LAJF Magazyn Lubelski #35

# 2016/2/35 egzemplarz bezcenny

Mozzarella po lubelsku Pomiędzy sztuką a ekonomią Ażurki, strusie i przepiórki

NAJWIĘKSZY NAJWIĘKSZY SALON SALON Z ZEGARKAMI Z ZEGARKAMI NA NA LUBELSZCZYŹNIE LUBELSZCZYŹNIE PONAD PONAD 1000 1000 ZEGARKÓW ZEGARKÓW I PONAD I PONAD 20 MAREK 20 MAREK W JEDNYM W JEDNYM MIEJSCU MIEJSCU

C.H. C.H. E. Leclerc, E. Leclerc, ul.ul.

Tomasza Tomasza Zana Zana 19,19, Lublin Lublin | www.zegarki-sklep.com | www.zegarki-sklep.com | www.jubiler-korn.pl | www.jubiler-korn.pl

LOVE LUXURY

Nowym miejscem, które ma szansę nieźle zamieszać na modowym rynku w Lublinie, jest butik Love Luxury, którego otwarcie odbędzie się już 2 marca w Tarasach Zamkowych. Love Luxury to miejsce, które zgromadzi czołowe i uznane włoskie marki. Ubrania będą luksusowe, oryginalne i najwyższej jakości. 130 m2 nowoczesnego salonu odzieżowego zagwarantuje propozycje o różnej estetyce i charakterze.

Wśród marek na czołówkę wysuwa się Fracomina, moda na co dzień, do pracy, jak i na imprezę. Gaudi to kolejna obecna w butiku marka, która przez swoje kolekcje wyraża subtelną kobiecość – to czarujący dotyk perfekcji na każdą okazję. Kolekcje Silvian Heach prezentują klasykę uwielbianą przez wszystkie kobiety. To modne, wyraziste wzornictwo, ciekawe fasony oraz efektowne wykończenia. Ubrania Kocca pozwalają cieszyć się chwilą dzięki eleganckiej prostocie i innowacyjnym pomysłom poprzez zabawę kolorem. A na deser marka LIU JO, połączenie włoskich trendów kolorystycznych i paryskiego szyku, spod której szyldu dostępne będą tu torby, buty i szaliki. Panowie także znajdą coś dla siebie, np. z marki Aeronautica Millitare, czyli włoskie ubrania z nutą militariów z zachowaniem sportowej elegancji. W butiku znajdziemy także wysoce funkcjonalne, choć zgodne z obecnymi trendami propozycje od Napapijri, które doskonale wzbogacają panujący na ulicy szyk. To nie wszystko, ale o reszcie dowiemy się już niedługo. Love Luxury może stać się unikalnym miejscem na modowej mapie Lublina, które dzięki ekskluzywnej ofercie trafi w gust nawet najbardziej wymagających klientów.

Nie możemy się doczekać!

od redakcji

foto Bożena Rożek

Piotr Nowacki

Grażyna Stankiewicz

The Wall Street Journal wziął pod lupę emerytalną teraźniejszość i przyszłość mieszkańców Lubelszczyzny.

Wniosek jest jeden, a zła wiadomość powraca jak bumerang – pomimo całkiem wysokich zarobków, emerytury, które wkrótce będziemy dostawać, będą niewielką częścią obecnego wynagrodzenia. Nie wygląda to dobrze w kontekście całej Polski. Społeczeństwo się starzeje nie tylko we wschodnich województwach, choć tu proporcjonalnie zarabia się mniej.

Za kilkanaście lat co czwarta Polka i co piąty Polak będą mieli 70 lat i więcej. „Dobra zmiana” w kwestii systemu emerytalnego wymaga więc przede wszystkim wielkiej rozwagi.

Tymczasem w najnowszym numerze „LAJF magazyn lubelski” kolejna dawka Crème de la crème w postaci przedstawienia niezwykłych osób, które w różny sposób radzą sobie z rzeczywistością. Na naszych łamach mamy zaszczyt gościć Krzysztofa Ochala, który postanowił produkować najlepszą włoską mozzarellę, i to w Bychawie, jedną z ostatnich aktywnych zawodowo kobiet rzemieślników – parasolnika Krystynę Dobek, specjalistę od smakowania kawy Marcina Rzońcę, dizajnera Radka Nowakowskiego, ekipę skejtów – założycieli 1st Floor w Lublinie, wybitną polską malarkę Marię Wollenberg-Kluzę i samego George’a Martina w opowieści Jerzego Janiszewskiego.

A czekając na Święta Wielkiej Nocy, w imieniu całego zespołu redakcyjnego składamy życzenia pięknego rodzinnego czasu, ciepłej i słonecznej aury oraz czerpania jak największej przyjemności z lektury naszego magazynu.

Wydawca

Redaktor naczelna

Lubelskie tak widzę!

Natura, przedsiębiorczość, krajobrazy, architektura zabytkowa i nowoczesna, infrastruktura, ginące zawody i nowe technologie, tradycyjne produkty i regionalna kuchnia, turystyka, rekreacja i sport, ale też ludzie, pasja, piękno i dynamiczny rozwój – to wszystko zawiera się w słowie Lubelszczyzna. „LAJF magazyn lubelski”, pod patronatem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, organizuje dla swoich czytelników konkurs fotograficzny, będący kontynuacją edycji z ubiegłego roku. Tematyka konkursu dotyczy zatem regionu, dlatego zachęcamy do przedstawienia miejsc z województwa lubelskiego, szczególnie atrakcyjnych i Wam bliskich, z dołączoną krótką charakterystyką i uzasadnieniem, dlaczego właśnie to miejsce jest tak ważne. Mile widziane są zarówno pojedyncze zdjęcia, jak i fotoreportaże. W konkursie mogą wziąć udział fotografujący amatorsko i profesjonalnie. Dla zwycięzcy przewidujemy nagrodę niespodziankę oraz publikację zdjęć na łamach naszego magazynu, a także roczną prenumeratę LAJF-a.

Prace prosimy wysyłać w terminie do 30 marca 2016 roku na adres: redakcja@lajf.info z dopiskiem: Konkurs: Lubelskie tak widzę!

Zwycięskie prace wyłoni grono fotografików z „LAJF magazyn lubelski” oraz przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. O rozstrzygnięciu konkursu powiadomimy na stronie www.lajf.info oraz na naszym profilu na FB.

SPIS TREŚCI 4 od redakcji Grażyna Stankiewicz, Piotr Nowacki. The Wall Street Journal wziął pod lupę.

pirat śródlądowy

8

Paweł Chromcewicz. Zielono mi

kocia kołyska

9 Grażyna Stankiewicz. Być jak Ronald Reagan 10 tygiel z okładki

12

str. 12

Mozzarella po lubelsku. Z Krzysztofem Ochalem rozmawia Karolina Wójciga, foto Jakub Borkowski

ludzie

18

Zobaczcie, jak Lublin to robi. tekst Maciej Skarga, foto Marcin Pietrusza

pasje

24

Od kaffehouse do Popular Coffee. tekst Aleksandra Biszczad, foto Krzysztof Stanek

biznes

30 Pomiędzy sztuką a ekonomią. tekst Aleksandra Biszczad, foto Jakub Borkowski 36 biz – njus moto

38

Nowa Kia Sportage

sport

40

Dla świata rudera, dla nich cały świat. tekst Jacek Słowik, foto Natalia Wierzbicka

natura

44

O ptakach, nie tylko rajskich. tekst Magdalena Niedziałek, foto Magdalena Niedziałek i Wojciech Domański

46 kultura-okruchy kultura

str. 24

48

Różowe łabędzie nad Ursynowem. tekst Grażyna Stankiewicz, foto Marek Podsiadło

muzyka

52

...widziałem go tylko raz z bliska... tekst Jerzy Janiszewski, foto archiwum

galeria

54

Ażurki, strusie i przepiórki. tekst Aleksandra Biszczad, foto Krzysztof Goleń

moda

56

Wiosna w kolorze różu i błękitu. tekst Aneta Błaszczak, foto Rafał Sikora

integracja

58

str. 48

Mateusz. tekst Maciej Skarga, foto Marek Podsiadło

pedagog

59

Depresja nie tylko gangstera, czyli „Beksa”. tekst Marzena Boćwińska, foto Przemysław Świechowski

księgarnik

60

Duchowe wędrowanie. tekst Maciej Skarga

zaprosili nas

61

Benefis Danuty Błażejczyk/Angelusy lubelskie rozdane/Walentynkowy Wrak Atak/Buonasera Italia/Cavaliada po raz czwarty/Charytatywnie dla Leny/Tradycyjnie i cyfrowo/Dzień Kobiet w Kraśniku/OT KOT/Międzynarodowy Dzień Kota/

66 kalendarium marzec 2016

str. 56

Imponująca.

Nowa Kia Sportage GT Line. www.kia.com

Nowa Kia Sportage. Pełna niesamowitych rozwiązań.

Technotop Dealer Kia Motors Polska Kalinówka 43A, 21-040 Lublin | Telefon: 81 748 88 88 www.technotop.kia.pl

LAJF magazyn lubelski Lublin 20-010 ul. Dolna Panny Marii 3 www.lajf.info e-mail: redakcja@lajf.info, redakcjalajf@gmail.com tel. 81 440-67-64, 887-090-604 Redaktor naczelna: Grażyna Stankiewicz (gras), g.stankiewicz@lajf.info

Prezes Zarządu: Piotr Nowacki (now) p.nowacki@lajf.info

SCANDINAVIA AUTO Autoryzowany Dealer Volvo

Konopnica 164 A 21-030 Motycz

Pomiędzy sztuką a ekonomią Ażurki, strusie i przepiórki

T: (81) 748 87 87 www.scandinavia.dealervolvo.pl

Okładka: Jakub Borkowski

Wydawca: KONO media sp. z o.o, 20-010 Lublin ul. Dolna Panny Marii 5

reklama@lajf.info praca@lajf.info

Mozzarella po lubelsku

# 2016/2/35 egzemplarz bezcenny

REKLAMA i MARKETING: Bartosz Pachucy b.pachucy@lajf.info Urszula Piłat u.pilat@lajf.info Piotr Nakonieczny p.nakonieczny@lajf.info

LAJF magazyn lubelski 2016/2/35

Sekretarz redakcji: Aleksandra Biszczad a.biszczad@lajf.info Korekta: Magdalena Grela-Tokarczyk Współpracownicy i korespondenci: Izabella Kimak (izk), Jola Szala (jos), Michał Fujcik (fó), Robert Kuwałek (kuw), Katarzyna Kawka (kk), Maciej Skarga (ms), Marzena Boćwińska (boć), Karolina Wójciga (wój), Marek Podsiadło (pod), Marta Mazurek (maz), Anna Góral (ag), Izolda Wołoszyńska (izo), Jerzy Janiszewski (jan), Klaudia Olender (kol), Aleksandra Biszczad (abc), Patrycja Woźniak (pat), Ilona Dąbrowska (ido), Tomasz Moskal (mos), Paweł Chromcewicz (chro), Mateusz Grzeszczuk (mat).

Skład: Irek Winnicki Foto: Marcin Pietrusza (qz), Maks Skrzeczkowski (maks), Daniel Mróz (mró), Michał Patroń (moc), Olga Michalec-Chlebik (mich), Olga Bronisz (obro), Krzysztof Stanek (sta), Robert Pranagal (gal), Jakub Borkowski (bor ) Katarzyna Zadróżna (kat).

ISSN 2299–1689

Regon 061397085, NIP 946 26 38 658, KRS 0000416313 e-mail: kono.media.sp.zoo@gmail.com Treści zawarte w czasopiśmie „LAJF magazyn lubelski” chronione są prawem autorskim. Wszelkie przedruki całości lub fragmentów artykułów możliwe są wyłącznie za zgodą wydawcy. Odpowiedzialność za treści reklam ponosi wyłącznie reklamodawca. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów tekstów, nadawania śródtytułów i zmiany tytułów. Nie identyfikujemy się ze wszystkimi poglądami wyrażanymi przez autorów na naszych łamach. Nie odsyłamy i nie przechowujemy materiałów niezamówionych. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wydawnictwo ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia i reklamy, jeśli ich treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem pisma (art. 36 pkt. 4 prawa prasowego) oraz interesem wydawnictwa KONO media sp. z o.o. Egzemplarz bezpłatny.

Prenumerata

Cena prenumeraty rocznej: 59 zł brutto Nr konta: V oddział Bank Pekao S.A. 42 1240 1503 1111 0010 4544 7511

Adres odbiorcy: KONO media sp. z o.o ul.Dolna Marii Panny 3 20 – 010 Lublin

Oświadczenie: „Wyrażam zgodę na przesyłanie mi przez KONO media sp. z.o.o. ul Dolna Panny Marii 3, 20-010 Lublin, czasopisma "LAJF magazyn lubelski" zawierającego materiały reklamowe i promocyjne. Oświadczam ponadto, że jestem osobą pełnoletnią oraz, że wyrażam zgodę na umieszczenie moich danych osobowych w bazie danych KONO media sp.z.o.o. wydawcy czasopisma „LAJF magazyn lubelski”, a także na korzystanie z nich i przetwarzanie dla celów marketingowych i promocyjnych. Oświadczam, iż wyrażam zgodę na umieszczanie danych osobowych w bazie KONO media sp.z.o.o. wydawcy „LAJF magazyn lubelski” oraz ich przetwarzanie zgodnie z treścią ustawy o ochronie danych osobowych z dn. 29.08.1997 r. (Dz.U.133 poz. 88) wyłącznie na potrzeby wydawnictwa”.

KONO media sp.z.o.o. informuje, że przysługuje Państwu prawo wglądu i poprawiania zgromadzonych danych zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych (Dz.U.1997.133.833).

magazyn lubelski 3[27] 2015

7

pirat śródlądowy

Zielono mi Ponad 20 lat temu, podejmując decyzję o opuszczeniu Lublina, chyba miałem przeczucie, że wkrótce zabetonują to miasto w całości, zieleni pozwalając żyć co najwyżej w enklawach strzeżonych przez

PAWEŁ CHROMCEWICZ

niezawodną straż miejską, której zresztą zdaje się wtedy jeszcze nie było albo była w powijakach.

8

Lublin, który odwiedzający mnie znajomi z różnych stron uznawali kiedyś za miasto wyjątkowo zielone i otwarte, stał się krok po kroku miastem betonu i ograniczeń. Nie tylko zresztą oni zachwycali się zielenią wypełniającą przestrzeń centrum i okalających je osiedli. Taka była powszechna opinia przyjezdnych.

Dziś śródmieście to już właściwie kompletna betonowa pustynia. Jej chyba ostatni zielony fragment, tzw. Małpi Gaj koło hotelu Mercure (kiedyś Unia), właśnie skutecznie pozbawiono życia, lwią część poświęcając na ohydnie wybetonowane otoczenie Centrum Spotkania Kultur.

Pobliski skwer przy Domu Żołnierza już pochłonęły biurowce. Równie nieodległy, jeszcze zielony, placyk przy ul. profesora Raabego ma być podobno przeznaczony pod budowę jakiegoś akademika czy innego obiektu. Przy tym tempie upychania betonu w przestrzeni miejskiej zapewne wkrótce można spodziewać się decyzji o likwidacji Parku Akademickiego, położonego pomiędzy Chatką Żaka i domami studenckimi a ulicą Głęboką.

Celowo pomijam Ogród Saski, bo to, co w ramach tzw. rewitalizacji zrobiono z tego otwartego niegdyś miejsca, zakrawa na kpinę. To już nie jest park, to jest pełen zakazów i nakazów twór myśli nietrzeźwych planistów przepijających do równie wstawionych architektów zieleni czy dendrologów. Wprawdzie nie został zabetonowany, ale – zwyczajnie – został pozbawiony życia.

Właśnie w tej najpiękniejszej niegdyś dzielnicy miasta, w sąsiedztwie Ogrodu Saskiego, mój Dziadek w latach 30. postawił dom. Przy uroczej, kameralnej uliczce. Przez wiele dekad było to miejsce pełne przestrzeni, spokoju i zieleni, chociaż – co nieuniknione – z biegiem lat w okolicy powstawała nowa zabudowa. Do czasu była jednak, że tak powiem, akceptowalna. Do czasu…

Któregoś dnia, wyprowadzając psa na spacer, uświadomiłem sobie, że po prostu nie mam z nim gdzie iść. Pozostały mi właściwie dwa miejsca, ale wcale nie tak bliskie: podmokłe tereny nad Czechówką i jeszcze dalsze Górki Czechowskie. magazyn lubelski (35) 2016

To było jakieś wyjście, z punktu widzenia psa nawet znakomite – bo czekał go długi spacer i fantastyczny wybieg na górkach. Mnie pasowało mniej, ale czegóż nie zrobi się dla czworonożnego przyjaciela. I oto po latach, w czasie których wyprowadzając się z miasta, znowu zapewniłem sobie przestrzeń, a psom (mam teraz trzy) niczym nieskrępowany wybieg, dowiaduję się, że już wkrótce być może i Górki Czechowskie zostaną zabetonowane.

Jak wielu lublinian, zmroziła mnie wiadomość, że Rada Miasta debatuje nad zmianą planu zagospodarowania terenu właśnie Górek Czechowskich. Dzieje się tak na wniosek kieleckiej spółki Echo Investment, właściciela części tego obszaru.

Czego chce Echo? Oczywiście, zabetonować, czyli zabudować górki blokami.

Powiem szczerze, skóra cierpnie mi jeszcze bardziej, gdy czytam wypowiedzi urzędników z Ratusza, że nie ma się czym przejmować, bo to dopiero wstępny etap, że jeszcze nic nie postanowiono, że trwają analizy…

Z doświadczenia i dość dobrej znajomości języka władzy wiem, że jak tak się mówi, to coś jest na rzeczy. I że raczej należy się bać niż być spokojnym o zachowanie w stanie nienaruszonym tego jedynego już dzisiaj naturalnego korytarza powietrznego dla miasta.

Niedawno prezydent Lublina Krzysztof Żuk udzielił wywiadu „Gazecie Wyborczej”, w którym krytycznie ocenił przedwyborcze (i chyba obecne) działania swojej macierzystej Platformy Obywatelskiej. Mówił o braku wizji, zdecydowania, jasnej strategii. Skoro tak, Panie Prezydencie, to niech Pan pokaże swojej partii, jak należy być zdecydowanym i jak dotrzeć z jasnym przekazem do wyborców. Niech Pan jasno powie mieszkańcom i biznesmenom z Echa, mającym gdzieś Lublin: Górki Czechowskie są i pozostaną naturalną, zieloną i niezabudowaną częścią miasta!

Tylko tyle, Panie Prezydencie. A ile jednocześnie może Pan zyskać.

kocia kołyska

Być jak Ronald Reagan W sieci krąży powielana po wielokroć anegdota związana z zamachem na Ronalda Reagana, który

miał miejsce dokładnie 35 lat temu, niedługo po rozpoczęciu przez niego jego pierwszej prezydentury.

Kiedy został przywieziony do szpitala, już na sali operacyjnej, tuż przed podaniem narkozy, zapytał

żartobliwie mających go operować chirurgów, czy są republikanami. Jeden z nich z największą powagą

radę z pisaniem, ale potrafił przemówić do tysięcy ludzi. Człowiek Roku tygodnika „Time”, uznany też za jednego ze stu najważniejszych ludzi stulecia. We wrześniu 1990 roku, trzy miesiące przed wyborem Lecha Wałęsy na Prezydenta RP, obydwaj panowie spotkali się podczas wizyty Ronalda Reagana w Gdańsku. Amerykański eks prezydent obdarowany dekoracyjnym, ciężkim wazonem nie krył radości z powodu swojego przyjazdu do kolebki Solidarności. Witany oklaskami przemówił do mieszkańców i stoczniowców. To był jego ostatni dobry czas, zanim publicznie ogłosił, że cierpi na chorobę Alzheimera. Reagan wycofał się z życia publicznego, coraz rzadziej był widywany podczas spacerów na plaży w Santa Monica w towarzystwie żony Nancy. Znany z bycia kontrowersyjnym i nieugiętym podczas sprawowania swojej prezydentury Ronald Reagan z biegiem czasu zaczął zyskiwać w oczach biografów i swoich dotychczasowych oponentów. Określenie „człowiek, który pokonał komunizm” lub „człowiek, który zmienił świat” w pełni charakteryzują to, co od siebie dał innym.

W 2000 roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska. Kiedy cztery lata później umarł, gdańszczanie ustawiali się w kolejkę, aby oddać hołd, wpisując się do księgi kondolencyjnej. Dziś jego imieniem nazywa się jeden z nadmorskich parków i drogowe rondo.

Ronald Reagan miał wyjątkowe szczęście, że nie urodził się w Polsce. Zbyt wysoki, zbyt głośny i za często mówiący to, co myśli. Ekspresyjny i za bardzo rzucający się w oczy, prostolinijny, ale też znający swoją wartość. Taki ktoś, kto niestety bywa pierwszy przed innymi, kto w kilku słowach potrafi ująć istotę sprawy i nazwać rzeczy po imieniu. No i uważający się za zwykłego obywatela, głęboko przekonanego, że większość kłopotów powodują ludzie zajmujący się polityką.

FOTO JACEK DALMATA

Reagan zaczął pełnić najważniejszy urząd w USA w dość zaawansowanym wieku. 70 lat kwalifikowało go do grona najstarszych mieszkańców Białego Domu. Wśród dotychczasowych prezydentów był też jedynym, który był zawodowym aktorem i szefem związków zawodowych. Zarówno jego wiek, jak i profesja były źródłem licznych docinków, dowcipów i karykatur. Jednak ani przed wyborami, ani po na nic się to nie zdało. Jego charyzma, urok osobisty, uroda doświadczonego życiowo kowboja i role w 60 produkcjach filmowych porwały wystarczająco dużą część elektoratu, aby stał się najważniejszym mocarstwowym przywódcą na świecie. Przeciwnicy zarzucali Reaganowi rodzaj niefrasobliwości, brak obycia w świecie wielkiej polityki oraz dość często popełniane gafy. Nie należał do pupilków mediów i wszechobecnego biznesu. Widocznie jeszcze bardziej zbliżyło go to do przeciętnego zjadacza amerykańskiego hamburgera, skoro został przy Pensylwania Avenue również na kolejną kadencję i to dzięki 60% poparciu.

