jaargang 21
Lava
mei 2019
In deze editie: een interview met ep-kandidaat agnes pagina 04. jongerius de (on)zin van een pagina 10. eu-leger
jasper kars
de hoofdredacteur Bestaat er zoiets als de Europese identiteit? Wanneer wij alle Europeanen van onder de dertig deze vraag stellen, is de kans groot dat het eindigt in een arsenaal aan verschillende definities. Miljoenen jonge Europeanen, evenveel verschillende achtergronden, dromen en voorkeuren. Juist in die diversiteit schuilt de schoonheid van Europa. Tussen EU-landen is al decennialang geen oorlog geweest en de open grenzen stellen ons in staat om te gaan en te staan waar we maar willen. Wie kent er niet iemand die zijn Erasmus-uitwisseling heeft gedaan in een Europees land? En is vrij wonen, werken en vakantievieren in (nu nog) 28 landen niet een enorm voorrecht? Toch is bij velen van een gezamenlijk Europees gevoel geen sprake. Net als de sociaaldemocratie heeft ook Europa behoefte aan een fris, groot verhaal dat mensen in de kern raakt. Uit onderzoeken blijkt steeds weer dat jongeren de Europese Unie ‘abstract’, ‘log en bureaucratisch’ of een ‘ver-van-mijnbed-show’ vinden. Hier ligt juist voor de sociaaldemocratie een gouden kans. Te beginnen tussen 23 en 26 mei, wanneer EU-burgers hopelijk richting de stembus trekken. Laten we dit vooral zien als een mooie mogelijkheid: een nieuwe Europese lente en een nieuw Europees geluid. Het is aan onze generatie sociaaldemocraten om te laten zien dat Europa daadwerkelijk het eerste volledig klimaatneutrale continent wordt. Of dat we samen de juiste en humane wijze vinden om een nieuwe vluchtelingenstroom op te vangen. En dat het niet slechts de EU-inwoners zijn die hiervan de rekening betalen, moge duidelijk zijn. De grote bedrijven moeten gewezen worden op hun verantwoordelijkheden en de interne markt moet in dienst staan van haar burgers. Zonder daarbij weg te deinzen voor de broodnodige democratische vernieuwing. Tijden zoals dit vragen om een nieuwe Europese sociaaldemocratische wind. Zoals Joschka Fischer – de voormalig Duitse minister van Buitenlandse Zaken – ooit zei: “Mensen zijn wel geïnteresseerd in Europese issues, maar ze zien de personen die Europa vertegenwoordigen niet.” Juist de sociaaldemocratie, een ideologie die uitgaat van gemeenschap en persoonlijke vrijheid, (internationale) solidariteit en eerlijk delen, kan dit veranderen. Samen naar een socialer en zichtbaarder Europa. 2
de groeiende chinese invloed op pagina 14. de wereld jonge kandidaten in de provinciale pagina 18. staten de worsteling van polen met het pagina 22. verleden
en verder...
02. 13. 17. 26. 27. 27.
de hoofdredacteur
jasper kars i n t e rv i e w
friso ages va c at u r e
contentmaker/redacteur de oud js’er
naomi woltring colofon
colofon de voorzitter
twan wilmes
coverillustratie: renee van den kerkhof
3
lava
fotografie: jasper kars
“zonder sociaaldemocraten zou de elite in brussel overheersen.”
4
Bijna vijf jaar is Agnes Jongerius (58) nu europarlementariër voor de PvdA. De ‘Brusselse Bubbel’ lijkt soms ver weg te staan van het echte leven in haar geliefde woonplaats Utrecht. Toch raakte de voormalig vakbondsvoorzitter de afgelopen periode gesteld op haar functie als parlementslid. Een baan waarin ze onvermoeid strijdt voor baanzekerheid en eerlijke lonen. Klaar is Agnes in Brussel en Strasbourg nog niet: ook de komende vijf jaar wil ze verder in het Europees Parlement. Een mooie gelegenheid voor een goed gesprek vanuit de Brusselse wandelgangen. interview met agnes jongerius / jasper kars
lava
schrijver & fotografie: jasper kars
zoek ik het wel op.” Hoe zorg je ervoor dat je Brussel niet ziet als de ‘echte wereld?’
Was het erg wennen om als vakbondsvrouw naar Brussel te vertrekken?
