100605485

Page 1


2. Analiza procesu podejmowania decyzji finansowych w przedsiębiorstwie

2.1. Istota decyzji i procesu podejmowania

2.2. Obszary decyzyjne w procesie tworzenia wartości

2.3. Fazy procesu podejmowania decyzji

2.4. Warunki podejmowania decyzji

2.5. Ryzyko a podejmowane decyzje

2.6. Analiza procesu podejmowania decyzji w przedsiębiorstwie

2.6.1. Etap I – definiowanie celu analizy ..........................

2.6.2. Etap II – rozpoznanie problemu i identyfikacja możliwych rozwiązań

2.6.3. Etap III – ocena źródeł informacji i weryfikacja kryteriów podejmowanej decyzji ....................................

2.6.4. Etap IV – ocena informacji i możliwych różnych opcji decyzji ...

2.6.5. Etap V – analiza podjętych decyzji i ich wdrożenia

2.6.6. Etap VI – monitorowanie efektów decyzji i ocena podjętych decyzji

3. Analiza sprawozdań finansowych

3.1. Standardy rachunkowości .......................................

3.2. Struktura sprawozdań finansowych ...............................

3.3. Bilans

3.3.1. Analiza bilansu .........................................

3.3.1.1. Aktywa ........................................

3.3.1.2. Pasywa

3.3.2. Analiza struktury bilansu .................................

3.3.3. Analiza dynamiki zmian wartości bilansowych

3.3.4. Analiza przepływów funduszy

3.4. Analiza rachunku zysków i strat

3.4.1. Analiza rachunku zysków i strat w układach porównawczym i kalkulacyjnym

3.4.2. Analiza struktury rachunku zysków i strat ...................

3.4.3. Analiza dynamiki rachunku zysków i strat ...................

3.5. Rachunek przepływów pieniężnych ...............................

3.6. Zestawienie zmian w kapitale własnym ............................

3.7. Informacja dodatkowa

4. Analiza wskaźnikowa kondycji finansowej przedsiębiorstwa

4.1. Wskaźniki płynności finansowej

4.1.1. Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

4.1.2. Wskaźnik podwyższonej płynności finansowej

4.1.3. Wskaźnik płynności środków pieniężnych

4.1.4. Interpretacja wskaźników płynności finansowej

4.1.5. Wpływ struktury finansowania na interpretację wskaźników płynności finansowej

4.2. Wskaźniki sprawności działania (aktywności)

4.2.1. Cykl inkasa należności

4.2.2. Wskaźnik zapasów w dniach

4.2.3. Wskaźnik płatności zobowiązań w dniach

4.2.4. Cykl konwersji gotówki w

4.2.5. Wskaźniki rotacji aktywów

4.3. Wskaźniki struktury finansowania

4.3.1. Wskaźnik zadłużenia

4.3.2. Wskaźnik struktury kapitału

4.3.3. Mnożnik kapitału własnego

4.3.4. Udział zobowiązań długoterminowych w finansowaniu

4.3.5. Wskaźnik zdolności do spłaty odsetek

4.4. Wskaźniki rentowności

4.4.1. Marża zysku netto .......................................

4.4.2. Wskaźnik rentowności aktywów ...........................

4.4.3. Wskaźnik rentowności kapitału własnego ....................

4.4.4. Wskaźnik rentowności kapitału zaangażowanego ..............

4.5. Wzajemne relacje między wskaźnikami finansowymi ................

4.6. Wskaźniki rynków kapitałowych

4.6.1. Wskaźnik zysku na jedną akcję

4.6.2. Wskaźnik cena/zysk

4.6.3. Wskaźnik wartości rynkowej do wartości księgowej

4.6.4. Wartość (wolumen) obrotu ................................

4.6.5. Wskaźnik stopy dywidendy

Model Du Ponta

Analiza nośników wartości

5. Wykorzystanie dźwigni w planowaniu zysku i ocenie ryzyka

5.1. Rodzaje dźwigni

5.2. Dźwignia operacyjna

5.3. Dźwignia finansowa

5.4. Dźwignia łączna ..............................................

5.5. Zastosowanie dźwigni przy planowaniu zysku ......................

5.6. Analiza progu rentowności a dźwignia operacyjna ...................

