ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ
2020 21
LA STRAVAGANZA GRECA: FOLLIA ΠΑΛΑΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ
1.12. 2020 ΑΙΘΟΥΣΑ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
LA STRAVAGANZA GRECA: FOLLIA ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΠΑΡΟΚ ΙΤΑΛΙΑ ANDREA FALCONIERI (1586-1656)
Folias echa para mi Señora Doña Tarolilla de Carallenos βιολί, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
GIOVANNI PICCHI (περ. 1571-1643)
Canzon quarta a doi violini, con il Basso Continuo βιολί, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
TARQUINIO MERULA (1595-1665)
Chiaccona, έργο 12, αριθμός 20 βιολί, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
DARIO CASTELLO (1590-1658)
Sonata in stil moderno, à Sopran solo βιολί και μπάσο κοντίνουο
Live streaming | χωρίς διάλειμμα
MARCO UCCELLINI (1603-1680)
Aria sopra La Bergamasca βιολί, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
ARCANGELO CORELLI (1653-1713)
Follia, Sonata σε ρε ελάσσονα, έργο 5, αριθμός 12 βιολί, βιολοντσέλο και μπάσο κοντίνουο
GIUSEPPE TARTINI (1692-1770)
Sonata σε σολ ελάσσονα «Didone abbandonata», έργο 1, αριθμός 10 για βιολί και μπάσο κοντίνουο Affettuoso | Presto | Allegro
GIUSEPPE VALENTINI (περ. 1680-1752)
Allettamento σε ρε ελάσσονα, έργο 8, αριθμός 12 για βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
Adagio | Presto | Largo | Allegro | Presto
ANTONIO VIVALDI (1678-1741)
La Follia, Sonata à tre σε ρε ελάσσονα, έργο 1, αριθμός 12, RV 63 βιολί, βιολοντσέλο πίκολο και μπάσο κοντίνουο
LA STRAVAGANZA GRECA ΣΙΜΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ μπαρόκ βιολί ΔΗΜΟΣ ΓΚΟΥΝΤΑΡΟΥΛΗΣ τετράχορδο βιολοντσέλο πίκολο (τενόρο) ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΑΚΑΚΗΣ μπαρόκ βιολοντσέλο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΙΤΣΟΣ θεόρβη / μπαρόκ κιθάρα ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ τσέμπαλο
Live Streaming - Χωρίς διάλειμμα
3
Το σύνολο
LA STRAVAGANZA GRECA
προτείνει ένα πρωτότυπο και ευφάνταστο πρόγραμμα ιταλικής μπαρόκ μουσικής, γύρω από το θέμα της Follia, με ρεπερτόριο από τις αρχές του 17ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 18ου, με έμφαση στον λαμπερό, ελεύθερο, συχνά αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα του ιταλικού μπαρόκ. Το Σύνολο, με τον χαρακτηριστικά ιδιαίτερο ήχο, συνδυάζοντας το βιολί με το σπάνιο τετράχορδο βιολοντσέλο πίκολο, παρουσιάζει
έργα που αναδεικνύουν το δεξιοτεχνικό και εκφραστικό ύφος της πρώιμης οργανικής ιταλικής μουσικής, των συνθετών και βιρτουόζων του 17ου αιώνα Αντρέα Φαλκονιέρι, Τζιρόλαμο Φρεσκομπάλντι, Ταρκουίνιο Μέρουλα, Ντάριο Καστέλλο, Μάρκο Ουτσελλίνι, καθώς και των μεταγενέστερων Αρκάντζελο Κορέλλι, Τζουζέππε Βαλεντίνι, Τζουζέππε Ταρτίνι και, φυσικά, του Αντόνιο Βιβάλντι.
