№ 11 2017

Жазаларды орындау Исполнение наказаний Казахстан ISSN 1728-4511

11 (180) 2017

Марат ТАЛАСБАЕВ,

əділет полковнигі, ҚАЖ комитеті Сотталғандар арасында тəрбие жəне əлеуметтік-психологиялық жұмыс басқармасының бастығы

Искусство без преград — стр. 29

ҚР ІІМ ҚАЖ комитеті / Комитет УИС МВД РК «Жазаларды орындау – Исполнение наказаний. Казахстан» № 11 (180), қараша/ноябрь-2017 2002 жылдың шілдесінен бастап шығады. Айына бір рет шығады Издается с июля 2002 года. Выходит один раз в месяц РЕДАКЦИЯЛЫҚ КЕҢЕС / РЕДАКЦИОННЫЙ СОВЕТ: Азамат БАЗЫЛБЕКОВ, ҚР ІІМ ҚАЖ комитетінің төрағасы / председатель Комитета УИС МВД РК

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

МАЗМҰНЫ – СОДЕРЖАНИЕ ОСНОВА ПЛОДОТВОРНОЙ РАБОТЫ...................................4 ВАЖНА АКТИВНАЯ ПОЗИЦИЯ.............................................5 РЕАЛИЗАЦИЯ ПЛАНА НАЦИИ.............................................6

Мейрам АЮБАЕВ, ҚР ІІМ ҚАЖ комитеті төрағасының орынбасары, заң ғылымдарының кандидаты заместитель председателя Комитета УИС МВД РК, кандидат юридических наук

ЖАҢА ӘЛІПБИМЕН ЖАҢА БЕЛЕСТЕРГЕ...........................10

Бакытжан САДЫБЕКОВ, Алматы облысы бойынша ҚАЖ департаментінің бастығы, заң ғылымдарының кандидаты начальник Департамента УИС по Алматинской области, кандидат юридических наук

ЕҢБЕК ШЕЖІРЕСІ БАЙ ҰЖЫМ..........................................14

Муратбек КАРИБАЕВ, «Ішкі істер органдары мен Ұлттық ұлан ардагерлері қазақстандық кеңесі» төрағасының орынбасары заместитель председателя ОО «Казахстанская организация ветеранов ОВД и Национальной Гвардии»

ШАГ В БУДУЩЕЕ...................................................................12

ТВОРЧЕСТВО – ЖИЗНЬ.......................................................18 СҮРІНГЕНДІ СҮЙЕЙ БІЛЕЙІК............................................20 « Я ВЫБИРАЮ ЖИЗНЬ!».......................................................24 ҚАҚПА АЛДЫНДАҒЫ КЕЗДЕСУ..........................................27

Мирлан КЫЗЫЛОВ, ҚР ІІМ Қостанай академиясының бастығы, заң ғылымдарының кандидаты, профессор начальник Костанайской академии МВД РК, кандидат юридических наук, профессор

ИСКУССТВО БЕЗ ПРЕГРАД.................................................29

МЕНШІК ИЕСІ / СОБСТВЕННИК: «Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының Медиа орталығы» ЖШС ТОО «Медиа-центр органов внутренних дел Республики Казахстан»

ТӘРБИЕ БАСТАУЫ — ТАЛАП ПЕН ТӨЗІМ........................38

БАС ДИРЕКТОР / ГЕНЕРАЛЬНЫЙ ДИРЕКТОР Бимаханбет АСАНОВ

ЖҮЙЕЛІ ЖҮРГІЗІЛГЕН ЖҰМЫС НӘТИЖЕЛІ.....................44

БАС ДИРЕКТОРДЫҢ ОРЫНБАСАРЫ ЗАМЕСТИТЕЛЬ ГЕНЕРАЛЬНОГО ДИРЕКТОРА Дәулет ТӨЛЕНДІҰЛЫ

ПРОБАЦИЯҒА ӨЗ ЕРІКТЕРІМЕН КӨМЕКТЕСУДЕ!............45

БАС РЕДАКТОР / ГЛАВНЫЙ РЕДАКТОР Карина САДЫКОВА БАС РЕДАКТОРДЫҢ ОРЫНБАСАРЫ ЗАМЕСТИТЕЛЬ ГЛАВНОГО РЕДАКТОРА Айнур ЖЫЛКЫШИНОВА АҒА ТІЛШІЛЕР / СТАРШИЕ КОРРЕСПОНДЕНТЫ: Майрагуль МАГЗУМОВА Нурлан УРАЗГАЛИЕВ ТІЛШІ / КОРРЕСПОНДЕНТ: Мария СОЛОВЬЕВА ДИЗАЙНЕР: Кайсар ЗАКИРАЕВ ФОТОТІЛШІЛЕР / ФОТОКОРРЕСПОНДЕНТЫ: Канат КУЛЬБАЕВ Бек ИМЕКЕШОВ КОРРЕКТОРЛАР / КОРРЕКТОРЫ: Нуршакул АШИМБАЕВА Наталья ПАНАКШИНА Мекенжайымыз: 010000, Астана қ, Брусиловский к, 17/3 8-7172-56-97-58 (ішкі нөмір 104) Наш адрес: 010000, г. Астана, ул. Брусиловского, 17/3 8-7172-56-97-58 (вн. 104) e-mail: ispolnenie@mediaovd.kz

11/180/2017

РАБОТАЯ В ПОЛНОМ МАСШТАБЕ.....................................30

МИСС ОСЕНЬ – 2017..............................................................42

ПРОВЕДЕНА СЛОЖНАЯ ОПЕРАЦИЯ..................................50 НЕГІЗГІ БАҒЫТ – ЕҢБЕКПЕН ТҮЗЕУ.................................52 8 ТЮРЕМ, ПРЕВРАЩЕННЫХ В ШИКАРНЫЕ ОТЕЛИ..........56

Журнал зарегистрирован Министерством информации и коммуникаций РК

Журнал ҚР Ақпарат және коммуникация министрлігінде тіркелді

Свидетельство о регистрации № 16205-Ж от 03.11.2016 г. С - КУИС МВД РК Опубликованные материалы не всегда отражают точку зрения редакции. Ответственность за достоверность фактов и сведений, содержащихся в публикациях, несут авторы. Перепечатка материалов возможна только с разрешения редакции. Ссылка на журнал обязательна. Дата выхода 30.11.2017 г. Усл. печ. л. 7,5. Тираж 4670 экз.

03.11.2016 жылы № 16205-Ж С - ҚР ІІМ ҚАЖК тіркеу туралы куәлігі берілді Жарияланған материалдар әрдайым редакцияның көзқарасын білдірмейді Мақаладағы деректер мен мәліметтерге автор жауап береді Редакцияның келісімін алып қана, материалды көшіріп басуға болады Журналға сілтеме жасауы міндетті Шыққан күні 30.11.2017 ж Шартты баспа табақ 7,5. Таралымы 4670 дана

Отпечатан в типографии ТОО «Тауелсіздік-Д» г. Астана, район Алматы, Брусиловского, 17/3 Тел.: 8-701-550-7326, 8-7172-56-97-71

Журнал «Тәуелсіздік-Д» ЖШС баспаханасында басылады Астана қ, Алматы ауданы, Брусиловский к, 17/3 Тел.: 8-7172-550-7326, 8-7172-56-97-71

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

3

СОБЫТИЯ

Основа плодотворной работы В Москве состоялось заседание рабочей группы Совета руководителей пенитенциарных служб государств – участников СНГ, в котором приняли участие представители Армении, Азербайджана, Беларуси, Казахстана, Кыргызстана, Российской Федерации, Таджикистана и Италии.

Одним из ключевых моментов зарубежной поездки явилась официальная двухсторонняя встреча председателя Комитета уголовно-исполнительной системы МВД РК полковника юстиции Азамата Базылбекова с директором Федеральной службы исполнения наказаний Рос-

сии (ФСИН) генерал-полковником Г. А. Корниенко. В ходе встречи были обсуждены вопросы по обучению, а также повышению квалификации сотрудников УИС МВД РК в ведомственных вузах ФСИН России. Работа в данном направлении будет продолжена в формате внесения офи-

циальных предложений со стороны КУИС МВД РК. В свою очередь ФСИН РФ определит перечень и условия предоставления образовательных услуг. Наряду с этим была достигнута договоренность по посещению сотрудниками КУИС одного из учреждений ФСИН для содержания лиц, приговоренных к пожизненному лишению свободы, в рамках изучения опыта Российской Федерации по исполнению данного вида уголовного наказания. Также для обеспечения ресоциализации освобождаемых осужденных был обсужден вопрос целесообразности направления в Российскую Федерацию лиц, освобождающихся из учреждений УИС

РК условно-досрочно и являющихся гражданами РФ. В ходе рабочей поездки в Москву казахстанская делегация посетила специализированную выставку ФСИН России «Возможности промышленного сектора УИС», где была представлена продукция, выпускаемая учреждениями ФСИН России. Изучен опыт России по развитию производства, выпуску товаров и трудоустройству осужденных. Проведены встречи и консультации с представителями территориальных управлений Федеральной службы исполнения наказаний.

Пресс-служба Комитета УИС МВД РК

Меморандумға қол қойылды Қарағанды қаласындағы «Достық үйі» ғимаратында ҚАЖ департаменті мен облыс әкімі аппаратының «Қоғамдық келісім» ҚММ арасында медиацияны дамыту саласында тиімді ынтымақтастық жасау мақсатындағы Меморандумға қол қойылды.

Жасалған Меморандумның аясында тараптар сотталған тұлғалар арасында медиацияны қолдану мүмкіндігі және оны жүзеге асыру үшін ынтымақтасу, кәсіби әдістермен азаматтарды қабылдау жөнінде құқықтық түсіндіру жұмыстарын

4

жүргізу туралы келісімге келді. Сотталғандар арасында медиацияны қолдану олардың әлеуметтік бейімделу процесіне, олардың бойында адам мен қоғамды сыйлау көзқарасының қалыптасуына және сотталғандардың қоғамнан

оқшаулануына байланысты әлеуметтік зардаптарды төмендетуге оң әсер етеді. Қарағанды облысы бойынша ҚАЖД баспасөз қызметі

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

СОБЫТИЯ

Важна активная позиция Департаментом УИС по Акмолинской области проводится планомерная работа по реализации 33-го шага из 100 конкретных шагов по реализации 5 институциональных реформ, предусматривающего выстраивание эффективной системы социальной реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы и находящихся на учете службы пробации. В декабре 2016 года Указом Президента Республики Казахстан утверждена Комплексная стратегия социальной реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы и находящихся на учете службы пробации, в Республике Казахстан на 2017–2019 годы (далее – Комплексная стратегия). Пунктом 16 Плана мероприятий по реализации Комплексной стратегии предусмотрена реализация пилотного проекта «Реабилитационная тюрьма». Приказом председателя Комитета УИС МВД РК для реализации проекта на территории республики определены два учреждения минимальной безопасности (колонии-поселения), одно из которых – учреждение ЕЦ-166/24, дислоцированное в г. Кокшетау.

23-24 октября рабочей группой в составе представителей Комитета УИС МВД РК Дулата Омаржанова и Бекболата Шакирова, а также международных экспертов Бена Зенгеринка – заместителя руководителя проекта ЕС по совершенствованию уголовного правосудия в Казахстане, и Тона Даанса – эксперта ЕС в области пенитенциарных учреждений, национального эксперта Ильяса Нурмаганбетова – осуществлен визит в учреждение. Согласно программе экспертной миссии по реабилитационным тюрьмам, в ходе посещения состоялось знакомство приглашенных с администрацией учреждения и осужденными, изучены условия проживания, питания и труда спецконтингента, коммуналь11/180/2017

но-бытовое, медицинское, психологическое обеспечение. По результатам беседы с осужденными международные эксперты отметили положительную работу администрации по созданию позитивного настроя на будущее, отсутствие страха перед предстоящим освобождением, открытость, стремление к получению знаний и расширению кругозора путем чтения художественной литературы, посещения библиотек, музеев, кино- и драматических театров. В ходе встречи экспертной группы с руководством Департамента УИС по Акмолинской области Кенжебеком Унербековым и Сериком Булановым, начальником учреждения Данияром Мадеевым, представителями областных управлений внутренней политики, координации занятости и социальных программ, образования, и неправительственного сектора в лице председателя Общественной наблюдательной комиссии Акмолинской области, директора ОФ «Прометей» Олжаса Сыздыкова и директора ОФ по защите прав человека и борьбе с туберкулезом «Луч надежды» Любови Рубежанской, состоялся конструктивный диалог по обсуждению модели пилотного проекта.

В очередной раз участники мероприятия единодушно сошлись во мнении – залог успешной ресоциализации и реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы, заключается не только в продуктивном взаимодействии заинтересованных государственных органов и неправительственного сектора, но и в активной позиции самого освобождаемого, его ответственности за свое будущее. По итогам мониторинга учреждения экспертной группой будут разработаны рекомендации по проекту «Реабилитационная тюрьма», реализация которого запланирована в первом квартале 2018 года.

Г. УСМАНОВА, подполковник юстиции ДУИС по Акмолинской области

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

5

ДОМ ПРОБАЦИИ

Реализация ПЛАНА НАЦИИ Все мы знаем, что 1 января 2016 года начался практический этап выполнения Плана нации «100 конкретных шагов по реализации институциональных реформ». Вступили в силу 59 законов, которые создают принципиально новую среду для развития государства и ведут масштабные изменения в национальном законодательстве.

Дальнейшее направление развития уголовно-исполнительной системы – это повышение эффективности мер уголовно-правового воздействия, не связанных с изоляцией от общества с комплексом мероприятий по оказанию социально-правовой помощи, концепция которого заложена в 33-м шаге Плана нации «100 конкретных шагов по реализации пяти институциональных реформ», один из которых «Выстраивание эффективной системы социальной реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы и находящихся на учете службы пробации». С целью реализации 33-го шага Плана нации «100 конкретных шагов

6

по реализации пяти институциональных реформ» 10 марта 2017 года с участием заместителя акима Актюбинской области, первого заместителя прокурора области и руководства Департамента УИС по Актюбинской области, а также с членами консультативно-совещательного органа и личного состава Службы пробации ДУИС области впервые в Республике Казахстан был открыт и презентован проект «Дом пробации». В данном проекте задействованы прокуратура области, органы пробации, координации занятости и социальных программ, органы юстиции, здравоохранения, образования и управления предпринимательства, Центр занятости, Центр адаптации,

Центр обслуживания населения. В настоящее время активно ведется работа по реализации данного проекта совместно с задействованными органами в целях оказания социально-правовой помощи. Так, с момента открытия по настоящее время в Дом пробации обратились более 600 подучетных лиц, которым оказана социально-правовая помощь.

17 марта 2017 года в конференц-зале Актюбинского университета им. С. Баишева проведен семинар-тренинг для молодых семей. Во время встречи у молодежи была возможность получить информацию от специалистов касательно государственных программ, таких как «Доступное жилье – 2020», «Дорожная карта бизнеса – 2020», Развитие продуктивной занятости и массового предпринимательства» и т.д. На встрече приняли участие представители палаты предпринимателей «Атамекен», АО «Жилстройсбербанк», директор дома мамы, психолог областного дома юношества и молодые семьи, в том числе и состоящие на учете городской службы пробации ДУИС по Актюбинской области. Продолжая работу по реализации пунктов Плана стратегии, с целью реализации проекта «Концептуальные подходы по выработке комплексной стратегии социальной реабилитации и специальных социальных услуг для граждан, освободившихся из мест

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ДОМ ПРОБАЦИИ

лишения свободы и находящихся на учете в службе пробации» 13 апреля 2017 года Дом пробации посетили студенты юридического факультета. Далее 27-го числа этого же месяца на базе Казахско-Русского международного университета был проведен круглый стол с участием профессорско-преподавательского состава данного вуза и студентов, куда были приглашены сотрудники СП ДУИС по Актюбинской области, представители НПО и различных ОФ, а также представители других вузов, где бурно обсуждались проблемные вопросы по осуществлению деятельности службы пробации в связи с принятием Закона Республики Казахстан «О пробации» от 30.12.2016 г. Вместе с тем 17 мая 2017 года на базе дворового клуба «Шаңырақ» ГУ «Управление по вопросам молодежной политики Актюбинской области», КГУ «Областной молодежный ресурсный центр» провели семинар-тренинг «Формула счастливой семьи», целью которого была поддержка молодых семей, пропаганда ценностей брака и семьи среди молодежи. В ходе тре-

из рабочей молодежи и воспитанники ОФ «Дом мамы». Специально приглашенный психолог-тренер провел тренинги о том, как сохранить семейный очаг. По итогам семинара-тренинга молодым семьям были вручены сертификаты. Всего участвовало 20 молодых семей. По вопросу открытия при поддержке НПО комнат пробации для несовершеннолетних, находящихся на учете службы пробации, службой пробации г. Актобе проведены мероприятия в комнате релаксации, которая расположена в Доме пробации. В целях профилактики проводились консультации с психологами, а также в психодиагностическом комплексе «Ақсұнқар» проведены методики для выявления психических качеств, характерологических особенностей, прием осужденных-несовершеннолетних и др. На сегодняшний день на учете службы пробации г. Актобе в рамках проекта «Дом пробации» 4 несовершеннолетних лиц подпадают под досудебную пробацию. В ходе работы Дома пробации несовершеннолет-

нинга были обсуждены различные интересные темы касательно семьи, раскрыты секреты семейного благополучия, показаны видеоматериалы. В семинаре участвовали молодые семьи из числа лиц, состоящих на учете службы пробации города Актобе ДУИС по Актюбинской области, семьи

ним была оказана психологическая помощь, проведено медицинское обследование, через ресурсный центр по работе с молодежью Актюбинской области несовершеннолетние были приняты в спортивную секцию самбо при дворовом клубе «Чемпион».

11/180/2017

Также местными исполнительными органами принимаются оперативные меры по трудоустройству лиц, освобожденных из мест лишения свободы и состоящих на учете в службе пробации. Для принятия совместных мер по решению вопросов социальной адаптации лиц, готовящихся к освобождению, освободившихся из мест лишения свободы, состоящих на учете службы пробации, ранее был принят совместный План мероприятий на 2015–2017 годы, включающий в себя регулярное информирование исправительных учреждений о спросе на рабочую силу на рынке труда области, проведение разъяснительной работы в исправительных учреждениях, о функциях и возможностях структурных подразделений органов социальной защиты по содействию в трудоустройстве и профессиональной подготовке, социальной поддержке лиц, освобожденных из мест лишения свободы. В соответствии с планом, от Местной полицейской службы ДВД (МПС) в органы занятости поступают сведения о лицах, которые будут освобождаться в ближайшее время. Лица, освобожденные из мест лишения свободы, при обращении в структурные подразделения органов социальной защиты вправе получить социальную помощь, в соответствии с утвержденным регламентом государственных услуг в сфере социальной защиты населения утвержденным постановлением акимата Актюбинской области от 27.07.2015 года за № 278 «Об утверждении регламентов государственных услуг в сфере социальной защиты населения». В настоящее время в регионе оказывается 22 вида государственных услуг населению в сфере социальной защиты (для безработных – 4 вида, инвалидов – 12, малообеспеченных – 5 и т.д.). Совместная работа по социальной реабилитации лиц, освобожденных из мест лишения свободы, состоящих на учете в службе пробации, продолжается. За 9 месяцев текущего года службой пробации в отношении

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

7

ДОМ ПРОБАЦИИ

2352 лиц составлены индивидуальные программы по оказанию социально-правовой помощи, при этом из указанных 2352 лиц не имеют образования 39, пенсионеры – 22, в том числе инвалиды 1, 2 гр. – 8. В ходе реализации Комплексной стратегии, рассчитанной до 2019 г., проводимые правоохранительными На сегодня службой пробации в местные исполнительные органы, неправительственные и иные организации направлено 2788 индивидуальных программ, из них: в гос. организации – 226, органы занятости – 456, органы здравоохранения – 752, органы образования – 2, неправительственные организации – 857, иные организации – 495). Из них оказана социально-правовая помощь 2788 лицам, т.е.: - оказана помощь в лечении 714 лицам; - оказано психологическое сопровождение – 1376; - трудоустроены 207 лиц; - получили образование (профессии) 2 лица; - помещено в Центр социальной адаптации – 1, - овладели профессией – 4; - оказана помощь в восстановлении документов – 11; - оказана иная помощь – 150.

и местными исполнительными органами, а также с непосредственным участием неправительственных организаций совместные мероприятия, позволят создать современную инфраструктуру ресоциализации лиц, состоящих на учете службы пробации и освобождающихся из мест лишения свободы, тем самым безболезненно пройти социальную адаптацию и войти в общество правосознательными гражданами. В соответствии с пунктом 77 Плана мероприятий по реализации Государственной программы дальнейшей модернизации правоохранительной системы Республики Казахстан на 2014–2020 годы, предусмотрена проработка совместно с местными исполнительными органами вопроса строительства типовых специали-

8

зированных исправительных учреждений в рамках государственного частного партнерства (далее – ГЧП). Кроме того, Главой государства в Плане нации «100 конкретных шагов» поставлена задача по модернизации пенитенциарной инфраструктуры в рамках развития ГЧП (п. 34). Департаментом УИС по Актюбинской области оформлен земельный участок с правом постоянного землепользования площадью 40 га под строительство исправительного учреждения с лимитом наполнения 1500 осужденных в рамках ГЧП (постановление акимата г. Актобе № 3884 от 22 сентября 2016 г.). Данный участок находится в периферийной зоне города Актобе, в непосредственной близости от Ново-Альджанского мелькомбината (бренд «Корона») и располагает необходимой инфраструктурой: имеется возможность подключения к центральным городским сетям газопровода, водоснабжения и канализации, электроснабжения, телефонной связи. Кроме того, имеются железнодорожный тупик с подъездными путями, возможность доступа для автотранспорта (автомобильная дорога). Рельеф местности – ровный. Департаментом земельного кадастра и технического обследования недвижимости филиала НАО «Государственная корпорация «Правительство для граждан» по Актюбинской области» завершена работа по отводу и установлению границ выделенного земельного участка на местности, подготовке документов о праве на землю для строительства объектов, изготовлению идентификационных документов (акт на право постоянного землепользования № 0245670 от 24.10.2016 г.). Зарегистрированы права на недвижимое имущество (земельный участок) в ЦОНе. В Актюбинской области находятся четыре пенитенциарных учреждения (КА-168/1, КА-168/2, КА-168/3, КА-168/5), в которых на сегодняшний день содержится 1958 заключенных.

Проект предполагает строительство и эксплуатацию учреждения уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы на 1500 мест в Актюбинской области, г. Актобе. В рамках данного проекта будет построено учреждение, соответствующее международным стандартам содержания приговоренных к отбыванию наказания в виде лишения свободы. Новое учреждение предусматривает размещение в нем разных режимов лишения свободы: следственный изолятор с лимитом 500 подследственных, средней безопасности (общий режим) с лимитом 750 осужденных, минимальной безопасности (колония-поселение) с лимитом 150 осужденных, арестный дом с лимитом 100 мест, и, соответственно, будет отнесено к категории учреждений смешанной безопасности. Кроме того, в учреждении будут построены новые блоки медицинского обслуживания, школ общеобразовательного и профессионального обучения, складские помещения, автопарк, спортивные и культурные объекты и т.д. Строительство нового пенитенциарного учреждения позволит вынести за пределы города функционирующие ИУ, повысить безопасность в регионе, перевести с прежнего отрядно-барачного вида содержания осужденных на покамерное содержание. Комитетом по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства Министерства финансов и национальной экономики РК в 2013 году был разработан типовой проект на строительство «Специализированное исправительное учреждение на 1500 мест» для пяти климатических районов, соответствующий всем международным стандартам. Департаментом УИС по Актюбинской области подана заявка на включение затрат по разработке привязки типового проекта к местности в сумме 230,4 млн. тенге в проект республиканского бюджета на 2018–2020 годы. А. ЕРМЕКБАЕВА, старший инспектор ОРСП ДУИС по Актюбинской области майор юстиции

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

КРУГЛЫЙ СТОЛ

Актуальные вопросы предпринимательства 9 ноября в Астане состоялся круглый стол на тему «Устойчивое развитие предпринимательства для лиц, освободившихся из мест лишения свободы» во главе с директором Общественного фонда «Реабилитационных технологий и концепций» Орынбасар Кульжабаевой. Здесь также присутствовали представители исправительных учреждений, ДВД, ДУИС, столичного Центра занятости и многие другие.