5.7. Dźwignia finansowa a rentowność kapitału własnego

5.8. Wybór sposobu finansowania a ryzyko finansowe

6. Model zrównoważonego wzrostu

6.1. Znaczenie wzrostu i rozwoju

6.2. Stopy wzrostu przedsięwzięcia i ich znaczenie w decyzjach strategicznych

6.3. Wzrost przedsiębiorstwa i jego potrzeby finansowe

6.4. Wzrost zrównoważony jako punkt wyjścia

6.5. Wykorzystanie modelu symulacyjnego w planowaniu ................

7. Prognozowanie ....................................................

7.1. Prognoza przychodów .........................................

7.1.1. Prognoza przychodów na podstawie danych historycznych ...... 193

7.1.2. Prognoza sprzedaży na podstawie danych wewnętrznych i zewnętrznych przedsiębiorstwa ...........................

7.1.3. Prognoza sprzedaży nowego produktu

7.1.4. Prognozy analityków

7.2. Prognozowanie EBIT

7.3. Podatek dochodowy

7.4. Prognozowanie kapitału obrotowego netto

7.5. Prognozowanie wydatków inwestycyjnych

7.6. Prognozowanie amortyzacji .....................................

7.7. Prognozy i rzeczywistość – kontrola wyników

8. Strategia finansowa i strategia finansowania

8.1. Cel przedsiębiorstwa

8.2. Mierniki i wskaźniki realizacji celu przedsiębiorstwa ................

8.2.1. Ekonomiczna wartość dodana

8.2.2. Rynkowa wartość dodana

8.2.3. Indeks tworzenia wartości

8.2.4. Wady miar wartości

8.3. Strategia finansowa przedsiębiorstwa

8.4. Strategia finansowania przedsiębiorstwa ...........................

8.5. Zarządzanie kapitałem obrotowym netto 229

8.6. Strategia a kontrola budżetowa 237

8.7. Strategia przedsiębiorstwa i model Du Ponta wyjaśniający jej formułowanie 237

8.8. Dźwignia aktywów 239

8.9. Zarządzanie pasywami .........................................

8.10. Zarządzanie relacjami aktywów i pasywów ........................ 242

9. Struktura kapitału w teorii finansów i praktyce zarządzania przedsiębiorstwem . 245

9.1. Pojęcie kapitału i struktury kapitału ..............................

9.2. Oczekiwana zyskowność kapitału 251

9.3. Struktura kapitału – zakres analizy finansowej

9.4. Teoria M&M – struktura kapitału i jej wpływ na wartość spółki

9.4.1. Przypadek gospodarki bez podatków

9.4.2. Przypadek gospodarki stosującej podatki ....................

9.5. Optymalna struktura kapitału – jej rola i znaczenie ..................

9.6. Czynniki kształtujące docelową strukturę kapitału ..................

9.7. Teoria substytucji i teoria hierarchii źródeł finansowania ..............

9.8. Dlaczego analizuje się strukturę kapitału?

Wartość pieniądza w czasie

10.1. Wartość przyszła przy jednorazowej wpłacie kapitału

10.2. Wartość zaktualizowana w analizie inwestycji finansowych

10.3. Wycena strumienia dochodów pieniężnych

11. Metody oceny inwestycji rzeczowych ..................................

11.1. Kryterium wyboru projektu i przedsięwzięcia inwestycyjnego .........

11.2. Metody oceny projektów .......................................

11.2.1. Metody proste ..........................................

11.2.2. Metody dyskontowe 287

11.3. Specyfika oceny przedsięwzięcia finansowego ze środków Unii Europejskiej 293

12. Inwestycje finansowe przedsiębiorstwa 299

12.1. Podstawy wyceny inwestycji finansowych 301

12.2. Stopa zwrotu i wartość papieru wartościowego ...................... 303

12.3. Wycena obligacji .............................................

12.4. Wycena akcji .................................................

12.4.1. Wycena akcji uprzywilejowanych ..........................

12.4.2. Wycena akcji zwykłych ..................................

12.5. Pomiar ryzyka i dochodu 312

12.6. Metody oceny opłacalności inwestycji finansowych 314