Prezydent Ronald Reagan miał konserwatywne poglądy i dobrze się czuł w misjach o zasięgu międzynarodowym, kiedy wyraźnie było widać, że co białe, to białe, a co czarne, to czarne, jak np. zwalczanie komunizmu w Europie Wschodniej czy wyścig zbrojeń. Dzięki wprowadzonym przez prezydenta USA sankcjom gospodarczym i wsparciu ruchu Solidarność w Polsce doszło do obrad Okrągłego Stołu i wolnych wyborów oraz do rozpadu Związku Radzieckiego. System komunistyczny zaczął spektakularnie upadać w Czechosłowacji, NRD, Rumunii, a symbolem przemian stał się polski robotnik, też zresztą związkowiec i bohater kilku filmów wyreżyserowanych przez laureata nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej, opozycjonista, mąż, ojciec, no i laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Ktoś, kto kiepsko dawał sobie

GRAŻYNA STANKIEWICZ

odpowiedział: – „Panie Prezydencie, dziś wszyscy jesteśmy republikanami”. Klasa sama w sobie.

magazyn lubelski (35) 2016

9

tygiel

(Pan Tarkowski)

Jeśli tęcza, to afera

(Dorota Piskorska)

Pierwsze kroki

HIT

()

Dwuletnia Julka Piskorska z Lubartowa urodziła się z rzadką wadą nóżek, a pierwsze diagnozy wskazywały na to, że grozi jej ich amputacja. Dzięki determinacji rodziców sprawy potoczyły się zupełnie inaczej. W styczniu dziewczynka wróciła z kilkumiesięcznego pobytu w USA, gdzie przeszła skomplikowaną operację w Instytucie Wydłużania Kończyn dr. Paley`a na Florydzie. Było to możliwe dzięki zebranym funduszom z szeroko zakrojonego wspólnego działania, począwszy od akcji charytatywnych, jak koncerty i pokazy mody, wpłat od różnych osób, na wsparciu od samego papieża Franciszka skończywszy. Udało się. Po długotrwałej, niejednokrotnie bolesnej i kosztownej rehabilitacji Julka zaczyna chodzić, a przemieszcza się bardzo szybko, jakby nie mogła się nacieszyć umiejętnością chodzenia. Cierpliwość dziewczynki, zdeterminowanie rodziców i empatię wszystkich, którzy pomogli, ogłaszamy hitem, nie tylko tego miesiąca. (abc)

W ciemności Bynajmniej nie chodzi o tytuł nominowanego do nagrody Oscara filmu Agnieszki Holland. W ramach organizowanej w Puławach od kilku miesięcy akcji „Biegaj z MOSiR-em” rzeczona instytucja udostępniła swoim mieszkańcom dwa razy w tygodniu stadion w godzinach od 19.00 do 20.30. Tyle że po ciemku. Na nic zdały się argumenty, że trudno uprawiać sport intuicyjnie lub po omacku. Nic więc dziwnego, że wywiązała się dyskusja, w której zaczął zwyciężać argument, że nie opłaca się uruchamiać oświetlenia stadionu dla kilku osób. W ramach rozwiązania tej problematycznej sytuacji dyrekcja MOSiR w Puławach poszła biegaczom na rękę i zmieniła regulamin korzystania z bieżni. Teraz można biegać od 15.00 do zmroku... Póki co przyszli maratończycy używają tzw. latarek czołowych przytwierdzonych do czapek. Skądinąd wygląda to dość groteskowo i przypomina tytuł innego oscarowego filmu „Tańcząc w ciemnościach”. Zwłaszcza podczas rozgrzewki. (maz)

10

magazyn lubelski (35) 2016

KIT

Niegdyś należała do jednych z piękniejszych zjawisk pogodowych, obecnie użycie jej kolorów nastręcza sporo wątpliwości. I wcale nie chodzi o znany warszawski most. Tęcza stała się problematyczna również w Lublinie, mimo że zaistniała przez przypadek i tylko na chwilę i z pewnością nie w celu, o jaki ją „oskarżono”. A mowa o testach iluminacji na fasadzie Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, które zanim posłużą do widowiskowych projekcji różnego rodzaju, najpierw rozświetliły się właśnie wszystkimi kolorami tęczy. Niektórzy podziwiali ten nietypowy widok w centrum miasta, inni, jak np. pewien mieszkaniec Chełma, uznali to za jawny i bezprawny sposób promowania środowisk LGBT (skrótowiec dotyczący lesbijek, gejów, osób biseksualnych oraz transgenderycznych) . Osobnik ten wysłał do marszałka województwa wniosek o poinformowanie opinii publicznej o koszcie, jaki ponieśli podatnicy „na promocję LGBT” w mieście. Władze CSK ze stoickim spokojem odpowiedziały, że to nie tęcza, a podstawowa paleta barw służąca jedynie do testów. Mamy nadzieję, że to jakże techniczne wytłumaczenie uspokoiło wspomnianego „aferodawcę”, ale jak powiedział Stanisław Jerzy Lec: „Głupota nie zwalnia od myślenia”. (abc)

tygiel

(pod)

Była rudera, jest świetlica

Filmowy dworzec Znajduje się w Minkowicach koło Świdnika. Obecnie jest utrzymany w tonacji zielonej, wcześniej był w kolorystyce brązowo-kremowej. Został wzniesiony pod koniec XIX wieku jako jeden z kilku tego typu obiektów przy trasie Kolei Nadwiślańskiej wiodącej z Mławy przez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla. Podobne drewniane budynki stacyjne mijamy, jadąc pociągiem przez Gołąb, Sadurki i Nałęczów.

Budynek zachwyca formą i wielością detali. Nic więc dziwnego, że w 1969 roku były tu kręcone sceny do filmu grozy „Lokis. Rękopis profesora Wittembacha” w reżyserii Janusza Majewskiego z Edmundem Fettingiem w roli głównej. (maz)

Na zamku w Bychawie

(pod)

Kilka lat temu był to rozpadający się budynek. Dziś w Bazanowie Nowym koło Ryk znajduje się wiejska świetlica, która skupia wokół siebie ludzi i działania. Kiedyś okazją do spotkań było np. wspólne darcie pierza, obecnie pochodzące stąd kobiety razem piszą projekty, dzięki czemu pozyskują środki finansowe na bieżącą działalność – warsztaty rękodzielnicze, pikniki, siłownię. Największą aktywność przejawiają panie ze Stowarzyszenia na Rzecz Tradycji i Rozwoju Wsi Bazanów „Nowoczesna Pani”, kierowanego przez Dorotę Wesołek, oraz z tutejszego Koła Gospodyń Wiejskich. Świetlica, która została wyremontowana społecznie i służy mieszkańcom całej wsi, jest dowodem na to, że w tym przypadku – w wielości siła. (maz)

Miodomat z Pszczelej Woli

Z SIECI

Znajdujący się w ruinie zamek szlachecki w Bychawie jest jednym z 28 zamków z Lubelszczyzny opisanych na stronie www. zamki.res.pl. Jego historia przypomina o świetności rezydujących tu rodów szlacheckich, najpierw Bychawskich (jeszcze przed budową zamku), Pileckich, Myszkowskich czy Scipio del Campo. Obiekt datuje się na XVI wiek, jednak jego pierwotne założenie mogło być dużo wcześniejsze, gdyż jak przekonuje konserwator zabytków Hubert Mącik, podczas prac archeologicznych zostały tu odnalezione gotyckie cegły. Zamek zaczął podupadać pod koniec XIX wieku. Kolejne dekady przyniosły zniszczenie parku otaczającego okazałą budowlę oraz jego częściową rozbiórkę jeszcze przed wybuchem II wojny światowej.

Dziś to urokliwe miejsce, idealne na spacer i piknik w pakiecie z widokiem na otaczający zamkowe wzgórze zalew. (maz)

(pod)

Ciasteczka, świeczki, propolis, a nawet słoiki z miodem można kupić w miodomacie, który znajduje się w Technikum Pszczelarskim w Pszczelej Woli. Automat zaprojektowali uczniowie, którzy wzięli udział w konkursie na innowacje dotyczące rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich organizowanego przez Polską Fundację Dzieci i Młodzieży. Odnieśli podwójny sukces, bowiem wśród czterech nagrodzonych projektów oprócz miodomatu znalazła się również koncepcja platformy internetowej „Halo pszczoła”. Przy tej okazji warto przypomnieć, że Zespół Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Pszczelej Woli jest bodaj jedyną szkołą na świecie specjalizującą się pszczelarstwie.

Hodowla pszczół na Lubelszczyźnie jest bardzo popularna.

Nasz region jest jednym z najczystszych ekologicznie rejonów w Europie Wschodniej. (ag) magazyn lubelski (35) 2016

11

z okładki

Mozzarella po lubelsku

Z Krzysztofem Ochalem, prezesem zarządu polskiej, choć nazwanej z włoska spółki Bianco Latte, która właśnie wchodzi na rynek z produktami o włoskiej tradycji, ale tworzonych z polskich surowców, miłośnikiem włoskich smakołyków i triathlonu rozmawia Karolina Wójciga, foto Jakub Borkowski.

12

magazyn lubelski (35) 2016

Serowarzy Rosario Martorana i Cesare Quirini

– Co najbardziej smakuje Panu we włoskiej kuchni?

– Jak wiadomo, kuchnia włoska to chyba najbardziej znany i rozpoznawalny rodzaj kuchni. Bywając we Włoszech, możemy rozkoszować się wyśmienitym espresso, które właśnie tam smakuje mi najlepiej na świecie. Italia to także wspaniałe makarony, pizza, świeże warzywa oraz zioła i oczywiście wyborne wina, które najbardziej smakują podczas delektowania się włoskimi serami. Trudno nie wspomnieć o wyśmienitej oliwie i przyprawach.

Kawa, sery i wina to jest to, co we włoskiej kuchni dla mnie najlepsze.

– W takim razie skąd pomysł, by właśnie w Bychawie rozpocząć produkcję włoskiego sera?

– Pomysł jako taki nie był ściśle nasz. Początkowo pewna włoska spółka próbowała zacząć produkcję mozzarelli w Bychawie, ale z powodu ich błędnych wyobrażeń o systemie biznesowym w Polsce oraz różnic między rynkiem włoskim i polskim ten plan nie wypalił. Przypadkiem poznałem Grzegorza Pałubskiego, obecnego dyrektora produkcji Bianco Latte, który wcześniej współpracował z Włochami, i wspólnie podjęliśmy niezrealizowane przez nich wyzwanie. Z racji tego, że mam ponad dwudzie-

stoletnie doświadczenie w biznesie korporacyjnym, także w branży mleczarskiej, a Grzegorz dużo czasu spędził we Włoszech – udało się nam. Znaleźliśmy udziałowca, który poparł nasz projekt. Przejęliśmy budynek, urządzenia i technologię. Współpracujemy z rodziną Cilento, która w południowych Włoszech, a dokładniej w Cellole, już od trzech pokoleń zajmuje się produkcją tradycyjnej włoskiej mozzarelli z mleka bawolego. Jeden z członków familii, Antonio Cilento, użyczył swojego imienia i nazwiska, które widnieje na naszej mozzarelli Fior di latte, co w tłumaczeniu na polski oznacza „kwiat z mleka”. Nazwaliśmy ją po włosku, bo to jedyna we Włoszech nazwa mozzarelli produkowanej z mleka krowiego, czyli takiego, jakie i my wykorzystujemy. Jednak ta mozzarella jest znacznie delikatniejsza od pozostałych rodzajów, a jej smak jeszcze bardziej mleczny.

– Wybraliście Okręgową Spółdzielnią Mleczarską w Bychawie, skądinąd słynącą ze znakomitych produktów mleczarskich. Wytwarzane tu masło i twaróg znalazły się na ministerialnej liście produktów tradycyjnych. Dobry wybór.

– No właśnie, wyszliśmy z założenia, że będziemy produkować wyłącznie naturalne, zdrowe produkmagazyn lubelski (35) 2016

13

ty bez konserwantów, a tu, w Bychawie, istnieją do tego idealne warunki, gdyż nie ma w najbliższej okolicy ciężkiego przemysłu – są to w dużym stopniu tereny ekologiczne. Przed nami docenili to Włosi.

Obraliśmy sobie dwa kierunki: pierwszy to włoska technologia, receptura i sposób wytwarzania mozzarelli, drugi wiąże się z wysoką klasą bychawskich produktów – to ponad 85 lat doświadczenia w przemyśle mleczarskim. Mamy również na celu promocję lubelskich wyrobów na skalę krajową. Chcieliśmy także stworzyć produkt, który odznacza się nie tylko jakością, ale także sposobem jego prezentacji. Myślę, że to nam się udało – opakowanie jest estetyczne, proste, wyróżnia się na tle innych oraz koresponduje z tym, co znajdziemy w środku. Bez kombinacji i przesady, bez konserwantów – na zewnątrz prostota i elegancja, które skrywają produkt dający wspaniałe doznania smakowe. A efekty naszych starań są widoczne gołym okiem; wystarczy pozostawić na kilkanaście minut rozkrojoną mozzarellę na talerzu, aby zauważyć, że po pewnym czasie zaczyna „pływać” w mleku – to wyznacznik naturalności i najwyższej jakości. Notabene zalecamy, aby nasz produkt przed zastosowaniem wyjąć z lodówki na jakiś czas albo potraktować ciepłą wodą jeszcze zapakowany. To dość niespotykana praktyka, ale dzięki niej uwalniane jest to, co w mozzarelli najlepsze.

– Wytwarzanie mozzarelli ma całkiem długą historię, zajmowali się tym Rzymianie jeszcze przed

14

magazyn lubelski (35) 2016

naszą erą. Przetrwała dwa tysiące lat. Czym dziś charakteryzuje się tradycyjna włoska mozzarella i jak udał się jej polski wariant?

– Włoska mozzarella jest produkowana z mleka bawolic, przez co jest znacznie delikatniejsza od jej polskiego wariantu. Polski konsument przyzwyczajony jest do produktów, które są bardziej wyraziste, lubimy, kiedy nabiał ma lekko słonawy posmak, nie przepadamy za neutralnymi smakami. Dlatego metodą prób i błędów szukaliśmy idealnego smaku, który odpowiadałby gustom Polaków, ale jednocześnie staraliśmy się, by nasza mozzarella nie straciła włoskiego charakteru. Czasem i Włosi mają z tym problem. Kiedy Grzegorz Pałubski przebywał w Italii, potrafił przejechać nawet 300 kilometrów, by móc się delektować smakiem najlepszej mozzarelli, bo – co paradoksalne – w tamtejszych supermarketach trudno znaleźć naprawdę odpowiedni egzemplarz, szczególnie zimą. Sery dobre jakościowo są dostępne tylko u producentów lub w małych, lokalnych sklepikach, które oferują tradycyjne produkty. Niedawno odwiedził nas Antonio Cilento, z którym jak wspomniałem nawiązaliśmy współpracę, przywiózł nam do degustacji swój produkt – tradycyjną mozzarellę z mleka bawolego i polecił natychmiastowe jej skonsumowanie, ponieważ od jej produkcji upłynęły dwa dni. Te 48 godzin to dla Włochów maksymalny okres na jej zjedzenie, choć termin faktycznej przydatności do spożycia to sześć dni. Oni lubią jeść świeżą mozzarellę, zaraz po produkcji, gdyż później traci swój naturalny i nie-

powtarzalny smak i aromat. Choć wytwory z mleka krowiego posiadają dłuższy termin ważności, nasze produkty ze względu na brak konserwantów i naturalny charakter nie odznaczają się stosunkowo długim okresem przydatności – w przypadku mozzarelli optymalny czas na spożycie to 18 dni.

– Z jakimi produktami najlepiej komponuje się mozzarella?

– Najlepiej smakuje bez asysty czegokolwiek, przynajmniej dla mnie. Bardzo często na śniadanie zjadam tylko pokrojoną w plastry kulkę mozzarelli i to mi w zupełności wystarcza, a jak smakuje! (śmiech).

Włosi potrafią docenić prosty, ale jednocześnie wykwintny smak mozzarelli, dlatego serwują ją w bardzo prosty sposób – z prawdziwą włoską szynką np. parmeńską i z niczym więcej – żadnych przypraw, ewentualnie kropla oliwy z oliwek do smaku. To bardzo popularna przystawka we Włoszech. Natomiast u nas najczęściej mozzarellę podaje się z pomidorami i bazylią lub rukolą, które nadają potrawie nieco wyrazistości. Jednak słyszałem o różnych wariacjach – mozzarella z truskawkami, rodzynkami czy nawet z czekoladą! Kulinarnych możliwości, które daje ten produkt, jest naprawdę wiele. Być może w przyszłości uda się nam stworzyć np. gotową roladę z mozzarellą; to bardzo wdzięczny włoski przysmak, który przypadłby zapewne do gustu i polskim smakoszom.

Zresztą Polacy już wprowadzili mozzarellę na swoje stoły, co zauważalne jest na naszej stronie interneto-

wej i facebookowej, gdzie klienci mogą podzielić się z nami swoimi kulinarnymi pomysłami i przyznam, że są one naprawdę ciekawe. Dzięki możliwościom, jakie stwarza współczesny marketing, chcemy być blisko konsumenta i współpracować z nim, tworząc nasze produkty. Pragniemy, by dzielił się z nami swoimi doświadczeniami i twórczymi przepisami z wykorzystaniem mozzarelli, która przecież stwarza ogromne możliwości w kuchni. A z naszej strony chcemy jeszcze bardziej zarażać ludzi naszą pasją.

– A więc zdecydowanie mozzarella jest pańską pasją?

– Mam kilka pasji – sport, podróże, coaching, zarządzanie, ale tak, od strony zawodowej pasjonuję się mozzarellą. „Moją pasją są sery” – wiem, że to dziwnie brzmi (śmiech), choć taka jest prawda. Często słyszę, że jesteśmy szaleńcami, bo mamy różne pomysły – z pozoru osobliwe, lecz po upływie czasu okazują się być innowacyjne. Ale przecież do szaleńców świat należy, tylko do tych pozytywnych. Energii do dalszego działania nam nie zabraknie. Wciąż się rozwijamy i uczymy, wciąż myślimy o nowych rozwiązaniach, cały czas coraz wyżej stawiamy sobie poprzeczkę. Mam duszę sportowca, zresztą sport także jest moim konikiem. Zawsze lubiłem rywalizację zarówno w sporcie, jak i życiu zawodowym.

Pokonywanie własnych słabości, kolejnych barier czy przeciwności losu utwierdza mnie w przekonaniu, że nie ma rzeczy niemożliwych – wszystko zależy magazyn lubelski (35) 2016

15

od naszej determinacji i zaangażowania, ale też od szczęścia i ludzi, z którymi się współpracuje. Tak, dużo zależy od zespołu. Nasi pracownicy są głównie Włochami, więc smak dobrej mozzarelli mają zakodowany od dziecka i wiedzą, co zrobić, aby była wyśmienita. To najlepsi serowarzy w swoim fachu.

– Wspomina Pan o bezpośredniej współpracy z konsumentami, jakie są reakcje i pomysły z ich strony? Inspirują do dalszych działań?

– Pomysły są przeróżne, widać, że Polacy nie boją się kuchennych eksperymentów. Natomiast reakcje są bardzo pozytywne. Najbardziej byliśmy zaskoczeni, kiedy podczas oficjalnej degustacji, która miała miejsce w centrach handlowych Leclerc w Lublinie, nasza mozzarella smakowała w największym stopniu dzieciom! Zauważmy, że maluchy nie lubią zdrowego jedzenia, a nasz produkt, mimo tego że nie zawiera konserwantów, barwników i ulepszaczy oraz powstaje w 100 procentach z mleka, smakował im wyśmienicie. To chyba wystarczający dowód na jakość i pyszny smak naszej mozzarelli.

– A branża gastronomiczna? Jak na produkt z Bychawy zareagowali szefowie kuchni?

– W krakowskich oraz katowickich pizzeriach i restauracjach prowadziliśmy testy mozzarelli Bianco Latte i ich szefowie kuchni byli zadowoleni z jej jakości, plastyczności i smaku. Warto nadmienić, że dla segmentu gastronomicznego przygotowaliśmy

16

magazyn lubelski (35) 2016

mozzarellę trochę innego typu. Przede wszystkim jest przeznaczona do dań na gorąco, sposób jej dojrzewania jest inny, a opakowanie znacznie większe, bo kilogramowe. Ale kucharze używają także naszych mozzarellowych kul i kuleczek, chociażby do sałatek czy przystawek, bo po prostu estetycznie się prezentują oraz są wygodniejsze i skracają czas przygotowania potrawy. Pytaliśmy też o zdanie kucharzy włoskich i opinie były naprawdę pochlebne. Jednak zdanie naszych klientów jest dla nas najważniejsze, gdyż to właśnie dla nich tworzymy nasze produkty.

– Skoro lubi Pan wyzwania, to co zawodowo planuje Pan w najbliższym czasie?

– Sporo będzie się działo. Już niedługo, prawdopodobnie za trzy miesiące, na rynku pojawią się pierwsze sery długodojrzewające z logo Bianco Latte.

Obecnie jesteśmy na etapie ostatnich testów i projektowania opakowań. Następnym krokiem będą sery typu włoskiego, jogurt grecki i śmietana jogurtowa – oczywiście wszystko świeże, zdrowe, w 100 procentach z mleka, a więc najwyższej jakości. Planujemy także rozbudowę firmy, ale to kwestia przyszłości.

A w związku z tym, że moi pracownicy są głównie Włochami, chciałbym nauczyć się języka włoskiego, gdyż obecnie muszę porozumiewać się z zespołem z pomocą Grzegorza, bo jak wiadomo, Włosi nie chcą i nie lubią komunikować się w innym języku, niż ich ojczysty.

– A prywatnie?

– Może nie będę oryginalny, ale biegam od kilku lat i coraz częściej chodzi mi po głowie udział w triathlonie, bo to idealny sposób na sprawdzenie swoich możliwości, gdyż trzeba wykazać się umiejętnościami z zakresu trzech dyscyplin sportowych: pływania, jazdy na rowerze oraz biegania.

Jest to duże wyzwanie dla charakteru i wytrzymałości fizycznej człowieka, a przecież lubię wyzwania. Samo bieganie na początku sprawiało mi największą trudność i nie należało do moich ulubionych rodzajów aktywności fizycznej. Wszystko jest jednak kwestią treningu i samodyscypliny.

Często to, co wydaje nam się trudne i nie do pokonania, w wyniku zaangażowania i pozytywnego nastawienia po pewnym czasie sprawia nam przyjemność i daje dużo satysfakcji.

Tak właśnie było w moim wypadku z bieganiem. Kto wie, może już w najbliższym czasie punkt „udział w triathlonie” zostanie odhaczony na mojej liście życiowych celów.

Grzegorz Pałubski, dyrektor produkcji Bianco Latte

– Czego oczywiście Panu życzę i dziękuję za rozmowę.

Krzysztof Ochal – lublinianin, rocznik 1962. Absolwent wydziału administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Były pływak, amator piłki nożnej i tenisa (nie tylko przed telewizorem), miłośnik zwierząt i podróży.

Wiedzę o organizacji biznesu zdobył podczas kilkuletniego pobytu w Holandii i pracy w tamtejszych firmach.

Po doświadczeniach holenderskich próbował szczęścia w polskim handlu. Pracował w jednych z największych zachodnich koncernów, m.in. z Tchibo, Tata Global Beverages, gdzie przez 17 lat pracy piął się niemalże po wszystkich stopniach kariery – od przedstawiciela handlowego do krajowego dyrektora sprzedaży.

Zajmował się także wprowadzeniem na rynek polski konceptu non food Tchibo. Do marca 2015 roku zajmował stanowisko dyrektora sprzedaży w Spomleku. Dziś prezes zarządu Bianco Latte i miłośnik mozzarelli.

Prywatnie szczęśliwy mąż i ojciec dwójki już dorosłych dzieci.

magazyn lubelski (35) 2016

17

ludzie

18

magazyn lubelski (35) 2016

Zobaczcie, jak Lublin to robi

tekst Maciej Skarga foto Marcin Pietrusza

Środa. Południe. Lubelska ulica Kunickiego jak zwykle hałaśliwa i pełna samochodów. Pod zachmurzonym lutowym niebem lekko pochyleni w obronie przed ostrym wiatrem przechodnie idą do sklepów, wstępują do znajomych i wracają do swoich mieszkań. Nie rozglądają się bez potrzeby.

Rzadko spoglądają na kilka schodków prowadzących do dawnego piwnicznego mieszkania, a teraz niewielkiego zakładu rzemieślniczego w budynku z numerem 33. I mało kto zwraca uwagę na skromny szyld „Naprawa parasoli” wiszący nad drzwiami.

A tam za nimi, wewnątrz niewielkiego oświetlonego pomieszczenia, przy rozłożonej na niewielkim blacie parasolce stoi średniego wzrostu brunetka.

Naprawia sprzęt przyniesiony przez kolejną klientkę. Ściąga metalowe kolce, czyli końcówki naciągające materiał na druty oparte o wsporniki połączone nitami. Niektóre zbija niewielkim młoteczkiem, bo są zbyt zapieczone. Odłącza wsporniki z koronek i wraz z poluzowanym materiałem pokrycia odejmuje całość od głównej laski. Ta nadaje się tylko do wyrzucenia.

Przygotowuje więc nową polską trójeczkę (laskę składaną na trzy razy). Dodaje do jej środka kilka kropel oliwy technicznej. Dobiera nowe koronki plastikowe.

Wymierza na lasce ich rozstaw między górną i dolną, która zatrzaskuje się po otwarciu parasolki i trzyma wsporniki. Po chwili je mocuje. Na szlifierce skraca dolną część laski o kilka milimetrów i dołącza do niej nową rączkę. Po czym wpina wsporniki w koronki.

Umieszcza je na specjalnym miękkim drucie przetykanym przez ich oczka. Precyzyjnie każdy z ośmiu.

Nie można się pomylić. Bo wtedy trzeba będzie składanie zacząć od nowa. Kiedy wszystko jest już na swoim miejscu, skręca i ucina wystającą końcówkę drutu. Oczko zrobione w środkowej części pokrycia parasolki zakłada na górny plastik umieszczony na lasce. Dociska go nakrętką. Po tym metalowe kolce podszyte do materiału ponownie wkłada na zakończenia drutów stelażu, rozpinających i naciągających parasolkę. I wreszcie ostatnia czynność. Podczepienie w odpowiednim miejscu materiału nitką do głównych drutów. Na tyle mocne, żeby przy otwarciu parasolki nie uderzały w nieodpowiednie miejsca jej pokrycia, powodując jego przerwanie. Trzeba przy tym uważać, bo takie podszycie, wbrew pozorom, nie jest proste. Nitka z igłą musi przechodzić tylko przez szew łączący poszczególne kliny materiału parasolki.

Inaczej porobią się w pokryciu dziurki i przeciek gotowy. W końcu praca dobiega końca. Następuje rozłożenie, złożenie i sprawdzenie sprzętu. Wszystko gra. Parasolka wygląda jak nowa. Patrzącemu z boku wydaje się, że nie jest to zbyt skomplikowane. Ale dla parasolnika mimo jego sprawności i znajomości rzeczy trwa co najmniej półtorej godziny.

magazyn lubelski (35) 2016

19

Materiał do stelażu – nigdy odwrotnie Krystyna Dobek pracuje tak niezmiennie od trzydziestu dwóch lat. Zakład naprawy parasolek przejęła po mamie Mariannie Soszyńskiej, która tym rzemiosłem zajmowała się w ich rodzinnym mieszkaniu przy ulicy Furmańskiej.

