting van de Société Belge des Aquarellistes aan wiens tentoonstellingen hij jaarlijks deelneemt. Nog voor Eva Dell’Acqua elf jaar oud is, verhuist het viertal naar de Koninklijke Prinsstraat 83 in Elsene die nog een belangrijke plaats zal innemen in Eva’s carrière. Cesare kent een succesvolle loopbaan als schilder. Zo staat hij in voor de decoratie van het kasteel van Miramare in opdracht van Maximiliaan van Oostenrijk en zijn echtgenote Charlotte, dochter van koning Leopold I en mag hij ook de graaf van Vlaanderen, Prins Filips van België en het stadsbestuur van Triëst tot zijn opdrachtgevers rekenen. In Brussel maakt Cesare voornamelijk schilderijen op vraag van vooraanstaande families waaronder de namen Errera, Van Wambecke, van der Elst, Du Pré en Rey weerklinken. Enkele van deze namen duiken ook op binnen de entourage van dochter Eva. Zo heet de auteur waar Eva Dell’Acqua het frequentst mee samenwerkt van der Elst en vinden we de naam Errera en Du Pré een aantal keren terug onder de acteurs. In de jaren 80 wordt een eerste gezamenlijke interesse tussen vader en dochter duidelijk en lijkt de prille muzikale carrière van dochterlief tot inspiratie te werken voor Cesare. Vanaf deze scriptie), Brussel, Vrije Universiteit Brussel, 2017. (hierna vermeld als Van salon tot theater); Beide scripties zijn te raadplegen via: https://www.researchgate.net. 2 In de literatuur wordt zowel 25 als 28 februari 1856 vermeld als mogelijke geboortedatum van Eva Dell’Acqua. Haar geboorteplek wordt vaak onnauwkeurig, hetzij twijfelachtig, aangeduid met “Brussel” (een plek in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of Brussel-stad zelf?). Eva’s geboorteakte vertelt ons dat 28 januari 1856 en Schaarbeek de correcte gegevens zijn (Rijksarchief Brussel, Burgerlijke stand Schaarbeek, Geboorteakte n° 31, 29 januari 1856, Dell’Acqua Eva). 3 Rijksarchief Brussel, Burgerlijke stand Schaarbeek, Geboorteakte n° 205, 30 maart 1857, Aline Dell’Acqua. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 34
periode waarin Eva Dell’Acqua’s vroege opéras-comique in première gaan, wijdt Cesare verschillende werken aan muziek(theater) en geeft hij deze onder andere titels als: Il trionfo della musica drammatica (s.d.), La danse (1885), Choeur russe (1886), Musique de danse (1888), Musique de chambre (1888), Chant d’amour (1888) en Chant héroïque (1888). Vervolgens werkt Cesare in 1890 het portret van Eva Dell’Acqua af dat hij tentoonstelt op de Exposition Générale des Beaux-Arts van datzelfde jaar en brengt muziekuitgeverij Schott Frères in 1892 Eva’s mélodie Noël d’enfant uit met een frontispice van de hand van Cesare Dell’Acqua (ill. 2).4 Dat Cesare een bijdrage zou hebben geleverd tot de scenografie van de vroege werken van zijn oudste dochter is voor de hand liggend, maar tot op heden niet bewezen.
Illustratie 2: Frontispice van Noël d’enfant, Schott Frères, s.d. © Privécollectie Patrick Van Heddegem
4
“Schott Frères”, L’Éventail. Théâtral, artistique et mondain, 24 juli 1892, p. 4. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 35
Cesare Dell’Acqua krijgt erkenning in de vorm van medailles en wordt tot officier benoemd in de Orde van Leopold en in de Orde van Guadeloupe en mag op uitnodiging van de Uffizi een zelfportret opsturen naar Firenze. Vele van zijn aquarellen en olieverfschilderijen bevinden zich vandaag in talrijke privécollecties waaronder ook de collectie van het Belgische koningshuis en in musea verspreid over de hele wereld. In 1905 komen zowel Cesare als Caroline te overlijden in de Koninklijke Prinsstraat 83. Nog steeds houdt een gedenkplaat op de gevel van deze woning de herinnering aan Cesare levendig, maar dit zonder aandacht te schenken aan de momenten dat het salon achter deze muur getuige mocht zijn van Eva Dell’Acqua’s vroege opéras-comique die er in première gingen.5 Wanneer Eva Dell’Acqua precies haar vleugels uitslaat en het ouderlijke nest verlaat, is ongekend. Een steeds terugkerende stempelafdruk op partituren verraadt dat ze haar intrek neemt op de Herdersstraat 7 die zich op wandelafstand van het ouderlijke huis bevindt. Op deze plek – die vandaag dienst doet als opslagruimte voor enkele winkels op de Elsensesteenweg – staat Eva Dell’Acqua gedomicilieerd op 12 februari 1930, de dag waarop ze overlijdt. Eva Dell’Acqua geniet haar muziekeducatie niet aan het Brusselse conservatorium zoals wel eens wordt beweerd, maar verwerft haar muzikale kennis bij Brusselaar François Lintermans (18 augustus 1808 – 14 mei 1895) die wordt gevierd omwille van de vooruitgang die de Belgische koorzang dankzij hem heeft gekend. Deze informatie schrijft Dell’Acqua neer in een beknopte biografie die ze in 1900 richt aan een zekere Madame Dupont.6 Dat Eva Dell’Acqua later ook zelf zanglessen geeft, blijkt uit een krantenbericht in L’Éventail van 1908 waarin we lezen dat Dell’Acqua de zanglessen hervat en deze zowel doorgaan in de ouderlijke woning in de Koninklijke Prinsstraat als in de rue Remp. Ste Cath. te Antwerpen.7 Dankzij een partiturenbundel met een opschrift van Eva Dell’Acqua kunnen we Germaine Poncin aanduiden als één van haar leerlingen (ill. 3). Naast zangleerkracht was Eva Dell’Acqua bovenal componiste en vertolkt ze niet uitzonderlijk de hoofdrol in haar kleinschalige werken voor muziektheater.8 Maar hierover later meer.