Ο ΣΙΜΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1979. Σπούδασε βιολί, μπαρόκ βιολί, σύνθεση και μαθηματικά. Άρχισε σπουδές στο Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης και τις ολοκλήρωσε στο Κολέγιο Όμπερλιν και το Πανεπιστήμιο του Γέηλ στις ΗΠΑ. Καθηγητές του υπήρξαν ο Πέταρ Αρναούντοβ, ο Τάρας Γκαμπόρα, ο Έρικ Φρίντμαν (βιολί), η Μέριλιν Μακ Ντόναλντ (μπαρόκ βιολί) και ο Χρήστος Σαμαράς (σύνθεση). Έχει συμπράξει με πολλές ορχήστρες, μεταξύ άλλων: Ορχήστρα του θεάτρου Μπολσόι, Καμεράτα της Γενεύης, Ορχήστρα Δωματίου της Βασιλείας, ΚΟΑ, ΚΟΘ, Καμεράτα Αθηνών, Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ,Φιλαρμονική και Σολίστ της Σόφιας, Συμφωνική της Κύπρου, του Μονάχου, της Λουιζιάνας, Φιλαρμονική της Νοτιοδυτικής Γερμανίας, Μπαρόκ Ορχήστρα 1756 του Ζάλτσμπουργκ, American Bach Soloists, Philharmonia Moments Musicaux της Ταϊβάν. Ως σολίστ έχει ηχογραφήσει για τις εταιρίες Deutsche Grammophon, BIS και Centaur. Έχει συμμετάσχει σε πολλά φεστιβάλ, μεταξύ άλλων: Βερμπιέ, Sommets Musicaux στο Γκστάαντ, Proms του Μπρίστολ, Φεστιβάλ της Πογένσα (Μαγιόρκα), Διεθνές Φεστιβάλ Βιολιού Αγίας Πετρούπολης, Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Φεστιβάλ του Τόκιο. Έχει συμμετάσχει και σε φεστιβάλ θεάτρου για την παρουσίαση μουσικής για το θέατρο. Οι συνθέσεις του έχουν παρουσιαστεί και ηχογραφηθεί σε πολλά μέρη του κόσμου (ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς, Περού, Ιράν, Ιαπωνία, Ταϊβάν και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες). Από το 2003 είναι μόνιμος εξάρχων της ΚΟΘ.
Ο βιολοντσελίστας ΔΗΜΟΣ ΓΚΟΥΝΤΑΡΟΥΛΗΣ ανήκει σε μια γενιά μουσικών που παίζουν με την ίδια άνεση και ποιότητα διαφορετικά μουσικά στιλ, τόσο σε ιστορικά όσο και σε σύγχρονα όργανα. Κατά τη διάρκεια της τριαντάχρονης πορείας του έχει συμμετάσχει σε πάμπολλες περιοδείες ανά τον κόσμο και σε ηχογραφήσεις, παίζοντας με κορυφαίους μουσικούς και σύνολα κλασικής και μπαρόκ μουσικής, καθώς και τζαζ/αυτοσχεδιαζόμενης/λαϊκής μουσικής. Έχει συνεργαστεί με σημαντικούς καλλιτέχνες από διάφορους καλλιτεχνικούς χώρους. Γεννήθηκε το 1970 στη Λάρισα και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Το 1988 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις σπουδές του, και άρχισε να παίζει τζαζ και αυτοσχεδιαστική μουσική εξερευνώντας νέες δυνατότητες και δημιουργώντας μια πρωτότυπη γλώσσα για το τσέλο. Το 1996 μετακόμισε στη Βραζιλία. Έκτοτε αφιερώθηκε στην ιστορική ερμηνεία της παλαιάς μουσικής, μελετώντας κι ερευνώντας το ρεπερτόριο για μπαρόκ και κλασικό τσέλο. Υπήρξε για μια δεκαετία καθηγητής βιολοντσέλου στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Unicamp του Σάο Πάολο. Το 2003 απέσπασε στη Βραζιλία το βραβείο «Carlos Gomes» ως ο καλύτερος σολίστ της χρονιάς, ενώ το 2008 η ηχογράφησή του με τις σουίτες για σόλο βιολοντσέλο του Μπαχ έλαβε το βραβείο «Prêmio Bravo! de Cultura» για το καλύτερο CD κλασικής μουσικής του έτους. Το 2010 κυκλοφόρησε με τον τσεμπαλίστα Νικολάου ντε Φιγκερέντου το διπλό άλμπουμ Ο χαμένος τενόρος, με πρώτες παγκόσμιες ηχογραφήσεις μουσικής για βιολοντσέλο πίκολο με 4 χορδές, λαμβάνοντας ενθουσιώδεις κριτικές. Το 2012 διηύθυνε και παρουσίασε το πολυθέαμα «Logos – Dialogos / 6 Suites for violoncello solo and dance by J.S. Bach», συνεργαζόμενος