Uległa jej prośbom, chociaż z zawodu była kaletnikiem i pracowała w kontroli jakości w lubelskim „Lubgalu”. Szybko jednak okazało się, że ma zdolności manualne i smykałkę do techniki. Praca przy parasolkach nie sprawiała więc jej żadnych trudności i po roku uzyskała dyplom czeladnika.

– Egzamin w tamtych czasach niewiele się różnił od dzisiejszej matury – wspomina. – Zdawałam go przed szesnastoosobową komisją, której przewodniczył Franciszek Ryczer, znany warszawski fabrykant i wytwórca parasoli. Najpierw więc: język polski i matematyka.

A dopiero potem praktyka, czyli zrobienie parasola. Wyszło nad wyraz dobrze. Ryczer najpierw wziął sprzęt, który zrobiłam, i chodząc zadowolony po hali swojej fabryki, pokazywał pracownikom zwłaszcza oczko dokładnie obrobione przeze mnie w materiale i mówił: „Zobaczcie, jak Lublin to robi!”. Po czym zostawił sobie moją parasolkę na pamiątkę. Byłam zła. Myślałam, że ją sprzedam i na niej zarobię. Niestety nie wyszło. Ale czeladnikiem zostałam i zakład mogłam prowadzić legalnie.

Kiedy zaczynała, było sześć asortymentów parasolniczych. Teraz jest ich sto pięćdziesiąt sześć. Różnica między nimi w rozmiarze, miejscach podszycia lub w stelażu czasem jest tak niewielka, że użytkownik często jej nie zauważa. Ona jednak doskonale je zna i potrafi naprawić. Z doświadczenia wie, że drogi parasol, nawet ten z markowej firmy, nie zawsze znaczy dobry. Okazuje się bowiem, że im cięższy, bo posiadający stelaż i laskę ze stali, tym lepszy i trwalszy.

Elastyczne metalowe druty nie dają się tak łatwo złamać. Natomiast obecne stelaże robione z ceowników blaszanych lub w ogóle np. z włókna szklanego lub aluminium, wbrew zapewnieniom producenta, nie są zbyt wytrzymałe. Na przykład włókno szklane, z którego najczęściej wykonana jest laska parasola, przy najmniejszej jego wadliwej pracy szybko się wykańcza i pęka. Powoduje to m.in. sprężyna, która poruszając się po niej, sprawia, że możemy automatycznie otwierać i zamykać parasolkę. Ten delikatny mechanizm przy wietrznej pogodzie bardzo często wygina się i łamie. Poza tym ważne jest także połączenie (czyli tzw. podszycie) materiału do stelażu.

Każdy szew połączenia klinów powinien być przyszyty do niego co najmniej w trzech miejscach. A przy seryjnych fabrycznych wyrobach zaledwie w dwóch.

Zdarza się też, że tylko w jednym. I to nie zawsze tam, gdzie trzeba. Maszyna jednak nie podejdzie tam, gdzie palce człowieka. Stąd częste odrywanie się materiału od stelażu.

20

magazyn lubelski (35) 2016

– Teraz, na przykład, bywają stelaże wykonane w połowie z metalowych części świecących, a w połowie z włókna szklanego oprawionego w kruchy plastik – stwierdza pani Krystyna. – I to już jest paranoja.

Szybko się rozpadają. Pytam więc czasem przed naprawą, czy wstawić wszystkie części metalowe, czy też pozostawić i wymienić oryginalne. Najczęściej pada odpowiedź: oryginał. Oczywiście robię zgodnie z życzeniem, ale w duchu myślę sobie, że skoro nie, chociaż podchodzę z sercem i chcę zrobić dobrze, to nie. A ta parasolka i tak szybko do mnie wróci. Niestety.

W tym zakładzie, podobnie jak w wielu w Polsce, największym jednak problemem są parasolki masowo produkowane obecnie w Chinach. Bywają wśród nich zrobione przyzwoicie. Ale większość stanowią te niewiele warte i po ich zakupie pozostają tylko dwie możliwości: albo poważna naprawa, albo wyrzucenie do kosza na śmieci, co nie jest rzadkim zjawiskiem na naszych ulicach. Co gorsza, dość często okazuje się, że nawet nasze firmy produkujące parasolki zlecają ich wyrób niezbyt solidnym producentom

chińskim, a potem go sprzedają, doszywając tylko swoje metki. Reperujący parasolki rzecz całą oceniają krótko: nas nie da się oszukać. I nazywają ten stan zmorą parasolników.

– Kiedy pytają mnie – mówi pani Krystyna – jakie parasolki są dobrze wykonane, zawsze niezmiennie odpowiadam, że nasze oryginalne polskie i niemieckie. Tylko że trudno je dostać. Gwarancję dają także i te, które wykonane są przez doświadczonego parasolnika. Sama mam zawsze kilka takich i moi klienci są zadowoleni.

Niedawno jedna z pań przyniosła mi po raz pierwszy do naprawy parasolkę zrobioną przeze mnie siedemnaście lat temu. Nie ukrywam, że byłam z tego dumna.

Błąd nie wchodzi w rachubę

Niewielki piecyk ogrzewający pomieszczenie, które mimo tego i tak za ciepłe nie jest. Wewnątrz maszyna do szycia. Na stołach: wiertarka, szlifierka, maszyna magazyn lubelski (35) 2016

21

do szycia, młoteczki, zestaw pilniczków, szczypce do cięcia metalu, kowadełko własnego projektu, imadło stołowe i kombinerki. W pudełkach różne gwoździki, igły i nici. W kilku większych blaszanych puszkach stoją części stelaży. Na półkach leżą schowane w plastikowych torebkach rączki oraz koronki, na których opiera się stelaż. Przy ścianach wiszą różnokolorowe parasolki damskie i męskie parasole. Jedne przygotowane do naprawy, a inne służące do odzyskania dobrych części. Czasem ludzie przynoszą je do naprawy, a potem nie odbierają. Albo dowiadują się, że nie warto już robić i po prostu zostawiają. Są też same laski ze stelażem lub bez niego. Obok nich kilka nowych parasolek zrobionych przez panią Krystynę.

W prześwicie między parasolkami widać na ścianie oprawione w ramki dyplomy rzemieślnicze i zdjęcie właścicielki zakładu utrzymane w stylu retro.

Jest chwila przerwy. Siedzimy z panią Krystyną przy roboczym stole i rozmawiamy o jej parasolowym królestwie. Poznaję podstawową zasadę obowiązującą przy robieniu parasolki. Najpierw oblicza się wielkość i kształt klina. Potem wycina się go z materiału i powiela w ośmiu lub szesnastu częściach. Wreszcie dokładnie się je ze sobą zszywa.

Drobny błąd nie wchodzi w rachubę. Kiedy bowiem się zdarzy, to natychmiast po rozłożeniu materiału ten marszczy się i nadaje się tylko do wyrzucenia.

W końcu do idealnie zszytego pokrycia parasolki podporządkowuje się stelaż z jego drutami. I nigdy odwrotnie. Otrzymuję także fachową przestrogę, żebym nie zostawiał mokrego parasola złożonego i spakowanego w futerale lub co gorsza wkładał go w tym stanie do torby lub reklamówki.

Okazało się także, że parasolki z tego zakładu zawędrowały do wielu miast Polski oraz do Australii i Niemiec. Znajdują się również w rekwizytorniach lubelskich teatrów: im. J. Osterwy oraz Muzycznego.

Były wykorzystywane w różnych spektaklach. I wreszcie rzecz interesująca, której niewielu mogłoby się domyślić. Pani od parasoli jest również zapalonym i jednocześnie doświadczonym wędkarzem. Na wędkowanie zawsze jeździ wraz z mężem, a ich dotychczasowym sukcesem jest złowienie suma o długości metr siedemdziesiąt dwa. Mimo swojej stałej pracy w zakładzie, zwłaszcza w lecie, o czwartej rano jedzie na ryby, a potem wraca do parasolek. Lubi też muzykowanie i gra na organkach oraz na akordeonie.

Natomiast na moje pytanie: – Jaką pani nosi parasolkę? – Odpowiada z uśmiechem: – Żadną, bo generalnie poruszam się samochodem i nie jest mi potrzebna. A na zakupy nie chodzę, również wtedy, gdy pada – mam od tego męża. Ja jestem do robienia, a nie do szykowania się z własną parasolką. Przebywanie wśród nich każdego dnia zupełnie mi wystarczy.

Krystyna Dobek w swoim rzemieślniczym życiorysie niezmiennie trzyma się stałej zasady: „Dobry rzemieślnik to taki, który, przede wszystkim, jest uczciwy i w tym co robi, i do tych, dla których cokolwiek wykonuje”. I w Lublinie wszyscy wiedzą, że jeśli już coś zrobi, to na pewno solidnie.

Martwią ją jednak trzy rzeczy. Pierwsza, że jej dzieci raczej nie będą kontynuować parasolniczego rzemiosła. Druga, że wyjątkowo początek tego roku nie był zbyt ciekawy w ilości napraw. A trzecia, bodaj najważniejsza, że rzemiosło w Polsce systematycznie zanika, a w to miejsce pojawia się coraz więcej tandetnej gotowizny.

Ponieważ jednak z natury rzeczy jest optymistką, ma nadzieję, że jeszcze przez wiele lat niejednemu w swoim skromnym zakładzie przy Kunickiego 33 pomoże cieszyć się sprawną parasolką lub mocno trzymającym się parasolem mimo wiatru, śniegu i deszczu.

W Chinach pojawił się ponad dwa tysiące lat temu. Pokryty drogim jedwabiem, a potem także i natłuszczonym papierem z namalowanymi kwiatami, ptakami lub pejzażami rozpięty był na bambusowej konstrukcji i chronił ludzi przed słońcem oraz deszczem. Znany był starożytnym Egipcjanom, Grekom i Rzymianom, którzy robili go ze skóry. Był przywilejem najwyższych i najbogatszych warstw społecznych. W Europie stał się popularny od XVI wieku. Lubił się z nim obnosić m.in. Ludwik XIV (Król Słońce). Jego nazwa w języku francuskim to – parapluie (od pluie – deszcz). W większości pozostałych krajów wywodzi się z łacińskiego umbra, czyli cień (po włosku ombrello, po angielsku umbrella). Potocznie określamy go mianem – parasol.

22

magazyn lubelski (35) 2016

Tato.Net – Lublin stolicą ojcostwa „Rodzina mocna obecnością ojca” to uniwersalna wartość, która przyświeca inicjatywie Tato.Net, powstałej jako program lubelskiej Fundacji Cyryla i Metodego. Jego inicjatorem i koordynatorem jest założyciel fundacji Dariusz Cupiał. Tato.Net animuje ruch społeczny ojców chcących bardziej aktywnie uczestniczyć w życiu swoich dzieci. Pomaga mężczyznom w rozwijaniu odpowiedzialnego ojcostwa oraz w budowaniu indywidualnego planu bycia aktywnym i spełnionym tatą. Inspiruje i wspiera mężczyzn w pełnieniu ich wyjątkowej ojcowskiej roli, a także zachęca do dzielenia się swoim doświadczeniem czy też szukania grup wsparcia wśród innych ojców.

Tato.Net buduje sieć współpracy organizacji przyjaznych rodzinie, organizuje konferencje oraz kampanie społeczne budzące świadomość znaczenia roli ojca w życiu dziecka. Praktyczne umiejętności ojcowie mogą nabyć podczas warsztatów, szkoleń i seminariów oraz warsztatów przygodowych, w których biorą udział wraz ze swoimi dziećmi. Wyjazd z tatą na spływ kajakowy, górskie wędrówki czy jazdę konną pozwala na świetną zabawę, a także umocnienie relacji między ojcem a dzieckiem. Innowacyjny w skali całej Europy portal internetowy www.tato.net jest więc znakomitą płaszczyzną pokazywania pozytywnych wzorców w trudnych niekiedy relacjach na linii dzieci – ojcowie, wymiany doświadczeń i informacji. Bo ojcostwo bywa nie tylko piękne, ale i inspirujące do innych działań w życiu rodzinnym i sukcesów w życiu zawodowym. A więc warto spróbować – www.tato.net

„Pozwól mi czuć” „Małżeńska gra” lubelskiego Wydawnictwa „Zbliżenia” to pierwsza w Polsce gra dedykowana małżeństwom, pozwalająca na poznanie zasad prawidłowej komunikacji i budowanie więzi poprzez rozmowę i empatię.

Jak to działa? „Małżeńska gra” to zestaw kart, a na nich najczęściej wypowiadane wobec siebie oczekiwania małżonków, podzielone na 6 kategorii: „Pozytywy”, „Relacja”, „Seks”, „Dzieci”, „Praca”, „Teściowie”. Z tego zestawu mąż i żona wybierają to, co najbardziej w danym momencie chcą przekazać partnerowi. Tematy do rozmów zostały niezwykle trafnie dobrane w wyniku wieloletnich doświadczeń pracy z małżeństwami poprzez warsztaty, rekolekcje, poradnictwo czy psychoterapię. Dodatkowym elementem gry są Karty Specjalne, takie jak „Karta głosu”, „Mów o sobie”, „Sprawdzam”, „Pozwól mi czuć” i „Tak, ale...”, które pomagają we właściwym prowadzeniu rozmowy – bez przerywania sobie nawzajem czy oskarżeń pod adresem współmałżonka. Gra ułatwia spojrzenie na siebie i swoje małżeństwo z dystansu – co pomaga w znalezieniu właściwego rozwiązania.

Zasadniczą częścią gry jest rozmowa, która koncentruje się na zrozumieniu drugiej strony, jej celem - podjęcie konkretnych postanowień, które akceptują oboje małżonkowie.

W tej grze nie chodzi o to, żeby wygrać, ale żeby wspólnie znaleźć rozwiązanie.

Autorzy otrzymują wiele pozytywnych informacji od małżonków, m.in. że gra bardzo pomaga im w uczeniu się właściwego prowadzenia rozmowy, że dzięki niej są w stanie poruszyć trudne tematy w bezpieczny sposób.

W Lublinie przy ul. Lubartowskiej 77 odbywają się małżeńskie randki, gdzie można grę przetestować i zakupić.

pasje

tekst Aleksandra Biszczad | foto Krzysztof Stanek

Od kaffeehaus do PopularCoffee

Gdzieś pomiędzy tymi, którzy szybko przemierzają ulice z papierowym kubkiem kawy, jeszcze szybciej ją spożywając, a tymi, którzy są wyspecjalizowanymi baristami, powoli kształtuje się grupa osób, która ceni sobie dobry smak i piękne podanie kawy, a przede wszystkim chce to osiągnąć w domowym zaciszu. Slow coffee, czyli sztuka delektowania się dobrą kawą, to jeden z tematów, który porusza na swoim blogu PopularCoffee Marcin Rzońca, rozkochany we wszystkim, co dotyczy istoty picia kawy.

24

magazyn lubelski (35) 2016

Magiczne ziarna Kawa ma za sobą długą historię. Pochodzi z Etiopii, Bliski Wschód znał ją dużo wcześniej, ale do Europy trafiła dopiero w XVI wieku. Posądzana o właściwości z pogranicza czarnej magii doświadczyła nawet zakazu spożywania. Początkowo uznawana za napój dla elit, zaledwie sto lat później była już dostępna dla wszystkich. Szybko stała się też żyłą złota dla plantatorów.

Do Polski dotarła w XVII w. dzięki panującym nad Mołdawią Turkom, jej wielkim miłośnikiem był Jan III Sobieski, a pierwsze kawiarnie, zwane kaffeehaus, powstały w Gdańsku. Mimochodem moda na kawę w Polsce pociągnęła za sobą intensywną produkcję kunsztownej porcelany i fajansu, m.in w Białej Podlaskiej, Żółkwi czy Ćmielowie. Kawa przetrwała wszystkie kryzysy i mody, stając się jednym z podstawowych artykułów spożywczych i najważniejszych towarów handlowych na świecie.

W życiu Marcina Rzońcy była obecna niemal od zawsze. Już jako dziecko lubił unoszący się rano zapach świeżo zaparzonej kawy. Gdy był w liceum, jego rodzice nabyli ekspres ciśnieniowy, a z wspólnych wycieczek do Włoch przywozili różne mieszanki kawy ziarnistej, które wtedy prezentowały się nader atrakcyjnie. Ze względu na studia dziennikarskie na UMCS przeniósł się z rodzinnych Mysłowic do Lublina. Ekspresu rodziców nie mógł zabrać, ale wyposażył się w prostą kawiarkę. Jednak szybko przekonał się, że to nie ten sam smak, który zapa-

miętał z rodzinnego domu. Zaciekawienie nowinkami technologicznymi skłoniło go do przeczesywania Internetu w poszukiwaniu idealnego ekspresu. W ten sposób trafił na forum internetowe, na którym dowiedział się, że taki zakup tak naprawdę niewiele zmieni, a tajemnicą pysznej kawy są dobrej jakości ziarna oraz młynek. – Zawsze ceniłem sobie dobrej jakości produkty, niezależnie od tego, czy chodzi o jedzenie bądź sprzęt, kawa była tego naturalną kontynuacją – opowiada.

Popkulturowa kawa

Pasja zaowocowała pomysłem na prowadzenie bloga PopularCoffee, w grudniu minęło dwa lata od dodania pierwszego wpisu. Blog Marcina jest pełen przydatnej wiedzy i ciekawostek o kawie, a przeglądanie go to także przyjemność estetyczna, co niejako wynika z wykonywanego zawodu operatora w lubelskim oddziale TVP i fotografa. Marcin wiedział, że chcąc zachęcić czytelników do tak oryginalnej tematyki, musi również reprezentować wysoką jakość strony graficznej. – Uwielbiam dobrze zaprojektowane rzeczy, piękne kadry i zdjęcia, design, dobrze skonstruowane strony. Przekładam to również na kuchnię, lubię ładnie wyglądające potrawy. Przeglądając blogi kulinarne, odrzucałem te, które nie posiadały dobrych zdjęć – opowiada.

Ideą portalu było uzyskanie uniwersalnego miejsca dla tych, którzy są znawcami tematu, a także tych, magazyn lubelski (35) 2016

25

którzy chcą się z nim zapoznać. Tym samym wpisał się w pewną niszę, ponieważ rzetelnych blogów o kawie jest niewiele, a te istniejące reprezentują często wiedzę typową dla baristów, a to bardzo hermetyczna, stricte środowiskowa grupa. Nazwa PopularCoffee jest znacząca, Marcin chciał podejść do tematu w sposób socjologiczny i popkulturowy. Wpisy pojawiają się zaledwie kilka razy w miesiącu. Również tu chodzi o jakość – artykuły muszą być interesujące treściowo i dodatkowo są opatrzone wysmakowanymi zdjęciami własnego autorstwa. Bloga wspierają profile na Facebooku i Instagramie.

Blog podzielony jest na cztery główne części, ta główna jest poświęcona kulturze kawowej, kawiarniom i palarniom. W momencie, gdy prowadzenie bloga zaczęło nabierać tempa i zaczął się rozwijać, pojawiła się nowa szata graficzna oraz logotyp. Wkrótce potem powstała kategoria z testami np. nowego sprzętu do parzenia. Znajdziemy tu również inne strony, najczęściej anglojęzyczne, które poszerzą naszą wiedzę o kawie. Marcin nie traktuje bloga zarobkowo, choć przyznaje, że zdarzają się takie propozycje. To jego pasja i miejsce, gdzie może podzielić się swoimi obserwacjami, a przede wszystkim popularyzować kulturę picia kawy.

Czym jest dobra kawa?

Pomimo obowiązków zawodowych, Marcin zawsze znajduje czas na przygotowanie kawy. Wbrew pozorom nie wymaga to dużej ilości czasu. – Gotuję wodę i wyciągam wybraną kawę z szafki, sprzęt do parzenia i trzymam się ustalonych proporcji ilościowych. Zajmuje to chwilę, ale jestem zadowolony z tego, że moja kawa naprawdę dobrze smakuje. Po takim małym porannym rytuale z domu wychodzi się dużo raźniejszym krokiem.

Niezależnie od tego, jak potoczy się mój dzień, wiem,

26

magazyn lubelski (35) 2016

że dobrze go rozpocząłem – opowiada. Marcin uważa, że podstawowym błędem osób pijących kawę jest przede wszystkim ich konsumpcyjne podejście, traktują ją jako łatwą i szybką dawkę pobudzającej kofeiny.

Większość pomija kwestie smakowe, przemieszczając się po mieście, często kupuje kawę z automatu, zasypując ją dużą ilością cukru i dolewając mleko.

To zabija jej naturalny smak i aromat. Inne grzechy „kawosza” to m.in. kupowanie mielonej kawy, która przez to już straciła świeżość, i tym samym zostaje pozbawiona walorów smakowych. Wokół kawy krążą też mityczne opowieści, jak np. ta o niezwykłych walorach kawy pochodzącej z Włoch. Tymczasem do Polski nie zawsze dociera świeża, po drugie wypalana jest w sposób przemysłowy, z kiepskiej jakości ziaren. Po trzecie, jest zbyt mocno palona, co skutecznie zabija wszelkie naturalne nuty smakowe, a pozostawia głównie gorzki posmak. W dobrych kawach występuje nawet kilka tysięcy nut smakowych, podczas gdy dla przykładu wino posiada ich zaledwie kilkaset. Powód? Każdy zbiór kawy różni się, a jako produkt rolniczy ulega czynnikom atmosferycznym i co roku zmienia nieco swój smak. Znaczenie ma także jej obróbka po zbiorze oraz wypalenie. Duże włoskie marki starają się utrzymać ten sam intensywny smak, mocno wypalając ziarna, dlatego też zdanie: „Piłem dobrą, włoską kawę” można często poddać w wątpliwość.

Marcin zapytany o tzw. dobrą kawę, porównuje ją do wina. Możemy nabyć wino już za około 10 zł i może okazać się całkiem znośne, ale gdy zestawimy je z winem z winiarni, które prawdopodobnie będzie droższe nawet o kilkadziesiąt złotych, wówczas odczujemy znaczną różnicę. Zauważymy, że to tańsze ma niepełny bukiet lub nawet posiada pewne niepożądane nuty. Wniosek jest prosty – jakość ma swoją cenę. – Z kawą jest dokładnie tak samo, jeżeli na co

dzień pijemy kawę rozpuszczalną lub jakąś marketową mieszankę, lub co gorsza mieloną, to sami odbieramy sobie przyjemność posmakowania prawdziwej kawy, która odkrywa przed nami swój bardzo złożony i wyrafinowany smak – przekonuje.

Kawa zakupiona we właściwych sklepach, a tym samym pochodząca z uznanych palarni, jest lżejsza w smaku i nie ma mowy o gorzkich czy kwaśnych nutach. Natomiast znajdują się w niej aromaty owocowe i jest naturalnie słodka. Nie jest niczym dziwnym, że w dobrej gatunkowo kawie wyczuwamy smaki żurawiny, czereśni, wiśni, marcepanu czy czekolady.

Nawet osoba nie interesująca się tą tematyką jest w stanie rozpoznać różnicę.

Cupping, czyli spotkanie kawoszy

O słuszności swoich spostrzeżeń Marcin najczęściej przekonuje się na cuppingach, czyli spotkaniach, na których smakuje się kawę specjalną metodą, która polega na tym, że przygotowuje się ją w małych filiżankach, a za pomocą łyżeczki uczestnicy smakują ją w niewielkich ilościach. Siorbanie, mlaskanie i inne odgłosy nikogo nie dziwią, dzięki temu uczestnicy mogą później wymieniać się swoimi uwagami na temat danej mieszanki, próbują rozpoznać, z jakim gatunkiem mają do czynienia albo jakie wyczuwają nuty. – Rodzajów kaw na cuppingach jest sporo, czasami dla przekory wśród nich znajduje się również przedstawicielka niskiej jakości, np. włoska. Nie zdarzyło się jeszcze, żeby jakikolwiek uczestnik, a chodzi mi przede wszystkim o tych nieuświadomionych, stwierdził, że taka mu smakuje, szczególnie na tle pozostałych. Dopóki nie zasmakujemy w czymś dobrym, akceptujemy to, co jest powszechne. Tak jak w niemal każdej innej dziedzinie życia należy wyrobić sobie punkt odniesienia – przekonuje. Na takie spotkania Marcin jeździ do różnych miast w Polsce, uczestniczy w nich nawet kilkadziesiąt osób. Czasami organizuje takie spotkania w Lublinie, w gronie znajomych lub w zaprzyjaźnionej kawiarni. Dobrej jakości kawa to wydatek rzędu 70–100 zł za kilogram. Niejeden uzna to za absurd, ale gdy spojrzymy na cenę za kilogram kawy rozpuszczalnej, która wynosi mniej więcej 150 zł, to powinien zmienić zdanie. W tej samej, jak nie niższej kwocie, można by nabyć kilogram dobrej odmiany ziaren o zupełnie innym smaku.

