30
Μ. Λιναρδάκης και συν.
με παιδιά 0 54,3% 1-2 43,7% ≥3 2,0%
με συνολικές κυήσεις 1 42,5% 2-3 47,4% ≥4 10,1%
1.236 γυναίκες ηλικίας 15 έως 47 ετών
3 εξετάσεις σε κάθε κύηση (1 κάθε τρίμηνο) 1.353 απλές κυήσεις
χρόνος παρακολούθησης
γυναίκες με 1 κύηση: 1.125 2 κυήσεις: 105 3 κυήσεις: 6
Ιδιωτική Κλινική στο Ηράκλειο Κρήτης
4.059 υπερηχογραφικές εξετάσεις
από 8-8-2000 έως 21-11-2007
Εικόνα 1. Περιγραφικά χαρακτηριστικά 1.236 γυναικών της Κρήτης που υποβλήθηκαν σε υπερηχογραφικές εξετάσεις κατά τη διάρκεια κυήσεων.
έλεγχο. Επίσης, δεν βρέθηκαν περιπτώσεις τρισωμίας 21, 13 και 18 (σύνδρομο Down) ή διαγνωσμένες κυήσεις υψηλού κινδύνου μέχρι και την 37η εβδομάδα. Μετρήσεις Η καρδιακή συχνότητα ως καρδιακοί παλμοί ανά λεπτό (Fetal Heart Rate ή fetal heartBeats Per Minute - BPM) μετρήθηκε με τεχνολογία Doppler υπερηχογραφίας από την 11η έως και την 37η εβδομάδα κύησης λαμβάνοντας τον μέσο όρο δύο κυμάτων ως παλμοί/λεπτό. Στο ίδιο διάστημα μετρήθηκε η αμφιβρεγματική διάμετρος σε mm (Biparietal Diameter - BPD) από την εξωτερική πλευρά του κρανίου στην αντίθετη εσωτερική (outer-inner) στο επίπεδο του οπτικού θαλάμου. Η περίμετρος κεφαλής (Head Circumference - HC), η περίμετρος κοιλίας (Abdominal Circumference - AC), το μήκους μηριαίου οστού (Femur Length - FL), η μετωποϊνιακή διάμετρος (Occipital Frontal Diameter - OFD) μετρήθηκαν σε mm και το μήκος σώματος των εμβρύων (length) σε cm, από την 21η έως και την 37η εβδομάδα κύησης. Η περίμετρος κεφαλής μετρήθηκε στην ίδια τομή όπως η αμφιβρεγματική διάμετρος στην περιφέρεια του κρανίου και η περίμετρος κοιλίας ως εγκάρσια τομή στο σημείο του ενδοηπατικού τμήματος της κυρίας πυλαίας φλέβας. Το μήκος μηριαίου οστού έγινε από τον μεγάλο τροχαντήρα έως τον πλάγιο κόνδυλο (οστεοποιούμενη διάφυση) και σε οριζόντιο επίπεδο ή <30 μοιρών και η μετωποϊνιακή διάμετρος από το εμπρόσθιο μετωπικό οστό έως το εξωτερικό όριο της ινιακής χώρας. Το μήκος (Lt) των εμβρύων εκτιμήθηκε στο 2ο και 3ο τρίμηνο της κύησης με βάση το μήκος του μηριαίου οστού, ως μέση εκτίμηση, που δίνουν τρεις μαθηματικοί τύποι: των Vintzileos et al (30) ως Lt = 6,18+0,59 x FL σε χιλιοστά, των Paediatriki 2010;73:28-38
Hadlock et al (31) ως Lt = 9,50+5,41 x FL σε εκατοστά και του Ott W (32) ως Lt = 11,887+5,158 x FL σε εκατοστά. Το βάρος σώματος των εμβρύων (Estimated Fetal Weight - EFW) εκτιμήθηκε σε γραμμάρια με βάση τις μετρήσεις της αμφιβρεγματικής διαμέτρου, της περιμέτρου κεφαλής και κοιλίας και του μήκους μηριαίου οστού από τον τύπο του Hadlock: Log10 EFW = 1,3596 + (0,0064 x HC) + (0,0424 x AC) + (0,174 x FL) + (0,00061 x BPD x AC) – (0,00386 x AC x FL) (20,33). Η ηλικία των εμβρύων εκτιμήθηκε σε κάθε εξέταση σε εβδομάδες κύησης με βάση την τελευταία εμμηνορροϊκή περίοδο της κάθε γυναίκας. Η ακριβής εκτίμηση έγινε στην ανώτερη εβδομάδα κύησης ως προς τις ημέρες της εβδομάδας (+1 έως +6), π.