Illustratie 3: Eva Dell'Acqua, Partiturenbundel met opdracht aan Germaine Poncin, 1921. © Privécollectie Patrick Van Heddegem
5
Pallieter VAN VARENBERGH, Een componistenportret, p. 17-22; IDEM, Van salon tot theater, p. 21-26. AML (Archives et Musée de la Littérature), M.L. 4287/14, Lettre à [Madame Dupont]. 7 “Musique”, L’Éventail. Théâtral, artistique et mondain, 18 oktober 1908, p. 7. 8 Pallieter VAN VARENBERGH, Een componistenportret, p. 23-34; IDEM, Van salon tot theater, p. 27-31. 6
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 36
EEN VLEUGJE MUZIEK VOOR VALENTIJNSDAG Zoals woorden de taal zijn van de rede, Is muziek de taal van het gevoel en de hartstocht (Arthur Schopenhauer) 14 februari Valentijnsdag, is wel een dag dat u aan uw geliefde eens extra mag vertellen hoeveel je van hem/haar houdt. Voor een gezellige avond kunt u kiezen voor jullie favoriete restaurant of voor een mooi concert. Maar gezellig thuis met z’n tweetjes kan ook heel romantisch zijn. Knusjes samen bij het haardvuur met champagne, dieprode rozen, kaarslicht en romantische muziek. Zalig wegdromen en genieten van elkaar. Muziek, een taal vol emoties, een taal waarmee u zoveel meer kunt zeggen dan met woorden. Hieronder enkele muziekwerken vol romantiek. We ontmoeten grote orkesten, de onweerstaanbare betovering van de piano, de heldere klanken van de klassieke gitaar, de warme tonen van de viool en de hemelse klanken van de harp. Laat u, door de scheppende kracht van onderstaande componisten, meevoeren op roze wolken van muziek langs het gehele palet van menselijke gevoelens. Ik wens u met deze muziek uren vol tederheid en laat Valentijn het hele jaar duren.
RECUERDOS DE LA ALHAMBRA (HERINNERINGEN AAN HET ALHAMBRA ) ( voor gitaar) – Fr. TARREGA De Spaanse componist Francisco Tarrega was de heraut van de opbloeiende Spaanse of klassieke gitaar die lange tijd was verwaarloosd. Het zat Francisco niet mee in het leven: hij was van nederige afkomst, had met allerlei zorgen te kampen en leed bovendien nog aan een pijnlijke oogziekte. Toch zou hij de wereld verbazen door zijn groot talent, zijn wilskracht en pedagogisch inzicht. Tarrega begon in 1874 zijn studies piano en harmonie aan het conservatorium van Madrid. Een jaar later behaalde hij reeds zijn eerste prijs harmonie en compositie. Zijn grote liefde ging echter uit naar de gitaar. Hij gaf met succes geregeld concerten en gaf recitals in Parijs en Londen en stond bekend als de “Sarasta van de gitaar”. Toch trok hij zich terug uit het concertleven om zich geheel aan het gitaaronderricht te wijden. Later werd hij zelfs professor aan de conservatoria van Madrid en Barcelona. Tarrega zocht geen persoonlijk succes. De hele wereld stond voor hem open en waar hij wilde kon hij concerteren. Hij verkoos echter de intimiteit van zijn woning boven het succes. Daar speelde Tarrega voor zijn vrienden. Hij stierf in 1909, veel te vroeg, in Barcelona waar hij ook werd begraven. Zes jaar later werd zijn stoffelijk overschot overgebracht naar zijn geboortedorp Castellon de la Plana waar voor hem een standbeeld werd opgericht.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 37
In de twaalfde eeuw was het Alhambra, voor de poorten van de Spaanse stad Granada in Andalousië, het paleis van de Moorse koningen. Met zijn majestueuze muren, torens en schatten, zoals de albasten bron, staat het paleis midden van subtropische tuinen die een onovertroffen oase zijn van stilte en serene rust, terwijl in de verte de sneeuw op de bergen van de Sierra Nevada ligt te glinsteren.
Tarrega laat licht en schaduw elkaar afwisselen, en u hoort het kabbelen van het water in dit architectonische meesterwerk door één enkele gitaar en een trage melodie die door de gitarist met een snel tokkelend tremolo wordt gespeeld. We kunnen Tarrega niet genoeg naar waarde schatten, want als de gitaar nu zulk een hoge vlucht neemt is dit voor het grootste deel aan hem te danken.
SYMFONIE NR.5 IN CIS MINEUR – VIERDE DEEL (ADAGIETTO) – G. MAHLER De machtige, complexe symfonieën van Gustav Mahler zijn vandaag de dag nog grote kassuccessen. Gustav Mahler componeerde zijn “Vijfde Symfonie” in verschillende periodes van zijn leven. Hij schreef de delen van dit werk niet in volgorde. Hij begon met het derde deel, voegde er deel een en twee aan toe. De vijfde symfonie ging in première in 1904. De uitersten in deze symfonie, diepe droefheid en stralend licht, komen bij elkaar in een feestelijk en zonovergoten slotdeel.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 38
Met het vierde deel “Adagietto”, zette hij een muzikaal aanzoek aan zijn toekomstige vrouw Alma op papier. Later volgde het vijfde deel.