Trzecia fala kawowa

Godne polecenia palarnie kawy można znaleźć w każdym kraju europejskim, szczególnie w jej zachodniej części. Wysoką jakością mogą pochwalić się te w Stanach Zjednoczonych i Australii. W Polsce również jest kilka na wysokim poziomie, np. w Warszawie, Krakowie czy Kołobrzegu. Palarnia kawy znajduje się

też m.in. w Biłgoraju na Lubelszczyźnie. Jak widać segment kawowy ewoluuje, wśród znawców mówi się, że nastała „trzecia fala kawowa”. Drugą falą było nasilenie się mody na espresso i włoską kawę, które przez swoją gorzkość, często mylnie brane za mocne, skutecznie wielu zniechęciły. Druga fala była za to owocnym czasem dla producentów, którzy w ten sposób maskowali słabą jakość ziaren. Trzecia fala to jawny protest ku temu, co panowało wcześniej, oznacza stawianie na jakość, bo kawa tak jak i inne owoce ma swój smak. Dzięki temu możemy mówić o dwóch pozytywnych efektach zjawiska, np. po pierwsze rośnie świadomość kawowego konsumenta, a po drugie nastało nowe życie dla segmentu specialty, czyli mniejszych plantacji, na których ważna jest jakość uprawy, a nie jej duża skala. Owa trzecia fala jest niemal tożsama ze wspomnianym slow coffee, czyli kulturą picia i delektowania się kawą. Oznacza to również stosowanie różnych alternatywnych metod zaparzenia. Wśród nich możemy wymienić: Aeropress (sposób i jednoczesna nazwa urządzenia), nazywany także strzykawką, działa on na zasadzie cylindra i tłoka. W cylindrze przez ok. dwie minuty parzymy kawę, którą następnie dzięki tłokowi przeciskamy przez papierowy filtr. Inną metodą jest widok znany z wielu filmów, czyli Dripper, dzbanek, do którego przez papierowy filtr wolno skapuje kawa. W tym urządzeniu jednak dzbanek zamieniono na filiżankę. Do łask również powróciło jedno z najstarszych urządzeń do zaparzania, syfon. Ta metoda uchodzi za najbardziej czasochłonną, ale i widowiskową. Jak łatwo można zauważyć, wszystkie te sposoby należą do manualnych, dzięki czemu możemy kontrolować ilość kawy i wody, temperaturę oraz czas. Marcin stosuje w zasadzie wszystkie z nich, ponadto posiada kawiarkę i mały ekspres, a w przyszłości planuje zakupienie większego.

Slow coffee

Kawa, pomimo różnego traktowania i trendów, niezmiennie wciąż króluje w domach na całym świecie.

Według Marcina czeka ją kolejny renesans. – Myślę, że kawa najlepszy czas ma dopiero przed sobą. Zaczynamy coraz większą wagę przywiązywać do tego, jak coś smakuje i wygląda. Istotne staje się również pochodzenie produktu, sposób jego przetworzenia. Powstaje coraz więcej blogów kulinarnych z piękną oprawą graficzną, które nie tylko są źródłem ciekawych przepisów, ale uczą także estetyki i delektowania się jedzeniem. Wychodzę z założenia, że jeżeli slow food staje się coraz bardziej popularny, to slow coffee również może – puentuje Marcin. Slow znaczy powoli, a slow food nakazuje rytualne podejście do kulinariów, ten trend dla naszego wiecznie śpieszącego się społeczeństwa może okazać się zbawienny. Kto wie, może przywróci patrzenie na wspólne posiłki i wspólną kawę jako proste, aczkolwiek wyjątkowe rytuały zbliżające ludzi. magazyn lubelski (35) 2016

27

„PRZYJDŹ. ZOBACZ. ZOSTAŃ.”, czyli Drzwi Otwarte UMCS 2016

Studia to podobno najlepszy czas w życiu każdego człowieka.

My jesteśmy tego pewni, a nasi studenci podkreślają, że zdobywanie wiedzy oraz rozwijanie własnych zainteresowań i pasji, a przy tym możliwość poznania wielu fantastycznych ludzi i przeżycia niezapomnianych przygód - to duża dawka motywacji i pozytywnej energii. Chcesz się przekonać, jak studiuje się na UMCS? Dlaczego warto jest stać się jednym z nas?

11 marca 2016 r. przyjdź na Drzwi Otwarte UMCS, spędź z nami cały dzień i daj sobie szansę na rozwój i naukę w gronie najlepszych! Startujemy o godz. 9:00 w Akademickim Centrum Kultury UMCS „Chatka Żaka”.

Przygotowaliśmy dla Was mnóstwo atrakcji i niespodzianek.

Chcemy pokazać, że studiowanie to nie tylko egzaminy, kolokwia i nieprzespane noce, ale również zabawa, możliwość odwiedzenia miejsc, które do tej pory były dla Was nieosiągalne oraz odkrycie w sobie zainteresowań i pasji.

Czekają na Ciebie: ■■ strefa edukacji: w tym miejscu będziesz mógł poznać ofertę naszych studiów, porozmawiać z przedstawicielami poszczególnych Wydziałów, co być może ułatwi Ci podjęcie najsłuszniejszej decyzji dotyczącej Twojej przyszłości; ■■

strefa aktywności: tutaj zobaczysz, jak żyją studenci, jak wygląda studenckie życie na co dzień, czyli uchylimy nieco rąbka tajemnicy tego, co dzieje się poza salą wykładową.

Nasi studenci przygotowali dla Was wiele gier, konkursów i pokazów. Czekają na Was liczne niespodzianki i nagrody – z nami na pewno nie będziesz się nudzić;

■■

strefa relaksu: każdy student między uczelnią i imprezą musi mieć czas na odpoczynek, dlatego przygotowaliśmy dla Was miejsce, gdzie będziecie mogli usiąść, zrelaksować się i pomyśleć o tym, czego dowiedzieliście się od naszych studentów i wykładowców.

Warsztaty, pokazy i ciekawe spotkania, czyli duża dawka studenckiego życia, które skrywa wiele tajemnic. Chcemy Wam zdradzić kilka z nich i podzielić się tym, co wyróżnia naszą Uczelnię. Pokażemy, jak ważny dla młodego człowieka jest sport, o czym przekonacie się odwiedzając Centrum Kultury Fizycznej, gdzie rozgrywać się będzie turniej o Puchar Rektora UMCS. Dla osób lubiących adrenalinę oraz zew przygód polecamy Grę Miejską z nagrodami. Zaspokoimy również głód tych, którzy chcą studiować za granicą i skorzystać z programu ERASMUS. Dla każdego coś wyjątkowego!

Od 15:30 do 18:00 zagrają dla Was zespoły UMCS, czyli pochwalimy się naszymi największymi talentami muzycznymi.

Gwiazdą wieczoru będzie FISZ EMADE TWORZYWO!

Pamiętaj 11 marca 2016 roku, godzina 9:00, Akademickie Centrum Kultury UMCS „Chatka Żaka” przy ul. Radziszewskiego 16.

Będzie się działo! Zapraszamy!

DRZWI OTWARTE UMCS 11 marca 2016 roku Akademickie Centrum Kultury UMCS „Chatka Żaka” Lublin, ul. Radziszewskiego 16 Start: godzina 9.00

UMCS • PRZYJDŹ • ZOBACZ • ZOSTAŃ Współorganizatorzy:

Patronat medialny:

TV UMCS

Tworzymy dla Ciebie!

Internetowa Telewizja Akademicka TV UMCS została powołana 1 grudnia 2015 roku. Jej siedziba mieści się w znanej w całym Lublinie kultowej „Chatce Żaka”, a dokładnej – w Inkubatorze Medialno-Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, wyjątkowym na rynku Polski Wschodniej cyfrowym ośrodku twórczym z nowoczesnym i niezwykle bogatym zapleczem technicznym.

TV UMCS, jako nowoczesne medium uniwersyteckie o charakterze informacyjnym i opiniotwórczym oraz edukacyjnym, porusza sprawy ważne nie tylko dla społeczności akademickiej UMCS, ale także Lublina i Regionu – wykorzystując potencjał UMCS i „Chatki Żaka” oraz możliwości Inkubatora.

Relacje, przygotowane przez ekipę TV UMCS można obejrzeć na stronie: www.tv.umcs.pl oraz na kanale YouTube, gdzie zgromadzono dotąd blisko 100 różnej długości filmów – newsów, reportaży, wywiadów, programów autorskich, poradników oraz spotów promocyjnych. Nie brakuje tematyki naukowej i artystycznej oraz sportowej, a także relacji telewizyjnych i wywiadów, dotyczących życia studenckiego.

Dotąd nasi reporterzy nagrali już wywiady m.in. z takimi osobistościami jak Natalia Kukulska, czy Andrzej Piaseczny, współpracowali przy kampanii społecznej „Stop! (Nie) pełnosprawni na drodze”. Cyklicznie realizowany jest także magazyn „Filmoskop – rozmowy o kinie”, w którym znane osoby opowiadają o swoich ulubionych filmach.

Materiały realizowane przez TV UMCS będą tłumaczone m.in. na język angielski, dzięki współpracy z Zakładem Lingwistyki Stosowanej UMCS oraz dostosowane do potrzeb odbiorców niepełnosprawnych. Nasi młodzi reporterzy, operatorzy kamer, dźwiękowcy i montażyści biorą udział w różnego rodzaju specjalistycznych warsztatach filmowych oraz dotyczących realizacji obrazu i dźwięku. Współpraca z TV UMCS dla wielu z nich jest z jednej strony dopełnieniem kształcenia na studiach z zakresu dziennikarstwa i produkcji medialnej, z drugiej zaś - realizacją twórczych ambicji oraz odkrywaniem nowych dróg życiowych. Co ważne, w TV UMCS działają aktywnie studenci i doktoranci z bardzo różnych wydziałów i kierunków.

Kierownikiem TV UMCS jest dr hab. Natasza Ziółkowska-Kurczuk – reżyser i scenarzystka o bogatym dorobku, dziennikarka TVP oraz adiunkt w Zakładzie Dziennikarstwa UMCS, zaś Redaktor Naczelną – wieloletnia dziennikarka telewizyjna, Magdalena KozakSiemińska.

Zapraszamy do współpracy osoby, które chcą sprawdzić się w roli reportera, operatora kamery, montażysty i producenta.

Dołącz do nas!

Tworzymy dla Ciebie!

Codzienne informacje z życia naszej Telewizji zamieszczane są również na fanpage’u TV UMCS na profilu Facebook.

Relacja z bitwy na śnieżki, fot. Kamil Głaz

Zespół TV UMCS, fot. R.Frączek

Przygotowania do wywiadu z Andrzejem Piasecznym, fot. Natalia Strzępek

biznes

Pomiędzy sztuką a ekonomią W Galerii Zespołu Szkół Plastycznych im. C.K. Norwida w Lublinie pod koniec stycznia odbyła się nietypowa wystawa. Zadaniem uczniów było napisanie tekstów opisujących elementy ekspozycji, czyli projekty mebli Radka Nowakowskiego. Tym samym młodzież musiała zmierzyć się z użytkową stroną designu. Funkcjonalność, lekkość, żywe kolory, oryginalność to słowa, które powtarzały się najczęściej i najlepiej opisują projekty. O problemie użytkowości, designie dla każdego i o tym, dlaczego warto zadbać o design, prowadząc firmę, oraz o finansowej stronie designu z Radkiem Nowakowskim, projektantem, designerem i artystą rozmawia Aleksandra Biszczad. Foto Jakub Borkowski, archiwum.

– Mówi Pan o sobie: „Jestem introwertykiem ze skłonnościami do wulkanicznych erupcji”. Czy to odnosi się również do Pana projektów?

– Zapewne tak, ale nie jest to wpływ bezpośredni.

Zupełnie naturalnym jest to, że projekty, które tworzę, w jakimś stopniu odzwierciedlają mnie jako człowieka. Dotyczy to przede wszystkim projektowania mebli. Jednak główną ambicją towarzyszącą mi przy projektowaniu jest to, żeby tworzone przeze mnie projekty były użyteczne i estetyczne, a w przypadku odbiorcy (myślę tu o przedsiębiorcach i producentach) przynosiły im wymierne korzyści finansowe.

– Czy drogi design to design zawsze godny uwagi?

– Drogi design czy drogi produkt? To dwie różne rzeczy.

Pracujemy z producentami i staramy się, aby nasze

30

magazyn lubelski (35) 2016

projekty były sprzedawalne. Z częścią z nich rozliczamy się tantiemowo, więc jeżeli produkt się nie sprzedaje, to nasze studio po prostu nie zarabia. Musimy za nasze usługi ustalić takie ceny, aby były one opłacalne zarówno dla nas, jak i dla naszego klienta. Zatem czy drogi design jest godny uwagi? Jeżeli przynosi efekty w postaci sprzedaży i zysków dla producentów (a jednocześnie i dla nas) to tak, jeżeli nie, to nie. Wszystko sprowadza się do rachunku ekonomicznego.

– Czy sięgając po usługi projektantów, doceniamy w ten sposób przedmioty unikatowe? Czy w związku z tym nasz gust zmienia się na lepsze?

– Nie tworzę rzeczy unikatowych, a przynajmniej nie chcę takich tworzyć. W naszym studio świadczymy usługi dla firm, producentów zajmujących się pro-

– Wina mediów?

– Po części. Design promowany jest z zadęciem i z pochwałą sztuki dla samej sztuki. Artykuły prasowe najczęściej opisują projekty nagradzane na różnych wystawach, które rządzą się zupełnie innymi prawami. Na wystawy wybiera się projekty ekstrawaganckie, czasami wręcz futurystyczne, na ogół nieprzeznaczone do przeciętnego domu. Najchętniej publikuje się zdjęcia projektów dziwnych, mało praktycznych. Przez to projektantów traktuje się jak dziwaków. Do mediów nie przedostają się informacje o projektach innego pokroju, tych mniej abstrakcyjnych, a doskonale spełniających funkcje w domu i cieszących oko.

dukcją masową. Jest to nasz świadomy wybór. Chcemy, aby dobry projekt był obecny przede wszystkim w przedmiotach ogólnodostępnych, na co dzień nas otaczających. Jeżeli chodzi o świadomość estetyczną klienta, to z naszych obserwacji wynika, że bardzo dynamicznie się zmienia. Wpływ na to mają głównie trendsetterzy, a projektanci starają się za nimi podążać. Nie lubię mówić o guście, bo to niejednoznaczny temat. Jeżeli meble spełniają czyjeś oczekiwania, to nie ma sensu umniejszać markom typowo sieciowym.

Ważne jest, czym lubimy się otaczać. W jednym miejscu wytworny fotel holenderski będzie wyglądał świetnie, w innym karykaturalnie. Nie ma sensu kogoś za to krytykować. Myślę, że problem braku nawyku z korzystania usług projektantów przez przedsiębiorców ma zupełnie inne podłoże.

– Jakie obecnie obowiązują trendy we wzornictwie?

– To temat rozległy i można by go przyrównać do zmieniających się trendów w modzie. Może zmiany nie są tak częste, ale pewne pokrewieństwo na pewno jest zauważalne. Obecnie na fali hipsterskiej estetyki do łask wracają często zapomniane projekty z lat 60. Mnie samemu trudno odnieść się do tych trendów, ponieważ nie do końca jest to rola projektanta. Owszem, muszę i orientuję się w tym, co jest „na fali”, ale osobiście lubię tworzyć projekty uniwersalne, ponadczasowe, niezamykające się tylko w modnej estetyce. Nie oznacza to, że tego typu projekty nie powstają w naszym studio. Najlepszym przykładem jest zeszłoroczny fotel COIN mocno nawiązujący do estetyki lat 60. Staramy się jednak, aby w naszych projektach nie używać prostej, wizualnej kalki i wnosić własne, ciekawe rozwiązania.

– Niektórzy uczniowie Liceum Plastycznego w Lublinie w Pana projektach odnaleźli inspiracje z natury, inni skandynawską powściągliwość.

– Cały mój język projektowy to właśnie skandy-

– W takim razie co jest największym problemem designu?

– Niezrozumienie zasad i ograniczeń technologicznych oraz rachunku ekonomicznego, który dla każdego producenta jest priorytetowy. Na przykład meblarstwo zawsze będzie prześcigało się w różnych rozwiązaniach estetycznych. Dobry projektant powinien być nie tylko stylistą, ale również technologiem, który zaplanuje produkt, począwszy od produkcji, po sposób pakowania kończąc. Często projektanci traktują mebel wyłącznie jako przedmiot estetyczny, który zaspokaja ich egoistyczne aspiracje, pomijając przy tym kwestie najważniejsze dla samego producenta.

Ekonomia wytworzenia mebla jest tematem niezwykle ważnym i gruntującym długofalową współpracę, zainteresowanie klientów. Innym problemem jest też sposób mówienia o designie.

magazyn lubelski (35) 2016

31

nawska powściągliwość formy mocno doprawiona kolorem. To cytat z wcześniejszego wywiadu i to prawda – lubię kolor. Lubię kolor wyrazisty, czasami nawet krzykliwy. Mam świadomość niezwykłej energetyczności kolorów. Projektuję bardzo dużo nie tylko komercyjnie, ale także dla samej przyjemności projektowania. W tych projektach kolor zawsze odgrywa zasadniczą rolę. Lubię też poszukiwać ciekawych, niekonwencjonalnych rozwiązań samej formy. To z pewnością jakieś reminiscencje moich działań rzeźbiarskich. Wydaje mi się, że takie właśnie zestawienie prostych, powściągliwych form z mocą wyrazistego koloru daje ciekawy estetyczny efekt.

– Współpraca z lubelską firmą GT85 wprowadziła Pana w nowe obszary projektowania i pozwoliła osiągnąć balans pomiędzy funkcją estetyczną a użytkową w projektach o charakterze przemysłowym.

– To zupełnie inny rodzaj projektowania. W przypadku designu dla przemysłu wchodzimy w pewien stan zastany. Musimy zmierzyć się z dotychczasowymi rozwiązaniami technologicznymi, w ramach których działa cała firma. GT85 poprosiło nas o zaprojektowanie estetycznej obudowy do istniejących już urządzeń. Stworzyliśmy na nowo cały wizerunek produktu, a także samej firmy. Nie jest sztuką przekonanie do swoich pomysłów samego prezesa firmy, również pracownicy muszą być absolutnie przekonani. Muszą wiedzieć, że zmiana wyglądu maszyn, jakie obsługują, ma sens, bo finalnie przyniesie to korzyść całej firmie. Postrzeganie firmy i jej produktów jako bardziej atrakcyjnych może przełożyć się na zwiększenie marży, a to oznacza zwiększenie zysków, a w dalszej konsekwencji być może również zarobków osób tam pracujących. Takie kompleksowe podejście wymaga dialogu i zaufania między projektantem i klientem na każdym poziomie. To duża odpowiedzialność, ale i satysfakcja, zwłaszcza kiedy widzi się efekty.

– Najprzyjemniejszy moment dla projektanta...

– To ten, w którym zauważa on, że design przynosi naszemu klientowi konkretne, wymierne efekty – najlepiej finansowe. Producent przekonuje się wtedy, że design nie jest tylko dodatkiem, a nieodzowną częścią strategii marketingowej. Na Lubelszczyźnie odnajduję wiele przykładów nowoczesnego podejścia do tych spraw, ale równie wiele sytuacji odwrotnych. Niestety często świetne produkty nie mają należytej oprawy w postaci opakowania czy chociażby logo. Dużą rolę odgrywają różnego rodzaju targi, na których element konkurencyjności jest czynnikiem motywującym do zmian. Najlepszą weryfikacją dobrego projektu jest oczywiście zwiększenie sprzedaży produktu. Biura projektowe często mówią o estetyce i misji kształcenia, edukowania społeczeństwa, ale musimy pamiętać, że naszym podstawowym zada-

32

magazyn lubelski (35) 2016

niem jest zwiększenie zysków naszego klienta. Po to jest właśnie cała ta zabawa w design i tylko w ten sposób możemy przekonać producentów do współpracy z projektantami.

– Pochodzi Pan z Torunia, skończył Pan studia na kierunku: rzeźba. Jak od kierunku typowo artystycznego przeszedł Pan do projektowania użytkowego?

– Zdarzyło mi się pracować przy konserwacji barokowych malowideł, a także w agencji reklamowej, dzięki której zetknąłem się z programami graficznymi i technologią 3D. Przez dłuższy czas współpracowałem z dużym warszawskim studiem animacji komputerowej. Zajmowałem się między innymi tworzeniem reklam. Tamten czas wspominam dobrze niemal pod każdym względem, jednak cały czas ciągnęło mnie do projektowania. Myślę, że miał na to wpływ mój ojciec, który był mistrzem stolarskim. Nie był to jednak wpływ bezpośredni. Raczej przebywanie wśród stolarskich narzędzi, drewna itp.

– Czy Lublin jest środowiskiem sprzyjającym projektantom?

– Powstało tu wiele fundacji i instytucji jak LuCreate, Lubelski Instytut Designu czy Mała Akademia Dizajnu. Ważna jest działalność np. Warsztatów Kul-

tury. Problemem jest brak platformy porozumienia z potencjalnymi klientami, którzy chyba jeszcze nie do końca są przekonani do współpracy z tego typu instytucjami. To zrozumiałe, nie od razu Rzym zbudowano. LID niedawno zorganizował śniadanie prasowe z udziałem Katarzyny Cebulak, lubelskiej projektantki, czy Marka Cecuły, światowej sławy artysty, projektanta i ceramika. Odbyły się prezentacje, trwały rozmowy, wyraźnie dało się zauważyć zainteresowanie. Jednak brakowało większej obecności przedsiębiorców.

– Zadomowił się Pan już w Lublinie?

– Lublin z jednej strony jest zupełnie inny od Torunia – trochę brakuje mi strzelistej i monumentalnej toruńskiej architektury – z drugiej strony są to miasta bardzo podobne. Lublin i Toruń mają w sobie pewną kameralność. Oba miasta są bardzo przyjemnym miejscem do życia. Są dość duże, a jednak nie przytłaczające, z ciekawą tradycją, długą historią i z malowniczymi zaułkami. W Lublinie mieszkam od blisko 17 lat i co bardzo ważne obserwuję dynamiczny rozwój miasta, coraz bardziej przybliżający nas do zachodnich standardów życia. Zarówno od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej, mentalności mieszkańców.

LE MONDE

– ŚWIAT ŚRÓDZIEMNOMORSKICH SMAKÓW Otwarta zaledwie kilka dni temu w galerii handlowej Leclerc przy ul. Zana restauracja Le Monde to idealne miejsce do zaspokojenia apetytu nawet najbardziej wymagających klientów. Idea, która przyświeca restauracji i właścicielce Agnieszce Przytule, polega na zainspirowaniu gości produktami kuchni śródziemnomorskiej – włoskiej, hiszpańskiej i francuskiej. Ten sam cel towarzyszył restauratorce, gdy tworzyła dwa niepowtarzalne miejsca na kulinarnej mapie Lublina – magiczną i elegancką restaurację Kardamon oraz lokal typowo włoski Arte del Gusto.

Każdy, kto był tam chociaż raz, zapewne bez zawahania stwierdzi, że ten cel został osiągnięty, o czym mogą świadczyć zawsze wypełnione po brzegi restauracyjne sale.

Miejsce i inspiracje nie są przypadkowe. Nazwa Le Monde to z języka francuskiego świat – jest to ukłon w stronę francuskiej sieci centrów handlowych Leclerc, w której mieści się restauracja i dzięki której dostarczane są świeże produkty, wykorzystywane później do tworzenia francuskich dań. Potrawy kuchni hiszpańskiej zawdzięczają swój niepowtarzalny i oryginalny smak najwyższej jakości produktom sprowadzanym prosto z Hiszpanii przez firmę Corrida, a dzięki importerowi Mille Sapori goście mogą cieszyć się daniami skomponowanymi na bazie najlepszych włoskich produktów. Z firmą tą współpracuje także Filippo Orlando, który w każdą środę i czwartek przygotowuje dla klientów Le Monde pyszne owoce morza.

