WATERSPORT MOERVAART MAGAZINE APRIL 2022

MOERVAART - magazine Driemaandelijks ledenblad van Watersport Moervaart vzw - Wachtebeke – Jaargang 40 – April 2022

’s-Hertogenbosch (Winterreis VPF) Afzendadres: Leeweg 4 – 9270 Laarne V.U. Beernaert Jef

P509300 Afgiftekantoor 9270, Laarne

HET BESTUUR

TELEFOON

Beernaert Jef Daens Marc De Rouck Armand Van Houteghem Charles De Witte Jurgen Cappaert Jo

Voorzitter Secretaris Penningmeester Havenmeester Werkgroep Toervaren

0474 317 559 0473 291 879 0496 342 479 0477 460 983 0496 581 374 0496 656 968

INHOUD April 2022

Blz 1 Foto Den Bosch Blz 2 Inhoud + Openen vaarseizoen Blz 3 Voorwoord Blz 5 VOOR U gelezen of gehoord

Zetel / Redactieadres: LEEWEG 4 9270 LAARNE e-mail: watersport.moervaart@proximus.be Blog: watersportmoervaartnieuws.blogspot.com Ondernemingsnr. 0424. 080. 436 RPR Gent afdeling Dendermonde

Blz 7 Déjà vu Blz 9 Doorvaart Antwerpen Blz 10 Het glas Blz 13 Gespot langs de waterkant

Watersport Moervaart vzw of de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor onjuiste, onvolledige of ontbrekende vermeldingen.

Niets uit dit Watersport Moervaart magazine mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de auteur.

WERKTEN MEE AAN DIT BLAD: Jo Cappaert Chris & Christine Van Peteghem Johan Matthys Eartha Dereuddre Jef Beernaert

Waarvoor DANK!

Blz 15 De vuilwatertank Blz 18 Twee verhalen – andere kijk Blz 21 Hoppend langs hanzesteden Blz 26 Drinkbaar drinkwater Blz 28 Hemelvaart toervaart

OPENING VAARSEIZOEN Met WATERSPORT MOERVAARTvzw

WEEKEND Za 30 april, Zo 1 en Ma 2 mei NIEUWENDORPE

Programma:

- Zaterdag 30 april om 8u30 afvaart.

- Aankomst bij steiger Koetshoeve geschat rond 14.30 uur.

- Zaterdagavond gezamenlijke maaltijd in de Koetshoeve (niet verplicht)

Menu

Voorgerecht Hoofdgerecht of Dessert

Duo van kaas- en garnaalkroket Varkenshaasje met sausjes (champignon/peper) Gegrilde zalm met bearnaisesaus.

Dit wordt vergezeld van koude groentjes en kroketjes Warm appelgebak met toefje slagroom

Prijs per persoon €35,00 (ter plaatse te betalen) - Zondagvoormiddag: groepswandeling - ‘s middags: aperitief van de club gevolgd door een BBQ bij de boot.

- Maandag terugvaart naar de thuishaven INSCHRIJVEN KAN TOT UITERLIJK 25 april (opgave vis of vlees) bij Jo Cappaert op gsm 0496 656 968 of mail cappaertjoris@gmail.com Ligplaatsen en restaurant worden voor u gereserveerd.

Deelname aan de WM Toervaarten is zoals steeds GRATIS, bbq kosten worden gedeeld onder de deelnemers

2

Aan tafel!

N

a de beperkingen van de coronacrisis, die al bij al toch zo’n 2 jaar bleven duren, wil ik graag toch eens melden dat ons bestuur tijdens die onhebbelijke periode bleef functioneren. Enkele vergaderingen werden via de pc van thuis uit gehouden, maar als het enigszins mogelijk- en van overheidswege toegelaten was, dan kwamen we samen. Tijdens de pandemie meestal bij een van de bestuursleden thuis, vanaf januari weer in het achterzaaltje van de Rembrandt. Die verdere samenwerking was echt noodzakelijk om onze vereniging op de rails te houden, want je kan toch niet alles zomaar op zijn beloop laten.

Meer info zal te horen zijn op onze algemene vergadering, zaterdag 23 april, waarvoor jullie een uitnodiging kregen en waar we hopen jullie talrijk te mogen ontvangen.

Bij deze bedank ik graag, van links- achterom naar rechts op de foto: havenmeester Charles, penningmeester/ondervoorzitter Armand, voor de werkzaamheden Jurgen, toervaarorganisator Jo en secretaris Marc, voor hun inzet en de immer aanwezige positiviteit tijdens de bestuursavonden. TOP! Iedereen heeft intussen gezien dat er één en ander veranderd is langs de Moervaart. Vooral de kap van de bomenrij valt op.

Uiteraard hebben we daar gemengde gevoelens bij. De bomen gaven ontegensprekelijk cachet en welkome schaduw tijdens hete dagen, anderzijds hielden we bij stormweer het hart vast en als je toevallig dicht bij een aalscholvernest lag kreeg je nogal veel extra poetswerk. Maar ontegensprekelijk is het veel klaarder geworden, precies of ze hebben hierboven de lichtschakelaar gevonden.

Er wordt een nieuwe rij aangeplant, zo werd ons gezegd. Geen populieren maar naar alle waarschijnlijkheid eik. Laat maar komen!

Maar je weet bij die traaggroeiers: Boomke groot – planterke dood! Tenzij je extra veel jaren op het conto hebt gekregen.

Langs het jaagpad wordt intussen gewerkt aan de gracht, laat ons hopen de laatste fase van het veel te lange traject. Dit kan nog tot aan het bouwverlof duren. We vragen daarom nog even geduld en begrip voor de vuile ongemakkelijke omstandigheden en de Wachtebeekse stofwolken.

De winter - die er eigenlijk geen was - is intussen definitief achter de rug. Er werden met spoed door Jo&C° twee voorjaarstoervaarten uitgedokterd waarvan de eerste reeds tijdens het 1 mei-weekend plaatsvindt en waarover je in dit blad meer details kan lezen. Zie blad 2 en op het achterblad. Vergeet niet in te schrijven aub.

Dit voorjaar was er opnieuw geen watersportbeurs waarop je terecht kon om de vaarvergunning te verlengen. Voor de meesten onder ons dient dit te gebeuren tegen 1 juni 2022. Dit kan alleen via de VisuRis-website geregeld worden. Indien er leden zijn die daarmee in de knoop zitten, dan mogen zij ons daarvoor contacteren: watersport.moervaart@proximus.be of via gsm.

Havenmeester Charles, of zijn vervanger, is uitgerust met een nieuwe telefoon. Wil je hem contacteren draai dan 797204.

Nee hoor, het nieuwe nummer is 0473 262440.

De recente gebeurtenissen in Oost-Europa maken ons nog maar eens duidelijk hoe goed we het hier hebben, dit ondanks de sterke prijsstijgingen van brandstof en levensmiddelen. Laat het je niet aan het hart komen en durf te leven!

Geniet vooral van het komende vaarseizoen, de vriendschap onderweg en in de thuishaven en van elkaar!

We wensen jullie, en meteen maar de hele wereld, ONEINDIGE VREDE vanaf Pasen. Een mooie deal mijn gedacht.

Uw Watersport Moervaart Team 3

LEDENBESTAND

ONBETAAMD GEDRAG

Naar gewoonte moeten we melden dat alle ligplaatsen in onze haven volzet zijn. Met regelmaat komen nieuwe aanvragen binnen maar er wordt niet met wachtlijsten gewerkt. Indien er een plekje vrij komt wordt een boot, passend in afmeting, aangenomen, dit na kennismaking met de eigenaars. Zo werken we al jaren en dat loopt prima.

We moesten constateren dat elektriciteitskast nr 3 geforceerd werd opengebroken.

Momenteel hebben we opnieuw een recordaantal leden opgetekend in onze registers. 114 leden waarvan 30 met boot in Wachtebeke.

95 van onze leden zijn via WM ingeschreven bij de VPF. Uw VPF lidkaart komt samen met het vademecum en Kanaal 77 eerstdaags in uw brievenbus terecht.

OPGELET: DE LIDKAART ZIT IN DE BRUINE ENVELOPPE! Heb je die tegen eind april niet ontvangen, neem dan met ons contact op zodat we kunnen nagaan wat er verkeerd is gelopen.

Het is belangrijk dat adresveranderingen steeds doorgegeven worden zodat de verzendlijsten kunnen aangepast worden.

Heb je een nieuw mailadres, geef dit ook door aub (enkel voor intern gebruik).

Enkele verschuivingen binnen de club: - LEIEGELUK werd verkocht en is intussen uit de haven vertrokken.

Martha zullen we allicht nog met regelmaat ontmoeten langs de vaart.

- UKKEPUKSKE met Mikko, Evelien en zoontje Seppe hebben nr 22 ingenomen.

- LOTJE met Liselotte en Filip, ons intussen welbekend, komen op nr 10 terecht.

- APERO heeft een vaste gepaste plaats gevonden. Succes in Langerbrugge.

- FREIA neemt tijdens de zomermaanden steiger nr. 1 in.

ELEKTRICITEIT De energieprijzen swingen de pan uit. Daar hadden we het in vorig clubblad al kort over.

Gelukkig hadden wij een vast contract, maar dat vervalt op 1 mei. Elk jaar opnieuw zoeken we de goedkoopste leverancier op maar momenteel is er geen goedkope leverancier te vinden. We blijven dan ook bij ENGIE die ons opnieuw een vast contract aanbood met een aangepast tarief.

We betalen voor komend jaar € 0.15 per KWh meer dan in vorig contract.

De elektriciteitsafrekening die we jullie eind april zullen toesturen zal nog aan 0,4€/KWh zijn, de clubkas zal het tekort aanvullen.

Vanaf 1 mei zullen we € 0.5 rekenen per KWh. Ook dat is allicht nog ontoereikend en zal door de clubkas opvangen worden.

Naar de toekomst toe zien we ons verplicht om na elke eindafrekening een evaluatie te maken. We houden onze leden via dit blad op de hoogte en hopen ooit de prijs terug omlaag te kunnen schroeven.

Hou evenwel uw verbruik in toom aub. Dat is de enige manier om de rekening laag te houden.

HUISVUILCONTAINER Tijdens de wegenwerken zal de rolcontainer allicht moeilijk bereikbaar zijn voor de afhaaldienst van SUEZ. Dat hebben we vorig jaar ook al ondervonden. Voorlopig mag hij nog gebruikt worden maar toch vragen we om dat zo weinig mogelijk te doen zolang de werken aan de gang zijn.

Dit is een tijdelijk probleem, we hopen op jullie begrip.

4

Dit is echt ontoelaatbaar.

Indien uw verliesstroomschakelaar om een of andere reden is afgeslagen vragen we om de havenmeester of een ander bestuurslid hierover aan te spreken en niet zelf in de kast te gaan prutsen, en al zeker niet met enig geweld.

Na uw oproep zal ten gepaste tijd de schakelaar weer opgezet worden. Indien dat door omstandigheden niet onmiddellijk kan gebeuren, gelieve een beetje geduld uit te oefenen aub.

We kennen de dader van deze allicht onbedoelde schade en zullen dit eenmalig door de vingers zien.

Bij herhaling volgt onmiddellijke uitsluiting met verwijdering uit de haven.

Een verwittigd man is er twee waard.

Intussen werd het slot gedemonteerd en hersteld.

OP REIS? Verwittig de havenmeester aub!

Wie voor langer dan enkele dagen zijn ligplaats verlaat verwittigd best Charles of zijn vervanger.

Uw plek kan dan tijdelijk door een bezoeker ingenomen worden.

Mede dank zij de inkomsten van onze bezoekers slagen we er jaar na jaar in om onze tarieven laag te houden.

DIESEL-TANKBEURT Indien je nog wat reserve op het spaarboekje hebt staan, dan geven we jullie de kans om dit te investeren in… DIESEL. Eind april wordt getankt, de prijs wordt, aan wie wenst te tanken, op voorhand meegedeeld.

Wil je ook diesel en je hebt dat nog niet opgegeven, dan doe je dat best meteen nog bij Jef of Jo.

LET OP VOOR DIESELDIEVEN. SLUIT DE TANK AF (SLOT) OF MONTEER IN DE LEIDING EEN ANTI-DIEFSTAL-VAL.

GEBUNDELDE BERICHTEN

VOOR U

GELEZEN OF GEHOORD!

STREMMINGEN Van lange duur Het vaarseizoen is nog niet begonnen en we kunnen al stremmingen en spertijden noteren waar we maar beter rekening mee houden.

DOORVAART BRUGGE: Tot en met 19 juli 2022 wordt de Steenbruggebrug niet bediend van 16u30 tot 18u30.

Momenteel staat Moerbrugge open voor een grote schilderbeurt, er is vrije doorvaart.

ANTWERPEN: De Kattendijksluis is tot en met 16 mei volledig gestremd.

TOLPOORTSLUIS: Door werkzaamheden zal de Tolpoortsluis het hele jaar gesloten blijven.

KONTROLE Wees voorbereid De FOD en SPN zouden dit voorjaar extra inzetten op ‘veiligheid aan boord’.

!!!

Volgens mij doen ze dit jaar na jaar, nu ze dit echter vooraf aankondigen zou het best kunnen dat er ijverig wordt gewerkt.

Boorddocumenten, vaarbewijzen, verzekering, brandbeveiliging, EHBO koffer en reddingsvesten: zorg dat die in orde zijn.

En wees vooral vriendelijk. Die mensen doen ook gewoon hun job.

BELGISCHE MOSSELEN Colruyt begint zeeboerderij op de Noordzee In 2022 start Colruyt Group met het kweken van Belgische mosselen in Zeeboerderij Westdiep. De eerste oogst staat gepland voor de zomer van 2023.

Bij de kweek van mosselen in open zee halen de schelpdieren hun voedingsstoffen uit het zeewater en wordt er dus niets aan het ecosysteem toegevoegd. Bovendien kan een zeeboerderij dienen als schuilpaats voor vissen en ander zeeleven, wat de biodiversiteit in de Belgische Noordzee bevordert. De kweek gebeurt met de ‘hangcultuur’-technologie, waarbij een touw onder water aan boeien en sterke ankers wordt bevestigd.