De mooie jonge muziekstudente Alma Mahler , wiens meisjesnaam Schindler was, was een graag geziene gaste in de intellectuele milieus toen ze de Oostenrijkse componist Gustav Mahler ontmoette. Gustave Mahler die twintig jaar ouder was dan Alma werd hevig verliefd en dong naar haar hand. Hij droeg het tere en innige “Adagietto” aan haar op en stuurde haar het manuscript als liefdesverklaring. Precies een maand later waren ze verloofd. Het was de eerste compositie uit een lange reeks werken die hij voor haar schreef. Hun relatie was niet altijd peis en vree, maar Gustav putte inspiratie uit zowel de gelukkige als de pijnlijke momenten. Het “Adagietto” ontvouwt zich als een van de mooiste melodieën van de componist. Het is een uiterst mijmerend tussenstuk in de voor het overige stormachtige “Vijfde Symfonie”, die vol energie en vitaliteit zit.
PIANOSONATE NR. 14 OP. 27-2 IN CIS MINEUR – MONDSCHEINSONATE – 1e. DEEL – L. VAN BEETHOVEN Zelf vond Beethoven het maar vreemd, al die aandacht voor zijn “Veertiende Pianosonate”. “Iedereen praat er altijd over” zei hij verbaasd, “ik heb toch wel betere werken geschreven”. Maar ook de dag van vandaag speelt nog iedere pianist – amateur of prof – deze sonate, althans het beroemde openingsdeel ervan. In het jaar 1800 gaf Beethoven, om iets bij te verdienen, les aan een zeventienjarig meisje, gravin Giulietta Guiccardi. Maar hij werd hevig verliefd op haar en zij op hem. Voor het eerst voelde hij dat een huwelijk hem gelukkig zou kunnen maken. Helaas was Beethoven niet van haar stand en gaven haar ouders geen toestemming voor een huwelijk. Guiccardi trouwde in 1803 overeenkomstig haar stand met de graaf van Gallenberg en ging in Napels wonen. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 39
Beethoven componeerde de “Mondscheinsonate” in 1801 en droeg het werk op aan Guilietta. Op het titelblad liet hij boven haar naam “Sonata quasi una fantasia” drukken. Dat bleek de lading van deze muziek volmaakt te dekken, want Beethoven prikkelde – vooral met dat openingsdeel – de verbeelding. Met niet aflatende energie zocht hij naar nieuwe manieren om zijn diepste gevoelens en verlangens muzikaal uit te drukken, en daarvan is de “Mondscheinsonate” een schitterend voorbeeld.
Beethoven heeft dit werk niet zelf de naam “Mondscheinsonate” gegeven, maar wel de Duitse dichter Ludwig Rellstab, die in 1832 schreef dat het eerste deel hem deed denken aan het maanlicht op de Vierwaldstätter See in Zwitserland. Hoewel Beethoven, die vijf jaar daarvoor was overleden, het meer nooit had gezien, bleef de romantische naam “Mondscheinsonate” verbonden met het werk.
NOCTURNE IN ES OP. 9 – NR.2 - Fr. CHOPIN Nocturne is een romantisch muziekstuk voortkomend uit de nacht. Het is rustige sfeervolle muziek. Chopin schreef 21 nocturnes als solowerkjes voor klavier, waarvan deze de meest geliefde is. Hij componeerde deze juweeltjes toen hij nog maar twintig jaar was. Chopins verliefdheden leverden prachtige muziek op. Toen Chopin in de zomer van 1834 onderweg was van het mondaine kuuroord Karsbad naar Parijs, ontmoette hij in Dresden de beeldschone gravin Marja Wodzinska. Ze zong, speelde piano en componeerde en Chopin werd alweer verliefd. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 40
In de zomer van 1836 verloofde het stel zich in het geheim, want Chopin had wel officieel om Marja’s hand gevraagd , maar papa had zijn toestemming nog steeds niet gegeven. In 1837 kreeg Chopin echter het bericht dat zij ging trouwen met een Poolse graaf. Dit nieuws bracht de overgevoelige componist in vertwijfeling. Van die ongelukkige afloop is er nog altijd een netjes ingepakt bundeltje met daarin een roos en een aantal brieven. Het opschrift in Chopins handschrift weerspiegelt perfect zijn gevoelens “moja bieda” of “mijn ongeluk”. Het is voor deze gravin dat hij in hun romantische periode het werk Nocturne in Es op. 9 nr.2 componeerde. Chopin is een van de meest originele en unieke componisten die ooit hebben geleefd. Hij drukt op een sublieme manier zijn gevoelens uit in de meest romantische melodieën die men zich kan dromen.
VIOOLCONCERT NR.3 IN G – MAJEUR K.V.216 – ADAGIO – W.A.MOZART Dit deel is afkomstig uit het derde deel van vijf vioolconcerten die Mozart in 1775 schreef. Hij was toen zeventien jaar.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 41
Het “concert in G-majeur” laat Mozart van zijn meest betoverende kant zien en is ongetwijfeld het meest populaire concert van de vijf.
De bekende Mozart-onderzoeker Alfred Einstein beschreef dit adagio ooit “als uit de hemel gevallen”. Het steeds bekoorlijke, rustig vloeiende stuk is doordrongen van een terughoudende tederheid. De componist voorziet de soloviool van een zacht wiegende begeleiding van het orkest. De fluiten en de klavecimbel toveren een sfeer van opperste verrukking tevoorschijn. Als getalenteerd violist wist Mozart als geen ander de diepe emotionele uitdrukkingskracht van de viool te benutten.