Eleganckie, wysublimowane wnętrze cieszy oko i napawa spokojem, a dania przygotowywane na oczach gości w otwartej kuchni roztaczają przyjemny zapach śródziemnomorskich potraw, który zachęca, by wejść do restauracji po więcej. Na początek – przystawki: tatar z polędwicy wołowej, ravioli na dwa sposoby – z masłem i szałwią lub z grzybami i truflami w kremie serowo-śmietanowym czy wyśmienite krewetki po hiszpańsku podane w długodojrzewającej, a dzięki temu kruchej i delikatnej szynce serrano.

Karta dań głównych jest przejrzysta i nie przytłacza ilością pozycji, jednak znajdziemy w niej bardzo ciekawe propozycje, np. labraks pieczony w całości, confit z nogi kaczki czy polędwiczkę marynowaną w hiszpańskiej wędzonej papryce; tej oryginalnej przyprawy nie zaznamy nigdzie indziej, gdyż jest ona sprowadzana przez firmę Corrida prosto z Hiszpanii, dzięki czemu polędwica po andaluzyjsku jest

tak wyjątkowa. W menu znajdziemy sztandarowe potrawy kuchni śródziemnomorskiej, a więc wypiekaną na oczach gości pizzę z prawdziwej włoskiej mąki (nawet drożdże potrzebne do jej przyrządzenia sprowadzane są z Włoch!). Ważny punkt w karcie stanowią również makarony. Szczególnym powodzeniem cieszy się octopus spinaci w maśle i białym winie, a dla nieco mniej odważnych dedykowane jest specjalne hiszpańskie danie – makaron z chorizo, czyli wysokiej jakości kiełbasą wieprzową, która produkowana jest z dużych, niemielonych kawałków mięsa. W prawdziwej kuchni śródziemnomorskiej nie może zabraknąć wina, dlatego 18 marca w Le Monde zagości Robert Makłowicz, krytyk kulinarny, dziennikarz i podróżnik, który przeprowadzi selekcję win specjalnie dla tej restauracji.

Tych, którzy nie mają czasu delektować się wysublimowanymi daniami, Le Monde zaprasza na lunch śródziemnomorski, który można zamówić w przystępnej cenie między godz. 11 a 16. W tym wypadku szybko znaczy pysznie, gdyż restauracja oferuje lunch w 5 minut, ale lunch nie byle jaki, bo np. kurczaka coq au vin, karkówkę o niepowtarzalnym smaku, marynowaną w wędzonej papryce czy wołowinę po burgundzku.

Le Monde to nowe i niezwykłe miejsce, którego niepowtarzalny klimat tworzy nie tylko smaczna śródziemnomorska kuchnia, ale i ludzie, którzy kochają kulinarny świat. W tej restauracji zawsze można liczyć zarówno na pyszne włoskie, francuskie oraz hiszpańskie potrawy, jak i na uśmiech i profesjonalizm obsługi. Jednak najlepiej przekonać się o tym samemu.

biz-njus

(Tomasz Machoń) (sta)

Lublinianie najlepsi na Expo Sweet

Warszawskie Targi Expo Sweet to jedna z najbardziej prestiżowych imprez branży cukierniczej w Europie, a także raj dla podniebienia i oka wszystkich wielbicieli słodyczy. 24 lutego młodzi adepci sztuki cukierniczej Agata Wolfram i Aleksy Zgierski z Technikum Zespołu Szkół Chemicznych i Przemysłu Spożywczego im. gen. Franciszka Kleeberga w Lublinie zachwycili jurorów słodkimi fantazjami na temat twórczości Henryka Sienkiewicza. Tytuł najlepszych cukierników w Polsce zdobyli dzięki zaskakującemu połączeniu czekolady z kremem borowikowym.

Do Targów przygotowywał ich Mistrz Cukierniczy Tomasz Machoń z Cukierni Staropolskiej w Lublinie, który znany jest z produkcji tradycyjnych smakołyków. W konkursie walczyło dwanaście par cukierników.

Każda z dwuosobowych ekip miała za zadanie przygotować deser na talerzu oraz tort, inspirowane życiem i twórczością Henryka Sienkiewicza. Agata Wolfram i Aleksy Zgierski postawili na „Krzyżaków”. W torcie ozdobionym kolorami flagi polskiej użyto jednej warstwy kremu borowikowego, a także prażonych śliwek, natomiast spód upieczony został na bazie orkiszu – czyli starej polskiej pszenicy. Deser to symboliczny hołd dla Henryka Sienkiewicza, uformowany na kształt kałamarza i pióra krem borowikowy oblany czekoladą, podany został z musem malinowym i świeżymi malinami. Gratulujemy nie tylko wygranej, ale i pomysłowości! (ag)

AppCorner – czyli nowe technologie w Muzeum Lubelskim

Już wkrótce Muzeum Lubelskie będzie można zwiedzać interaktywnie. Dobiega końca wdrożenie aplikacji AppCorner,

(pod)

Międzynarodowa Konferencja Sadownicza w Kraśniku

Ponad 90 wystawców, oferujących produkty i usługi związane z uprawą owoców i z wyrobami spożywczymi na ich bazie, przyjechało 25 lutego do Kraśnika na organizowaną po raz dwunasty Międzynarodową Konferencję Sadowniczą. Tematem tegorocznej edycji były jagodowe trendy. Dwudniowe wydarzenie obejmowało szereg wykładów i prezentacji, a wśród zaproszonych gości znaleźli się m.in.: Tomasz Solis ze Związku Sadowników RP, Tomasz Gasparski z Bayer Sp. z o.o, dr hab. Stanisław Parafiniuk z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Konferencja była źródłem informacji przede wszystkim dla sadowników uprawiających owoce jagodowe, poruszono tematy takie jak: nowe rozwiązania wpływające na trwałość przechowalniczą owoców jagodowych oraz opłacalność uprawy maliny. Konferencji towarzyszyły panele dyskusyjne i konkursy. Jak co roku, cieszyła się ona dużym zainteresowaniem, co świadczy o tym, że sektor uprawy owoców na Lubelszczyźnie ma się dobrze. (abc)

która za pomocą urządzeń beacon zidentyfikuje lokalizację zwiedzającego. Każdy, kto zainstaluje bezpłatną aplikację i odwiedzi muzeum, automatycznie otrzyma szczegółowe informacje o wystawie czy też o zbiorach, w zasięgu których się pojawi. Dodatkową opcją AppCorner będzie interaktywne zwiedzanie muzeum poprzez skanowanie specjalnie oznaczonych miejsc w celu wyszukania unikalnych ciekawostek o obiektach. Na tym jednak nie koniec – użytkownik aplikacji będzie mógł zwiedzać muzeum, nie znajdując się na terenie obiektu. Poprzez dodanie funkcji galerii, opisów oraz filmów będzie można podejrzeć zasoby z dowolnego miejsca na ziemi. Tutaj również sprawdzimy godziny otwarcia lub dowiemy się o nowych wydarzeniach organizowanych przez Muzeum Lubelskie. Wdrożenie aplikacji jest właśnie finalizowane, a już w połowie marca będzie ją można pobrać w sklepie GooglePlay. Aplikację wyszukamy na hasło Muzeum Lubelskie. Będziemy mogli również zeskanować kod QR umieszczany przy materiałach promocyjnych. W Lublinie rozpoczyna się nowa era zwiedzania. (ks)

Wyróżnienia dla młodych wynalazców

(PL)

36

magazyn lubelski (35) 2016

Ponownie studenci Politechniki Lubelskiej laureatami prestiżowego konkursu. Właśnie zdobyli dwie nagrody główne i jedno wyróżnienie w VI edycji konkursu „Student-Wynalazca”, który jest organizowany przez Politechnikę Świętokrzyską w Kielcach. W tym roku do konkursu zgłoszono 60 wynalazków, z czego aż 20 z Politechniki Lubelskiej. Oznacza to, że nagrodzeni studenci w kwietniu pojadą na 44. Międzynarodową Wystawę Wynalazczości, Nowoczesnej Techniki i Wyrobów, która odbędzie się w Genewie.

Nagrodzone wynalazki to „Sposób i urządzenie do generacji nierównowagowej plazmy niskotemperaturowej”, autorstwa

Michała Kwiatkowskiego i Piotra Terebuna oraz cykl wynalazków – „Urządzenie do skróconego startu i lądowania statku powietrznego, zwłaszcza wiatrakowca” i „Sposób skróconego startu i lądowania statku powietrznego, zwłaszcza wiatrakowca” autorstwa Zbigniewa Czyża. Współtwórcami są prof. Mirosław Wendeker i dr inż. Konrad Pietrykowski. Z kolei wyróżnienie otrzymała praca Krzysztofa Kozika pt. „Proteza ucha środkowego o zmiennej długości”, która została przygotowana wespół z dr. hab. inż. Rafałem Rusinkiem, prof. Jerzym Warmińskim, dr. hab. n. med.

Marcinem Szymańskim i dr. inż. Krzysztofem Kęcikiem. (abc)

(pod)

Z Litwy przez Polskę do Grecji

(gal)

Latamy

Port Lotniczy Lublin uruchomił kolejne połączenie. 22 lutego wystartował pierwszy samolot do Eindhoven w Holandii. Przewoźnikiem nowego połączenia z Holandią są węgierskie linie lotnicze WIZZ AIR. Rejsy odbywają się dwa razy w tygodniu, w poniedziałki i piątki. Ceny biletów na lot do Holandii zaczynają się od 39,99 złotych, a ich sprzedaż ruszyła jeszcze w grudniu ubiegłego roku. Obecnie za pośrednictwem Wizz Air z Lublina można polecieć do Doncaster Sheffield, Glasgow, Londynu

(Luton), Oslo (Torp Sandefjord) i Sztokholmu (Skavsta). Port lotniczy został uruchomiony dla ruchu pasażerskiego w grudniu 2012 roku i okazał się przysłowiowym strzałem w dziesiątkę. W styczniu tego roku zostało tu obsłużonych blisko 26 tysięcy pasażerów. Lubelskie lotnisko jest jednym z trzech na wschodniej ścianie Polski, obok rzeszowskiego i radomskiego. Co ciekawe, pierwsza decyzja o jego budowie zapadła jeszcze przed wybuchem wojny, w 1934 roku. (abc)

Komisja Europejska zatwierdziła projekt budowy drogi ekspresowej S19 na odcinku Lublin – Rzeszów. W ramach projektu zostanie zbudowany odcinek o długości 10 km między węzłami transportowymi Lublin Sławinek oraz Lublin Węglin. Droga S19 w całości stanowi część szlaku „Via Carpatia”, który zaczyna się w Kłajpedzie na Litwie i przebiega przez Kowno, Białystok, Lublin, Rzeszów, Koszyce na Słowacji i Debreczyn na Węgrzech oraz Rumunię i Bułgarię, a kończy się w Salonikach w Grecji. Polska część trasy będzie liczyła prawie 700 km. Jak czytamy w opinii Komisji Europejskiej – projekt ten ma na celu poprawę warunków na istniejącej drodze krajowej nr 19, która jest najważniejszym szlakiem komunikacyjnym wiodącym z północy na południe po zachodniej stronie Lublina. Koszt wybudowania odcinka drogi ekspresowej między Lubinem a Rzeszowem to blisko 150 mln euro. (ag)

NAZARUK SERVICE SP. Z O.O. ul. Abramowicka 45, 20-442 Lublin Tel. : +48 81 745 21 90 oraz +48 81 745 21 91| www.nazaruk.pl salon@nazaruk.pl

Nowa Kia Sportage tekst Piotr Nowacki | foto Piotr Nowacki, KIA Czwarta generacja Kia Sportage zawitała do polskich salonów. Ten produkowany od 1993 roku kompaktowy SUV znalazł już 3,3 miliona nabywców, przy czym w samej Europie salony KIA opuściło 414 tysięcy egzemplarzy. Od 1995 roku do dziś polscy dealerzy sprzedali łącznie około 34 tysięcy modeli KIA Sportage. Co istotne, tylko w ubiegłym roku zostało kupionych blisko 5400 sztuk, co uplasowało Sportage na drugim miejscu wśród najpopularniejszych na polskim rynku SUV-ów segmentu C. Nową Kia Sportage udostępnił nam do testowania największy lubelski dealer tej marki firma TECHNOTOP z Kalinówki. Samochód od razu nam się spodobał. Stylizowana na sportowo wersja Kia Sportage GT Line, oferowana z turbodoładowanym benzynowym silnikiem 1,6 o mocy 177 KM, pozytywnie wyróżnia się zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz. Zresztą nie tylko na tle innych wersji Sportage, ale także na tle pozostałych kompaktowych SUV-ów. Niewielki motor zamontowany w testowanej przez nas wersji po włączeniu trybu jazdy sport naprawdę nas zaskoczył

38

magazyn lubelski (35) 2016

– jednostka, współpracując z automatyczną siedmiobiegową skrzynią, rozpędza auto do 100 km/h w 9,1 s.

Z zewnątrz wersję GT Line łatwo poznać po światłach przeciwmgielnych, wykonanych w technologii LED, stylizowanych na kostki lodu, srebrnych nakładkach na przedni i tylny zderzak, dwóch chromowanych końcówkach układu wydechowego i 19-calowych obręczach kół z oponami w rozmiarze 245/45/R19. A te naprawdę robią wrażenie.

Wnętrze Kia Sportage IV generacji jest jednym z przykładów najbardziej zauważalnych zmian w stosunku do jej poprzednika. Już na pierwszy rzut oka widać, że celem zespołu projektantów kabiny tego bestsellerowego SUV-a marki Kia było opracowanie przestronnego i nowoczesnego wnętrza, w którym doskonale będą czuli się zarówno pasażerowie, jak i kierowca. Wnętrze wersji GT Line zawiera szereg elementów, dodających jej sportowego sznytu.

Sportowa kierownica ze spłaszczonym dołem, wyposażona w łopatki do sterowania skrzynią biegów, dobrze leży w dłoniach, co gwarantuje możliwość

precyzyjnego prowadzenia pojazdu, zarówno na autostradzie, jak i na drogach polnych. Duże pedały hamowania i przyśpieszania zostały wyposażone w nakładki aluminiowe. Dzięki temu, że pedał przyśpieszenia zamontowany został od podłogi, a nie „wisi” w powietrzu, auto można prowadzić nawet w butach narciarskich (czego jednak nie polecamy). Skórzane fotele z przedłużonym siedziskiem dają poczucie komfortu. Dodatkowo dla poprawy naszego samopoczucia w chłodne dni zarówno fotele, jak i kierownica są podgrzewane, a w upalne dni przednie fotele możemy przełączyć na funkcję wentylowania.

Zajęcie miejsc w tylnej części kabiny też nie sprawi pasażerom problemu, ponieważ obniżono przebieg podłogi (bez zmniejszenia prześwitu auta), przy równoczesnym podwyższeniu wysokości siedziska kanapy.

Tylna kanapa daje możliwość regulacji kąta oparcia o 14 stopni. Bardzo przydatne rozwiązanie dla pasażerów lubiących sobie uciąć drzemkę w czasie podróży.

Testowany przez nas model KIA Sportage GT Line wyposażony został w cały szereg udogodnień, ułatwiających prowadzenie samochodu i zwiększających bezpieczeństwo jazdy. Lista jest długa. Automatyczny system hamowania awaryjnego AEBS, który w celu wykrycia zagrożenia ewentualną kolizją

z innym pojazdem lub z pieszym korzysta z kamery i radaru dalekiego zasięgu.

Asystent pasa ruchu LDWS, który w przypadku opuszczenia pasa ruchu bez uprzedniego zasygnalizowania manewru kierunkowskazem emituje alarm dźwiękowy. Kia Lane Assist – system ostrzegania o niezamierzonej zmianie pasa ruchu, który śledzi położenie samochodu względem linii na jezdni i dokonuje samoczynnej korekty toru jazdy, jeżeli zjazd z pasa ruchu odbywa się bez włączenia kierunkowskazu. Kia High Beam Assist – asystent świateł drogowych HBA, który automatycznie dostosowuje zasięg oświetlenia do nadjeżdżającego z przeciwka pojazdu i do warunków drogowych. Kia Speed Assist – system rozpoznawania znaków drogowych, korzystający z kamery wideo do odczytu znaków ograniczenia prędkości z wyświetlaniem w zestawie wskaźników. Kia Blind Spot Detection – system monitorowania martwego pola w lusterkach. Kia Rear Cross Traffic Alert – system monitorowania ruchu pojazdów podczas cofania. Sprawdziliśmy ich działanie w praktyce i nie kwestionujemy, że znacznie ułatwiają prowadzenie samochodu.

Podsumowując nasze rozważania. Po przetestowaniu Kia Sportage GT Line uważamy, że z pewnością ten model będzie dużym graczem w klasie SUV-ów segmentu C. magazyn lubelski (35) 2016

39

sport

Dla świata rudera Dla nich cały świat Tekst Jacek Słowik | Foto Natalia Wierzbicka

Pięć lat temu powstał 1st Floor – czyli jedyny w Lublinie kryty skatepark. Lubelscy deskorolkowcy stworzyli go samodzielnie. Własnymi rękami, w starym, opuszczonym budynku przy Drodze Męczenników Majdanka 6a w Lublinie, tuż za Urzędem Dozoru Technicznego. Na miejscu pojawiam się 6 stycznia.

– Chłopaki dobrą robotę zrobili. Trochę pieniędzy poszło, wiadomo. Przydałoby się jeszcze, gdyby było więcej kasy, zrobić parę nowych przeszkód i takie tam. Fajnie by było – słyszę od Mateusza Żurka, 17-letniego skateboardera, który przyszedł na 1st Floor, by wspólnie z kolegami uczcić święto Trzech Króli w sposób, w jaki najlepiej potrafią – jeżdżąc na deskorolce. Jeszcze pięć lat temu taki pomysł spotkałby się z dezaprobatą, bo gdzie w zimie jeździć w Lublinie na deskorolce? Co prawda były próby stworzenia zimowego spota na parkingu przy Uniwersytecie Przyrodniczym czy tym krytym pod Centrum Handlowym Plaza. Tam nawet przez chwilę takie miejsce dobrze funkcjonowało, bo dyrekcja centrum wydała oficjalne pozwolenie na jazdę na deskorolce. Jednak wcześniej czy później ze wszystkich takich miejsc byli wypraszani i w efekcie nie mieli stałego, dobrze przygotowanego placu do jazdy w zimie. Ale pięć lat temu zimowa zła passa została przełamana. Okazało się, że można.

Długi, linie wysokiego napięcia i płyty chodnikowe Na zewnątrz szary, obdrapany pustostan z sypiącym się tynkiem. W oknach zamiast szyb folia, wokół rozsypany gruz i resztki potłuczonego szkła. Ale z głębi dobiegają odgłosy przypominające dźwięk deski uderzającej o chodnik.

Wejścia do środka strzegą ciężkie żelazne drzwi.

Klatka schodowa w podobnym stanie jak elewa-

40

magazyn lubelski (35) 2016

cja. W powietrzu czuć zapach stęchlizny i wilgoci. Wszystko zmienia się już kilka schodów wyżej. Na pierwszym piętrze feeria migających w oczach kolorów i od kilkunastu do kilkudziesięciu osób z deskorolkami. W środku znajdują się przestronna hala i specjalne przeszkody dla ćwiczących. Obok w niewielkim pomieszczeniu z drewnianymi drzwiczkami stoją piec, tzw. koza, stół, mikrofalówka, kanapy. Jest nawet telewizor i czajnik. Nikt nie zwraca uwagi na kurz, zimno i spartańskie warunki. – Gdy znalazłem się w tym miejscu pierwszy raz pięć lat temu, pomyślałem: co to w ogóle jest? Jakiś opuszczony budynek, w którym nic się nie da zrobić. Weszliśmy do środka z Pieniądzem i Kojotem i staraliśmy się zwracać uwagę na pozytywy – opowiada Jacek „Jaco” Harasimiuk, lubelski animator społeczności deskorolkowej i jednocześnie jeden z najstarszych jej członków (34 lata). Jacek od blisko ośmiu lat zajmuje się organizacją i prowadzeniem kolonii deskorolkowych i animowaniem społeczności, nie tylko w Lublinie, ale i w całym kraju. W tym roku podczas ferii zimowych chce zorganizować dla dzieciaków szkółkę deskorolkową właśnie na 1st Floor. To on znalazł miejsce i zainicjował powstanie parku.

Z kolei Boniek Falicki, 36-letni miłośnik deskorolki, u którego pasja do tego sportu przerodziła się w firmę projektującą skateparki i który także zaangażował się w powstanie 1st Floor, zdradza, że w budynku mieściła się kiedyś firma, która produkowała

materiały budowlane. Z kolei Kuba „Pieniądz” Koszel, 27-latek na co dzień pracujący w jednym z lubelskich biur projektowych zajmujących się tworzeniem sieci elektrycznych, i który pięć lat temu razem z Jackiem pracował przy powstaniu skateparku, jest przekonany, że w znajdujących się tu biurach projektowano linie wysokiego napięcia. Sytuację rozjaśnia pan Aleksander Mazurek, pracownik sąsiadującej z budynkiem firmy. – Tutaj kiedyś była firma, która zajmowała się produkcją materiałów BHP, ubrań roboczych. Zamawiałem u nich. To było w latach 90. Myśmy im chyba samochody naprawiali i wymienialiśmy się z nimi za ciuchy robocze. Ale jakie to dziś ma znaczenie?

Jest miejsce, które w jakiś sposób kiedyś tętniło życiem. A teraz dostało swoją drugą szansę. Razem z deskorolkarzami.

Od gruzowiska do skateparku

Budynek był nieużytkiem przez blisko dekadę. Przychodził tu okoliczny element. – Podczas pierwszych oględzin natknęliśmy się na dwa miejsca noclegowe. Czyli na pewno dwóch ziomków tutaj spało. Początkowo oczyściliśmy tylko kwadrat 10 na 10 metrów i po tym jeździliśmy – wspomina Jaco. To on wraz ze swoim kumplem Kojotem znaleźli budynek i wpadli na pomysł zagospodarowania nieużytku na własne potrzeby. Potem do projektu dołączyli pozostali, m.in. Pieniądz. – Kiedy weszliśmy do środka pierwszy raz, całe to miejsce wydało mi się strasznie duże. Nawet nie bardzo wiedziałem, na którym piętrze jestem, bo było pełno różnych przejść. Teraz to wygląda trochę inaczej, bo część z nich zamurowaliśmy i w ten sposób zmieniliśmy układ pomieszczeń. Wszędzie stały ściany działowe, które wyburzyliśmy.

W czasie pierwszej fazy remontu skateparku Boniek był w Azji. Tam, całkiem przypadkowo, stał się jednym z bohaterów filmu deskorolkowego o stolicy Chin. Pomimo odległości regularnie śledził bloga, którego prowadził Jaco. Tą drogą dowiedział się o pomyśle na 1st Floor, w który po powrocie mocno się zaangażował. – Siedząc w Szanghaju, zobaczyłem w necie zdjęcia zagruzowanego pomieszczenia, którego małą część chłopaki pozamiatali, a następnie postawili w nim niski murek do jazdy. Pomyślałem, że jak będę w Lublinie, to trzeba ten temat zbadać. Jak postanowił, tak zrobił. Zaraz po powrocie z Chin przyjechał na raczkujący wówczas jeszcze 1st Floor. Tłumaczy, że mimo ciekawości miejsca, starał się nie mieć żadnych oczekiwań. Ale gdy pojawił się na miejscu, stwierdził, że trzeba wykorzystać możliwości, jakie tu są. – Gdy Boniek przyjechał zobaczyć miejscówkę, praktycznie od razu stwierdził „Tu da się coś zrobić”. Zaprojektował kilka przeszkód i zagadał do firmy, która buduje skateparki. Oni nas wspomogli, my przeprowadziliśmy zbiórkę pieniędzy i jakoś to wszystko ruszyło – precyzuje Jacek magazyn lubelski (35) 2016

41

Harasimiuk. Deskorolkarze zakasali rękawy i zaczęli działać. – W 2010 r. po raz pierwszy wbiliśmy tam z większą ekipą, żeby uprzątnąć gruz z pierwszego piętra. Po kilku godzinach pojawiła się policja zapytać co robimy, na co odpowiedziałem zgodnie z prawdą, że sprzątamy, bo chcemy, żeby było czysto w kraju, w którym żyjemy. Dziwnie się wtedy popatrzyli – śmieje się Boniek. Pierwsze działania zbiegły się z początkiem roku szkolnego i ogłoszeniem przetargu na... budynek.

Szczęśliwy traf

To był dla nich moment zwątpienia. Właśnie teraz ktoś miałby im to wszystko odebrać, wykupując pustostan? Jak się okazało, nowi właściciele nie tylko nie wyrzucili deskorolkarzy i pozwolili im zostać, ale nawet zaoferowali niewielkie wsparcie. – Właścicieli jest trzech. Dwóch się zgodziło, a trzeci gdy zobaczył Bońka, od razu wiedział, o co chodzi, skojarzył nas z deskorolką i powiedział, że nie ma problemu. Co więcej, stwierdził nawet, że lepiej, że my tu będziemy, niż żeby miało stać puste. I w ten sposób zostaliśmy osobami administrującymi budynek – opowiada Jacek.

