Wykaz aktów prawnych
1. Rola rachunkowości we współczesnej gospodarce (Józef Pfaff, Marzena Strojek-Filus)
1.1. Istota, zakres i funkcje rachunkowości
1.2. Sfera regulacyjna rachunkowości
1.3. Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza – specyfika generowanych informacji
1.4. Zasady rachunkowości w świetle uor i
1.5. Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw i ich obowiązki ewidencyjne
Pytania problemowe
2. Majątek i kapitały jednostki gospodarczej w świetle uor i MSSF
(Marzena Strojek-Filus, Ewelina Papaj-Wlisłocka
2.1. Zasoby jednostki
2.2. Kapitały jednostki
2.3. Znaczenie równowagi bilansowej
2.4. Bilans jako podstawa oceny sytuacji finansowej jednostki gospodarczej
2.5. Wpływ operacji gospodarczych na pozycje bilansowe
Pytania problemowe
3. Konta księgowe i zasady ich funkcjonowania
(Katarzyna Tkocz-Wolny, Aneta Wszelaki) .
3.1. Pojęcie i cechy konta
3.2. Klasyfikacja kont
3.3. Zasady funkcjonowania kont bilansowych
3.4. Zasady funkcjonowania kont wynikowych
3.5. Specyfika kont pozabilansowych
3.6. Dzielenie i łączenie kont
Pytania problemowe
4. Zasady i wymogi formalnoprawne prowadzenia ksiąg rachunkowych
(Aleksandra Ferens, Magdalena Wójcik-Jurkiewicz)
4.1. Organizacja rachunkowości w jednostce
4.2. Dowody księgowe
4.3. Księgi rachunkowe
4.4. Zakładowy plan kont
4.5. Metody poprawiania błędów księgowych
4.6. Procesy kontrolne w rachunkowości
5. Budowa i funkcjonowanie rachunku kosztów (Aleksandra Sulik-Górecka)
5.1. Koszty w rachunkowości finansowej i zarządczej
5.2. Formy klasyfikacji kosztów w rachunkowości finansowej
5.3. Ogólne zasady ewidencji kosztów
5.4. Zasady rozliczeń międzyokresowych kosztów
5.5. Kalkulacja kosztu wytworzenia produktu
6. Elementy obrotu materiałowego i towarowego (Magdalena Głębocka) .
6.1. Klasyfikacja składników zapasów jednostki
6.2. Ceny ewidencyjne materiałów i towarów
6.3. Ewidencja księgowa operacji obrotu materiałowego i towarowego
6.4. Rozliczanie kosztów zakupu materiałów i towarów
6.5. Wycena bieżąca i bilansowa materiałów i towarów w ujęciu uor i MSSF
Pytania problemowe
7. Proces sprzedaży produktów gotowych, składników aktywów trwałych oraz aktywów finansowych jednostki (Andrzej Piosik) .
7.1. Wycena i ewidencja sprzedaży produktów
7.2. Wycena i ewidencja sprzedaży środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych .
7.3. Wycena i ewidencja sprzedaży składników aktywów finansowych
7.4. Definicja przychodów według MSSF
Pytania problemowe
8. Ustalanie wyniku finansowego oraz innych dokonań finansowych jednostki (Katarzyna Tkocz-Wolny, Aneta Wszelaki)
8.1. Elementy i zakres dokonań finansowych jednostki gospodarczej według uor i MSSF
8.2. Metody ustalania wyniku finansowego
8.3. Warianty ustalania wyniku finansowego
8.4. Pozostałe całkowite dochody jednostki
8.5. Obciążenia podatkowe jako element wyniku finansowego
Pytania problemowe
9. Sprawozdawczość finansowa jednostki
(Józef Pfaff, Marzena Strojek-Filus)
9.1. Pojęcie i zakres polityki rachunkowości – różnice w podejściu uor i MSSF
9.2. Parametry i metody wyceny bilansowej
9.3. Inwentaryzacja jako procedura weryfikacji danych ewidencyjnych
9.4. Istota sprawozdania finansowego
9.5. Cechy jakościowe sprawozdania finansowego w świetle ZK MSSF
9.6. Zakres sprawozdania finansowego według uor
9.7. Zakres sprawozdania finansowego według MSSF
9.8. Sprawozdanie finansowe jednostek małych i mikro
Pytania problemowe
Bibliografia
Załączniki
Indeks
Schemat 3.3 prezentuje sposób ujęcia operacji gospodarczej w wysokości 2 000 zł na kontach X oraz Y zgodnie z zasadą podwójnego zapisu i z wykorzystaniem korespondencji kont.