12.7. Decyzje inwestycyjne a tworzenie wartości przedsiębiorstwa 318

13. Modele stosowane w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych ................

13.1. Tworzenie wartości dla akcjonariuszy

13.2. Ryzyko

13.3. Stopa zwrotu a ryzyko

13.4. Portfel aktywów

13.4.1. Teoria portfela

13.4.2. Podejmowanie decyzji o wyborze portfela na podstawie kryterium dominacji ..............................................

13.4.3. Korelacja stóp zwrotu z akcji ..............................

13.5. Model wyceny aktywów kapitałowych ............................

13.6. Teoria arbitrażu cenowego ......................................

13.7. Efektywny rynek i efektywność rynku

13.8. Sekurytyzacja – nowa forma finansowania przedsiębiorstwa

14. Analiza kosztu kapitału

14.1. Koszt kapitału i jego oszacowanie

14.2. Średni ważony koszt kapitału

15. Wycena przedsiębiorstw

15.1. Kapitalizacja spółki giełdowej

15.2. Analiza techniczna i

15.3.1. Metoda wyceny aktywów

16. Fuzje i przejęcia – połączenia jednostek

16.1. Rodzaje przejęć

16.2. Kryteria przejęć

16.3. Analiza i prognozy finansowe w ocenie kandydata do przejęcia ........

16.4. Podstawowe formy przejęć ......................................

16.4.1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych .................

16.4.2. Łączenie się spółek handlowych ............................

16.5. Potencjalne korzyści z przejęcia ..................................

16.6. Źródła efektu synergii

16.7. Wartość zaktualizowana netto w ocenie finansowej przejęć

16.8. Wycena przedsiębiorstwa przy przejęciach

16.9. Transakcje wspomagane dźwignią

16.10. Warunki finansowania przejęć

17.2. Źródła finansowania i nowe modele biznesu

17.3. Szacowanie zapotrzebowania na finansowanie

17.4. Dlaczego warto analizować nowe przedsięwzięcia

rOZdZiaŁ 3. analiZ a SprawOZdań finanSOwych

zobowiązania – obecne obowiązki jednostki dotyczące przekazania zasobów ekonomicznych, wynikające z przeszłych zdarzeń, kapitał własny – końcowy udział w aktywach jednostki po odliczeniu wszystkich jej zobowiązań.

Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania obejmują:

• rezerwy na zobowiązania,

• zobowiązania długoterminowe,

• zobowiązania krótkoterminowe,

• rozliczenia międzyokresowe.

3.3.2. Analiza struktury bilansu

Analiza struktury bilansu obejmuje:

• struktury aktywów – na podstawie analizy pionowej ustala się udział wybranej pozycji w aktywach razem lub w konkretnej grupie aktywów oraz oblicza się wskaźniki struktury aktywów;

• struktury pasywów – na podstawie analizy pionowej ustala się udział wybranej pozycji w pasywach razem lub w konkretnej grupie pasywów oraz oblicza się wskaźniki struktury pasywów.

Celem analizy bilansu jest:

• określenie bieżącej struktury aktywów i pasywów przedsiębiorstwa;

• identyfikacja istotnych pozycji aktywów i pasywów;

• określenie tendencji do zmian struktury aktywów i pasywów przedsiębiorstwa.

Przykład 3.2

Analiza struktury bilansu CCC S.A. – w tabeli 3.2 wszystkie pozycje bilansu zostały przedstawione jako udział procentowy w sumie bilansowej.

Należy teraz wybrać istotne pozycje bilansu. Nawet uproszczony bilans przedsiębiorstwa, analizowany w perspektywie kilku lat, zawiera sporo danych. Sprawozdania finansowe są standardowe i w ograniczonym stopniu uwzględniają charakter przedsięwzięcia. Analityk powinien dążyć do przedstawienia istotnych aspektów działalności przedsiębiorstwa, w przeciwnym razie wyniki będą nieczytelne i trudne do interpretacji. Warto więc dokonać selekcji pozycji i wybrać najistotniejsze, biorąc pod uwagę charakter działalności badanego przedsiębiorstwa.