Общественный фонд уже много лет работает с освободившимися из мест лишения свободы и без ограничения свободы. Обратившиеся всегда получают необходимую поддержку, как юридическую, так и психологическую консультацию. Согласно государственному заказу Управления занятости труда и социальной защиты города Астаны, претворяет в жизнь проект под названием «Устойчивое развитие предпринимательства для лиц, освободившихся из мест лишения свободы».

– На протяжении многих лет Департамент уголовно-исполнительной системы тесно взаимодействует с фондом «Реабилитационных технологий и концепций», решаются проблемы оказания различной помощи осужденным, в том числе по вопросам трудоустройства и подготовки к освобождению. Проблема трудоустройства после освобождения из мест лишения свободы является одной из приоритетных задач, трудозанятость осужденных за время отбывания наказания, а также и после освобождения является основной трудностью для многих из них. Сегодня фонд участвует в проекте по расширению услуг в сфере предпринимательской деятельности и по созданию рабочих мест для лиц, освободившихся из 11/180/2017

мест лишения свободы. Такие мероприятия необходимы для совершенствования и развития уголовно-исполнительной системы, в частности исправительных учреждений на территории столичного департамента, – сказал заместитель начальника ДУИС г. Астаны полковник юстиции Толкын Нарымбиев. На сегодняшний день при содействии фонда за 2017 год разносторонняя помощь была оказана 1240 гражданам: по звонку – 116, психологическая помощь – 489, госпитализация – 43, протезирование – 80, документированы – 17, трудоустроены – 410, не трудоустроены – 147, правовая помощь – 197, социальная помощь – 104, проведено обучающих семинаров – 237, открыли ИП – 64 (из них работающие – 21).

– Трудоустройство для освободившихся – это важный стимул для погашения судимости. Немаловажное значение имеет создание рабочих мест для данной категории граждан, то есть развитие предпринимательской деятельности, – сообщила О. Кульжабаева. В ходе конференции с докладами выступил заместитель директора Центра занятости г. Астаны Данияр Нурпеисов, который отметил, что в целях социальной

защиты от безработицы проводится целенаправленная работа с обратившимися гражданами, в том числе с лицами, освобожденными из мест лишения свободы, и лицами, состоящими на учете службы пробации: содействие в поиске подходящей работы, профессиональной подготовки, переподготовки и повышении квалификации по наиболее востребованным профессиям на рынке труда и многое другое. Также в рамках второго направления Программы развития продуктивной занятости и массового предпринимательства на 2017–2021 годы реализуются следующие меры: - обучение основам предпринимательства по проекту «Бастау Бизнес»; - поддержка предпринимательства инициатив; - гарантирование микрокредитов. Помимо выступления основных докладчиков, состоялся обмен мнениями и опытом, способствующий дальнейшему улучшению работы по приоритетным направлениям и задачам, определенным Министерством внутренних дел и Комитетом УИС. На встрече было отмечено, что создание рабочих мест и возможности развития предпринимательской деятельности имеют важное значение для реабилитации осужденных после освобождения из мест лишения свободы. По завершении круглого стола руководителем фонда О. Кульжабаевой были вручены благодарственные письма сотрудникам правоохранительных органов за добросовестное отношение к своим обязанностям. Мария СОЛОВЬЕВА, фото Каната КУЛЬБАЕВА

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

9

ЖАҒЫМДЫ ЖАҢАЛЫҚ 2017 жылдың 26 қазанында Елбасы Н.Ә.Назарбаев қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы Жарлыққа қол қойып, латын графикасына негізделген қазақ тілі әліпбиін бекітті. Сол тарихи шешім қабылданған күні Әулие ата жерінде Тараз инновациялық-гуманитарлық университетінің мәжіліс залында Қазақ жазуын латын графикасы негізіндегі жаңа ұлттық әліпбиге көшіру жөніндегі республикалық жұмысшы тобының мүшесі, Ш.Шаяхметов атындағы Тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру әдістемелік орталығының директоры Ербол Тілешовпен «Жаңа әліпбиді таңдау — өркениетті таңдау» тақырыбында кездесу өтті. Кездесуге Жамбыл облысы бойынша ҚАЖ департаментінің қызметкер-

лері де қатысып, жақсы жаңалықтың куәсі болып қайтты. Кездесуде Е.Ерденбекұлы қазақ лингвистері ұзақ ізденіп, қыруар жұмыстар жасалғанын, жобаны іске асыру барысында әлемдік тәжірибе ескерілгенін, жаңа әліпбидің осы уақытқа дейін көптеген нұсқасы қаралып, соның ішінде тиімді әрі ұлттық стандартқа сай келетін жобалары халық талқылауынан өткенін жеткізді. Латын карпіне көшуге байланысты Елбасына 300-ден астам өтініш келіп түскенін, әлеуметтік желілерде 1000-ға тарта тақырыптық

жазбалар жарияланғанын, жаңа әліпбиді бүкіл халық болып талқылағанын, ізденістер нәтижесінде жасалған жаңа нұсқа Нұрсұлтан Әбішұлының көңілінен шыққанын айтып өтті. Сонымен қатар, кездесуге қатысушыларды қазақ тілі әліпбиі бекітілген құтты қадаммен құттықтап, осындай тарихи күні Әулие ата халқымен кездескеніне қуанышты екенін жасырмады. Э.КҮЛЕКЕЕВА, әділет майоры Жамбыл облысы бойынша ҚАЖД

Жаңа әліпбимен жаңа белестерге Ішкі істер органдары қызметкерлерін патриоттық тәрбиелеу және департамент бастығының нұсқауын орындау мақсатында 2017 жылдың 7 қарашасында Астана қаласы бойынша Қылмыстық атқару жүйесі департаментінің жеке құрамы арасында Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2017 жылдың қазан айында жарыққа шыққан «Қазақ тілі әліпбиінің сатылап латын әліпбиіне 2025 жылға дейін көшу туралы» өкіміне түсіндірме жұмыстары жүргізілді.

Латын жазуы қазаққа бейтаныс емес. Бұл әріп Қытай елінде 1961 жылдан 1983 жылға дейін қолданыста болған. Не үшін латын әрпіне көшуіміз керек? Саяси маңыздылығы жағынан айтқанда, кириллицамен сіңіп кірген отарлық санадан арылу үшін де оның саяси маңызы зор. Екіншіден, латын жазуы қолданысқа оңай, игеруге ыңғайлы. Оған қоса жаратылыстану ғылымдары жағында да қолданыста дәлділігі мен ептілігін дүниежүзінің өмір тәжірибесі дәлелдеді. Қазақ мәдениеті дүние жүзінің әдебиетімен, мәдениетімен тезірек қауышу үшін латын әрпіне 10-15 жылдың ішінде біртіндеп көшуге болады. Әрі бұл арқылы әлем қазақтары латын

10

әрпі арқылы ала-құлалықтан да арылар еді. Ортақ жазуымыз, ортақ ұлттық мәдениетімізді қалыптастырары анық. Латынға көшу жазу-сызуды өзгерту ғана емес. Бұл тілге реформа жасау. Оның нәтижесі — білім-ғылым, әлеумет, саясат, яғни, мемлекеттің бар саласын қамтитын күрделі шаруа. Аталған тақырыпта дәрісті Қазақстан Республикасының мемлекет және қоғам қайраткері Оразкүл Асанғазықызы өткізді. Дәрісте қызметкерлердің назарына латын әліпбиі бойынша мазмұндық сипаттама берілді. Қоғамдық сананың патриоттыққа, отансүйгіштікке тәрбиелеуді күшейту мақсатындағы мемлекеттік тілдің ықпалы да атап өтілді. Сонымен қатар, департаменттің бағынышты мекемелеріне де латын

қаріпіне көшу жұмыстарына түсіндірме жұмыстары жүргізілуде. 9 қараша күні ЕЦ-166/10, ЕЦ-166/22 мекемесіне Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия университетінің филология кафедрасының оқытушысы, филология ғылымдарының магистрі Тоқтарбай Елдос дәріс өткізді. Алдағы уақытта мұндай дәрістермен барлық мекемелер қамтылады. Осы іс-шараның өткізілуіне Астана қаласы әкімдігі Тіл басқармасының талдау және мониторинг бөлімінің басшысы Әйгерім Жұманғалиева өз ықпалын тигізіп, ынтымақтастық білдірді. А. ЖҮЗБАЕВА, әділет подполковнигі Астана қаласы бойынша ҚАЖД

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

БАЯНДЫ БАЙЛАНЫС

Инновациялық технологияларды дамыту қажет Индустриялық-инновациялық даму бойынша жаңа мемлекеттік бағдарламаға сәйкес өңірдегі Кәсіпкерлікті қолдау картасының маңыздылығын арттыру мақсатында ЕС-164/3 мекемесі аумағында ашылған СМЛ плиталарын өндіруші «Арғын СҚО» ЖШС-нің еңбекпен қамтылған жазасын өтеушілермен кездесу өткізілді. Кездесуге СҚО әкімінің орынбасары Д.Жандарбек, облыстық индустриялық-инновациялық даму басқармасының басшысы Ж. Асанов, осы басқарманың бөлім басшысы Г.Салтықова, облыстық прокуратураның 7 басқарма басшысы Р.Мәмбетов және СҚО бойынша ҚАЖ департаменті бастығының орынбасары М. Нәкенов қатысты. «Арғын СҚО» ЖШС кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасына қатысып, инновациялық өндіріс ашу үшін жеңілдетілген несие алушы болып табылады. Осы күнде Қазақстан Республикасында кәсіпкердің ашқан өндірісіне ұқсас өнім жасалмаған. Кездесу барысында СҚО әкімінің орынбасары Д.Жандарбек өндірісті аралап, цехтың жұмысын көріп шығып, ондағы 10-нан астам еңбекпен қамтылған сотталғандардың атқарған жұмыстарының тиімділігіне баға берді. Сонымен қатар, кездесу кезінде шығарылған өнімді алдағы уақытта құрылыс кәсіпорындарына өткізу бойынша сұрақтар қарастырылды. М. РАМАЗАНОВА, әділет капитаны СҚО бойынша ҚАЖД

11/180/2017

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11

ВСТРЕЧА У ВОРОТ

Шаг в будущее Все закончилось! Даже солнце светит ярче! Это ощущение, которое можно прочувствовать, находясь за воротами тех мест, где начинается свобода. Свобода – немного страшно, неуютно, непривычно. Шаг в будущее, оставляя за собой все переживания, тяготы – непредсказуемо. Однако есть и будут люди, которым небезразлична судьба человека, вступающего в новую жизнь, как гражданина Республики Казахстан.

В очередной раз в учреждении ЕЦ-166/10 состоялось мероприятие по реализации социального проекта «Встреча у ворот». Данный проект реализуется в рамках Комплексной стратегии социальной реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы и находящихся на учете службы

12

пробации, в Республики Казахстан на 2017–2019 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 8 декабря 2016 года. Целью данного проекта является создание условий для социальной адаптации осужденных в обществе в первые дни после освобождения из мест лишения свободы (трудовое и

бытовое устройство, медицинская помощь, документирование, восстановление социальных связей и т. д.). В этот день освобождался один осужденный, который за совершенное преступление (убийство) отбыл наказание в виде лишения свободы на срок 6 лет 6 месяцев. Сегодня наступил его последний день в стенах исправительного учреждения. В мероприятии по освобождению приняли участие Общественный фонд «Реабилитационных технологий и концепций» в лице директора О. Кульжабаевой, Центра адаптации г. Астаны, Центра занятости, Департамента УИС, Службы пробации. На свободе его никто не ждет, так как он является воспитанником детского дома. Находясь в местах лишения свободы, освобождаемый получил среднее образование в школе при исправительном учреждении и два профессиональных образования, таких как газоэлектросварщик, оператор ЭВМ.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ВСТРЕЧА У ВОРОТ Прозвучали слова напутствия-поздравления от заместителя начальника учреждения по воспитательной работе майора юстиции Е. Узакбаева и начальника отдела по воспитательной работе среди осужденных майора юстиции С. Кожахметова. Директор Общественного фонда О. Кульжабаева поздравила освобождаемого и пожелала ему все то, что пожелала бы мать своему сыну, быть достойным гражданином нашей страны и своей будущей семьи. Предложила услуги по трудоустройству и приобретению теплой одежды. В торжественной обстановке были вручены социальные пакеты-брошюры по оказанию социальной помощи, такой как трудоустройство, предоставление жилья и медицинской помощи. Социальный работник Центра адаптации, руководимого директором М. Х. Кариевым, Салтанат Махамбетова, поздравляя с днем освобождения, предложила услуги центра. Сотрудник специального учета передала имеющиеся в деле осужденного удостоверение личности, свидетельства об окончании школы, колледжа. Майор юстиции Е. Узакбаев передал две грамоты из личного дела «За активное участие в спартакиаде» и одну грамоту от Общественного фонда «Реабилитационных технологий и

В целях реализации Указа Президента Республики Казахстан от 8 декабря 2016 года № 387 «Об утверждении Комплексной стратегии социальной реабилитации граждан, освободившихся из мест лишения свободы и находящихся на учете службы пробации, в Республике Казахстан на 2017–2019 года», а

концепций» за номинацию «Лучший вратарь» по результатам проведенного спортивного соревнования по мини-футболу среди осужденных. Уже за воротами ждала автомашина Центра адаптации. Заместитель начальника учреждения по воспитательной работе майор юстиции Е. Узакбаев прибыл вместе с осужденным в центр, ознакомился с условиями, отметив, что его дальнейшая судьба небезразлична и его судьбой будут интересоваться сотрудники учреждения. Принимая все теплые и важные слова, у освобождаемого навернулись

слезы. Было заметно, что он не ожидал такого внимания к его долгожданному дню освобождения. Освобождаемый от души благодарил всех, кому небезразлична его дальнейшая жизнь. В настоящее время социальная адаптация граждан, освободившихся из учреждений уголовно-исполнительной системы, является одним из основных путей, направленных на снижение уровня повторной преступности среди этой категории лиц.

также реализации социального проекта «Встреча у ворот» в учреждение УК-161/2 в связи с освобождением по отбытию срока наказания осужденного Ю. А. Зыкова, по УДО осужденного Ю. Ю. Подгорного, по ЗМН В. Г. Губбе приглашена рабочая группа в составе специалиста КГУ «Центр занятости населения акимата

г. Костаная» Б. З. Жантлеуова, старший инспектор службы пробации старший лейтенант юстиции К. Д. Курмантаев, главный специалист отдела координации деятельности лечебно-профилактических организаций М. Б. Валиев, заведующий сектором методического кабинета ГУ «Управление образования акимата Костанайской области» А. А. Амирова. В ходе проведенного мероприятия до осужденных были доведены основные моменты оказания содействия в получении социально-правовой помощи после освобождения, вопросы по медицинскому социальному страхованию, овладении новой профессией, а также вопросы по трудоустройству.

Б. МУНАЙТПАСОВА, майор юстиции Департамента УИС по г. Астане

А. КАСЫМОВА, инспектор ОВРсО учреждения УК-161/2 старший лейтенант юстиции 11/180/2017

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

13

МЕРЕЙТОЙ

Еңбек шежіресі бай ұжым ÅÖ-166/4 ìеêеìес³не

60 жûë

14

Ақмола облысы Атбасар қаласында орналасқан алпыс жылдық тарихы бар ЕЦ-166/4 мекемесі Кеңес уақытынан-ақ еңбеккерлігімен даңқы шыққан ұйым. Сол кезеңдерде мұнда өндірілген ауылшаруашылық құрал-саймандары Еуропа мен Оңтүстік Американың бірқатар мемлекеттеріне дейін экспортталған. Жазасын өтеушілердің қолымен жасалған өнімдер сапалық жағынан халықаралық деңгейде жоғары бағаланған. Тәуелсіздік алған қиын-қыстау жылдары өндіріс көлемі күрт төмендеп кетсе де, мекеме басшылығы өндіріс орындарын, станоктар мен жабдықтарды тоз-тоз етпей сол қалпы сақтап қалған екен. Таяуда Ақмола облысы бойынша ҚАЖ департаментінің мұрындық болуымен осы мекеменің 60 жылдық мерейтойы тойланды. Оған аудан көлеміндегі мекемелермен бірге, осында кезінде қызмет еткен, басшылықта болған байырғы ардагер қызметкерлер шақыртылды. Тіпті облыс, республика ғана емес Ресей Федерациясына да шақыртулар жіберілді. Осылайша, жәрмеңкелі өңірде дүркіреген кезекті бір той өтті.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

МЕРЕЙТОЙ Мерекелік шара осында 1960-2000 жылдары қызмет етіп кеткен ардагер қызметкерлердің мекеме аумағын аралаудан басталды. Расында да аумағы ат шаптырым өндіріс аймағындағы көптеген даңғарадай ғимараттар қаңырап бос тұрса да, мұнда еңбек оты өшпеген екен. Сонау ескі инфрақұрылымдардың сілемдері бұл жердің дүбірлі өндірістік тарихынан хабар бергендей. Бір топ қария аяңдай басып, айналаға таңдана қарап келеді. Олардың арасында кезінде мекеме бастығының орынбасары, аға инженер-экономист, техникалық қауіпсіздік жөніндегі еңбек инженері, еңбек және өнім нормалаушы, тауар сапасын тексеруші, айдауыл, бақылаушылар болып істегендері бар екен. Осында олардың ең соңғы рет келгенінің өзіне 20 жылдай өтіпті. Қазір аумағы үлкен аула ішінара бос жатса да, сонау өздері жүрген жалынды шақтардың суреті ауланы шолған сайын ардагерлердің көз алдында көлбеп жатқан болар. Оларға әр бұрыш, әр қалтарыс таныс, әр соқпақ ыстық. Ал ауырауыр токарлық станоктар орналасқан зәулім механикалық-жөндеу цехына енген кезде, көнекөз әріптестер жадырап сала берді. Әркім өздері талай жанында тұрған станоктарды көріп, ескі сырласындай бірдеңелерді айтып жатты. «Сен тұра тұр, мен айтайын» дегендей, естеліктер эстафетасы басталды дерсің. «Адам қартайғанда — бір бала» деген рас-ау. Солардың бірі — Янина Шмарловская, біз тұрған цех — механикалық-жөндеу цехы екенін айтты. Мұнда станоктар жөнделіп, олардың детальдары мен бөлшектері жасалады екен. Одан бөлек, сол кездерде көрші ғимаратта жаныштап дайындау цехы болыпты. 1962 жылы еңбек жолын осыннан бастаған ол 1997 жылы зейнеткерлікке кеткен. Содан бері келіп көрмепті. Өндірістік

11/180/2017

жабдықтардың сақталып қалғанына таң қалып отырғанын айтады. Әрине, өндіріс көлемі азайып кеткен. «Мен еңбек жолымды осында бухгалтер болып бастағам. Кейін аға инженер-экономист қызметін атқардым. Күнұзақ ешқандай күзетшісіз жазасын өтеушілермен араласып жүре беретінбіз. Ол кездер сондай бір кеңшілікті шақ еді ғой. Біздің кезімізде еңбек қазаны қайнап жататын. Әуелгіде бізде тек тігіншілік қана болды. Тігін өндірісі өте қуатты еді. Бүкіл Кеңес Одағын мамандандырылған арнайы киіммен қамтамасыз етіп тұрдық. Тігін өндірісінің өзі 28 түрлі өнім шығаратын. Тіпті балық өнеркәсібіне арналған киімдер тіккеніміз есімде. Су өтпейтін материалдан плащтар, қолғаптар, ер адамдарға арналған сулық костьюмдер тіктік. Ал кейін металл өндеу өнеркәсібі-

не ауыстық. «ЦелинСельМаш» зауыты бізге өз өнімдерін шығаруға тапсырыс берді. Әуелгі кезде біз минералды тыңайтқыштар шашатын машинаға арналған қанатшаларды жасай бастадық. Оларды 1-РМГ4 деп атайтын еді. Кейін механикаландырылған соқаның (борана) өзін түгелдей дайындауға арналған сериялық технологияны бізге беріп тастады. Әрине, тігіншілікке үйреніп қалған біздер үшін әуелгі кезде қатты қиын болды. Бірақ, бірте-бірте үйренуге тура келді. Ол үшін «ЦелинСельМаш» зауытына стажировкадан өтуге баратынбыз. Осылайша үйреніп кеттік. Кейіннен өнімдер қатары артты ғой. Ауылшаруашылығына қатысты көптеген техникалар мен олардың бөлшектерін шығардық. Ішкі нарықтан бөлек, біз өнімдерді экспортқа да жіберетін едік. Алыс-жақын шетелден 28 мемлекет біздің өнімдерді жоғары бағалап алатын», — дейді зейнеткер Янина Артемовна. Еңбекке толы шежірелі жылдардың сағыныш аңқыған естеліктері зәулім цехтан шыға берісте сәл бұзылмасы бар ма? Өйткені, іргелес жатқан екі цехтың келесісінің қақпасының алдында сол жылдарда бірге қызмет еткен әріптестері Ковольчук Сергей Андреевич жазасын өтеушілердің бірінің қолынан қаза болған екен. 1988 жылдың 21 сәуірінде болған оқиғаны бізге осында мекеме бастығының орынбасары болып қызмет еткен зейнеткер Қарсақбай Жұмабаев айтып берді. «Сергей Андреевич сондай бір жақсы кісі еді. Нағыз офицер, өз жұмысына берілген адал азамат болатын. Өмірінің соңында жасақ бастығы болып қызмет етті. Сол күні осы цехты тексеріп шығып келе жатқанында, бір жазасын өтеуші артынан еріп келіп, тура

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

15

МЕРЕЙТОЙ осы есіктің алдында басына балғамен ұрып, қаза болды. Әрине, өте өкінішті. Әлі күнге дейін күні кешегідей есімізге алып тұрамыз. Ішкі қызметтің майоры шенінде өмірден озды. Әлгі қылмыскермен бас араздығы болмаған. Тек норманы орындамағаны үшін ұрысқан екен. Соған әлгі жазасын өтеуші өшігіп қалған. Болайын деп тұрған жазмыш та. Ал одан бұрынырақта бізде Серік Жемтікбаев деген жас жігіт ғимараттарға тінту жүргізіп жүрген кезінде тоққа түсіп көз жұмған еді. Бүгін солардың барлығын еске алып жатырмыз», — дейді Қарсақбай Хәкімұлы. Осыдан соң түзеу мекемесі тынысымен танысқан топ тігін цехына қарай ойысты. Бұл жерде мамандандырылған арнайы киімдер, көрпе-төсек, тіпті, аяқ киімдерге дейін тігіледі екен. Қай өнімнің де шебер тігілгендігіне таңғалдық. Мұндағы естеліктер эстафетасын зейнеткер Зинаида Марченко-Ан алды. «Біздің мекенжайымыз «пошта жәшігі 154/20» деп аталатын. Мен 1967 жылы тігін цехына мастер болып орналастым. Ол кезде цех басқа ғимаратта еді және аумағы да өте үлкен болатын. Бір ауысымда 300 адам қызмет ететін. Екі ауысыммен жұмыс істедік. «ГлавСнабпен» тікелей байланысымыз үзілген жоқ. Бізге материалдарды солар жеткізіп беретін. Плащ, полуплащ, комбинезон, полукомбинезон — бәрін тігетінбіз. Бірде Фрунзеде жер сілкінісі болды. Соларға 60 орындық және 25 орындық болатын палаткалар тіктік. Бір-екі күнде бір ұшақ палатка беріп жібергеніміз есімде. Бүкіл Кеңес Одағын арнайы киіммен қамтамасыз еттік. Мен 30 жыл жұмыс істеп, 1997 жылы осыннан зейнеткерлікке шықтым. Содан келіп тұрғаным осы», — дейді Зинаида Николаевна. Бұл өндірістердің барлығы әлі күнге «Еңбек-Атбасар» РМК филиалының балансына қарайды. Шығаратын өнім түрлері де аз емес. Аяқ киімнің бәтеңке, етік және кроссовка сынды үш түрін шығарады. Бірақ олардың барлығы тек қана ҚАЖК-нің түзеу мекемелерін қамтамасыз етуге арналған мемлекеттік тапсырыс. Сыртқы нарыққа шығарылмайды. Сыртқа киім-кешек, көрпе-төсек, металл өнімдері шығарылады. Ардагерлердің сөзін тыңдасаң ол кездерде еңбек көрігінің қыз-қыз қайнайтындай реті бар екен. Өйткені, мекемеде 1500-ден астам адам жазасын өтеген. Жұмысқа да үш ауысым бойынша бөліп шығарылған. Ал қазір ЕЦ-166/4 мекемесінде 550 адам жазасын өтеп жатыр. Оның еңбекке жарамдысы 500 адам болса, оның 70 пайызы, яғни, 350 адам жұмыспен қамтылған.