Pustostan wykupiła firma specjalizująca się w systemach oświetleń, co później również okazało się losem wygranym na loterii. Zbieg okoliczności, opatrzność, karma. Jakkolwiek to nazwać, okazało się, że jednym z dyrektorów w firmie jest 37-letni Michał Woźniak, który jako nastolatek był zagorzałym miłośnikiem deskorolki. Dzięki temu nowi właściciele, jak i nielegalni lokatorzy, szybko znaleźli wspólny język, co wpłynęło również na rozwój 1st Floor, który nie tylko dalej mógł działać, ale dodatkowo zyskał profesjonalne oświetlenie, dzięki czemu można jeździć również po zmroku. Tymczasem spotkanie miało dla Michała również personalny skutek. – W którąś sobotę przyjechałem zobaczyć, jak wygląda 1st Floor. Wszedłem do środka i jeszcze nie widząc skateparku, usłyszałem dźwięk uderzających o podłoże desek i kółek. Aż mnie ścisnęło za serce i powiem szczerze, dzięki temu znowu, po latach, zacząłem jeździć na desce. Od tego momentu deskorolka stoi u niego w garażu gotowa do szaleństwa. Gdy tylko ma wolną chwilę, pojawia się w parku, by razem z resztą z tego środowiska spędzić dzień.

Upór + Opór = 1st Floor

Budowa parku trwała blisko pół roku. Do „zrobienia” było wszystko, od wyburzenia ścian działowych przez wylanie podłóg i ich wyszlifowanie po skonstruowanie przeszkód i odpowiedniego zaplecza. Do pomocy nawoływano wszystkich chętnych, którzy mieli chwilę wolnego czasu. W budowę zaangażowało się blisko 60 osób, które pracowały na zmianę, samodzielnie wykonując każdą pracę. Wszystko w czynie społecznym i w większości z własnych środków. – Tu budowaliśmy nie tylko skatepark. Budowaliśmy też nowe

42

magazyn lubelski (35) 2016

znajomości i przyjaźnie. Dochodziły do nas coraz to nowe osoby, żeby pomóc – opowiada Jacek Harasimiuk.

By ukazać zaangażowanie i ogrom prac, jakie wykonali, przytaczają liczne historie. Jednym z najcięższych zadań było przygotowanie nawierzchni. – W Sylwestra pięć lat temu, podczas gdy wszyscy się bawili i witali nowy rok, ja przez osiem godzin szlifowałem posadzkę na 1st Floorze – wspomina Jacek, a Boniek dodaje: – Na siedmiostopniowym mrozie szlifowaliśmy na kolanach podłogę, taką małą szlifierką. Powierzchnia skateparku to 530 m2, do przeszlifowania było około 200 m2. To było w styczniu 2011, po prawie 3 miesiącach pracy niewielu osobom chciało się jeszcze przychodzić i coś robić.

Do końca życia będę pamiętał, jak na zmianę z Jaco i Kuśmiejem szliśmy w zaparte. I wyszlifowaliśmy te wszystkie nierówności. Da się – kwituje.

Wszyscy zgodnie twierdzą, że dzięki wysiłkowi włożonemu w powstanie 1st Floor stał się on nie tylko skateparkiem. To miejsce, które nazywają drugim domem, gdzie zacieśniły się prawdziwe męskie przyjaźnie i gdzie w powietrzu unosi się miłość i pasja przelana w litrach potu. Tę niecodzienną historię zauważył także Tomek Ciężki, producent filmowy pochodzący z Lublina, również parający się jazdą na deskorolce. Zafascynowała go ona do tego stopnia, że postanowił nakręcić film, którego tytuł brzmi „Upór + Opór = 1st Floor”. – Tego, co zobaczyłem i poczułem, wchodząc pierwszy raz na 1st Floor, nie da się opisać. Tu nie chodzi tylko o miejsce do jazdy. Zjednoczenie się w działaniu przy budowie dało ludziom coś, czego nie dałby im nawet najlepszy kryty park zbudowany przez urząd miasta. I o tym właśnie chciałem zrobić ten film.

Prace nad materiałem rozpoczął trzy lata temu, jednak z racji zaangażowania wyłącznie własnych środków projekt przez długi czas czekał na skończenie. Dokument po raz pierwszy można było zobaczyć w Kinie Bajka w Lublinie w czerwcu ubiegłego roku podczas obchodów Światowego Dnia Deskorolki. To blisko godzinny dokument opowiadający o historii

powstania 1st Floor, a przede wszystkim o ludziach, którzy poświęcili pół roku swojego życia, by stworzyć to miejsce.

Prawdą jest, że tego typu inicjatywa, nazywana z angielska „Do It Yourself” (zrób to sam), jest popularna na zachodzie Europy i na świecie. W Polsce również było już kilka podobnych miejsc stworzonych przez deskorolkarzy, jednak żadne nie przetrwało tak długo, jak 1st Floor. Lubelski przykład stał się wzorem dla innych grup deskorolkowców z Polski. Wzorem i dowodem, że dzięki tytułowemu uporowi, nawet w najtrudniejszych warunkach i w miejscu, gdzie wydaje się to niemożliwe, można realizować swoje marzenia. Co więcej, skateboarderzy są dumni nie tylko z tego, że zbudowali dla siebie miejsce i stworzyli wokół niego wyjątkową atmosferę. Powstanie i dobre funkcjonowanie 1st Floor przez pół dekady wpłynęło też na postrzeganie deskorolkowców. To do nich w ostatnim czasie zwróciły się władze miasta, które prosiły o zaopiniowanie kilku miejsc, które powstają w Lublinie.

Wśród nich znalazł się także plac Teatralny przed Centrum Spotkania Kultur, który został zaprojektowany również do użytku przez miłośników deski na kółkach. To był symboliczny ukłon ze strony urzędu miasta w stronę miłośników deskorolki. Następnym ważnym krokiem było wygranie, po długiej walce i wielu prośbach, głosowania na budowę profesjonalnego skateparku ze środków budżetu obywatelskiego na rok 2016. Do tej pory głównym miejscem spotkań, poza 1st Floor, był organizowany latem przed Centrum Kultury – Centralny Plac Zabaw. Deskorolkowcy mieli tam kilka przeszkód i pełną aprobatę dyrekcji CK. Swoim działaniem wokół parku przy Drodze Męczenników Majdanka udowodnili, że są zdeterminowani do działania i stanowią liczną grupę, a nie tylko garstkę. Pokazali też, że nie należy postrzegać ich jako unikających ciężkiej pracy i niszczących okoliczne murki bumelantów, ale gospodarnych i oddanych sprawie ludzi.

magazyn lubelski (35) 2016

43

natura

Sześciopiór czarny (Parotia sefilata), Nowa Gwinea

Latawiec złotogrzbiety (Cicinnurus magnificus), Nowa Gwinea

O ptakach, nie tylko rajskich... tekst Magdalena Niedziałek | foto Magda Niedziałek i Wojciech Domański Dzieciństwo spędzone w latach 60. w lubelskiej dzielnicy Dziesiąta nie wróżyło dalekich podróży. Chyba że ktoś studiował handel zagraniczny albo chciał zostać dyplomatą. A ja zaczęłam pracować w szkole jako polonistka.

Jednak zadymione przez parowozy okolice dworca kolejowego były dla mnie namiastką dzikiej natury. Poczynione tam obserwacje ptaków wystarczyły, żeby rozbudzić zainteresowanie najpierw rodzimą, a potem i egzotyczną przyrodą. Kolejnym etapem były marzenia – o prawdziwym atlasie ptaków, własnej lornetce, a wreszcie aparacie fotograficznym, teleobiektywie i książkach na temat ornitofauny całego świata. A do ich czytania nie wystarczała już szkolna znajomość angielskiego i musiałam się douczać. Także po to, by poradzić sobie w tych odległych krajach, gdzie niezwykłe gatunki ptaków można było zobaczyć w warunkach naturalnych.

I wreszcie jesienią 2015 udało się zrealizować marzenie tak niesamowite, że mało komu ujawniane – wyjazd na Nową Gwineę i obserwacje rajskich ptaków „na żywo”. Urzekająca przyroda trudna do uwiecznienia na zdjęciach, które nigdy w pełni nie oddają rzeczywistości. Przyjaźni ludzie, którzy widzą, słyszą i czują świat inaczej niż my. Wymagający teren – duchota dżungli, strome podejścia w górskim lesie deszczowym. Warunki życia – woda z rzeki (filtrowana), moskitiera w kształcie namiotu rozbita na drewnianym podeście, brak prądu... Adrenalina – jedyna żmija, na której jad brak antidotum, akurat na naszej drodze, ześlizgiwanie się po śliskim stoku z aparatem dla ochrony uniesionym nad głową, spacery po dżungli pod opieką uzbrojonego strażnika.

Ale i cudowronki – ptaki o niewiarygodnej zdolności zmiany wyglądu i przedziwnych zwyczajach godowych. 11 gatunków, które udało się podpatrzeć spośród wszystkich 41 znanych, żyjących tylko tam. Przygoda życia. Na tyle ekstremalna, że byłam szczęśliwa, wracając cało do domu.

44

magazyn lubelski (35) 2016

Dama niebieskobrzucha (Lorius lory), Nowa Gwinea

Dudek (Upupa epops), Dąbrówka

Krogulec (Accipiter nisus), Lublin

Takich doświadczeń nie można powtarzać zbyt często, bo protestuje organizm i rodzina. Na szczęście Lubelszczyzna – mój dom i punkt wyjścia zarówno dla pasji ornitologicznej, jak i dla każdej wyprawy – zapewnia przyrodnicze emocje temu, kto zechce się poddać urokowi dzikich stworzeń, i to niezależnie od pory roku. Zimą fotografuję sceny z życia pierzastych gości karmników – różne gatunki sikor, mazurki, dzięcioły i sójki zlatują się pojedynczo i stadami, kłócą, biją i wykazują wybitną pomysłowość w zdobywaniu pokarmu. Czasem z tej stołówki korzystają też drapieżniki, najczęściej krogulec – amator innych stołowników.

Wiosną w Lasach Kozłowieckich i na ich obrzeżach gnieżdżą się nasze rodzime ptaki o egzotycznie pięknym wyglądzie – dudki. W Dąbrówce, położonej w otulinie Kozłowieckiego Parku Krajobrazowego, mają 3 stanowiska „myśliwskie” maleńkie drapieżne dzierzby – gąsiorki. Obserwacja samców polujących z zasiadki i wykonujących skomplikowane powietrzne ewolucje w pogoni za owadami wywołuje zachwyt nie tylko dzieci przyjeżdżających na wycieczki przyrodnicze, ale i dorosłych opiekunów.

Tym razem występuję w roli przewodnika. Bo ludzie z przyjemnością poznają świat bezspornie piękny i nierodzący kontrowersji. Trzeba im go tylko pokazać.

Magdalena Niedziałek lublinianka z pochodzenia, żona, matka trojga dorosłych dzieci. Z powołania nauczycielka, z wykształcenia polonistka, z zamiłowania ornitolog i fotograf amator. Pracę w szkole zamieniła na organizację warsztatów, wystaw i wycieczek edukacyjnych – od wiosny do jesieni w Dąbrówce koło Kozłówki, a przez cały rok w Lublinie przy Lubartowskiej 77.

Strzyżyk (Troglodytes troglodytes), Dąbrówka

magazyn lubelski (35) 2016

45

kultura – okruchy ficznym i Zamojską Grupą Fotograficzną.

W Polsce organizowane są również inne festiwale o tematyce religijnej: Polonijny Festiwal Multimedialny „Polskie Ojczyzny” w Częstochowie oraz Międzynarodowy Katolicki Festiwal Filmów i Multimediów w Niepokalanowie.

(Małgorzata Stępniewska) (Małgorzata Stępniewska)

Sacrofilm w Zamościu W zorganizowanych po raz 21. Międzynarodowych Dniach Filmu Religijnego „Sacrofilm” wzięło udział blisko tysiąc widzów. Zaprezentowane filmy połączyła tematyka miłosierdzia w ujęciu judaizmu, chrześcijaństwa oraz islamu. Gościem specjalnym, a zarazem honorowym patronem festiwalu był reżyser Krzysztof Zanussi, który tym razem pokazał swój film „Spirala” z 1978 roku. Sacrofilm łączy nie tylko religie, ale również dziedziny sztuki.

Inaugurację festiwalu uświetnił koncert Orkiestry Symfonicznej im. Karola Namysłowskiego w Zamościu pod dyrekcją Tadeusza Wicherka, połączony z projekcją filmu „Ostatnia droga” i prezentacją fotocastów przygotowanych we współpracy z Zamojskim Towarzystwem Fotogra-

Odkodowany Kazimierz Twórcza fascynacja czy po prostu moda?

Inspirowanie się folklorem w polskiej sztuce nie jest niczym nowym, sięga czasów Młodej Polski, wybrzmiało w okresie PRL-u i po przerwie ponownie wraca. I to z sukcesem, o czym może

świadczyć chociażby Pawilon Polski na Światowej Wystawie w Szanghaju zaprojektowany na wzór ludowej wycinanki.

Nad tematyką wykorzystania folkloru w sztuce pochyliło się również Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, zapraszając artystów z Podhala, wśród których znaleźli się rzeźbiarz Marcin Rząsa, projektantka mody Elżbieta Krzemińska-Owczarz, architekci Jan Karpiel-Bułecka i Marcin Steindel oraz jubiler Przemysław Wańczyk. Dodatkowo swoje prace prezentują polscy artyści złotnicy ze Stowarzyszenia Twórców Form Złotniczych. Zgromadzone na wystawie eksponaty i projekty pozwalają w sposób indywidualny odczytać rolę i możliwości, jakie wnosi do sztuki współczesnej folk.

Stąd tytuł wystawy OD/KODOWANIE. A jak zaskakująca bywa wyobraźnia artysty, każdy z nas powinien przekonać się osobiście. Wystawę można oglądać w Galerii Wystaw Czasowych Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym do 10 kwietnia. (maz)

(Michał Jadczak)

Gloria Artis dla Janusza Opryńskiego Reżyser teatralny Janusz Opryński został uhonorowany najważniejszym odznaczeniem w dziedzinie działalności kulturalnej i artystycznej. Złoty medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” jest przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 2005 roku osobom lub instytucjom działającym na rzecz działań twórczych lub ochrony dziedzictwa kulturowego. Janusz Opryński właśnie obchodzi 40-lecie pracy twórczej, która rozpoczęła się wraz z założeniem alternatywnego lubelskiego Teatru Provisorium. W latach 90. po połączeniu się z Kompanią Teatr Opryński wraz z Witoldem Mazurkiewiczem wyreżyserował m.in. spektakl „Ferdydurke”, który zdobył kilkanaście nagród, w tym po raz drugi First Fringe na Festiwalu w Edynburgu. Od 20 lat Janusz Opryński jest również dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Konfrontacje Teatralne w Lublinie. Uroczystość wręczenia medalu miała miejsce po premierze najnowszego spektaklu Teatru Provisorium ,,Punkt Zero: Łaskawe”, która odbyła się w Centrum Kultury w Lublinie. (maz)

46

magazyn lubelski (35) 2016

(pod)

Sztuka III Rzeszy Prof. Janusz Dobesz, związany przez kilkadziesiąt lat z Politechniką Wrocławską, wybitny znawca architektury nazistowskiej, autor książki pt. „Wrocławska architektura spod znaku swastyki na tle budownictwa III Rzeszy” wygłosił arcyciekawy wykład na zaproszenie lubelskiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki na KUL w Lublinie.

Było piątkowe popołudnie, a sala była pełna

kultura – okruchy słuchaczy. Dzięki interesującej narracji pełnej anegdot i dygresji można było przenieść się w świat faszystowskiej koncepcji widzenia świata w malarstwie, rzeźbie i architekturze. Była to rzadka okazja do poznania zamierzeń Alberta Speera, czołowego architekta tego czasu, który był twórcą nie tylko kancelarii III Rzeszy, oprawy manifestacji NSDAP, ale również przebudowy Berlina, która miała zakończyć się w połowie lat 60. XX w., włącznie z postawieniem gigantycznego łuku tryumfalnego, który miał w sobie skrywać i tak niemałą Bramę Brandenburską. Spotkanie z prof. Dobeszem to opowieść o kiepskim malarstwie lat 30. w Niemczech, pozostawiającej wiele do życzenia propagandowej rzeźbie i skądinąd ciekawej architekturze łączącej spuściznę starożytnego Rzymu i Germanii. (pod)

(Bartek Żurawski)

Trzaska w Lublinie Znany z zapraszania najbardziej rozpoznawalnych osobowości polskiej muzyki, teatru i plastyki DDK „Węglin” w Lublinie tym razem gościł u siebie Mikołaja Trzaskę – pochodzącego z Gdańska awangardowego jazzmana, saksofonistę, klarnecistę basowego i kompozytora. Muzyk wystąpił solo z autorskimi utworami, które wkrótce pojawią się na nowym albumie artysty.

50-letni Trzaska rozpoczął karierę założeniem w 1986 roku wraz z Tymonem Tymańskim zespołu Miłość. Obecnie jazzman współtworzy liczne projekty muzyczne. Przede wszystkim realizuje się na gruncie radykalnego współczesnego jazzu free. Podróżuje po świecie, współpracując z tuzami światowej improwizacji – z Peterem Brötzmannem, Joe McPhee, Kenem Vandermakiem, Setvem Swellem czy Timem Daisy. W Polsce współpracuje m.in. z pochodzącym z Puław Tomaszem Budzyńskim, wokalistą zespołów Siekiera i Armia. Mikołaj Trzaska ma na swoim koncie blisko 40 płyt. Wykonywana przez niego muzyka zazwyczaj nie jest łatwa w odbiorze, natomiast jest gwarancją wydobycia tego, co we free jazzie jest najbardziej istotne. (maz)

Beksiński na Zamku Lubelskim „Bezpośrednie mówienie snu”. Beksiński – malarstwo i fotografia – ta wystawa nie wymaga rekomendacji. Prezentowane w salach wystawowych Zamku Lubelskiego prace obejmują wszystkie dekady twórczości artysty – od lat 50. do początku XXI wieku. Fotografik, grafik, rysownik i malarz jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci współczesnej sztuki w Europie.

Esteta, wizjoner, architekt malarskiego przekazu. Artysta, który zasiał w głowach kilku pokoleń odbiorców mętlik, niepokój, niemal chaos i który sprowokował niejedną dyskusję na temat sensu bycia. Wystawa na lubelskim zamku została przygotowana we współpracy z Muzeum Historycznym w Sanoku, któremu zamordowany przed 11 laty artysta w testamencie przekazał cały swój majątek i dorobek twórczy. Pomysłodawcy wystawy przygotowali ją w dwóch odsłonach. Obecnie możemy oglądać malarstwo i grafikę (w tym eksperymenty z grafiką komputerową, której Beksiński był jednym z prekursorów w Polsce), natomiast 18 marca zostanie otwarta druga część poświęcona fotografii i podejmowanym od lat 50. eksperymentom, które przenikały się z twórczością malarską. (maz) magazyn lubelski (36) 2016

47

kultura

Różowe łabędzie nad Ursynowem

Tekst Grażyna Stankiewicz | Foto Marek Podsiadło Naszą znajomość zaczynamy od toastu wzniesionego brzoskwiniowym likierem w mieszkaniu-pracowni znajdującym się na ostatnim piętrze w bloku na Ursynowie. Widok z rozległego tarasu obejmuje i te dalekie, i te bliskie dachy nowych i starszych osiedli tej części Warszawy. Maria Wollenberg-Kluza twierdzi, że lubi mieszkać na ostatnim piętrze, bo nikt jej nie chodzi po głowie, tylko ptaki. Jest tu też dużo światła – tego, co jest najbardziej istotne dla malarza kolorysty. Wspomina, że pierwszym ważnym obrazem, a może nawet najważniejszym w jej życiu, był ten namalowany przez jej ojca. Przedstawia kilkuletnią dziewczynkę w letniej kretonowej sukience w kwiatki siedzącą na balkonie zabytkowej willi w Puławach.

48

magazyn lubelski (35) 2016

Tak więc jest likier, światło, dużo światła, kilkadziesiąt posegregowanych obrazów czekających na transport na kolejne wystawy, rodzinne pamiątki, katalogi wystaw i albumy o sztuce. I wydobywający się z kuchni zapach pieczonej właśnie domowej pizzy.

Jest też pan mąż – wielbiciel afrykańskich gatunków kawy i ekonomicznych wywodów Miltona Friedmana, ale przede wszystkim admirator nie tylko talentu, ale i tego wszystkiego, co składa się na osobowość i życiorys Marii Wollenberg-Kluzy. Peroruje na każdy poruszony temat, ona go wnikliwie słucha, uśmiecha się, wtrąca pojedyncze zdania. Pięknie, zwłaszcza że są już ze sobą prawie 50 lat. Ale zanim artystka zakochała się nieprzytomnie w swoim przyszłym mężu (w końcu, bo na początku, kiedy spotkali się na zabawie karnawałowej w klubie studenckim, to wcale tak to od razu nie wyglądało), miała za sobą pierwszy etap swojego życia związany z Puławami.

A jeśli ktoś mówi o zaczarowanym dzieciństwie, to w jej przypadku tak właśnie to wyglądało.

Balkon nad drogą do Kazimierza

Jej dom rodzinny ma długą i piękną historię. Modrzewiowy, dwuczłonowy z dwoma mansardowymi dachami, na górze z półokrągłymi oknami i z ozdobną stolarką do dziś jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Puławach. Został zbudowany przez adiutanta Tadeusza Kościuszki Józefa Rautenstraucha i jego żonę Łucję, autorkę popularnych w XIX wieku powieści podróżniczych, przyjaciółkę Mickiewicza, Norwida i Niemcewicza. Wyposażona w dzieła sztuki i spory księgozbiór willa wpisywała się w intelektualny klimat Puław, które wówczas nazywały się Nową Aleksandrią. Bywali tu wolnomularze, pisarze i artyści. Przed wybuchem II wojny światowej dom sprezentował rodzicom Marii wuj jej ojca. Obdarowany przez niego Piotr Wollenberg pochodził z zamożnej warszawskiej rodziny o skandynawskich korzeniach.

Jego stryj był ambasadorem szwedzkim w Warszawie w czasach carskich. Z kolei dziadek Marii handlował diamentami z dworem królowej Wiktorii i mieszkał przy warszawskim Rynku Starego Miasta. Na kartach historii pięknie zapisało się rodzeństwo ojca artystki.

Brat był legionistą Piłsudskiego, zginął w sierpniu 1920 roku. Siostra była sanitariuszką w legionach, a w czasie wojny służyła w stopniu kapitana w Batalionach Chłopskich. W latach 30. Piotr Wollenberg ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni Tadeusza Pruszkowskiego, kolorysty i miłośnika plenerów malarskich organizowanych w Kazimierzu nad Wisłą, tych samych, o których pisała Maria Kuncewiczowa w „Dwóch księżycach”. Podczas okupacji Piotr pracował na poczcie w Garwolinie oraz prowadził nielegalną drukarnię dla warszawskiego okręgu AK. Został aresztowany

przez NKWD i z wyrokiem 9 lat trafił do więzienia w Rawiczu. Wypuszczono go w 1947 roku na mocy amnestii i dzięki sporej łapówce. Po przyjeździe do Puław zaczął pracować w Instytucie Rolniczym jako fotograf, później został nauczycielem rysunku w szkole krawieckiej, jeszcze później znalazł się w zespole artystów odnawiających lubelską starówkę. Po powrocie z więzienia Willa „Cienista” szybko stała się dla licznych znajomych artystów przystankiem w podróży do oddalonego o kilkanaście kilometrów Kazimierza nad Wisłą, z którym po wojnie związali się malarze Antoni Michalak, Zenon Kononowicz, Piotr Potworowski. Wkrótce w puławskiej willi powstał Dom Pracy Twórczej dla malarzy, grafików i rzeźbiarzy. Imponująca aleja drzew, która wiodła w kierunku Kazimierza, którą chętnie malowała akwarelami madame Barbara z Grotenów Czernof w XIX wieku i wielu innych po niej, a którą widać było w całej okazałości z balkonu willi, stała się jednym z ulubionych tematów artystów goszczących w willi Wollenbergów.

