1.
1.1.
1.2.
1.3.
2.
2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
2.3.
2.3.2.
Spis treści
2.3.3. Centrum handlowe Wzorcownia we Włocławku.. 68
2.3.4. Muzeum Śląskie w Katowicach ............. 69
2.3.5. Lofty w dawnym spichlerzu oraz Centrum Edukacji i Biznesu „Nowe Gliwice” na terenach pokopalnianych – rewitalizacja w Gliwicach ....... 73
2.3.6. Kopalnia „Guido” w Zabrzu ................ 77
2.3.7. Obiekty pokolejowe i powojskowe – rewitalizacja we Wrocławiu i Kołobrzegu ................
3.1. Ogólne wytyczne dla potrzeb rewitalizacji obszarów zdegradowanych ..................................
3.1.1. Audyt ekologiczny i jego znaczenie w procesie rewitalizacji ...............................
3.1.2. Opracowanie dokumentów planistycznych ..... 88
3.2. Wykorzystanie technologii geoinformacyjnych w procesie rewitalizacji ................................
3.2.1. Technologie geoinformacyjne oraz tematy danych przestrzennych
3.2.2. Potencjalne źródła danych przestrzennych i opisowych ...................................
3.2.3. Wykorzystanie analiz wielokryterialnych dla potrzeb rewitalizacji ........................
4. Podsumowanie
2.3.2. Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu Stary Browar w Poznaniu
Browar niemieckiej rodziny piwowarskiej Huggerów powstał w roku 1876. Po kilkukrotnej zmianie właścicieli ostatecznie zamknięto go w roku 1980. W roku 1998 nieruchomość została zakupiona przez prywatnego inwestora, firmę Fortis sp. z o.o., której właścicielem była Grażyna Kulczyk. Mimo lokalizacji w centrum Poznania była to przestrzeń zaniedbana i marginalizowana w planach zagospodarowania przestrzennego miasta. Teren ten charakteryzowały wówczas liczne problemy społeczne (lokatorzy, niski standard życia, patologie społeczne), ekonomiczne oraz przestrzenne (rozdrobnienie własnościowe terenów przylegających, zły stan techniczny sąsiednich zabudowań, zanikająca rola ulicy Półwiejskiej jako deptaka miejskiego) [Wyrzykowska 2008].
Rewitalizacja dawnego browaru odbywała się w dwóch etapach: w latach 1998–2004 oraz 2005–2007. Projekt zakładał zachowanie istniejących zabudowań ceglanych i fragmentów konstrukcyjnych z przełomu XIX i XX wieku oraz stworzenie nowoczesnych elementów, a także ciągów komunikacyjnych łączących nowe i zabytkowe budynki (fot. 10). Na terenie o powierzchni 22 470 m2 powstało centrum handlowe, restauracje, sale wystawiennicze i koncertowe, teatr, sale kinowe, hotel. Miejsce to łączy funkcje obiektu handlowego i galerii artystycznej. Ideą projektu było zachowanie równowagi między biznesem a sztuką, co stanowi niepowtarzalne w skali europejskiej połączenie (zgodnie z ideą 50:50, która zakłada, że 50% każdego projektu stanowi sztuka, a pozostałe 50% determinuje specyfika danego przedsięwzięcia) [O Starym Browarze 2016]. Zajęcia kulturalne i imprezy w Browarze odwiedza 4–5 razy więcej osób niż w tradycyjnych domach kultury [Gwizdak 2006]. Obiekt ten stał się miejscem spotkań ludności, a ulica Półwiejska prowadząca do Browaru, stanowi dziś deptak pieszy i przejęła funkcje rynkowe [Wyrzykowska 2008].
Rewitalizacja Starego Browaru stanowi przykład wspólnego działania miasta i inwestora na rzecz poprawy jakości przestrzeni publicznej [O Starym Browarze 2016]. Inwestycja ta, w odróżnieniu od większości centrów handlowych w Polsce, została dobrze wpisana w tkankę miasta. Nie jest to kolejne wyizolowane miejsce ze sklepami (jak choćby warszawskie galerie Arkadia czy Galeria Mokotów). Obiekt ten „stanowi fragment śródmiejskiej tkanki – łączy się zarówno z parkiem
2.3. Analiza wybranych
Dąbrowskiego, jak i ulicą Półwiejską zamienioną w ruchliwy deptak. Nie uśmierca tej ulicy, ale ożywia ją i zamienia w główny ciąg handlowy miasta” i wprowadza ład do przestrzeni [Majewski 2007, s. 72].