3.3. bilanS jakO ŹródŁO infOrmacji O pr ZedSiębiOrStwie

Tabela 3.2. Struktura bilansu CCC S.A. za lata 2011–2015 (%)

Udział w Aktywach razem (w %)

trwałe

aktywa trwałe – inwestycje w sklepach

aktywa trwałe – fabryka i dystrybucja

Rzeczowe aktywa trwałe – pozostałe

Aktywa z tytułu podatku odroczonego

pożyczki

od odbiorców

z tytułu podatku dochodowego

pożyczki

należności

pieniężne i ich ekwiwalenty

z tytułu zadłużenia

Zobowiązania na podatek odroczony

Otrzymane dotacje

Pozostałe zobowiązania długoterminowe

długoterminowe

Zobowiązania z tytułu zadłużenia

Zobowiązania wobec dostawców

rOZdZiaŁ 6. mOdel ZrównOważOnegO wZrOStu

1. Stopa wzrostu rzeczywistego przekracza stopę wzrostu zrównoważonego, co oznacza, że przedsiębiorstwo stoi przed problemem zgromadzenia środków finansowych na finansowanie działalności (niedobór środków finansowych), co można wyrazić wzorem: SWR > SWZ

2. Stopa wzrostu rzeczywistego jest niższa od stopy wzrostu zrównoważonego, co informuje o występującym nadmiarze środków finansowych, a zatem należy poszukać nowych możliwości inwestowania lub wypłacić dywidendę, co można wyrazić wzorem: SWR < SWZ

3. Stopa wzrostu rzeczywistego jest równa stopie wzrostu zrównoważonego, co informuje o występującej równowadze rokującej zmiany, i co można wyrazić wzorem: SWR = SWZ.

Tego rodzaju ocena pozwala wyjaśnić, kiedy przedsiębiorstwo potrzebuje środków finansowych i jak to zapotrzebowanie może się utrzymywać.

Pojęcie zrównoważonego wzrostu pozwala ocenić zjawisko zależności, które występuje pomiędzy wzrostem a zapotrzebowaniem na zewnętrzne finansowanie przedsiębiorstwa i determinowane jest utrzymaniem wskaźnika zobowiązania długoterminowe/kapitał własny na zadanym poziomie (rys. 6.1).

Rysunek 6.1. Wzrost przychodów netto ze sprzedaży a stan środków finansowych Źródło: opracowanie własne.

6.2. StOpy wZrOStu pr ZedSięwZięcia i ich ZnacZenie w decyZ jach StrategicZnych

Często nieistotny jest wzrost zgodny z ustaloną ścieżką (trajektorią) zrównoważonego wzrostu, a optymalizacja polega na ustaleniu, jak budowana strategia przedsiębiorstwa stanowi o wybranych czynnikach wzrostu i przyczynia się do realizacji celu przedsiębiorstwa.

Jeśli stopa wzrostu rzeczywistego odchyla się od stopy wzrostu zrównoważonego (modelu), to istotne jest określenie tej „luki planistycznej” i ustalenie sposobu finansowania jej w polityce finansowej. Przedsiębiorstwo musi dysponować ustaloną kwotą zysku zatrzymanego, ponieważ bez niego nie ma możliwości finansowania przyszłego wzrostu.

W analizie należy wykorzystać oszacowania parametrów (czynników), które informują o efektywności wykorzystania aktywów (zasobów).

Można określić ogólną zależność wyznaczającą stopę zysku zatrzymanego, którą definiuje się jako relację zysku zatrzymanego do zysku netto23:

R Znz

Zn = ,

gdzie: R – stopa zysku zatrzymanego, Zn – zysk netto, Znz – zysk netto zatrzymany.

Stopa wzrostu przedsięwzięcia jest równa zmianie w kapitale własnym do kapitału własnego, co można zapisać:

Stopa wzrostu kapitału =

gdzie: E – kapitał własny.