“Het was enorm wennen. De verhalen over de ‘Brusselse bubbel’ kloppen voor een deel. Je hoeft hier het gebouw eigenlijk niet uit. Je kan naar de kapper, je kleren laten stomen, er zijn bankbedrijven, restaurants, ga zo maar door. Dan lijkt het soms alsof dit de echte wereld is, maar dat is niet zo. Het Europees parlement is een vergaderplaats waar mensen uit – nu nog 28 en ik hoop dat het zo blijft – verschillende landen tot verstandige wet- en regelgeving komen. Het politieke spel wordt daarbij ook zeker gespeeld. Mensen aan boord krijgen was ik vanuit de FNV wel gewend. Maar de ware wereld ligt buiten. Daar moet men iets kunnen merken van wat we hier doen.”
“Door te blijven zeggen: ik ben geen Brussel, ik ben Utrecht. In de eerste twee jaar als Europarlementariër weigerde ik hier een flatje te nemen. ‘Ik hoor daar eigenlijk niet’, zei ik tegen mezelf. Maar telkens je koffer moeten uitpakken werd na enige tijd vermoeiend. Voor de zoveelste keer je tandenborstel vergeten of het weer slaat om en je hebt niet de goede kleding bij je. Uiteindelijk ben ook ik overstag gegaan. Moest je wennen aan de hiërarchie in het Europeesparlement?
“In elke groep van 751 mensen zit een hiërarchie. Dat zit hem in het feit dat mensen die hier al langer zitten tegen mij zeiden: ‘wacht maar Agnes, als je eenmaal in je derde mandaat zit dan snap je wel hoe het werkt.’ Toen ik hier in 2013 kwam was ik 53. Ik had geen tijd meer om te wachten: het moest nu gebeuren. Ik zie mijn leeftijd eigenlijk als voordeel. Als vijftiger laat je je toch minder snel intimideren door mensen die je naar het einde van de rij verwijzen. Ik ben hier gewoon mijn werk gaan doen en dat is superleuk.”
Voel je je eigenlijk wel echt politica?
“Wat ik moeilijk vind is om te zeggen: mijn opvattingen zijn de beste en de anderen zijn verkeerd. Natuurlijk zijn er opvattingen waar ik me niet in kan vinden, maar laten we daar dan een gesprek over hebben.”
“De ware wereld ligt buiten, daar moet men iets kunnen merken van wat we hier doen.” Het beeld van veel burgers over de EU is niet bepaald rooskleurig, merk jij dat ook?
“Vergaderen in Brussel en Strasbourg en te veel declareren: daar houdt het beeld van de EU voor velen op. Door het Europarlementariërschap word je niet enorm populair. Dat ben je geneigd te vergeten als je hier op de begane grond gaat zitten en al die bekenden druk bezig ziet. Voor mij is het dan belangrijk om te realiseren: dit is de echte wereld niet. Toch zit in die Brusselse bureaucratie wel een bepaalde logica. Wanneer je met zoveel verschillende mensen uit allerlei culturen en landen zaken wil doen, moet je procedures hebben. Nu houd ik daar zelf niet echt van. Ik moet dan ook nog beginnen aan de omvangrijke rules of prodcedure. Wanneer ik iets nodig heb
Wat drijft je dan?
“Mijn nieuwsgierigheid. Toen ik hier in mijn eerste jaar rondliep ging ik vele van mijn collega’s langs. Wat zou ik nou gemeen hebben met die collega uit Estland? Of wat deel ik met een collega uit Bulgarije? Als je vervolgens die collega uit Bulgarije vroeg: hoe speelt dat in jouw land? Nemen ze gelijk plaats op de praatstoel. Waar je ook komt, mensen waarderen interesse enorm. Dan kom je een stap verder. Als je snapt wat mensen beweegt kom je een heel eind: zeker ook in de politiek.” Hoe zet je die nieuwsgierigheid in om beleid te maken?
“Dat is een groot verschil met FNV. Toen moest ik beleid uitdragen dat door velen was voorbereid en door 23.000 mensen was (voor)besproken. Hier kan ik ongegeneerd zeggen: ik weet het even niet, leg jij me dat eens uit. Als ik wat wil weten over het arbeidsrecht in Spanje en waarom het daar wel lukt om Uber goed te reguleren, bel ik een hoogleraar op aan een Spaanse universiteit. Voor je het weet komt deze persoon het je persoonlijk uitleggen. Er is hier een bak aan internationale ervaring binnen handbereik.” Wat doe je met al die nieuwe kennis?