CONCERT VOOR FLUIT EN HARP EN ORKEST K.V.299 – 2e. DEEL – W.A.MOZART In deze melodieuze muziek wijst niets erop dat de componist het werk in grote tweestrijd heeft geschreven, zoals hij het later zelf aangaf. De tegenstellingen tussen de parelende klanken van de harp en de zwierige fluit vullen elkaar aan in een klassieke eenvoud, die zo kenmerkend is voor Mozarts mooiste werken. Aan het einde van het stuk is het de fluit die met de eer gaat lopen, dankzij haar levendigheid en puurheid van klank.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 42
Mozart schreef dit concert in 1778 tijdens een reis naar Parijs voor Graaf De Guines en zijn dochter. De graaf speelde fluit en de dochter harp. De graaf betaalde maar de helft van het overeengekomen honoraria. Werkelijk een stukje hemelse muziek.
CONCERT VOOR TWEE VIOLEN IN D MINEUR – 2e. DEEL - LARGO – J.S.BACH In 1717 trad Bach in dienst van de hertog van Köthen, die een groot muziekliefhebber was. De twee mannen werden vrienden en Bach kreeg naast zijn werk aan het hof genoeg tijd om te componeren. Bach componeerde zijn meeste werken in deze periode. Van dit werk zijn twee solopartijen overgeleverd in Bachs handschrift. Deze autograaf dateert van omstreeks 1730, enkele jaren nadat de componist van Köthen naar Leipzig was verhuist. Het is in deze periode dat hij het zeer geliefde vioolconcert “Concert voor twee violen in D mineur” componeerde.
De stemmen van de twee violen lijken bij de gedempte achtergrondschildering van de strijkers elkaar liefelijk te omstrengelen. Geïnspireerd door grote tederheid en liefde bewegen de twee melodieën van deze romantische muziek van elkaar weg, en weer naar elkaar toe als in een grandioos liefdesduet. Volgens violiste Emily Deans: “The best eight minutes of music ever”.
ROMANCE IN F – NR.2 – L. VAN BEETHOVEN Een romance bestaat inhoudelijk uit de muzikale uitbeelding van een liefdesgeschiedenis. In de romantiek was de romance een genre dat vele componisten inspireerde tot composities met het thema als: de onmogelijke liefde, de verloren liefde, de hoop, het verlangen. Dat Ludwig van Beethoven in staat was romantische muziek te componeren , had hij al in 1798 bewezen met zijn “Sonate Pathétique” en zijn “Mondscheinsonate” uit 1801.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 43
Ludwig van Beethoven schreef twee romances voor viool en orkest. “De Romance nr.2 in F” met zijn innige romantische warmte is de meest gespeelde van de twee. “De Romance in G op. 40” is meer een ernstiger, pathetischer compositie. De werken werden gecomponeerd omstreeks 1880. Aanvankelijk weigerden de uitgeverijen deze werken te publiceren. Uiteindelijk verschenen ze apart. Toen deze “2 Adagios für Violon, mit ganzer Instrumental geleitung" – zoals de oorspronkelijke titel luidde – afzonderlijk verschenen waren, werden ze in zeer korte tijd overbekend. Vooral de “Romance nr.2 in F” is tot op heden nog razend populair. Gewoon muziek om bij te dromen.
cvc
200 JAAR GELEDEN WERD DE COMPONIST CHARLES GOUNOD GEBOREN De Franse componist Charles Gounod, die vandaag de dag voornamelijk nog bekend is voor zijn opera’s, was in zijn tijd net zo beroemd voor de religieuze muziek die hij componeerde. Op geen van de twee gebieden schreef hij de toen gangbare, breed opgezette werken: hij bezat juist een talent voor lyrische melodieën en gevoel voor verschillende compositietechnieken. Dankzij deze vaardigheden heeft zijn muziek alle veranderingen in smaak en mode overleefd. Charles Gounod werd geboren op 17 juni 1818 te Parijs en kwam uit een familie van kunstenaars. Zijn vader Luis Gounod was kunstschilder en zijn moeder Victoire Lemachois was
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 44
een concertpianiste. De kleine Charles had reeds heel vroeg interesse voor muziek .Het is dan ook heel gewoon dat hij reeds op jonge leeftijd muzieklessen kreeg van zijn moeder.
Op vierjarige leeftijd overleed de vader van Charles en moest zijn moeder om het gezin te onderhouden muzieklessen geven. Op een dag ging Charles met zijn moeder naar een uitvoering van Rossini’s “Othello” met de beroemde sopraan “Malibran”. Het is na het bijwonen van deze opera dat zijn passie voor muziek nog meer werd aangewakkerd. Datzelfde jaar ging hij ook naar de voorstelling van Mozarts “Don Juan” en werd hij nog enthousiaster. In feite zal Mozart altijd zijn gedroomde componist blijven. Andere werken die hij in die periode ging beluisteren en die een blijvende indruk nalieten waren de “Pastorale” en de “Negende symfonie” van L. van Beethoven.