Hieronder hangen mosseltouwen waar het mosselzaad zich aan vasthecht en doorgroeit tot zachte en smaakvolle mosselen. (zie schets) Zeeboerderij Westdiep ligt op een afstand van 5 kilometer voor de kust van Nieuwpoort en Koksijde. In de opstartfase wordt slechts een oppervlakte van 1 km² in gebruik genomen. De kweekzone zal stap voor stap worden uitgebreid (waarschijnlijk afhankelijk van hoeveel we er eten).

Om de veiligheid van alle zeevarenden te garanderen, wordt de zeeboerderij duidelijk afgebakend met kardinaal boeien en speciale markeringsboeien. Deze bebakening wordt ook aangeduid op digitale zeekaarten en zal te raadplegen zijn via het bericht aan zeevarenden van het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK).

Het is een weetje, want maar weinigen uit onze omgeving varen die richting uit.

Maar velen zullen volgend jaar ongetwijfeld de lekkernij degusteren!

5

EMISSIELOOS VAREN Moeten we ons zorgen maken?

DE TOEKOMST STAAT IN DE STERREN GESCHREVEN! Het is, na de blabla-klimaattop in Glasgow (dat was nog voor het Russische folietje) duidelijk dat de fossiele brandstoffen hun zwanenzang begonnen zijn.

Heel velen onder ons varen met overjaarse dieseltjes. Die durven al eens een kuchje doen, moeilijk te maskeren.

We mogen er ons vroeg of laat aan verwachten dat we op sommige plaatsen niet meer welkom zijn. Dan denken we in eerste instantie vooral aan de centrums van onze historische steden. De vaarroutes die alleen toegankelijk zijn voor propere boten zijn ongetwijfeld al in de maak. In Nederland is dat bv. al het geval op de binnenwateren van Amsterdam.

Er lopen reeds onderzoeken om de beroepsvaart emissieloos te laten varen, wees er maar zeker van dat wij volgen, of misschien wel eerst aan de beurt komen, en dat zal geen 20 jaar op zich laten wachten.

Betekent dit dat we de elektrische toer op gaan?

Als je elektrisch vaart kun je misschien wel meer genieten van de omgeving. Er is geen motorgeluid en je hebt geen verbrandingswalmen. En zowel het milieu als Zweedse Greta, tja, die zullen content zijn. Maar het is een flinke uitdaging om dat klaar te krijgen, en je zal na enkele uren al aan de kant moeten – of een hulplijn moeten opbellen.

- Met de beschikbare accu’s kan je max. enkele uren (traag) varen, daarna moet je een infuus leggen aan een laadpaal.

- Die infrastructuur (laadpalen) is nog nergens aanwezig.

Een gemiddelde Vlaamse jachthaven (vereniging) kan allicht die hoge kost ook niet aan.

- Het ombouwen van diesel (of benzine) naar elektrisch is zonder meer duur en ingrijpend.

Voor heel veel jachtjes en eigenaars duidelijk een stap te ver.

Als tegenhanger van het elektrisch varen zijn er diverse alternatieven mogelijk die een kans verdienen en wel degelijk een oplossing kunnen betekenen voor de pleziervaart.

Blauwe diesel: Blauwe diesel wordt gemaakt uit resten van plantaardige oliën (letterlijk uit bv. oud frietvet). Het is dus een plantaardig product en geen fossiele brandstof. Het is niet hetzelfde als biodiesel, maar daar gaan we nu niet verder op in. Blauwe diesel is emissiearm. Ten opzichte van gewone diesel is er 30 tot 70 procent minder CO2-uitstoot. Bij pure blauwe diesel kan de CO2- uitstootreductie tot 90 procent oplopen. De producenten beweren dat alle dieselmotoren probleemloos kunnen draaien op de blauwe diesel. We weten wel beter, ze moeten ook BLIJVEN draaien. Maar misschien kan daar nog aan gesleuteld worden.

Let wel: blauwe diesel geeft extra condensvorming in je tank, het gevaar op sludge en algengroei is niet ondenkbaar. Vooral bij grote tanks en lange stilstand een probleem.

GTL (Gas To Liquid): GTL is een vloeibare brandstof gedistilleerd uit aardgas, dus het blijft fossiel (zie het artikel in ons clubblad januari 2018). Het verbrandt schoner dan diesel én produceert minder uitstoot. Het kan probleemloos gebruikt worden in zowat alle dieselmotoren. Het is nog iets duurder dan de gangbare diesel en, belangrijk, in België nog steeds niet te vinden aan de pomp.

Waterstof: De brandstof van de toekomst, geen twijfel mogelijk. Voor de watersport is waterstof helaas nog niet toepasbaar. Technisch kan waterstof zowel diesel-, benzine- als elektrische motoren aandrijven, uiteraard mits de nodige aanpassingen in de installatie. Maar de opslag en distributie is nogal … explosief. En waterstof winnen uit elektrolyse kost ook energie. Tenzij de water-brandstofcel van Stanley Meyer toch echt zou werken, want water hebben we genoeg rondom ons.

Het is zaak dat onze overheden, de waterwegbeheerders en de steden van in den beginne meedenken op alle mogelijke pistes om de watersport een kans te geven op overleven.

Wij denken ook mee, maar zullen we gehoord worden?

6

Déjà Vu Tekst: Jef Beernaert

Een waargebeurd verhaal

WIE VAART… MAAKT KRASSEN! Varen is avonturen beleven. Er loopt al eens iets zoals het niet hoort te lopen. Niets om verlegen over te doen, in tegendeel! Dit clubblad is de uitgelezen plaats om uw verhaal met anderen te delen. We zijn steeds op zoek naar nieuwe verhalen en richten de oproep aan alle pleziervaarders om ons een verhaal te brengen. Schrijf je zelf niet graag, we willen het voor u doen.

Stuur ons een mailtje: watersport.moervaart@proximus.be.

Juli 2008 DEEL1

D

e zomervakantie is gestart. We reizen naar ons geliefde Frankrijk, meer bepaald richting de Somme.

Die was in het begin van de 21ste eeuw enkele jaren op slot wegens overstromingsschade maar is nu weer bevaarbaar. Om binnendoor op de Somme te komen is er maar 1 mogelijkheid meer, je moet over het Canal du Nord tot ongeveer halfweg, juist voor Pérronne, waar je SB uit op de Somme komt. Het Cnl du Nord, daar is helemaal niets mis mee, in tegendeel, we vinden de heuvelachtige streek met de veranderende panorama’s en de onmetelijke graanvelden wel mooi, en met een beetje geluk schiet het goed op.

Maar niet vandaag. We schutten in de sluizen samen met een Vlaamse binnenman en een eerder klein verfomfaaid jachtje, de Bella B. Een uitgerafelde Union Jack hangt troosteloos aan de geoxideerde vlaggenstok. Het jachtje vaart enkele tientallen meter voor ons uit en benut kwistig zigzaggend de volledige breedte van het kanaal. Is de schipper zat, of bang dat we hem voorbij zouden lopen? Dat doen we niet, we zijn goed opgevoed! Het heeft trouwens ook geen zin want in de volgende sluis moeten we er sowieso toch weer samen in.

Een ritueel herhaalt zich bij elke sluis. Het tot de nok geladen binnenschip kruipt tergend traag tot helemaal voorin, de Bella B zwalpt er achteraan en wij meren af op de achterste sluisbolder.

Sluis op Cnl du Nord

Dit verhaal kwam geheel onverwacht, er zijn geen krassen mee gemoeid, althans, niet bij ons!. We bevonden ons gewoon op het juiste tijdstip op de juiste plaats. En jaren later kreeg het verhaal nog een koddig staartje.

Tot we plots een discussie opmerken tussen de Britse jachtschipper en het binnenschip. Al gauw wordt er vanaf de binnenman een enkel lijntje geworpen, de geladen spits neemt het polyester bootje op sleeptouw. Wij weten niet echt waar het probleem hem zit.

In de volgende sluis krijgen we spektakel.

De Bella B hangt aan een te kort lijntje en wordt door het fel woelende schroefwater heen en weer geslingerd, van bakboord- naar stuurboordmuur en weer terug. De vrouw op het binnenschip doet nochtans haar uiterste best, ze sleurt uit volle kracht maar tevergeefs aan het lijntje om dat bootje van de muren weg te houden. Het is niet om aan te zien.

Eens afgemeerd ga ik poolshoogte nemen. Blijkt de Engelsman zijn roerwerk het niet meer te doen. Allicht de zigzagreden. Ik stel voor om de sleep over te nemen. De schipperse is er niet rouwig om, in tegendeel. De Cnl du Nord sluizen zijn 5.9 m breed. Als ik de Bella B opzij neem passen we er misschien in als voeten in een paar nieuwe schoenen, maar zonder schoenlepel lukt dat nooit, en dan komt er nog het ruim 4 km lange souterrain de Ruyaulcourt. Neen, niet doen. We nemen hem op sleeptouw met 2 gekruiste lijnen en doen het in de sluizen zachtjes aan zodat hij niet in onze kont loopt.

De Bella B schipper, gekleed in een smetloos wit t-shirt met buikgrote smiley, blijkt moederziel alleen onderweg. De man heeft er zo op het eerste zicht al vele lentes, zomers maar vooral herfsten en winters op zitten en is, net als zijn bootje, maar in tegenstelling met het t-shirt, door het leven getekend. Hij stak blijkbaar nog maar pas eergisteren het kanaal over en vaart nu van Calais naar Zuid Frankrijk. Hij zoekt het goede weer op om te overwinteren. Jawel, hij leeft continue op het toch wel krappe bootje.

Terwijl we even moeten wachten voor een volgende sluis en Eartha de wacht houdt, waag ik mij, gewapend met mijn rode eerste hulp gereedschapskoffertje, uitpuilend van het gereedschap dat je net niet nodig hebt, aan boord van de buurman om eens te kijken waar het probleem zou kunnen zitten.

7

Bij het openschroeven van het deel waar de roerbevestiging zit sta ik versteld van de staat waarin het scheepje zich bevindt. In de machinekamer staat minstens een voet water, daarop drijft een laagje olie. Op het aanrecht staan borden, pannen en glazen gestapeld, uiteraard ‘een beetje aangekoekt’. Ongelofelijk dat hij zich hiermee op de drukke oversteek van Ramsgate naar Calais heeft gewaagd. De man is zich allicht niet bewust van het waagstuk, of hij heeft al voor hetere vuren gestaan. Ik kies optie twee!

Al heel vlug zie ik waar het probleem zit. Een verbindingspen tussen roeras en de aluminium hefboom waar de stuurkabel op is bevestigd zit afgebroken, de boring is volledig ovaal uitgesleten, de hefboom waggelt in zijn asgat. Ik zou dit heel vlug voorlopig kunnen herstellen door een bout door het bestaande gat te kloppen en er een moer op te monteren, maar dat doe ik niet. Ik wil niet op mijn geweten hebben dat hij met die noodherstelling opnieuw de oversteek waagt. Om het goed te doen dient het ovaal uitgesleten asgat uitgeboord en verbust te worden en moet er een gehard stalen pasbout in het dwarsgat met daarop een geborgde moer. Ik leg dit in mijn harig Engels, bijgestaan door handen en voeten, uit aan de man. ‘No problem’ zegt hij, ‘I will ask my son to do it’. Kan his son misschien meteen ook ‘the dishes’ onder handen nemen!

We spreken af om hem af te slepen tot het haventje achter de camping in Péronne. Daar heeft hij alles wat nodig is om te overleven, er zijn douches of indien gewenst zelfs een zwembad. ‘His son’ kan er elektriciteit krijgen om te boren en slijpen naar hartenlust.

Met in onze rugzak een goede daad rijker varen wij de Somme af tot St Valéry. Dat is genieten. Een goeie twee weken later keren we terug. Benieuwd als we zijn kunnen we niet nalaten om eens in het haventje te kijken hoe de zaken staan. Niet helemaal verwonderd zien we het bootje met de uitgerafelde Union Jack nog net zo afgemeerd liggen zoals wij het er hebben achtergelaten, de schipper is in velden noch wegen te bespeuren. Ik vraag mij af of ze hem misschien geannexeerd hebben als Britse attractie in het plaatselijke 1418 oorlogsmuseum. Enfin, het zijn natuurlijk onze zaken niet, we zullen er allicht nooit meer iets van horen of zien.

Augustus 2011 DEEL 2

W

e zijn op de terugweg van een prachtige zomervakantie. We trokken voor het eerst dwars door Champagne en Bourgogne tot aan de Saone en zijn via het Canal latéral à la Loire en Briare in de bloemenstad Montargis aangekomen. Gisteren hadden we onbedoeld nog een passagier aan boord, een pelgrim op terugtocht van Compostella die vroeg om een stukje, gewoon even tussen twee sluizen in, mee te mogen varen.

8

Eens hij aan boord was nestelde hij zich in een ligstoel en liet het zich welbehagen. We raakten hem niet zomaar kwijt. Hij durfde het zelfs aan om geld te vragen maar dat vonden we toch een brug te ver gaan. Ten slotte hebben we hem in de late namiddag in het stadscentrum afgezet, vlakbij het pension waar pelgrims kunnen overnachten. Achteraf gezien moesten we de schooier gewoon van boord gezet hebben, maar zo onbeschoft wilden we niet zijn. Bang dat die kerel hier straks aan de kant staat om opnieuw van een gratis lift met spijs en drank te kunnen genieten maken we ons al redelijk vroeg op om te vertrekken. Gelijktijdig bij het losgooien van onze landvasten komt een nog vroegere vogel voorbijgevaren, juist gepast om samen de volgende reeks sluizen te nemen. We zwaaien even goedemorgen als hij ons passeert en mijn vrouw merkt op dat het bootje Bella B noemt. Het zal toch niet waar zijn zeker?

Bij de eerstvolgende sluis weten we het zeker, de grijsaard naast het bootje is ontegensprekelijk de getaande Engelse schipper. We spreken hem aan en na enkele seconden valt zijn pond en herkent hij ons.