Zmiana w kapitale własnym może być wyrażona jako:

Δ E = ZnxR.

Zwrot z kapitału własnego (ROI = ROE, jeśli DFL = 1) jest miarą rentowności przedsięwzięcia (inwestycji). Stopa wzrostu zależy od stopy zwrotu z kapitału własnego i zysku zatrzymanego (polityki dywidendy).

Stopa wzrostu zrównoważonego = Zn E Znz Zn × lub g Zn E RROE R =× × lub.

23 Zysk netto roku obrotowego może zawierać kwoty, których nie należałoby przeznaczać na dywidendę, a ponadto nie jest on jedynym źródłem możliwych wypłat w ramach podziału zysku. Na wysokość zysku netto w spółkach kapitałowych wpływa wysokość zysku brutto ustalona zgodnie z zasadami rachunkowości, niezależnie od wariantu sporządzania rachunku zysku i strat (kalkulacyjny, porównawczy), pomniejszona o wysokość podatku dochodowego stanowiącego zobowiązanie podatkowe spółki za rok podatkowy (CIT-8), zmniejszona lub zwiększona o różnicę pomiędzy wysokością ustalonej na koniec roku obrotowego rezerwy i ustalenia aktywów z tytułu odroczonego podatku.

Tabela 7.6. Przychody ze sprzedaży Microsoft Inc. w podziale na segmenty w latach 2002–2003

Segmenty Przychody (mln

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w raporcie rocznym Microsoft Inc. za 2003 r.

i konsola do gier XBox®, „inne” obejmują przychody portalu Expedia® (sprzedanego w lutym 2002 r.).

7.1.3. Prognoza sprzedaży nowego produktu

Stosując podział na segmenty, możemy skorzystać z osiągnięć marketingu i zarządzania, aby określić perspektywy wzrostu sprzedaży poszczególnych produktów lub w poszczególnych segmentach. W takiej analizie warto wykorzystać dane kwartalne.

Przykład 7.3

Microsoft Inc. wprowadza nowe produkty cyklicznie. Mają one charakter substytucyjny (nowy produkt wypiera stary). Zestawienie wzrostu przychodów ze sprzedaży (w ujęciu procentowym) i momentów wprowadzenia nowych produktów przedstawiono na rysunku 7.6.

Analizując kwartalne przyrosty sprzedaży z uwzględnieniem nowych produktów, możemy wyodrębnić krzywe stanowiące odzwierciedlenie cyklu życia produktu7 (rysunek 7.7). Na podstawie tego rysunku można wyciągnąć następujące wnioski:

7 Większą wiarygodność otrzymamy, jeśli przeanalizujemy przychody ze sprzedaży indywidualnych produktów lub produktów w segmentach.

Rysunek 7.6. Wzrost przychodów ze sprzedaży Microsoft Inc. z uwzględnieniem dat wprowadzenia nowych produktów

Uwaga. Rok obrachunkowy w Microsoft Inc. kończy się 30 czerwca. Zatem I kwartał kończy się 30 września, II kwartał 31 grudnia itd. Źródło: jak rysunku 7.2.

• wzrost przychodów zależy od nowego produktu;

• największe zmiany powoduje wprowadzenie nowych produktów w segmencie Client (systemów operacyjnych do komputerów osobistych);

• Microsoft Inc. znajduje się w okresie przed wprowadzeniem nowego produktu;

• wprowadzenie Microsoft XP® i XBox® dało wzrost przychodów na poziomie 12,8% (średnia lat 2002–2003);

• cykl życia produktu jest coraz krótszy.

Według Microsoft Inc. cykl życia produktu wynosi 3,5 roku dla systemów operacyjnych Windows i 2,5 roku dla aplikacji8. W raporcie rocznym za 2003 r. zarząd spółki ostrzega, że w nadchodzących latach mogą nie zaistnieć znaczące przychody ze sprzedaży nowych produktów9 .

Dane procentowe należy traktować z dużą ostrożnością, np. 50% wzrost przychodów ze sprzedaży w 1992 r. oznaczał wzrost o 977 mln USD, podczas gdy wzrost o 10% w 2001 r. przyniósł spółce wzrost przychodów o 2340 mln USD.