Y Ct 2 000 2 000 50 000 Sp
Schemat 3.3. Wykorzystanie w ewidencji księgowej zasady podwójnego zapisu i korespondencji kont Źródło: opracowanie własne.
W praktyce przy ustnym przekazywaniu informacji o ujęciu operacji gospodarczych na kontach księgowych (przy korespondencji kont) używa się różnych określeń, co prezentuje tabela 3.3.
Tabela 3.3. Słowne odpowiedniki ujęcia operacji gospodarczych po odpowiednich stronach na kontach księgowych
Strona konta DEBET
• Zapisać po stronie Dt konta
• Zarejestrować po stronie Dt konta
Strona konta CREDIT
• Zapisać po stronie Ct konta
• Zarejestrować po stronie Ct konta
• Zaewidencjonować po stronie Dt konta• Zaewidencjonować po stronie Ct konta
• Zaksięgować po stronie Dt konta
• Obciążyć konto
• Zapisać w ciężar konta
Źródło: na podstawie pracy: Messner, 2001, s. 80.
• Zaksięgować po stronie Ct konta
• Uznać konto
• Zapisać na dobro konta
Zapisane na danym koncie operacje gospodarcze podlegają okresowemu sumowaniu, tworząc obroty konta. Obrót konta to ogólna suma zapisów po jednej ze stron konta. W związku z tym, że konto ma dwie strony Dt i Ct, rozróżnia się obrót debetowy (obrót Dt) i obrót kredytowy (obrót Ct).
Po ustaleniu (podsumowaniu) obrotów konta oddzielenie dla stron Dt i Ct, powstałe sumy porównuje się, by w ten sposób obliczyć saldo konta księgowego. Różnica między obrotami konta nazywana jest zatem saldem konta lub saldem końcowym konta (stanem końcowym; bieżącym stanem konta), oznaczanym w skrócie Sk. Saldo konta to różnica między obrotem większym a obrotem mniejszym konta, przyjmująca nazwę większego obrotu (np. debetowe). W zależności od tego, które obroty są większe, saldo końcowe może być debetowe lub kredytowe. Jeśli obroty są sobie równe, to saldo wynosi zero. Prezentuje to tabela 3.4.
Tabela 3.4. Zależność między obrotami konta księgowego a jego saldem końcowym (Sk)
Różnica obrotów na koncie księgowym
Obroty strony Dt > obroty strony Ct
Obroty strony Ct > obroty strony Dt
Obroty strony Dt = obrotom strony Ct
Źródło: na podstawie pracy: Micherda (red.), 2005, s. 145–146.
Rodzaj salda (Sk) konta księgowego
Debetowe
Kredytowe
Saldo = 0
Wpisanie salda końcowego na koncie oznacza zamknięcie konta księgowego. W technice ręcznej saldo końcowe wpisywane jest po przeciwnej stronie konta niż wskazuje charakter salda, np. saldo końcowe Dt wpisane jest po stronie Ct konta (czyli tam, gdzie wystąpiły mniejsze obroty), aby zbilansować obroty konta. Przykład 3.1. prezentuje funkcjonowanie kont księgowych w rachunkowości.
Przykład 3.1
Funkcjonowanie kont bilansowych
Polecenie
Dokonać zamknięcia kont „Towary” oraz „Zobowiązania wobec dostawców”, ustalając uprzednio stan obrotów oraz salda (znane są stany początkowe tych kont oraz ujęte są na nich wartości zaewidencjonowanych operacji gospodarczych).
Dt Towary Ct Ct
Dt
Zobowiązania wobec dostawcówCt
Sp 35 000 2 000 9 000 50 000 Sp
3 0008 000 1 00016 000
5 000 4 000
Rozwiązanie
Należy rozpocząć od policzenia obrotów (zsumowania ich) na każdym koncie: oddzielnie dla stron Dt i Ct. Następnie należy wyliczyć stany końcowe kont (salda końcowe), przez porównanie dla każdego konta – obrotów stron Dt i Ct – czyli obliczyć ich różnicę. Saldo końcowe należy wpisać po tej stronie każdego konta, która wykazuje mniejsze obroty. Następnie należy sprawdzić, czy po wpisaniu stanu końcowego na każdym koncie, zgadzają się sumy kontrolne na obu kontach.
między kwotą właściwą i kwotą błędną. Zapisów można dokonać zarówno stornem częściowym czerwonym (przykład 4.1 – operacja 3), jak i stornem częściowym czarnym (przykład 4.1 – operacja 4).