Charles Gounod ging naar het Lyceum van Saint-Clous, waar hij in 1835 zijn diploma behaalde. Hij volgde privélessen contrapunt en harmonie bij Antonin Rejcha en vertoonde veel interesse voor compositie. Bij het overlijden van zijn meester ging hij verder studeren aan het Conservatoire Nationale de Musique van Parijs waar hij zijn studies voor contrapunt en harmonie ging vervolmaken en tevens compositie studeerde. Reeds in 1839 won hij de prestigieuze “Prix de Rome” met zijn “Cantata Fernande”, waardoor hij drie jaar kon studeren in Rome, waar hij verbleef in de “Villa Médici”. Daar kwam hij in contact met de grote lyrische Italiaanse meesters zoals Donizetti en Bellini, maar in Rome bestudeerde hij de muziek van Giovanni Pierluigi da Palestrina in de Sixtijnse Kapel en had hij een bijzondere aandacht voor de religieuze muziek uit de 16 e. eeuw. Na zijn vertrek uit Italië bezocht hij Wenen en schreef er een requiem voor koor en orkest en een mis a capella. Beide werken werden onder zijn leiding in de kerk van St. Charles uitgevoerd. In 1842 keerde hij terug naar Parijs en werd benoemd tot koormeester in de kerk van de “Mission Etrangères”. Volledig in de ban van de religieuze muziek besloot hij priester te worden. Hij studeerde theologie van 1846 tot 1849 aan het seminarie van Saint-Sulpice en woonde vanaf 1847 in een karmelietenklooster. Nog altijd leefde er bij Gounod de tweestrijd : te kiezen voor de religieuze muziek of voor het podium. Hij leerde de componist Hector Berlioz kennen en het is deze artistieke relatie die zal leiden tot de transformatie van de kerkcomponist Gounod tot de operacomponist. KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 45
Gounod stopte zijn religieuze zoektocht en verliet het klooster. Hij besefte dat voor een componist die naam wilde maken, er maar één weg was en dat was te kiezen voor het theater en de opera. Het was de plaats waar men de kans kreeg om elke dag met het publiek in contact te komen. Hij was ervan overtuigd dat de religieuze muziek en de symfonieën veel voornamer waren dan de dramatische muziek, maar de mogelijkheid om bekend te worden bij het grote publiek, was de opera en het theater. Ook in dit genre had hij als componist een grote variatie in de keuze van onderwerpen, fantasie en romantiek. In die tijd dat Parijs enkele van de beste theaters en operahuizen van Europa huisvestte, maakte Gounod kennis met de familie Viardot, een familie van operazangers die voor hem alle deuren openden. In 1851 schreef Gounod dan ook zijn eerste opera “Sapho”. Nadien volgenden nog een hele reeks opera’s. In 1852 huwde Gounod met Anne Zimmermann, de dochter van zijn pianoleraar aan het conservatorium. Na de dood van haar vader erfden zij diens prachtige landhuis. Het paar kreeg twee kinderen, een zoon en een dochter. Van 1852 tot 1860 was Gounod directeur van het koor “Orphéon de la Ville de Paris”. Zijn opera “Faust” componeerde hij In 1859 en maakte van hem een beroemdheid. Gounod trachtte het gelijknamige drama van Goethe in een muzikaal werk te vertalen. Slechts weinig opera’s zijn zo rijk aan melodieën als deze opera, maar het werk is meer dan alleen maar een schat van mooie muziek en fraaie aria’s. De thema’s zijn tijdloos: de fascinatie voor het kwade en de strijd om de verlossing. De beide verhalen die de opera vormen – een liefdesgeschiedenis en een pact met de duivel – zijn vol hartstocht en dramatische actie. Het verhaal van de magistraat Faust, die als tegenprestatie voor kennis en geluk, zijn ziel aan de duivel verkoopt is oeroud. De Faust van Gounod daarentegen is eerder op lichamelijke begeerte uit. Na een saai bestaan als geleerde heeft hij er nu spijt van dat hij in zijn jeugd niet achter de meisjes aanzat. Maar niemand krijgt een tweede kans – of toch wel? Gounod’s Faust gaat als volgt: De ouder wordende geleerde Faust verkoopt zijn ziel aan de duivel Mefistofeles in ruil voor een hernieuwde jeugd. Hij geeft toe aan de verleiding wanneer de jonge mooie Margaretha zijn hart doet smelten. Haar broer Valentin trekt ten strijde in de oorlog. Intussen wordt Margaretha verliefd op Faust en laat voor hem een oudere bewonderaar in de steek. Maar Faust verlaat Margaretha als zij een kind van hem krijgt. Valentin die terugkomt van de oorlog raakt in een duel met Faust dodelijk gewond en hij vervloekt zijn zuster. Tot waanzin gedreven door alles wat er rondom haar heen gebeurd is, vermoordt Margaretha haar kind en wordt opgesloten en ter dood veroordeeld. Faust probeert haar te overhalen om de vluchten met hulp van Mefistofeles, maar zij weigert. Liever dan zich door Faust en Mefistofeles te laten redden bidt zij tot God en haar ziel stijgt op naar de hemel. Toen Faust in première ging was het niet meteen een groot succesnummer. Maar toen de productie een decennium later in de Opera van Parijs werd opgevoerd, werd het een buitengewoon succes. De opera werd alleen al in Parijs honderden malen opgevoerd.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 46
Ook in het buitenland werd deze opera ontzettend populair. Dankzij deze successen werd Gounod een grote internationale componist. Het “Ave Maria” van Charles Gounod werd een groot succes. Eigenlijk is het maar half van hem: voor de begeleiding leunde hij op Bach (het begin uit “Das Wohltemperierte Klavier”). Gounod had tijdens een muziekavond met vrienden in 1850 een improvisatie uit zijn mouw geschud. Zijn toekomstige schoonvader noteerde de melodie en zorgde dat ze werd uitgegeven: “Méditation sur une prélude n°1 de Bach” was geboren. Twee jaar later maakte Gounod een nieuwe versie, met een tekst van de dichter Alphonse de Lamartine. Gounod droeg het werk op aan een jonge leerlinge van hem Rosalie Jousset voor wie hij een boontje had. De moeder van het meisje vond dit ongehoord en bezorgde de partituur terug aan Gounod met onderaan een nieuwe door haar geschreven tekst: de woorden van het Latijnse gebed “Ave Maria”. Gounod was akkoord en zo werd de protestante Bach de roomskatholieke kerk binnengesmokkeld. Gounod zelf vond het werk maar een onbeduidend stukje, maar hij zou later vaststellen dat het zijn meest gespeelde werk werd.