χ. έμβρυα 10 εβδομάδων και +1 ως +6 ημερών ή ακριβώς 11 εβδομάδων κατατάχθηκαν στην 11η εβδομάδα κύησης. Στατιστική ανάλυση Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 16.0. Στην εκτίμηση και εξαγωγή ΕΘ των μετρήσεων ακολουθήθηκε ένας αλγόριθμος μεθοδολογίας βασισμένος σε μοντέλα πολυωνυμικής παλινδρόμισης (7,17,34-36). Συγκεκριμένα, ο υπολογισμός των ΕΘ έγινε με βάση την εξίσωση ΕΘ = M + K x ΤΑ, όπου Κ είναι η αντίστοιχη των ΕΘ θέση της τυποποιημένης κανονικής κατανομής, Μ και ΤΑ η μέση τιμή και τυπική απόκλιση αντίστοιχα των μετρήσεων των εμβρύων σε κάθε ηλικία (εβδομάδα κύησης). Οι τιμές της Κ αντιστοιχούν ως εξής: οι ±0,674 την 25η και 75η ΕΘ, οι ±1,28 τη 10η και 90ή ΕΘ και οι ±1,645 την 5η και 95η ΕΘ. Οι μέσες τιμές Μ εκτιμήθηκαν από το μοντέλο πολυωνυμικής παλινδρόμισης 3ου βαθμού (cubic model) που προσαρμόστηκε στα δεδομένα των μετρήσεων και ως προς την ηλικία (εβδομάδες κύησης) στη μορφή Yi = α + β1 χ ηλικία + β2 χ ηλικία2 + β3 χ ηλικία3, όπου Yi αφορά την κάθε μέτρηση των εμβρύων. Στην περίπτωση των καρδιακών παλμών έγινε χρήση μοντέλου 2ου βαθμού (quadratic model), καθώς και τα δύο μοντέλα απέδωσαν ίδιο βαθμό προσαρμογής (συντελεστής προσδιορισμού R2). Αφού καθορίστηκε το κάθε μοντέλο σε κάθε μέτρηση και προέκυψε υψηλός βαθμός προσαρμογής με σημαντικότητα του μοντέλου P-value <0,001, υπολογίστηκαν τα κατάλοιπα της προσαρμογής και στη συνέχεια οι απόλυτες τιμές τους. Τα κατάλοιπα (residuals), που είναι οι διαφορές των τιμών της καμπύλης του μοντέλου από τις πραγματικές μετρήσεις, χρησιμοποιήθηκαν για την εξομάλυνση της μεταβλητότητας που παράγεται μέσω της ηλικίας. Αφού λοιπόν υπολογίστηκαν οι απόλυτες τιμές τους παλινδρομήθηκαν με την ηλικία, με τη χρήση απλού γραμμικού μοντέλου (ΤΑ = α + β χ ηλικία). Οι προσαρμοσμένες τιμές πολλαπλασιάστηκαν με τη διόρθωση √π/2=1,253 και έδωσαν τις εκτιμώμενες ειδικές κατά ηλικία ΤΑ. Τα κατάλοιπα των γραμμικών παλινδρομήσεων όσο και οι πραγματικές μετρήσεις ελέγχθηκαν για την κανονικότητά τους με τη μέθοδο Kolmogorov - Smirnov. Από την παραπάνω διαδικασία υπολογίστηκαν η 5η, 10η, 25η, 50ή, 75η, 90ή και 95η ΕΘ των μετρήσεων. Γραφικά σχεδιάστηκαν η 5η, 50ή και 95η ΕΘ, καθώς και αναπαραστάθηκαν για σύγκριση οι 50ές ΕΘ του βάρους των εμβρύων σε διάφορες ηλικίες, από διάφορες μελέτες και χώρες ή περιοχές όπως: ΗΠΑ (6), Ισραήλ (17), Νορβηγία (23), Γαλλία (24), Βραζιλία (25), Κίνα και Ευρώπη (26) και της παρούσας μελέτης (Κρήτη). Τέλος, έγινε γραφική απεικόνιση της κατανομής συχνοτήτων του βάρους των εμβρύων όπως εκτιμήθηκε από την υπερηχογραφική εξέταση και με βάση τις ειδικές