“De JS is zo’n twee jaar geleden met Sytze – de Deliverookoerier die in actie kwam tegen zijn werkgever –aan de slag gegaan. Geweldige actie die mensen wakker schudde. Collega’s in het parlement waren er over te spreken. Wat bleek? In België en in Spanje gebeurde precies hetzelfde – ook daar werden schijnconstructies gebruikt door bezorgdiensten.
jasper kars / interview met agnes jongerius
5
lava
Dan kan je samen een vuist maken. Dat is hier in Brussel echt mogelijk, zolang je maar nieuwsgierig bent en openstaat voor anderen. Negen van de tien mensen wil je graag uitleggen hoe stemmingsrondes of procedures werken. Op die manier kan je de bureaucratie een beetje voor je eigen nut laten werken.” Hoe zorg je dat van alle onderwerpen in het parlement op de hoogte bent?
“Het was in mijn tweede maand als parlementariër, ik reed met Kati Piri mee terug vanuit Strasbourg en we hadden de Duitse radio aan. Per half uur kwamen er beslissingen voorbij die gemaakt waren in het Europees Parlement. Ondertussen hadden wij elk half uur de slappe lach omdat we ons eigenlijk helemaal niet gerealiseerd hadden dat we dat direct besloten hadden. Er zijn meerdere commissies en je kan bijhouden wat er in jouw commissie speelt. Je hebt redelijk direct zicht op de commissies waar de mensen om je heen inzitten, maar als je mij vraagt hoe het zit met de landbouwcommissie en de keuzes en besluiten die zij maken: nee, dat is niet te doen. Het is een wetgevingsmachine hier. Wat er in al die vergaderlokalen gebeurt is vrij lastig te volgen. Je moet daarom een beetje vertrouwen op de fractiegenoten uit andere landen die wel in zo’n commissie zitten.”
“Het europees parlement is een wetgevingsmachine.”
6
Ben je het meest trots op de nieuwe wetgeving waarbij chauffeurs uit alle EU-landen hetzelfde loon ontvangen?
“Gelijke lonen voor gelijk werk: dat gaat over onze basisprincipes. Daar ben ik ontzettend trots op. Ik denk echt: als wij sociaaldemocraten er niet zouden zijn dan zou niemand de stem van de chauffeurs, de timmerlieden en de scheepsman horen. Dan zou het in deze bubbel vallen onder niet belangrijk. Zonder de sociaaldemocraten in Brussel zou de elite overheersen.” Je bedoelt dat er geen andere Europese partij is die hier dan voor zou strijden?
“Ja..” Hoe maak je je dan toch hard voor hun belangen?
“Door contact te houden met de mensen zelf, iets wat voor mij relatief eenvoudig is door mijn contacten met de vakbond. Tegelijkertijd zoek ik het ook op. Zo heb ik een aantal bijeenkomsten met chauffeurs georganiseerd en ben ik bij
interview met agnes jongerius / jasper kars
bijeenkomsten gaan kijken. Bij de chauffeurs zelf was een hoop wantrouwen tegenover Brussel.” Hoe reageerden zij op de nieuwe regelgeving?
“Ze waren verbaasd over dat het gelukt is. Er is in dat vak al enorm veel veranderd. Toen ik dertig jaar geleden bij de vakbond ging werken ben ik bij de vervoersbond gaan werken. Dat vak was toen echt ‘vlam in de pijp’. Door automatisering is er veel veranderd en ingeperkt. De romantiek van het vak was juist die vrijheid.” Wat is er mis in de transportsector?
“Je kan van Limburg naar Utrecht rijden en op de honderd vrachtwagens negen Nederlandse nummerborden tegenkomen. Ik ben in eind oktober nog een keer met een oudcollega van het FNV naar de A13 gaan kijken op zondagavond. Dan komt daar een nieuwe ploeg met busjes die Roemeense chauffeurs afzetten. Zij weten dat wanneer ze daar eind oktober aankomen, ze pas weer in januari terugkeren naar Roemenië. Al die tijd rijden ze met een oplegger vanuit Rotterdam naar het Ruhrgebied, soms zelfs naar Engeland. Ongelofelijk. Er zijn betaalde en bewaakte parkeerplaatsen in Rotterdam, maar daar wordt door een werkgever niet eens geld voor uitgegeven. Deze mensen hebben geen geld voor een douchebeurt of warme maaltijd. Het is mensonterend en waar slaat het op? In de kern is het nog steeds een trots beroep en een mooi vak. Maar er is zoveel veranderd.”