Rozszumiały się wierzby płaczące

Kiedy aresztowano ojca artystki, jej matka była w zaawansowanej ciąży. Wanda Wollenberg pochodziła ze Skarżyska-Kamiennej, kształciła się w Warszawie i Krakowie, gdzie przed wojną skończyła Seminarium Rzemiosł. To ona wyhaftowała zaprojektowane przez Piotra sztandary, które dekorowały pawilon polski na Międzynarodowej Wystawie EXPO w Paryżu w 1937 roku. W późniejszym czasie pracowała jako kostiumolog, stała się również cenionym pedagogiem. Podczas okupacji niemieckiej prowadziła sierociniec w Parysowie koło Garwolina dla dzieci uratowanych z pacyfikacji Zamojszczyzny. Już po aresztowaniu męża przeprowadziła się do Puław i zamieszkała w willi przy ulicy Zielonej. Latem 1945 roku w prowizorycznej izbie porodowej w pobliskim domu kultury, obok którego właśnie maszerowali żołnierze, śpiewając „Rozszumiały się wierzby płaczące”, urodziła się Maria. Swojego ojca poznała dopiero dwa lata później. Najstarsze wspomnienia z dzieciństwa kojarzą się jej z zapachem farb, terpentyny, rozłożonymi kartonami, papierem i blejtramami. Ojciec dużo malował w plenerze nad pobliską Wisłą, w okolicach Kazimierza i w samym miasteczku. Dużo też rysował, miał wyjątkowo „lekką” rękę do rysunku.

To, co pani Maria pamięta, to również dom pełen artystów, rozmów, sporów, śmiechu. Ludzie sztuki okazali się być naturalnym środowiskiem, w którym dorastała. Pomimo trudnej sytuacji politycznej lat 50. ciepło wspomina ten czas, choć nie ukrywa, że głównie z powodu życia podwórkowego, które toczyło się w ogrodach otaczających przedwojenne posesje i w parku założonym przez księżnę Izabellę Czartorymagazyn lubelski (35) 2016

49

ską, pełnego klasycystycznych budowli, do którego przylegała Willa „Cienista”. Konkluzja nie zaskakuje – z takim dzieciństwem pełnym nieprzeciętnych osobowości, wspaniałej architektury i niezwykłej urody przyrody trudno było zostać kimś innym. „To światło mnie olśniło za – Rzymską Bramą jeszcze w Puławach” napisał w latach 80. poeta i dramaturg Zbigniew Jerzyna w katalogu wystawy „Impresje hiszpańskie” w wierszu dedykowanym artystce.

i abstrakcji. – A ja miałam inklinacje do literackości, miałam odwagę malować z fantazją i szaleństwem – wspomina. Na drugim roku związała się z pracownią Tadeusza Dominika, ucznia znakomitego polskiego kolorysty Jana Cybisa. Na pracę dyplomową przygotowała pod jego kierunkiem kilkanaście obrazów, tkaninę artystyczną pod opieką artystyczną Wojciecha Sadley’a oraz pracę pisemną poświęconą światłu w malarstwie preromatyków. Jakżeby inaczej...

Żyje się wesoło – pół żartem, pół serio

Dziś ma na swoim koncie setki namalowanych obrazów, blisko 150 wystaw indywidualnych i kilkaset zbiorowych w Polsce i za granicą. Nic nie przychodzi z łatwością, artystka przekonuje, że malarstwo to ciężka praca fizyczna i intelektualna. Zwłaszcza kiedy obrazy są jej wysokości, a zadawane sobie tematy mają głębszy sens i ukryte w symbolice znaczenie.

Przyznaje, że ukształtowały ją przyjaźnie i to w dużej mierze te literackie. Na liście jej bliskich znajomych znajdują się nazwiska – hasła encyklopedyczne: Piotr Kuncewicz, Erna Roseinstein i Artur Sandauer, Zbigniew Jerzyna, Krzysztof Gąsiorowski, Eugeniusz Markowski, Józef Szajna, Tadeusz Dominik, Wojciech Siemion, Zygmunt Trziszka. Wielu z nich to autorzy wstępów do katalogów jej wystaw – Crème de la crème tego, co stanowi o pisaniu o polskiej współczesnej plastyce. I jeszcze poeta Roman Śliwonik, który często gościł w domu Marii i jej męża Ludwika, i który miał swoją ulubioną teorię o różowych łabędziach lecących nad Ursynowem w stronę Kabatów. I o nieprzystawalności poety do rzeczywistości.

Malowała od dziecka, twierdzi, że koloryzm był w niej od zawsze. W 1967 roku, mając 22 lata, Maria Wollenberg rozpoczęła studia na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Czuła się tam jak ryba w wodzie – wykładowcami byli artyści, wśród których dorastała, przyjaciele domu, uczestnicy plenerów w Kazimierzu. Maria zamieszkała w legendarnej Dziekance. Nad jej artystycznymi poczynaniami czuwał zaprzyjaźniony z jej rodzicami kapista Stanisław Szczepański. Wprawdzie rodzice chcieli, aby została architektem, ale mając u boku tak wybitne osobowości malarskie, przyszła na uczelnię z już nabytą wiedzą i opanowanym rzemiosłem. Studia były więc po to, aby rozwijać umiejętności, a nie je zdobywać.

Jeden ze znajomych jej ojca ubolewał, że Maria idzie w złym kierunku, bo nie chciała malować modnych wówczas i tematycznie bezpiecznych martwych natur

50

magazyn lubelski (35) 2016

I o tym, co takiego oczywiście nieoczywistego to oznacza i możliwego do zrozumienia przez takich właśnie ludzi, jak Maria malarka i Roman poeta.

Siedem grzechów głównych

– Moje obrazy są jakby były zaczęte, nieskończone, ale ja chcę, aby było takie wrażenie nieskończoności i niedopowiedzenia. Cieszę się, gdy interpretacja widza nie jest zbieżna z moją koncepcją – mówi artystka. To, co jest celem jej zainteresowań, to człowiek, natura, muzyka, refleksja, sprawy wiary. Maluje nie tylko duże formaty, ale i cykle składające się z 20 – 30 obrazów. Tworząc sekwencję „SALIGIA – Siedem grzechów głównych”, emanującą kolorem i energią tchnącą z każdego ruchu pędzla, czytała Dantego i Krasickiego, i „Ogród nauk” Miłosza. Literatura jest jej bliska tak jak malarstwo. Sama pisze, ale i w poezji szuka inspiracji, tak jak zaprzyjaźnieni poeci od kilkudziesięciu lat szukają w jej obrazach natchnienia. Obrazy Marii Wollenberg-Kluzy w ogóle są trudne do okiełznania. Z ekspresyjnym kolorem i bogatą symboliką sprawiają wrażenie chaosu, który po kilku chwilach jawi się jak przemyślana, logiczna i precyzyjnie zorganizowana całość. Wystawa jej prac, jaka miała miejsce w Centrum Kultury w Lublinie wiosną ubiegłego roku, zapełniła sobą całą powierzchnię ścian, które są wysokie na dwa piętra. Zebrane w jednym miejscu płótna powodowały zwielokrotnienie tej przestrzeni i ucisk w gardle, i chwilowy brak powietrza.

Maria Wollenberg-Kluza śmieje się, że jej ulubionym grzechem jest lenistwo, ale niestety nigdy w życiu nie miała na niego czasu. Opowiada o tym, co robi od prawie 70 lat, z nieustającą radością w głosie i charakterystycznym błyskiem w oku. Ma niespotykaną w sobie pogodę ducha. Ciepło opowiada o swoich synach, synowych i wnukach. Wspomina dom rodzinny w Puławach, choć ta część życia dawno jest za nią, schowana do komody z dużą ilością szuflad.

Interesuje ją to, co jest tu i teraz. Smakuje życie zaklęte w kieliszku brzoskwiniowego likieru czy mieniącej się kolorami palecie z farbami. Rozmawiamy już ponad trzy godziny. Przez chwilę w tle mamy obraz namalowany po powrocie z wakacji znad morza, z jej ukochanych Dębek.

Odnoszę wrażenie, że jej głowa z blond włosami, delikatny uśmiech i wyraziste śmiejące się oczy są częścią rzeczywistości z płótna. Podobnie jak dachy domów na Ursynowie i różowe łabędzie, które w tym roku jeszcze nie miały okazji przelecieć pod oknami.

magazyn lubelski (35) 2016

51

muzyka tekst Jerzy Janiszewski | foto Marek Podsiadło archiwum

...widziałem Go tylko raz z bliska...

To był koniec czerwca 1967 roku, znalazłem się tuż przed wejściem do studiów nagraniowych EMI przy Abbey Road, nawet nie pamiętam, czy przekroczyłem ulicę „kultowym” przejściem z pasami. Dwa lata później pewnie od tego bym zaczął. Spore zamieszanie, tłum reporterów – to był czas premiery „All You Need Is Love” i tuż po wydaniu „Sierżanta”.

Na pewno wyższy ode mnie, w eleganckim ciemnym garniturze, biała koszula, pod krawatem, przekraczał próg firmy. Pomyślałem nawet, że te garniturki chłopaków na początku kariery jakby pod niego albo nawet na jego życzenie.

GEORGE MARTIN – KRÓL PRODUCENTÓW NAGRANIOWYCH – SKOŃCZYŁ 90 LAT. I nadal dobrze słyszy, dodaje złośliwiec...

W moim życiu ten piąty Beatles, jak często się Go określa, znaczył tak wiele, że aż za wiele, zwłaszcza kiedy owładnęła mną mania posiadania własnego studia i bycia kimś w tej branży. Jemu się udało aż nadto, mnie – niestety – nie. Nawet wiązała nas w pewnym sensie nauka gry na fortepianie, szybko przerwana – u niego z powodu zawieruchy wojennej, w moim z braku choćby jednego sprawnego instrumentu w straszliwie zrujnowanym Kołobrzegu. George Martin, jak sam wspomina, opętany był dźwiękiem, szczególnie dużych zestawów orkiestrowych. Poczuł się nawet Rachmaninowem, to był jego Bóg. Będąc w Valhalli nieopodal Nowego Jorku, na malutkim cmentarzyku z uroczą sadzawką, nawet pomyślałem sobie – On tu musiał być przy grobie Mistrza. Owładnęła mną zresztą wówczas myśl,

52

magazyn lubelski (35) 2016

żeby odłożyć tych kilka setek dolarów i udać się na malutką wysepkę MONTSERRAT (Karaiby) i próbować dostać się tu do jego studia. Przekroczyć tylko próg, wejść do reżyserki, zasiąść przed stołem, a za szybą po drugiej stronie poklaskać, nasłuchując odbić. No i oczywiście uścisnąć dłoń imiennika.

Miałem ze sobą nawet nieważną legitymację Radia Lublin, skąd mnie akurat zwolniono, ale zawsze to dokument kojarzony z muzyką, która w większości stanowi w stacjach radiowych ocean emitowanego programu. Wiedziałem, że Martin za młodu pracował w BBC, zajmował się klasyką. Stąd Go „wyłowiła” EMI, kierując do maleńkiej spółki PARLOPHONE. Nikomu by do głowy nie przyszło wówczas, że miną lata – jeden tylko człowiek, któremu odmawiano grosza choćby na zakup prostego, dwuścieżkowego magnetofonu – stworzy jeden z najbardziej dochodowych oddziałów giganta fonograficznego, rozsławiając na całym świecie londyńską ulicę ABBEY ROAD i budyneczek w gregoriańskim stylu pod numerem 3.

Rejestrował, co popadło: zespoły jazzowe, szkockich dudziarzy, grupy wokalne, nawet przygodnych, ulicznych śpiewaków, ballady i monologi. Będąc wielkim fanem komedii, wabił do studia ich twórców, w tym gromadkę liczących się aktorów z Peterem Sellersem

i Peterem Ustinovem na czele, a nawet pewnego dnia pojawiła się sama SOPHIA LOREN, śpiewając w duecie ze wspomnianym Sellersem kinowy hit „Goodness Gracious Me”. Skoro już o szlagierach, warto wspomnieć o jego pierwszym na listach, co to było za przeżycie – mowa o „MOCK MOZART” (1952). Ale tak szczerze, pod koniec lat 50. bardzo chciał mieć w studiu chłopców z gitarami. Za ścianą, w o wiele lepszych warunkach technicznych, Norrie Paramor szalał z Cliffem Richardem i grupą The Shadows. To był największy TOP na Wyspach. Biczował się myślą, że tak już będzie do końca życia.

Aż nadszedł ten dzień, kiedy za namową przyjaciela spotkał się ze sklepikarzem z Liverpoolu, niejakim Brianem Epsteinem, który zajmował się pewnym rockandrollowym zespołem o nazwie THE BEATLES. Gdyby zapytać Martina o bardzo ważną datę w jego życiu, pewnie wymieniłby 13 lutego 1962 roku – wówczas to poznał Epsteina. Brian raczej na nic już nie liczył. Odprawiono go po kolei z Decci, z PYE Records, z Philipsa, a nawet po sąsiedzku z EMI. Na odczepne, George umówił się jeszcze raz w maju. Wówczas to Martin, nie do końca przekonany, zaprosił jednak kwartet do studia. Pojawili się dokładnie 6 czerwca. To jesz-

cze ważniejsza data, wszystko w niej można zmieścić: ten cały trudny do zliczenia dorobek Martina, Beatlemanię, hymn piłkarzy Liverpoolu – „You’ll Never Walk Alone”, brzmienie znad Mersey River, te miliony wiernych słuchaczy, setki milionów wytłoczonych płyt, wreszcie niepoliczalne telefony z urodzinowymi życzeniami, od Królowej Elżbiety II oczywiście też. Pamiętam, jak 20 lat temu otrzymał tytuł szlachecki. SIR GEORGE MARTIN ma na swoim koncie 30 singli, które w Wielkiej Brytanii lądowały na pierwszej pozycji list przebojów, w Stanach podobnie – rekordzistka, w nakładzie jest chyba do końca świata nie do pobicia, to „Candle In The Wind” Eltona Johna, którym żegnano Księżnę Dianę. Elton nagrywał tam, gdzie bardzo chciałem być, w studiu na Montserrat, wysepce odkrytej przez Krzysztofa Kolumba, wysepce ziejącej ogniem z trzech wulkanów, dziwnie ukochanym przez jubilata miejscu na świecie. Tak kochanym, że razem z Paulem postanowił ofiarować mu po niebywałym kataklizmie w połowie lat 90., w specjalnym wydaniu, „Yesterday”. W naszym konsulacie na Manhattanie poinformowano mnie, że po wizę na Montserrat muszę się starać w ambasadzie Wielkiej Brytanii w Warszawie, niestety. Boże, jak wiele się zmieniło od tamtego czasu, dzisiaj nie musiałbym, dowód, prawo jazdy i fruuu....

magazyn lubelski (35) 2016

53

galeria

tekst Aleksandra Biszczad foto Krzysztof Goleń

Ażurki, strusie i przepiórki Pisanki autorstwa Bogusławy Justyny Goleń z Poniatowej to małe dzieła sztuki. Osiem lat temu, zafascynowana koronkami i haftem weneckim Richelieu, spróbowała przenieść je na wydmuszki. Misterny proces wytwarzania rozpoczyna się od zaprojektowania wzoru. Najczęściej są to motywy roślinne. Wcześniej pani Bogusława wzorowała się na ogólnie dostępnych haftach Richelieu, obecnie rysuje je sama. Po narysowaniu ołówkiem szkicu na wydmuszce wiertarką dla majsterkowiczów z maleńkim wiertłem autorka nawierca otwory. Na wydmuszce powstaje stopniowo ażurowy wzór. Skorupka staje się coraz bardziej delikatna. Często pęka tuż przy ostatnim dotknięciu wiertła. – Niektóre wzory są tak misterne, że wstrzymuję oddech przed zakończeniem wiercenia.

Tajemnica tkwi w ogromnej cierpliwości, skupieniu i delikatności ręki – mówi. Praca wymaga wyjątkowej delikatności, pani Bogusława wydmuszkę podczas

54

magazyn lubelski (35) 2016

pracy stara się trzymać lekko w dłoni, aby jej nie zgnieść, a drugą ręką prowadzi wiertło. Po zakończeniu nawiercania wzoru pisankę dezynfekuje się, suszy i maluje farbą akrylową. Wykonanie jednej zajmuje artystce od dwóch do trzech dni. Do swoich ażurowych pisanek używa wydmuszek jaj gęsich, kurzych, kaczych, a także przepiórczych. – Początkowo wielu pisanek nie udało mi się dokończyć. Skorupki pękają, bo to kruchy materiał. Obecnie mam większą wprawę i doświadczenie. Potrafię rozpoznać mikropęknięcia w wydmuszce już przy pierwszym dotknięciu jej wiertłem. Odgłos brzęczącej skorupki daje mi sygnał, czy skończę ażurową pisankę z sukcesem, czy trzeba wziąć inną wydmuszkę, a tę oddać naturze – opowiada. W 2014 roku pani Bogusława została zaproszona do członkostwa w World Egg Artists Association – World Egg Art Cyber Museum i znalazła się w Encyclopedia of World Egg Artists.

magazyn lubelski (35) 2016

55

moda

Wiosna

w kolorze różu i błękitu tekst Aneta Błaszczak|foto Rafał Sikora modelka Małgorzata Urbaś 56

magazyn lubelski (35) 2016

Wiele z nas nie wyobraża sobie wyjścia bez makijażu z domu. Interaktywny Instytut Badań Rynkowych przeprowadził sondaż i sprawdził, że maluje się około 90% Polek. Jest dużo lepiej niż było kiedyś – Polki czerpią inspiracje z pism kobiecych, tutoriali makijażowych, inwestują w siebie i podążają za modą, choć dalej w swoich eksperymentach są dość powściągliwe i nie decydują się na mocne kolory. Wciąż wybierają stonowany, delikatny make-up, który podkreśla indywidualną urodę każdej z nich, najczęściej stosując beże, brązy, pudrowe róże.

Wśród swoich ulubionych i najczęściej używanych kosmetyków Polki lokują tusz do rzęs, podkład i pomadkę. Największy problem sprawia im dobór idealnej tonacji fluidów i modelowanie twarzy różem, z którego niestety często rezygnują. Większość z nas make-up wykonuje w domu, przed wyjściem do pracy lub szkoły, a na jego wykonanie nie poświęca dłużej niż 20 minut.

Po co nam makijaż? Jedna z teorii głosi, że makijaż pozwala nam, kobietom, ukryć swoje wady urody, kreuje nasz zewnętrzny wizerunek, dodaje przebojowości, bo przecież biust, uda, pośladki nie muszą być idealne, można je zakryć, ale twarz jest centralną częścią ciała, tym samym naszą wizytówką. Kobiety twierdzą, że robią to dla własnej przyjemności w ramach porannego rytuału ubierania się, inne, że dla dobrego samopoczucia, lepszego odbioru i zwrócenia uwagi mężczyzn. Ładnie umalowanej kobiecie jest przecież dużo łatwiej znaleźć nową pracę, wzbudzać zainteresowanie w środowisku i nawiązywać kontakty. Otoczenie utożsamia makijaż z profesjonalizmem i wyczuciem estetyki. Czasem make-up może być wymogiem pracy, tak jak w przypadku wizażysty, który reprezentuje jednoosobowa firmę, której musi być wizytówką. Jednak większość kobiet zgodnie przyznaje, malujemy się dla innych kobiet, zawsze chcemy wyglądać lepiej niż nasze znajome.

Tygodnie Mody już za nami, zakończyły się pokazy w Nowym Jorku, Mediolanie, Londynie i Paryżu, które obfitowały w różnorodne propozycje. Jednak można było zaobserwować kilka wspólnych tendencji.

Trendem, który podbije ulicę w tym roku, będzie inspiracja latami 60., błękitem, słodkim różem oraz naturalnym makijażem. Ma być dziewczęco, kolorowo i pastelowo, niczym z różanego ogrodu. Międzynarodowy instytut kolorów PANTONE ogłosił dwa kolory roku 2016: pudrowy róż i błękit (najlepiej stosowane wspólnie). W makijażu nadal modne jest „no make-up”, czyli twarz pozornie niepomalowana. Zdecydowanym faworytem jest makijaż super naturalny, ale bardzo mocno rozświetlony.

Doskonale prezentuje się przy lekko opalonej cerze i pięknie modeluje buzię. Tym

samym odchodzimy od mocnego konturowania bronzerem i różem, lepiej sięgnąć po delikatny róż w kremie i wklepać go w podkład na szczyt kości.

Na wieczór warto sięgnąć po duże drobinki brokatu nad górną powieką – będą idealne na letnią imprezę.

Dobra wiadomość dla wielbicielek klasyki, a podejrzewam, że każda ma w swojej kosmetyczce matową, czerwoną szminkę i czarny eyeliner – one również odgrywają kluczową rolę w wiosennym makijażu.

W jakie kosmetyki powinna zatem zaopatrzyć się miłośniczka makijażu w nadchodzącym wiosennym sezonie? Obowiązywać będzie pięć najważniejszych produktów: jasnoróżowa szminka (najlepiej matowa), rozświetlacz w formie płynnej, który można mieszać

z podkładem (można go używać również w formie błyszczącego prasowanego pudru), kredka do oczu w kolorze mięty, którą prowadzimy w linii rzęs, róż w kremie różowy lub łososiowy oraz rozświetlający korektor pod oczy, który nada spojrzeniu blasku, zakryje sińce i rozjaśni spojrzenie (jego kolor dobieramy o ton jaśniejszy niż odcień cery). I to są właśnie największe nowości i must have na wiosnę 2016!

Aneta Błaszczak – trener wizażu i stylizacji, pracowała dla takich firm, jak DIOR i GOSH oraz przy pokazach mody, konkursach piękności i sesjach zdjęciowych. Prywatnie uzależniona od kremu pod oczy i czerwonej pomadki. Założycielka Akademii Wizażu i Stylizacji Makeuplace w Lublinie.

magazyn lubelski (35) 2016

57

integracja

Mateusz tekst Maciej Skarga foto Marek Podsiadło

Mateusz Bartnik urodził się, nie mając prawej nogi i prawego stawu biodrowego. Był to szok dla całej rodziny, zwłaszcza że starszy brat Łukasz był w pełni sprawny. Jednak jego rodzice nigdy z powodu niepełnosprawności syna nie stali się nadopiekuńczy. Nigdy też w niczym go nie wyręczali. Natomiast zadbali o to, żeby rozwijał się wśród sprawnych rówieśników. Mając pięć lat, zaczął się uczyć chodzenia w protezie. Nie lubił jej, ale trud się opłacił. Kiedy dwa lata później otrzymał o wiele lepszą, mógł już w miarę sprawnie i samodzielnie się poruszać. Dzięki temu, mając osiem lat, pojechał na swój pierwszy wakacyjny obóz. W szkole podstawowej i w gimnazjum grał w piłkę nożną, najczęściej stając w bramce. W liceum udzielał się towarzysko. I w żaden sposób nie czuł się osamotniony. – Od urodzenia nigdy nie uważałem niepełnosprawności mego ciała za coś dziwnego – podkreśla Mateusz.

– Miałem, co prawda, w gimnazjum mały kryzys w postrzeganiu siebie i świata jako osoba niepełnosprawna. Ale szybko to sobie jakoś w głowie poukładałem i od tej pory już nie czuję się inny. Czasem zdarza mi się nawet zapomnieć, że chodzę dzięki protezie. Gdy ktoś na mnie dziwnie patrzy, zazwyczaj chciałbym mu powiedzieć, że nie mam tylko jednej nogi, a są ludzie, którym jest o wiele gorzej. Nie chodzą, są ociemniali itd. Dzięki temu doskonale sobie radzę z realizacją każdego z moich życiowych zamierzeń.

Po ukończeniu I Liceum im. Stanisława Staszica w Lublinie obecnie studiuje informatykę na politechnice we Wrocławiu. Oprócz tego gra w brydża i interesuje się inżynierią społeczną – czyli kształtowaniem pozytywnych wzorców w zachowaniu ludzi. Chce w przyszłości doprowadzić do takiego stanu, w którym osoby niepełnosprawne będą postrzegane przez wszystkich tak samo. Jednocześnie uprawia sportowe pływanie, które spodobało mu się od momentu, gdy w wieku czterech lat rozpoczął pierwsze treningi pod okiem Antoniego Górnego. Jako siedmiolatek podczas Ogólnopolskiej Spartakiady Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych do lat 18 w Wadowicach zdobył dwa złote medale. To wtedy podjął decyzję, że w przyszłości będzie olimpijczykiem. Od tamtej pory trenuje dziennie po kilka godzin.