Wszelkie błędy stwierdzone w dowodach źródłowych zewnętrznych własnych i obcych mogą być poprawione wyłączenie poprzez dostarczenie kontrahentowi stosownego dokumentu (korekty) zawierającego właściwe sprostowanie wraz z odpowiednim uzasadnieniem, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Omówione sposoby poprawiania błędnych zapisów za pomocą storna zostaną przedstawione na przykładach liczbowych.
Przykład 4.1
Metody poprawiania błędów księgowych
Założenia
Operacja gospodarcza1: „Otrzymano kredyt na rachunek bankowy na regulacje przewidywanych zobowiązań 250 000 zł”, została mylnie zaksięgowana na kontach
Rozrachunki z dostawcami
Kredyt bankowy
(1) 250 000400 000 (Sp) 250 000 (1)
W księgach rachunkowych dokonano błędnego zapisu, gdyż przelaną kwotę w ramach przyznanego kredytu odnotowano na koncie „Rozrachunki z dostawcami”, zamiast na koncie „Rachunek bankowy”.
Jednostka gospodarcza, w której wystąpił ten błąd, skorygowała go, stosując storno czerwone.
Rozrachunki z dostawcami
Kredyt bankowy
(1) 250 000) 400 000 (Sp) )250 000 (1) (2) (250 000) (250 000) (2) )250 000 (3)
Rachunek bankowy (3) 250 000)
Treść operacji gospodarczych w zł:
1) otrzymano kredyt bankowy na rachunek bankowy na regulację przewidywanych zobowiązań (błędny zapis)
2) storno czerwone – wyksięgowanie błędnego zapisu
250 000,–
250 000,–
3) zaewidencjonowano prawidłowo na koncie „Rachunek bankowy” przelaną kwotę z tytułu otrzymanego kredytu
250 000,–
Operacja gospodarcza 2: „Wydano materiały (surowiec) z magazynu do produkcji 20 000 zł”, została mylnie zaksięgowana na kontach:
Wartość sprzedanych materiałów
Materiały (1) 20 000 (Sp) 50 00020 000 (1)
W księgach rachunkowych dokonano błędnego zapisu, gdyż wartość materiałów wydanych z magazynu do produkcji odnotowano na koncie „Wartość sprzedanych materiałów”, zamiast na koncie „Zużycie materiałów”.
Jednostka gospodarcza, w której wystąpił ten błąd, skorygowała go stosując storno czarne oraz jednocześnie zapis techniczny.
Wartość sprzedanych materiałów
Materiały
(1) 20 000 (–) 20 000 (2)(Sp) 50 00020 000 (1) (4) (–) 20 000 (–) 20 000 (4)(2) 20 00020 000 (3)
Koszty wg rodzaju (w analityce „Zużycie materiałów”)
(3) 20 000)
Treść operacji gospodarczych w zł:
1) wydano materiały (surowiec) z magazynu do produkcji (błędny zapis)
2) storno czarne – wyksięgowanie błędnego zapisu
3) zaewidencjonowano prawidłowo wydanie materiałów do produkcji
20 000,–
20 000,–
20 000,–4) zapis techniczny (dla zachowania czystości obrotów) – 20 000,–
Operacja 3: „Spłacono należności od odbiorców, wpłata gotówkową 1 000 zł” – mylnie zaksięgowano kwotę na kontach:
Rozrachunki z odbiorcami
Kasa
(Sp) 100 00010 000 (1)(1) 10 000
W księgach rachunkowych dokonano błędnego zapisu, gdyż klient zapłacił gotówką 1 000 zł, a nie jak zostało ujęte na kontach 10 000 zł.
Jednostka gospodarcza, w której wystąpił ten błąd, skorygowała go, stosując storno czerwone częściowe:
Rozrachunki z odbiorcami
Kasa
(Sp) 100 000 (–) 10 000 (1)(1) 10 000 (–) 29 000 (2)(2) – 9 000