με έξι κορυφαίους βραζιλιάνους χορογράφους. Το 2015, μετά από 27 χρόνια στο εξωτερικό, γύρισε στην Ελλάδα. Είναι καθηγητής βιολοντσέλου στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Μπαρόκ Μουσικής του ΜΜΘ. Ασχολείται συστηματκά με τη μουσική του 18ου αιώνα σε όργανα εποχής και με τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Παίζει μοντέρνο και μπαρόκ βιολοντσέλο, καθώς και τετράχορδο ή πεντάχορδο βιολοντσέλο πίκολο. Εμφανίζεται τακτικά σε όλη την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική, τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
7
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΑΚΑΚΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα. Άρχισε μαθήματα βιολοντσέλου με τον Χρήστο Σφέτσα και συνέχισε τις σπουδές του ως υπότροφος των ιδρυμάτων ΙΚΥ και Ωνάση με τους Csaba Onczay, Leonid Gorokhov και Kim Bak Dinitzen. Είναι μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου από το 2007, με το οποίο έχει εμφανιστεί σε πολυάριθμες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και έχει δισκογραφήσει για τις εταιρίες BIS, DECCA, EMI Classics, Naxos, Legend κ.ά. Ως σολίστ έχει εμφανιστεί με την ΚΟΑ, την ΚΟΘ, την Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Εθνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας της Σκωτίας, τη Συμφωνική Ορχήστρα Μπίλκεντ της Άγκυρας, καθώς και με τη Μπαρόκ Ορχήστρα 1756 του Ζάλτσμπουργκ. Το ρεπερτόριό του καλύπτει ένα ευρύ φάσμα της μουσικής φιλολογίας, από το μπαρόκ μέχρι την αβανγκάρντ, ενώ διατηρεί ιδιαίτερους δεσμούς με τους έλληνες δημιουργούς, με πολλές πρώτες εκτελέσεις έργων τους στο ενεργητικό του. Είναι καθηγητής βιολοντσέλου και μουσικής δωματίου στο Ωδείο Αθηνών και το Ωδείο Kodály, ενώ διδάσκει τακτικά στα σεμινάρια βιολοντσέλου του Φεστιβάλ Πηλίου και στα εργαστήρια μουσικής δωματίου του Μουσικού Χωριού, στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου.
Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚIΤΣΟΣ φοίτησε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου σπουδάζοντας παράλληλα κιθάρα (πτυχίο και δίπλωμα με τους Π. Ιωάννου και Κ. Γρηγορέα αντίστοιχα). Συνέχισε σπουδές στο Ηνωμένο Βασίλειο για να ειδικευτεί στην ερμηνεία παλαιάς μουσικής μελετώντας ιστορικά νυκτά έγχορδα (λαούτο, θεόρβη, μπαρόκ κιθάρα) με την Elizabeth Kenny. Ως υπότροφος του Ιδρύματος Μιχελή απέκτησε μεταπτυχιακή ειδίκευση από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ. Συνέχισε τις σπουδές του με υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση και του Πανεπιστημίου του Γιορκ, και αναγορεύθηκε διδάκτορας το 2005. Δίνει τακτικά διαλέξεις και ομιλίες, ενώ εργασίες του έχουν δημοσιευτεί στα επιστημονικά περιοδικά The Lute, Χρονικά Αισθητικής, Μουσικολογία, Μουσικός Λόγος, Μουσικός Ελληνομνήμων και σε διάφορους συλλογικούς τόμους. Έχει συμμετάσχει σε ηχογραφήσεις δίσκων (Decca, Naïve, MDG, Aparté κ.ά.) και σε συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Ελβετία, Αυστρία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ρωσία, Ουγγαρία, Κροατία, Ρουμανία, Μονακό κ.α.) με διάφορα σύνολα (Yorkshire Baroque Soloists, Latinitas Nostra, Καμεράτα [Armonia Atenea], Réjouissance, KOΘ, KOA, Ex Silentio κ.ά). Είναι λέκτορας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.