“De situatie waarin sommige vrachtwagenchauffeurs zitten is mensonterend.” Heb je het gevoel dat je al stappen hebt kunnen zetten richting een Europa als ‘sociaal triple A’?
“Ik wil m’n werk voortzetten. Ik begrijp nu hoe de hazen lopen en hoe je ze aan het lopen krijgt. Er zijn studies die zeggen dat straks een miljoen werkenden in Nederland via de platformeconomie werken. Bedrijven als Uber en Deliveroo hebben een jong en hip imago weten te creëren waarin sociale bescherming niet meer nodig is. Dat lijkt soms verdacht veel op een 19e eeuwse constructie: je hebt geen enkele bescherming meer wanneer je ziek wordt of zij willen dat je extra doorwerkt.” Bedrijven vinden dit vaak niet hun verantwoordelijkheid.
“Als deze ontwikkeling zich doorzet moet de boel echt
wakker worden geschud. Dan moeten we de barricades op gaan. De sociale bescherming is van onschatbare waarde. Dit is echt een onderwerp waar ik de komende vijf jaar mee bezig kan.” Waar kijk je nog meer met trots op terug in de afgelopen vijf jaar?
“De uitbreiding van het zwangerschapsverlof in Europa – ouders moeten nu ten minste twee maanden betaald verlof kunnen krijgen. Minister Koolmees was tegen, maar moest door de beslissing van het Europees Parlement toch overstag gaan. Dat voelt goed. Daarnaast ben ik, hoewel het niet heel sexy klinkt, erg blij met de vooruitgang die we geboekt hebben bij de inperking van kankerverwekkende stoffen. Dat betekent echt iets, als je werknemers in een garage kunt beschermen tegen dieseldampen. Kortom: detachering, ouderverlof en minder doden doordat mensen werken met kankerverwekkende stoffen. Het gaat in de goede richting.” Hoe heb jij Brexit ervaren?
“Met onze collega’s van Labour hebben we een goede aansluiting. Ik heb gezien hoe zij hun benen onder hun kont vandaan liepen tijdens die campagne. We kregen op de avond van het referendum, rond een uur of zeven ’s avonds, een uitnodiging voor een ontbijt om de positieve afloop van het Brexit-referendum te vieren. Al die mensen die zoveel tijd en energie staken in de campagne hadden het vermoeden dat het wel goed zou aflopen. Wat er vervolgens gebeurde aanschouwde ik met stijgende verbazing. Dat het Britse systeem een dialoog tussen beide partijen uitsloot, dat May zich alleen maar boog over hoe de ergste Brexiteers binnen boord bleven en elk argument dat niet binnen het vocabulaire paste gewoonweg werd weggelachen. Ik vind het ongelofelijk hoe er met de toekomst van mensen gespeeld wordt. Hoe partijpolitiek belangrijker is dan de werkgelegenheid in Noord-Engeland. Dit is echt de kant van politiek die je niet wilt zien.” Schat je de kansen van een harde Brexit hoog in?
“Ik denk het niet en ik hoop het niet. Ik vind dat Donald Tusk [voorzitter Europese raad] zo ontzettend verstandig opereert. Verlening van de Brexit-datum was de beste optie. Al houd ik het Verenigd Koninkrijk het liefste binnen boort.” Wat maakt campagne voeren voor jou zo leuk?
“Je komt opeens bij een man uit Leeuwarden die een stadswerf heeft in deze stad en daar werkt met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Als ik hem dan vraag: heb je ook een uitstroomdoelstelling? Dan zegt hij: ‘nee, die jongens blijven lekker hier’. Ik vind dat zo ontzettend mooi. Vlak onder
Leeuwarden is er een club die met subsidie van de provincie twee pausmobiel’-achtige autootjes hebben waarmee dertig vrijwilligers rondrijden om bejaarden uit het dorp mee te vervoeren. Allemaal vrijwilligerswerk. Ik vind het geweldig om zulke dingen te horen. Er gebeuren zulke mooie dingen in het land.” Maar hoe is het voor jou als Europarlementariër? Als ik je zo hoor praten klink je meer als een heel bevlogen Haagse politica.
“Aan veel dingen is een Brussels haakje te vinden. Die meneer uit Leeuwarden, dat is een project dat mede mogelijk is gemaakt door Europese regelgeving. De busjes gaan over aanbesteding in het openbaar vervoer. Er zijn niet veel regels waar ik over denk: Europa kan het in zijn eentje. Juist daarom is het zo belangrijk dat ik met een wethouder spreek en uitleg wat de Europese aanbestedingsregels wel voorschrijven en wat niet. Samen maken we het beleid beter. We hebben Frans [Timmermans] als nummer eén en hij kan heel bevlogen over het Europese project praten. Ik kan heel makkelijk aansluiten bij het verhaal van mensen en daarmee de Europese link leggen.” Wat is voor jou de mantra tijdens de Europese verkiezingen?