Het werk “Romeo and Juliette”, gebaseerd op Shakespearce’s toneelstuk dat in 1867 werd gecomponeerd is ook een van zijn favoriete werken. Ten tijde van de Frans-Duitse oorlog in 1870 verhuisde Gounod naar Londen, waar hij in de muziekwereld met open armen werd ontvangen. Hij was er de stichter van het “Gounod Choir” dat later de “Royal Choral Society” werd. Gounod’s huwelijk was vanaf het begin stormachtig. Hij was een charmante man die nogal wat affaires had en zijn echtgenote was ontzettend jaloers van aard. In 1871 had hij openlijk een verhouding met de bijna 20 jaar jongere Gegorgina Weldon. Gounod was dolverliefd op haar en zij werd de favoriete solozangeres van zijn koor. Hij bezocht de familie Weldon meer dan zijn eigen vrouw. Anna kwam in opstand maar Gounod stuurde haar terug naar Parijs. In Londen sloeg dit nieuws in als een bom en de roddel deed de ronde in de rest van de wereld.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 47
De negatieve invloed die Georgina op Charles uitoefende was enorm. Ook stelde de jonge vrouw steeds meer eisen die Gounod veel geld deed uitgeven. In 1874 was de maat vol en kwam er een einde aan de affaire en Gounod verzoende zich met zijn vrouw Anna. Bij zijn terugkeer uit Londen wijdde Gounod zich terug meer en meer aan de religieuze muziek. In 1885 verscheen zijn “Mors et Vita”, zijn laatste groot werk. De tekst had hij uit de “Heilige Schrift” gekozen. Tussen 1879 en 1888 kwam Charles Gounod in Antwerpen zijn werken dirigeren: zijn opera’s in het “Théâtre Royal d’Anvers”, zijn “Messe de Jeanne d’Arc” in de Onze-Lieve-Vrouw kathedraal en andere werken in de zaal van de ” Société Royale d’Harmonie d’Anvers”. De Antwerpse fans waren enthousiast en overlaadden Gounod met geschenken. De stadmagistraat gaf de naam Charles Gounod aan een van de Antwerpse straten. Zijn oeuvre bezorgde hem enorme inkomsten zodat hij een royaal leven kon leiden in zijn villa in Montretout. Door zijn leeftijdgenoten en zijn collega’s componisten werd Gounod enorm gewaardeerd. In de laatste jaren van zijn leven werd hij nog geëerd als lid van de Académie de Paris” en werd hij “ Commandeur dans le Légion d’Honneur” in Parijs. Op 18 oktober 1893, een paar dagen nadat Charles Gounod een requiem voor zijn kleinzoon had voltooid, overleed hij in Saint Cloud in het departement Hauts-de-Seine – regio Île-deFrance – Frankrijk. Hij werd begraven op het kerkhof Auteuil te Parijs. Het oeuvre van Charles Gounod bestaat uit: 12 grote concertwerken, 2 werken voor harmonieorkest, 23 missen, 11 cantates en gewijde muziek, 3 koorwerken, 5 vocale werken, 3 werken voor kamermuziek, 4 orgelwerken, 8 werken voor piano, 16 opera’s. CVC
LE COMPOSITEUR CHARLES GOUNOD EST NE IL Y A 200 ANS Né à Paris le 17 juin 1818, mort à Paris 18 octobre 1893. Son père, François-Louis Gounod (1758-1823) est peintre, sa mère Victoire Lemachois (17801858) est professeur de piano. Il a cinq ans quand son père décède. Jeune, il est attiré par les arts plastiques, les lettres et la musique. Il entre au Lycée Saint-Louis en 1829 et obtient son baccalauréat en 1835. Malgré l'insistance de sa mère en faveur d'études de droit, il décide de devenir musicien. A partir de 1838 il suit des cours avec Reicha, Halévy et Lesueur (à la mort de Lesueur avec Paër). A la troisième tentative, il obtient le premier Grand prix de Rome en 1839. Le 5 décembre 1839, il part pour l'Italie en compagnie d'Hector le Fuel, lauréat du Prix de Rome en architecture. Ils arrivent à Rome le 27 janvier 1840, où la Villa Médicis est dirigée par Ingres.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 48
Pendant son séjour, il rencontre Fanny Hensel, la sœur de Félix Mendelssohn, et Henri Lacordaire, ancien avocat Parisien entré en 1840 au couvent des dominicains de Rome (Mineva), qui œuvre à la restauration de l'Ordre. Sous son influence, Gounod compose une messe (Messe de Rome) dans le style de Palestrina et un Requiem. La Messe est jouée le 1er mai 1841 à l'église Saint-Louis-des-Français à Rome pour la fête du roi Louis-Philippe.