9
Ο ΜΑΡΚΕΛΛΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ σπούδασε τσέμπαλο στην τάξη της Μαργαρίτας Δαλμάτη (σχολή Βινιανέλλι Αθηνών), απ’ όπου πήρε το δίπλωμά του με άριστα παμψηφεί, α΄ βραβείο και το αριστείο της σχολής. Συνέχισε στο Παρίσι με τους S. Romeo και O. Baumont, στο Μοτσαρτέουμ του Ζάλτσμπουργκ με τους K. Gilbert και S. Rampe, και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη φούγκα και το τσέμπαλο στο Κονσερβατόριο της Γενεύης (βραβείο δεξιοτεχνίας μετ’ επαινών) με την Ch. Jaccottet, της οποίας ήταν ο τελευταίος μαθητής. Έχει συμμετάσχει ως βοηθός μαέστρου σε πολλές βραβευμένες ηχογραφήσεις μπαρόκ όπερας: Αριάδνη στην Κρήτη, Ιούλιος Καίσαρας και Αλέξανδρος Σεβήρος του Χαίντελ, για τη γερμανική εταιρία MDG, Ο θρίαμβος της Κλέλιας του Γκλουκ, Αλέξανδρος του Χαίντελ και Σιρόης του Χάσσε, για την DECCA (διευθ. Γ. Πέτρου). Είναι ιδρυτικό μέλος των συνόλων μπαρόκ μουσικής Ex Silentio και Latinitas Nostra, με το οποίο το 2009 παρουσίασε σε δική του έκδοση από τα χειρόγραφα την πρώτη παγκόσμια αναβίωση της όπερας Ολυμπιάδα του Αντόνιο Καλντάρα στο ΜΜΑ. Στο Φεστιβάλ Αθηνών έχει διευθύνει, σε σκηνοθετημένη μορφή, τη Στέψη της Ποππαίας του Μοντεβέρντι (2011) και τον Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή του Στραντέλλα. ‘Εχει διευθύνει την Μπαρόκ Ορχήστρα της Βενετίας σε έναν διπλό δίσκο με θέμα την Ολυμπιάδα του Μεταστάζιο (Naïve Records) που απέσπασε τη διεθνή διάκριση Choc Musique. Ως μαέστρος εχει συμπράξει με την Καμεράτα, την ΚΟΑ και την ΚΟΘ. Στις ηχογραφήσεις του με τους Latinitas Nostra περιλαμβάνεται ο δίσκος Lamento με την ιταλίδα μεσόφωνο Ρομίνα Μπάσσο (Naïve Records), o οποίος απέσπασε εξαιρετικές κριτικές απο τον διεθνή Τύπο, και ο δίσκος Dilettanti με τον ισπανό κοντρατενόρο Χαβιέ Σαμπάτα (Label Aparté) που πρόσφατα βραβεύθηκε με το βραβείο «Melómano de Oro». Ως παραγωγός του Τρίτου Προγράμματος επιμελήθηκε και παρουσίασε τη ραδιοφωνική εκπομπή «Παλίμψηστο». Διδάσκει μπαρόκ μουσική σε σεμινάρια στο ωδείο Φ. Νάκας, στο Δημοτικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, καθώς και στα θερινά σεμινάρια του Μουσικού Χωριού (Αγ. Λαυρέντιος Πηλίου).
ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΩΝ