Moervaart Magazine april 2018

MOERVAART - magazine Driemaandelijks ledenblad van Watersport Moervaart vzw - Wachtebeke – Jaargang 36 – April 2018

Citroën Kegresse versus het paard

Op zwerftocht: Willemstad

Scheepvaartmuseum Baasrode Afzendadres: Leeweg 4 – 9270 Laarne V.U. Beernaert Jef

P509300 Afgiftekantoor 9270, Laarne

HET BESTUUR Beernaert Jef Van de Velde Abel De Rouck Armand Vanhouteghem Charles De Witte Jurgen

TELEFOON Voorzitter Secretaris Penningmeester Havenmeester Medewerker

09 369 93 72 09 344 59 60 0496 342 479 0477 460 983 0496 581 374

Redactieadres: LEEWEG 4 9270 LAARNE e-mail: watersport.moervaart@proximus.be blog : watersportmoervaartnieuws.skynetblogs.be

Watersport Moervaart vzw of de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor onjuiste, onvolledige of ontbrekende vermeldingen.

Werkten mee aan dit blad: Abel Van de Velde Noël en Ann D’hondt Vera Hoogerwerf Eartha Dereuddre Jef Beernaert

WAARVOOR DANK!

INHOUD April 2018

Blz 3 Voorwoord Blz 5 Voor u gelezen of gehoord Blz 6 Bezoek scheepvaartmuseum Blz 10 Op cruise. Deel 2 : ZWEDEN Blz 14 Moervaart & Durme – Afdamming deel 1 Blz 18 Nautisch verleden: SABEAC Blz 21 Zonnebrandolie & Sweet Dreams Blz 22 Reisverslag: Zwerftocht deel 1 Blz 27 Openen vaarseizoen Blz 28 Toervaart Brugge -

Blz 6: Scheepvaartmuseum Baasrode

Blz 10: Op cruise: Zweden Maquette VASA

Blz 22: Op zwerftocht Oosterschelde 2

LENTEKRIEBELS H

et is bijna niet te geloven. Het lijkt alsof we nog maar pas ons bootje inlegden voor de winter, intussen is de tijd reeds aangebroken om de voorbereidingen voor het nakende vaarseizoen aan te vatten.

Jachtjes worden her en der uit hun winterslaap gewekt, krijgen een grondige poetsbeurt en proper linnen.

Het pas aangekochte waterwegenvignet hangt allicht reeds op de juiste plaats, aan bakboordzijde op de spiegel van uw minnares. Ook dit jaar verwachten we opnieuw controle van de waterwegbeheerder.

Watertanks worden volgegooid met fris water. Hou er rekening mee, met een ontsmettingstabletje van de apotheek (ook te koop bij AS. Adventure en in sommige supermarkten), aangepast aan de tankinhoud, blijft de boel gezond. Of misschien volstaat een scheutje bleekwater wel om tank en leidingen eens door te spoelen. Het komt alleen maar ten goede aan het darmstelsel van de opvarenden. Een jenever op tijd en stond zou, volgens de meeste schippers die ik ken, ook positieve resultaten opleveren. Het is maar hoe je het bekijkt, uw bestuur is zoals steeds bereid om de test te ondergaan.

Maar pas op! Niet tijdens het varen.

De jaarlijkse dieseltankbeurt staat op het programma in de aprilmaand. Heb je dit over het hoofd gezien en wil je alsnog tanken, neem dan bij het lezen van dit artikel als de wiedeweerga contact met ons op, wellicht is het nog niet te laat.

Via mail: watersport.moervaart@proximus.com of tel 09.3969372

In dit MOERVAART- magazine brengen we enkele suggesties om gezamenlijk het seizoen op gang te trekken in een gezellige en ontspannen sfeer. Wacht het weerbericht niet af, voor de zonnige toets zorgen we samen met z’n allen!

Uw bestuur wenst ieder een genoegend vaarseizoen toe.

Neem het zoals het komt en GENIET!

Ludo houdt het voor bekeken!

Sinds mensenheugenis is hij één van de vaste bruggenwachter op de Moervaart. Reeds lang voor het blokvaren werd ingevoerd, toen de bruggen nog met de zwengel gedraaid werden en geen graat in de Moervaart zwom, was hij er al. Ludo zag verschillende collega’s komen en gaan en maakte de evolutie van de Moervaart mee van op een bevoorrechte plek, van een sterk vervuilde, slecht onderhouden waterweg tot wat ze nu is, een van de mooiste waterlopen in Vlaanderen, bulkend van de vis.

Hij zag de opkomst van de pleziervaart, trok zich het wel en wee van zijn vaart aan en zag dat het goed ging.

Maar blijkbaar heeft Ludo nu andere plannen. Hij is met pensioen.

Dat we de babbeltjes met een kwinkslag, de korte broek met de harige benen moeten missen aan de Moervaartoever? Het wordt toch even wennen.

We wensen Ludo een deugddoende en heel lange derde jeugd toe.

En misschien zien we hem af en toe nog eens langskomen.

BEDANKT LUDO! 3

Algemene vergadering Op 27 januari 2018 vond onze 37ste jaarlijkse statutaire vergadering plaats. In totaal waren er 82 aanwezigen waarvan 19 leden met vaste ligplaats in onze haven. Twee leden lieten zich verontschuldigen. Zes lieten er spijtig genoeg, maar naar gewoonte, verstek gaan. Het groot aantal aanwezige actieve leden rechtvaardigt een geldende A.V.

Een beknopte samenvatting: -

Voorzitter Jef opent de vergadering met naar gewoonte de voorstelling van de 5 huidige bestuursleden.

-

Er werd voorafgaande een oproep gericht naar nieuwe bestuursleden, hierop kwam geen reactie.

Het mandaat van Armand, Abel en Jef loopt nog tot 2020, Charles en Jurgen zijn nog verkozen tot 2022.

-

Korte terugblik op het voorbije jaar door secretaris Abel.  De nieuwe ligplaatshouders in 2017 worden voorgesteld. Dit zijn de bemanning van CIRCE, SPEEDY, ARVORE en ARGUS.  Er wordt een ogenblik stilte gevraagd voor Jo Labens, voorzitter van de Vlaamse Pleziervaart Federatie die spijtig genoeg op 25 januari 2018 is komen te gaan.  De laatste tombola, georganiseerd door Marc- Xena-Desutter bracht bijna 500 € op en werd geschonken aan Kom op Tegen Kanker. De tombola, in onze club bijna een legende, blijft ook in de toekomst bestaan en wordt verder georganiseerd door de sympathiserende leden met het hart op de juiste plaats, Marnix & Vera. Waarvoor dank!

-

Een gedetailleerd financieel verslag wordt door schatbewaarder Armand voorgelegd en goedgekeurd.

Onze clubkas blijft het goed doen, het jaar wordt opnieuw met een positief saldo afgesloten. Dit ondanks onze ongekend lage tarieven.  Het kasboek wordt voorgelegd aan de vergadering en door 2 leden als goed bevonden getekend.  Gezien de positieve financiële situatie verwachten we, buiten onvoorziene omstandigheden, dat ook voor de komende jaren geen tariefaanpassing voor de ligplaatsen zal nodig zijn.

-

WIFI in onze haven wordt voorlopig niet voorzien.

Gezien de razendsnelle opgang van de smart- en Iphone en het deels wegvallen van roamingkosten lijkt een dure WIFI-aansluiting met een relatief hoge maandelijkse kost niet meer te verantwoorden. Al blijven alle opties voor de toekomst open.

-

Er werd in 2017 een gunstige tarief bedongen (-40 %) bij recyclagebedrijf SUEZ /SITA. Gezien er onaanvaardbaar veel vuil gedeponeerd wordt in de container dringen we er op aan meer gericht te recycleren en gebruik te maken van parallelle kanalen zoals openbare glascontainer, papier & PMD afhaling en containerparken om grof afval te deponeren.

-

Voor langverblijvers wordt voorgesteld om een extra drinkwater- en huisvuilbijdrage van maandelijks 10 € aan te rekenen.

Deze bijdrage dekt nauwelijks de werkelijke kost maar is een symbolisch bedrag ter rechtvaardiging tegenover de andere leden.

Dit voorstel werd door de vergadering aanvaard.

Een afrekening volgt telkens op het einde van het jaar.

-

Om de rekening van de elektriciteit zo laag mogelijk te houden zal ingetekend worden op een groepsaankoop.

Dit is intussen gebeurd en zou op jaarbasis theoretisch gezien ongeveer 200 € of ongeveer 6% lager zijn. Dit wordt uiteraard verder opgevolgd.

-

Jurgen plaatste enkele bordjes die zwerfvervuilers en vooral de hondendrollers moeten aansporen tot een beter sociaal gedrag.

Deze blijken een positieve uitwerking te hebben. 100 % drollenvrij wandelen langs de Moervaart blijft evenwel een utopie!

-

Er werd een nieuw opberghok aangekocht voor het clubmateriaal. Deze zal in het voorjaar in de nabijheid van het watertappunt geïnstalleerd worden. Het oude hok wordt afgebroken zodra het nieuwe in gebruik is genomen.

-

Er is een voorstelling van de komende voorjaarstoervaarten. Het programma is verder in dit clubblad opgenomen.

-

Het bestuur krijgt ontheffing voor boekjaar 2017. De boeken kunnen, na afspraak, door de leden steeds ingekeken worden.

-

De aanwezigen krijgen de mogelijkheid om vragen te stellen of opmerkingen op het beleid te geven.

Ons ledenbestand groeit!

Hadden we vorig jaar al een recordaantal leden, dit jaar doen we nog beter. Dat het in Wachtebeke goed is (en dat is geen leugen) gaat rond als een lopend vuurtje. Het ledenbestand groeit jaar na jaar.

Dit jaar zijn er 91 lidkaarten aangemaakt.

Gaan we volgend jaar naar de 100?

Het hoeft niet persé, maar weet vooral dat iedereen welkom is.

Of zoals men pleegt te zeggen: hoe meer zielen, hoe meer plezier!

4

VOOR U Gebundeld door Abel Van de Velde

GELEZEN of

GEHOORD! Historische scheepsliftjes Dat de scheepsliftjes op het oude Canal du Centre intussen hoogbejaard zijn is voor niemand een geheim.

Temeer daar we het er in het julinummer van 2017 reeds uitvoerig over hadden.

Het probleem met die dames op leeftijd is dat ze al eens lekkage en een haperingetje hebben, maar vooral ook dat er te weinig bemanning zou zijn om ze te verwennen.

Daar komt nu verandering in.

Volgens de mensen van SPW (de Waalse equivalent van de Vlaamse Waterweg) zouden alle 4 de liftjes tijdens het komende vaarseizoen, 7 dagen op 7, in werking zijn vanaf 9 uur ’s morgens tot 17 uur in de namiddag.

Uiteraard behoudens onvoorziene pannes!

Voor wie er nog niet was, dit is het uitgelezen moment om deze unieke scheepsliften in werking te zien en te beleven.

Ook het bezoeken waard in de nabijheid van het Centrumkanaal: -

Machinekamer van de lift nr 3.

Bezoek aan de moderne kabellift in Strépy-Thieu.

La cantine des Italiens, naast het kanaal tussen lift 2 en 1.

Bois-du-Luc, een van de best bewaarde en compleetste kolenmijnsites, ongeveer 2 km van het kanaal weg.

Een goede rustige uitvalbasis is eventueel de haven ‘Port des ascenceurs’ in Thieu.

Nieuwe sluis Harelbeke De spiksplinternieuwe sluis in Harelbeke op de Leie werd op 19 maart 2018 ontmaagd. Een belangrijke mijlpaal voor de Leiewerken en het binnenvaartproject Seine Nord.

Sinds eind vorig jaar is de betonnen constructie van de nieuwe sluis klaar. Vervolgens werden de buitendeuren geplaatst en zijn de laatste elektromechanische werken uitgevoerd. De middendeuren die de sluis halveert worden gerecupereerd uit de voorlopige sluis en zijn nog niet gemonteerd. Eind januari liep de sluis vol met water en werd de waterbouwkundige constructie onderworpen aan uitgebreide testen.

Sluis

Stuw

Haven

Naast een nieuwe sluis wordt er ook een dubbele stuw gebouwd, uitgerust met turbines die energie opwekken. De volledige installatie zal 100 % energieneutraal worden. Deze nieuwe stuw komt op de plaats van de tijdelijke sluis. De bouw van de nieuwe stuw zal van start gaan na de afbraak van de tijdelijke sluis. Eens de stuw in werking is, wordt de tijdelijke stuw afgebroken.

Het bouwen van een nieuwe sluis en stuw zijn niet de enige aanpassingen in Harelbeke. Het Moleneiland wordt heringericht met een jachthaven, een vispassage en er komt ook een draaibrug voor fietsers en voetgangers.

5

Bediening sluis Schipdonk Er was nogal wat te doen omtrent de bediening van het sluisje in Schipdonk die de pleziervaart toegang moet verlenen richting Eeklo en Balgerhoeke. Sinds jaar en dag is het mogelijk om middels een magneetkaart (eenmalige aankoop) de sluis zelf te bedienen. Tijdens de zomermaanden was er meestal personeel aanwezig om de bediening te verzekeren.

Wegens besparingsredenen zou de bediening wegvallen. Daar bovenop zou het magneetkaartsysteem vervangen worden door een hernieuwbare beurtenkaart. Uiteraard hebben de pleziervaarders het hier moeilijk mee. Er werd vroeger reeds betaald voor een magneetkaart die nu vervalt en we betalen ons jaarlijkse vaarvignet voor de bediening op de Vlaamse waterwegen.

De waterwegbeheerder heeft ingezien dat ze hier eventjes uit de bocht gingen en vond een gepaste oplossing: Er wordt tijdens het vaarseizoen opnieuw een sluisbediener op het Schipdonksluisje voorzien. Als bezoeker hebben we geen magneetkaart meer nodig. Van 7 uur in de morgen tot 19 uur wordt de sluis bediend.

Prijs waterwegenvignet Op de Belgian Boat Show in februari laatsleden was er een vergadering waarop de Vlaamse Waterweg beknopt hun beleid voorstelde. We waren er bij en hebben enkele mooie dingen gehoord. Zo werd beloofd om ook het vaarvignet in 2019 niet op te slaan (behoudens index). De korting die de laatste jaren werd toegepast blijft dus ook voor volgend jaar.

Er wordt wel gezocht naar een modern systeem waarbij geen sticker meer nodig is. Men denkt hierbij aan registratie zoals het met vrachtwagens op de snelwegen gebeurt. Vraag is natuurlijk wat er met niet varende jachtjes zal gebeuren. En zijn de kosten niet groter dan de opbrengst? En betalen we niet reeds ons deel van de koek? (Registratie, veel te dure vlaggenbrief, eerste in verkeersstelling, varen met witte diesel, havenretributie‌).

AFSCHAFFEN DIE HANDEL!

Baggerwerken Coupure Brugge Vorig jaar werden reeds baggerwerken uitgevoerd in de Flandria jachthaven. Nu is de Coupure aan de beurt. De baggerwerken vangen aan op 9 april en zouden in principe moeten afgerond zijn tegen het begin van het nieuwe vaarseizoen. Het is echter best mogelijk dat er enige vertraging is in de werkzaamheden.

Wie naar Brugge Coupure vaart begin mei neemt best vooraf contact op met de havenmeester, GSM 0479 24 63 87

6

Tekst&foto’s: Ann Nevejans Noël D’hondt

jttÜ wx à|}w uÄxxy áà|ÄÄx áàttÇ4 ONS BEZOEK AAN HET SCHEEPVAARTMUSEUM BAASRODE

A

quamarin-Hendrik kwam met de vraag tussen pot en pint op de algemene vergadering eind januari.

Zouden onze clubleden niet geïnteresseerd zijn in een geleid bezoek aan het scheepvaartmuseum in Baasrode?

Hij zou met plezier de organisatie ervan op zich nemen. En als het aantal inschrijvingen de 15 koppen oversteeg, zou de toegangsprijs zelfs gehalveerd worden.

En of het een succes werd!

Zondagnamiddag 4 maart : Mottig weer!

Toch zijn we met een 40-tal geïnteresseerde watersporters afgezakt naar Baasrode waar we een namiddag lang terug in de tijd werden gekatapulteerd.

Het was er een kleine moeite om ons in te leven in de tijd van onze ouders en grootouders.

Het museum ligt op een prachtige locatie aan de Schelde waar de restanten van de ‘Bostroëse’ scheepswerven op een mooie manier levendig worden gehouden. In een ideaal kader om een film te draaien en/of fotoreportages te maken. Professionele fotografen zijn blijkbaar wild van de lichtinval in de werkplaats. Helaas waren er die middag geen opnames. Waarschijnlijk was het te koud om er de heel fijne vleeswaren te showen.

Gelukkig was er veel ander, eerder onvergankelijk moois te bewonderen waar WIJ zowaar wild van werden.

Dat deden we onder de deskundige begeleiding van twee gidsen die elk een groep onder hun vleugels namen om ons door het museum heen te loodsen.

7

De scheepswerven

"Flanders Technologie" avant la lettre.

De historie van de plaatselijke scheepswerven gaat ver terug in de tijd en is een verhaal van families, erfenissen, trouwerijen, overnames, samensmelting, verkoop en teloorgang. Reeds in de middeleeuwen en misschien zelfs eerder, werden op verschillende plekken in de streek schepen (of moeten we dan nog van schuiten spreken) gebouwd. Het museum echter is vooral gebaseerd op de laatste twee werven die er in de 20ste eeuw nog floreerden.

De Zaat Cesar Van Damme en de spitsenwerf Van PraetDansaert die als laatste wist te overleven tot 1986.

De ateliers liggen er vandaag nog ongeveer bij zoals ze ruim 30 jaar geleden werden achtergelaten door de ontevreden werknemers toen ze voor het feit van een nakende sluiting werden gezet.

Het is niet de bedoeling om de geschiedenis van de werven in kaart te brengen, eerder om een impressie te brengen van de toch wel indrukwekkende site.

Nadat hier, decennia lang, houten schepen (hoofdzakelijk eikenhout uit Noorwegen) werden gebouwd, beslisten ze bij Van Praet in 1885 om over te schakelen naar ijzerbouw.

(Het zgn. puddelijzer, van staal zoals we het vandaag kennen was nog geen sprake).

1887: Een houten Baquet de Charleroi

8

In 1900 wordt een, voor die tijd, zeer vooruitstrevend atelier uitgebouwd, bestaande uit 3 afdelingen: -

Het spantenatelier, waar de verschillende spanten op de vloer met mallen werden geplooid en klaargemaakt voor de montage.

De platenafdeling, waar de huidplaten van de schepen voorbereid werden. Dit is onder meer het traceren en knippen, het vooraf ponsen en boren van de duizenden klinknagelgaten. Het walsen, joggelen en boegslagen van de huidplaten.

De werf had een intern smalspoorsysteem om het transport van zware onderdelen op wagentjes vlot te laten verlopen.

Alle schepen werden in die tijd geklonken, wat de werf dan ook tot op het einde, bij de bouw van hun laatste spits in 1972, bleef doen.