16

Сондықтан да, әрине, бұл цифрларды еңбек даңқымен салыстыруға келмес. Өндіріс аумағынан соң ардагерлер мекеменің білім және мәдениет ғимараттары орналасқан бөлігіне өтіп, Коммуналдық-мемлекеттік колледж филиалында оқып жатқан сотталғандармен кездесті. Оларға білім мен еңбек ұштасқан даңқты жылдардың естеліктерін айтып берді. Көнекөз қариялар колледждің макет және плакат ретінде қойылған көрнекі құралдары мен оқу кабинеттеріндегі іске қосулы тігін машинасы, дәнекерлеу аппараты сынды тәжірибелік құралдарын көріп, білім беру сапасына жоғары баға беріп кетті. Түске дейінгі бағдарлама осымен аяқталды. Ал түстен кейінгі мерейтой Атбасар аудандық Мәдениет үйінде жалғасты. Мұнда қала халқы көп жиналды. Бұл да болса мекеме мен қаланың тарихы тереңнен жалғасқанын білдірсе керек. Одан бөлек, қатаң режимдегі мекеменің қауіпсіздік

қызметін атқаратын Ұлттық ұлан «Орталық» өңірлік қолбасшылығының 6636 әскери бөлімінің басшылығы мен жеке құрамы да осыннан табылды. Әскери бөлімнің өзі мекеменің дәл іргесінде орын тепкендігін атай кету керек. Мәдениет үйінде 60 жылдық тарихтың бедерінде ізі қалған ел азаматтарына сый-құрмет көрсетіліп, марапаттары табыс етілді. Тарихи кеш мекеменің кешегісі мен бүгіні туралы фотошежірелер қамтылған деректі фильмнен басталды. Танымдық мәні басым туындыны сілтідей тынып тамашалаған зал бейнекадрлардан осында еңбек етіп кеткен еңбек ардагерлерінің немесе қызмет бабында қаза болған қызметкерлерінің суреті көрсетілген кезде қол соғып, қошемет көрсетіп отырды. Одан соңғы концерттік нөмірлермен өрілген марапаттау салтанатында ұмыт қалған ешкім болған жоқ. Ең әуелі қос жүргізуші мерейтойлы мекеменің

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

МЕРЕЙТОЙ тарихымен қысқаша таныстырып өтті: «1957 жылы УЛ-154/20 мекемесін Ақмоладан Атбасарға көшіру басталды. Сол уақыттан бері ЕЦ-166/4 деп аталатын мекемеге 1962 жылы штаб, казарма, қазандық ғимараттары салына бастады. Осы жылдардан бастап мұнда аяқпен басқарылатын тігін машиналарындағы тігін өндірісі жолға қойылды. Негізінен жұмыс киімдері және төсек-орын жабдықтары тігілді. Дайындалған өнімдер бүкіл Қазақстан бойынша сатылды. Кейін оған қосымша металл өңдеу өндірісі ашылып, EЦ-166/4 мекемесі Кеңес Одағындағы БДТ-7, БДТ-10 маркалы дискті соқа (борона) шығаратын жалғыз кәсіпорын болды. Өндірілген шикізаттар, материалдар, компоненттер Кеңес Одағының барлық республикаларына жеткізілді. Сонымен қатар, шетелдерге, соның ішінде, Канада, Швеция елдеріне, СЭВ мемлекеттері — Болгария, Германия, Чехословакия, Румыния, Польша мемлекеттеріне экспортталды. Мекеме өнімдері Кеңес көлемінде де, халықаралық деңгейде де оң бағаға ие болды». Құттықтаулар кезегін ең бірінші болып Атбасар ауданы әкімінің міндетін атқарушы Канат Игібаев бастады. Мекеме ұжымын мерекесімен құттықтаған ол, ұжым ардагерлері мен қызметкерлерін Алғыс хаттармен марапаттады. Одан соң сахнаға Ақмола облысы бойынша Қылмыстық атқару жүйесі департаментінің бастығы, әділет полковнигі Кенжебек Өнербеков көтерілді. «Бүгінгі мереке — тәлімі мол тәрбиелік шара. Өйткені, біз осында мекемеде қызмет еткен ардагерлердің басын

11/180/2017

қосып, бүгінгі жас ұрпақпен кездесуін ұйымдастырып отырмыз. Олардың еңбек жолын дәріптеп, құрмет көрсетіп, қызметкерлеріміздің кәсіби сабақтастықтағы жауапкершілігін арттырудамыз. Ендеше, біз өзімізге жүктелген міндеттер мен қызметімізді 60 жылдың абыройлы белесімен жалғастыра беретін боламыз», — деді Кенжебек Саяқұлы. Департамент басшысы, ЕЦ166/4 мекемесінің бастығы, әділет майоры Жанерке Қысатаевты, 6636 әскери бөлімінің 4 атқыштар ротасының командирі, капитан Ғабит Нұралиевті және бірқатар зейнеткерлерді «Қазақстан полициясына 25 жыл» медалімен марапаттады. Осыдан кейін де кезек алып сахнаға көтерілген 6636 әскери бөлімінің, «Еңбек» РМК-нің, Атбасар аудандық ардагерлер кеңесінің және тағы да

басқа ұйым өкілдері өз марапаттарын табыстап жатты. Сый-сияпатқа толы тәлімді кештің ең бір өнегелі тұсы — қызмет бабында қаза болған қос қызметкерді еске алып, бір минуттық азалы үнсіздік жарияланғаны болды. Одан соң сахнаға Серік Жемтікбаевтың ағасы Дүйсен Башанұлы және Сергей Ковальчуктың ұлы Александр Ковальчук көтеріліп, жиналғандарға алғысын айтты. Оларға мекеме бастығы Жанерке Молдакәрімұлы естелік сыйлықтар табыс етті. Салтанатты кештің соңы мерекелік концертке ұласты. Одан соң мерейтойлы датаға жиналған қонақтар қаладағы мейрамханалардың бірінде жайылған ақ дастарқанда бас қосты. Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ Астана - Атбасар - Астана Суреттерді түсірген автор

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

17

КУЛЬТУРА

Творчество - жизнь В целях воспитания у осужденных эстетического вкуса и доброжелательного отношения к окружающей действительности, способствующих исправлению осужденных, в Павлодарской области проведен республиканский смотр-конкурс картин и изделий прикладного искусства «Үміт-2017». Участники конкурса – осужденные, отбывающие наказание в исправительных учреждениях Департамента УИС по Павлодарской области. В смотре-конкурсе приняли участие все желающие лица, отбывающие наказания в виде лишения свободы. С правилами проведения смотра-конкурса картин и изделий авторы были ознакомлены заранее. Лучшие работы (а это 35 изделий и 15 картин) представлены на областной выставке «Үміт-2017» в минувшие выходные в здании областного историкокраеведческого музея имени Г. Н. Потанина. Авторы выполняли работы в разных техниках (холст, масло, акварель и т.д.), изделия изготовлены из дерева, стекла и других материалов. Для оценки творческих работ были приглашены Майя Хусаинова, искусствовед областного художественного музея Шолпан Абыкенова, заведующая отделом этнографии областного историко-краеведческого музея имени Г. Н. Потанина Жасыбай Кабылдинов, художник оформитель того же музея Гульнара Кусаинова, инспектор Центра развития молодежных инициатив. Работы оценивались по различным номинациям, а именно: изделия прикладного искусства, живопись, графика, оригинальность, актуальность и приз зрительских симпатий. По итогам обсуждений в номинации «Живопись» первое место было присуждено картине осужденного М. В. Татаринцева «Природа», второе место заняла картина осужденного К. А. Акбаева «Пейзаж», третье место у картины «Возрождение» осужденного М. Т. Есбатырова.

18

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

КУЛЬТУРА Места за картины в стиле графики расположились следующим образом: первое место – картина «Свеча» осужденного К. Н. Далабаева, второе место – картина «Сон» осужденного В. Т. Загребина, третье место – картина «Цветы» осужденного Д. А. Мухтарова. «Портрет женщины» осужденного С. В. Пака удостоен приза зрительских симпатий. В прикладном искусстве: первое место – «Шкатулка» осужденного И. В. Матвеева, второе место – «Кухонный набор» осужденного В. В. Емуранова, третье место – «Шкатулка» осужденного Е. Е. Леоненко. Гран-при конкурса было присуждено работе осужденного А. А Бейсалиева «Щит и копье». Здесь была оценена идея в смешивании техник живописи и резьбы по дереву. Самыми оригинальными работами признаны поделки «Корабль в бутылке» осужденных К. Д. Перцой и Д. А. Абдрахманова, и призовое место за актуальность присудили изделию «Экспо-2017» осужденного С. Б. Комлева. Айгуль СЫЗДЫКОВА, ДУИС по Павлодарской области

Қолданбалы өнер байқауы Қызылорда облысы бойынша Қылмыстық атқару жүйесі департаментіне қарасты ЗК-169/1, ЗК-169/5 мекемелерінде жазаларын өтеп жатқан сотталғандардың салған суреттері мен қолданбалы өнер бұйымдары арасында «Үміт - 2017» байқауы өткізілді. Байқауға 10 көркемсурет пен 12 қолөнер бұйымдары ұсынылды. Олардың ішінде әртүрлі жанрдағы суреттер, кеме, қобдиша, әртүрлі мүсіндер бар. Суреттер пейзаж жанрында салынған. Байқаудың әділ өтуіне Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейі Көркемсурет галереясының меңгерушісі Г.Рамазанова, осы музейдің әдіскері П.Ашанова, «Қызылорда облыстық тұтынушылар құқығын қорғау қоғамы» қоғамдық бірлестігінің заңгері Р.Ермаханов,

11/180/2017

«Кызылорда таймс» газетінің тілшісі В.Жакибаева, ҚАЖД мемлекеттік тіл маманы Д.Достанова қазылық етті. Қазылар алқасының ұйғарымымен суретшінің ерекше шеберлігі, сурет салудағы техникасы мен динамикасының артықшылықтары ерекше көзге түскен «Күз» кескіндемелік туындысы үздік деп танылып, І орын берілді. ІІ орынға «Кеме» туындысы лайық деп танылды. Сол сияқты, ағаштан қашалып, өте қиын техникамен жасалған өзін-

дік оюлап өрнектеу ерекшелігімен жасалған «Қобдиша» туындысы және «Қорқыт ескерткіші» графикасы ІІІ орынға ұсынылды. Байқау жеңімпаздары ҚАЖ департаменті бастығы атынан марапатталды. Суреттер мен қолөнер бұйымдары «Атамекен» отбасылық үлгідегі балалар ауылына берілді. Қызылорда облысы бойынша ҚАЖД Мемлекеттік тіл және ақпарат тобы

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

19

СҰХБАТ

Марат Таласбаев:

Сүрінгенді сүйей білейік Ұлы ұстаз Әбу Насыр әл-Фараби «Адамға ең әуелі білім емес, тәрбие берілуі керек. Онсыз берілген білім – адамзаттың қас жауы. Ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» – деген екен. Тәрбие – жеке тұлғаның адамдық бейнесін, ұнамды мінезқұлқын қалыптастырып, өмірге бейімдеу мақсатында жүргізілетін жүйелі процесс. Оның мақсаты адам бойында ізгілік, инабаттылық қасиеттерін және тіршілікке қажетті дағдылар қалыптастыру болып табылады. Әрине бұл айтып отырған адами қасиеттер әр адамға бала кезден қалыптастырылуы қажет. Дегенмен өмірде шалыс басып, темір торға түсіп жататын жандармен тәрбие жұмысының жүргізілу барысын ҚАЖ комитеті Сотталғандар арасында тәрбие және әлеуметтік-психологиялық жұмыс басқармасының бастығы, әділет полковнигі Таласбаев Марат Тұрсынұлынан сұрағанды жөн көрдік.

– Республикамыз бойынша ҚАЖ комитетінің жазаларды орындау мекемелерінде жазасын өтеп жатқандарды тәрбиелеу жұмыстарымен айналысатын қанша маман бар?

— Қазіргі уақытта қылмыстық атқару жүйесінің мекемелерінде сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізетін 942 штаттық бірлік белгіленген, олардың 854-і жасақталып тиісті жұмыс атқаруда.

— Сіз өз тәжірибеңізде түрлі режимдегі мекемелерде, тіпті әйелдер колониясы мен айрықша режимдегі мекемелерді басқардыңыз. Әйелдер колониясы мен ерлер колониясының арасында қандай айырмашылық бар. Ұстау режимі мен қойылатын талаптарда бір өзгешелік бар ма?

— Иә, мен қызметтік жолда түрлі сатылардан өттім десем болады. Ерлер колониясы мен әйелдер колониясына да басшылық еттім. Әр қызметтің өзіндік қиындығы, көтерер жүгі болады.

20

Бұл жүйеніңде өзіндік қиындықтары болады. Басында сотталғандармен жұмыс жасау өте қиын болғанын жасырмаймын. Дегенмен, «Қоянды қамыс, ерді намыс өлтіреді» емес пе? Сенім жолы – ауыр жол. Саған сенім артылып, осы қызметті ұсынғаннан кейін, сен қалайда сол саланы меңгеруің, өміріңнің бір бөлшегіне айналдыруың керек. Сондағы маған берілген сынақ әйелдер колониясына басшылық ету шығар. Неге десеңіз ер адамдармен жұмыс жүргізу жеңіл. Шыны керек үйдегі әйел адамдарды кейде түсініп болмайсың, ал мұнда жүздеген әйел. Өзіңіз ойлап көріңіз оларға сәл дауыс көтерсең болды тағдырдың тауқыметін айтып көз жастарына ерік береді. Басында әрине қиын болды, бірақ кейіннен түсіндім әйелдермен жұмыс барысын жүйелі түрде жүргізсең әлдеқайда жеңіл екен. Мысалы жазасын өтейтін әйелдерге таңертең тапсырма берсеңіз, ол түскі уақытқа дейін дайын болады, ал ерлерге берілген тапсырманың нәтижесін тек кешке көре аласыз. Жазасын өтейтін әй-

елдер мен ер адамдармен жүргізетін тәрбиелік іс-шаралар барысында да айырмашылықтар өте көп. Әйелдер тағдырлары ұқсас болғандықтан ба бір-біріне бауырмал болады және бар уақыттарын бос өткізгілері келмейді. Үнемі жаңа кәсіп түрін үйренгілері келеді. Тігін, тоқыма, түрлі қолөнер бұйымдарын жасауға құмартып тұрады. Тіпті кейбіреулері ерлерге тән жұмыстарға сұранып тыңғылықты орындайды. Кейде жеке қабылдауыма әбден жылаған әйелдер келеді: болды мен жұмыс істемеймін, бәрінен бас тартамын деп, сосын оларды сабырға шақырып ішкі жан сырын ақтаруға мүмкіндік берсеңіз бірден үйірілген бұлттың барлығы сейіліп, артынан күлімдеп күн шығып жатады. Бұл да тәрбиелік жұмыстың бір қыры, адамға толық ашылуға мүмкіндік беріп, оны толығымен тыңдап, тиісті ақыл-кеңестер бере отырып қалыпты өмірге қайта оралуға көмектесуге көп септігін тигізеді. Жазасын өтейтін әйелдерді ұстаудағы басты ерекшеліктерге тоқталып

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

СҰХБАТ өтсем. Ол алдымен әрине сотталған жүкті немесе балалары бар әйелдерге жасалған жағдайлар. Ізгілендірудің бір ізгі көрінісі осы жүкті әйелдердің босанғаннан кейін де балаларының олардан алыстамай мекеме ішіндегі балалар үйінде тәрбиеленуі. 3 жасқа дейін балалар аналарының жанында болады да одан кейін туған-туыстарына немесе балалар үйіне беріледі. Осы үш жасқа толғанша анасының қасында болуы бұл аналық мейірім арқылы бостандыққа ұмтылуға бір күш береді деп ойлаймын.

— Қазіргі балалар колониясының хал-ахуалы қандай? Жалпы бала тәрбиесімен қосымша қандай мамандардың айналысқаны жөн?

— Бүгінгі күні, республикамызда кәмелетке толмаған сотталғандарды ұстауға арналған Алматы қаласы бойынша Қылмыстық атқару жүйесі департаменті ЛА-155/6 орташа қауіпсіз бір ғана мекеме бар, онда 50 жасөспірім жазасын өтеп жатыр. Мекемеде халықаралық стандарттарға сәйкестендірілген барлық қажетті жағдайлар жасалған, жалпы аумағы 4,8 га, тұрғын аумағы 2,1 мың шаршы метрді құрайды, кездесу бөлмесі, кезекші бөлімі, медициналық үй-жай (процедуралық, стоматологиялық кабинеттер, зертхана, дәрігерлік қабылдау кабинеті және стационары бар), компьютерлік сынып, кітапхана, кинозал, клуб, асхана, карантин, монша, жалпы білім беретін мектеп, кәсіби-техникалық колледж бар. Қызметкерлердің штаты 155 бірлік, 115 бірлік аттестатталған. Кәмелетке толмағандармен жұмыс істеуге тұрақты негізде ата-аналар комитеті, қоғамдық бірлестіктер, жергілікті атқарушы органдар, оқу орындары, халықаралық және құқық қорғау ұйымдары тартылады. Осы 9 ай ішінде 65 рет кездесу өткен. Мұндағы балалар өмірлерінде қандай да бір психологиялық соққы алған жандар. Яғни ол ата-ананың мейірімсінсіз, қарауынсыз өскен балалар. Сондықтан біз әр баламен тәрбиелік жұмыс жүргізудің түрлі қырларын таңдаймыз. Мұнда еш бала ескерусіз қалмайды. Баланың аты бала ғой. Олармен жүргізілетін тәрбиелік іс-шаралар психолог, тәрбиеші мамандар тіпті мектеп мұғалімдерімен ақылдаса отырып қарастырылады. Менің ойымша қай ұжым болмасын бір-бірімен ақпарат алмаса отырып жұмыс жүргізсе нәтижесіз болмас деп ойлаймын.

11/180/2017

Егер жасөспірім мектепте бір жетістікке жеткенін ұстазы айтса, кәсіптік білім беру орталығында жетістікке жеткенін сол жердің шебері айтса онда тәрбиешілерге ары қарай жұмыс істеу жеңілірек болады. Әрине кейде олардың үй-ішінен жағымсыз хабарлар келіп жатады ондай кезде баламен психолог мамандары мен тәрбиешілер жұмыс жасайды. Әрине мекемедегі басқа бөлімдердің қызметкерлері көп септігін тигізіп жатады. Өз-өзіне қол жұмсау, агрессиялық жағдайдың орын

— Қазір еліміз бойынша 1363 шетелдік азамат түрлі қылмыстары бойынша жазасын өтеп жатыр. Қылмыстық атқару заңнамасына сәйкес сотталған азаматтар ұлтына, шығу тегіне немесе азаматтылығына бөлінбейді, олармен тәрбиелік жұмыс бәріне бірдей ІІМнің 2014 жылғы 13 тамыздағы №508 бұйрығымен бекітілген, Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасына сәйкес атқарылады. Дегенмен араларында көркемөнерге жақындары өте

алуын болдырмау мақсатында жұмыла жұмыс істеген дұрыс. Бір ағылшын ойшылы «алма да ағашынан алысқа түспейді. Баланы тәрбиеге саламын деп әуре болғанша, алдымен өзіңді тәрбиеле» деген екен. Сондықтан, біз балаларды тәрбиелеуде олардың атааналарын назардан тыс қалдырмаймыз. Қайта сол кісілердің қатысумен бірігіп отырып жұмыс жүргіземіз.

көп. Орыс тілін меңгерген олар қазақ тілін үйренуге де қызығушылық танытып отыр. Заң алдында бәрі бірдей болғандықтан оларды басқалардан бөліп-жарып қарамаймыз.

— Жасөспірім қыздар қазір жазаларын әйелдер колониясында өтейді ме? Әлде балалар колониясы ұлдар қыздар, деп бөлінеді ме?

— Бас бостандығын айыруға сотталған жасөспірім қыздардың саны қазір екеу ғана, сондықтан оларға жеке мекемені салу қажетсіз болғандықтан олар Алматы облысы Жауғашты кентінде орналасқан әйелдерге арналған ЛА-155/4 мекемесінің жеке оқшаулау аймағында жазаларын өтейді.

— Елімізде жазасын өтейтін шетелдік азаматтармен қандай тәрбиелік іс-шаралар жүргізіледі?

— «Маған бостандықтың қажеті қанша, егер мені күтетін ешкім болмаса» деген ойды аракідік естіп жатамыз. Сотталғандардың туған-туыстарымен қарым-қатынастарын қалыптастыру бағытында қандай іс-шаралар атқарып жатырсыздар?

— Иә, дұрыс айтасыз. Кейде ондай адамдар кездесіп жатады. Дегенмен олармен жасақ бастықтары, тәрбие жұмысының қызметкерлері мен психологтар жұмыс жасайды. Сонымен қатар, түзеу мекемесі әрдайым сотталғанның туған-туыстарымен қарым-қатынасты үзбеулерін қадағалайды, мүмкін болған жағдайда іздестіріп бір-бірімен хат алмасуына септігін тигізіп жатады. Ол қос тарап үшін де тиімді. Сондай-ақ, сотталғандардың туған-туыстарымен қарымқатынасын жаңдандыру тәрбиелеу

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

21

СҰХБАТ бағыттарының бірі. Үнемі мекемелерде «Ашық есік» күндері өткізілуде, осы жылы 110-нан астам шара өткізілді. Сондай-ақ, Қылмыстық атқару кодексінде көзделген тәртіпте сотталған адамдар кездесулерге, хат-хабармен

— Қазір шыны керек түзелемін деген адам үшін біраз жағдай жасалған. Орта білімі болмаса, арнайы мектеп бар, кәсіптік білім алуға да мейлінші жағдай жасалған. Тек ниет болса болғаны. Әр азаматтың бостандыққа шығуына жарты жыл уақыт қалғанда

алмасуға және мекемеде арнайы орнатылған телефондар арқылы хабарласуға құқылы. Сонымен қатар, қазіргі таңда Кешенді стратегия аясында, сотталған адамдарға туыстарымен бейне байланысы арқылы хабарласуды ұсыну пысықталуда, бұл бағыт бойынша алғашқы жоба ағымдағы жылғы наурыз айында Астана қаласындағы ЕЦ-166/10 мекемесінде өткізілді.

мекеме қызметкерлері оның әлеуметтік жағдайын, туған-туыстарымен қарым-қатынастарын жіті бақылауға алады. Қоғамнан алшақтау дегеннің

мен түрлі тренингтер, психологиялық тестер өткізеді. Әр сотталған карантин бөліміне түскен күннен бастап психокодиагностика жүргізіліп, сол арқылы психологиялық портрет жасалады. Пенитенциарлық психологтардың жұмысы өте ауыр. Бір мекемеде 500-600 адам болады десек, соған 1-2 психолог ғана қабылдау жүргізеді. Яғни жүктелген міндет көп. Ал міндет көп жерде сұраныс та көп. Бостандыққа шығатын азамат немесе азаматшаның «қайда барамын, не істеймін» деген санасындағы сан сұрақтың да шешімін табуға қазір бірқатар шаралар атқарылып жатыр. Атап айтсам, биыл Кешенді стратегияны жүзеге асыру шеңберінде бірқатар іс-шаралар атқарылуда, нақтырақ тоқталсам жыл басынан бастап мекемелерде 1) «Қақпа алдында кездесу» әлеуметтік жобасы, 2) босатылғаннан кейін сотталғанды тұрақты немесе уақытша тұрғылықты жері бойынша тіркеу тетігін пысықтау, 3) ҚАЖ мекемелері бірінің базасында сотталғандардың қазіргі ақпараттық технологиялар арқылы отбасыларымен бейнекездесулер ұсынудың пилоттық жобасын жүзеге асыру, 4) «Әлеуметтік бондтар» қағидаты бойынша әлеуметтік жобаларды іске асыру мүмкіндігін пысықтау, 5) Әкімдіктердің жанындағы

өзі жазасын өтеуші үшін өте ауыр психологиялық стресс. Сондықтан психологтар көмегінсіз сотталғандарды тәрбиелеу мүмкін емес. Қазір түзеу мекемелерінде босаңсу бөлмелері бар, онда психолог мамандар сотталғандар-

Консультативті кеңесші органның қызметінің тиімділігін арттыру және ҮЕҰ жұмысына тарту мақсатында олардың ұйымдастырушылық құрылымы мен құзыретін қайта қарау, 6) Тұрақты мекенжайы жоқ адамдарды бейімдеу-

— Барар жері, басар тауы жоқ сотталғандар шынымен қайда барады?

— Бұл бағыттағы проблемалық мәселелерді біз жергілікті атқарушы органдармен бірлесе шешудеміз, яғни әр облыста Әлеуметтік оңалту орталықтары бар, ол мекемелерде бостандыққа шыққан адамдар жарты жылға дейін тұруға, құжаттарын рәсімдеуге көмек алады және де осы орталықтардың жолдауымен жұмыстармен қамтамасыз етіледі, кәсіби курстардан өтуге жолданады.

— Тәрбие жұмысы мен психологиялық көмек қызметін жетілдіру мақсатында қандай жаңа инновациялар қолданылады?

22

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

СҰХБАТ ге арналған жұмыс істеп тұрған орталықтарды өмірлік қиын жағдайда қалған адамдарды қайта әлеуметтендіруге арналған орталықтарға қайта бейімдеу мәселесін пысықтау, 7) ҚАЖ мекемелерінен босатылғандардың әлеуметтік маңызды немесе өзге де ауыр аурулардан зардап шеккен науқастарды емдеу сабақтастығы тетігін әзірлеу, 8) ҚАЖ мекемелері бірінің базасында «оңалту түрмесі» пилоттық жобасын жүзеге асыру, 9) Оқытудың жаңа технологияларын пайдалана отырып, сотталғандардың білім алуы жөніндегі пилоттық жобаны жүзеге асыру,10) Қылмыстық жазаларын өтеп жатқан адамдардың және қауіпсіздігі аралас мекемелерде қамауда ұсталатын адамдардың сандық және сапалық құрамына әлеуметтік зерттеулер жүргізу әдістемесін әзірлеу сияқты шаралар атқарылуда.

— Бір кездері түзеу мекемелерінде шағын мешіт, сыйынатын, құлшылық қылатын бөлмелер ашылды. Діннің тәрбиеге ықпалы зор дедіңіздер. Айтыңызшы, қазір сіздің көзқарасыңыз бойынша пенитенциарлық жүйеге діннің қажеті бар ма?

— Әрине қазір діннің жазасын өтеушілерді тәрбиелеуде ықпалы зор екендігіне ешкімнің таласы жоқ шығар. Пенитенциарлық «penitencia» деген сөздің өзі «покаяние» яғни «тәубе» деген мағынаны білдіреді екен. Қазіргі күні өздеріңіз білесіздер жалпы әлемде радикалды діни экстремизм және терроризмнің өршуі бар, бұл бағытта адасып жүргендер біздің елімізде де жетерлік. Сондықтан бұл бағытта жүргізілетін жұмыстарға үлкен мән беріледі. Сол себепті Мемлекет басшысының 2017 жылғы 31 қаңтардағы Жолдауына сәйкес «Бас бостандығынан айыру орындарында сотталғандарды теологиялық тұрғыдан сауаттандыру қызметтерінің мақсатты жұмысы ұйымдастырылу туралы», ІІМ-нің 2017 жылғы 4 сәуірдегі №244 бұйрығымен қылмыстық атқару жүйесі мекемелерінде теологиялық сауаттандыру жұмысын ұйымдастыру бойынша топтар құрылды. Бүгінгі күні оларды жасақтау бойынша жұмыстар атқарылуда. ҚР Үкіметінің 2017 жылғы 19 қыркүйектегі №580 қаулысын жүзеге асыру мақсатында Қылмыстық атқару жүйесі мекемелерінде сотталған адамдармен мақсатты теологиялық 11/180/2017

оңалту жұмысын ұйымдастыру тиімділігін жоғарылатуға себеп болатын 2018 жылға арналған іс-шаралар жоспарының жобасы дайындалуда. ҚАЖ құрылымында теологиялық сауаттандыру қызметтерін ұйымдастыру, қалыптастыру мәселелері бойынша іс-шаралар, сондай-ақ Діни экстремизм және терроризмге қарсы іс-қимыл жасасудың 2017-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама жобасында көзделген. «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне діни қызмет және діни бірлестіктер мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын әзірлеу бойынша құрастырылған ДІАҚМ жұмыс тобы шеңберінде(ҰҚК, БП, ДСМ, БҒМ, ІІМ, ӘдМ және т.б.) сотталғандар арасында теологиялық бейімдеу жұмысын ұйымдастыруға қатысты заңнамалық түзетулер енгізуге бастама жасалып отыр. Әрине дін дегеніміз ол әр адам баласына қажет нәрсе бола тұра, бұл бағыттағы жұмыс біздің аса бақылауымызда.

— Жазасын өтеушілерді тәрбиелеуде олардың шығармашылықпен айналысып, қоғамдық шараларға қатысқаны екі тарап үшін тиімді. Бұл бағытта қандай іс-шаралар атқарылып жатыр?

— Түзеу мекемелеріне түскен әр сотталғанның өз еріктерімен спорт немесе қолөнер, шығармашылықпен шұғылдануына мүмкіндіктері бар. Осы түзеу мекемелерінде жүріп кішігірім топ құрып немесе жеке ән салатын әншілер де, қылқаламынан талай тақырыптарда

суреттер салған суретшілер де, ағаштан түрлі бұйым жасайтын, темірден түйін түйетін небір шеберлер де бар. Шығармашылықпен айналысу сотталғандар үшін жан жарасына ем. Олай дейтінім олар жасап шығарған бұйымдары болсын, салған суреттері болсын бар ынта-ықыластарымен жасайды. Және біз оларды балалар үйіне тарту етіп отырамыз. Балалардың қуаныштарын кейін суреттерден көрген жазасын өтеушілер шынымен бір марқайып қалады. Негізі түзеу мекемелеріндегі тәрбиенің негізі — еңбек. Еңбектенген адамның ойы сан-саққа бөліне бермейді, оның үстіне уақытын да тиімді өткізуге көп себеп. Жыл сайын республикамыздың түкпір-түкпіріндегі түзеу мекемелерінде «Үміт» атты шығармашылық байқаулар өткізіліп тұрады. Сотталғандардың арасында шығармашылық бағытындағы өзін-өзі басқару ұйымдарының болуына заңнамамен рұқсат жасалған, қазір мекемелерде 300 жоғары өзін-өзі басқару ұйымдары бар. Біздің басқарманың аты айтып тұрғандай біз аяғын шалыс басып, темір торға түскен жандардың барлығын қалыпты өмірге қайта оралып, қайталама қылмыс жасауға жол бермеу мақсатында қолдан келгеннің бәрін аямаймыз. Аяғынан тік тұрып кеткендер қаншама. Оларды көріп, естіп риза болып жатамыз. Бастысы сүрінгенді сүйей білу керек.

— Сұхбатыңызға рахмет. Айнұр ЖЫЛҚЫШИНОВА, суреттерді түсірген Бек ИМЕКЕШОВ

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

23

СЕМИНАР -ТРЕНИНГ

«Я выбираю жизнь!» Тема самоубийства широко обсуждаема среди рядовых обывателей, однако эта проблема существовала во все времена и у всех народностей. Под термином «суицид» понимают самостоятельное, в большинстве случаев добровольное и преднамеренное выполнение человеком действий, направленных на прекращение собственной жизни.

Психологи исправительных учреждений ЕЦ-166/1 (следственный изолятор), ЕЦ-166/10 (учреждение максимальной безопасности), ЕЦ-166/22 (колония-поселение по неосторожности) Департамента УИС по городу Астане прошли трехдневное обучение на семинаре-тренинге по повышению квалификации на тему «Мен өмірді таңдаймын!» – «Я выбираю жизнь!». Данный семинар-тренинг организован Управлением молодежной политики под руководством главного специалиста Русланбека Кулахметова, координаторов проекта Серика Куанышпаева и Гульден Альбековой. Департамент уголовно-исполнительной системы по городу Астане на протяжении года взаимодействует с

24

Управлением молодежной политики города Астаны в вопросах оказания психологической и иной помощи осужденным, отбывающим наказание. Директором психологического центра «Қасиет» Айдыном Дуйсенбаевым на семинаре-тренинге были озвучены проблемы суицида среди молодежи, о психологических особенностях лиц, склонных к суициду. Объективная информация получена психологами по психологической помощи в кризисных ситуациях. Были рассмотрены виды добровольного прекращения жизни, которые можно отнести к суицидальным действиям. Так было ново и интересно узнать, что самопожертвование, проявленное человеком во время военных действий по защите Родины

или ради спасения другой персоны, не относят к числу ординарных самоубийств. После прохождения трехдневных курсов повышения квалификации психологи получили сертификаты об окончании курсов и диски с приложением тестовых материалов по профилактике суицида. Полученные знания будут применены при проведении психологических обследований и тренингов с лицами, склонными к совершению суицида.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

Б. МУНАЙТПАСОВА, майор юстиции Департамента УИС по г. Астане

11/180/2017

ВСТРЕЧА

ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ Как известно, мы живем в мире технологий, информационных систем и IT-сервиса. В связи с чем государственная служба, в том числе правоохранительные органы, не должны оставаться в стороне, а, наоборот, идти в ногу с инновационными технологиями. В Департаменте УИС по Мангистауской области проведена рабочая встреча с участием представителей прокуратуры и личного состава. В ходе данной встречи рассмотрены вопросы по внедрению инновационных технологий. Генеральной прокуратурой совместно с заинтересованными государственными органами реализуется План интеграции информационных систем, автоматизации бизнес-процессов и иных мероприятий по совершенствованию исполнения уголовного наказания. Планом предусмотрены мероприятия по обеспечению прозрачности процедур исполнения уголовных наказаний, которые непосредственно затрагивают права осужденных. Одной из мер является разработка и внедрение IT-сервиса по электронному рассмотрению хода-

11/180/2017

тайств осужденных об УДО и ЗМН, который обеспечит законность при применении этих институтов (е-УДО, ЗМН). Е-УДО, ЗМН предназначен для решения данных проблем. Так, осужденные свои ходатайства в суды будут подавать напрямую через данный сервис, который будет установлен в доступных местах в учреждениях УИС. В ней будут заложен алгоритм подачи ходатайств, соответствующий требованиям УИК, УК и УПК. Администрация учреждений и прокуроры будут освобождены от ручного составления ведомственных отчетов, поскольку система будет автоматически формировать необходимые отчеты. Не будет необходимости направлять отчеты в вышестоящие и надзирающие органы, поскольку эти данные будут до-

ступны на всех уровнях ведомств. Таким образом, IT-сервис «е-УДО, ЗМН» минимизирует условия для нарушения прав осужденных и обеспечит их доступ к правосудию; сделает процедуры приема и рассмотрения ходатайств осужденных прозрачными; обеспечит своевременность направления материалов УДО, ЗМН; повысит имидж правоохранительных органов; сократит административные процедуры и высвободит сотрудников УИС и прокуратуры от лишней работы, т.е. устаревшей, ручной работы и т.д. Данная программа была полностью поддержана в отношении дальнейшего подключения и выделения помещений в учреждениях. Н. ЖАЙЛЫБАЕВ, капитан юстиции ДУИС по Мангистауской области

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

25

ІЗГІЛІК ИІРІМДЕРІ

Кешенді шараның шарапаты Қазақстан Республикасында бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және пробация қызметінде есепте тұрған азаматтарды әлеуметтік оңалтудың 2017 – 2019 жылдарға арналған кешенді стратегиясы іске асырылуда. Аталған кешенді стратегия Қазақстан Республикасының қылмыстық атқару жүйесіндегі бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және пробация қызметінде есепте тұрған азаматтарды ынталандыру негізінде заңға бағынатын мінез-құлықты қалыптастырып, оған берілетін әлеуметтік-құқықтық көмек тиімділігіне сенімін арттырып, қоғамға бейімделу мүмкіндігін қарастырады. Осыған байланысты Қызылорда облысы бойынша ҚАЖ департаментінің Байқоныр қалалық пробация қызметі аталған кешенді стратегияны іске асыру мақсатында пробация қызметінің есебінде тұрған азаматтарға әлеуметтік көмек көрсету үшін «Қармақшы аудандық жұмыспен қамту, әлеуметтік бағдарламалар және азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің қалалық секторымен бірлесіп «Нәтижелі жұмыспен қамту және жаппай кәсіпкерлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасына» сәйкес, қалалық пробация қызметінің есебінде тұрған Г.Серікбаева, Е.Кубеков, Р.Далиев есімді азаматтарды «Академик С.Жиенқұлов атындағы Байқоңыр колледжі» білім мекемесіне сылақшы, қаптаушы-тасқалаушы және тігінші мамандықтары бойынша

кәсіптік даярлауға жіберді. Кәсіптік даярлауды өту кезінде аталған азаматтарға ай сайын 21 787 мың теңге шәкіртақы төленіп отырады. Сонымен қатар, Қызылорда облысы бойынша ҚАЖД ЗК-169/5 түзеу мекемесінен босатылып, Байқоныр қалалық пробация қызметінің есебіне алынған В.Жук есімді азаматқа әлеуметтік көмек көрсету мақсатында оның Байқоныр қаласына тіркеуге алуға құжаттары рәсімделіп, 15 000 теңге материалдық көмек көрсетіліп, Ресей Федерациясының халыққа әлеуметтік көмек көрсету басқармасы арқылы Байқоныр қаласындағы

№1 тұрғын үй мекемесіне жұмысшы ретінде жұмысқа орналастырылды. Кешенді стратегияның мақсаты — түзеу мекемесінен босатылған және пробация қызметінде тіркелген адамдарды жан-жақты әлеуметтендірудің ұлттық жүйесін құру. Оны тиімді жүзеге асырудың шарттары қайта қылмысқа барудың деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді. Н.БАЙМҰРЗАЕВ, Байқоңыр қалалық пробация қызметінің бөлім бастығы

Жұмыс табудың бір жолы Саран қаласындағы Мәдениет үйінде «Жұмыспен қамту орталығы» мекемесінің ұйымдастыруымен бос орындар жәрмеңкесі өтті. Онда жұмысқа мұқтаж азаматтар үшін қала кәсіпорындарындағы бос жұмыс орындары ұсынылды. Саран қаласындағы пробация қызметінің қызметкерлері де тіркеуде тұрған сотталғандарды өздерінің мамандықтарына сәйкес ұйымдар-

26

дың кадр бөлімі қызметкерлерімен сұхбат жүргізіп, бос жұмыс орындарын іздеу үшін жәрмеңкеге жіберді. Олар жұмысқа орналастырудың тиісті формаларын толтырды. Осы күні қоғамнан оқшаулаусыз бас бостандығынан айыруға сотталған

А.Арсанов «Дедов» фирмасының сату өкілі ретінде жұмысқа орналасты. А.МАЗИН, әділет майоры, Саран қаласындағы пробация қызметінің инспекторы

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ЖОБА

Қақпа алдындағы кездесу

Жақында Қазақстан Республикасының Пробация туралы заңына сәйкес «Қақпа алдындағы кездесу» жобасы бойынша Қарағанды облысы бойынша ҚАЖД АК-159/18 мекемесінде 15 сотталған үлгілі тәртібі және қоғамдық жұмыстарға белсене қатысқаны үшін Абай аудандық сотының қаулысымен жазаның неғұрлым жеңілдетілген түріне ауыстыру және шартты түрде мерзімінен бұрын босату жөніндегі ізгі актіні қолдану жолымен бостандыққа шықты. Осы Заңнаманы іске асыру мақсатында мекемеден босатылатын сотталғандарды күтіп алу үшін Қарағанды облысы бойынша ҚАЖ департаментінің сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің қызметкерлері, пробация қызметкерлері, жергілікті полиция қызметкерлері, «Бейбітшілік үйі» қоғамдық ұйымы және жергілікті әлеуметтік қызмет көрсету орталығының қызметкерлері

11/180/2017

мекемеге шақырылды. Кездесуде қызметкерлер сотталған азаматтар мекемеден босап шыққаннан кейін әлеуметтік-құқықтық көмектер көрсетілетінін айтса, пробация және жергілікті полиция кызметкерлері өз тараптарынан Қазақстан Республикасының Заңнамасына сәйкес жасалатын қадағалау тәртібін түсіндірді. Сотталғандарға болашақтағы өмірлеріне сәттілік тілеп, көмек ретінде әлеуметтік қызметкер-

лер тарапынан әртүрлі сыйлықтар берілді. АК-159/18 мекемесінің сотталғандар арасындағы тәрбие бөлімінің қызметкерлері «Қақпа алдындағы кездесу» жобасын іске асыру мақсатындағы жұмыстарды алдағы уақытта да жалғастыра беретін болады. Ф.ЖҰМАЖАНОВ, әділет майоры АК-159/18 мекемесі

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

27

КОНКУРС

Состязание мастеров Департаментом уголовноисполнительной системы по СевероКазахстанской области на базе областного Музея изобразительных искусств проведен областной смотрконкурс картин и изделий прикладного искусства, выполненных осужденными, «Үміт-2017». На выставке представлено 34 картины и 39 изделий прикладного искусства, выполненных осужденными, отбывающими наказание в учреждениях уголовно-исполнительной системы Северо-Казахстанской области.

На мероприятии присутствовали представители государственных органов, неправительственных организаций и религиозных объединений, деятели искусств, представители средств массовой информации. В состав жюри конкурса вошли художник резьбы по дереву Р. М. Кодзоев, руководитель общественной приемной

партии «Нур Отан» Абай Кошкарбаевич, руководитель музея изобразительных искусств О. М. Жахин, руководитель КГУ «Қоғамдық келісім» аппарата акима Северо-Казахстанской области Асемгуль Наймановна и директор художественного лицея «Клуба Юнеско» И. Г. Рипачева. По итогам смотра-конкурса авторам картин и изделий, занявшим призовые места в конкурсе, присуждены денежные вознаграждения. Первые места в конкурсе заняли картина автора Ф. К. Исмагамбетова от РГУ «Учреждение ЕС-164/4» и изделие «Триптих» автора Г. К. Кисиковой от РГУ «Учреждение ЕС-164/6». Проведение подобных мероприятий является одним из средств развития у осужденных понимания красоты природы, произведений исусства, литературы, живописи, содействующих воспитанию у осужденных эстетического вкуса и доброжелательного отношения к окружающей среде. Пресс-служба ДУИС по СКО

28

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

Èсêóсство áез ïреãрàä Еще 40 тысяч лет назад зародилось то, что снижает уровень гормона, чье высокое содержание повышает чувство тревоги и стресса. Помимо этого, нейрохирургами было отмечено, что благодаря появившемуся вместе с Homo Sapiens «средству», повышается мозговая активность, не концентрирующая внимание на внешнем мире. И сложив все это вместе, можно прийти к выводу, что данные составляющие способствуют реабилитации людей, находящихся в местах лишения свободы. Что же это за чудо-средство, которое позволит осужденным встать на путь исправления? Сколько стоит и где его достать? Так много вопросов и такой простой ответ, доступный любому человеку. Искусство – это именно тот способ, позволяющий исцелять души и мысли людей. Конкурс «Үміт-2017» проводится среди осужденных ежегодно и направлен на поддержание здорового морально-психологического климата, а также для вовлечения в участие в культурно-массовых мероприятиях, проводимых в местах лишения свободы. Воспитание у осужденных эстетического вкуса и доброжелательного отношения к окружающей действительности способствует преобразованию личности во всех исправительных учреждениях. Ведь любое проявление искусства, будь то резьба по дереву или работа с красками и карандашами, оказывает помощь в реформации личности в лучшую сторону. На мероприятии были представлены 27 изделий 21 осужденного из исправительных учреждений столичного департамента. Выставка отображала творчество, посредством которого заключенные выражают свои мысли и представления о жизни, об отношении к окружающей действительности. Все продемонстрированные работы были представлены в 2 категориях: изобразительное и декоративно-при11/180/2017

кладное искусство. Каждый экспонат оценивался по 5-балльной шкале справедливыми и беспристрастными судьями: заместителем начальника ДУИС по г. Астане полковником юстиции К. Алимбековым, директором Общественного фонда «Реабилитационных технологий и концепций» О. Кульжабаевой, представителем Управления молодежной политики г. Астаны С. Куанышбаевым, начальником штаба ДУИС по г. Астане подполковник юстиции О. Романовской.

– Культурное наследние – это большое дело, оно очень сильно влияет на нашу жизнь. Самое главное в этом конкурсе – это раскрытие талантов и подарок тем людям, которым в дальнейшем эти работы будут презентованы. Хотелось бы поблагодарить всех работников исправительных учреждений за колоссальную работу, – поделилась своими впечатлениями от судейства О. Кульжабаева. Творения осужденных, выполненные в различных техниках, различными материалами, но главное – собственноручно, отражали жизнь после освобождения, а глядя на некоторые из них,

и вовсе не верилось, что созданы они были в местах заключения. Осенний лес, не пройденные художником тропы у спокойных рек, переливающееся всеми красками небо во время заката на берегу бескрайнего океана, счастливая семья, где улыбки близких озаряют все вокруг, соседствуют с кухонной утварью, голосистой домброй, кораблем, бороздящим морские просторы, и шкатулками, хранящими мысли о близких сердцу людях, это и многое другое составляло плоды трудов осужденных. По итогам конкурса победители будут награждены денежными призами и грамотами от начальника ДУИС. Искусство способствует реабилитации осужденных, а создаваемые ими предметы искусства передаются в детские дома. Одна из целей данного конкурса – продвигать занятие художественным творчеством в местах заключения свободы. Мария СОЛОВЬЕВА, фото Бека ИМЕКЕШОВА

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

29

РЕПОРТАЖ

е б а т ш с а м м но

л о п в я а т о б а Р

Командировка в Актюбинскую область прошла интересно и насыщенно. В Департаменте УИС по Актюбинской области нас принял заместитель начальника ДУИС полковник юстиции Талгат Ерубекович Абдранбаев. Он, вкратце рассказав о деятельности департамента за последние месяцы, ввел в курс дела. Из рассказа полковника юстиции я узнала о том, что за девять месяцев 2017 года оперативно-режимная работа среди спецконтингента в учреждениях ДУИС проходила без каких-либо чрезвычайных происшествий. Всего за отчетный период текущего года сотрудниками режимных отделов подразделений совместно с оперативными службами и отделами контролерских служб проведено 2194 (2122) обысковых мероприятия, из них: в жилой зоне –1809 (1744), в промышленной – 385 (378). С начала текущего года из учреждений департамента освобождено по отбытию срока наказания 9 (6) осужденных, формально подпадавших под действие Закона Республики Казахстан от 15 июля 1996 года «Об административном надзоре за лицами, освобожденными из мест лишения свободы», за которыми установлен административный надзор. Освобождено также 320 (547) осужденных, из них: по отбытию срока наказания – 135 (144), условно-досрочно – 17 (126), по амнистии 78 (0), замена неотбытой части наказания более мягким видом наказания – 39 (241), по другим основаниям – 38 (20), за изменением меры пресечения (по СИЗО) –13 (16); в колонии-поселения переведено 75 (39) , возвращено из КП в ИУ 11 (7) осужденных. В 14 службах пробации прошли по учетам 2994 осужденных к наказаниям, не связанным с изоляцией от общества, против 2902 осужден-

30

ных за аналогичный период прошлого года. В настоящее время на учете состоят 1689 (1800) осужденных к наказаниям, не связанным с лишением свободы, из них женщин – 192 (245), несовершеннолетних – 11 (11). В розыске находятся 9 (6), в т.ч.

2 (2) условно осужденных. По ходатайству СП в места лишения свободы возвращено 49 (76) осужденных, состоящих на учете. По состоянию на 30.09.2017 г. в исправительных учреждениях области на учете ОПУ состоят 115 (115) человек, радикальных экстремистов и террористов насчитывается 68 (77), участников ОПГ и авторитетов – 47 (38), из них число лидеров и участников ОПГ составляют 38 (28), авторитетами УПС являются 9 (10) человек. На территории Актюбинской

области находятся 3 исправительных учреждения (общий режим, строгий режим, колония-поселение для лиц, положительно характеризующихся), в которых отбывают наказание 1593 осужденных, и 1 СИЗО, в котором находятся 426 (362) следственно-арестованных. Трудоиспользование осужденных к лишению свободы также на уровне: организация занятости осужденных оплачиваемой работой и трудоиспользование их в исправительных учреждениях, по данным Департамента УИС, при фактической численности 764 (832) трудоспособных осужденных выведено на оплачиваемые работы всего 579 (560) осужденных, или все это в процентном соотношении составляет 75,8 % (67,3 %).

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

РЕПОРТАЖ ВТОРЫЕ ВТОРЫЕ ПО РЕСПУБЛИКЕ

ПО РЕСПУБЛИКЕ

...И вот мы в учреждении КА-168/2. Начальник учреждения подполковник юстиции Еламан Усенулы и его заместители: по воспитательной работе – майор юстиции Байхат Байкалович Казбагамбетов, по режимно-оперативной работе – майор юстиции Ракымжан Бекетулы Нурмухан, по общим вопросам – майор юстиции Виктор Николаевич Ерохин, были на месте. Они проводили оперативное совещание по текущим делам. Узнав о приезде, каждый из них готов был рассказать о своем ответственном участке работы. Учреждение образовано в 1956 году. В ту пору его заселяли военнопленные и политзаключенные. После реорганизации 1974 года учреждение функционировало как учреждение усиленного режима. С 1998 по 2002 год действовало как санучреждение. С 2004 года и по сей день учреждение фунционирует как учреждение общего режима или по введенному новому УПК классифицируется как исправительное учреждение средней безопасности. В настоящее время в учреждении трудятся около 70 аттестованных сотрудников.

– Воспитательная работа является одним из основных средств исправления осужденных. Этими вопросами у нас занимается мой заместитель – майор юстиции Байхат Байкалович Казбагамбетов. Он расскажет, какая работа проводится у нас, – сказал начальник

11/180/2017

учреждения Еламан Усенулы. По рассказам Б. Казбагамбетова, воспитательная работа проводится как среди сотрудников, так и среди осужденных. При этом на отдельных осужденных и их группы широко применяются психолого-педагогические методы воздействия. Важность этого направления обусловлена тем, что в последние годы в результате объективных факторов возможности некоторых средств исправления, таких как общественно-полезный труд, получение общего образования, профессиональная подготовка, значительно улучшились.

– Воспитательная работа с осужденными к лишению свободы направлена на их исправление, формирование у осужденных уважительного отношения к человеку, обществу, труду, нормам, правилам и традициям человеческого общежития, на повышение их образовательного и культурного уровня, – говорит Байхат Байкалович.

– Лекционные беседы, спортивно-массовые работы, КВНы, дни открытых дверей дают значительную помощь и поддержку нашей работе. Благодаря совместной работе с молодежным

центром акимата осужденные были первыми в футбольной встрече, а также в игре «Жайдарман». А благодаря дню открытых дверей в промзоне учреждения предприниматели открыли три ИП, где теперь осужденные заняты работой. Проведена выставка «Үміт2017», где членами жюри были родители. Хорошие связи налажены у нас и с теологическим центром «Ансар», и с работниками мечети «Нургасыр». Заместитель по РОР майор юстиции Ракымжан Бекетулы Нурмухан рассказал о проводимых работах по обеспечению режима, надзора, охраны, а также контроля за обеспечением противопожарной безопасности в исправительном учреждении. Функции по организации режима, надзора и охраны исправительного учреждения осуществляются должным образом. В целях совершенствования и укрепления материально-технического оснащения исправительных учреждений для поддержания установленного режима содержания спецконтингента, охраны, надзора в учреждении проведено немало работ. С 2012 года введено в эксплуатацию несколько инженерно-технических сооружений, часть из которых обновлена. На 556 миллионов тенге произведены ремонтные работы с участием осужденных. Приобретены и установлены видеокамеры на сумму 18 миллионов тенге, и на сегодня территория учреждения по всему периметру оснащена полностью. Здесь находятся более 770 осужденных лю-

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

31

РЕПОРТАЖ дей. 70 и чуть больше процентов из их числа обеспечены работой.

– И то, что наше учреждение заняло второе место среди учреждений Комитета УИС именно по режимному содержанию и условиям содержания, говорит, что мы не сидим сложа руки, а работаем над улучшением своей деятельности, – сказал Ракымжан Нурмухан. В ходе посещения учреждения мы побывали и на промзоне, где осужденные трудились в механосборочном, пластиковом, мебельном, сувенирном цехах. Некоторая часть осужденных занимается выращиванием кур и кроликов, а также в цехе по выпуску хозяйственного мыла, которое начало внедрять ИП «Аманжол». Также осужденные заняты пошивом спецодежды и выпуском руковиц из трикотажных нитей для детей и спецработ. На особом счету и работа над медицинским обеспечением осужденных. По словам начальника медсанчасти учреждения Марата Мухамбетказимовича Юсупова, для осужденных созданы все условия для профилактики и лечения болезней. По общереспубликанской программе «Саламатты Қазақстан» только в этом году закуплены

аппараты УЗИ, рентгена, весь диагностический комплекс стоимостью 32 миллиона тенге, а также г е м а то л о г и ч е ский анализатор. Также закуплено медоборудование на сумму около 49 миллионов тенге. В медсанчасти больные осужденные проходят ежедневный прием, а также общую комплексную диспансеризацию. В соматическом отделении имеются 6 палат, 3 общих изолятора на 27 мест. Медсанчасть укомплектована специалистами. Здесь сейчас трудятся 10 аттестованных и вольнонаемных врачей. Не так давно врачи медсанчасти вместе с врачами городской поликлиники №1 успешно провели уникальную операцию по удалению опухоли одному из осужденных. Хорошо поставлена работа и в области образования. В тесном сотрудничестве работает с учреждением и Актюбинский многопрофильный колледж, где обучаются 86 человек из числа осужденных. Здесь они приобретают дипломы газосварщика, токаря, плотника, швеи. Образование ведется согласно приказу «Об утверждении правил организации получения начального, среднего, общего среднего, технического и профессионального образования осужденныхк лишению свобо-

ды» от 18.08.2014 г. за № 516. Такой же многопрофильный колледж через акимат был открыт и в учреждении КА-168/5 в г. Жем. Необходимо отметить, что воспитательная, а также образовательная работа с осужденными, а их у нас больше семи сотен (да к тому же одна треть из их числа – педофилы, есть и террористы, мошенники, 16 человек – иностранцы), требует от представителей администрации исправительных учреждений, то есть от нас, и в особенности от начальников отрядов, сложного, многогранного и последовательного подхода, основанного на тесном взаимодействии служб и подразделений исправительного учреждения как между собой, так и с целым рядом учреждений и организаций, не входящих в уголовно-исполнительную систему, я имею ввиду образовательную, культурную, производственную и другую часть. Если угодно, воспитательная работа – это искусство, не терпящее формализма, шаблонности и стандартов. Оно требует постоянного совершенствования, выработки новых форм, отвечающих требованиям современности, и мы над этим трудимся, – подчеркнул подытоживая наш разговор начальник учреждения подполковник юстиции Еламан Усенулы. А нам остается пожелать этому коллективу, чтобы они были теперь первыми среди всех. Майрагуль МАГЗУМОВА, фото автора, Астана – Актобе – Астана

32

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ИГІ ШАРА

ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ ЖАСАСАҢ, ҚАЙЫРЫН КӨРЕСІҢ 14 қарашада Астана қаласы бойынша ҚАЖД Алматы аудандық Пробация қызметінің қызметкерлері кезекті қайырымдылық шарасын өткізді. Осы күні олар өздерінде тіркеуде тұрған көп балалы ана Сәуле Сүлейменованың үйіне азық-түлік апарып берді. Астана қаласы бойынша ҚАЖД Алматы аудандық Пробация қызметінің бастығы, әділет капитаны Жансерік Балғабаев бастаған құрамында инспекторлар — әділет капитандары Ботагөз Жұмабаева, Ернұр Жанәбілов және әділет лейтенанты Нұрдәулет Асранов бар топ ұжым атынан дайындалған көмекті табыстау үшін бұл отбасына арнайы келді. Бір бөлмелі пәтерді жалдап тұрып жатқан бір үйлі жанның әлеуметтік жағдайы қиындау. Сәуленің 6 баладан бөлек, қолында сырқат анасы бар. Қарт кейуана ІІ топ мүгедегі. Үйде тек отағасы ғана жұмыс істейді екен. «Біздің департамент ұжымы мұндай қайырымдылық шараларын әр кез ұйымдастырып тұрады. Көбіне тұрмысы төмен отбасыға көмектесуге тырысамыз. Әсіресе, бізде тіркеуде тұрған адамдарды таңдап аламыз. Өйткені, жиі көріп жүрген соң олардың әлеуметтік жағдайларын нақты білеміз ғой. Бүгін келіп отырған отбасының алты баласы бар. Оның төртеуі кәмелеттік жасқа толмаған. Ең кішкентайы 3 жаста. Тұрмыстары қиындау. Бұл азаматша осы ақшадан қысылғандықтан ғана қылмысқа барып, шартты мерзімге сотталған болатын», — дейді әділет капитаны Жансерік Байғалыұлы. Сәуле Сүлейменова 2014 жылы жазда қаладағы ломбардтардың біріне қарақшылық шабуыл жасағаны үшін ҚР ҚК-нің 179-бабы бойынша 5 жылға сотталған болатын. Бірақ оның көп балалы ана екендігін және жас нәрестесі барын ескеріп, сот жаза мерзімін өтеуді кейінге қалдырыпты. Әзірге пробация қызметінде есепте тұр. Тәртібі

11/180/2017

өте жақсы. Өзінің шарасыздықтан барған әрекетін жақсы түсінеді. Сол мезгілдерде балаларына тамаққа ақша таба алмай қиналған ол шарасыздықтан электрошокер алып, ломбардтың менеджерін талдырып, тонап кетпек болған. Бірақ,

Алматы аудандық Пробация қызметінің ізгілікті шарасы тек бір бұл емес. Биылдың өзінде олар көптеген көмекке зәру жандарға көмектесіп үлгерген. Соның бірі қыркүйек айындағы «Мектепке жол» республикалық акциясына

кәнігі қылмыскер болмаған соң ол әрекеті іске аспаған. Енді оның тағдырын 2019 жылы сот шешеді. Пробация қызметкерлері «біздің берген мінездемемізге қарап, сот жазаны жұмсартуы, қысқартуы әлде мүлдем алып тастауы мүмкін екенін жоққа шығармаймыз» дейді. Ал әзірге қолдан келетіні қайырымдылық жасап көмектесу.

үлес қосқаны болса, «Қариялар күні» мерекесінде де ата-әжелерді қайырымдылықпен қуантқаны бар. Іргелі ұжымның ізгілікті істері жалғаса бермек.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

Н.ОРАЗҒАЛИЕВ Астана қаласы

33

ИСКУССТВО

В Департаменте уголовноисполнительной системы по Костанайской области состоялся второй этап ежегодного конкурса картин и изделий прикладного искусства.

Конкурс изделий прикладного искусства 34

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017 180/2017

ИСКУССТВО

Тема была свободной. Первый этап конкурса прошел в учреждениях Костанайской области, затем лучшие работы были направлены на областной конкурс. В качестве жюри были приглашены представители Костанайского областного историко-краеведческого музея, Костанайского областного детского дома, а также представитель попечительского совета при исправительных учреждениях Александр Косюк и председатель Общественной наблюдательной комиссии Костанайской области Игорь Колов. И, конечно же, в качестве главного представителя жюри, который знает толк в искусстве, был приглашен член Союза художников Казахстана Сергей Луговой. Самой главной целью такого замечательного мероприятия является развитие творчества, а также понимание красоты и выражение ее через произведение искусства. На выставке были представлены 50 изделий, выполненных в различных стилях и жанрах. Все они были красивы и оригинальны по-своему, словами тяжело передать эмоции при виде работ. Через ка11/180/2017 11/180

ждую картину можно увидеть мысли и чувства, которые были переданы. Это и любовь к Родине, к семье и близким людям и, конечно, надежда на свободу. Из изделий можно выделить работы из соленого теста, стекла и медной проволоки, а также были представлены изящные шкатулки из дерева. С помощью такого конкурса можно узнать, а также поменять мнение о людях, находящихся под стражей, что они не только осужденные, но и талантливые люди, которые имеют огромное терпение и свое представление о красоте. Жюри предстоял тяжелый выбор, но фаворитами среди картин, написанных осужденными, стали: 1-е место – осужденный Анатолий Сартин (картина «Наурыз», учреждение

УК-161/2), 2-е место – осужденный Дмитрий Чернышев (картина «На охоте», учреждение УК-161/2), 3-е место – осужденный Владимир Недайборщ (картина «Мать и дитя», учреждение УК-161/3). В конкурсе изделий прикладного искусства: 1-е место – осужденный Максим Хатмуллин (поделка «Хан Великой степи казахской», учреждение УК-161/3), 2-е место – осужденный Павел Камисаров (поделка «Цветок», учреждение УК-161/4), 3-е место – осужденный Валерий Юрчицайтес (поделка «Двор соседей», учреждение УК-161/2). За первое место денежное вознаграждение в размере 15 тысяч тенге, за 2-е место – 10 тысяч, за 3-е место – 5 тысяч тенге. По окончании выставки все работы безвозмездно были переданы в дар детскому дому. Б. БАЙЖАНОВ, заместитель начальника ДУИС по Костанайской области полковник юстиции

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

35

БАСҚОСУ

Ынтымақ болмай, іс алға баспайды Қазақстан Республикасының 2010 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасымен бекітілгелі пробацияға қатысты жұмыстар жоспарлы әрі жүйелі түрде жүзеге асырылып келеді. Нақтырақ айтсақ, бір жылғы қарқынды жұмыстан кейін 2012 жылы Қылмыстық атқару инспекциясы құрамында пробация қызметі бөлімдері құрыла бастады. Бұл бөлім мамандарының міндетіне шартты түрде сотталғандарды бақылау ғана емес, сондай-ақ, құқықтық-әлеуметтік көмектер көрсету кіреді. Ақмола облысы бойынша ҚАЖ департаментінің Целиноград ауданының пробация қызметі құрылғалы жұмыссыз бос жүрген адамдарды жұмыспен қамту мақсатында көптеген жұмыстар жүзеге асырылды. 2017 жылдың 30 қазанында Ақмола облысы Целиноград ауданының әкімдігінде өзекті мәселелерді қарастыру бойынша консультативтік кеңес өткізілді. Мәселен, қазіргі танда Целиноград ауданының пробация қызметінің есебінде тұрған 141 тұлға бар. Олар қамаудан босап шықса да, қоғамға қажетті

36

еңбек ете алатын азаматтар. Сондықтан, аудан прокурорлары мен әкімдік өкілдері бірлесіп арнайы шараларды қолға алуда. Қазіргі танда елді мекен бойынша жергілікті кәсіпкерлердің қолдауымен бас бостандығынан айыру орындарынан босап шыққан 24 тұлға тұрақты жұмыспен қамтылды. «Қазақстан Республикасындағы бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және пробация қызметінде есепте тұрған азаматтарды әлеуметтік оңалтудың 2017-2019 жылдарға арналған кешенді стратегиясын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 8 желтоқсандағы №387 Жарлығы жарияланды. Ол Үкіметтің 2016 жылғы 28 желтоқсандағы №906 қаулысымен бекітілген Жоспар бойынша жүзеге асуда. Жоспарды ұйымдастыру мақсатында Целиноград ауданының әкімдігі және пробация

қызметі бірлесіп әлеуметтік көмек көрсету Ережесіне қосымша ретінде өмірде қиын жағдайға түскен азаматтар санатына, сондай-ақ, бас бостандығынан айырылған тұлғаларға және пробация қызметінде тұрған тұлғаларға 10 айлық есептік көрсеткіш көлемінде әлеуметтік көмек ретінде жәрдемақы қарастырылуын анықтау туралы мәселені Целиноград ауданының мәслихат сессиясына қарастыруға енгізді. Бүгінгі таңда пробация қызметінің тиімділігі — пробация қызметі мен жергілікті атқару, құқық қорғау органдарының сотталғандарға бірлесіп көрсеткен әлеуметтік-құқықтық көмегінің деңгейіне тікелей байланысты.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

А.ӘБУТАЛИПОВА, әділет майоры Ақмола облысы бойынша ҚАЖД

11/180/2017

АКЦИЯ

Еріктілер тепе-теңдік принципі үшін ҚР Үкіметінің қаулысымен бекітілген «2017-2019 жылдары Қазақстан Республикасында бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және Пробация қызметінің есебінде тұрған азаматтарды әлеуметтік оңалтудың кешенді стратегиясын іске асыру шаралары жоспары» аясында Қарағанды облысы бойынша ҚАЖ департаменті осы жоспарды орындаудың желілік кестесін әзірлеп, облыс әкімі оны ақпан айында бекіткен болатын.

Сонымен қатар, осы желілік кестеде бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуші және Пробация қызметінің есебінде тұрған азаматтарды әлеуметтендіру процесіне тарту жөнінде шаралар қарастырылған. Осыған байланысты «Қақпа алдындағы кездесу» пилоттық жобасы әзірленіп, онда да босатылғандарды бейімдеу және қайта әлеуметтендіруге қатысушы сотталғанның туыстарын, пробация қызметі мен басқа да мемлекеттік органдар мен үкіметтік емес ұй11/180/2017

ымдар өкілдерін тарту көзделген. Сондай-ақ, Қарағанды облысы бойынша ҚАЖД Пробация қызметінің басшылығы ҚР «Волонтерлік қызмет туралы» Заңын басшылыққа ала отырып, пенитенциарлы пробация қолданылатын бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуші пробация қызметінің есебінде тұрған азаматтарды әлеуметтендіру процесіне тартуда бірігіп әрекет ету жөнінде келісім дайындап шығарды. Осы келісім аясында және «Волонтер-

лік қызмет туралы» Заң негізінде Қарағанды облысы бойынша ҚАЖ департаменті волонтерлік акция әзірледі. Онда пробация қызметінің есебінде тұрған азаматтарды тегін түрде қоғамдық пайдалы қызметтерге тартуға әлеуметтік тұрғыда ерікті түрде бағытталған қызметтер қарастырылған. Атап айтқанда, «тепе-теңдік» принципі жөніндегі тәлімгерлік институтының пилоттық жобасын енгізу жөніндегі бірігіп әрекет ету келісімі бойынша пенитенциарлы пробация қолданылатын сотталғандармен «Рухани оңалту орталығы» қоғамдық бірлестігінің білікті мамандары И. Морозов пен М. Захаров жүйелі түрде сұхбаттар мен семинарлар өткізеді. Осы санаттағы сотталғандарға үлгі көрсету ретінде аталған жобаға тәлімгерлер ретінде бұрын жазаларын өтеген және қазіргі уақытта заңдылықпен өмір сүретін азаматтар тартылады. Қайта әлеуметтендіру процесіндегі осы жобаға атсалысуға олар да ниет білдіріп отыр. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған тұлғаларға келешекте түзу жолға түсуіне, адамгершілік және моральдық қадір-қасиеттерін қалпына келтіруге, әлеуметтік мәселелерін шешуге тегін көмек түрінде көрсетілетін тәлімгерлік қызметтің ерікті, әрі теңпе-теңдік принципіндегі әсері мол болады деп күтілуде. Сонымен қатар, «Рухани оңалту орталығы» қоғамдық бірлестігі тұрғылықты мекенжайлары жоқ сотталғандарға босатылған соң тұрғын үйге орналасу, бірінші қажетті тауарлармен қамтамасыз ету және жұмыс табу мәселелерінде көмектер көрсетеді. Қарағанды облысы бойынша ҚАЖД баспасөз қызметі

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

37

Тәрбие бастауы — талап пен төзім «Адам мінезін түзеп болмайды дегеннің тілін кесер ем» деп Ұлы Абай атамыз айтқандай, азғана өмірде жаза басып жаңылысып, жазалы болғандарды темір торға тоғыта бергеннің соншалықты нәтижелі емес екендігін әбден көріп-біліп жүрміз. Халықаралық тәжірибеде тиімділігін танытқан пробация қызметіне иек арта бастағанымыз да сондықтан. Бұл, әрине, екі мыңыншы жылдардан бастау алған заңнаманы ізгілендіру үрдісінің дәстүрлі жалғасы еді. Әділет министрлігіне бағыныстылығы кезінде қолға алынған гуманизациялау үдерісінің әу бастағы мақсаты, осы ізгілік нұрын заңнамаға ғана емес, жазасын өтеушілердің де сана-сезіміне дарыту болатын. Ал «Адасқанның алды жөн, арты соқпақ» деп тағы да Абай атамыздан уәж келтірсек, адам тәрбиелеу дегеннің не екенін басқа-басқа ҚАЖ қызметкерлері өте жақсы біледі. Қылмыстық атқару жүйесі саласында ұзақ жылдардан бері қызмет етіп келе жатқан сондай жандардың бірі – Астана қаласы бойынша ҚАЖ департаменті Алматы аудандық Пробация қызметінің аға инспекторы, әділет капитаны Ботагөз Жұмабаева. Тобыл өңірінің Әулиекөл жеріндегі Тұзбай ауылында туып-өскен ол жоғары білімді А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінде алыпты. Одан соң мамандығы бойынша №28 Құсмұрын орта мектебінде, Қостанай әлеуметтік-техникалық университетінде ағылшын тілі пәнінің оқытушысы болып қызмет еткен. Ал осы негізгі мамандығы ағылшын тілінің мұғалімі болып табылатын Ботагөздің бұл салаға келуі кездейсоқ болыпты. Бірақ бүгінде пробацияда тіркеуде тұрғандармен жұмыста педагогикалық тәжірибесінің көмегі көп тиіп отыр.