“Zekerheid, zekerheid van eerlijk werk en wat kunnen
jasper kars / interview met agnes jongerius
7
lava
wij daar vanuit Europa aan bijdragen. Ik vind dat een hele sterke campagne.” Stel je wordt herkozen, is het dan vanzelfsprekendheid dat je in dezelfde commissie terecht komt?
“Het is geen vanzelfsprekendheid want er moet opnieuw onderhandeld worden.” Ben je flexibel genoeg om je – stel je voor- vijf jaar lang bezig te houden met de visserij?
“Ja, ik denk dat ik dan me bezig ga houden met de arbeidsomstandigheden van de vissers... Tsja, zo is het beestje gebakken. Ik vind dat ook leuk.” Terug naar de campagne. Ik kan me een interview herinneren
milieu en sociale duurzaamheid aan elkaar weten te knopen. Mensen moeten niet het idee hebben dat het de ‘milieu gekkies’ versus de normale mensen is. Daarnaast Ik vind het nogal wat als een op de zes werknemers moet wachten tot de telefoon afgaat voordat ze kunnen werken En dat 24/7! Ik sta voor eerlijk werk, juist ook voor mensen die in de onderste helft van de arbeidsmarkt actief zijn. Deze zaken maken sociaaldemocratie anno 2019 nog zo enorm relevant.”
“Eerlijk werk is niet ouderwets maar toekomstgericht.”
waarin jij campagne voert en iemand op straat tegen jou zegt:
8
ik haat Europa. De reacties zullen nu, vijf jaar later niet heel
Je bent 58, hoe lang wil je nog door in Brussel of in de politiek?
veel anders zijn. Of wel?
“Ik weet het eerlijk gezegd niet. Tot vier jaar geleden dacht ik nog: ik bedenk nog wel wat ik ga worden als ik groot ben. Nu wordt dat uiteraard een beetje pathetic. Door het verlies van naasten besef ik dat het ook zomaar afgelopen kan zijn. Nu weet ik beter dat ergens vol voor gaan het liefste is wat ik doe.”
“Mensen zijn door Brexit anders naar Europa gaan kijken. Vijf jaar geleden ging het over de Grieken en de ongelijkheid. Dat is nu minder. Hoewel Twitter een soortgelijk gevoel toont. Het gaat niet meer zozeer om voor of tegen de EU zijn, het gaat er vooral over wat Europa wel of niet doet. Mijn antwoord daarop: als je de goede keuzes maakt, dan kan Europa, ook voor gewone mensen, hele goed dingen bereiken. Denk aan dat ouderschapsverlof, het tegengaan van dieseldampen en het aanpakken van de tijdelijke contracten. Dat speelt ook allemaal in Nederland. Door mijn sterke band met de mensen kom ik daarachter en dat maakt mij sterk.”
En Europa? Hoe zie jij het project Europa over twintig jaar?
“Ik ben juist zo blij dat ik het aan jullie generatie kan overlaten! Nee, ik ben eigenlijk vrij ouderwets. Ik denk dat de economie er voor de mensen is en die keuze moet Europa maken. Anders gaan ze voor de Brexit of in gele hesjes op de barricades staan. Ik geloof dat Europa sociaal moeten zijn, anders keren mensen zich ertegen.”
Over een goed verhaal gesproken. Hoe blijf jij betrokken bij wat er onder jongeren speelt?
Kunnen wij als sociaal-democraten die mensen nog wel
“Wat ik superleuk vind aan het Europese parlement is dat we hier een goede staf hebben rondlopen. Er werken hier ontzettend veel jonge mensen. Voor veel mensen is dit hun allereerste, echte werkplek. Omdat hier zoveel jonge mensen werken noem ik het wel eens Utrecht: gezellig bier drinken met elkaar na afloop van werk. Er zijn ook altijd plekken voor jonge mensen die stage willen lopen. Je moet geïnteresseerd zijn in anderen en een beetje handig zijn, dan kom je hier een heel eind. Wat ik belangrijk vind voor jonge mensen is dat ze zelf kiezen hoe ze willen deelnemen aan de politiek. Veel jongeren gaan nu tijdens hun studietijd al een periode naar het buitenland. Via zo’n uitwisseling moet je de wereld wel vanuit iemand anders ogen bekijken. Dat maakt je milder en meer betrokken.”
aanspreken?