- Ten slotte bezochten we het houtatelier met een houtzolder, een eerder ruwe afdeling waar o.a. de luiken werden gemaakt en een tweede timmerij voor het fijne werk, waar het interieur en de stuurwielen werden afgewerkt.

De Rosalie op stapel

Op mankracht De stoere werklieden die hier destijds in primitieve omstandigheden, naar alle waarschijnlijkheid tegen een karig loon, knap werk verrichtten, dwingt ons respect af.

De Baasroodse werven waren trouwens befaamd voor hun uitstekende kwaliteit.

Fragment uit groepsfoto Menig schip vaart 1910 vandaag nog rond.

Op enkele foto's van weleer is duidelijk te zien dat, net zoals in de toenmalige textielindustrie, ook hier kinderarbeid normaal was.

Museum Na de sluiting in 1986 kwam de site bijna onder de sloophamer terecht. Onder impuls van enkele enthousiastelingen, die inzagen dat de oude werf zeldzaam historisch erfgoed was, werd met steun van overheden in 1993 dit waardevol museum opgericht. Het is zeer smaakvol opgebouwd, met in de meesterwoning Van Damme een permanente tentoonstelling en in de nieuwbouw achter de woning enkele tijdelijke. De oude werkplaatsen zijn niet alleen een lust voor het oog, je ruikt er als het ware het verleden. In de unieke getijdendokken liggen enkele oude schepen, ooit gebouwd in Baasrode. De gidsen vertellen met heel veel passie over hun zorgenkind.

De vrijwilligers mogen fier zijn op hun werk.

De Rosalie Een handvol medewerkers, met liefde voor ambacht en traditie, bouwen samen aan een replica van de Rosalie. Dit is een van de laatste houten botters die anno 1881 in Baasrode werd gebouwd. De botter deed dienst als transportschip voor levende paling van uit Zeeland die werd verhandeld in de vismijn van Baasrode. De toevoer van paling via deze weg is rond 1919 gestopt. Eens de nieuwe Rosalie klaar zal zijn is het de bedoeling om er toeristische vaartochtjes mee te maken op de Schelde.

Verder worden er talrijke miniaturen vervaardigd en tentoongesteld. Deze geven een overzicht weer van ons maritieme erfgoed. Het zijn stuk voor stuk pareltjes.

Een aanrader De gidsen vertellen tussendoor heel wat leuke weetjes. Zo blijkt de oorsprong van de Baasroodse werven te liggen aan de centrale ligging aan de Schelde tussen Gent en Antwerpen. In een tijdspanne van één getij kon met de stroom mee Antwerpen bereikt worden, zonder gebruik te maken van extra voortstuwing. De verhalen over koninklijke bezoeken en familievetes maken de rondleiding extra boeiend en compleet.

Het is in elk geval een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de scheepvaart, het leven op en rond het water en in onze maritieme geschiedenis.

We willen graag sluiten met een woord van dank aan onze gidsen en niet te vergeten aan organisatoren Ann & Hendrik die ons een frisse maar mooie zondagmiddag bezorgden.

9

Ölandsbron

REISVERSLAG

Op cruise naar de Baltische Zee Tekst & foto’s Vera Hoogerwerf

Deel 2: Zweden Net zoals dat op de meeste cruiseschepen het geval is wordt ook bij ons zoveel als mogelijk ’s nachts gevaren. De afstanden die daarbij overbrugd worden zijn echt niet van de poes.

Vanuit het Deense Kopenhagen naar het Zweedse Kalmar is het over zee 377 km en dat wordt op een nacht overbrugd. Het voordeel van varen tijdens de nacht is uiteraard het feit dat je geen tijd verliest en, als het weer meezit, je op een uiterst comfortabele manier op reis bent. De maaltijden aan boord zijn royaal, er is meer dan voldoende vertier en je kan je terugtrekken in de kajuit wanneer je daar behoefte aan hebt… of moe bent. Het nadeel is natuurlijk dat je ’s nachts niet veel ziet van de omgeving. Maar we varen zover uit de kust dat we dit niet eens zo heel erg vinden.

Donderdag 3 augustus 2017 Om 8u30 aankomst in Kalmar, Zweden.

Het is bewolkt en de weersvoorspeller ziet in zijn glazen bol wat kans op lichte regen. Hadden we gisteren Deense kronen op zak, vandaag zijn het Zweudse. 1€ = 9,57 SEK waard, gemakkelijk om te rekenen als je afrondt naar 10.

We zien al van heinde en verre Ölandsbron, de langste brug van Zweden die over de Kalmarsund, de zeestraat tussen Kalmar op het vasteland en het eiland Öland loopt. Ze is een 6,072 km lang met een doorvaarthoogte van 36 m.

Kalmar is een der oudste steden van Zweden en was door de eeuwen heen met regelmaat het episch centrum tijdens veldslagen met de Denen.

Het versterkte stadje heeft dan ook verschillende bezienswaardigheden. Die zullen we vandaag stuk voor stuk gezien hebben, anders krijgen we, naar alle waarschijnlijkheid, geen avondmaal!

10

Een 3,5 uur durende excursie:

“Kalmar en zijn slot” We lopen door de tuinen voor het kasteel op zoek naar het zeilschip “Kalmar Nyckel”. Het betreft een monument dat werd ingehuldigd in 2013 om de 375ste verjaardag van ‘Nieuw-Zweden’ te vieren. Nieuw Zweden (Nya Sverige) was halfweg de 17de eeuw een Fins-Zweedse kolonie nabij de huidige stad Philadelphia in Amerika. De Kalmar Nyckel vervoerde de eerste Zweedse kolonisten naar Nieuw-Zweden. De kolonie was echter geen lang leven beschoren. Het werd eerst door de Hollanders (Peter Stuyvesant) en vervolgens door de Engelsen heroverd.

Het slot ligt prachtig gelegen op een landtong, zo goed als volledig in zee, bereikbaar via een gerestaureerde ophaalbrug. Met zijn vele koperen torens lijkt het zo uit een Walt Disney- sprookje te zijn ontsnapt. Het fort is trouwens uitermate goed onderhouden, maar dat verwacht je ook in Zweden. De plaatselijke gidsen daarentegen zien er niet modieus uit. Ze zijn in oude klederdracht. Op het binnenplein kunnen kinderen deelnemen aan een riddertornooi. Met veel overgave vechten ze met degen en schild…

Waren we maar terug weer kind!

Achtergrond: Slot Kalmar Voorgrond: Kalmar Nyckel

De vele zalen van het kasteel zijn heel mooi. De koninklijke slaapkamer en de banketzaal zijn volledig ingericht, de tafels uitnodigend gedekt, zij het dat de soep zal koud zijn en de versheidsdatum van de uitgestalde lekkernijen allicht al heel lang overschreden zijn. Verder is er maar weinig meubilair te vinden. Maar de muren zijn ware kunstwerken van hout inlegwerk. De lambrisering is een puzzel met vele duizenden kleine houtblokjes van verschillende houtsoorten met telkens een ander kleurenpalet.

Zonder gebruik te maken van verf worden wonderlijke taferelen afgebeeld. Als hier ooit de houtworm zijn intrede doet moeten ze Houston oproepen.

In de koninklijke kamers zijn de plafonds dan weer ongelofelijk mooi. Moest Zijne Majesteit uit verveling zoveel naar het plafond kijken? Ik durf het haast niet te geloven, de kronieken van het blauwe bloed in gedachte!

Vervolgens maken we nog een wandeling richting kathedraal dwars door Gamla Stan Kalmar, het oude middeleeuwse centrum van het stadje. We lopen door geplaveide fleurige steegjes met pittoreske kleurrijk geverfde huisjes die nog hoofdzakelijk dienst doen als buitenverblijf.

De kathedraal aan het Stortorget (vrij vertaald de grote markt) is er een zonder de gebruikelijke hoge torens in een Italiaanse barokstijl maar is toch indrukwekkend door haar afmetingen en de vier kopergroene torens.

Om 13u30 nemen we afscheid van Kalmar in druilerig weer. Echt niet de omstandigheden om veel buiten te lopen. We doen maar eens mee aan één van de activiteiten aan boord. Een muzikale quiz brengt sfeer en aansluitend krijgen we nog een pianorecital van onze 15 jarige medepassagier Long, die vanaf zijn 3 jaar pianoles kreeg van ma en als 8jarige conservatorium volgt in Brussel. Als Long groot is, en wij stokoud, zullen we er nog van horen!

Rond 18u30 steekt de wind op en wordt de zee onstuimig… pilletjes innemen!

TE LAAT, het zweet breekt me uit. “Apple and crackers” zullen voor mij het diner à la carte vervangen.

Om 21u mindert de BERLIN merkbaar vaart en ook de zee wordt wat rustiger. Een chanske want straks is er de show met Gunther Neefs!

De warmste stem van Vlaanderen maakt een geslaagde reis doorheen de bonte wereld van de swing. De grootste nummers van “THE RAT PACK” worden op een stijlvolle manier weer tot leven gebracht. Enkele “midnight snacks” doen het gevoel van een lege maag verdwijnen. Hopelijk nemen we hier niet te veel risico. Met de vingers gekruist kruipen we te kooi, biddend op een rustige zee, onderweg naar …

Stockholm (Zweden) 376 km Vrijdag 4 augustus 2017 Vijf uur ’s ochtends. Vroege vogels, waaronder schoonzus Francine, bewonderen in het ochtendgloren de archipel.

Galma Stan Kalmar

Kathedraal

De Scherenkust of skärgården van Stockholm ligt in een prachtig natuurgebied, een betoverende wereld van zo’n 30.000 eilandjes tussen de Zweedse hoofdstad en de Oostzee. Enkele van die eilandjes zijn populaire bestemmingen voor een korte vakantie, andere zijn volstrekt verlaten of in privé bezit. Agnetha Fälskog, beter bekend als de blonde van ABBA, zou op eentje ervan wonen.

Wij behoren niet tot die vroege vogels, trouwens hadden we van horen zeggen dat die archipel met de vele eilandjes bij het wegvaren in de namiddag ook kon aanschouwd worden, dus voelen we ons niet zeer schuldig door toch wat langer in het warme nest te blijven…

Niettemin zitten we reeds om 7uur buiten aan de ontbijttafel, weliswaar onder de overkapping van de veranda, knus met de infraroodverwarming aan!

11

Koninklijk Paleis Stockholm

Stadhuis

Gouden zaal

Järnpoiken

Het beste van Stockholm We starten onze tocht door de stad met een stop aan het geweldige uitzichtpunt “Fjällgatan”. Dat is een hoger gelegen straat van waaruit we een mooi zicht hebben op de skyline en op “onze” boot.

Een begeleide wandeling loodst ons door de smalle, met keikopjes geplaveide steegjes tot aan de voet van al weer een Koninklijk Paleis, nu wel het enige echte van het huidig koningspaar Gustaaf & Silvia waar we o.a. de troonzaal mogen betreden. Hier dulden ze geen pottenkijkers in de Koninklijke slaapkamers. We hadden graag eens het plafond gezien… Spijtig.

Net voor de lunch maken we nog de wissel van de wacht mee. Onder begeleiding van bereden politie, militaire blaaskapel en een massa toeschouwers marcheren de wachten in formatie naar hun dagtaak.

Vlakbij het paleis, in de tuin van de Finse Kerk, zit Järnpoiken, het ijzeren mannetje dat naar de maan kijkt. Voorwaar, zonder gids vind je het nooit. Het beeldje is heel klein maar best wel mooi. Iedereen wil over z’n kopje aaien. Naar verluid zou het geluk brengen. Om dat geluk toch wat meer af te dwingen gooi je best een muntstuk aan z’n voeten. Wie de muntstukken wegneemt is een raadsel. Misschien loopt die met het geluk weg, maar wees gerust, de opbrengst zou geschonken worden aan een weeshuis in de buurt en komt dus goed terecht.

Wie Stockholm zegt denkt aan de Nobelprijs. Daarvoor moet je in de Blauwe hal van het Stadhuset zijn waar jaarlijks het banket ter ere van de winnaars doorgaat.

De Blauwe Hal zou eigenlijk blauw moeten zijn maar is eigenaardig genoeg uit rode baksteen opgetrokken.

Volgens de verhalen zou de architect de bakstenen zo mooi gevonden hebben dat er niet meer bepleisterd en geschilderd werd. Of misschien was er intussen een politieke ommezwaai, of het geld was op, wie zal het zeggen. In elk geval, de blauwe hal is rood!

12

Wat wel een feit is, in die zaal bevindt zich een van de grootste pijporgels in Europa met meer dan 10 000 pijpen en 138 registers. Ruim voldoende om hoog van de toren te blazen. De toren op het stadhuis, of beter gezegd er naast, is trouwens 106 m hoog, massief en vrij imposant.

Door twee magnifieke, al even massieve koperen deuren betreden we de Gouden banketzaal. Meer dan 18 miljoen glazen mozaïekstukjes en 10 kg bladgoud waren nodig voor de aankleding. Ik zou die deuren goed op slot houden! Alhoewel, achterin houdt de "Koningin van het Mälarmeer", netjes tegen de muur geplakt, gezeten op haar mozaïeken troon, alles nauwlettend in de gaten.

Via een tunnel rijden we naar het eiland Djurgården waar we slechts 1 uur de tijd krijgen om het historische oorlogsschip VASA te bezoeken.

Dat verging in 1628, slechts 6 minuten nadat het voor de eerste keer het ruime sop koos en de wind in de zeilen kreeg. Heel wat bemanningsleden konden zich al zwemmend redden. De VASA had niet eens de haven verlaten maar het schip bergen leek toen nog een onbegonnen taak.

Mensen, ik zou mij geen Zweeds jacht aanschaffen, alhoewel, de bouwmeester was een Hollander maar de toenmalige koning lag aan de basis van de miskleun.

Hij wilde meer kanonnen waardoor het schip hoger en een beetje topzwaar werd.

Had hij maar naar zijn plafond gekeken!

Na herberekening met de moderne methodes blijkt er met de vorm van het schip toch maar weinig mis te zijn.

Het wrak werd pas in 1961 geborgen en verkeerde nog in een zeer goede staat. Zelfs het beeldhouwwerk bleek herbruikbaar. Er werd jarenlang gewerkt om het te conserveren en te reconstrueren waarbij zoveel als mogelijk de teruggevonden voorwerpen gebruikt werden.

Het schip ligt sinds 1990 in het huidige Vasamuseum, eigenlijk een oud droogdok dat werd overkapt en omgebouwd, passend voor zijn nieuwe taak.

Er heerst een constante temperatuur en een zekere luchtvochtigheid om het schip in conditie te houden.

De VASA staat nu, samen met een compleet opgetuigd replica schaalmodel, te kijk in het museum.

Blijkbaar zou dit het best bewaarde 17de -eeuwse schip in zijn soort zijn.

We hadden hier graag wat langer rondgeneusd. Maar de plicht en de gids roepen. Gezien de BERLIN niet van een Zweedse werf komt en de Hollandse bouwmeester allicht reeds eeuwen niet meer onder ons is, zijn we er nogal gerust in.

Om 16u30 stipt varen we van de kade weg onder begeleiding van een streepje muziek.

Hadden ze dat op de Titanic ook niet?

Ons schip laveert zich een weg tussen de vele honderden eilandjes van de Stockholm Archipel.

S C H I T T E R E N D !!!

Opnieuw wordt de zee in de vooravond woeliger.

Patrijspoorten worden gesloten en verzekerd. Zakjes worden overal als voorzorg tussen de leuningen geplaatst!

OEI, OEI, OEI!!

20u30, het diner start in het à la carte restaurant. Eén blik op het voorgerecht brengt mij tot een wijs besluit: Ik trek mij terug in de kajuit met mijn persoonlijke menu, “APPLE AND CRACKERS”…

Tot het volgende clubblad, dan vanuit Finland, Marnix en Vera

13

Waterweg in beeld

DEEL 1

MOERVAART & DURME AFDAMMING Waasmunst er Hamme

Tielrode

En de afdamming!

Tekst: Jef Beernaert

In vorig clubblad hadden we het kort over de afsluitdam in Lokeren waarover in het najaar 2017 opnieuw wat beroering ontstond, een fenomeen die regelmatig zijn kop opsteekt maar spijtig genoeg meestal even vlug opnieuw achter de coulissen verdwijnt. Maar hoe zit het eigenlijk allemaal in elkaar, waarom is er een dam en kan die weg?

We zochten het zo goed mogelijk op en zetten alles eens in een chronologische volgorde.

Om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen hebben we een teletijdmachine nodig voor een trip naar de middeleeuwen.

Voorbij Mendonk was er, en is er nu nog steeds, de splitsing Zuidlede/ Noordlede. De Noordlede, die later Moere en vervolgens Moervaart zou genoemd worden, vervolgde zijn weg door een bebost en drassig gebied langs wat vandaag grondgebied Wachtebeke, Moerbeke, en Sinaai is, om ter hoogte van Daknam terug ĂŠĂŠn te worden met de Zuidlede en als Durme verder te stromen.

GETIJDENWERKING SCHELDE & DURME

TOEN DE VOS NOG EEN KLEIN REYNAERDEKE WAS! De middeleeuwse Durme ontsprong nabij Beernem in Sint-Joris en vloeide ter hoogte van Vinderhoute samen met de Poekebeek. Een iets dikkere Durme meanderde via Wondelgem en Langerbrugge tot Mendonk. Van de Sassevaart of het latere Kanaal van Gent naar Terneuzen was nog geen sprake.

Van Gent liep wel reeds de Burggravenstroom (of schipgracht) met een bevaarbare tak naar de Durme en de Honte. De Honte (ook Heidezee genoemd) had nog geen open verbinding met de zee. Dat gebeurde pas na de Sint-Maartensvloed, een zware noordwesterstorm in 1375.

14

Het getij op de Schelde zoals we het vandaag ongeveer kennen is er pas gekomen nadat de Honte verbinding maakte met de zee en zo de Westerschelde ontstond. De Honte was in oorsprong een riviertje dat niet naar zee maar naar de Schelde afliep. Verschillende zware stormen spoelden natuurlijke dijken weg. Er werden eilandjes gevormd die op hun beurt wegspoelden. Pas tegen het einde van de 15de eeuw was er een verbinding met de zee via de Honte.

De stroomrichting veranderd definitief richting zee, vanaf dat moment komt er getij op zowel Schelde als Durme. Hoe groter en dieper de nieuwe zeearm werd, des te kleiner de weerstand en hoe groter het getij werd.

Vanaf ongeveer het jaar 1600 is er sprake van de Nieuwe Schelde of Westerschelde. In 1646 wordt de naam internationaal erkend.

Noordlede (=Moervaart)

Zuidlede

VERLIES VAN DEBIET

Lokeren was in de 13de eeuw een nederzetting op de rechteroever in een meander van de Durme. Met quasi zekerheid werd de Durme toen reeds gebruikt om vlas en andere landbouwproducten met op spierkracht aangespoorde platbodemscheepjes te vervoeren richting Waasmunster en Hamme om in Tielrode op de belangrijke bevaarbare Schelde te komen. Die had reeds verbinding, evenwel nog zonder tij van betekenis, met de grote steden Gent, Dendermonde, Rupelmonde en Antwerpen en met de zee via de Oosterschelde.