38

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ҚАЖ ҚЫЗМЕТКЕРІНІҢ БІР КҮНІ 2006 жылы Әділет министрлігіне қарасты Қостанай заң институтының Әлем тілдері кафедрасына еркін жалдамалы негізде оқытушы болып қызметке тұрған оны қылмыстық атқару саласының қыр-сыры бірте-бірте еліте бергенге ұқсайды. Әрі ұстаздық ете жүріп, ол сол кездегі әділет саласына қарайтын жүйені ғылыми тұрғыда зерттеуге ден қоя бастайды. Арасында 2008 жылы ҚАЖ комитетінің Павлодар қаласындағы заң колледжінің бастапқы екі айлық курсын оқып келеді. Осы жылы Қостанай заң институты Академия статусын алған болатын. Сонымен 2009 жылдан бастап ол академияның аттестациядан өткен әскери міндеттемелі оқытушысына айналады. 2010 жылдың сәуірінде Академияның Ғылыми-зерттеу институтының Пенитенциарлы қызмет саласындағы халықаралық стандарттарды зерттеу бойынша зертханасының ғылыми қызметкері атанады. Әділет аға лейтенанты әскери шенін де осы қызметте жүріп алған екен. Ботагөздің сол кездердегі көптен бергі бір арманы ел ордасы — Астана қаласына көшу болатын. Сондықтан да талапшылдығымен, тынымсыз еңбегімен азаматтық тұлғадан әскери шенді қызметкерге айналған оған Астана қаласына қызметке шақырту түскенде, еш ойланбастан келісімін беріпті. Осылайша, ол сол жылдың қараша айында Әділет министрлігі ҚАЖ комитетінің Тіл саясаты және ақпарат бөліміне бас маман болып ауысып келеді. Кейін бұл бөлім ақпарат және қоғаммен байланыс болып өзгергенде де аға буын қызметтер

11/180/2017

атқарады. 2012 жылы ҚАЖ саласының Әділет министрлігінен қайтадан Ішкі істер министрлігіне берілуі Ботагөздің де өміріне өз ізін қалдырды. Бұл сәттерде ғылым мен тәжірибені ұштастыруды ойластырып жүрген ол үшін кезекті бір мүмкіндік туған еді. Сол жылдан бастап ол Астана қаласы бойынша ҚАЖД Сарыарқа аудандық қылмыстық атқару инспекциясы бөліміне инспектор болып ауысады. Осы лауазымды атқара жүріп, бірнеше заңнамалық актілер жобаларының, атап айтқанда Қазақстан Республикасының Қылмыстық атқару кодексі түсіндірмесінің мемлекеттік тілде тәржімалануына өз үлесін қосады. «Пробация туралы» Қазақстан Республикасы Заңының әзірленуіне қатысып, оның қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің тең түпнұсқалығы бойынша жұмыс жасаған. Ал

2015 жылы инспекция Пробация қызметі болып өзгергенінде ол аға инспектор лауазымында болатын. Қазан айындағы мәліметтер бойынша Алматы ауданы бойынша 1189 адам, Сарыарқа ауданы бойынша 960 адам және Есіл ауданы бойынша 571 адам пробациялық қызметте тіркеуде тұр екен. Ал Пробация қызметінде барлығы 67 қызметкер бар. Биыл штат санының кеңеюіне байланысты қызметкерлер саны да көбейген. «Негізі менде 96 іс болуы керек еді. Жыл басында штат санының көбеюіне байланысты тең жартысына азайып отыр» дейді кейіпкеріміз. Редакциялық тапсырмамен Ботагөзді жұмыс орынына іздеп барғанымызда кезекті бір шартты мерзімге сотталушымен кездесуі кезіне тап болдық. Негізінен жұмыс күні осылай басталады екен. Қазіргі уақытта

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

39

ҚАЖ ҚЫЗМЕТКЕРІНІҢ БІР КҮНІ 41 шартты жазасын өтеушінің ісін жүргізіп отырған оның әр күні кестемен бөлініп қойылған. Екі апта сайын келіп тіркеліп тұруы міндетті азаматтарды қабылдаудан басталатын жұмыс кестесіне өндірістік қажеттілігіне қарай тиісті қызметтерге түрлі мазмұндағы сұрау салу, қарауындағы жеке істерді тігу, кешкі мерзімдерде сотталғандардың үйлерінде отырғандығын тексеру үшін үй-үйді аралау, учаскелік полиция пунктінен барып олар туралы хабар алып отыру, профилактикалық жедел іс-шараларға қатысу, қарауындағы сотталғандардың ісі бойынша сот отырыстарына қатысу, түзеу мекемелеріндегі, емдеу мекемелеріндегі, муниципалдық кәсіпорындардағы сотталғандарды аралау сынды тағы да басқа көптеген қыруар жұмыс кіреді екен. «Біздің ең бірінші міндетіміз — сот үкімін орындау. Маған қарасты аумақта қоғамнан оқшаулаусыз жазаға сотталған қанша жазасын өтеуші тұрса, сонша адамның жеке істерін сот үкіміне сай жүргізу. Мәселен, маған қарасты аумақ — Астана қаласының «Оңтүстік-шығыс» шағын ауданының оң жақ бөлігі. Біздер бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаларға сотталғандарға қатысты сот үкімін тұрғылықты жері бойынша орындаймыз. Егер, маған қарасты аумақтан мен ісін жүргізіп отырған азаматтар басқа өңірге көшетін болса, немесе жаңадан басқалары көшіп келетін болса, онда мен олардың құжаттарын тапсырамын немесе қабылдаймын. Қазір мен бас бостандығынан шектеу жазасына сотталған 41 адамның жеке істерін жүргіземін. Олардың сот үкімі бойынша жүктелген міндеттерді тиісті орындауын, қайта қылмыс жасамауын қадағалаймын, пробациялық бақылауды жүзеге асырамын. Олар жұмыстан, оқудан бос уақыттарында, әсіресе түнгі мезгілдерде үйден шықпауы тиіс. Өз еркімен тұрғылықты мекенжайын ауыстырып, басқа қалаға көшіп кетіп, қасақана сот үкімін орындаудан жалтарғандарға қатысты бастапқы іздестіру іс-шаралары жүргізіледі. Солардың нәтижелері бойынша сотқа іздеуге жариялау туралы ұсыным жолданады. Үстіміздегі жылы сондай екі сотталған іздеуге жарияланып, тұрғылықты жері анықталды. Ұсталғаннан кейін олардың біреуі сот рақымшылық жасау актісін қолданғаннан кейін боса-

40

тылса, екіншісі қазір Астана қаласы ЕЦ-166/1 мекемесінде ұстауда отыр. Ал сот үкімі бойынша мәжбүрлі еңбек тағайындалғандарға қатысты қаладағы коммуналдық мекемелерге жолдама беріледі. Одан бөлек, әрбір қоғамнан оқшаулаусыз сотталғанның қажетті әлеуметтік-құқықтық көмек алуына баса назар аударылады. Қандай жұмыстарды атқарсақ та, ең басты мақсатымыз — сотталғандардың қайта қылмысқа баруына жол бермеу. Сондықтан да жазасын өтеушілермен тәрбиелік мазмұндағы әңгімелесулерді жиі өткізуге тырысамыз. Мен қазір еңбек етіп отырған ұжым өте тату, ұжымдағы бірлік пен сыйластық күнделікті атқарылатын жұмыстан көрінеді», — дейді әділет капитаны. Ботагөз Тәуекелқызының айтуынша, елімізде пробация қызметі жыл-

Бөгенбаевты әңгімеге тартқан едік. «Пробация қызметінде 2016 жылдың маусым айынан бері тіркеудемін. Айына екі рет тіркеуге келіп белгіленіп кетіп отырам. Сауалдарға жауап беремін, құжат толтырамын. Екі аптаның ішінде не істедім, қайда бардым, сол туралы жазбаша баяндаймын. Өзім Астана қаласында тұрамын. Егер өзге облыстарға бару қажеттілігі туып жатса, пробация қызметіне алдын ала ескертіп, қалада қай уақыттан қай уақытқа дейін болмайтыным туралы түсіндіріп жазып, хабарлама қалдырамын. Ал күнделікті уақытта сағат кешкі 21:00-ден кейін, әрі кетсе, сағат 22:00-ден кейін үйден шықпауым керек. Оны пробация қызметінің мамандары келіп үйден тексеріп тұрады. Күнде болмаса да, аптасына екі рет, болмаса әр кезде әр қалай, тексеріп кетеді. Былтыр

дан жылға жанданып келеді. Әуелгіде жекелеген инспекция ретінде ғана жұмыс жүргізіп келген бұл қызмет бүгінде Елбасы қол қойған стратегиялық маңызы бар кешенді шараның құрамдас бөлшегі ретінде қарастырылып отыр. Ал «100 нақты қадам» Ұлт жоспарында қойылып отырған міндеттер бір бөлек. Сондықтан да бұл бағыттағы жұмыстар әлі де сапалық жаңа деңгейде жалғаса беретін болады. Мұндағы басты мақсат істі болған азаматтардың қоғамдық ортадан қол үзіп кетуіне, яғни, «әлеуметтік аскетизмге» жол бермеу. Кешенді шаруалардың жеке бір адамның мысалында қаншалықты көрініс тауып жатқанына көз жеткізбекке осы күні тіркелуге келген сотталушы Айдар

рахымшылыққа іліктім, соның арқасында жазаның 9 айын алып тастады. Енді 1 жылдай уақытым қалды. Бас бостандығыңнан айырылып, темір тордың арғы жағында еріксіз жүргеннен гөрі, өз үйіңнен кіріп шыққанға не жетсін. Сондықтан да өз қателігімді түсіндім. Осы жағдайлардан өте үлкен өмірлік сабақ алдым. Қамалып, сарылып отырғаннан гөрі осылайша келіп-кетіп тіркеліп тұрған дұрыс деп санаймын», — деп ілтипатын білдіріп жатыр ол. Қалалық Пробация қызметінің өзі елордалық ҚАЖД-ның ғимаратында орналасқан. Шартты жазасын өтеушілерді қабылдау соның бірінші қабатындағы бөлек залда жүргізіледі екен. Сыртта күтіп тұрғандардың қарасы көп. Ал іште инспекторлар бес жерде қабылдау жүргізуде. Ботагөз

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ҚАЖ ҚЫЗМЕТКЕРІНІҢ БІР КҮНІ

өзіне қарасты Айдар секілді үш адамды қабылдаған соң, кабинетіне көтерілді.

«41 адамды айына екі рет қабылдаймын. Арасында емделіп жүргендері, түзеу мекемелеріндегі бостандыққа шығуға жақын қалғандары мен туберкулез диспансерінде жатқандары бар. Оларға екі аптада бір рет барам. Енді қазіргі жұмысым сотталғандардың жеке істерімен жұмыс жасау. Сұрау салатын жерлерге сұрау салам, келген жауап хаттарды тіркеймін, есеп дайындаймын», — дейді ол жеке істерді тігіп отырып. Осы уақытты біз де босқа жоғалтпай, азаматтардың жеке істерін ішінара таңдап, қолымызға алып таныстық.Көбі ер адамдар екен. Әлеуметтік статустары да, қызметтері де әртүрлі. Қызығушылық тудырғаны Астанадағы белгілі бір белді компанияның бас директорының орынбасарының ісі де жүр екен. Алаяқтық бабы бойынша сотталған. Біреулердің «жер қатынастары мекемесінде жақын танысым бар, қаланың жақсы жерінен тиімді бағаға жер алып бере аламын» деп сеніміне кіріп, ірі сомада қаржысын иемденіп кеткен. Осы сияқты түрлі себептермен том болып қатталған адам тағдырлары кабинеттегі шкафтарда сықап тұр. Осылайша іс тігіп, ұжыммен танысып жүргенімізде түскі астың да мезгілі болды. Ботагөзбен сағат төрттер шамасында №2 қалалық сотта өтетін сот процесінде жолығуға уағдаласып тарқастық. Онан кейінгі жұмыс жоспарымыз сағат кешкі алтыларда Шалкөде көшесіндегі №10 учаскелік полиция пунктіне бару және жазасын өтеушілердің үйлерін аралау.

11/180/2017

Ботагөздің түстен кейінгі жұмыс кестесі де тығыз тапсырмалар легіне толы болды. Сотта пробациялық режимді бұзып жүрген шартты жазасын өтеушінің ісі қаралды. Белгіленуге уақытында келмей, кешкі мезгілде үйінде болмай, кей кезде ішімдік ішкен күйде жүргені үшін бірнеше мәрте ауызша ескерту алған оның ісін Ботагөз сотқа кері тапсырған екен. Әзірге танысу және тәрбиелік әңгімелесу ретінде өткен істің шешім қабылдар кезеңі кейінге қалдырылды. Жазасын өтеуші де өз кінәсін мойындап, сот алдында әділет капитанынан кешірім сұрап жатыр. Әрине, кешірудің кемі жоқ қой. Бұл да болса, ізгіліктің нышаны. Одан соң учаскелік полиция пунктіне хабарласып, шартты жазасын

өтеушілердің тыныш екендігін білдік. Тұрғындар тарапынан оларға қатысты шағымдар түспеген. Учаскелік полиция инспекторы да ешқандай қояр кінәм жоқ деп отыр. Ондағы бірқатар құжаттардағы мәліметтердің сәй-

кестілігі тексерілгеннен кейін, Шалкөде көшесінен бастап жер үйлерді аралауға көштік. Оған учаскелік полиция инспекторы бірге ілесіп жүрді. Ботагөз Тәуекелқызына қатысты азаматтардың көпшілігі әлеуметтік жағдайы орташа және төмен адамдар екен. Үй жалдап тұратындары көп. Солардың бірін сол көшедегі көлік жөндеу цехында жұмыс істеп жүрген жерінен таптық. Тұрақты жұмыс табылмаған соң осында көліктердің майысқан жерлерін түзету және сылау жұмыстармен, одан қалса бояу жұмыстарымен айналысып, табыс тауып жүр екен. Суретке түсуге әрең келіскені болмаса, бізбен сөйлесуден бас тартты. Шартты жаза түріне риза. Ботагөздің айтуынша, негізінен бұл жігіт ешқандай қылтың-сылтыңы жоқ, жуас жігіт. Түзеліп кетерінен үміт бар. Одан соңғы азаматтардың да айтатыны осы. Пробация қызметіне, қылмыстық атқару жүйесіне рахметі. Осымен ҚАЖ қызметкерінің бір күнін көзімізбен көріп оралдық. Тәрбие жұмысы оңай шаруа емес екен. Әрбір адамның адами болмысын басып-жаншып тастамау үшін құрылған жүйе тағдыр-талайымен осында келгендерді ұзын арқан, кең тұсауда ұстау арқылы, жаңаша өмір бастауға, өз ерік-жігерімен түзеліп кетуге мүмкіндік береді. Өйткені, тәрбие бастауы талап пен төзімде. Телісі мен тентегін тиюдың бір тетігі — кешірімде. Тірнекті тынымсыз еңбегің жемісті болсын, Ботагөз!

Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ, суреттерді түсірген Қанат КӨЛБАЕВ

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

41

7 1 0 2 ь н е с Î с Ìис

Осень – удивительное время года, которое всегда привлекало своей неповторимой красотой поэтов, писателей, музыкантов, композиторов и художников. Сколько чудесных произведений о ней написано! Вот и в учреждении ЕС-164/6 ДУИС по СКО стало хорошей традицией проводить бал, который посвящается этой прекрасной поре. В зале клуба учреждения ЕС-164/6 состоялась конкурсная программа «Мисс Осень учреждения – 2017». Обычно в конкурсах за звание «мисс» соревнуются молодые девушки, но, отойдя от традиции, на сцену вышли женщины старше 40 лет. За прекрасное звание «Мисс Осень» пожелали бороться 7 участниц от 40 до 52 лет, отбывающие наказания в исправительном учреждении, которые индивидуально представили себя, продемонстрировали свои шикарные наряды, проявили себя в изготовлении поделок, сделанных своими руками, и стихах собственного сочинения, танцевали и пели песни об осени. Каждый из шести этапов конкурса оценивало старания участниц компетентное жюри, в состав которого входили: сотрудник акимата СКО А. Е. Касенова, прокурор 7-го управления прокуратуры СКО Д. Д. Мукушев,

42

инспектор отдела по воспитательной работе ДУИС по СКО Н. М. Шаяхин, инспектор отдела по воспитательной работе среди осужденных РГУ «Учреждение ЕС-164/1» Д. Г. Калиева, начальник РГУ «Учреждение ЕС-164/6» Е. Е. Бексултанов, заместитель начальника по воспитательной работе РГУ «Учреждение ЕС164/6» К. Е. Сулейменов. Подводя итоги мероприятия, все осужденные награждены грамотами и выбраны лучшие в номинациях, но титул «Мисс Осень» получила только одна участница, и ею стала Татьяна Болтабаевна Мухамбетова (52 года), которой заместитель начальника по

воспитательной работе майор юстиции К. Е. Сулейменов торжественно надел диадему. Праздничное мероприятие не оставило равнодушными членов жюри и наполнило позитивом зрительный зал РГУ «Учреждение ЕС- 164/6». Каждый из приглашенных гостей высказал мнение о проведенном концерте, поздравив и пожелав участницам удачи.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

Т. ПРОКОФЬЕВА, начальник ОВР учреждения ЕС-164/6 капитан юстиции

11/180/2017

и н з и ж о п й е н с е п С

КУЛЬТУРА

ни сродни пес а р т е в и к у в ров, где з . Недра кий Атлант пных просто с е те ч с е х ы гр е н с н а в , от прекр о, как дре е главное Казахстана райнее неб ва. Но само к я е с л е е м ьшое л б е е з х д и н та е щ М га ю ицу еющие бол пира л м д б и о та п о , н ю р , Щедра и бо с в га го у и в р т ин ко оч ад лантом. Од ледяных пи ня в себе п та жие друг н а о о й р х д х ы о , , м а п и з е е м у ы н а н б , с е о е р к есу е разны бе дар, им скрытыми р люди. Таки ывают в се го р е к с то х э изобилуют и н – з а и в е тиции государст йтенант юс зм. И многи е и л т о 0 и 1 р / т а 6 сокровище п 6 й ения ЕЦ-1 поддельны яда учрежд р т сердце и не о к и н ь л ча из них – на нсызбай. начальник отдеЖандос Са Каждый по-разному раскрывает в себе талант, одни живут с ним с колыбели, другие обретают его уже в преклонном возрасте и дарят малому кругу близких людей, а кто-то делает такое приятное открытие в себе благодаря воле случая и меняет свою жизнь в лучшую сторону. Будучи школьником, Жандос, как и многие ребята, начал интересоваться игрой на гитаре, быть может, это было стечением обстоятельств или гены, переданные матерью, ведь в молодости она тоже неплохо владела инструментом. Подбирая аккорды и перебирая струны, пение казалось рефлекторным действием. Для Жандоса, живущего столько лет «без голоса», это было приятным открытием. Выступая на школьных праздниках, он пошел с песней по жизни и, будучи в Павдлодарском юридическом колледже Комитета уголовно-исполнительной системы, не мог не проявить свой талант. В казарме, скучая по дому, в руки Ж. Сансызбая попала гитара, так напоминающая об уюте в обители. родительской Таким образом и зародилась традиция собираться в свободное время с товарищами и петь любимые песни. Узнав об этом, 11/180/2017

ла по кадрам предложил ему спеть не только для своих, а, проявив себя, поучаствовать в концертах. Выступать на сцене, показывать свое внутреннее «я», растворяться в музыке было одним из самых приятных чувств, доселе когда-либо испытанных, это и стало стимулом развивать свой талант дальше. Придя на службу в РГУ «Учреждение ЕЦ-166/10» в сентябре 2016 года, афишировать свои способности Жандос не хотел, а решил, понимая всю ответственность и серьезность работы, уйти в нее с головой. Но когда в руки кадровиков попало его личное дело, все были приятно удивлены, оказывается, прибывший служащий не только предан работе, но и одарен. Отрадно то, что на жизненном пути молодого сотрудника встречаются люди, подающие пример не только в службе, но и мотивирующие на развитие певческого таланта. Одним из них является заместитель начальника учреждения ЕЦ-166/10 по воспитательной работе майор юстиции Е. Узакбаев, который помогает не только советом, но и делом. Таким образом, Ж. Сансызбай поет любимые песни про родной Казахстан в стенах ДУИС и КУИС.

– У меня есть девиз, которого я придерживаюсь в работе: «Человек отражается в своих поступках», и в этих словах заключается многое, быть справедливым, человечным и гуманным – именно это так важно в моей работе. Занимаясь воспитанием осужденных, хочется донести до них, что вся жизнь кипит на свободе, и не стоит идти на преступления вновь после освобождения, – говорит наш герой. С детства мечтая о работе в правоохранительных органах, Жандос не видит для себя другого дела. Ведь одна из самых нужных и благородных профессий – это помогать другим людям вставать на путь исправления. И если порой на службе приходится тяжело, то песня развеет любые невзгоды!

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

Мария СОЛОВЬЕВА

43

Жүйелі жүргізілген жұмыс нәтижелі «Жітіқара ауданы әкімдігінің мәдениет және тіл дамыту бөлімі» мемлекеттік мекемесімен арадағы қолданыстағы меморандум аясында және бірлескен жоспар негізінде УК-161/3 мекемесінде үлкен шара өтті. Аудандық мәдениет және тіл дамыту бөлімінің, орталықтандырылған кітапхана жүйесінің және Қостанай облыстық тарихи-өлкетану мұражайының өкілдерінің қатысуымен мұнда жітіқаралық ҰОС батырлары И.Ищанов, М.Волошин, Е.Хачин туралы ақпараттық-танымдық дәріс оқылып, «Бостандық пен тәуелсіздікке жол» атты тұсаукесер көрме ұйымдастырылды. Іс-шара мақсаты – сотталғандар арасында патриоттық сезімді, толеранттылықты, өз еліне мақтаныш сезімін, мейірімділікті тәрбиелеу. Дәріс барысында №1 жасақтың ұйымдастыруымен мультимедиалық экран арқылы Қазақстан және ҰОС батырлары туралы слайдтар, бейнероликтер көрсетілді. А.ЖҮСІПОВ, ЕТҰ аға инспекторы УК-161/3 мекемесі

44

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ИГІ БАСТАМА

ПРОБАЦИЯҒА

өз еріктерімен көмектесуде! БҚО Ақжайық ауданының орталығы Чапаев ауылында 2017 жылдың қазан айының 30-ы күні Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және Пробация қызметінде есепте тұрған азаматтарды әлеуметтік оңалтудың 20172019 жылдарға арналған кешенді стратегиясын іске асыру жөнінде дөңгелек үстел өтті. Кешенді стратегияны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының 15-ші тармағы, яғни, «Пробация қызметінде есепте тұрған азаматтарды қайта әлеуметтендіру процесіне еріктілерді тарту» және 17ші тармағын, яғни, «тең-теңімен» қағидаты бойынша Пробация қызметінде ерікті тәлімгерлер институтының пилоттық жобасын енгізу және қалыптастыру мақсатындағы дөңгелек үстелді №1 Ақжайық аудандық Пробация қызметі мен аудандық жастармен жұмыс жөнін-

дегі ресурстық орталығы ұйымдастырды. Бұл басқосудың мақсаты Пробация қызметіне және түзеу мекемесінен босатылған тұлғалар мен қоғамнан оқшаулаусыз жазаларға сотталғандарға өз еркімен көмек беруге азаматтарды тарту болатын. Сол үшін кездесуге ауданымыздағы қоғамда белсенді азаматтар, соның ішінде ауылдық округтегі жастар ісі жөніндегі кеңесші мамандар, мұғалімдер, студенттер шақыртылды. Еріктілер мен тәлімгерлердің Пробация қыз-

метіне көмек берудегі мақсаты мен маңыздылығы туралы және шетелдердегі осындай жақсы мысалдар туралы №1 Ақжайық аудандық Пробация қызметінің аға инспекторы, әділет капитаны Қуат Бижанов баяндап берді. Осындай игі бастаманы азаматтарымыз талдай келе, бірауыздан қуаттап, Пробация қызметіне ерікті ретінде көмек беруге және қоғамнан оқшаулаусыз сотталған азаматтарға тәлімгер болуға жиырма шақты белсенді азамат келісімін берді. №1 Ақжайық аудандық Пробация қызметінің тарапынан осындай дөнгелек үстелді ұйымдастыруға көмек көрсеткен аудандық жастармен жұмыс жөніндегі ресурстық орталықтың басшысы Әлия Шарапиеваға және кеңесші маманы Абзал Мутигуллиновке ризашылығымызды білдіріп, алғыс айтамыз. Н.САМИҒАЛИЕВ, әділет майоры, №1 Ақжайық аудандық пробация қызметінің бастығы