W Lublinie pod okiem Bartosza Kędrackiego. A w czasie pobytu we Wrocławiu pod opieką Wojciecha Seidela, trenera koordynatora polskiej pływackiej kadry niepełnosprawnych. Do tej pory największymi sukcesami Mateusza były start w finałach mistrzostw Europy i świata dla niepełnosprawnych i uzyskanie brązowego medalu na mistrzostwach świata Organizacji IWAS (Międzynarodowa Federacja Sportu Osób na Wózkach i z Amputacjami). Obecnie, będąc członkiem kadry narodowej, przygotowuje się do startu w tegorocznej Paraolimpiadzie w Rio de Janeiro 2016 na swoim koronnym dystansie czterystu metrów stylem dowolnym (kraul). – Brak nogi nie przeszkadza w uprawianiu sportu pływackiego – stwierdza. – System treningu i prawidłowego opanowania jednego ze stylów zawsze jest taki sam. Tylko trwa nieco dłużej, bo gdy się nie ma kończyny, jak ja, trudniej jest płynąć w wodzie, utrzymując równowagę na powierzchni. Mięśnie muszą być cały czas napięte. Inaczej drobny błąd i człowiek się w wodzie obraca wokół swojej osi. Ja już dopracowałem swój styl do perfekcji i teraz mam tylko jeden cel – stanąć na podium z orłem na piersi.

W wolnych chwilach Mateusz relaksuje się, wędrując łatwiejszymi szlakami po górach. W sytuacjach, w których przeszkodą staje się jego niepełnosprawność, natychmiast sam sobie podpowiada: – Zaraz, skoro nie mogę wskoczyć na kamień, to się na niego wczołgam. I nie rezygnuje, pokonując trasę. Natomiast innym niepełnosprawnym ruchowo niezmiennie podpowiada: – Ja wygrałem coś w życiu i wy nie rezygnujcie. Wymagajcie od siebie więcej, niż inni od was. Pogódźcie się ze świadomością, że inaczej nie będzie i jednocześnie zobaczcie, jacy piękni jesteśmy w tym, co robimy mimo niepełnosprawności. Nie sztuką jest być takim samym człowiekiem jak wszyscy.

Sztuką jest być kimś innym, a zarazem wyjątkowym. A my jesteśmy wyjątkowi, bo kieruje nami wielka wewnętrzna siła i mamy motywację.

Spółdzielnia Niewidomych – producent wiązek elektrycznych dla branży rolniczej, motoryzacyjnej i AGD www.lsn.pl

pedagog

Depresja nie tylko gangstera,

czyli „Beksa”

Paul Vitti jest ojcem chrzestnym rodziny mafijnej. To wielki, wpływowy i bezwzględny łotr spod ciemnej gwiazdy, twardy facet żyjący poza prawem. Na co dzień, na pokaz jest zimnym draniem bez uczuć, który twardą ręką dzierży władzę wśród szemranej ferajny i to, paradoksalnie, doprowadza go do zmiany stanu emocji.

jest wiecznie nadąsane i niezadowolone… ma wszystko, czego mu potrzeba… ja w jego wieku... nie chce rozmawiać, całe dnie przed komputerem…, bo to najgorsza z najgorszych postaw wobec młodego problemu. Dlaczego cierpią ? Przyczyn jest tak wiele, jak złożony jest ten świat, ale w szczególności są to zmiany w wyglądzie związane z okresem dorastania, utrata miłości, nieporozumienia rówieśnicze, niepowodzenia szkolne, niska samoocena i co jeszcze tylko chcemy. Każdy element rzeczywistości, którego młody człowiek nie rozumie, nie akceptuje może stać się katalizatorem tzw. epizodu depresyjnego.

Wg badań wśród grupy uczniów trzecich klas szkół ponadpodstawowych na zaburzenia tego typu cierpiało już prawie połowa uczących się w liceach i 65% ich rówieśników z zawodówek. Z tej liczby 25% wymagało leczenia. Prawdę powiedziawszy, nie zdawałam sobie sprawy ze skali zjawiska. Próbuję wyobrazić sobie, co przeżywa dziecko, które chciałoby zapamiętać siebie innego. Psychologiem nie jestem, a felieton to nie miejsce, by rozpisać się o postaci apatyczno- abulicznej, buntowniczej, rezygnacyjnej, labilnej i przejawach młodzieńczej depresji. Głos najlepiej oddać tym, którzy na nią cierpią: „Mają mnie za nic - w ich oczach jestem wiecznie obrażona, leniwa - tylko wymyślam. A ja już nie daję rady. Po prostu nie mogę. Cały czas chudnę (…). Całe dnie przesypiam. Nie chcę wstawać - nie mam po co. Dzień spędzam z głową pod kołdrą, płacząc. W nocy nie mogę spać, (…) rano budzę się bardziej zmęczona. Boję się ludzi, wręcz panicznie. Przechodząc obok kogokolwiek, odczuwam strach, paniczny lęk. Jestem sztuczna. Cały czas smutna, przygnębiona. Nie umiem podjąć żadnej decyzji, ciągle zmieniam zdanie. Nie chcę tak żyć, ale co mam zrobić? Czuję, że wszystkich zawiodłam, mam do siebie wielki żal. Chciałabym uciec jak najdalej, ale nie mogę”. Zamurowało? Bo mnie tak. magazyn lubelski (35) 2016

(Przemysław Świechowski)

Gangsterka przestaje być źródłem satysfakcji, Paul zaczyna bać się śmierci, ciągle płacze i ma napady duszności, wzrusza się, a nawet współczuje swoim ofiarom.

W tej sytuacji szuka ratunku u psychoterapeuty. Ten stawia diagnozę: depresja! Tymczasem, choć problem jest nad wyraz poważny, widownia w kinie co chwila wybucha gromkim śmiechem, bowiem film utrzymany jest w konwencji komediowej – perypetie ścigają się na ekranie, główny bohater, zabawny do rozpuku „bawi, tumani, przestrasza”. Jednym słowem facecje. Przypomina to sytuację, gdy popularny aktor amerykański znany z przejmujących ról dramatycznych, ale i nieprzeciętnego talentu komediowego, Robin Williams popełnił samobójstwo. Wszyscy byli zdumieni. Jak to możliwe, że ktoś obdarzony tak wielkim optymizmem, tryskający humorem może targnąć się na własne życie?

Nikt nie był świadom ogromnej tragedii artysty, który napisał: „Wystarczy tylko się uśmiechać, by ukryć zranioną duszę i nikt nawet nie zauważy, jak bardzo cierpisz.” Tak, są sytuacje, że coś w nas umiera i nie mamy nawet cienia na zmartwychwstanie. „Żyjemy w kulcie dobrego samopoczucia, odnoszenia sukcesów, bycia przebojowym. Piętnujemy negatywne emocje.” Żyjemy w milczeniu, „na twarz nakładamy brokat”, trzymamy wszystko w sobie, głos więźnie w gardle, a ciało staje się mroczną celą naszych tajemnic. Parafrazując Miley Cyrus: czasem mamy lepszy dzień, ale to nie znaczy, że z nami jest lepiej. Nasz dzień jest nadal szary, tylko bez deszczu. To sygnał ostrzegawczy, że musimy przestać grać, że czas zmierzyć się z problemem. W chwili, gdy nie „wytrzymujemy tempa, wszystko, k…a, skręca”, „zawinięci w środek z cieniem wokół powiek”, wymagamy natychmiastowej pomocy. Organizacje światowe biją na alarm. Szacują, że na depresję cierpi nawet 350 milionów ludzi, schorzenie dotyka też najmłodszych. Nie jest je łatwo zdiagnozować, kiedy dotyczy dziecka. Dorosły prędzej czy później dostrzega zmianę nastrojów, orientuje się, że w jego życiu pojawiają się „okna” - czas, gdy wracamy do siebie i „fale” czyli pogorszenie. Tymczasem dziecko nie jest w stanie samo odczytać niepokojących sygnałów. Jeśli usłyszymy: ... mam doła ... nie mogę spać... nie mam sił... nie mam apetytu... boli mnie brzuch... jest mi ciągle jakoś tak źle..., wkraczamy do akcji. Nie ma się co ociągać, bowiem młody człowiek w stanie depresyjnym kieruje się dewizą Kłapouchego: „Kiedy spytają cię, jak się masz, odpowiedz po prostu, że wcale.” Być może dlatego zaczynamy narzekać: moje dziecko bez przerwy biadoli... nigdy mu nie dogodzi…

59

księgarnik Duchowe wędrowanie Ojciec Tomasz Dostatni, dominikanin mieszkający w Lublinie, w dwudziestą piątą rocznicę swoich święceń kapłańskich wydał książkę „Duchowe wędrowanie”. Jest to dwunasta pozycja wydawnicza w jego dorobku i zawiera, przede wszystkim, interesujący zbiór esejów, które w latach 2005–2015 ukazały się na łamach ogólnopolskich pism, m.in. „Tygodnika Powszechnego”, „Kontynentów”, „Akcentu”, „Gazety Wyborczej” i w „W drodze”. Całość podzielona jest na cztery rozdziały. W każdym z nich mamy do czynienia z próbą odpowiedzi na pytania, które, wbrew pozorom, każdy z nas zadaje sobie choćby raz w życiu, kiedy zastanawia się nad jego sensem, siłą, upadkiem czy wolą przetrwania. Zarówno w odniesieniu do siebie, jak też i zwróceniu się do Boga. Odpowiedzi, które wyłaniają się z wywiadów, z sytuacji i rozmów w trakcie wędrówek po świecie, z biografii znanych i interesujących osób oraz własnych przemyśleń autora.

Pierwszy rozdział „Wiara i niewiara” rozpoczyna się interesującą rozmową z Ryszardem Kapuścińskim. Kiedy pojawia się w niej kwestia pojęcia wiary, wśród wielu stwierdzeń znakomitego reportażysty czytamy m.in.: „– Czym jest wiara w tym najbardziej fundamentalnym sensie? To jest wiara w istnienie.

Wiara, że się żyje dla czegoś”. „Nigdy w życiu nie spotkałem człowieka bez wiary. I to jest to, co łączy, co jest wspólne przez wszystkie szerokości geograficzne, przez wszystkie rasy, przez wszystkie religie, przez wszystkie kultury”. W drugim, „Mozaika żywych ludzi”, poznajemy trzynaście opowieści z różnych miejsc świata. W jednej z nich trafiamy do Ammanu (stolica Jordanii), gdzie na Forum Abrahama pojawili się buddyści i przedstawiciele trzech religii monoteistycznych: „Człowiek, kiedy twarzą w twarz może z drugim człowiekiem spotkać się i porozmawiać, w otwartości, bardziej wsłuchuje się w tego drugiego niż sam mówi. To z takiego spotkania wychodzimy bogatsi o coś, czego wcześniej się nie spodziewaliśmy” – podkreśla autor, przypominając o potrzebie takich spotkań. Z kolei w trzecim rozdziale „Sztuka bycia samemu” znajdujemy m.in. jakże ważne życiowe przesłanie: „Cisza jest potrzebna człowiekowi do życia jak powietrze. I tak jak powietrze musimy ją dobrze zagospodarować”. Chwila wewnętrznego wyciszenia się pozwala bowiem łatwiej przeniknąć w głąb samego siebie i dokładniej się zrozumieć. Całość książki zaś zamykają opatrzone podtytułem „Trampolina do nieba” opowieści o osobach, które już odeszły: Małgorzacie Braunek, arcybiskupie Józefie Życińskim, Krzysztofie Kozłowskim i Michale Czartoryskim OP. Historie te przekonują, że wiara i przekonania przyjmowane z różnych perspektyw czyjegoś myślenia w niczym nie umniejszają jego ludzkiej siły woli i działania. „Duchowe wędrowanie” jest więc nie tylko interesującą pozycją od strony literackiej i reporterskiej, ale i wyzwala zastanowienie się czytelnika nad istotą życia oraz nierozerwalnością naszego bytu z wiarą duchową. Stąd też na pewno warto ją przeczytać.

Maciej Skarga Tomasz Dostatni OP, Duchowe wędrowanie. Teksty osobiste i religijne, Zysk i S-ka, Poznań 2015

60

magazyn lubelski (35) 2016

30 lat kariery, 20 wydanych płyt i kilka niezapomnianych przebojów. Tak w największym skrócie można podsumować działalność artystyczną pochodzącej z Puław Danuty Błażejczyk. I to również w Puławach w Domu Chemika miał miejsce jubileuszowy koncert, który został zatytułowany tak samo jak debiutancka płyta artystki „Taki cud i miód”. Gośćmi specjalnymi wieczoru byli Alicja Majewska oraz Włodzimierz Korcz. Kariera piosenkarki rozpoczęła się w 1985 roku od utworu „Taki cud i miód”, do której słowa napisał Wojciech Młynarski, a muzykę skomponował Włodzimierz Korcz.

W tym samym roku piosenka zdobyła nagrodę specjalną na festiwalu w Opolu. Warto również wspomnieć, że Danuta Błażejczyk studiowała na UMCS w Lublinie. (maz)

Angelusy Lubelskie rozdane

(Ireneusz Pilipczuk)

Benefis Danuty Błażejczyk

(Katarzyna Nowak)

zaprosili nas

Na Zamku Lubelskim odbyła się uroczysta gala, podczas której wręczono Angelusy Lubelskie – statuetki przyznawane osobom i instytucjom, które w duchu wartości humanistycznych i chrześcijańskich działają na rzecz innych. Grono laureatów Angelusa liczy obecnie 77 osób. W tym roku kapituła pod przewodnictwem Andrzeja Widelskiego przyznała nagrody Annie Fornal za całokształt działalności, ks. Leszkowi Surmie z TVP Lublin w kategorii Kultura Medialna, dokumentaliście Grzegorzowi Linkowskiemu w kategorii Angelus Artystyczny, Barbarze Oratowskiej za Służbę Publiczną, Janinie i Eugeniuszowi Woźniakom – Angelus Dobroczynności, kardiologowi dr. Andrzejowi Biłanowi – Angelus Miłosierdzia oraz prof. Urszuli Bobryk z UMCS – Angelus Animacji Życia Kulturalnego. Każdy z laureatów otrzymał rzeźbioną i pozłacaną statuetkę „Angelusa”, która przedstawia uskrzydloną postać nachylonego człowieka. Galę rozdania nagród uświetnił recital fortepianowy Karola Garwolińskiego oraz aukcja dzieł sztuki na cel charytatywny. (maz)

magazyn lubelski (35) 2016

61

Bohaterem wyścigu wraków, jaki miał miejsce w Walentynki na torze przy Drodze Męczenników Majdanka w Lublinie, były liczące więcej niż 10 lat auta o wartości nieprzekraczającej tysiąc złotych. Inauguracji sezonu towarzyszyła wiosenna pogoda i błoto, z którym musieli dać sobie radę uczestnicy wyścigów, niekiedy wspomagani przez ciężki sprzęt, który pomagał im pokonać zwały mokrej ziemi. Kierowcy mieli dość proste, a mimo wszystko skomplikowane zadanie – w ciągu pół godziny przejechać jak najwięcej okrążeń. Do finału doszło dziesięciu uczestników. Zawody odbyły się na nowym , liczącym 300 metrów torze, jednak bez prostych długich odcinków, w związku z czym głównie liczyła się technika przejazdu. Pierwszy w tym sezonie Wrak Atak tradycyjnie był również możliwością zaprezentowania zdolności plastycznych. Braki w szybkości i technice można było nadrobić udekorowanymi karoseriami. (maz)

62

magazyn lubelski (35) 2016

Buonasera Italia

(Grzegorz Gorczyca)

Walentynkowy Wrak Atak

(pod)

zaprosili nas

To już 29 spotkanie prężnie działającego Chełmskiego Klubu Podróżników BIELUCH. Tym razem odbyło się ono w klimatach kultury i kulinariów Włoch.

Gośćmi byli nauczyciel i propagator języka włoskiego Stanisław Żebrowski oraz znawca włoskich win Mariusz Majka. Szczęśliwcy, którym udało się dostać do Gospody Sto Pociech, przenieśli się w ten wieczór do pięknej, słonecznej Italii za sprawą barwnych opowieści, „winnego” wykładu i niezwykłych kulinarnych specjałów przygotowanych przez Edytę Wójtowicz. Przy okazji uczestnicy biesiady dowiedzieli się, że nie istnieje takie pojęcie jak kuchnia włoska, tylko kuchnia poszczególnych regionów Włoch. Było smacznie, wesoło i niebywale energetycznie. (maz)

Cavaliada odbywa się w trzech polskich miastach: w Poznaniu, Lublinie i Warszawie. Ideą imprezy jest kojarzenie ze sobą pasjonatów sportu jeździeckiego i ludzi biznesu, nawiązanie szerszych kontaktów.

Trudno powiedzieć, co dzieje się w kuluarach. Natomiast z całą pewnością Cavaliada, która miała miejsce na początku lutego na terenie Targi Lublin SA, to nie lada gratka dla pasjonatów jeździectwa oraz dobry pomysł na promocję miasta. Impreza rozpoczęła się zawodami z cyklu Cavaliada Tour 2016, które są największym jeździeckim wydarzeniem w regionie. W sumie w 21 konkursach wzięło udział ponad 150 zawodników i prawie 300 koni. Tradycyjnie podobało się, a gorąca atmosfera towarzysząca Cavaliadzie momentami przypominała bardziej festiwal aniżeli konkursy jeździeckie. (Dominika Siek)

Charytatywnie dla Leny

(Fotostrobi)

Cavaliada po raz czwarty

(Krzysztof Stanek)

zaprosili nas

Kreacje lubelskiej projektantki Marzeny Efir mogliśmy podziwiać na autorskim pokazie połączonym z aukcją charytatywną na rzecz pięcioletniej Leny Koneckiej, którą zaatakował glejak wielopostaciowy mózgu. Późnym wieczorem, w Galerii Olimp w Lublinie w świetle reflektorów ubrania prezentowali znajomi i przyjaciele projektantki, m.in. perkusista zespołu Pawkim – Irek Muszyński oraz masażysta Grzegorz Skoczylas. Oprawę muzyczną zapewniło zjawiskowe Ladies Quartet. Pokaz zakończył się aukcją, podczas której na leczenie i rehabilitację małej Leny zostało zebranych prawie 5 tysięcy złotych. Więcej o zbieraniu funduszy na leczenie i rehabilitację dziewczynki na www.dzieciom.pl i www.pomagamylence.pl (maz)

magazyn lubelski (35) 2016

63

W Galerii ACK UMCS w Lublinie odbył się wernisaż wystaw fotograficznych przygotowanych z okazji jubileuszu pracowni fotograficznej prowadzonej przez Annę Asyngier-Kozieł, działającej w Młodzieżowym Domu Kultury „Pod Akacją”. Anna Asyngier-Kozieł to dyplomowana nauczycielka fotografii, pedagog, teatrolog, literaturoznawca, laureatka konkursów fotograficznych, autorka wielu artykułów naukowych i metodycznych z zakresu edukacji teatralnej, regionalnej i filmowej.

Kolejne roczniki jej wychowanków fascynują się zarówno fotografią tradycyjną, jak i cyfrową, a w kręgu ich zainteresowań niezmiennie jest Stare Miasto w Lublinie. Przez cały okres istnienia pracowni przewinęło się przez nią prawie 400 osób. Wielu uczestników zajęć zostało uhonorowanych licznymi nagrodami i wyróżnieniami. (abc)

64

magazyn lubelski (35) 2016

Dzień Kobiet w Kraśniku

(pod)

Tradycyjnie i cyfrowo

(Anna Asyngier-Kozieł)

zaprosili nas

To był bodaj największy Dzień Kobiet w regionie. Prawie 500 pań spotkało się na wydarzeniu zorganizowanym przez Lokalną Grupę Działania Ziemi Kraśnickiej. Od pierwszych chwil ze sceny biło dobrą energią prezes LGD Wioletty Wilkos. Były kwiaty i całe pokłady czekolady. Grała i śpiewała KAPELA FOLK, wystąpił Kamil Barszcz, a specjalista od relacji międzyludzkich Grzegorz Kordek bawił kraśnicką publiczność, w prosty sposób wyjaśniając, na czym polegają różnice w komunikacji między kobietami i mężczyznami. Odbył się również pokaz prezentujący metamorfozy kobiet oraz uczestniczyliśmy w wyborach Miss Ziemi Kraśnickiej. (maz)

W pierwszą rocznicę śmierci Andrzeja Kota, wybitnego lubelskiego grafika, w Domu Słów w Lublinie odbyła się promocja albumu zatytułowanego „OT KOT”, zawierającego wybrane prace artysty z pięćdziesięciu lat jego pracy twórczej. Autorem i wydawcą publikacji jest Jarosław Koziara, który wyczerpująco i z wielką starannością zaprezentował dorobek Andrzeja Kota, wykorzystując druk na różnych rodzajach papierów i w różnych technikach, dzięki czemu udało się stworzyć nad wyraz oryginalną książkę, która sama jest jak dzieło sztuki. Promocji albumu towarzyszyło otwarcie wystawy prac artysty ze zbiorów lubelskiego malarza Mirosława Białego oraz pokaz filmu Grzegorza Linkowskiego. Więcej na temat samego albumu w następnym numerze LAJF-a. (ms)

Międzynarodowy Dzień Kota

(pod)

OT KOT

(Sylwia Woźniak)

zaprosili nas

W Schronisku dla Bezdomnych Zwierząt przy ul. Metalurgicznej w Lublinie, którym kieruje lekarz weterynarii Bożena Kiedrowska, odbyły się dziś „Drzwi otwarte”. W placówce znajduje się obecnie 110 kotów.

Miesięcznie do adopcji trafia od 35 do 40 zwierząt, również w ciągu jednego miesiąca mniej więcej tyle samo znajduje tu opiekę. Koty mają tu dobre warunki, znajdują się w pokojach wyposażonych w półki, drabinki, zabawki i miękkie posłania, ale... Pomimo niesprzyjającej pogody schronisko odwiedziło kilkadziesiąt osób, wśród nich dzieci z rodzicami i osoby w podeszłym wieku. Jak przekonuje zoopsycholog Dariusz Ornal, przebywanie z kotami ma zbawienny wpływ na emocjonalność i zdrowie człowieka, szczególnie dla osób starszych, niepełnosprawnych, niedołężnych oraz dzieci – niepełnosprawnych psychicznie i fizycznie. (maz)

magazyn lubelski (35) 2016

65

marzec 2016 10-13 marca

4 marca

LUBLIN Festiwal Wiosna Gospel.

PUŁAWY Wystawa fotografii podróżniczej Krystyny Szymańskiej „Kuba zatrzymana w kadrze”.

ACK UMCS Chatka Żaka, ul.

Radziszewskiego 16,

Puławski Ośrodek Kultury „Dom Chemika”, ul. Wojska Polskiego 4, godz. 18:00

12-13 marca LUBLIN Spektakl “Porwanie Sabinek”.

Scena Teatru Muzycznego w Lublinie, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 5

6 marca LUBLIN Sandra Korzeniak w ramach spotkań z cyklu Spis Treści

18 marca

Dzielnicowy Dom Kultury „Węglin” ul. Judyma 2a, Lublin, godz. 16:00

LUBLIN Otwarcie fotograficznej części wystawy Zdzisława Beksińskiego „Bezpośrednie mówienie snu”.

11 marca

Muzeum Lubelskie, ul.Zamkowa 9, godz.18:00

LUBLIN Otwarcie wystawy: VALIE EXPORT – Tattooed Years Tatuowane lata. Galeria Labirynt, ul. Popiełuszki 5, godz. 19:00

5 marca LUBLIN Promocja ksiażki „Okupacja od kuchni”.

Kawiarnia „Chmielewski”, ul.

Krakowskie Przedmieście 8, godz.11:00

9-11 marca LUBLIN Spotkania Teatralne Zwierciadła II Liceum Ogólnokształcące im.

Hetmana Jana Zamoyskiego, ul.

Ogrodowa 16

11 marca LUBLIN Lublin Blues Session.

DK LSM, ul. Konrada Wallenroda 4a, godz 17:00

19 marca PUŁAWY Bieg Zielonych Sznurowadeł,

Marina Puławy, ul.Portowa 3, godz. 10:00

31 marca 6 marca KAZIMIERZ DOLNY Dzień Kobiet na sportowo.W ramach inicjatywy: “Kazimierz Bywa Kobietą”

Fundacja Bezmiar zaprasza wszystkie kobiety do uczestnictwa we wspólnym spacerze / biegu po Kazimierzu Dolnym.Start na Rynku przy Studni, godz. 10:30

66

LUBLIN Koncert Piotra Selima .

10 marca

Zielony Talerzyk, ul. Królewska 3, godz. 19:30

LUBLIN Wernisaż wystawy Andrzeja Strumiłło.

Galeria Gardzienice, ul.Grodzka 5, godz.18:00

magazyn lubelski (35) 2016

12 marca ŁĄCZKI - PAWŁÓWEK V Teatralny Dzień Kobiet.

Szeherezada czyli disco polo live.

Centrum Artystyczne Teatr w Remizie, godz.17:00

SCANDINAVIA AUTO Autoryzowany Dealer Volvo

Konopnica 164 A 21-030 Motycz

T: (81) 748 87 87 www.scandinavia.dealervolvo.pl