ABDIJ VAN BAUDELO (Het epos ‘Van den vos Reynaerde’ is naar alle waarschijnlijkheid geschreven door Willem Corthals, monnik in Baudelo)

In 1197 werd in Coudenborn de abdij van Baudelo gesticht. Door de cisterciënzers werden grote delen van het Waasland ingepolderd om landbouwgrond te winnen. Ter bevordering van de afwatering werd de noordelijke tak van de Durme, de Noordlede, uitgediept en Moere genoemd. Om het turf dat in de streek rijkelijk gewonnen werd beter naar de steden te kunnen afvoeren werd in de 15de eeuw de Moere bevaarbaar gemaakt en is vanaf dan de Moervaart.

Verschillende zijkanaaltjes werden reeds heel vroeg uitgegraven, Langelede, Axels Vaardeken, Stekense Vaart, Oostvaart, Molenbeek, Zuidlede (deels dieper gegraven tussen Daknam en Spletteren om te kunnen bevaren)… Gezien het ongelijke waterniveau in de streek werden bij enkele ervan een overtoom gebouwd.

Deze zijn heden allemaal verdwenen, sommigen werden vervangen door een pompgemaal.

Overtoom gelijkaardig aan die langs de Moervaart

De oorsprong van de teloorgang van de Durme als bevaarbare waterweg begint reeds halfweg de 16de eeuw toen de Gentenaars de toestemming kregen van Keizer Karel om de Sassevaart uit te graven.

Die Sassevaart moest hen een nieuwe verbinding geven met de zee. De Lieve was door verzanding onbruikbaar geworden en de doorvaart via Brugge lag politiek en financieel moeilijk.

De Gentenaren mochten de oude Schipgracht vanaf ‘Maison Rouge’ (Rodenhuize) uitdiepen en doortrekken tot aan de Papegeule. Op dat kruispunt ontstond het Sas van Gent. De Papegeule liep over Philippine en de Braakman naar de Honte. Reeds in 1562 vaart het eerste schip door het sas. Bij de graafwerken wordt de bedding van de oeroude Durme vanaf Langerbrugge tot aan het Roode Huys opgenomen in de Sassevaart.

Oorspronkelijk is de verbinding tussen Moervaart en Gent zo goed als zonder hindernissen. Toch verliest de Durme hiermee reeds een deel van z’n opperwater aan het Sas van Gent.

Omdat er te veel water wegloopt via Moervaart en Durme, wat in droge periodes de scheepvaart bemoeilijkt op de Sassevaart, wordt in 1779 bij ordonnantie beslist om ter hoogte van het ‘Fort Rouge’ een rabot te bouwen aan de Moervaart. Een rabot regelt de waterstand met balken en heeft een overtoom zodat de schepen het hoogteverschil kunnen overwinnen. De Durme wordt hiermee voorgoed afgesneden van haar bron en moet het doen met de afwatering van de Moervaartvallei.

HET KANAAL GENT - TERNEUZEN In de Hollandse periode wordt tussen 1823 en 1827 het ‘canaal van Neuzen op Gent’ aangelegd, grotendeels in de bedding van de Sassevaart. Het rabot wordt vervangen door een echte sluis die zal blijven tot de werken starten voor de aanleg van het Rodenhuizendok in 1970.

Door de bouw van de sluis is de afwatering zodanig afgenomen dat de verzanding toeneemt.

Durme en Moervaart zijn nog steeds een getijdenwater met bij de monding in Tielrode tussen 4 tot 6 meter tij, aan de sluis bij Rodenhuize nog ongeveer 20 tot 30 cm.

Bij elke vloed komt er slib naar binnen. Bij eb is er te weinig stroming waardoor een deel van het slib zich afzet.

15

VECHTEN TEGEN DE BIERKAAI Om de constante verzanding tegen te gaan werden door de jaren heen verschillende methodes aangewend.

De meeste verzanding heb je in de meanders doordat het water daar vertraagt. Er was nog vrij veel scheepvaart tot aan de eerste wereldoorlog. Tijdens die grote oorlog kwam de industrie en de scheepvaart op een laag pitje te staan. Onderhoudswerkzaamheden aan die waterwegen zonder oorlogsbelang bleven grotendeels uit. Dat was nefast voor de dichtslibbende Durme.

Tussen de twee oorlogen in kwam alles weer op gang, er werd gebaggerd en heel wat bochten, 12 in totaal waarvan enkele heel scherpe, werden rechtgetrokken, zowel om de scheepvaart een betere toegang te verschaffen maar ook om verzanding in de meanders tegen te gaan.

De textielnijverheid in Hamme en Waasmunster, de industrie in Lokeren, de scheepswerf en de suikerfabriek van Moerbeke zorgden voor vrij veel trafiek.

Enkel door met regelmaat te baggeren bleven Durme en Moervaart bevaarbaar maar de verzanding was niet te stuiten, vooral op het deel wat we nu Benedendurme noemen van Lokeren tot Tielrode.

Door het rechttrekken van de meanders werd de getijwerking groter. De waterafvoer naar de Schelde was beter, maar door het hoger tij kwamen er met regelmaat, minstens jaarlijks, hoge waterstanden en overstromingen. Voor de boeren in de omgeving was het geen rariteit dat hun akkers en weilanden blank kwamen te staan, dat was gewoon zo.

Tot het eens compleet misliep.

Zo ook op de Durme. Niet enkel stonden de weilanden blank, deze keer overstroomden ook Waasmunster, Tielrode, Hamme en Lokeren.

Zoals nogal gebeurt worden wonden gelikt. De mensen die schade hebben gaan terug aan de slag en doen de nodige herstellingen. Overheden palaveren en struikelen meestal over pietluttigheden en politieke hangijzers. Beslissingen om aan de grond van de zaak iets te doen bleven uit‌ bleven zeer lang uit, tot na de overstroming van Ruisbroek in 1976.

Als dijken breken (Sint-Ignatiusvloed).

Bij nachte van 31 januari op 1 februari 1953.

Een zware noordwesterstorm in combinatie met springtij zwiepte het Noordzeewater op tot recordhoogte. De gevolgen waren desastreus. Schepen vergingen. In Engeland en Nederland werden honderden dodelijke slachtoffers geborgen. Ook Vlaanderen telde 28 doden. De materiĂŤle schade was enorm. Op 38 plaatsen waren in ons land de dijken doorgebroken met grote overstromingen tot gevolg.

16

Een gelaarsde koning Boudewijn en de reacties van ontevreden Ruisbroekenaren zit in ons collectieve geheugen gevangen. Pas daarna werd degelijk werk gemaakt van het SIGMAPLAN die het Schelde estuarium moet beschermen tegen nieuw onheil.

Bizar, wat een paar caoutchouc bottekes kunnen in beweging brengen!

2015: baggerwerken Benedendurme

DE AFDAMMING Gezien er na de watersnood in 1953 niet onmiddellijk acties werden genomen bleef de omgeving van de Durme ook de jaren daarop kampen met overstromingsgevaar. De schrik zat er, terecht, diep in.

In 1955 werd de cruciale beslissing genomen om een dam te bouwen in de Durme bij Lokeren om voor eens en altijd overstromingen uit te sluiten.

In eerste instantie werd een dam opgeworpen in Daknam en een tweede ter hoogte van de oude brug in het centrum van Lokeren. Die in Daknam werd na een korte periode afgebroken. Intussen werd de Lokerense dam reeds tweemaal verlegd, in ’67 meer stroomafwaarts, in ’73 tot op zijn huidige plaats bij het zuiveringsstation waar in 2016 het nieuwe pompgemaal werd opgetrokken.

Scheepvaart tussen Schelde en het Kanaal Gent Terneuzen is sindsdien niet meer mogelijk. Toch lag de scheepvaart niet onmiddellijk stil. Er kon nog opwaarts gevaren worden tot Waasmunster en uit de andere richting op de Moervaart tot Lokeren. De verzanding van de Benedendurme nam toe door het ontbreken van stroming van bovenaf. Grote onderhoudswerken bleven uit.

De tonnenmaat van de vrachtschepen verminderde stelselmatig. Tot ongeveer 1970 kwamen nog regelmatig schepen tot aan de kaai in Hamme. Daarna waren het sporadisch enkel pleziervaartuigen die het nog waagden om de Durme te bevaren van 3 uur voor tot 3 uur na hoog water.

RODENHUIZEDOK Vanaf 1970 starten in de Gentse Kanaalzone de werkzaamheden aan het Rodenhuizedok. Op de plaats waar het dok komt ligt de sluis aan de oude Moervaart.

De sluis verdwijnt en een deel van de Moervaart wordt gedempt. Een nieuwe verbinding zonder sluis wordt gegraven tussen de nieuwe monding in Terdonk en de oude Moervaart juist voor de bocht in Mendonk. De loop van de Bovendurme en Moervaart, die historisch gezien steeds richting de Schelde liep, wordt omgekeerd en loopt sinds dan richting het kanaal.

OVER WATERVERDRAGEN, NATUURRESERVATEN, GEMALEN, SLUIZEN EN

1905, De kade in Lokeren

DROMEN OVER EEN HEROPENING Daarover gaan we het een volgende keer hebben in een vervolg op

MOERVAART & DURME En de afdamming!

17

Ons nautisch verleden

SABEAC

Tekst: Jef Beernaert

Sociéte Anonyme Belge Entreprise AutoChenilles

We hadden het in het verleden reeds over de tracteurs, kleine elektrisch aangedreven treintjes die, vooral in Frankrijk, konvooien schepen sleepten langs de kanalen. Maar nog nooit hadden we het over de sleepdienst die, vooral tussen de twee oorlogen in, zijn diensten aanbood op die waterwegen waar geen spoor lag.