11/180/2017

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

45

МАМАН МІНБЕРІ

Теологиялық түсіндіру жұмыстары — оңалту тетігінің бір қыры Бүгінгі таңда діни экстремизм мен терроризм тек мемлекетімізде ғана емес, бүкіл әлемде үлкен ауқымды мәселеге айналып отыр. Ол жай ғана бір ауызша айтылып қойылып жатқан мәселе емес, оның салдарынан қаншама жазықсыз жандар жапа шегіп, жан түршігерлік жағдайлар белең алуда. Қазіргі уақытта әлемдік қатынастарда, соның ішінде Қазақстан Республикасында дін және дінаралық қатынастарда өзекті мәселеге айналып отыр. Көптеген демократиялық елдерде экстремистік және террористік қылмыстық әрекеттер, жарылыстар, т.б. жәйттар орын алып жатқаны барлығымызға мәлім. Дәл қазіргі уақытта республикамызда дін саласын жетік білетін теолог мамандар әлі де тапшы. Сондықтан кезінде Қарағанды облысының әкімі Ерлан Қошанов Нұр-Мүбарак университетінің ректоры, профессор Жуда Басюнимен кездесу барысында дін мамандарын даярлауға қатысты өзекті мәселелер қозғап, облыс қазынасынан жыл сайын 10 теолог маман даярлауға грант бөлінетінін мәлімдеген еді. Осындай шара тек Қарағанды үшін ғана емес, еліміз үшін де маңызды мәселе екендігін айтып, көптеген бұқаралық ақпарат құралдары жұртшылықтан сүйінші сұрар жағымды жаңалық болғанын жеткізгендерін көпшілік ұмытпаған болар. Сондықтан да осы Астана іргесіндегі максималды қауіпсіздіктегі ЕЦ-166/10 мекемесі бастығының орынбасары, әділет майоры Ерлан Темірғалиұлы Ұзақбаевтың Сағдат Серікұлы Дюсекеевтің (суретте) қылмыстық атқару жүйесі саласында еңбек етіп жатқан нағыз кәсіби маман екенін мақтанышпен айтуының өзі — осының айғағы болса керек. Өмір үрдісі де, қоғамымыз да осындай мамандардың аса қажет екенін мойындатып отыр. Президентіміз Н. Назарбаевтың «бас бостандығынан айыру орындарындағы сотталған адамдармен теологиялық оңалту жұмыстары мақсатты түрде жүргізілуі тиіс» деген тапсырмасын орындау мақсатында қылмыстық атқару жүйесінде теология саласы бойынша көптеген жұмыстар атқарылуда. Сағдат Серікұлы Дюсекеев — мамандығы бойынша исламтанушы, теолог. Алматыдағы Нұр-Мүбарак университетін бітірген. Еңбек жолын 2014 жылы Қарағанды облысы Жезқазған қаласында АК-159/25 мекемесінде аға инспектор-теологтан бастаған. Кейін Астана қаласы бойынша ҚАЖ департаментіне қарасты Аршалы кентіндегі ЕЦ-166/5 мекемесінде еңбек еткен. Биылғы жылдан бастап, Астана іргесіндегі ЕЦ-166/10 мекемесінде қызметін жалғастыруда. Қазіргі уақытта әділет аға лейтенанты, инспектор-теолог болып қызмет атқарады. Теолог Сағдат Серікұлы қоғам үшін өзекті мәселеге айналған дәстүрлі құндылықтарды қалыптастырудың маңыздылығы мен қазақстандық патриотизмнің жаңаша ұстанымдарын және халқымызға тән діни сана-сезімді жаңғырту мәселелері жайында өз пікірін білдіріп, құнды ой тастап жүрген азамат. Ол өз қызметін Елбасымыз Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы аясында жүзеге асыра отырып, сотталған азаматтарға арнайы дәрістер ұйымдастырды. «Жаһандану дәуірінде отбасы құндылықтарын сақтау», «Ұлттық руханият: зайырлы және діни құндылықтар», «Тарихи сана және рухани ұлттық жаңғыру» тақырыптарында пікірталастар өткізді. Ол мекемедегі мұсылмандық, христиандық, яһудей бағыттарын ұстанушы сотталғандармен тұрақты түрде түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, оларды қызықтырған сұрақтарға жауап береді. Бүгінгі жаһандану кезеңін тарихпен үндестіре өткізетін тәрбиелік шаралар оң ықпалын береді деген сеніміміз мол. Журнал оқырмандарының назарына С.Дюсекеевтің ислам діні туралы айтқан пікірін біз жазып алған едік. Енді соны сіздердің назарларыңызға ұсынамыз. Соңғы кездері мемлекетімізде экстремистік және террористік бағыттағы топтар ислам дінін жамылып, жалпақ тілмен айтар болсақ, «қой терісін жамылған бөрілер» көбейіп, өздерінің көздеген мақсаттарына жетпек болып жүр. Теріс діни ағым мүшелері

46

өздерінің мақсатына жету үшін түрлі салалар мен жеке және қоғамдық орындарда жасырын түрде теріс діни мәліметтер беріп, діни экстремистік идеологияларын насихаттап жүргендері қоғамымызға мәлім. Мемлекетіміздің көптеген жасөспірімдері мен

егде азаматтарының өзі түрлі радикалды теріс діни ағымдарға кіріп, өздерінің қандай бағытта кетіп бара жатқандығын, болашақ өмірінің қандай болатындығын, артында қалған ата-ана, бала-шаға, жары мен жақындарын ойламай, бұрыс жолға түсіп кетуде.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

МАМАН МІНБЕРІ Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев айтқандай, «Ислам — татулық пен тағаттылықтың, жасампаздық пен жарасымдылықтың діні». Шындығында, ислам діні террорлыққа, зорлық-зомбылыққа, бейбіт жандарға күш қолдануға түбегейлі қарсы дін. Бүгінгі таңда әлемнің түкпір-түкпірінде ислам атын жамылғандардың кесірінен миллиондаған жазықсыз адамдардың қаны төгіліп жатыр. Ислам діні Алла тарапынан адамзатқа түрлі ұлттар мен ұлыстар арасында тыныштық, бірлік, ынтымақ қалыптастыру мақсатында түсірілген дін. Себебі Алланың тоқсан тоғыз көркем есімінің бірі — «с-л-м» деген үш әріпті түбірден жасалған сөз «әс-сәләм» делінеді, осы үш әріпті «с-л-м» түбірінен «Ислам» сөзі шығады. Ал «ислам» сөзін араб тілінен қазақ тіліне аударып қарастыратын болсақ, «тыныштық, бейбітшілік» мағынасын білдіретініне көз жеткіземіз. Әрбір мұсылман амандасқанда «әс-сәләму аләйкум» деп бір-біріне «сіздерге бейбітшілік, амандық, тыныштық тілеймін» деп сәлемдеседі. Бұл да ислам сөзі шыққан «с-л-м» түбірінен шыққан сөз. Діннің атауының өзі бейбітшілік, тыныштық деп тұрса, экстремист, террористік жолдағы адамдардың діні қандай дін? Адамдардың арасына мұсылман, кәпір деген терминдер арқылы үлкен дау-дамай салып қойды. Ислам діні біреуді «кәпір» деп кемсітіп, өзін «мен мұсылманмын» деп шалқайып жүретіндей, өзімшілдікке жол беретін дін емесі сонау заманнан белгілі. Алла алдында барша адам тең. Аз да болса діни білім алған адам мұндай кемшілікке жол бермейді. Аз да болса исламның негізін меңгерген адамның террорист болуы мүмкін емес. Террорлық жолға түскен адамның шын мұсылман болуы да неғайбыл. Дінде адам өлтіру арқылы ізгі мақсатқа қол жеткізу деген ұғым мүлде жоқ. Тарихқа жүгінсек, Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) қатысқан соғыстың бәрінде бұйрығы: «жас балаларға тиіспеңдер, қарттарға тиіспеңдер, әйел адамдарға тиіспеңдер, өздеріңе қару көтермеген адамға тиіспеңдер, кез келген ғибадатханада құлшылық қылып жатқан адамға тиіспеңдер» деген мағынада болған. Көріп тұрғанымыздай, ол шайқас тек қана қорғаныс, жаудың бетін қайтару мақсатында болған. Дінімізде жазықсыз адамның өмірін қию үлкен күнә, ең ауыр қылмыс болып саналады. Оған айғақ Алла 11/180/2017

тағала құранда «...Жазықсыз адамды өлтірген адам — барлық адам баласын өлтіргенмен тең (күнәһар) болады...»(«Мәида» сүресі, 32-аят) — деп қатаң ескерткен. Демек, Алла тағала жазықсыз бір адамды өлтірудің күнәсін барлық адамды өлтіргенмен тең қылып ескертсе, қаншама жазықсыз, бірінің бала-шағаларын, бірінің әке-шешелерін, бірінің туыстарын өлтірулері Алла тағаланың Құранда ескерткен осы ескертуіне қарсы келіп, діннің шеңберінен шыққандар немесе дінді жамылғандар дегеннен басқа айтарымыз жоғы анық. Дінді жамылған экстремистік және террористік идеологияны таратып жүрген діни ағым мүшелері таза, асыл дініміздегі қаншама игілікті істерді (ата-анаға қызмет ету, зекет беру, қажылыққа бару, жетімдерге көмек көрсету, отбасын құру, үлгілі ұрпақ тәрбиелеу т.б.) ысырып қойып, «Жиһад» «Шаһид», «Кәпір», «Халифат» деген сөздерді ұран қылып, бейбіт халықтың өмірінің тыныштығын бұзып, сол жолды дұрыс көріп, қаншама қиянат әрекеттерге барып жатқаны жанымызға қатты батады. Құранда «жиһад» сөзі бар, ол шындық. Бірақ «жиһад» сөзінің барлығы бірдей соғысты, лаңкестікті білдірмейді. Құранда жиһад сөзі 36 жерде аталып келсе, оның тек қана төртеуі нақты соғыс жайлы айтылып келген, оның өзі ислам енді етек жайып келе жатқан уақытта, мұсылмандар сол дәуірдің дінсіздерінің қолынан ауыр жапа шеккенде түскен аяттар еді. Жалпы ислам ғалымдары құран аяттарын мәнсух (үкімі жойылған, уақыты өткен, яғни амал қылынбайтын) және нәсих (үкімін жоюшы амал қылынатын) аяттар деп екіге бөліп қарастырған, аталған (жиһад деген) төрт аятты ислам ғалымдары мәнсух (үкімі жойылған, амал қылынбайтын) аяттардың қатарында екенін нақты атап өткен. Қалған 34 жерде аталған «жиһад» сөзін жалпы ислам ғалымдары, әсіресе, тәпсір ғалымдары (құранды кеңінен ашып түсіндіруші ғалымдар) ата-анаға құрмет көрсетіп сол кісілердің ризашылығын алу, білім алу, отбасын асырау, өзін жамандықпен арсыздықтан тыю, жақсылық жасау т.б деген мағынада екенін нақты кесіп түсіндіріп кеткен. Оған дәлел — бірде пайғамбарымыз Мұхаммедке (с.ғ.с.) бір кісі келіп өзінің әскери жорыққа (жиһадқа) барғысы келетінін айтады. Сол кезде Алла Елшісі: «Сенің ата-анаң бар ма?» деп сұрайды. Ол кісі: «Ия» деп жау-

ап бергенде, Пайғамбар (с.а.с) : «Ол екеуінің (әке-шешеңнің) қызметінде бол (жиһад жаса) сен үшін содан артық жиһад жоқ» деп әмір етеді. Бұл хадис ер жігіт елінің дұшпанына қарсы күресуді қанша қалап тұрса да, ата-анасының рұқсатынсыз баруына болмайтынын аңғартады. Тағы бірде Пайғамбар (с.а.с) сахабаларымен үлкен жорықтан қайтып келе жатып «Уа, сахабаларым, кіші жиһад бітті, енді үлкен жиһадқа өтесіңдер» дейді, сонда сахабалары «Уа, Алланың елшісі, ол не жиһад?» деп сұрағандарында «өз нәпсілеріңмен күресу» деп жауап берген. Бұл жерде Пайғамбардың (с.а.с) сөзін келтіру себебіміз: Пайғамбардың (с.а.с) сөзі құранның түсіндірмесі екеніне барлық ғұламалар бір ауыздан келіскен. Ғұламаларымыз хадисті құранның түсіндірмесі екенін білген болса, Пайғамбар (с.а.с) «жиһад» сөзін қандай орындарға қолданғанын терең білімсіз де аңғарамыз. Сонда осындай ашық түрде айтылған, үкіміне қарап амал қылуы міндетті болған отыз төрт аятты, көптеген хадисті ысырып қойып жоғарыда айтып өткен үкімі жойылған (амал қылынбайтын) төрт аятқа амал қылып, «жиһадқа» барам деп айту, ақылы бар адамның ақылына сыяды ма?! Енді біреулері өздерін «мұсылманмын» деген адамдарды кәпір санап, олардан алыстауды ойлайды. Ондай топ өздерін тәкфир және һижрат жамағатымыз деуде. Сондықтан, жамағаттың аты да өзіне сай такфир, яғни, өз жамағатынан басқаларды «кәпір» дейтіндер және «һижрат» яғни, өз жамағатынан басқалармен араласпай, олардан алысқа қоныс аудару деп аталады. Жалпы исламда өзін мұсылманмын деген адамды кәпірсің деп айту үлкен күнә. Оған Алла тағаланың: «сәлем бергенді дүние-мүлікке қызығып, мұсылман емессің (кәпірсің) демеңдер» («Ниса» сүресі 94-аят) деген аяты, Пайғамбар с.а.с «біреу біреуді кәпір демесін, егер кәпір деген адамы шындығында кәпір болмай шықса, айтқан адамның өзі кәпір болады» деген сөзі (Рияду әс-солихин 3-том) және Имам Әбу Ханифаның: «Ешбір мұсылманды кез келген күнә іс үшін кәпірге шығармаймыз, тіпті ол үлкен күнә болса да, әрине егер ол күнә амалды халал деп қабылдамаса. Сондай-ақ, одан «мұсылман» (иманды) атауын алып тастай алмаймыз, оны шынайы түрде мұсылман деп атаймыз. Сонымен қатар, оның кәпір емес, пасық

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

47

МАМАН МІНБЕРІ (жалқау, күнәһәр) мұсылман ретінде есептелуі дұрыс»(әл-Фиқһул-әкбар атты еңбегінде) деген сөзі дәлел. Өзін «мұсылманмын, Алла бар, Алла біреу» деген кез келген адамды кәпір деп айтудан Пайғамбар (с.а.с) қатаң түрде қайтарған. Оған Имам Бұхари және Муслимге келген мынадай хадис дәлел: «Усама ибн Зайд жеткізеді: «Алла Елшісі (с.а.с.) бізді Жуһайна руына жұмсаған еді. Олардың біреуі (Жуһайна руының бір кісісі) мұсылмандардың бірі, оны өлтіруге ниеттенбейінше, ол да өлтірмейтін еді. Мен және ансарлық бір кісі екеуміз оған жетіп барғанымызда, ол: «Лә иләһа иллә Аллаһ (өзінің мұсылман екенін айтып, Алладан басқа құдай жоқ)», — деді. Ансарлық қаруын кері тартып, оны жайына қалдырды. Ал, мен оны найзаммен түйреп алдым. Біз қайтып келгенімізде, болған жайт пайғамбарымызға (с.а.с.) да жеткен еді. Алла Елшісі (с.а.с.) мені шақырып алып: «Ей, Усама! Сен оны: «Ләиләһаиллә Аллаһ»(Алладын басқа құдай жоқ) деп айтқан соң, өлтірдің бе?» — деді. Мен: «Уа, Алла елшісі! Ол бұл сөзді қарудан қорқып айтты», — дедім. Пай-

ғамбар (с.а.с.): «Сен оның жүрегін жарып көрдіңбе?! — деп ашуланды», — деген екен. Пайғамбардың (с.а.с) бұл сөзі қайда қалып жатыр сонда? Еліміздегі «тәкфир» ағымының мақсаты елімізге шариғат орнату, яғни, ислам мемлекеті қылу. Мемлекет басшысына қарсы әрекеттер ойлап, әртүрлі террорлық қылмыстарын жүзеге асырып жүр. Ислам дінінде оған да жол жоқ. Оған дәлел бірде Ғади ибн Хатим деген кісі: «Ей Аллаһтың елшісі, біз Сізден тақуа басшыға бағыну туралы сұрамаймыз, бірақ егер олар мынадай-мынадай іс-әрекеттер жасаған кезде не істейміз?» — деп, кейбір кемшіліктер туралы сұрады. Сонда Пайғамбарымыз (с.а.с) былай деген екен: «Аллаһтан қорқыңдар, билік иесін тыңдаңдар да, бағыныңдар!», — деп жауап қатқан екен. Бұл сөзден исламда басшыға бағынудың рөлі өте жоғары екенін байқаймыз. Әлемдегі теріс дінді жалау қылып қолдарына ұстағандарға назар аударсақ, керісінше, басшыларға қарсы шығуда, тыныштықты бұзуда, жазықсыз адамдарды өлтіруде. Бұл сонда қай дін?

Діни экстремизм мен терроризмге қарсы күрестің бірден бір жолы — олар туралы өз уақытында шынайы мәлімет беру. Бұл жерде БАҚ құралдарының рөлі өте жоғары. Ағымдардың, экстремистік топтардың қаупі туралы халықты көбірек хабардар етіп отыру қажет, әсіресе, жасөспірімдер мен жастарға барынша мол ақпарат беріп, дұрыс дәстүрлі дін жайлы шамамыз келгенінше көбірек түсіндіру керек. Өйткені, еліміздің болашағы — келешек жастарда! Бүгінгі күні діни экстремизм және лаңкестік терроризмге сапалы әрі әсерлі тойтарыс беру үшін мемлекеттік органдар, құқық қорғау органдары, діни экстремизмге қарсы күрестегі басқа да құзырлы органдардың қызметкерлері, сонымен қоса, тәуелсіз мемлекетіміздің әрбір азаматы — елімізде тыныштық пен ынтымақтастықтың сақталуына, еліміздің одан әрі өркендеп, дамуына өз үлесін қосуы маңызды деп білеміз. Жазып алған Майрагүл МАҒЗҰМОВА

Кәсіпкердің азаматтық парызы Пробация қызметінің міндеті үкімдік пробацияға жататын азаматтардың тарапынан жасалатын қылмыстық құқық бұзушылықтардың алдын алу және басқа да пробацияға жататын азаматтарға қажеттілігіне қарай әлеуметтік-құқықтық көмек түрлерін көрсету.

Пробация қызметі аталған азаматтарға әлеуметтік-құқықтық көмек түрлерін көрсету барысында жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық бірлестіктер және өзге де ұйымдармен бірлесіп өзара іс-қимыл жұмыстарын жүргізуде.

48

Жүргізіліп отырған жұмыстардың нәтижесінде, Қармақшы аудандық жұмыспен қамту, әлеуметтік бағдарламалар және азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімі және «Қорқыт елі — Қармақшы» қоғамдық бірлестігінің ұйымдасты-

руымен аудандық жұмыспен қамту, әлеуметтік бағдарламалар және азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімінде жеке кәсіпкер Р.Аширов Қармақшы аудандық пробация қызметінің есебінде тұрған бес отбасына және Жосалы кентінде тұратын тұрмыстық жағдайы төмен, аз қамтылған отбасыларға көмек көрсету мақсатында олармен кездесу өткізді. Кездесу барысында, жеке кәсіпкер Р. Аширов аз қамтылған азаматтардың мұң-мұқтаждарын тыңдап, оларға азық-түлік түрінде қайырымдылық көмек көрсете отырып, алдағы уақытта бұл үрдіс жалғасатындығын жеткізді.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

Ж. ЖҮНІСОВ, Қармақшы аудандық пробация қызметінің аға инспекторы 11/180/2017

СЕМИНАР - КЕҢЕС

Жарасымды қатынас жақсылыққа бастайды Мемлекет басшысы 2017 жылғы 31 қаңтардағы Жолдауында «Бас бостандығынан айыру орындарында сотталған тұлғалармен теологиялық оңалту қызметіне қатысты мақсатты жұмыстар ұйымдастырылуы тиіс. Бұл қызметке үкіметтік емес секторды және діни бірлестіктерді белсенді тарту қажет» деген болатын. Ел Президентінің аталған тапсырмаларын жүзеге асыру үшін, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 04.04.2017 жылғы №44 бұйрығымен діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу мақсатында қылмыстық атқару жүйесі мекемелерінің тәрбиелік аппараттарында теологиялық оңалту жұмыс тобы құрылды. БҚО бойынша ҚАЖД мекемелерінде олардың саны 6 бірлікті құрайды. Барлық мекемелердің ТОЖ қызметкерлеріне лауазымдық нұсқаулығы бекітіліп, таныстырылды. Олардың негізгі міндеті мүдделі органдарды бірлескен қызметке үйлестіру болып табылады. Жыл басынан бері Қазақстан мұсылмандары діни басқарма-

сымен 6 меморандумға, облыстық дін істері жөніндегі басқармамен 3 меморандумға қол қойылды. Жақында РУ-170/1 мекемесінің базасында облыстық дін істері басқармасының теологы Н.Убаев пен облыстық орталық мешіттің имамы А.Асылбековтің қатысуымен облыстың ҚАЖД мекемелерінің теологиялық қызметі қызметкерлері арасында түсіндіру, тәжірибе алмасу және теология саласында өз білім деңгейін көтеру мақсатында семинар кеңес өтті. Облыстық ҚАЖД-ға қарасты мекемелерде дінді ұстанатындардың жалпы саны 180 адамды құрайды, оның ішінде мұсылмандық бағытта 165, христиандық бағытта

15 адам. 2017 жылдың 9 айында ҚМДБ өкілдері мен Облыстық дін істері басқармасының теологтары БҚО бойынша ҚАЖД мекемесіне 82 рет барып, 93 дәріс, жеке және түсіндірме әңгімелер өткізіп, оларды қызықтырған сұрақтарға жауап берді. Сотталғандарға дәстүрлі діни ілімдерді насихаттауға және экстремистік, лаңкестік идеялар әлеуметтік қауіп екендігін түсіндіруге бағытталатын бұл жұмыстар тұрақты түрде жалғасатын болады. Т.ДҮЙСАЛИЕВ, әділет майоры БҚО бойынша ҚАЖД

Нашақорлыққа жол жоқ! Саламатты өмір салты – денсаулық кепілі. Ендеше, зиянды әрекеттерден бойыңды аулақ ұстап, ата-ана мен отбасының сенімін ақтар заман талабына сай білімді де, білікті азамат болу әркімнің-ақ парызы. РУ-170/1 мекемесінде қызметкерлер арасында нашақорлық, есірткі құмарлық, маскүнемдік секілді індеттердің алдын алуға, саламатты өмірді насихаттауға арналған отырыс өтті. Жеке құраммен кездесуге облыстық наркологиялық диспансердің нарколог-дәрігері Алтынай Гумарова қатысып, қазіргі таңда әрбір отбасын торып жүрген ғасыр індеті жөнінде айтты. «Есірткі — жас өмірді улаушы. Қазіргі есірткінің көп тараған түрі — героин, ақ ұнтақ. Сондықтан да біз сақтануымыз қажет», — деді ол. Отырыс соңында сөз алған мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары, әділет майоры Т.Дуйсалиев қызметкерлерді адал қызмет жасауға, тәртіп бұзбау11/180/2017

ға, зиянды жат қылықтардан аулақ жүруге шақырды. Иә, кезінде ата-бабаларымыз кең даланың төсінде еркін өскен. Олар бойын да, ойын да таза ұстап, бүгінгі қоғамның басты мәселесіне айналған темекі, арақ-шарап, есірткі дегенді мүлде білмеген. Алайда, ХХІ ғасырда нашақорлық жастардың санасын улап, талайды тура жолдан адастырып, қоғамның қасіретіне айналды. Бұл ғасыр дертімен күрес, оның алдын алу мақсатындағы тәрбиелік жұмыстар барлық жерде де қарқынды жүргізілуде.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

О.АМАНЖОЛ, РУ-170/1 мекемесі

49

НА СТРАЖЕ ЗДОРОВЬЯ

Проведена сложная операция В сентябре текущего года из следственного изолятора г. Актобе в учреждение средней безопасности КА-68/2 прибыл осужденный А. Новиков 1962 года рождения. По прибытии в карантинное отделение учреждения каждый осужденный проходит полное медицинское обследование. Так, во время медицинского осмотра у одного из осужденных в области правого плеча было обнаружено образование гигантского размера, которое было видно невооруженным глазом. При беседе с осужденным выяснилось, что эта опухоль (шишка) у него образовалась давно, а именно с 2013 года, однако обратиться к врачам у него не было возможности.

Начальником медико-санитарной части учреждения КА-168/2 Маратом Юсуповым, старшим лейтенантом юстиции санитарным врачом Азаматом Абугалиевым и хирургом городской поликлиники №1 Тимуром Курманбековым, а также совместно с медицинским персоналом данного учреждения было принято решение организовать медицинскую помощь в виде проведения операции по удалению образования. Сам осужденный давно хотел обследоваться, узнать причину, из-за чего у него образовалась такая опухоль, а в исправительном учреждении в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи ему решили сделать операцию, чему он очень был рад. После тщательного изучения и сбора анализов у больного 10 ок-

50

тября 2017 года в условиях центра амбулаторной хирургии городской поликлиники № 1 осужденному был выставлен диагноз – «липома правого плеча».