En 1842 il est à Vienne, sa Messe de Rome est jouée à la Karlskirche sous l'autorité du comte Stockhausen qui préside l'active association des amis de la musique (Gesellschaft für Musikfreunde ). A la fin d'avril 1843, il rencontre Mendelssohn à Leipzig. En 1843, de retour à Paris, il est directeur de la musique à l'église des Missions-Étrangères, poste qu'il abandonne en mars 1848. En octobre 1847 il entre chez les carmélites et suit les cours du séminaire de Saint-Sulpice. Sa vocation religieuse dure jusqu'en février 1848 ; il est attiré par le monde de l'opéra. Il écrit dans ses mémoires : Je sentis au bout de quelque temps qu'il me serait impossible de vivre sans mon art et, quittant l'habit pour lequel je n'étais pas fait, je rentrai dans le monde. Peu connu dans les milieux musicaux, il a l'appui de l'influente Pauline Viardot rencontrée en 1849. Il obtient une commande de l'Opéra pour une œuvre de lever de rideau en deux actes, sur un livret d'Émile Augier, avec Pauline Viardot dans le rôle-titre : Sapho. La partition achevée pendant l'été 1850 (à Courtavenel, chez les Viardot) est un opéra en trois actes, prévu pour occuper toute le soirée. Ivan Tourguéniev en visite à Courtavel, demande qu'on modifie certains passages. La création à Paris le 16 avril 1851 ne fait pas grand bruit et sa reprise à Londres le 8 août est catastrophique. Dans le «Journal des Débats» des , 21-22 avril 1851, Berlioz écrit : que le trio du second acte est hideux, insupportable, horrible, mais au troisième acte, C'est une large et poétique conception. Si les deux premiers actes étaient égaux en valeur au III. acte, M. Gounod eût débuté par un chef d'œuvre. Le 20 avril 1852 il se marie avec Anna Zimmerman, fille de Pierre-Joseph Zimmerman, professeur au Conservatoire. La même année il obtient une nouvelle commande de l'Opéra ( La nonne sanglante). Le 30 mai 1852, il est nommé directeur général de l'enseignement du chant dans les écoles de Paris, et directeur de l'Orphéon de la Ville de Paris, société amateur
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 49
de chant choral pour laquelle il compose plusieurs œuvres dont la Messe aux Orphéonistes, créée sous sa direction à l'église Saint- Germain- l'Auxerrois de Paris en 1853. La même année il compose la Méditation sur un prélude de Bach qui devient la mélodie la plus célèbre de son temps (connue comme «l'Ave Maria»). De l'avis de Charles Lalo, l'addition indiscrète de Gounod annule les finesses de la polyphonie interne du prélude. A la fin de l'année 1854, La nonne sanglante est représentée 11 fois avant d'être retirée de l'affiche. En 1855-1856, l'administration de l'Opéra lui offre un nouveau livret d'Henri Trianon et François Hippolyte Leroy, Ivan le Terrible, grand opéra en 5 actes, centré sur l'assassinat de l'empereur russe. Mais la tentative d'assassinat de Napoléon III à l'Opéra en 1858, pousse Alphonse Royer (directeur) à décommander le projet. Gounod réutilise la musique dans La reine de Sabat, Mireille, Faust. À la même époque il se lie avec les librettistes Barbier et Carré, et ils se lancent dans l'aventure du Faust. Barbier et Carré viennent d'écrire un Faust pour l'acteur Lemaître, Carvalho, le directeur du Théâtre-Lyrique et époux de la cantatrice Caroline Miolhan, trouve l'idée excellente. Mais au Théâtre Saint-Martin on prépare pour 1857 un Faust à grand spectacle et Carvalho repousse le projet à une date indéterminée alors que la moitié de la partition est achevée. Gounod se tourne vers l'Opéra : pour la même raison, Royer (le directeur) décline l'offre. Pour la troisième fois Gounod a une crise que Berlioz commente dans une de ses correspondances à Escudier du 8 octobre 1858 : Tu sais sans doute le nouveau malheur qui vient de frapper la famille Zimmermann : ce pauvre Gounod est devenu fou, il est maintenant dans la maison de santé du docteur Blanche, on désespère de sa raison. En contrepartie du dédit sur Faust, Carvalho accepte un opéra comique d'après le Médecin malgré lui, sur un livret de Barbier et Carré qui est créé le 15 janvier 1858. La pièce est bien accueillie. Gounod révise la partition de Sapho pour l'Opéra, la reprise de l'été 1858 n'a pas plus de succès que la création. Bien que le spectacle Faust du théâtre Saint-Martin ait été repoussé à 1858, Carvalho change d'idée, et Gounod se remet à la composition de Faust dont la première a lieu le 19 mars 1859. Les grands éditeurs refusent Faust. Antoine Choudens achète les droits qui font la fortune de sa maison pour 6 666 francs (Bote & Bock achètent les droits pour l'Allemagne 1 000 francs). Faust est rapidement l'œuvre la plus populaire du répertoire lyrique international. Gounod et ses librettistes reçoivent une commande d'Édouard Bénazet pour un opéra comique en deux actes et quatre solistes d'après Philémon et Baucis de La Fontaine pour le théâtre d'été de Baden-Baden qui sera créé au Théâtre Lyrique le 13 février 1860. Pour Baden-Baden il compose une œuvre en deux actes, La colombe, d'après La Fontaine.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 50
La Reine de Saba dont la composition débute en août 1861 est créée à L'Opéra le 18 février 1862, c'est un échec qui vaut à Gounod la réputation d'anti-wagnérien. Il commence l'adaptation de Mirèio ou Mireille de Frédéric Mistral qui l'invite en 1863 en Provence (du 21 mars au 28 mai). En septembre de la même année, sa fille Jeanne vient au monde. Mireille est créée au Théâtre-lyrique le 19 mars 1864. C'est un troisième échec. Vers 1865, il jette les base d'une adaptation de Roméo et Juliette, et part travailler en Provence. Le 12 mai 1866 il est élu à l'Académie des Beaux-Arts, le 13 août il est officier de la Légion d'honneur. Roméo et Juliette est créé au Théâtre-lyrique le 27 avril 1867 pendant l'Exposition universelle. Le succès est immédiat et éclipse Don Carlos de Verdi programmé pour l'Exposition. Influencé par une plasticienne, Marcello, il projette un opéra d'après Dante (L'Enfer), Francesca da Rimini. Suite à une nouvelle crise de dépression, il abandonne le projet, et tente en vain de convaincre Saint-Saëns de composer un ballet pour la représentation de son Faust à L'Opéra (tout opéra devait contenir un ballet). Il ne prend pas part aux répétitions de la nouvelle version du Faust en raison d'un voyage à Rome qui lui inspire l'oratorio La redemption et un opéra d'après Polyeucte de Corneille.