Blijkbaar een bijna vergeten stukje geschiedenis die toch een beetje onze aandacht verdient.

De AUTOCHENILLES: voorgeschiedenis

Tijdens die oorlog had ingenieur Andre Citroën een fabriek waar dagelijks meer dan 50 000 granaten van de band liepen. Dat legde hem geen windeieren.

Onmiddellijk na de oorlog startte hij met zijn overvloedig verdiende centen een autofabriek naar model van het Amerikaanse Ford.

Zijn eerste model, de 5 cv, bleek een schot in de roos, ze gingen als zoete broodjes over de toonbank.

In 1919 neemt Citroën de Franse ingenieur Adolphe Kégresse bij de mouw.

Een chenille is het Franse woord voor een rupsband.

Het idee om rupsbanden te gebruiken op moeilijk toegankelijke plaatsen bestond reeds in de 19de eeuw maar werd pas tegen het einde van die eeuw daadwerkelijk toegepast in de Amerikaanse en Canadese bosbouw. De rupsbanden waren plomp en zwaar, de op stoomkracht aangedreven vehikels uit die periode moesten niet onderdoen.

Kégresse had voor de oorlog tijdens zijn verblijf in Rusland, op vraag van de inmiddels vermoorde tsaar, een rupsband ontwikkeld waarmee de personenwagens van de tsaar (en na de revolutie de Rolls-Royce van Lenin) over besneeuwde wegen konden rijden.

Hierop nam hij in 1913 reeds een octrooi.

Militairen lieten rond 1910 reeds verschillende voertuigen bouwen op rupsbanden, echter zonder veel succes. Pas in de tweede helft van WO1 kwamen er de eerste doeltreffende tanks, de MARK1, die naar behoren werkten.

Zijn rupsband bestond in oorsprong volledig uit rubber, later uit rubberen delen die met metalen tussenstukken werden verstevigd. De rubber gaf als voordeel een veel lager gewicht, geen beschadiging van het wegdek en gaven, met bladveren afgeveerd, een vrij goed rijcomfort.

Britse tank: MARK 1 uit WO1

Rupsband Kégresse op Citroën

18

Tekening octrooi Adolphe Kégresse

De naam AUTO-CHENILLE lag voor de hand.

Diverse wagens van Citroën werden in de periode vanaf 1921 tot 1937 uitgerust met de rupsbanden (chenilles) van Kégresse.

De Citroën - Kégresse voertuigen op rupsbanden konden op moeilijk terrein goed vooruit komen en ze werden gebruikt voor enkele beroemde expedities dwars door de Sahara, op expeditie in China en over de Himalaya. Citroën sponsorde deze avontuurlijke reizen om de aandacht op zijn voertuigen te vestigen.

Militairen kregen ook belangstelling en vooral het Franse en Poolse leger kochten grote aantallen die aan het begin van de Tweede Wereldoorlog nog in gebruik waren.

Schepen jagen met de wagen In de eerste helft van de 20ste eeuw waren lang niet alle binnenvaartuigen uitgerust met een motor. Er werd nog naar hartenlust gejaagd, met paarden en ossen of op mankracht.

Heel wat uitvinders hebben er zich op gespitst om door aanwending van machines het jagen te vereenvoudigen.

Zij deden testen met de kabel zonder eind waaraan de schepen werden vastgemaakt, een monorail waarop een elektrische cat de schepen trok, met kettingen en trekkers zoals nog in gebruik in de tunnel van Saint Quentin, enz.

Doch na enkele maanden van proberen werden deze te dure of onzekere systemen ter zijde gelaten.

Het enige tractiemiddel waarvan men mag zeggen dat het in België met succes kon aangewend worden is de rupstractor of autochenille die sedert 1927 door de SABEAC (Soc. An. Belge pour l'exploitation d'AutoChenilles) werd ingevoerd.

Deze rupsauto's verzekerden de dienst bij alle weer.

In een oud militair rapport staat te lezen: “De tractoren op den vaste grond hebben hun proeven met succes afgelegd, zij kunnen door alle weergesteltenissen en tegen een snelheid van 3 tot 7 kilometer per uur, naar gelang het gaat om een konvooi van geladen schepen of een enkel schip op ballast, een regelmatigen dienst verzekeren. “

19

Van de andere kant ondergaan ook de tractoren de moeilijkheden die aan het trekken verbonden zijn: moeilijk manoeuvreren, tijdverlies bij het vormen van de konvooien, moeilijkheden bij het kruisen van andere schepen, enz.

Na WO2 worden in heel wat schepen motoren van afgedankte legervoertuigen ingebouwd. Dat zal definitief het einde van het jagen inluiden.

In musea en bij verzamelaars zijn nog exemplaren van de Citroën – Kegresse te vinden. In Frankrijk vind je ze misschien nog wel ergens in een oude schuur, maar ze zijn zeldzaam. Spijtig!

Dat er niet alleen door SABEAC gesleept werd van op de jaagpaden bewijst onderstaand verhaal uit ‘Ons Roer’, ons bezorgd door Abel Van de Velde.

Den trakteur van Omer We noteren rond 1930 - 1940.

In de Walen gebeurde het slepen van schepen nog meestal met paarden. Op het jaagpad is de SABEAC het paard stilaan aan het verdringen met zijn tractoren. Ze zijn van het merk Citroën. Ze rijden met een achtertractie op rupsen en zijn 6 pk sterk. Vele schippers met nog houten walen zien dat niet echt zitten. Ze vinden de trekkers te brutaal. Ze rijden met een sleep van 2 ledige schepen tegen wel 5 km per uur en geladen nog 3 km. Dat is voor de meesten veel te snel, maar dat zal de SABEAC niet beletten het paard op het jaagpad te verdringen en stilaan de dienst uit te maken op het traject Charleroi – Peronnes en Seneffe – Molenbeek. Later ook op de Samber en de Leie. De prijs moet niet bedingt worden, die ligt vast. Dat is eenvoudig, ledig 2,75 franc en geladen 4,5 franc de kilometer. Elke sluis die moet genomen worden wordt ook voor een km gerekend. In 1937 floreert SABEAC volop en dat ziet ook Omer, de cafébaas aan l’écluse des Wartons (Obourg) op het Canal du Centre.

Die zegt tegen zijn vrouw: “Vrouw, met het slepen van schepen is geld te verdienen”. En hij koopt zich een tractor, een LanzBulldog (nu John-Deere) met een ééncilinder gloeikop. Een beestje met grote wielen achteraan en 18 paarden sterk. Het zijn goede paarden, met haver gevoerd, als ge begrijpt wat ik bedoel.

Omer heeft weldra werk bij de vleet. Hij haalt een snelheid, als hij dat wil, van 10 km per uur. Maar hij mag van ‘het reglement der scheepvaart’ maximum 6 km ledig rijden en 3,6 km geladen. Al durft hij daar wel eens overgaan.

Hij rijdt, of beter gezegd sleept, goedkoper dan SABEAC. Hij rekent geen sluizen aan. Wat hij tegen zijn vrouw had gezegd, dat er met het slepen van schepen geld te verdienen was, kwam uit. En werk had hij genoeg.

Toen op 10 mei den oorlog uitbrak is Omer zijnen Bulldog voorgoed van het jaagpad verdwenen.

Of zijn trekker door de Duitsers werd aangeslagen?

Tja, dat kan, maar ’t blijft voor altijd een vraagteken.

Tekst van Pee Klak, Overgenomen uit ’Ons Roer’

20

SCHUIN GEDRUKT

Zonnebrandolie en ‘Sweet Dreams’ Tekst & foto’s: Jef Beernaert

Een eerste schuchter lentezonnetje kwam intussen al eens piepen tussen overwegend donkergrijze wolken, een eenzaam straaltje dat het hart doet opspringen van vreugde. Na maandenlang hunkeren is het nieuwe vaarseizoen eindelijk nakende. We zien de toekomst weer tegemoet door een roze bril Met ongeziene overgave gaan we met z’n allen aan de slag, elk op zijn eigen manier. Sommigen onorthodox of nonchalant, anderen doen het dan weer met chirurgische precisie, maar allemaal met eenzelfde streefdoel, ons varend erfgoed klaarstomen om tegen eind april uit de startblokken te schieten.

In de verschillende clubs worden de steigers gedesinfecteerd. Eendenkak, een verzameling van een winter lang collectief gedrop, wordt met bloed, zweet, tranen en vooral een goede harde schrobber van steigers en zwemplateau’s gekrabd. Volle bidons motorolie worden aangesleept.

Winterklusvuil is geen lang leven meer beschoren, interieurs dienen binnenste buiten gekeerd en bedden voorzien van vers goed. De ether raakt bezwangerd van stofzuigergeronk.

Vanaf morgen eerst schoenen uit, pas daarna binnen! Het wordt weer even wennen.

Schippers zeulen met verse voorraden gerstenat en bubbels. De leuze ‘water is voor de vissen’ wordt in de sector nogal au serieus genomen en lijkt algemeen goed, bijna een gebod, want in het voorjaar klinken glazen met overtuiging, telkens alsof het onze laatste keer zou zijn. Tournée Minérale wordt schaamteloos geruild voor Tournée Générale, want toasten doe je voornamelijk niet alleen, juist daar heb je maten voor!

En maar hopen op een mooi seizoen, we blijven positief denken, overtuigd dat het dit jaar een echte zomer zal worden. Die overtuiging hadden we vorig jaar ook, net als alle jaren daarvoor. Geen zomer met een wekenlange droogte waarbij het waterpeil in beken en rivieren amper de dorstige koeien kunnen laven. Aan de andere kant kunnen we een zondvloed, waar alleen een zuidwester onze schedelbegroeiing enigszins droog weet te houden, ook missen als kiespijn.