18 октября 2017 года проведена операция по удалению данной липомы, которая мешала осужденному полноценно жить. По словам начальника медико-санитарной части учреждения КА-168/2 Марата Юсупова, «операция по удалению липомы у осужденного прошла успешно, на данное время общее состояние пациента расценивается как удовлетворительное, жизни и здоровью больного ничего не угрожает, идет на поправку». А для определения происхождения опухоли вырезанное операционным путем образование больного направлено на гистологическое исследование. Гистологическое исследование считается одним из наиболее важных этапов в диагностике раковых опухолей и первичным методом оценки правильности лекарственного лечения. А. МУХИТОВА, санитарный врач ГМОО ДУИС по Актюбинской области лейтенант юстиции

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ОРИЕНТИР МОЛОДЫМ

34 года в одном коллективе Администрация и коллектив учреждения ЛА-155/8 ДУИС по Алматинской области торжественно проводила на заслуженный отдых одну из самых уважаемых сотрудниц – медицинскую сестру санитарной части учреждения Гульзияш Баймахановну Талдыбаеву. Любимая наша Гульзияш Баймахановна посвятила работе в учреждении без малого тридцать четыре года своей жизни! И это большая редкость. Мало кто из сотрудников уголовно исполнительной системы может похвастаться столь солидным стажем работы. Особенно, если помнить о том, что у этого уникального, замечательного человека – всего одна запись в трудовой книжке. В УИС она пришла совсем молодым специалистом вскоре после окончания Республиканского медицинского училища Министерства здравоохранения КазССР и начала свой трудовой путь с должности медсестры, на которой и проработала все долгие 34 года. Есть такое понятие – призвание. К сожалению, многие молодые люди, сейчас не придают ему должного внимания, а ведь именно обрести себя, найти свое место в мире, чувствовать полноту жизни – это далеко не пу11/180/2017

стые слова, а тот непреложный закон, который помогает человеку ощущать себя нужной, неотъемлемой частью общества. Наша Гульзияш всегда была на своем месте, всегда была нужна, всегда была любима и уважаема коллегами. Ее трудовая жизнь – это беспримерный, каждодневный и столь нужный труд, во имя здоровья, во имя блага, во имя света. На каком бы посту она не находилась, какую бы сложную и ответственную работу не выполняла, Гульзияш Баймахановна всегда справлялась на отлично. Кто не понаслышке знает об этой нелегкой службе – работе в исправительном учреждении максимальной безопасности, поймет, как это сложно пройти столь долгий трудовой путь. Провожая Гульзияш Баймахановну на заслуженный отдых, коллектив Учреждения ЛА-155/8 запомнит ее не только как профессионала, но прежде всего, как чуткого и отзывчивого человека.

Дорогая и любимая наша Гульзияш Баймахановна! Настал тот день, когда вы покидаете наш дружный коллектив, уже завтра придя на работу мы не увидим вас на привычном рабочем месте, не услышим ваш ставший столь близким и знакомым голос, ваши мудрые советы, не увидим вашу улыбку. Вы всегда были и останетесь для нас примером трудолюбия, целеустремленности и неиссякаемого оптимизма. Жаль, что приходится расставаться с таким замечательным специалистом, надежным товарищем и замечательным человеком. Спасибо вам, за то, что вы были рядом с нами, за то, что вы есть! Л. ДЮСЕНОВА, начальник отделения кадровой работы учреждения ЛА-155/8 майор юстиции

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

51

НЕГІЗГІ БАҒЫТ – ЕҢБЕКПЕН ТҮЗЕУ

ЕҢБЕКПЕН ҚАМТУ

52

ҚР ІІМ Қылмыстық атқару жүйесі қызметінің негізгі бағыттарының бірі жазасын өтеуші сотталғандарды жұмыспен қамтамасыз ету болып табылады.

ҚАЖ мекемелерінің әкімшілігі сотталғандарды қылмыстық атқару жүйесінің кәсіпорындарына жұмысқа орналастырады, мекемелердің аумағында не оларды күзету мен оқшаулау қамтамасыз етілген кезде оның шегінен тыс жерде орналасқан ұйымдарда жұмысқа орналасуға жәрдем көрсетеді. ҚАЖ кәсіпорындарындағы өндірістік қуатты арттыру және жазасын өтеушілерге жаңа жұмыс орындарын ашу мақсатында

аумақтық ҚАЖ департаменттері жергілікті атқару органдарының өкілдерімен жұмыс кездесулерін өткізуде. Әкімдіктердің қолдау көрсетуімен аймақтарда жазасын өтеушілердің қолынан шыққан тауарлардың, көрсететін қызметтерінің көрмесі өткізілді. Соның арқасында жалпы сомасы 33 млрд теңге болатын келісімшарттар жасауға қол жеткізіліп, Қазақстанның Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен жазасын өтеушілерді жұмыспен

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ЕҢБЕКПЕН ҚАМТУ қамту бойынша бірлескен шаралар бойынша Меморандумға қол қойылды. Соның негізінде шағын және орта бизнес субъектілерін әріптестікке тарту жұмыстары жүргізілуде. Сотталғандардың еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен айқындалады.

2017 жылдың 9 ай қорытындысы бойынша ҚАЖ мекемелерінде жазасын өтейтін жұмысқа жарамды сотталғандардың 74 пайызы жұмысқа орналастырылған. Соның

ішінде жоғары көрсеткішке қол жеткізген Алматы қаласы, Қарағанды, Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстары бойынша ҚАЖ департаменттері екендіктерін атап өткен абзал. Жыл басынан бері 11/180/2017

ҚАЖ кәсіпорындарында 6 жаңа өндіріс түрлері ашылды. Атап айтқанда, «Еңбек-Қызылжар» РМК филиалында пластикалық терезелер өндірісі жолға қойылды. «Еңбек-Қарағанды» РМК-ның №41 филиалы АК-159/7 мекемесінде ірімшік, сары май шығару және жылыжайда көкөніс өсіру қолға алынған, «Еңбек-Қарағанды» РМКның №39 филиалы АК-159/5 мекемесінде шатырларды дайындау өндірісі ашылды. Сонымен қатар, сотталғандар үшін қосымша жұмыс орындарын ашу мақсатында кәсіпкерлік субъектілермен жұмыстар жүргізілуде. ҚАЖ мекемелерінің өндірістік аймақтарында бос тұрған ғимараттар мен үй-жайлар кәсіпкерлік субъектілерге сенімгерлік басқаруға беріліп, сотталғандар үшін қосымша жұмыс орындары ашылуда. Бүгінгі күнге 278 кәсіпкер ғимараттарды сенімгерлік басқаруға алып, өз өндірістерін ашып, қосымша 3000-нан аса сотталғанды жұмыспен қамтып отыр. Одан бөлек, жеке еңбек қызметі аясында 52 жазасын өтеуші кәдесый бұйымдарын жасау, аяқ киім тігу, жиһаздар дайындау және ағаш пен металл өңдеу сынды қызметтермен айналысуда. Жеке кәсіпкерлер үшін ҚАЖ мекемелерінде өндіріс орындарын ашу өте тиімді. Себебі, олар ғимараттарды сенімгерлік басқаруға алады, яғни тегін, жалға алу құнын төлемейді, дайын инфрақұрылым, ғимараттардың күзетілетін аймақта орналасқанын ескерер болсақ, күзетші жалдау немесе дабыл құрылғыларын орнатудың қажеттілігі жоқ, жеткілікті және арзан жұмыс күші бар. Осы аталған жеңілдіктер шығарылған тауарлардың өзіндік құнының төмен болуына әсер етеді.

Барлық қабылданған шаралар мекемелер аумағындағы бүгінгі таңда бар өндірістік ауқымды кеңейтіп, жаңадан жұмыс орындарын ашуға мүмкіндіктер берді. Соңғы мәліметтер бойынша 17883 еңбекке жарамды жазасын өтеушінің 12308-і, яғни, 69% жұмыспен қамтылған.

2016 жылы бұл көрсеткіш 20089-да 11895 адам, яғни, 59,2% болатын. Соның ішінде: - ҚАЖ мекемелерінде - 6007 адам (2016 ж. - 5954); - шаруашылық қызметтерде 3074 адам (2016 ж. - 3178); - өзгедей ақылы жұмыстарда – 3227 адам (2016 ж. - 2763). ҚР Қылмыстық атқару кодексінің 123-бабына сәйкес (техникалық және кәсіби білім) қылмыстық атқару жүйесі мекемелерінде кәсіби колледждерде мамандығы жоқ жазасын өтеушілерді техникалық және кәсіби оқыту ұйымдастырылуда. ҚАЖ мекемелерінде 47 кәсіби білім беру орындары бар.

2016-2017 оқу жылдары қорытындысында 2594 жазасын өтеуші 35 мамандық бойынша колледждерді бітіргендігі туралы диплом алып шықты. Бұл мамандықтар нарықта сұранысқа ие: слесарь-жөндеуші, кран машинисті, токарь, автослесарь, пішуші, ағаш ұстасы, сылақшы-маляр, сантехник, газ-электр дәнекерлеуші, фрезеровщик, тігінші, наубайшы, аспаз, шатыр жабушы және тағы да басқа. Жыл сайын республикалық бюджеттен колледждердің оқу-өндірістік базаларын нығайтуға қаржы бөлініп тұрады. 2017 жылы кеңселік және шаруашылық тауарларды алу үшін 11,5 млн теңге қарастырылған. Жергілікті атқарушы органдардың қаражаты есебінен колледждерге арналған қажетті оқу әдебиеттері сатылып алынады және сабақ беру үшін білікті оқытушылар құрамы бөлінеді. Жалпылама қарастырғанда жазасын өтеушілерге білім беру олардың қайта әлеуметтенуіне және қоғамнан өз орнын табуына көмек болып табылады. Дайындаған Нұрлан ОРАЗҒАЛИЕВ

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

53

ДИНАСТИЯ

Сквозь поколения

Вооружившись цветными карандашами и фломастерами, дети рисуют все то, что их окружает. Возможно, в первые годы жизни, это набор красок, но с каждым годом все становится четче и понятнее. И вот в младших классах малыши, взяв чистый лист, старательно изображают профессии пап и мам, детский взгляд на взрослый мир. Это настолько откладывается в памяти, что многие взрослые помнят свои рисунки и по сей день. На вопрос учителя: «Дети, а кем вы хотите стать, когда вырастите?» – большинство называют с гордостью профессии своих родителей. Но, увы, люди отказываются от детской мечты еще в школе, а те, кто все же идет до конца, не сбиваясь с курса, могут смело считать себя частью династии… том бурения нефтяных и газовых снабжений и технологом буровых работ, отслужив в армии, окончательно убедился в том, что пойти по стопам отца – единственно правильное решение. Сейчас дети Максота Дюсенгалиевича занимают очень важные и ответственные должности: Улмекен Максотовна Алиева – капитан юстиции, старший инспектор по воспитательной работе среди осужденных Атырауской области, а Досбол Максотович

Своим детям, дочери Улмекен и сыну Досболу, Максот Алиев, отдавший работе в органах внутренних дел 16 лет своей жизни, сказал напутственные слова, когда они были еще школьниками. Казалось бы, для размышления над будущей профессией есть еще много лет, да и спектр их велик, но правильные слова, сказанные в нужное время, имеют порой волшебную силу.

– Выбор профессии – это очень важный шаг, который предопределит всю жизнь. Любимое дело должно быть не только интересно для его обладателя, но и полезно и востребовано в обществе, – казалась бы, простая истина, но исходила она из самого сердца Максота Дюсенгалиевича. Поэтому уже в последних классах школы дети знали, кем они станут и чему посвятят свою жизнь, ведь работа отца всегда была эталоном для подражания и олицетворением честности, доблести и благородства. Улмекен, обладая незаурядными аналитическими способностями, поступила в Атырауский государственный университет имени Х. Досмухамедова, на факультет юриспруденции, что стало отправной точкой в карьере. А Досбол, окончив учебу в профессиональном лицее № 4 и став специалис-

54

Дуйсенгалиев – сержант юстиции, контролер отдела контролерской службы учреждения УГ-157-11 по Атырауской области.

– На вопрос, какая профессия самая важная, каждый ответит по-разному, ведь сколько людей – столько и мнений. Говоря о мужественной, трудной и напряженной работе, в первую очередь вспомнятся пожарные, спасатели или военные. Самыми умными окажутся работники интеллектуальной сферы. Но, по моему мнению, существуют люди, которые объединяют в себе все это, дело их жизни – очень трудное и нуждается в постоянном совершенствовании. Это люди, перед которыми стоят задачи по обеспечению безопасности граждан от преступных посягательств, противодействию терроризму, пресечению экстремистских выступлений и по-

пыток разжигания межнациональной и межрелигиозной вражды, борьбе с организованной преступностью и любыми видами коррупции. И люди эти – полицейские. Я очень горжусь своим отцом – человеком, выбравшим именно такую профессию, – рассказывает Досбол. Отличительной чертой семьи Алиевых является то, что их мнение касательно работы в правоохранительных органах едино.

– Те, кто выбрал своим призванием эту работу, обладают особым складом характера, внимательностью, терпеливостью, спокойствием и добротой, но в то же время тверды, ответственны и способны к быстрому принятию решений. Преданные всем сердцем своему делу, осознающие важность и серьез-

ность выбранной стези, не боящиеся трудностей и опасностей, посвятившие всю жизнь работе для блага других – люди незримо охраняют покой мирных граждан, – все, как один, говорят Алиевы. Большая, дружная семья, живущая одним общим делом, передающая знания и опыт по наследству от отца к детям, надеется, что они перейдут и от деда к внукам, ведь нет профессии прекраснее, чем та, что связывает воедино близких сквозь поколения. Мария СОЛОВЬЕВА

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

СПОРТ

На чистом воздухе с командой Ответственным за соревнования лейтенантом юстиции А. К. Букеновым организованы спортивные баталии. Коллектив разделен на две команды, участники которых должны соревноваться в таких видах спорта, как перетягивание каната, эстафетный бег (в мешках, с мячом за спиной, перекидывание обруча через себя), армрестлинг, соревнование по подтягиванию гирь, бой на мешках, «слепой пенальти». По каждому из видов спорта команда, набравшая наибольшее количество призовых очков, награждена почетными грамотами от имени начальника РГУ «Учреждение ЕС-164/6» ДУИС по СКО подполковника юстиции Е. Е. Бексултанова. Проведенное мероприятие прошло очень хорошо. Личный состав показал хороший результат физической подготовки и сплоченность коллектива сотрудников РГУ «Учреждение ЕС-164/6» ДУИС по СКО.

В поселке Борки г. Петропавловска СКО в живописном осеннем бору состоялись спортивные мероприятия среди личного состава сотрудников РГУ «Учреждение ЕС-164/6» ДУИС по СКО, целью которых являлась пропаганда здорового образа жизни.

Ж. ЖУСУПОВА, майор юстиции учреждения ЕС-164/6

11/180/2017

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

55

ИНТЕРЕСНО

8 тюрем,

превращенных в шикарные отели

Отель «Мальмезон» (Оксфорд, Великобритания) «Мальмезон» располагается в средневековом замке. После того как в 1996 году существовавшая здесь тюрьма была закрыта, ее переоборудовали в очаровательный отель. Стены в его 95 номерах остались теми же, сохранились и оригинальные конструкции. В общем, сделано все, чтобы заселяющиеся «заключенные» остались в восторге.

Отель «Хет Аррестуис» (Рурмонд, Нидерланды) Расположенный в тихом и живописном городке «Хет Аррестуис», раньше служил местом заключения и государственной тюрьмой. В 2011 году его переоборудовали под отель «четыре звезды», хотя на окнах сохранились тюремные решетки. Номера комфортабельны и оборудованы по последнему слову техники. При отеле имеется неплохой ресторан с обширным меню.

Отель «Фур Сизон Султанахмет» (Стамбул, Турция) Отель «Лонгхольмен» (Стокгольм, Швеция) В «Лонгхольмене», расположенном на одном из многочисленных островов, помимо всего прочего, имеются зал для проведения конференций, ресторан и музей. Из-за того, что с 1725 по 1795 год здесь располагалась главная государственная тюрьма, здание окутано множеством мифов. Постояльцы отеля могут посетить музей, в котором ознакомятся с существовавшими тогда условиями содержания заключенных. Камеры тюрьмы переоборудованы в номера на любой вкус: от самых простых до романтических, в которых рекомендуют селиться молодоженам.

56

Расположенный в старой части Стамбула, в двух шагах от Голубой мечети и базилики Святой Софии, отель «Фур Сизон Султанахмет» занимает здание старой тюрьмы, функционировавшей здесь с 1919 по 1969 год. Вместо камер теперь шикарные номера, а ресепшен находится на крыше строения, откуда открывается великолепный вид на город и Босфор. Рядом с отелем разбит живописный сад, в котором можно отдохнуть от городской суеты и отведать щербет.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

ИНТЕРЕСНО

Отель «Бест Вестерн Катаянокка» (Хельсинки, Финляндия) Отель «Либерти» (Бостон, США) Эта тюрьма была построена в 1851 году и на тот момент отличалась от остальных большими окнами, через которые в камеры проникало много солнечного света. Вместе с тем сбежать отсюда было практически невозможно. Со временем тюрьма ветшала, пока из-за жуткой антисанитарии содержать в ней заключенных стало невозможно. В 1970 году ее закрыли, а сегодня это настоящая архитектурная «игрушка» класса «де-люкс». Здесь имеются многочисленные бары и рестораны. Поскольку камеры тюрьмы были размером 14 кв. метров каждая, их объединили по пять, – и получилось 298 просторных номеров. Ресторан «Клинк» (CLINK) отеля располагается в помещении, почти не подвергнутом переоборудованию, так что пообедать в нем – будто побывать в тюремном музее.

Заключенные в этом бывшем хельсинкском следственном изоляторе, ставшем отелем, содержались в ожидании суда с 1837 по 2000 год. После реновации внешний вид исторического здания остался неизменным, внутри же произошли серьезные перемены: камеры объединили (по две или по три) – в результате получилась гостиница «четыре звезды». Коридор, по которому водили узников, перестраивать не стали. В убранстве ресторана Jailbird («Тюремная птичка») обыграна «тюремная» тематика: кирпичные стены, решетки на окнах, стулья в средневековом стиле.

Отель «Ллойд энд кюлтюрал эмбасси» (Амстердам, Нидерланды) Это здание изначально использовалось в качестве тюрьмы для нелегальных иммигрантов. Затем здесь располагались студии многочисленных художников, а в отель «Ллойд» оно превратилось в 2015 году. Славится он тем, что здесь предлагают номера на выбор: от самого скромного, характерного для отелей «одна звезда», до самого шикарного, присущего отелям «пять звезд».

11/180/2017

Отель «Клинк78» (Лондон, Великобритания) «Клинк78» очень популярен среди молодежи. Дизайнеры сохранили в ходе реконструкции элементы некогда располагавшейся здесь тюрьмы: тяжелые металлические двери, решетки на окнах, металлические унитазы. Не подверглись переделке и помещения, где проходили судебные процессы: возвышение для судьи, места для обвиняемых и свидетелей… В них теперь располагаются телевизионные комнаты, кинои компьютерные залы.

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

57

ҚАУЫРСЫН ҚАЛАМ

ЌАЖ ќызметкерлеріне

Ауылєа саєыныш Ауылым асқар шыңның етегінде, Марқакөл, Алтай таудың жетегінде. Сағыныштың тұлпарын мініп алып Атажұртқа бір соқпай кетемін бе? Балалық шақ бал дәурен ауылда өткен. Жусан иісі, тау самалы бетті өбкен. Жұмыр жердің жұмағы туған ауыл Әке-шешем еңбек етіп, терін төккен. Қайран ауыл қандай едің заманында. Бүгін міне арқау болдың қаламыма. Шабытым кеп ауыздықпен алысқанда Шамам келсе көсіліп шабамында. Тау бұлағы сай-саладан бір құралып, Кіші сайдан жүгірер мың бұралып, Күн көзіне жымыңдап сәби өзен Бау-бақшаны қандырар жылжып ағып. Сол бұлақтан ауыл жұрты су алатын, Егістікті ала жаздай суаратын, Басына көшіріп ауылды қол арбамен, Бала-шаға суға түсіп қуанатын.

Тїс кґрдім

Көзге ілінбей еңбегі еленбейтін, Ел ескере бермейтін бір сала бар. Темір торда ешкімге көрінбейтін Сыр бермес ерлігімен бір даралар.

Мен бір түс көрдім ерекше бір, Көз алдыма келгендей келешегім, Қар басқан биік таудан қарап тұрмын, Төменде қоныс теуіп көшкен елім.

Тәуелсіз Отанының тарландары, Құқық қорғау қызметінің сарбаздары. Бейбіт заман күзетінде кірпік қақпай, Бұйрық болар тек қана алғандары.

Халқым мәз боп жүр екен үлкен тойда, Жүгіреді ұстатпай семіз қойлар. Бір дос кеп «ұста біреуін!» деп жүр екен Жетпепті ет асылып, бүгін сойған.

ҚАЖ қызметі біле білсең ауыр сала, Жұмысы ерекше тым қауырт болар. Қысы-жазы, күні-түні сотталғанмен, Мерзімі соларменен бірге толар.

Жүк түсіп, жиналмаған киіз үйлер, Ағарып келеді әне күміс күйме. Бақанмен көтеріп ақсақал шаңырақты, Шешіп жатыр теңдерді буып-түйген.

Бірге жүріп, бірге торда жататындар, Сотталғанмен таңдары ататындар. Күнә - қылмыс істемей қаншама жыл Белестерден сан жылда асатындар.

Ояндым қуаныш кернеп кеудемді, Жақсыға жорып тырысамын мен де енді, Елесімді, байлыққа балап түсімді, Бақытқа теңеп шешіліп жатқан теңдерді.

Мұқағали айтқандай дара тұлға, Ерлік үшін бұл біздер жаратылған. Еңбекте өз орныңды таба білсең, Мәртебең де жоғары қабатында

Жұртым үшін менде аянып қалғаным жоқ, Еліме шіркін, бергенім аз, алғаным көп. Киелі шаңырақтың қуысына, Уық болып қадалсам арманым жоқ.

Шыда әріптес, шыдай түс, шыда тағы, Шыдамдыны бұл жүйе ұнатады. Әділдіктің қызыл иек құла таңы Әйтеуір бір атады, бір атады.

Осы түсім арқау болды қаламыма, Өмірдің қайнап жатқан базарынан Алла берген өлшеулі ғұмырыңда Беретінің көп болсын аларыңнан. Айдын САГИЕВ, Астана қаласы ҚАЖД аға инспектор-кезекшісі

Еңкейгенде күн нұры тау астына, Мал біткен оралушы ет қорасына. Ауыл кеші көңілді, әсіресе, Ду-думан үлкені де, баласы да. Берекелі бауырмал адамдары, Отбасындай бәрі ортақ бола-тұғын, Той-томалақ, өлім-жітім, асарларға Шақырусыз бірі қалмай бара-тұғын. Тағдыр салған күйбең тірлік тұрақтан, Көшірді өмір бәрімізді әр тарапқа, жыраққа. Ауылымыз құлазып тұрса-дағы, Аңсаймыз-ау, сағынамыз бірақ та. Жаһанды шарласаң да бағың жанып, Ғажап жерлер әрқашан табылады. Қанша айтсаң да ыстық екен бәрінен Ауылымның алтын уық шаңырағы.

58

ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ – ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ. КАЗАХСТАН

11/180/2017

Рухани әсермен оралды

ОҚО Шымкент қаласындағы ИЧ-167/3 түзеу мекемесінің ұжымы өз міндеттерін орындауда бірлік пен ынтымақтастықты ту етіп биік белестерден өтіп келеді. Соның бір үлгісіндей таяуда әріптестер Түркістан қаласына барып қайтты. Мекеме басшылығының еңбек тәжірибесі мен біліктілігінің арқасында жеке құрамға, офицер қызметкерлерге әлеуметтік, рухани жағынан қолдау көрсетуі өз жемісін беріп келеді. Үстіміздегі жылдың қазан айында мекеме қызметкерлерінен тұратын 20-ға жуық адам күллі түркі жұртының рухани астанасы — киелі Түркістан шаһарына сапарлап оралды. Күнделікті қызметте темірдей тәртіп пен қырағылықты талап ететін жұмыстан сала мамандарының көңілін серпілтіп, имандылық пен шапағат, мейірім сыйлайтын бұл сапардың орны ерекше болды. Әлемде екінші мекке саналатын Түркістандағы Қожа Ахмет Ясауи мавзолейіне арнайы ат басын бұрып, өмірден өткен ата-баба рухына құран бағыштаған ұжым мүшелерінің көкірек көзі оянып, рухани күш-жігер алып қайтты. Қатаң талаппен күн өткізетін қызметкерлеріміз үшін мұндай серпілістер, әрине қажет-ақ! А.ОРАЗБАЕВ, әділет майоры ИЧ-167/3 мекемесі

Мисс УИС – 2017 Самалгуль Тлеубаева, ст. лейтенант юстиции, инспектор ООТО учреждения ЕЦ-166/10