Le successeur de Royer à la direction de l'Opéra de Paris, Émile Perrin projette de programmer cet opéra, mais aussi Roméo et Juliette. La Guerre franco-prussienne n'en permet pas la réalisation.
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 51
Dès la capitulation, Gounod émigre en Angleterre avec sa famille. Il abandonne la composition de Polyeucte au profit de Gallia une élégie biblique et de petites compositions destinées au marché domestique pour l'éditeur Novello. Il fait la connaissance de Georgina Weldon (1837-1914) chez laquelle il s'installe après avoir décliné l'offre que lui fait Thiers de remplacer Auber à la direction du Conservatoire, et que sa famille soit revenue à Paris au cours du printemps et de l'été 1871. L'activité débordante de Georgina Weldon, soprano, compositrice, activiste pour le droit des femmes, fondatrice d'œuvres de bienfaisance et d'une société chorale, semble avoir mené Gounod au surmenage. Elle chante en 1872, à Paris les parties solistes de Gallia. En 1874, avec semble t’il bien des difficultés, Gounod la quitte subitement et revient en France, peut-être avec l'aide du docteur Blanche. Il laisse en Angleterre quelques affaires personnelles dont la partition de Polyeucte qu'il recompose de mémoire. Jugeant avoir été atteinte dans sa réputation, Georgina Weldon séquestre ses affaires personnelles et sur la base des sommes dépensées pour l'entretien, la promotion et la publication des œuvres de Gounod, intente un procès dont l'issue lui est favorable (10 mai 1885). Gounod entre en possession de la partition originale complète de Polyeucte après l'avoir entièrement ré-écrite, il est interdit de séjour en Angleterre. La dernière apparition de Georgina Weldon sur la scène lyrique Londonienne date de 1884. En mai 1876, Léon Carvalho qui a été nommé à la direction de l'Opéra, et commande un nouvel opéra à Gounod. Ce sera Cinq-Mars (livret de Paul Poirson et Louis Gallet). La création le 5 avril 1877 à l'Opéra-comique est un échec. Le 4 août de la même année, il est commandeur de la Légion d'honneur et le 21 octobre il inaugure le nouvel orgue Cavallé-Coll de l'église de Saint-Cloud. Le 7 octobre 1878, la première de Polyeucte est un échec. Il a le projet d'un opéra sur la vie d'Abélard et d'Éloïse, en écrit la moitié, puis abandonne au profit du Tribut de Zamora dont la première, le 1er avril 1881 à l'Opéra de Paris est un échec. Gounod renonce à composer de la musique de théâtre. Le 30 août 1882, à Birmingham il dirige La redemption, qui est un succès. Le 26 août 1885, interdit de séjour sur le sol anglais, il ne peut assister à la première de Mors et Vita, Birmingham sous la direction de Hans Richter. Le 24 juillet 1887, il dirige sa Messe de Jeanne D'Arc à la cathédrale de Reims. Le 4 novembre 1888 il dirige la 500e représentation de Faust à l'Opéra de Paris. Musicologie.org
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 52
“Brussel Leeft” “Klankbord Brussels Gewest” Driemaandelijks tijdschrift. Een uitgave van Vlamo Brussels Gewest vzw en de Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vzw. Redactieadressen, lezersbrieven, abonnementen en advertenties Vlamo / KMF BHG E-mail: brussel@vlamo.be muziekfederatie@hotmail.com Gelieve uw bijdrage elektronisch aan te leveren Het abonnement op dit tijdschrift maakt deel uit van het abonnement op klankbord. De artikels voor de volgende editie van ons tijdschrift dienen uiterlijk in het bezit te zijn van de redactie vóór 1 maart 2018 Les articles pour la prochaine édition doivent être en possession de la rédaction pour le 1 mars 2018 au plus tard
Het overnemen van artikels en illustraties (of een gedeelte ervan) kan alleen na de uitdrukkelijke toestemming van Vlamo Brussels Gewest en/of Koninklijke Muziekfederatie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Verantwoordelijke uitgever: William Huybandt, Brugstraat 27, 1730 Asse
Werkten mee aan dit nummer: Cecile Van Camp, Louis G. Meeus, Edgard Van Nerom, William Huybandt Foto’s: Edgard Van Nerom, Albert Herckens, Denis Noë, Lay-out: Marijke Huybandt Oplage van dit nummer: 560
De redactie wil graag uw mening kennen over dit tijdschrift. Daarom vragen wij u ons zoveel mogelijk opmerkingen (positief/negatief) bij voorkeur digitaal toe te zenden. Ook lezersbrieven zijn welkom! Indien mogelijk zullen wij uw brief publiceren: hou er wel rekening mee dat om diverse redenen uw brief kan worden ingekort of beknopt weergegeven
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 54
Concertband Festival Brussels In het kader van Taptoe Brussels worden concerten georganiseerd op de Grote Markt te Brussel. Wil jij samen met je band deelnemen aan Concertband Festival Brussels ? Inschrijven mogelijk tot 31 januari 2018! Dans le cadre du Taptoe Brussels il y a des concerts sur la Grand-Place de Bruxelles. Si votre orchestre veut aussi participer au Concertband Festival Brussels il est nécessaire de s’inscrire avant le 31 janvier 2018 ! Info / inschrijven / s’inscrire : https://www.taptoebrussels.com/fr/inschrijven/ Contact : taptoebrussels@hotmail.com GSM : 0486 08 50 92 (kantooruren) (heures de bureau)
KLANKBORD
BRUSSEL LEEFT
KMF BHG - 56