De ideale zomer ligt er net ergens tussenin. Je weet wel, zoals het vroeger was!

Steevast wordt tijdens die klinkorgies geïnformeerd naar de vaarplannen dit jaar. We weten het natuurlijk niet maar moeten hierop een beetje voorbereid zijn. Noord, zuid, oost of west. Het wordt stilaan tijd om te gaan organiseren, al is de eindbestemming van generlei belang, de weg en het hoe er naartoe, dat alleen telt.

We zien onszelf al weer zitten onder de bimini of in de kuip, macho, verscholen achter een grote zonnebril, de borstharen in de wind, tersluiks de tegemoetkomende jachtjes beglurend waarop glanzende, met zonnebrandolie ingesmeerde dames, het lot tarten.

Misschien net op het randje van de grensoverschrijding? Al zijn douaniers hier niet gemachtigd.

Ah, het leven is zo mooi als de zon schijnt. En dromen zijn allicht bedrog, maar nooit helemaal.

Laat maar komen, die lange hete zomer, al is het niet steeds zoals je verbeelding het voorspeld had…

21

Tekst: Jef Beernaert

REISVERHAAL

OP ZWERFTOCHT

Foto’s: Eartha & Jef

Deel 1

Met horten en stoten H

et blijkt een jaarlijks terugkomend fenomeen, bijna een ritueel: Vakantiestress!

Rekening houden met alles en iedereen, de deur achter je dicht klappen om er zorgeloos, met een vredig gevoel, voor een tweetal maanden tussenuit te knijpen blijkt makkelijker gezegd dan gedaan.

Heb je wel aan alles gedacht? Zijn poorten en deuren op slot? Betalingen geregeld? Is alles wat we nodig hebben aan boord?

Bijlange niet. Er is altijd wel ergens iets. Het belangrijkste is dat we bij thuiskomst die verdomde sleutel van de achterdeur terugvinden. Voor alle zekerheid hebben we een reserve bij de kinderen achtergelaten.

Normaal vertrekken we op reis zonder al te veel voorbereiding. Een ruwe schatting welke richting we uitgaan is voldoende. Zo zijn we nu eenmaal. We weten dat anderen tot in de puntjes vaarschema’s uitwerken, tankstations en bezienswaardigheden noteren en zich zo goed als mogelijk aan het uitgestippelde houden. Ze weten precies waar de beste havens zijn, van waaruit je mooie fietstochtjes kan maken, enz…

Maar dat doen wij niet, dat hebben we nog nooit gedaan. Maar deze keer zal het anders zijn.

We hebben een uitgestippeld traject, we beschikken over info voor onderweg en we hebben de juiste vaarkaarten. Hiervoor moesten we geen moeite doen. We volgen gewoon het reisverslag van TITINE dat vorig jaar in het clubblad verscheen.

WE VAREN NAAR BERLIJN! Voor vertrek zorgen we er mooi voor dat de pas wit geschilderde waterlijn van onze TiKoyo nog net boven het wateroppervlak uitkomt. Kledij en tassen vol proviand worden aan boord gesleurd. En bier?

Wel 100 soorten. Ik heb namelijk ooit gelezen dat er voldoende variatie in de voeding moet zitten, anders krijg je scheurbuik, en dat moet je mijden als de pest. Vandaar!

En wees gerust, met onze voorraden kunnen we met gemak de oceaan over… en weer terug!

22

Zondag 2 juli 2017: Langs welke kant we zullen vertrekken wordt door het lot beslist. In dit geval speelt de waterwegbeheerder voor Lot. De sluis in Duffel ligt er namelijk voor onderhoudswerken een tijdje uit, dus wenden we de boeg naar Terneuzen. Buiten alle verwachtingen in heerst er bij het sluizencomplex één en al rust. We worden zonder wachttijd samen met een binnenman geschut. In de Westhoek ligt het momenteel even anders. Wegens de aanhoudende droogte sinds het voorjaar ligt alle pleziervaart er als verlamd bij.

Een keuze maken in Terneuzen hoe je naar de Oosterschelde wil is niet moeilijk. Het tij zit altijd goed. Bij opkomend water vaar je via Hansweert, bij vallend tij, zoals het nu zit, loop je naar Vlissingen. Simple comme bonjour. Enige nuance, er staat een pittige noordwester. Wind tegen de stroom in belooft een al even pittige overtocht, een met net iets te veel pilli pilli!

Als we de middensluis van Terneuzen uitvaren voelen we ons als een foetus in de buik van een mamma die de laatste honderd meter in een marathon afwerkt.

Eens we het fietspad richting Vlissingen opdraaien, met de kop in de wind, komt het vruchtwater enigszins tot bedaren.

Het is druk-druk-druk op de Westerschelde. Een enorm containerschip van MSC maakt het zo bont dat het door de beroepsvaart met herhaling tot de orde geroepen wordt. Het probleem met die hoog opgestapelde blokkendozen is dat ze meer wind vangen dan de gemiddelde barkentijn onder volle zeilen. Ze worden bij te traag varen quasi onbestuurbaar. De excuses van de loods worden met tegenzin aanvaard.

Amper een uur later liggen we zonder kleerscheuren, met een nog voltallig glazenbestand en een gestresseerde scheepshond, samen met enkele zeilers, voor de sluis in Vlissingen. Eens de sluisdeuren in beweging komen start de race van hun leven om als eerste naar binnen te varen, weliswaar op motor.

Wie eerst zaait, eerst maait is hier blijkbaar niet van tel. Bizar!

Kanaal door Walcheren

Veere

De namiddag is intussen reeds flink opgeschoten. We lopen vvw Schelde aan. Dat heeft niets met het Vlaamse VVW te maken maar is de afkorting van Vereniging voor watertoerisme Schelde.

Onze ankerkaart telt hier dus niet, in tegendeel! Bij gebrek aan plaats worden we buiten de haven bij het aftappunt voor zwart water gelegd. Dat kan, op voorwaarde dat we morgenvroeg vertrekken. De prijs is in tegenstelling tot de gastvrijheid, we betalen 27 € voor de nacht, exclusief drinkwater, gebruik sanitair en elektra.

Het lijkt de Côte d’ Azur wel.

Maandag 3 juli: Morgenstond heeft goud in de mond, maar vooral veel wind. De hele nacht bleef het van jetje geven. Op ons achterdek hebben we een prima zicht op de draaibrug en het bijhorende informatiepaneel. Op dat bord wordt de ‘groene golf’ gepromoot. Dat is geen VW met sjoemelsoftware, maar het blokvaartsysteem op het Kanaal door Walcheren. Zowat om de 2 uur is er een doortocht. Wij varen mee met de opening van 10u40, en dat schiet prima op.

23

10

Sabbingeplaat Veerse Meer Tegen de middag schuiven we reeds het middeleeuwse Middelburg voorbij.

Na de sluis in Veere komen we op het Veerse Meer, dan loopt het goed fout.

Mr Benz, onze stuurboordmotor, verliest toerental. Heel ongewoon.

Miss Mercedes wordt bijgezet net op het moment dat ons heerschap er de brui aan geeft. Een blik in de machinekamer spreekt boekdelen. De motor staat letterlijk in de olie!

Het voordeel van een tweespan komt hiermee duidelijk op de voorgrond. We kunnen op eigen kracht verder varen en een geschikte plek opzoeken om aan het probleem te werken. Heb je geen reservevoortstuwing, dan moet je hulp inroepen. Op het Veerse Meer is dat niet direct een probleem, maar stel je voor dat het gisteren op de Westerschelde gebeurde, dan zouden de zaken heel anders liggen.

We meren af aan een rustige steiger op Sabbingeplaat, een van de eilandjes op het meer.

Voor we de oorzaak van het euvel opzoeken laten we de motor rustig afkoelen. Na een kort onderzoek blijkt een klein olieslangetje die de injectiepomp smeert afgebroken te zijn. Zo zie je maar weer eens, een klein eindje kan een pak ellende veroorzaken.

Waar hebben we dat nog gehoord???

Een motor zonder olie die vastloopt! We vrezen het ergste. Na een uurtje lukt het toch om de motor los te torsen en terug aan de praat te krijgen. Maar Mr Benz draait niet van harte. Aan het piepen te horen zit er een nest hongerige kuikens in het carter.

Maar niet getreurd, er zullen langer motoren zijn dan dat wij hier op deze aardkluit rondhuppelen.

24

Er dienen nu wel knopen doorgehakt te worden, althans 1 dikke knoop: Varen we verder naar Berlijn?

Geen denken aan. Met een schip dat niet tip top in orde is trekken we niet zo ver weg. We kunnen gelukkig wel nog rekenen op Miss Mercedes en beslissen om het vaarschema drastisch aan te passen zonder de vakantie in gevaar te brengen.

We hadden nu eens een planning‌ Dinsdag 4 juli: De wind is gaan liggen. De Oosterschelde is een spiegeltje. Het warme weer zorgt voor een lichte nevel waardoor de zichtbaarheid wat afneemt. Dat zagen we hier in het verleden nog al eens. We houden nauwgezet de boeien bij en varen netjes aan stuurboordkant. Begin 2017 werd een bericht de wereld ingestuurd dat de kriskras varende recreatievaart hier zwaar kon beboet worden. En zie jij de arm der wet niet, wees gerust, je wordt wel gezien!

Zeelandbrug Oosterschelde

Fietspaden In de verte hangt de Zeelandbrug in de nevel, enkele zeilers trachten er wat vaart in te krijgen en vissersboten met opengezwaaide bomen zijn op zoek naar een wonderbaarlijke vangst. Boei na boei sluipen we richting de Krammersluizen. Hier ruilen we het zoute voor het zoete en zoals gewoonlijk is het er eventjes wachten geblazen. We varen als voorlaatste de jachtensluis in. Achter ons komt nog een flink uit de kluiten gewassen exemplaar uit Westmaas. Die misrekent zich schromelijk en ramt met enige gang ons achteraan-bootje die een prima stootkussen blijkt te zijn. Kan gebeuren. Tegen ons doet ie of zijn neus bloedt terwijl zijn gezellin de volle laag krijgt. Goed bezig!