O jawel, hij vertoefde twee winters op het Canal du Midi en is nu op weg naar huis. Zijn bootje werd, naar eigen zeggen, perfect hersteld en problemen? No! No! Nooit meer iets voorgehad!

Enfin, we varen de sluis uit, net als lang geleden, de Bella B voorop, wij er achteraan. Amper een km verder zien we plots het bootje recht de kant op varen. De oude man springt, kwikker dan we voor mogelijk hielden, in de graskant, een lijntje in de hand.

We beleven een Déjà Vu. De TiKoyo gaat in de remmen ,‘what’s the problem?’

‘No problem’ hakkelt hij. Terwijl wij het bootje langszij nemen springt hij gezwind weer aan boord en wringt zich tussen de opgestapelde vaat door en opent het deksel dat ik ruim 3 jaar geleden openschroefde maar die allicht nooit opnieuw werd vastgemaakt. Hij grabbelt met zijn hand in het water dat ongeveer een voet hoog in de bilge staat en waarop een laagje olie drijft. Hij vist er een vettige bout uit op. Grijnzend en met geoefende hand foefelt hij de bout terug in het ovaal uitgesleten gat van hefboom en roeras.

Huh, een moer is niet eens nodig!

It’s finished!

Onverwijld gaat de tocht verder, er wordt geen woord meer aan vuilgemaakt. In Nemours meren we allebei af. De zonderlinge eenzaat verdwijnt benedendeks, we zien hem niet meer weer. De dag daarop zetten we, na een wandeling door het stadje, onze tocht verder, de Bella B blijft achter.

Of schipper en vaartuig ooit opnieuw de Britse wateren bereikt hebben zullen we allicht nooit te weten komen. In elk geval, tot vandaag hebben we hem niet meer gespot.

O

ngelooflijk MAAR

Bron: Eartha Dereuddre

WAAR!

HAVEN ANTWERPEN LEGT ZWARE BEPERKINGEN OP AAN PLEZIERVAART FEIT: Vanaf 14 maart 2022 mogen pleziervaartuigen enkel nog door de Antwerpse haven varen indien ze: - over een vaarbewijs beschikken (ook als ze kleiner zijn dan 15m) - EN uitgerust zijn met AIS. EERSTE REACTIE: DAT KAN TOCH NIET, DIT IS NIET VOLGENS DE VERNIEUWDE BELGISCHE WETGEVING! Eartha pluisde reeds een en ander voor ons uit en had contact met zowel het havenbedrijf en de FOD Mobiliteit.

De haven van Antwerpen is opgedeeld in een deel Stadshaven en een deel Havenbedrijf Antwerpen nv die onafhankelijk zijn van elkaar en elk een eigen regelgeving hebben. Daarnaast is er, om het simpel te maken, nog de Kattendijksluis die onder de bevoegdheid van De Vlaamse Waterweg valt.

De Stadshaven: De wateren, kaaien en de aanhorigheden, beheerd door of onder toezicht van het Stadsbestuur van Antwerpen.

Praktisch gezien zijn dat de jachthaven op Linkeroever, het Kattendijkdok, Londenbrug, jachthaven Willemsdok, Bonapartedok, De Siberiabrug en de dokken (vb. Kempisch Dok) die richting Albertkanaal liggen en waar de jachthavens gevestigd zijn.

Havenbedrijf Antwerpen nv: Beheert de commerciële haven vanaf de Royerssluis naar Nederland toe en alle dokken en sluizen op linker- en rechteroever.

DE DOORVAART VAN ANTWERPEN Vanaf de Schelde kan u via de Kattendijksluis in het Kattendijkdok komen. Op voorwaarde dat die er niet uit ligt, wat heel vaak het geval is. De sluis kan enkel gebruikt worden bij gepaste waterstand, niet te hoog en niet te laag. Vanuit het Kattendijkdok kan je via de Londenbrug naar jachthaven Willemdok of via de Siberiabrug richting het Albertkanaal. De Siberiabrug heeft, uiteraard, ook dagelijks HEEL VEEL sperperiodes! Of wat dacht je???

De Royerssluis wordt vervangen door een nieuwe en zal nog HEEL VEEL jaren niet kunnen gebruikt worden.

Pleziervaartuigen dienen altijd rechtstreeks naar het Willemdok of richting het Albertkanaal te varen. Eens sightseeing in de dokken of in de haven is verboden.

Vanuit Antwerpen naar Nederland varen (of omgekeerd) via het Schelde-Rijnkanaal.

Er werd flink gesleuteld aan de havenpolitieverordening. Dit werd blijkbaar door het Havenbedrijf nv en de Vlaamse regering goedgekeurd.

Voor de pleziervaart geldt het volgende : - Verboden de grote havensluizen (vb. Boudewijn- of Van Cauwelaertsluis) te gebruiken.

- Verboden aan te meren aan kaaien in het havengebied.

- Verplicht uit te luisteren op de marifoon. Meldings- en afmeldingsplicht op VHF 02. (VHF volgens borden op de wal).

- Verplicht in het bezit te zijn van een vaarbrevet, ongeacht de afmetingen van het jacht.

- Elk vaartuig dient gebruik te maken van een correct werkende AIS-installatie.

- Pleziervaart is uitsluitend toegelaten in doorvaart via de kortste weg van het Schelde-Rijnkanaal (vanuit NL) naar Stadshaven Willemdok of in doorvaart naar het Albertkanaal en omgekeerd.

Enkele punten zijn te zot voor woorden gezien AIS voor de pleziervaart in de huidige wetgeving niet verplicht is, alsook het stuurbrevet niet verplicht is voor traaglopende vaartuigen korter dan 15 m.

Het Havenbedrijf stelt dus hogere eisen dan de nog maar pas vernieuwde Belgische wetgeving. BELACHELIJK! Er werd door Antwerpen niet gecommuniceerd en al evenmin rond de tafel in debat gegaan. Er wordt met oogkleppenpolitiek gewerkt. Jachtjes worden gewoonweg zoveel als mogelijk geweerd uit de haven. Dat er zo goed als geen alternatieven zijn… niet het probleem van Antwerpen!

maai!

Van zodra er meer nieuws komt over dit gegeven brengen wij jullie uiteraard op de hoogte.

9

BOORDINSTRUMENTEN

HET GLAS Idee: Johan Matthys

Tekst: Jef Beernaert

E

en boot zonder verrekijker?

Het is als een café zonder bier!

Bijna ondenkbaar.

Hoe kan je anders de naam van een tegemoetkomend schip ontcijferen? Handig om bij het naderen van een ophaalbrug of sluis de stand van zaken eens te bekijken. Er drijft iets aan het wateroppervlak, is het een dier? een zwemmer? of gewoon een stuk hout.

Soms verdient de passage langs het jaagpad je aandacht of zoek je de volgende ton in de vaargeul.

Met een verrekijker kan je het allemaal van wat dichter bij bekijken.

Maar welke verrekijker is geschikt om mee te nemen tijdens je vaartocht? Waar moet je op letten als je een nieuw exemplaar wil kopen? Verrekijkers zijn er in alle soorten en maten. Niet alleen verschillen ze in prijs, van €50 tot zomaar €2500, maar ook in gewicht, gevoeligheid, stabiliteit, schokvastheid, noem maar op...

Bedenk voor je koopt waarvoor je de verrekijker wilt gebruiken.

We trachten in dit artikel een klein beetje klaarheid te scheppen in de verschillen. Maar we beginnen met een korte historie van het glas, want zo werd het hebbeding oorspronkelijk genoemd.

Korte historie De eerste kijker, die naam waardig, wordt toegeschreven aan een lenzenslijper uit Middelburg die in 1608 octrooi aanvroeg voor ‘een instrument om verre te sien’, maar dit werd hem niet toegekend omdat er gelijktijdig meerdere aanvragen liepen. Duidelijk dat de tijd rijp was om van loep en bril een stapje verder te gaan in de wereld van de optiek. Zijn instrument was eenvoudig en vergrootte naar verluid 3X. Het militaire belang van de kijker werd niet onderschat, maar de vernieuwing kwam al gauw uit onverwachte hoek. Reeds een jaar na de openbaring kwam de Italiaanse geleerde Galileo met een verbeterde versie op de proppen. Ondanks het feit van de toenmalig inferieure glaskwaliteit en de onvolmaakte slijptechniek had zijn telescoop reeds een 20X vergroting met een zichtbreedte van 15° waarmee hij verbazingwekkende ontdekkingen deed in het onbekende heelal.

Die eerste kijkers waren allemaal monokijkers, met één enkel oculair en objectief. Er werden tests gedaan met twee telescopen naast elkaar in een doos, maar die vielen groot en zwaar uit en bleken onhandelbaar .

De handige dubbelkijkers (binoculair) lieten nog heel lang op zich wachten.

10

De grote doorbraak kwam er in 1854 toen de Italiaan Ignaz Porro de eerste monoculaire prisma telescoop ontwikkelde.

Door gebruik te maken van inwendige spiegels werd het instrument veel compacter. De eerste kijker van het porro prisma type was een feit. Vandaag worden ze nog steeds het type “Porro-verrekijker” genoemd. Straks volgt iets meer uitleg.

Door de compactheid was het mogelijk om verrekijkers met 2 lenzen (binoculair) te ontwikkelen. In de tweede helft van de 19de eeuw was de Fransman JP Lemeire een der eersten om ze op de markt te brengen. Hij produceerde ze in grote getale, veel zogenaamde veldkijkers waren bestemd voor de export. De twee partijen in de Amerikaanse burgeroorlog smeekte om kijkers. Hij specialiseerde zich ook in luxueus uitgevoerde binoculaire operakijkers.

Een enorm grote kwalitatieve stap werd genomen door Carl Zeiss en zijn collega’s rond 1875. Ze ontwikkelden een superieure glassoort, het kroonglas, en hadden de kennis en machines om het quasi perfect te slijpen. Hun kijkers, gebaseerd op het Porro-principe, waren veruit de beste op de markt en veroverden de wereld.

Tot vandaag is het bedrijf gespecialiseerd en vermaard in optische instrumenten.

Zowel in WOI als WOII waren de Duitse kijkers een gegeerde verovering.

De foto bovenaan dit blad is een anno 1943 “Carl Zeiss 7x50 U-boot Fernglas”, een top verrekijker, speciaal ontwikkeld voor de Duitse Kriegsmarine U-boot devisie.

Deze verrekijkers worden optisch gezien beschouwd als de beste ooit geproduceerd door Zeiss. Zelfs in het donker is deze kijker zeer sterk. En eenvoudig stabiel te houden op zee.

Hij heeft een ingebouwde automatische scherpstelling.

Zou goed zijn voor op onze bootjes!

Verrekijkers blijven ook heden ten dage evolueren.

Allerhande coatings van de lenzen maken ze geschikt voor specifieke toepassingen. In de laatste decennia zijn ze fel doorontwikkeld. Niet alleen het uiterlijk, maar ook de functionaliteiten zijn veranderd. Je kunt nu zelfs met verrekijkers inzoomen, positie bepalen, bij nacht kijken…

Er is evenwel veel kaf onder het koren.

In enkele stappen en met wat technische uitleg trachten we een beeld mee te geven waarop kan gelet worden bij aankoop van een geschikte verrekijker voor op het water.

Werking van een verrekijker Technisch gezien zijn er 3 types. De eerder vernoemde porro kijkers, de dakkant kijkers en verrekijkers met één oculair, de monokijkers, maar die laatste laten we nu even achterwege.

Het grote verschil zit hem in de vorm en plaatsing van de inwendige spiegels, het zogenaamde prisma.

Bij het porro prisma is er een verspringing van de inkomende lichtstralen (het objectief) naar de lens waar je oog tegen ligt (het oculair).

Bij het dakkantprisma zijn de spiegels zo geplaatst dat oculair en objectief in één lijn liggen.

De vergrotingsfactor Op de verrekijker of in de productbeschrijving zie je een aantal getallen staan. We nemen als voorbeeld 7x50 (ideaal voor op een boot).

Wat betekent dit?

Het eerste getal geeft de vergrotingsfactor aan, dus hoeveel keer de verrekijker het beeld dichterbij haalt. Bij het getal 7 haalt de verrekijker het beeld 7 keer dichterbij ten opzichte van het beeld dat je met het blote oog ziet. Als je een verrekijker met een vergrotingsfactor van 7 gebruikt en er is een schip op 100 meter bij je vandaan, dan lijkt het door de verrekijker alsof dat schip op 14 meter voor je neus ligt. Dat is even verschieten! Maar dan kan je tenminste de naam lezen.

Er zijn verrekijkers die een vergroting van 12 keer of zelfs meer hebben, maar kies op een boot een model dat maximaal 7 tot 10 keer vergroot. Een model dat méér vergroot heeft als nadeel dat door je eigen onvermijdelijke bewegingen en de bewegingen van de boot op het water, je een onstabiel beeld krijgt. Niet alleen het beeld wordt vergroot, maar ook de kleine bewegingen worden als door een hefboom uitvergroot.

Duurdere verrekijkers beschikken soms over beeldstabilisatie (Image Stabilizing). Verrekijkers met Image Stabilizer gaan de bewegingen van een schommelende boot tegen, maar ook trillingen van handen of de langzame bewegingen van je ademhaling. Deze techniek zorgt ervoor dat trillingen in je beeld gecorrigeerd worden. Hierbij merken we graag op dat je bij een kijker met stabilisatie de vergrotingsfactor hoger mag kiezen, van 10X tot zelfs 14X. Het nadeel van een elektronische beeldstabilisatie is dat over het algemeen batterijen nodig zijn, (en de merkelijk hogere aankoopprijs).

De objectiefdiameter Het voordeel van een verrekijker met dakkantprisma is zijn compactheid. Een ander voordeel van dit type is dat je scherpstelt door de objectieven in plaats van het oculair te verplaatsen. Op deze manier komt er geen lucht in de kijker.

Dit maakt hem minder gevoelig voor stof, water en bewasemen.