Waarom is het nodig dat hier sociaaldemocraten zijn?
“Eerlijk werk is niet ouderwets maar toekomstgericht. Als het gaat om duurzaamheid zijn het de sociaaldemocraten die
interview met agnes jongerius / jasper kars
“Jazeker. Door in gesprek te blijven. Mensen stemmen op je als ze het idee hebben dat je daadwerkelijk in ze geïnteresseerd bent. Misschien zijn we dat een tijdje te veel uit het oog verloren. Het is nu aan ons allen om dit op een menselijke manier recht te zetten.”
lava
Voorjaarscongres Voorjaarscongres Voorjaarscongres Voorjaarscongres
DeToekomst--------------van Werk 15juniom10:00tot16juniom17:00 Hoe ziet het werk van de toekomst eruit? Zijn de banen van vandaag nog wel de banen van morgen? Hoe moeten we omgaan met steeds verdergaande flexibilisering? En is flexwerk noodzakelijk of moeten we blijven staan voor vaste contracten? Het Voorjaarscongres gaat over het werk van de toekomst en vindt plaats op 15 en 16 juni in Leiden. Samen de wereld verbeteren. Dat begint op onze Congressen. We luisteren hier naar interessante sprekers, voeren actie en vieren een feestje. Zien we je in Leiden? Begin: Locatie:
15 juni om 10:00 Dos Bailadores Perzikweg 2 Leiden, Zuid-Holland
Einde: Kosten:
16 juni om 17:00 20 euro
kijk op www.js.nl voor meer informatie
9
lava
een europees leger: kers op de taart van europese integratie of een brug te ver? schrijver: marte sluis illustratie: renee van den kerkhof
10
Met de Europese verkiezingen in zicht is het weer een hot topic: een Europees leger. Als we zouden gaan samenwerken en specialiseren scheelt dat geld en daarnaast kunnen we als klein land dan een vuist maken tegen machtsblokken zoals Rusland, China en, wellicht, de Verenigde Staten. Het zou de kers op de taart van de Europese integratie betekenen. Toch kunnen de plannen op veel weerstand rekenen binnen Defensie, de regering en onder veel burgers. Wat zijn de voor- en nadelen van een Europees leger? En hoe zou de PvdA zich kunnen opstellen in dit debat? Een politieke kwestie vanuit een militaire bril. Wie denkt dat de Nederlandse krijgsmacht alles alleen kan komt bedrogen uit. Waar Nederland zich decennia lang probeerde zo neutraal mogelijk op te stellen – wat lukte tijdens de Eerste Wereldoorlog en faalde tijdens de Tweede Wereldoorlog – koos de regering er in 1949 voor om lid te worden van de NAVO. Op het gebied van missies doet Nederland inmiddels niets meer alleen: zo zijn de grootste afgelopen missies gevoerd onder zowel de VN- als de NAVO vlag. De kern van de NAVO is het beschermen van
een europees leger / marte sluis
lava
eigen grondgebied, met name tegen de Russen. De garantie dat iedereen binnen de NAVO beschermd is staat vermeld in Artikel 5 van het NAVO-verdrag: “een aanval op één is een aanval op allen”. In de praktijk betekent dit echter: kom niet aan een NAVO-lid, dan krijg je Amerika achter je aan. Niet alleen op grondgebied van een NAVO-lidstaat, maar ook als er iets aan de hand is bij een buurland van een NAVO-staat, kan men kiezen om over te gaan op militarie interventie. Nederland kan er dan voor kiezen om aan zo’n actie mee te doen. In de praktijk doen de Amerikanen altijd aan deze interventies mee en draaien hierdoor ook voor de meeste kosten op. Veel NAVO-bondstaten waren bang dat dit zou veranderen
toen Donald J. Trump aantrad als president. Tijdens de presidentsverkiezingen kwamen er verschillende berichten naar buiten over Trump en zijn NAVO-plannen. Over één ding was de president duidelijk: als de lidstaten op de bescherming van de VS wilden blijven rekenen moesten de landen gaan voldoen aan de welbekende NAVO-norm. De norm schrijft voor dat NAVO-landen 2 procent van hun bbp moet besteden aan Defensie. Nederland zal in 2019 ongeveer 1,3 procent spenderen aan de Krijgsmacht. Doordat ons bbp harder groeit dan de Defensie-uitgaven toenemen, zal Nederland ook de komende jaren deze norm niet halen. De kracht - qua financiën en daadkrachtigheid -
M a r t e Sl u i s is student aan de Koninklijke Militaire Academie, auteur voor de Lava en lid van de Jonge Socialisten.