8 Raport kwartalny za IV kwartał 2004 r. (www.microsoft.com).

9 Raport roczny spółki za 2003 r. (www.microsoft.com).

Fragment recenzji

Prof. dr hab. Jerzy Gajdka

Katedra Ekonomii Przemysłu i Rynku Kapitałowego

Uniwersytet Łódzki

Analiza finansowa jest jednym z ważnych instrumentów zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Jeśli prowadzona jest w tradycyjnej formie, podstawowym źródłem danych wykorzystywanych w jej ramach są sprawozdania finansowe. Pomimo bowiem szeregu zastrzeżeń dotyczących wiarygodności tego źródła trudno wyobrazić sobie decydenta zarządzającego przedsiębiorstwem, który w swych decyzjach pomija uzyskane w ten sposób informacje.

Chociaż w swej podstawowej formie analiza ta koncentrowana jest na analizie finansowych sprawozdań, to jednak współcześnie znacznie wybiega poza ten zakres. Jeden z kierunków tego poszerzenia pozwala na ocenę zjawisk finansowych w kontekście maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa.

Nowe wydanie książki Bożyny Pomykalskiej i Przemysława Pomykalskiego dotyczy analizy finansowej rozumianej właśnie w tym szerszym znaczeniu. (…) W stosunku do wydania poprzedniego rozważania zostały zmodyfikowane poprzez aktualizację literatury przedmiotu, aktów prawnych, danych dotyczących analizowanych przypadków, a także poszerzenie zakresu omawianych problemów. Najważniejszy element tego poszerzenia stanowią zagadnienia związane z analizą nowych przedsięwzięć. Bez zmian pozostała jednak ogólna koncepcja pracy (…). Autorzy utrzymali prosty, zrozumiały dla Czytelnika sposób prezentacji omawianych zagadnień oraz konsekwentną konstrukcję rozdziałów, każdorazowo rozpoczynających się spisem treści oraz prezentacją słów kluczowych. Praca składa się z 17 rozdziałów. Pierwszy z nich poświęcono wprowadzeniu do problematyki analizy finansowej, drugi zagadnieniu podejmowania decyzji finansowych. Kolejne koncentrują się na problematyce analizy finansowej rozumianej w tradycyjny sposób, czyli na analizie sprawozdań finansowych. Tę część analizy Autorzy określili mianem wstępnej analizy finansowej zaliczając do niej wstępną analizę sprawozdań finansowych oraz analizę wskaźnikową. Rozważania prowadzone są przy uwzględnieniu obowiązujących przepisów, w tym zarówno przepisów polskiej ustawy o rachunkowości, jak również Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Podstawowa część rozważań w tej części pracy prowadzona jest na konkretnym przykładzie jednej z polskich spółek giełdowych.

W kolejnych rozdziałach zaprezentowano wykorzystanie narzędzi analizy finansowej do analizy szeregu zagadnień szczegółowych związanych z zarzadzaniem finansami przedsiębiorstwa. Skoncentrowano się na podejściu w którym analiza pozwala ocenić zjawiska finansowe w odniesieniu do maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa. Do zagadnień tych należą: wykorzystanie dźwigni w planowaniu finansowym, model zrównoważonego wzrostu, prognozowanie, strategia finansowa i strategia finansowania, inwestycje rzeczowe i finansowe (łącznie z modelami stosowanymi w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych), struktura i koszt kapitału, wycena spółki, fuzje i przejęcia, wreszcie finansowanie nowych przedsięwzięć.

Wartościowym atrybutem książki jest to, iż aplikacja metod analizy demonstrowana jest na konkretnych przykładach z praktyki gospodarczej. (…) Warto także zwrócić uwagę na fakt, iż przy omawianiu inwestycji rzeczowych zaprezentowano m.in. specyfikę przedsięwzięcia finansowanego ze środków Unii Europejskiej. Zaprezentowano również rzadko dotychczas omawianą w polskiej literaturze przedmiotu problematykę analizy nowych przedsięwzięć, w tym tzw. startupów.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.