Bij een verrekijker met porroprisma staan het objectief en het oculair dus niet recht op elkaar. De beelden worden getransporteerd via een N-vormige knik. Hierdoor is de behuizing van dit type verrekijker breder. Een voordeel van het porroprisma is dat het 2 spiegels minder heeft, daardoor is er minder zichtverlies en meer diepteperceptie. Het nadeel van het porroprisma is dat je vaak scherpstelt door het oculair te verplaatsen. Hierdoor is hij moeilijker waterdicht te maken. Duurdere modellen hebben een gasvulling. De lichte overdruk zorgt er voor dat vocht en stof niet binnen kunnen en er geen dampaanslag kan ontstaan.

Het tweede getal (bij bijvoorbeeld 7x50) staat voor de objectiefdiameter in millimeter (= diameter grote lens). Hoe groter het objectief, hoe meer licht er door de lens valt. Een verrekijker van 7x50 laat dus meer licht door dan een model van 7x30. In een donkere omgeving, de avondschemering of slecht weer, heb je bij een grotere diameter een beter beeld dan bij een kleinere diameter. Voordeel van verrekijkers met een kleinere diameter is dat deze inderdaad kleiner zijn en minder wegen, op een boot niet zo belangrijk, maar wel voor wandelaars.

Niet alleen de objectiefdiameter en de vergrotingsfactor van de verrekijker bepalen de beeldkwaliteit. Ook de glaskeuze en coatings dragen daaraan bij. Een coating is een flinterdun laagje magnesiumfluoride op de lens die ervoor zorgt dat geen inwendige reflectie optreedt, waardoor het beeld en de kleurweergave verbeteren.

11

Er zijn waterafstotende coatings die wasemaanslag tegengaan. Er zijn zelfs verrekijkers met een stikstofvulling, waterdicht, zodat de lens niet kan beslaan als het vochtig is.

Maar laat u niet vangen door het opschrift ‘coating’, er is enorm veel verschil.

-"coated" er is minimaal één enkele laag magnesium fluoride op één enkele lens aangebracht.

-"fully coated" er is minimaal één enkele laag coating op alle lenzen aangebracht.

-"multi-coated" er is minimaal één lens die meerdere lagen coating heeft.

-"fully multi-coated" alle lenzen hebben meerdere lagen coating, soms wel meer dan 20 lagen bij de top verrekijkers.

Het gezichtsveld Dan is er nog de FOV (Field of View).

Dit wordt zowel als hoek als in afstand opgegeven. Dit getal staat voor het gezichtsveld en geeft de breedte van het beeld op een afstand van 1000m aan. Het voorbeeld hiernaast betreft mijn eigen bijna 60 jaar oude Engelse kijker die het nog uitstekend doet. Gezichtveld 372 feet op 1000 yards of 114.3m op 914.4m. Hoe groter de hoek, hoe breder het gezichtsveld van je verrekijker. Een breed gezichtsveld is vooral handig bij het bekijken van bewegende objecten.

372 ft (124m)

1000 yds (of op 1000m) 7.1°

De oogafstand De oogafstand (eye relief) is de afstand tussen het oculair (de lens van de verrekijker waar je doorheen kijkt) en je oog. Als je een bril draagt, is het raadzaam om een verrekijker te kiezen met een instelbare oogafstand. Door je bril is de afstand tussen het oculair en je oog groter dan zonder bril. Ga als je een bril draagt uit van een minimale oogafstand van 15 mm.

Maar misschien kan je, indien mogelijk, zonder bril kijken. Het oculair kan je afregelen volgens je zicht.

Deze waarde staat niet op de verrekijker gegraveerd maar zal, bij degelijke kijkers, in de handleiding staan.

De uittredepupil De uittredepupil is de diameter van de lichtstraal die uiteindelijk het oog bereikt. Normaal gesproken kan de pupil van het menselijk oog variëren van 2 tot 7 mm. Hoe donkerder het is, hoe groter je pupil wordt.

12

De uittredepupil van een kijker wordt berekend door de diameter van de objectief-lens te delen door de vergrotingsfactor. Bij een 8x42 kijker is dit 42/8=5,3mm.

Neem de verrekijker uit ons voorbeeld 7x50, dan is de uittredepupil 50/7=7,14mm. Dat is perfect!

Een uittredepupil van 2-3 is prima voor gebruik overdag omdat je eigen pupil dan ook klein is. Bij slechtere weersomstandigheden en meestal ook als je een bepaalde leeftijd hebt bereikt heeft u een kijker nodig met een uittrede van 5-7mm, een waarde hoger dan 7 brengt geen extra voordeel omdat uw eigen oogpupil nooit groter wordt dan 7mm.

Niet onbelangrijk: de uitvoering Let bij de aankoop van een verrekijker niet alleen op de technische gegevens, maar ook op de uitvoering van de verrekijker. Als watersporter is het handig om een waterdichte verrekijker te kiezen, liefst een model die al eens tegen een stootje kan, misschien kies je voor een rubberen omhulsel zodat je hem zomaar overal kan neerleggen zonder kans op beschadiging van de kijker of de lak van je boot.

Verder moet de verrekijker prettig in de hand liggen en makkelijk te bedienen zijn. Let er vooral op of je het beeld eenvoudig kunt scherpstellen.

Welke verrekijker goed in je hand ligt is erg persoonlijk. Het voordeel van een verrekijker in een winkel kopen in plaats van op internet is dat je meerdere modellen kunt vasthouden. Maar pas op, de omstandigheden in de winkel, of op een beursstand, is niet die van op je boot. Ga eens naar buiten om in het daglicht te kijken en probeer meerdere verrekijkers uit. Kijk nooit rechtstreeks naar de zon!

Wat te kiezen?

Als verrekijker voor aan boord wil je een goede kijker voor intensief gebruik, betaalbaar, zonder veel tierlantijntjes, grijpklaar met een uitstekend beeld!

- Tussen de lijntjes zal je allicht gelezen hebben dat op een boot een vergrotingsfactor 7X50 een uitstekende keuze is.

- Verder lijkt het zeer handig om een model te kiezen met autofocus. Dat betekent dat hij automatisch scherpstelt op alle afstanden (vanaf 20m) zonder bij te stellen.

- Kies een waterproof model, eventueel met drijfvermogen.

Het is niet de bedoeling dat je hem regelmatig laat zwemmen, maar het kan al eens tegenslaan.

Vooral aan een buitenstuurstand en bij mottig weer kan een kijker last hebben van inwendige dampaanslag, wat heel vervelend is. Een waterdicht model heeft dat niet.

- Met een robuuste behuizing en rubber omhulsel kan hij tegen een stoot en ben je voor vele jaren goed.

- Kies een kijker die niet te veel weegt, welke goed in uw hand ligt en met een degelijke draagriem, deftig vastgemaakt aan de kijker, dat durft al eens misgaan.

Prima kijkers, geschikt voor op het water zijn te koop vanaf €120 (bv TALAMEX Porro 7x50, waterdicht, met kompas).

Succes op uw zoektocht.

Langs de waterkant Tekst en foto’s : Chris en Christine Van Peteghem

w

at gooien mensen zoal niet in onze geliefde waterwegen. Van petflessen, (lege) blikjes en zelfs tot andermans fietsen toe “geleend” voor een nachtje stappen, en… misschien al eens ongewild een losgekomen dekzeil of… een stel huissleutels?

Maar ook de dieren die aan de waterkant leven kunnen er een potje van maken. Zo hebben we op een zomertrip langs de Moervaart vorig jaar bladeren en stammen van mais in het water zien drijven. Je zou denken dat dit het werk is van de wind, een onstuimige landbouwer of van hangjongeren, maar toch was dit niet het geval. We trokken verder en vonden de daders. Ed en Willem waren aan de slag. Ben je ze vergeten?

Ed en Willem Bever? Uit de Fabeltjeskrant?

Jawel, de bevers zijn aan de Moervaart, na 175 jaar, terug van weggeweest. En nu zal je allicht denken, beter een bever dan een wolf, en dat is ook wel zo. Maar vergis je niet, die beestjes kunnen heel wat schade berokkenen aan fauna en flora.

De bever is blijkbaar het grootste knaagdier binnen Europa.

Het zijn uitgesproken vegetariërs, ze eten vooral wortels van riet, maar ook gras en gewassen zoals maïs, biet en fruit staan op het menu. Op de onderstaande foto, in ’t geniep genomen bij valavond van op relatief grote afstand en daardoor niet helemaal duidelijk, zitten Ed en Willem te genieten van een lekker maiskolfje. Ze hebben ons duidelijk in de mot maar zien ons blijkbaar niet onmiddellijk als een bedreiging en knagen rustig verder.

Bevers knagen aan bomen maar ze zijn nog niet zo gek, ze hebben een voorkeur voor zachte houtsoorten zoals wilg en populier. Stammen met een diameter tot wel 60 cm knagen ze met gemak door. Zie op de foto die Marc ‘Balou’ nam aan de Zuidlede, welke hap reeds uit die boom werd geknaagd. Ze gebruiken de bast, twijgjes en bladeren als voedsel, het hout zelf wordt niet gegeten. Dus wat je niet lust laat je liggen met als gevolg dat de afvalstroom in onze waterlopen een aanvulling krijgt.

De grotere takken worden gebruikt om burchten en dammen mee te bouwen. De burcht is hun nest, een veilig onderkomen met een ingang onder water, maar ze wonen boven de waterlijn. De dammen gebruiken ze om dat waterpeil op niveau te houden.

13

De bever lijkt in eerste opzicht op een rat maar is veel groter.

Zonder staart, van kop tot kont, meten ze van 75 tot 90 cm en kunnen ze tot 40 kg wegen. Ze hebben een brede, geschubde, platte staart die ook gemakkelijk 35cm lang kan zijn en vrij korte pootjes. De achterpootjes hebben zwemvliezen tussen de tenen.

Met hun stel sterke oranje tanden die altijd doorgroeien kunnen ze moeiteloos bomen vellen. De vacht is roestbruin tot zwart. Ze blijven hun leven lang als koppel bij elkaar en hebben maar 1 worp per jaar, wat je van ratten niet kan zeggen.

Het zijn uitmuntende zwemmers, hun brede platte staart wordt als roer gebruikt. Maar ze kunnen ook op het land best wel uit de voeten. Ze gaan evenwel nooit ver van het water weg, alleen de akkers die dicht tegen het water liggen worden belaagd door de bever. Het zijn eigenlijk bosbewoners maar ook in landbouwgebied en zelfs in bewoond gebied floreren ze, als het maar niet te druk is.

Vooral bij valavond en ’s nachts zijn ze actief, overdag zal je ze niet vlug zien.

De foto hierboven werd enkele jaren terug genomen op de Ourthe vlakbij de monding in de Maas ter hoogte van Luik.

Twee bevers waren er een burcht aan het bouwen.

De kans dat bevers bij ons in de haven komen is eerder klein nu de bomen geveld zijn. Maar ze werden wel gespot verderop richting Lokeren en er zijn duidelijke sporen van aanwezigheid bij de Zuidlede.

De bever verdween uit Vlaanderen rond 1848 en in 1890 werd de laatste in Wallonië gezien. Via een introductieproject is hij terug aan een opmars bezig. In de Walen is hij al enkele jaren terug maar nu dus ook weer in onze regio. Het project dat in de jaren 80 in de Eifel (Duitsland) werd opgezet werpt duidelijk zijn “nazaten” af. Via de Oostkantons, de Ardennen, Dijle en Dender zijn ze vanaf 2012 terug waargenomen in de Durme-, Schelde- en Moervaartvallei.

Natuurlijk laten de platstaarten zich niet zien als er veel beweging is in de omgeving. Maar als je een maisveld ziet waar enkele stammen ontbreken kun je ze bij valavond aan het werk zien. Vooral stil zijn en uit hun gezichtsveld blijven is de boodschap.

De Tuinbouwschool aan de oude Scheldearm in Melle heeft hun aanwezigheid onlangs nog moeten bevestigen. De snoepers zijn op hun terrein aan de haal gegaan met een aantal fruitbomen.

Gezien het een beschermde soort is mag je er enkel naar kijken, maar aankomen niet.

Waar hebben we dat nog gehoord???

14

TECHNIEK

WATER

De vuilwatertank Tekst: Jef Beernaert

E

r was al veel om te doen, opslag van afvalwater aan boord. Voor alle duidelijkheid, voor pleziervaartuigen is het in België nog steeds niet verplicht om afvalwater op te vangen. Wil je Nederlandse wateren bevaren, dan moet je bepaalde regels in acht nemen, maar ook in Nederland is een vuilwatertank in feite geen verplichting. Je mag er het toilet niet lozen in het oppervlaktewater, maar dat wil niet zeggen dat een opvangtank verplicht is.

Hoe dan ook, over de vuilwatertank is het laatste woord nog niet geschreven. Wil je de wetgever voor zijn, bouw dan een opvangtank in, ben je meteen ook milieubewust bezig.

Wat bestaat er allemaal, hoe moet hij ingebouwd worden, hoe daarbij onaangename geurtjes verhinderen, hoe kan je hem leegmaken. Daar gaan we wat dieper op in.

Soorten vuilwater In de pleziervaart worden 3 soorten afvalwater onderscheiden: ‘zwart’ water ‘grijs’ water en bilgewater.

Zwart afvalwater is afkomstig uit het toilet en bestaat uit ontlasting, urine, toiletspoelwater en het nodige papier om de menselijke onderkant iet of wat ordentelijk te houden.

Door het bacteriële rottingsproces krijgt dit water na verloop van tijd een zwarte kleur, vandaar allicht de naam.

Persoonlijk zou ik het bruin water noemen, dat lijkt voor iedereen duidelijk.

Het is vooral het toiletwater met de zogenoemde fecaliën dat in Nederland niet mag geloosd worden in het oppervlaktewater.

Grijs afvalwater is het huishoudelijke afvalwater.

Dit omvat het water van de afwas, douche, eventueel wasmachine enzovoorts. Onder meer zeepresten veroorzaken de grijze kleur.

Voor dit soort water, waar nochtans chemische producten in aanwezig zijn, is er vooralsnog geen lozingsverbod.

Bilgewater: Verzameling lekwater allerhande (schroefas, lekkende koelwaterpomp, beetje olie, beetje mazout…). Kortweg het water dat in heel veel boten onder de motor staat en af en toe, al dan niet automatisch, weggepompt moet worden.