“Wanneer je een half jaar geleden had gevraagd naar een Europese krijgsmacht, had ik waarschijnlijk iets gezegd als ‘Ja best prima idee toch?’ Dat mij als Amsterdamse het idee van een Europees leger aanstaat en dat ik met liefde met een Europese vlag op mijn mouw zou lopen, zegt niet zoveel over de rest van Defensie. inmiddels heb ik mijn Randstedelijke, middelbare scholieren-leventje verruild voor de officiersopleiding in Breda en dus voor een carrière als militair.”
“Sindsdien is mijn kijk op dit onderwerp veranderd: het leger is meer dan mannen met wapens die je kan inzetten ‘when shit
hits the fan’. Het parlement zal dan bepalen of wij worden ingezet. “Oorlog is enkel de voortzetting van de politiek met andere middelen” zoals generaal en originial militair theoreticus Clausewitz stelde. Maar Defensie is meer dan oorlog voeren: we dragen ook zorg voor de veiligheid van Nederland zelf; denk aan de kustwacht, Schiphol en hurricane relief op Sint-Maarten na Irma. Militairen zijn een van de weinigen die worden opgeleid om geweld te gebruiken en doen dit altijd uit naam van Nederland, met als uiterste consequentie dat je zal sterven voor je vak. Zo zijn er meer dan twintig Nederlanders omgekomen in de acht jaar dat Nederland in Afghanistan zat.”
“Ik vond het zeer opvallend dat een Europees leger buiten Defensie nog best lijkt te leven, zo ook rond de Europese
verkiezingen, terwijl de mensen die ik tot dusver binnen ‘het bedrijf’ (Defensie) ben tegengekomen er niks van moeten hebben.”
11
lava
12
van de NAVO komt van de Amerikanen. Tegelijkertijd zorgt de komst van Donald Trump er voor dat we misschien nog eens na moeten denken over van wie wij afhankelijk willen zijn. Wat betreft de toekomst van de NAVO: hoe dreigend Trump ook klinkt, actions speak louder than words. De Amerikanen hebben ook dit jaar weer meer troepen in Europa gestationeerd en deden mee aan Trident Juncture, de grootste NAVO-oefening sinds decennia. De Nederlandse krijgsmacht is misschien de skere student onder de krijgsmachten, maar bezit wel veel kennis en levert een grote hoeveelheid diensten aan andere landen. Een voorbeeld hiervan is Vliegbasis Eindhoven. Hier staan niet alleen onze eigen kisten, maar er zijn ook Europese organisaties gevestigd die helpen bij de coördinatie van militaire transportvluchten. Een ander voorbeeld van internationale samenwerking zijn Duitsland en Nederland op het gebied van het gemixte tankbataljon. De tanks zijn eigendom van Duitsland, hier had Nederland geen geld voor, maar de 450 militairen die de tanks besturen en onderhouden zijn zowel Duits als Nederlands. Op militair gebied werkt Nederland dus al ontzettend veel samen, helemaal met onze buurlanden. Verdere samenwerking zou ons nog meer op kunnen leveren: samen materieel aanschaffen is goedkoper en efficiënter en missies zijn dan makkelijker op elkaar af te stemmen. Niet alleen het materieel maar ook het personeel zou elkaar kunnen aanvullen: een krijgsmacht heeft meer expertise en verschillende werkwijzen waarvan we zouden kunnen leren. Wat weerhoudt ons er dan nog van om gewoon één grote krijgsmacht te worden? Wanneer er sprake zou zijn van een Europees leger zou dat betekenen dat alle facetten van de verschillende krijgsmachten op elkaar moeten worden afgesteld. Een groot obstakel hierbij is het bureaucratisch apparaat dat Defensie draaiende houdt. Alle protocollen en regelgeving zorgen alleen al binnen onze krijgsmacht voor de veel problemen, laat staan als we dat af zouden moeten stemmen met de Franse doctrines, de Poolse richtlijnen en de Italiaanse voorschriften. Om over arbeidsvoorwaarden en cao’s nog maar te zwijgen. Het fundamentele verschil tussen een Europees leger en bijvoorbeeld de NAVO is dat men op dit moment alleen defensief optreedt op basis van vrijwillige deelname; als het ons uitkomt verdedigen wij dingen die voor ons belangrijk zijn, in samenwerking met anderen. Het heetste hangijzer is de heersende gedachte dat het uiteindelijk een Nederlander moet zijn die beslist of er Nederlandse militairen worden ingezet. Binnen een Europees leger zal dit echter geen vanzelfsprekendheid meer zijn. Dit is dan ook de voornaamste reden dat de huidige Nederlandse Defensietop niet zo’n fan is van een Europees leger. Daarnaast is NAVO-inzet – uitzonderingen daargelaten – meestal alleen op NAVOgrondgebied. Hoe dit zal gaan bij een Europese krijgsmacht is