Gelukkig worden geen brokken gemaakt.

Als we het over fietspaden hebben tijdens een vaartocht heeft dit uiteraard niets te maken met de alom gekende wegen bedoeld om met een tweewieler het drukke verkeer te ontlopen, al hebben ze eigenlijk dezelfde bedoeling.

We hebben het over de nevenvaarwaters die bedacht zijn speciaal voor de pleziervaart en op plaatsen waar zeevaart komt ook voor de kleinere binnenvaartschepen.

Op de Westerschelde is het verplicht om zoveel als mogelijk die bebakende parallelvaarwegen te gebruiken. Op andere plaatsen is het aan te raden. Je vindt ze in Nederland op veel druk bevaren plaatsen terug zoals bv. de Waal en het Volkerak. Als je van die fietspaden gebruik maakt weet je dat de beroepsvaart steeds op een veilige afstand blijft. Ze zijn aangegeven op de vaarkaarten en betond met kleinere boeien dan de hoofdvaargeul.

Eens op het Volkerak zoeken we opnieuw het fietspad op. Hier is dat niet expliciet verplicht maar rustiger en veilig voor iedereen, al blijft het oppassen voor laverende zeilbootjes die steeds voorrang hebben – en nemen.

Gezien onze vaarplannen grondig gewijzigd zijn beslissen we om de zijsprongetjes te maken op kanalen die we oorspronkelijk zeker niet zouden nemen. Hier bieden zich reeds enkele mogelijkheden aan. De Steenbergse Vliet net voorbij de monding van het Schelde-Rijnkanaal of iets noordelijker de Mark&Dintel, We varen Dinteloord binnen. De Mandersluis gaat net voor onze neus dicht. Na onze melding via VHF is er spontaan reactie van de sluismevrouw dat ze onmiddellijk leeg terugkomt. En inderdaad, dat gaat zeer vlot. We worden versast zonder niveauverschil.

Er is hier ook geen verschil want normaal staan alle sluisdeuren open.

Wegens een probleem met blauwalg moet de sluis nu telkens dicht.

Vaargeul Richting Dinteloord Centrum Een zeilschip dat samen met ons uitvaart loopt de binnenhaven voorbij.

We vragen ons af wat die hier komt doen want hij kan niet onder de vaste brug door. Hij vaart gezwind de sloot in net na de eerste ophaalbrug. We hadden die in het verleden zelfs nooit opgemerkt maar volgen in het zog van de zeiler. De sloot loopt naar de oude havenkom in Dinteloord-centrum. In de kom mag je gratis 24 uur afmeren.

Het dorp is niet groot maar toch ideaal om te ravitailleren. Alle soorten winkels liggen er op een kluit. Fijn!

Havenkom Dinteloord 25

Willemstad

Woensdag 5 juli: Onze nog steeds op pure spierkracht aangespoorde tweewielers worden op de kant gezet om het vestingstadje Willemstad te bezoeken. Volgens een inboorling amper 5 km ver. In werkelijkheid ruim het dubbele. We veronderstellen maar dat het met de auto minder ver lijkt. Al zullen er kwatongen beweren dat als een Hollander u niet gekl… heeft hij het vergeten is.

Willemstad is best die 1500 trapbewegingen waard.

We kunnen het onder de noemer “Klein maar fijn” onderbrengen. Met een mooi uitgebouwde haven aan het Hollandsch Diep en een leuk binnenhaventje in het centrum van de omwalde stad, vlakbij de al even verzorgde horeca. De omwalling is nog deels intact met enkele bastions uit de tijd van Napoleon en betonnen schuilplaatsen aangelegd in WO1, maar door de Duitsers en de bevolking vooral gebruikt tijdens bombardementen in de tweede. Een exclusief en heel mooi raadhuis herbergt het VVV kantoor.

We pikken er een filmpje mee over de geschiedenis van de stad, doorspekt met anekdotes. De Franse vijand komt er nogal dom in over, de Brabantse boeren heldhaftig, slim en vindingrijk…

Of wat had je verwacht.

Eens terug in de kom van Dinteloord is de plaatselijke muziekkapel in de weer. Niet voor ons, er is feest in het dorp. Inwoners dragen zelfgeschreven gedichten voor, afgewisseld met een streepje harmonie. Er staan drankententjes en er is een braai aan de gang.

De streekkrant komt aan boord voor een interview.

Wat denken die Belgen van het feest?

Die vinden de folklore geweldig! We genieten waarlijk mee. Wat leven in de brouwerij mag gerust.

Spijtig dat tijdens het interview onze eigen braai een beetje verpieterd is geraakt. Ons avondmaal heeft een zwart randje gekregen. En de dorpsbraai is al lang uitverkocht… Verdikke toch!

Donderdag 6 juli: We logeren hier eigenlijk al een nacht langer dan de 24 uren dat het strikt gezien mag. Anderen liggen hier reeds verschillende dagen zonder dat er protest komt maar eigenlijk hoort dit niet, dus maken we ons uit de voeten.

Waar we heen varen, dat zien we onderweg wel.

26

Willemstad Raadhuis

En dat kan je in een volgend clubblad mee volgen.

Zonder horten & stoten?

Tot dan, Eartha, Jef & scheepshond Loeka

Het TOERVAARTSEIZOEN zal beginnen!

Van zaterdag 28 april tot en met dinsdag 1 mei

OPENEN VAARSEIZOEN! Wachtebeke - Gent Lindenlei – Leerne - Astene Programma (onder voorbehoud): -

-

-

Zaterdag 28 april Om 8u30 stipt vertrekken we in Wachtebeke via de Tolhuissluis naar Gent Lindenlei.

De namiddag kan ieder in Gent op eigen initiatief doorbrengen.

In de vooravond, om 18 uur, spreken we af in het ‘Huis van Alijn’, een plek met een verhaal!

Maar vooral ook een plek waar we rustig kunnen praten bij het genot van een lekker drankje.

Zondag 29 april Om 9u30 afvaart in Gent. (of vlg afspraak tussen de deelnemers) Via de Oude Leie varen we naar ‘De groene Brug’ in Sint-Martens-Leerne, ook bekend als De Ijzeren brug of ’t Hoge Huys. We meren er af bij MYCG, te midden de groene natuur. Onze plaatsen zijn gereserveerd.

Watersport Moervaart nodigt iedereen in de namiddag uit op een openingsaperitief in het clubhuis.

Indien de weergoden ons wel gezind zijn, en we kunnen geen reden bedenken waarom niet, dan organiseren we een lekkere BBQ in de vooravond. (Kosten worden gedeeld tussen de deelnemers) Gezien we vrezen dat de BBQ wel eens zou kunnen blijven duren tot de sterren aan het firmament verschijnen plaatsen we verder niets op het programma.

Maandag 30 april Volgens afspraak met de deelnemers trekken we verder richting de sluis in Astene.

In het Museumcafé T’Oud Sashuis blazen we verzamelen voor een ‘Grote bête en een slok’.

Dinsdag 1 mei

-

Terugtocht naar Wachtebeke.

VAAR JE MEE? Schrijf in voor 20 April op watersport.moervaart@proximus.be of tel 09 369 93 72 Deelnemen is gratis. Havengelden worden ter plaatse per schip afgerekend.

HEMELVAARTWEEKEND do 10, vr 11, za 12 en zo 13 mei

TOERVAART WATERSPORT MOERVAART

Coupure Met bezoek aan

Voorlopig programma: Donderdag 10 mei -

Afvaart in Wachtebeke om 8u30 stipt.

Aankomst in Brugge gepland omstreeks 16 uur.

Avondaperitief in de haven (steigerapero).

Als avondeten laten we de pizza boy aanrukken met de Vespa.

Vrijdag 11 mei -

Vrije dag in Brugge.

Mogelijkheid tot gezamenlijk avondeten in splinternieuwe Amadeus. (Onder voorbehoud)

Zaterdag 12 mei -

-

Afhankelijk van de weersvoorspelling wordt op zaterdag een bezoek gebracht aan We vertrekken per trein in de loop van de voormiddag. (Onderlinge afspraak) In Oostende is ieder vrij.

Reis terug naar Brugge : afspraak om 17 uur voor het station van Oostende.

Bij aankomst in Brugge passeren we bij het FLANDRIA clubhuis voor ons ‘LAATSTE’ avondmaal (van het weekend).

Zondag 13 mei -

Om 11 uur afvaart naar Wachtebeke.

Zij die ingeschreven hebben voor de VPF Toervaart reünie in Diksmuide kunnen eventueel in Brugge blijven.

 

Deelnemen aan de toertochten van Watersport Moervaart is GRATIS. De 3 overnachtingen in Brugge Coupure zijn aan VPF gunsttarief, 7€ voor het weekend. (Waarvoor dank aan de VPF).

Elektra met de automaat.

Deelnemen aan de maaltijden of activiteiten is een vrije keuze.

Om de restaurantreservering te garanderen is een bevestiging van deelname met het aantal personen noodzakelijk.

INSCHRIJVEN KAN TOT TEN LAATSTE 5 MEI. (Liefst vroeger) Een herinnering wordt u in april nog per mail doorgestuurd. Leden zonder mailadres krijgen geen extra uitnodiging.

Meer info is te bekomen bij het bestuur of op watersport.moervaart@proximus.be tel 09.369 93 72 gsm 0478 349 291

    