Het spreekt voor zich, als er olie- en dieselpartikels in het water aanwezig zijn, dan mag dit niet geloosd worden, ook niet in België.

Spreken we enkel over proper lekwater, dan kan het uiteraard zo aan de vissen teruggegeven worden.

Verder hebben we nog drinkbaar water aan boord, of wat voor drinkbaar moet doorgaan. Dat verdient extra aandacht, want drinkbaar water drinkbaar houden is niet altijd vanzelfsprekend. Dat item behandelden we reeds jaren geleden maar verdient eens een update of herhaling.

Dat volgt in een apart artikeltje.

Plaatsing van een opvangreservoir.

Afhankelijk van de beschikbare plaats aan boord kunnen er keuzes gemaakt worden. Je kan alle afvalwater in separate tanks opvangen, een voor zwart-, een voor grijs- en een derde voor bilgewater. Of je kan zwart en grijs water verzamelen in 1 tank.

Verontreinigd bilgewater moet in elk geval apart omdat dit niet biologisch afbreekbaar is. In veel gevallen wordt dat in een bidon gepompt en in het containerpark afgegeven, enfin, dat is in elk geval een heel goede oplossing.

We weten allemaal dat het bij velen gewoon, bij schemerlicht, overboord gepompt wordt. Mensen, geloof het vrij, dat is verleden tijd, het hoort niet meer en we laten het in onze haven ook niet toe. Wie betrapt wordt sturen we naar Rusland.

Er zijn filtersystemen op de markt (vb Wavestream) om bilgewater te zuiveren voor het overboord gaat.

De filter wordt eenvoudig geïnstalleerd tussen bilgepomp en huiddoorvoer. Het absorbeert olie, vet en diesel uit het bilgewater en houdt dit vast in het vervangbaar filterelement. Hierdoor wordt alleen water, zonder oliebestanddelen, overboord gepompt. Een heel mooi, compact en handig alternatief tegenover het zeulen met jerrycans vervuild water. Het overwegen waard.

Kostprijs vanaf ongeveer €135.

15

Een vuilwatertanksysteem kan op verschillende manieren worden opgebouwd; elk schip is immers anders. Er zijn wel voor elk type boot oplossingen, van grote vaste tanks tot flexibele dingen die eventueel zelfs op maat kunnen gemaakt worden om ergens in een verloren ondervloers hoekje in te bouwen.

Maar eerst gaan we het schema behandelen, met andere woorden, wat hebben we nodig in een afvalwatercircuit.

Ontluchting met Anti-geurfilter afzuigdop

afzuigbuis

WL

Driewegkraan

Sifon met ontluchting (Beluchtingsbocht)

Buitenkraan Vuilwaterpomp Zwartwatertank

Flexibele leiding geschikt voor toilet Op bovenstaande schets vinden we een situatie met zwartwatertank. Die voor grijswater is gelijkaardig, uiteraard zonder de toiletpot.

Wat hebben we allemaal nodig: - Vuilwatertank.

- Flexibele leidingen (meestal diameter 25 of 38mm).

- Afzuigdop en versterkte afzuigslang 38mm.

- Ontluchtingsfilter + nippel met leiding.

- Vuilwaterpomp/vermaler.

- Huiddoorvoer met afsluiter en beluchtingsbocht.

- Slangen en slangklemmen - Driewegkraan (eventueel elektrisch gestuurd).

- Optioneel een niveaumeter met vlotter.

Het toilet zoals hier weergegeven is voorzien van een elektrische motor met vermaler. Dat is niet echt nodig, het werkt evengoed met een handpomp-pot. In dat geval wordt, om mogelijke verstoppingen bij het leegpompen van de tank, best een vuilwaterpomp met vermaler gekozen.

In de afvoerleiding die richting vuilwatertank loopt voorzien we een driewegkraan. Op officiële werftekeningen zal die er, naar de huidige milieunormen, meestal niet staan. Toch raden we sterk aan om er een te voorzien. Bij defect van de vuilwaterpomp kan je met de driewegkraan kiezen om de vuilwatertank te overbruggen en direct het toilet- of afvalwater naar buiten te spoelen. Anders kan je echt met het probleem van een overvolle tank zitten. Zeker als je toevallig geen afzuiginstallaties in de buurt hebt.

Kies voor de flexibele leidingen een kwaliteit bestemd voor toiletwater.

Die laten geen onaangename geurtjes door.

16

Het reservoir Uiteraard een van de belangrijkste onderdelen in ons vuilwatercircuit is de verzameltank. Die wordt meestal uit kunststof (pvc) of polyester gemaakt, in sommige gevallen uit roestvast staal of flexibel canvas. Een tank kan volgens vorm of afmeting, passend in je boot, gemaakt worden. Het goedkoopst is natuurlijk een standaard kant en klaar model met alles op en aan, tenzij je zelf aan de slag gaat.

De flexibele tanks bestaan in verschillende modellen en afmetingen. Ze kunnen gemakkelijker weggewerkt worden onder een vloer en zijn helemaal niet zo duur.

Het model hiernaast, inhoud 100 l, voorzien van de nodige aansluitpluggen, is te koop voor ongeveer €200.

Zorg er evenwel voor dat de tank steeds zonder breekwerk gemakkelijk bereikbaar is voor onderhoud of controle. Zie je kans om hem niet in een warme machinekamer te plaatsen, dan krijgt dit de voorkeur.

Volumekeuze van de tank is persoonlijk en afhankelijk van de reizen die je onderneemt. Ga je veel naar Nederland, dan kan je wat groter gaan. Vaar je veel in eigen land of naar Frankrijk, dan weet je maar zelden een afzuigpunt te vinden en moet je allicht lozen terwijl je vaart. Dan ben je beter af met een kleinere tank. Met 100 liter kan je al enkele keren het kleinste kamertje opzoeken.

De pomp

Vlotter met indicatie

Vuilwaterpompen moeten tegen een stootje kunnen, zelf aanzuigend en bedrijfszeker zijn. We onderscheiden twee soorten die de job probleemloos aankunnen, de vacuümpomp en de versnijdingspomp. Een courante bilgepomp (centrifugaalpomp) is hiervoor niet geschikt, terwijl een vuilwaterpomp daarentegen wel geschikt is om de bilge leeg te pompen.

Het lijkt logisch dat er in de tank op z’n minst een vlotter zit die op het dashboard een lampje laat branden als de tank voor bv. 75% vol is. Dan heb je nog wat tijd om naar een afzuiginstallatie te varen of een geschikte plek om te lozing op te zoeken.

Een versnijderpomp heeft geen inwendige kleppen die voor verstoppingen kunnen zorgen en vermaalt het afvalwater zodat het probleemloos door de leidingen kan gestuwd worden.

Een vacuümpomp vermaalt niet maar heeft voldoende kracht om alles door de leiding te persen. Dit soort pomp hoeft niet direct bij de tank te staan en kan dus op een goed bereikbare plek opgesteld worden.

Jabsco versnijderpomp

Vacuümpomp

Afzuigvoorziening De vuilwatertank kan bij een inzamelstation leeggezogen worden. Het afvalwater komt er in de riool terecht en wordt afgevoerd naar een waterzuiveringsstation. Daarna komt het gezuiverde water weer in het oppervlaktewater terecht.

De afzuigdop die meestal in het gangboord zit moet passen met de afzuigdarm van het inzamelstation. De standaard vuldoppen met inwendige schroefdraad van 1 ½ “ en slangaansluiting dia 38 zijn hiervoor geschikt.

Kies een model afsluitdop met duidelijk opschrift dat het de vuilwaterdop is om misverstanden met drinkwater- of dieseldop te vermijden.

De leiding tussen afzuigdop en vuilwatertank loopt best zonder veel bochtenwerk. Die moet ook altijd aflopen naar de reservoir toe zodat er geen vuil restwater blijft in staan die gaat afzetten en op den duur de leiding laat dichtslibben. De reservoir moet zeker een beluchting hebben (liefst met een anti geurfilter).

Zonder beluchter creëer je een onderdruk in de tank. Leegzuigen lukt dan niet en het scheuren en dichtklappen van een kunststoftank is mogelijk. Een anti-geurfilter bevat een actief koolstofelement en is eenvoudig te plaatsen.

Geurfilter

Pomp nooit uw tank leeg in een jachthaven of op een plaats waar gezwommen wordt, dit uit respect voor de medemens.

Hou er rekening mee dat er bij het leegpompen in kraakhelder water een grote bruine wolk verschijnt die best wel een tijdje kan blijven hangen rond uw boot. Doe het liever op groot druk bevaren water terwijl je vaart.

Onderhoud Een vuilwaterpomp kan best wel wat hebben, maar onfeilbaar is ze niet. Het is aan te raden om een type toiletpapier te gebruiken dat gemakkelijk vergaat. Je zou ook heel dun papier kunnen gebruiken, met alle risico’s van dien!

Maar werp nooit vochtige doekjes in het toilet. Die zijn zo taai dat ze binnen de kortste keer de pomp gaan versmachten. Let er op dat er nooit metalen deeltjes zoals vijzen of moeren in de tank terecht komen. Die zijn dodelijk voor de vacuümpompen en een versnijderpomp weet er maar moeilijk weg mee.

Na het vaarseizoen lijkt het aangewezen dat het volledige systeem goed doorgespoeld wordt. Bij winterse omstandigheden dient de waterpomp met een antivriesmiddel gespoeld te worden om stukvriezen te voorkomen.

Alternatieven Heb je geen ruimte beschikbaar om een afvalwaterreservoir te plaatsen en wil je toch af en toe wat je te veel hebt doneren zonder de Vlaamse Waterweg & de oppervlaktewateren te belasten, dan kan je een chemisch toilet overwegen. Maar weet dat je die inhoud ook kwijt moet zien te geraken.

Een betere oplossing is een droogtoilet. Hier heb je geen water of chemicaliën voor nodig. Er bestaan verschillende soorten, maar dit item gaan we hier niet behandelen.

Volgens de fabrikanten zijn die allemaal vrij comfortabel in gebruik en eenvoudig te installeren op een boot. Belangrijk om weten is, wat van de ontlasting overblijft kan gewoon in een vuilnisbak achtergelaten worden.

Aha, kunnen we misschien rechtstreeks op de vuilbak gaan zitten, simpel toch!!!

Het is me wat, al die toestanden om onze biologische afvalstoffen kwijt te geraken, dat terwijl bij een beetje wind miljarden bladeren in de waterloop terecht komen die ook gaan gisten en composteren.

Soms kan je echt het nut van maatregelen in ???? gaan stellen.

MAAR HET IS… WAT HET IS! Zolang de Rus er zich niet mee bemoeit zijn we content!

17

TWEE VERHALEN GEZIEN DOOR EEN ANDERE BRIL.

Eerste verhaal, tekst Jef Beernaert

Voor eventjes droog S torm Eunice raast in alle hevigheid over het land. De weervoorspellers hadden het voor een keer juist, eenieder kon er zich zo goed als mogelijk op voorbereiden. De schade in de haven bleef dan ook heel beperkt, een zwevend dakluik en een vliegend dekzeil niet te na gesproken.

Dakdekkers kregen evenwel heel wat te doen en duizenden bomen knakten als stekskes, maar niet bij ons, want de bomen werden reeds vooraf gekapt. Voor velen een geruststelling! Onze trip naar Diksmuide, alwaar we afspraak hadden om het onderwaterschip eens een nodige beurt te geven, wordt noodgedwongen enkele dagen uitgesteld.

DAG 1: Op 22 februari, anderhalve dag na het hoogtepunt van de storm, varen we af. Heel uitzonderlijk zonder mijn vaste hulp en toeverlaat Eartha. Die heeft andere rook om het hoofd. Jo neemt de honneurs waar als plaatsvervanger, prima hoor, maar geen remedie tegen de koude voeten ’s nachts. Toegegeven, ik heb hem niet voorgesteld om lepeltje-lepeltje te liggen, Jo slaapt zedig voorin, ik op respectabele afstand achterin. Hilde had mij verwittigd, er wordt bij nacht al eens een boom omgelegd ten huize Cappaert.

De wind is nog steeds sterk aanwezig maar het blijft droog en ’t is aangenaam varen. Onze vrouwtjes hebben gezorgd voor rantsoen, een hoorn des overvloed, vers klaargemaakt, Eddy Reddy voor de microgolf. En als noodrantsoen Ravioli in blik, genoeg voor een bataljon.

Het is vrij druk in en rond Brugge. De storm is er niet vreemd aan, de scheepvaart lag een tijd stil. Wij liggen bijna 2 uur op apegapen bij de Katelijnebrug. Rustig blijven is de enige goede houding. In het donker meren we aan in Stahlille. We genieten van ons lekker maal, spoelen dat door met een paterke en kruipen vroeg onder de wol.

Ochtendstond in Stahlille

DAG 2: Tijdens de winter moet je op de Plassendaalse Vaart niet gaan blokvaren, er is vrije bediening en de basculebruggen gaan voor ons vlot in geef-acht. Op het radiojournaal horen we tot onze ontsteltenis berichten dat Putin’s troepen Oekraïne zijn binnengevallen.

18

In de singels

Er is sprake van een blitzkrieg. Corona lijkt nog maar pas een beetje onder controle en een nieuwe crisis dient zich aan. De Zotte-Rus is zo mogelijk nog angstwekkender dan dat onzichtbare Vi-Rus. Een vaccin zal hier geen uitkomst brengen!

Brandstofprijzen schieten direct hoger dan de raketten, een vluchtelingenstroom komt op gang. Dat dit mogelijk is, zo dicht bij de achterdeur, dat hadden we niet voor mogelijk gehouden.

Maar ons grote probleem ligt momenteel evenwel op het slagveld van weleer, de IJzer. De Tervaetebrug is volgens een scheepvaartbericht gestremd. De sluiswachter van de Sint Jorissluis verzekert ons dat er geen vuiltje aan de lucht is. Er zal gedraaid worden. En inderdaad, de man is gemotoriseerd en komt persoonlijk ter plaatse om ons te bedienen. Van service gesproken. In Diksmuide varen we, na een simpel telefoontje, zo in de singels van de 50-tons kraan. Nog voor we het goed en wel beseffen hangt de TiKoyo, willens nillens, in de lucht. Enige ogenblikken later staat ze op de blokken.

Voor Jo is het tijd om af te monsteren. Voor mij komen de werkzaamheden er aan. Morgen is een nieuwe dag en de moed zit er in. Schrobben, schuren, plamuren, schilderen. Hard labeur, het hoort er bij. Met de steun van de weergoden kunnen we na een goeie 14 dagen met een propere boot weer te water. We varen terug naar de vaste stek. Deze keer is mijn steun en toeverlaat wel van de partij, lepeltje-lepeltje kan weer, verkleumde voeten horen tot het verleden. Eens terug in Wachtebeke zal alles stilaan klaargemaakt worden voor het nakende vaarseizoen en de voorjaarstochten. Al het proviand dat we meekregen op 22 februari is al lang achter de kiezen gewerkt, alleen de ravioli staat nog op het schap. Veilig ingeblikt, dat blijft nog jaren “voor consumptie geschikt”. Misschien maar goed ook, het kan best ooit nog van pas komen.

We sparen de Ravioli op, proviand, voor als de Russen komen!

Tweede verhaal, tekst Jo Cappaert

Een onverwachte voorjaarstocht

Langs de IJzer

H

et kwam te pas tussen pot en pint zoals zo vaak gebeurt bij schippers, of nee, het was deze keer bij het uitvoeren van een klus in de haven dat het ter sprake kwam. De Tikoyo zou in het voorjaar zijn natuurlijke habitat, het water, tijdelijk verlaten voor een grondige inspectie van de verborgen onderkant. Het was vorig jaar al eens uitgesteld, waarschijnlijk door te veel bezig te zijn op een ander, waarmee ik niet wil zeggen dat Jef vreemd gaat hé. Het moet nu toch zeker dit voorjaar gebeuren.

Omdat er in de omgeving weinig mogelijkheden zijn waar je betaalbaar de boot kan bovenhalen zonder ellenlange wachtlijsten en vooral met de mogelijkheid er zelf aan te kunnen werken, werd beslist dat Buitenbeentje Diksmuide de place to be zou worden. Mijn opmerking: “dat is wel een heel eind weg, maar een leuke vaarroute” resulteerde in de vraag of ik zin had om mee te varen. Ik ben geen denker en zei meteen ja. Gewoonlijk vooraf, maar nu eens achteraf, raadpleeg ik mijn achterban. Die kwam spontaan in hetzelfde vak te staan, ik mocht mee! Een onverwachte en niet voorspelbare boottocht was mijn deel.

De Tikoyo ligt bij vertrek, door omstandigheden waarbij Jef weer op een ander zat, in Gent Lindenlei. Maar de K’s1-2-3, het klinkt mij altijd als muziek in de oren, beslissen er anders over.

Hoog water, springvloed en windstoten tot 133km zeggen “de keersluizen blijven dicht”. Vertrek is uitgesloten. Eartha volgt de toestand (niet van Jef maar van de keersluis) op de voet.

Dinsdag 22 februari om 13u zou K2 (dat is zonder de blonde) vrij gegeven worden. De weersvoorspelling is niet goed maar het kan slechter. Bewolkt met af en toe een spatje regen, daar kunnen we tegen, en een straffe wind. Er wordt beslist om tegen elf uur dertig Gent Lindenlei te verlaten.

Met een minimum aan bagage: reservekledij, pyjama, voorbehoedsmiddel en wat alcohol (het is nog steeds coronatijd, dus op tijd ontsmetten) begeef ik mij aan boord.

Onze dames zwieren, mijn gedacht, de trossen met wel heel veel enthousiasme los. Die willen gaan genieten van hun vrijheid… of zie ik toch een beetje paniek in de ogen, hun mannen kennende, ‘als dit maar goed komt’.

We zijn vertrokken. K2 heeft woord gehouden en staat wijd open zodat we in rechte lijn kunnen varen tot aan de Brugse doortocht. We zakken rustig onderuit in onze stoel achter het windscherm en verorberen met smaak onze smos bij een warme kop soep. Het is zalig rustig op het water.

Het is een drietal jaren geleden dat ik nog verder dan het heerlijke Brugge Coupure gevaren heb. Toen was het zomer met gemiddeld 30°C. Nu zal de tocht plaatsvinden eind februari, putje winter. Niet voor het eerst sta ik samen met Jef in de kou (vorig jaar trokken we met onze YESTER door het ijs naar Kruibeke, ook voor een grote beurt), maar toch ben ik benieuwd.

Ondanks het aanhoudende slechte De avond valt tijdens doorvaart Brugge weer met regen die nu toch al meer dan een jaar ons dagelijks aandeel is wordt de vertrekdatum op 21 februari vastgepind. Stremming wegens tekort aan water gaan we zeker niet hebben. Maar schippers hebben altijd wel met iets af te rekenen. Er gaan al dagen geruchten over de drielingstorm DUDLEYEUNICE- FRANKLIN. Toch zijn we vastbesloten te vertrekken.

19

Pas voorbij de keersluis in Beernem gaan we voorbij een binnenschip die op hek- en boegschroef in de wind ligt te wachten op een collega in opvaart. Jef spreekt via marifoon met de schipper af en beslist om de PK’s een beetje te reduceren, ons lot wat betreft openen bruggen tijdens de doorvaart van Brugge gaat toch gekoppeld worden aan dat binnenschip.

Raar maar waar, Moerbrugge gaat spontaan open, niet direct voor ons maar voor nog een opvaart, wij mogen er ook door.

In Steenbrugge gaat het net zo. Een geladen Rio Negro kruipt er tergend traag door de brug. Wij liggen op respectabele afstand tegen de damwand aan SB te wachten tot hij voorbij is.

Waarschijnlijk ook geplaagd door de zijdelingse wind vraagt de schipper om stuurboord-stuurboord te passeren dus moeten we tegen de windrichting in aan BB gaan liggen. Even een spannend moment. Met die niet meezittende wind en de zuiging van het geladen binnenschip lijkt het me geen simpele klus, maar het lukt prima. De doorvaart door Brugge gaat tot hiertoe perfect. We worden er zowaar euforisch bij, doch, we juichen te vroeg.

Gekomen aan de Katelijnebrug iets na 16u wordt ons meegedeeld dat er tot 17u30 geen bruggen gekeerd worden wegens spertijd. Een half uur te vroeg volgens het boekje. De binnenschipper die we bij de keersluis gepasseerd waren zit in ons kielzog en moet ook wachten. Hij kan het niet pruimen doch de brug blijft onbeweeglijk. We voorzien ons dan maar van een bakje troost terwijl er een buitje overtrekt, de eerste druppels van de dag.

Vooral door zware dreigende onweerswolken heeft het daglicht reeds ferm ingeboet wanneer we terug in beweging komen. Het zal rap donker zijn. Toch blijven we bij ons plan om Brugge achter ons te laten en het steigertje van Stahlille te bereiken voor de nacht. Dat lukt, alhoewel het reeds voor Nieuwege in complete duisternis varen is. Het is eens iets anders. Er zullen er wel zijn die gedacht hebben “wat doet een jachtje buiten het vaarseizoen op dit uur nog op het water?”

Om 20u ligt de boot vast en is de kok van dienst bezig een lekkere maaltijd te bereiden (euh opwarmen) want Eartha had gezorgd voor een pot overheerlijke spaghetti. Na dit besprenkeld te hebben met 1 trippelke begeven we ons, moe maar voldaan, te kooi.

Het is een behaaglijk zonnetje dat ons begroet wanneer we om 7u30 onze brits verlaten. Na een kattenwasje en ontbijt zwieren we de trossen los, de brug staat reeds open. Nu gaat het in één rechte lijn tot Plassendalesluis waar we na een klein oponthoud zonder verpozen kunnen doorvaren tot Nieuwpoort.

Stahlille

20

Onbemande vaart Het kanaal Plassendale-Nieuwpoort wordt relatief druk bevaren door “spookschepen”, ik bedoel van die tele-geleide.

Theoretisch is nog iemand aan boord maar we zien geen kat.

Een groet van schipper naar schipper is er niet meer bij, alhoewel die vele camera’s waarschijnlijk wel alles registreren.

De geruststellende mededeling van de Nieuwpoortse sluiswachter dat Tervatebrug niet voor hinder zal zorgen doet ons besluiten om de IJzer op te varen. Onderweg verorberen we beurtelings ons middagmaal. Witloof/hesp rolletjes uit de oven. Met dank aan de kok aan wal. De overdaad aan die lekkere ovenschotel bezig te verteren duikt in de verte de IJzertoren op. We naderen ons doel. Aan de dodengang nemen we contact met buitenbeentje die alles in gereedheid brengt.

We glijden zachtjes voorbij Portus Dixmuda en mogen onmiddellijk de hijslinten invaren. Wat een installatie, effe de linten op de juiste plaats leggen en een paar minuten later hangt de Tikoyo als een vers gevangen vis te bengelen boven het droge. Bij een eerste controle valt vooral op dat er enkele anodes bijna volledig opgesoupeerd zijn. Na zes jaar in het water misschien niet helemaal abnormaal, zeker gezien de recente droge zomers waarbij het zilte water van Terneuzen tot op de Moervaart kon doordringen. Maar toch iets om in gedachte te houden.

Eens veilig op de blokken gelegd en terwijl Tijs de hogedrukspuit hanteert wordt onze tweedaagse wintertocht bezegeld met, wat dacht je… juist, een frisse Westmalle Tripel.

Het serieuze werk van technisch vernuft, schrobben, schuren en verven kan nu beginnen.

Heb je een boot, het is als een kind op de schoot.

Veel liefde en gezwoeg, Maar je gaat er niet aan dood!

REISVERHAAL

HOPPEND LANGS HANZESTEDEN Deel 2 Tekst Jef Beernaert

Foto’s Eartha Dereuddre

IN DE MARGE

Zwartewater - Hasselt (NL)

Fietspad voor pleziervaart De hoofdvaarwegen worden gebruikt door zowel beroepsvaart als pleziervaart. Vanaf een groot schip zijn kleine vaartuigen vaak minder goed te zien. Beroepsvaart loopt meestal sneller. Dit kan gevaarlijke situaties veroorzaken.

Om de veiligheid te vergroten zijn op sommige plaatsen zogenoemde recreatiegeulen (fietspaden) aangelegd.

De bakens worden gelegd waar het water nog minstens1,5 m diep is. Zo ontstaat er een soort fietspad naast de hoofdvaarweg. Voor grote beroepsvaart is het hier te ondiep, maar de pleziervaart kan er prima varen. Zo wordt recreatievaart van beroepsvaart gescheiden en kan er veiliger gevaren worden op de grote rivieren en wateren.

Het is niet verplicht om hiervan gebruik te maken, het wordt wel aangeraden dit zoveel mogelijk te doen.

De boeien De markering die de recreatievaargeul aangeeft is jammer genoeg niet altijd eenduidig. Soms zijn het een kleiner model groene en rode tonnen dan de hoofdgeul, soms herkenbaar aan de rood-witte en groenwitte strepen. Op de Waddenzee, Westerschelde en de Noordzee worden in verband met internationale regelgeving gele boeien gelegd om de recreatiegebieden aan te geven.

R

eizen met een doel in het achterhoofd is niet hetzelfde als een bestemming opzoeken. Waar we terecht komen weten we nooit echt vooraf, gewoontegetrouw ontbreekt het ons aan een strikte planning of vaarplan, we stippelen onze reisweg niet uit maar hebben wel een idee in het achterhoofd.

We informeren meestal ter plekke, eens we ergens afgemeerd zijn, wat er in de omgeving te beleven valt. En inderdaad, je loopt op die manier al eens iets mis.

Maar als je niet alles hebt gezien is er een reden om op die plekjes nog eens terug te komen. Een mooie filosofie die we al jaren toepassen. Ons doel dit jaar is om enkele Hanzesteden te bezoeken, de bestemming? Ergens in het noorden van Nederland zullen we wel beslissen of de tijd rijp is om rechtsomkeer te maken.

Za 14 juli: We zijn intussen 2 weken van huis weg en verlaten in de morgen het bruisende Nijmegen waar ze volop bezig zijn aan de voorbereidingen voor de vierdaagse. We varen de drukke Waal op. Voor we uitvaren nemen we op VHF kanaal 4 contact op met verkeerspost Nijmegen die ons vertelt met welke op- en afvaart we dienen rekening te houden. Als jachtje is dat niet verplicht, er varen hier trouwens nog heel wat pleziervaartuigen rond zonder marifoon, maar het biedt alleen maar voordelen. De scheepvaart luistert namelijk mee en weet nu ook dat er een onooglijk jachtje straks voor hun grote voeten komt varen. We gebruiken zoveel als mogelijk het fietspad om die grote jongens, die veel vlugger lopen dan onze TiKoyo en soms drie rijen dik varen, vrij spel te geven. Want laat ons eerlijk zijn, een jachtje dat plots in hun dode hoek onzichtbaar wordt, dat kan wat stress veroorzaken. De afstand van Nijmegen naar de Pannerdensche kop is 17.5 km en daar varen we, tegenstroom, toch 2 uur op. Dat worden 2 uren opletten maar evenzeer genieten van de omgeving. Op de oevers, tussen de kribben in, spot je van alles en nog wat, van naaktlopers tot kuddes wilde Konikpaarden (ook naakt). De laatste zijn best fotogeniek, die eerste soort, tja, da’s voor discussie vatbaar.

Waarom niet overal hetzelfde gebruiken?

Maar dat is allicht een domme vraag!

Immer druk verkeer op de Waal

Kleine kudde Konikpaarden op de strandjes 21

De Waal De Waal is het verlengde van de Rijn die ter hoogte van Lobith Nederland binnenstroomt. De Waal loopt 82 km stroomafwaarts tot Woudrichem waar hij de Merwede wordt.

Er is jaar in jaar uit heel veel beroepsvaart en een sterke afwaartse stroming.

Om het verkeer in goede banen te leiden zijn 4 verschillende uitkijkposten werkzaam.

In het tabelletje hierboven staan ze allemaal met hun respectievelijk VHF kanaal.