Fot. 10. Centrum Handlu, Sztuki i Biznesu Stary Browar, ul. Półwiejska 42, Poznań (fot. A. Turek)
3.1. Ogólne wytyczne dla potrzeb rewitalizacji obszarów... 91
Propozycja wytycznych dla potrzeb wspomagania procesu rewitalizacji, obejmująca część środowiskową i planistyczną, została przedstawiona na rys. 22.
Rys. 22. Propozycja wytycznych dla procesu rewitalizacji zdegradowanych obszarów poprzemysłowych
Źródło: opracowanie własne.
3.2.3. Wykorzystanie analiz wielokryterialnych
dla potrzeb rewitalizacji
Przed podjęciem działań terenowych istotnym elementem procesu rewitalizacji jest wyznaczenie obszarów wymagających bezwzględnej lub zalecanej ingerencji. Klasyfikacja analizowanego rejonu może zostać zrealizowana na wiele sposobów, różniących się zarówno pod względem liczby wyróżnianych kategorii, przyjętych kryteriów, jak i zastosowanych metod i narzędzi analitycznych. Jedną z najbardziej efektywnych metod klasyfikacji zupełnej danych lokalizowanych przestrzennie jest wykorzystanie technologii geoinformacyjnej i narzędzi GIS. Przykładem tego podejścia jest wykorzystanie analiz wielokryterialnych do klasyfikacji wielocechowych danych zgromadzonych w bazie danych przestrzennych. Należy podkreślić, że przedstawiona poniżej metodyka została opracowana z wykorzystaniem danych o charakterze modelowym i ma charakter uniwersalny. W opisanym przykładzie wykorzystano pięć klas obiektów – zarówno o charakterze referencyjnym, jak i tematycznym (numeryczny model rzeźby terenu, model nachyleń, poziom zanieczyszczeń związkami baru, pokrycie terenu, obszary koncentracji negatywnych zjawisk społecznych) oraz tzw. heksagonalne pole podstawowe o wielkości 1 ha. Ze względu na poglądowość przedstawiony schemat analityczny ma charakter uproszczony i stanowi jedynie fragment opracowanej metodyki. Bez straty ogólności wnioskowania w procesie analizy wielokryterialnej można wykorzystać praktycznie dowolny zestaw danych przestrzennych (np. dane środowiskowe, gospodarcze, społeczne, ekonomiczne itp.), jak i pole podstawowe o dowolnym kształcie i wielkości. Zmiana wielkości pola podstawowego wpływa na poziom generalizacji tematycznej uzyskanych wyników – im większa powierzchnia elementarnego rejonu poddanego analizie, tym wyższy poziom uogólnienia pojęciowego. Kształt pola podstawowego wynika głównie z dostępności istniejących narzędzi GIS, wskazane jest jednak, aby zbliżony był do strefy oddziaływania o charakterze naturalnym, a więc kołowym. W zaproponowanej koncepcji przyjęto pole heksagonalne o wielkości 1 ha, warte rozważenia jest jednak także zastosowanie tzw. ruchomego pola podstawowego w kształcie koła [Turek 2017].
Ogólny algorytm klasyfikacji zupełnej danych o charakterze przestrzennym złożony jest z kilku etapów.
1. Dobór parametrów metody – wyznaczenie kształtu i wielkości pola podstawowego.
2. Dobór liczby analizowanych klas obiektów – dla danych o charakterze modelowym przyjęto, że analizowane będą: numeryczny model rzeźby terenu (rys. 23) i jego pochodna – model nachyleń (rys. 24); poziom zanieczyszczeń gleby związkami baru (rys. 25 i 26); pokrycie terenu (rys. 27); rozmieszczenie obszarów koncentracji negatywnych zjawisk społecznych (rys. 27).
3. Zamiana danych dyskretnych (np. punktowych pomiarów zanieczyszczenia gleby barem) na model ciągły w procesie interpolacji przestrzennej.
4. Przecięcie przestrzenne siatki pól podstawowych z wszystkimi analizowanymi klasami obiektów i przypisanie poszczególnym elementom siatki zmajoryzowanej wartości pokrycia, średniej wartości nachylenia oraz średniej wartości zanieczyszczenia.
5. Klasyfikacja wielokryterialna wykorzystująca składnię języka SQL rozszerzoną o operatory przestrzenne.
6. Parametryzacja metody przez odpowiedni (ekspercki) dobór wartości brzegowych [Turek 2017].
Rys. 23. Numeryczny model rzeźby terenu Źródło: opracowanie własne.