Op sommige plaatsen zijn de kribben weggegraven en vervangen door langsdammen omdat die minder weerstand bieden aan het water en zo voor een betere waterafvoer zorgen.

De pleziervaart mag stroomopwaarts achter de dam varen, niet afwaarts (eenrichtingsverkeer).

Net voorbij Fort Pannerden, ter hoogte van Millingen, varen we het Pannerdensch Kanaal in (eigenlijk is dit de Nederrijn). De stroming die we pas tegen ons hadden werkt nu met ons mee. Een wereld aan veschil!

Het mooi gerestaureerde fort, dat voor een deel ondergronds zit en wel 5 verdiepingen boven de grond heeft, was een schakel in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het kan bezocht worden. Maar voor de boot is er geen plaats. Iets verder op het kanaal, 2 km voorbij het veerpont aan de rechteroever, is de ingang van een achterliggende plas met het kleine jachthaventje WSV Loowaard. We waren hier vroeger al te gast, je ligt er werkelijk heel te lande en met de fiets ben je zo bij het fort.

Pas op bij het binnenvaren van de plas en daarmee meteen ook bij alle havens verder op de IJssel, met 4 km/uur of meer stroming in de kont kan je zomaar op de keien gezet worden. Het lijkt mij veiliger om eerst wat voorbij te varen, 180° te keren en tegenstrooms in te varen. Wij doen dat trouwens steeds op stroming als we niet helemaal zeker zijn van de plaatselijke situatie.

Door het droge voorjaar liggen de kribben hoog op het water. Ze zijn bedoeld om de watersnelheid aan de oevers af te remmen en zo erosie te vermijden. Dat lijkt prima te werken want nergens zie je tekenen van afkalving. Je hoeft het onze noorderburen natuurlijk niet te leren, geen land ter wereld waar ze meer ervaring hebben met watergebonden infrastructuur.

Aan de splitsing, net voor we bij Arnhem komen, twijfelen we, zouden we de stad eens bezoeken of varen we meteen de IJssel af. Arnhem is een grote stad, een doorslaggevend argument om verder te varen, het zal er ooit wel eens van komen.

Onze bedoeling is om op de IJssel in het Hanzestadje Doesburg af te meren. Dat doen we in eerste instantie ook, maar de havenmeester komt pas tegen de avond.

Tot zolang hebben we geen elektronische stick om het havenpoortje te openen. Daarbovenop ligt het haventje zo ingesloten dat het wel een bakoven lijkt. We varen terug buiten en vervolgen onze weg.

In Zutphen is er een verenigingshaven waar we beter liggen.

Zo 15 juli: Zutphen, ook een Hanzestad, is waarlijk een aanrader. De oude, deels ommuurde en omwalde stad is, ondanks een woelige geschiedenis met vele oorlogen en enkele stadsbranden, goed bewaard gebleven en heeft alles wat je wensen mag… maar niet op zondag.

Alles blijkt dicht. De middenstand zit op de dag Gods waarschijnlijk in een van de kerken naar geloofskeuze die het stadje rijk is. De grote winkelketens leven evenwel zonder God noch gebod. Albert Hein, JUMBO & C° blijven, zelfs op zondag, open tot 22 uur.

Centrum Zutphen 22

Kribbetje varen Kribben zijn stenen dammen die dwars op de stroomrichting in een waterloop zijn aangelegd.

Om minder last van tegenstroom te hebben kan je dicht tegen en tussen twee Kribben in varen. Sommige Nederlanders zijn er tuk op. Doch, één onoplettendheid is genoeg om op de stenen terecht te komen. Bij hoge waterstanden zie je de kribben bijna niet, vooral dan is het opletten en gevaarlijk.

Bezint eer ge begint, ik doe het zeker niet!

De 2 middeleeuwse stadsbranden maakten enorme verwoestingen maar dragen er wel toe bij dat er nog zoveel oude gebouwen staan. Om nieuw onheil te voorkomen werd na de brand namelijk met een soort stadssubsidies nog enkel met baksteen gebouwd in plaats van met hout. En veel van die stenen gebouwen staan nu nog overeind. Eerlijkheidshalve dient gezegd dat sommige monumenten opnieuw werden opgetrokken na zware schade te hebben opgelopen tijdens de bombardementen in WO2.

In de namiddag varen we een stuk verder. Het Twentekanaal laten we, op aanraden van de havenmeester, links liggen. Door droogte en de daarmee gepaarde waterbesparingen wordt er maar sporadisch geschut. Deventer en Hattem varen we voorbij, ook al zijn het aangename plekjes met mooie afmeermogelijkheden. In de verte zien we een enorme rookwolk opstijgen. Die dikt met de seconde aan, een smog verspreidt zich vele tientallen km ver. Op het radiojournaal horen we dat soldaatjes oorlogje speelden, het is effe misgelopen. Ze beweren dat het geen waar is want op zondag spelen ze niet. Het is in Nederland blijkbaar niet anders dan bij ons, verantwoordelijkheden worden afgewimpeld.

In Zwolle verlaten we de IJssel en komen net te laat voor de laatse schutting. Op zich niet erg, voor de sluis is een mooie steiger bestemd voor de pleziervaart waar we mogen overnachen.

Ma 16 juli: We zijn er naar ons doen vroeg bij. We versassen en meren reeds om 9u30 af in de Noorderkolk. Dat is een voormalig zandwinningsgat te midden de natuur waar enkele afmeerplaatsen voorzien zijn. Je kan er desnoods met de neus in het riet gaan liggen, maar dan is het moeilijk om op de kant te komen, al zeker met fietsen. We meren zo af dat we in de namiddag van boomschaduw kunnen genieten, kloppen extra piquetten stevig in de grond en we liggen. Heel wat plekjes zijn ingenomen door Zwollenaars. Overdag gaat pa werken, ma blijft aan boord met de kids. Die amuseren zich rot in het heldere water en met het bijbootje van pa. Als pa s’ avonds ook een tochtje wil maken merkt hij dat de naft op is. Hilarisch!

We genieten volop van een dag niksen.

Noorderkolk nabij Zwolle

Haventje De Noord, alleen voor visserssloepjes

Di 17 juli: Je mag hier 3 x 24 u blijven. Er zijn geen voorzieningen maar we hebben water en zijn voor de rest zelfvoorzienend. Gezien het in de namiddag weer heet zal worden fietsen we reeds in de vroege voormiddag naar Zwolle om er de straten af te schuimen.

Zwolle is zowat omringd door water. Er is een mooie binnenhaven in het historisch centrum. In dat centrum zijn nog heel veel overblijfselen uit de gouden 15de eeuw, de periode dat Zwolle een draaischijf was binnen de Hanze en belangrijke stapelrechten kreeg.

Ook hier weer zien we in de straatstenen voor sommige huizen bronzen stapstenen met de namen van Joodse bewoners die tijdens de oorlog uit dat huis weggerukt werden om er nooit meer terug te komen. Verbijsterend!

Een van de overbodig geworden kerken, de Broerenkerk, is heel mooi getransformeerd naar een boekenwinkel met horecazaak, dit zonder afbreuk te doen aan de historische waarde van het gebouw. We lopen er even door, het is er lekker fris.

Nog meer verfrissing komt er als we terug aan boord een plons nemen in het heerlijke water.

23

De Vecht En Overijsselse Vecht De twee rivieren hebben totaal niets met elkaar te maken, ze komen niet eens in elkaars buurt. Een klein woordje ter verduidelijking.

De Overijsselse Vecht Is een echte regenrivier die voor afwatering van een groot gebied, het Vechtdal, moet instaan. De rivier ontspringt in Duitsland (Westfalen) en mondt tussen Zwolle en Hasselt uit in het Zwarte Water. Hij is bevaarbaar tussen Zwolle en de Duitse grens (ongeveer 60km), weliswaar met beperkte diepgang.

Tot Ommen 1.1m diep, van Ommen tot aan de grens 0.5m.

Het Vechtdal is een mooi rustig gebied, volop in de natuur. Op het traject tot aan de grens zijn er 6 handbediende sluisjes waarvan enkele met zelfbediening.

De Vecht Begint aan de rand van Utrecht bij de Weerdsluis en heeft zijn monding in Muiden in het IJmeer.

Tot de 18de eeuw was de Vecht een belangrijke verbindingswaterweg tussen het Noorden (Zuiderzee en verder weg de Hanzesteden aan de Oostzee) en de Rijn. Er bevonden zich verschillende militaire bolwerken en industriele sites langs de Vecht. Daarbij horend de optrekjes van de eigenaars.

Nu wordt hij uitsluitend en veelvuldig door pleziervaart gebruikt. De vele kastelen, villa’s en de waterrijke omgeving zijn een aantrekkingspool.

24

Woe 18 juli: Ochtendstond heeft goud in de mond, alhoewel, 8 u is nu ook zo vroeg niet. Het zijn wel de beste uren om te varen, en je stopt een uurtje eerder, dan is de kans op een mooi plekje groter.

De tocht gaat verder over het Zwarte Water. Ondanks de ongure naam is het water helemaal niet zwart, eerder helder als Ouwe Klare. De ingang van de Overijselse Vecht is enkele honderden meter voor je bij het klein mooi Hanzestadje Hasselt voorbijkomt.

De hanzesteden worden hier als paternosterbollekes aan elkaar gerijgd. In Zwartsluis nemen we de afslag Meppellerdiep maar stoppen eerst even om de hoek in het centrum. We kopen er ons dagelijks brood en geven ons gewillig over aan de culinaire kunsten van de havenbistro-chef.

Voorbij de Beukersluis zijn mooie plekjes, een prima uitvalbasis om met de fiets enkele uitstapjes te maken. Vanaf nu moeten we hierop letten want er zijn in Overijssel en straks in Friesland honderden vrije afmeerplaatsen, maar veel daarvan zijn niet direct met de weg verbonden. Sommige hebben zelfs geen looppad naar de wal of liggen aan eilandjes. Op zich helemaal niet erg, afhankelijk van de ondernemingsdriften van de dag.

Voor ons staat Meppel, het meest zuidelijke stadje van Drenthe, op het menu. Dat is net iets verder fietsen dan we dachten, een teergevoelig achterwerk is de indicator.

Meppel is een kruispunt in het waterwegennetwerk. Correctie: alle steden hier in de streek zijn dat, overal zie je vaarwegen. Rechtdoor gaat richting Groningen, SB uit is er de mogelijkheid om via de Hoogeveense vaart naar Duitsland te varen en andere aftakkingen lopen de stad in.

Meppel behoorde nooit tot de Hanze, het was een centrum van vooral turfstekers en de daarbij horende schippersgemeenschap. Het stadje is best mooi, een wandeling waardig, maar het mist de allure van de rijke hanzesteden. Toch genieten we er evenzeer op een terrasje van een verkoelend pintje. Heineken?!? Niet kleinzerig doen.

Bij +30°C maken we daar geen punt van.

Do 19 juli: Er wordt niet gevaren vandaag. We bevinden ons op luttele km van het wereldvermaarde overdrukke Giethoorn maar fietsen tegendraads de andere kant op.

Na amper 2 km komen we in het wondermooie dorpje Belt-Schutsloot. De naam alleen al. Ook dit dorpje is doorploegd door tal van watertjes, stuk voor stuk bevaarbaar, afhankelijk van de afmetingen van je boot. Watersport en toerisme zijn in elk geval voor een groot deel van de 500 inwoners van levensbelang. Maar Chinezen zien we hier niet. Die bevolken massaal de rondvaartbootjes in Giethoorn.

Elk jaar op het 2de weekend van augustus vindt hier een spektakel op het water plaats.

De zogenoemde ‘Gondelvaart’. Met mooi versierde praalsloepen wordt in optocht door de sloten gevaren. Momenteel zijn verschillende verenigingen in schuren en tenten hun vaartuig aan het opmaken voor de tocht. Vergelijk het maar met de carnavalwagens in Aalst, maar dan op het water. Iedere groep wil de mooiste hebben.

Vr 20 juli: We steken het meer Beulakerwijde over en varen langs de Walengracht en het Giethoornsche meer dwars door een deel van het natuurpark de Weerribben.

Eindeloze rietkragen glijden licht ruisend voorbij. Dat riet wordt geoogst en gebruikt door de rietdekkers voor de vele rieten daken die je hier ziet. Hoe ze het zo mooi voor mekaar krijgen is mij een raadsel, zonder twijfel een vak appart.

Vroeger was riet voor stulpjes van de arme mens, heden eerder voor die met een portemonnee XL. In Muggenbeet nemen we het Steenwijkerdiep na het betalen van 2,2 € tol in het klompje (hoe vinden ze het bedrag uit). Op het kanaal Steenwijk-Ossenzijl bemachtigen we allicht het laatste vrije plaatsje.

Toen we hier een vorige keer waren moesten we Oogst riet binnenhalen schuilen voor een vernietigende windhoos, nu genieten we van een prachtige zonsondergang.

Za 21 juli: In Steenwijk is het vandaag jaarmarkt.

Reeds kort na de middag loop je er over koppen. Een fanfare, verschillende brass band’s en straatmuzikanten brengen extra ambiance in de keet.

Gezellig!

Mooie optrekjes nabij Ossenzijl

Weerribben-Wieden Het nationaal park Weerribben -Wieden is een uitgestrekt veengebied. Door toedoen van eeuwenlang turfsteken en rietsnijden is een uniek landschap ontstaan vol meertjes, kanaaltjes, rietplantages en bossen.

In het gebied liggen de waterdorpjes zoals Giethoorn, Belt en Schutsloot waar je tot vandaag nog met de sloep naar de bakker gaat.

Zo 22 juli: Gisteren één en al leven, vandaag luzzedood. Zelfs de warme bakker slaapt uit op deze gezegende 7de dag. Wij tanken voor we verder trekken onze watertank vol in de Steenwijkse binnenhaven. Hier is zelfs een afzuiginstallatie voor toiletwater zonder het opschrift ‘buiten gebruik’. Een zeldzaamheid.

Ossenzijl is niet heel ver weg, de tocht er naar toe mooi. Aan bakboord passere we rakelings de Weerribben, aan stuurboord veel optrekjes met mooie rieten daken, goed onderhouden bloemrijke tuinen, privé minihaventjes, al dan niet met bootshuis en stuk voor stuk voorzien van grote parasols bij een batterij luie zetels.

Waarschijnlijk wonen hier geen steuntrekkers.

In Ossenzijl meren we af recht over de werkplaatsen van 2 jachtbouwers (ABIM en VRI-JON) die broederlijk naast elkaar liggen.

Het aantal jachtjes die hier passeren is onvoorstelbaar, in Vlaanderen onbestaande.

Het brugje dat midden in het centrum ligt blijkt goed gesmeerd en gaat vlot open en toe zodra er zich bootjes aanmelden. Wachttijden of blokvaren? Geen sprake van!

Ma 23 juli: We varen op de Lende richting Driewegsluis, links Friesland, rechts Overijssel. Via de sluis sluipen we nu echt Friesland binnen. Je zou denken dat dit een sluis is met 3 uitgangen (zoals de Dampoortsluis) maar dat is niet zo. De echte naam is eigenlijk L. Homansluis. Driewegsluis is de naam van de brasserie ernaast. Het schutten van die enkele cm gaat zeer vlot. Net voorbij de sluis is er wel een tweesprong. Vanaf nu moeten er beslissingen genomen worden. De ene aftakking volgt de andere op. Het is vooral zaak om er op te letten dat doorvaarthoogte en diepgang passen voor onze boot. We proberen die plekjes op te zoeken waar we vroeger nog niet passeerden. We nemen alvast een stukje Turfroute richting Herenveen. We meren op een rustig plekje af 4 km buiten de stad. Boeren rijden af en aan met enorme watertanks om hun kostbare teelt te besproeien. De stad valt ons enigzins tegen, Zelfbedieningspontje nabij Herenveen natuurlijk onterecht want we zijn allicht verwend door de Hanzesteden van vorige week.

Maar we vinden wel een terrasje die zich een jaar lang “Het beste terras van Nederland” mag noemen. Gezien het vandaag onze huwelijksverjaardag is komt het als een Godsgeschenk. Op de menukaart vinden we ‘een meter eten’. Allerlei kleine gerechtjes, vergelijkbaar met Tapas, worden geserveerd op een plank van een meter lang. Lekker – EN Lang!

Volgende keer varen we verder door Friesland, een trip waar geen Hanzesteden bij te pas komen, want Friesland heeft er maar twee, Stavoren en Bolsward, maar die liggen niet op onze vaarroute.

Hoeft ook niet want in Friesland kunnen we hoppen langs 11 steden!

Tot dan, Eartha & Jef

25

VEILIGHEID AAN BOORD

Drinkbaar Drinkwater Tekst: Jef Beernaert

H

et vaarseizoen 2022 komt er aan. Op de valreep moeten er allicht nog to-do lijstjes afgevinkt worden: Grote kuis, nieuwe oliefilters, wijn-, bier- en sangriavoorraad checken, anti-Rus poeder strooien, onbetaalbare diesel tanken, vers drinkwater inslaan (bij WM nog steeds gratis). Dat alles lijkt een voor-jaarlijks ritueel.

Maar zijn we wel zeker dat het verse drinkwater in die oude watertank geschikt is en -blijft voor consumptie? Je kan gerust aannemen dat het bijna een zekerheid is dat na verloop van tijd bacteriën uw watertank en leidingen gaan terroriseren. Het speelt op zich zelfs maar weinig rol of je tank uit roestvrij staal of kunststof is, misschien heb je wel nog een oude gecementeerde stalen tank . Die laatste zijn allicht kwalitatief de betere omdat cement van nature bacteriedodend is.

Maar al te vaak zien we pleziervaarders die er de gewoonte van maken om alleen flessenwater te gebruiken voor het bereiden van maaltijden of voor dat gezellige bakje troost. Daar is op zich niets mis mee, maar weet dat het best mogelijk en zelfs aan te raden is om het drinkwatersysteem bacterievrij te maken.

HOE KOMEN BACTERIEN IN DE TANK? Boot en bemanning zijn zwervers, ze komen op vele plaatsen.

En af en toe moet er water worden gebunkerd. We kennen meestal helemaal de situatie van het bestaande plaatselijke waterleidingsysteem niet. Soms liggen er vele tientallen meter zwarte Socarexdarm onder de steigers opgebonden tot aan het tappunt, op andere plekken is het systeem allicht al overjaars. Het water kan in de leidingen soms wel dagen blijven stilstaan, opwarmen en zo als kweekvijver dienst doen. Vooral in havens waar er maar af en toe gebruik wordt gemaakt van dat tappunt.

26

Bijna steeds wordt getankt met een waterslang, dat kan een eigen slang zijn waarvan je best wel weet hoe en waar die opgeborgen werd, of je gebruikt de slang van de plaatselijke haven die ergens buiten hangt vlakbij het tappunt. Uiteraard handig, maar die slang is blootgesteld aan weer en wind, je weet trouwens niet in welke verdorven gaatjes die al niet overal gezeten heeft, misschien wel verkeerdelijk in de afvalwater- of dieseltank. En allicht is de teut al verschillende keren in het oppervlaktewater gevallen of door het slijk gehaald tijdens het oprollen. De ideale omstandigheden voor spinnen en bacteriën om zich te nestelen en aan gezinsuitbreiding te denken.

Om deze onhygiënische reden werd trouwens onze eigen Wachtebeekse waterdarm weggehaald bij het tappunt.

Sommige tanks bevinden zich ergens dicht bij, of zelfs in de lekker warme machinekamer. Onmogelijk om het water daar koel te houden tijdens de vaart! Het telkens weer opwarmen en afkoelen voelt voor de bacteriën allicht aan als een pretpark.

Bij vele jachtjes zit de watervuldop in het dek verwerkt. Als het o-ringetje niet meer top is sijpelt er misschien een beetje vervuild regenwater binnen bij elke regenbui. Is er niet wat vuil of zand in terecht gekomen tijdens het tanken?

Nog heel recent zag ik toevallig het eerste kraantjeswater nadat de mannen die het water laten stromen een kleine ingreep in het systeem hadden doorgevoerd. Je wil niet weten wat er allemaal in die eerste emmers ronddreef, duizenden zwevende zwarte vliesjes die evengoed in je tank kunnen terecht komen en zich op de wanden en in leiding afzetten.

Het is duidelijk, na een winter stilstand is de watertank misschien wel een broeinest geworden.

Er zijn in de handel (of in de apotheek) tabletten of poeders verkrijgbaar die gedoseerd in het water kunnen gemengd worden om het te zuiver van bacteriën. Dat is zeker goed, maar geen oplossing aan de bron.

HOE EEN WATERTANK ZUIVEREN

WATER FILTEREN

Het zou aangenaam zijn indien je voor de culinaire hoogstandjes aan boord gebruik kan maken van de vaste waterreservoir. Met flessenwater, vers gevuld aan de kraan, loop je misschien minder risico, al kan dat water evengoed al een tijd in de leidingen stilstaan en door legionella besmet zijn. En ook hier wordt aangeraden om regelmatig verse flessen te nemen.

In het geval dat je de tank niet kan openen om te reinigen is er alsnog een uitstekende en betaalbare oplossing om er zeker van te zijn dat je al dan niet vervuilde of besmette drinkwater toch drinkbaar uit het kraantje komt. Monteer een actieve koolstoffilter in het watersysteem. Een klein woordje uitleg is op zijn plaats.

Toch is het mogelijk om de watertank op een simpele en goedkope manier terug veilig te maken.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Laat alle water uit de tank weglopen.

Indien mogelijk het mangat in de tank openen (als dat aanwezig is) en eventuele restwater en drab verwijderen. Reinig de wanden met een mengsel van water en een flinke scheut bleekwater. Spoel flink na met proper water.

Sluit de tank en vul hem deels (bv 50 liter) met een mengsel van zuiver water en 5 % bleekwater (javel), te koop in de supermarkt in 5 liter-bedonnekes voor amper 1euro.

Gebruik hiervoor uiteraard een propere vulslang, spoel hem vooraf eventueel met dezelfde chlooroplossing.

Zet alle kranen aan boord open gedurende een tweetal minuten zodat alle mogelijk besmet water uit de leidingen weg is. De chlooroplossing vult op die manier pomp en leidingen.

Draai de kranen dicht en laat alles een dag rusten.

Zet opnieuw alle kranen open tot de tank leeg is. Dat water mag gewoon weglopen, of indien je een opvangtank hebt laat je het beter daarin lopen, die wordt er ook mee gezuiverd.

De tank en de leidingen zijn nu gedesinfecteerd, maar er zit nog chloor in de leidingen. Vul daarom de tank met vers water en spoel de leidingen een tweetal minuten door.

Berg de vulslang, nadat ze volledig is leeggelopen, op in een donkere, koele en propere plaats. Hang ze niet te drogen in de zon of in de machinekamer!

Tank en leidingen zullen nu proper zijn. Hoe lang? Dat hangt af van de situatie. Indien er een regelmatig gebruik is ben je wel voor het volledige seizoen goed, tenzij water ingenomen wordt op plaatsen waar dat zelden gebeurt, met slangen die al een tijd in de volle zon hangen en niet doorgespoeld zijn.

Gebruik daarom zoveel als mogelijk eigen materiaal waarvan de toestand gekend is.

Heb je geen mangat in de tank, dan kan je alsnog dezelfde procedure toepassen, bacteriën zullen gedood worden maar drab blijft evenwel grotendeels in de tank, tenzij je het er van bovenaf, langs de vuldop, kan uitzuigen.

Er zijn specifieke filters om sedimenten zoals zand, stof en drab te verwijderen. En je hebt actieve-koolfilters die ook bacteriën en chloorverbindingen, calcium en zware metalen absorberen. Dit zorgt er voor dat het water geurloos en kleurloos wordt.

Zo’n drinkwaterfilter bestaat uit Actieve-Kool in combinatie met Ultramembranen. Actieve kool is onschadelijk en wordt trouwens veelvuldig toegepast in de geneeskunde bij zuiveringsprocessen.

Vuil wordt in een voorfilter opgevangen, de smaak en kwaliteit van het drinkwater zal sterk verbeteren. Daarnaast worden micro-organismen geabsorbeerd door het filter en/of onschadelijk gemaakt. Heb je water met een sterke chloorsmaak getankt, zoals dat in Frankrijk nogal eens het geval is, dan neutraliseert het filter de smaak en geur. Het water dat uit de kraan komt is minstens even lekker en gezond als flessenwater.

Het filter kan simpelweg in de drukleiding na de pomp, gemonteerd worden. Buiten eens ontluchten hoef je niets te doen. Er is geen elektriciteit nodig. Je moet gewoon jaarlijks het gebruikte filterelement omruilen door een nieuw exemplaar en bij vriesweer het water aflaten via de aftapplug.

Zonder commercieel te worden willen we graag meegeven dat de AQUALOGIC InlineC-filter van 5” (foto) een zeer degelijk, betaalbaar en een gemakkelijk te monteren model is. Kostprijs afhankelijk van de winkel ongeveer €100. Het jaarlijks te vervangen filterelement kost ongeveer €35.

Een doosje Imodium kost €15, aan u de keuze!

27

TOERVAARTTOCHT HEMELVAART-PINKSTEREN Vanaf Do 26 mei tot Ma 6 juni

I

n navolging van de geslaagde extra lange toertocht vorig jaar (overbrugging tussen Hemelvaart en Pinksteren) gaan we dit jaar opnieuw een iets langere clubuitstap maken. We varen over de Westerschelde, het Veerse meer en Antwerpen naar de VPF Toervaartreünie in Geel. Althans, als de weergoden ons gunstig gezind zijn. Bij een twijfelachtig weerbeeld hebben we een PLAN B in de ladekast zitten. Uiteraard voorzien we de mogelijkheid om na het eerste weekend af te zakken naar Wachtebeke voor zij die aan werk- of andere verplichtingen moeten voldoen.

Het voorlopige programma in een notendop: Donderdag 26 mei: Bijeenkomen van de deelnemers in Wachtebeke (of naar eigen keuze Terneuzen).

Vrijdag 27 mei: Vertrek om 9u richting Terneuzen. HW Terneuzen om 13u38 Met het getij mee naar Vlissingen.

We varen door tot Middelburg en meren af in de jachthaven.

Avondwandeling door de stad met restaurantbezoek.

Zaterdag 28 mei: Kort na de middag afvaart uit Middelburg.

We meren af bij een eilandje op het Veerse Meer.

Indien mogelijk organiseren we er een BBQ. Zondag 29 mei: We varen de Oosterschelde op en varen naar Yerseke of Goes.

Zij die wensen terug te varen naar Wachtebeke kunnen via het Kanaal door Zuid Beveland – Hansweert – Terneuzen naar huis.

HW Hansweert om 9u29 Maandag 30 mei: Via de Bergsediepsluis naar het Schelde-Rijnkanaal.

We varen in konvooi door de haven van Antwerpen naar het Kempisch Dok bij SODIPA. De doortocht wordt vooraf aangevraagd, FD nummers zijn noodzakelijk en kunnen voor de tocht reeds aangevraagd worden.

Dinsdag 31 mei en Woensdag 1 juni: Verblijf in Antwerpen.

Donderdag 2 juni: In de voormiddag varen we via Herentals naar Geel.

Vrijdag 3 juni: vrije dag in Geel.

Van vrijdagavond tot en met zondag: VPF Toervaartreünie Maandag 6 juni: Terugvaart naar Wachtebeke, traject en timing vlg. afspraak.

Dit is een voorlopige planning. Een uitnodiging met meer details volgt later per mail. Op onze toertochten blijft ieder vrij in zijn doen of laten.

Deelname is gratis. Havengelden individueel te betalen.

Voor deelname aan het VPF weekend in Geel vind je een inschrijvingsformulier in Kanaal 77. Dit staat los van de aanvaarroute.

Wil je reeds inschrijven of wens je meer info : Jo Cappaert 0496 656 968

Wie ooit de Westerschelde overstak, Voelde zich trager dan een slak.

Toch is het groots, een openbaring.

Veerse Meer - Slabbingeplaat

Een bijna-doodservaring!