een europees leger / marte sluis
simpelweg nog niet duidelijk. Binnen de huidige EU worden er ook al missies uitgevoerd waarvan wordt vereist dat alle lidstaten er vooraf mee instemmen. Desondanks is men bang dat een Europees leger de weg vrij zou maken voor een megakrijgsmacht die wordt ingezet door individuele lidstaten om hun eigen conflicten uit te vechten. Toch wordt de roep voor een Europese krijgsmacht steeds groter. Eind vorig jaar spraken Marcon en Merkel zich er al voor uit en ook bij de Europese verkiezingen is het een hot topic. Als we dan de balans opmaken: waar staat de PvdA en wat kunnen we als sociaal-democraten betekenen? De tijden dat Defensie vooral werd gezien als louter een kostenpost zijn gelukkig voorbij: het besef dat het geld kost om vrede en veiligheid te handhaven is ook binnen links steeds gangbaarder. De PvdA wil een sterk Europa voor alle Europeanen. Het huidige Europa loopt tegen problemen aan, zoals de vluchtelingenproblematiek, waarvoor het integreren van de Europese krijgsmachten oplossing zou kunnen bieden. Het uitruilen van taken en specialisaties kan ervoor zorgen dat dit soort grensoverschrijdende problemen effectiever kunnen worden opgelost. Natuurlijk moet je als politieke partij scherp zijn op de omstandigheden waarin militairen hun werk doen. Zo hebben militairen op dit moment geen cao en zijn de werkomstandigheden waarin vaak niet om over naar huis te schrijven: Chroom-6, burn pits, mortierongelukken en ga zo maar door. De PvdA en S&D zouden hier echt het verschil kunnen maken. Met de Europese vlag op de arm rond lopen is nu nog een brug te ver, maar door alle Europese militairen dezelfde rechten en arbeidsomstandigheden te bieden wordt al een begin gemaakt met het gelijktrekken van regelgeving.
Huidige Missies van Nederlandse militairen in het buitenland. De grootste missie waaraan Nederland momenteel deelneemt is die in het West-Afrikaanse Mali. Nederlandse militairen voeren daar verkenningen uit en verzamelen inlichtingen voor de VN-operatie Minusma. De krijgsmacht doet verder wereldwijd mee aan tal van grotere en kleine missies zoals onder meer in Somalië, Afghanistan en Zuid-Sudan.
lava
friso gaat voor de js europa in! Friso Ages, internationaal secretaris van de JS, werd tijdens het congres van de Young European Socialists (YES) in Finland verkozen tot vice-voorzitter van deze Europese vereniging. Vijf vragen aan Friso over YES, zijn ambities en een verenigd Europa. Allereerst gefeliciteerd met het vicevoorzitterschap bij YES (Young
zoveel mogelijk activiteiten gegaan. Je moet laten zien dat je wat aan de discussies kan bijdragen omdat je als bestuurslid vaak zelfstandig het beleid moet gaan beïnvloeden. Uiteindelijk heb ik in het voorjaar tegen verschillende mensen gezegd dat ik van plan was mij te kandideren, een aantal steunden mij direct. Op ons congres in Helsinki ben ik verkozen.”
European Socialists), wat is jouw motivatie om voor deze functie te
Wat wil je in jouw mandaat bereiken?
gaan?
“Ik hoop dat we als YES weer echt beleidsideeën kunnen bedenken die een weg vinden naar het Europees Parlement. In het verleden hadden we bijvoorbeeld het European Youth Plan, waarmee we de kansen van jongeren op een radicale manier wilden vergroten. Ik vind het belangrijk om de samenwerking te zoeken met andere progressieve jongeren partijen om dit soort beleidsplannen door het parlement te krijgen. Ik hou altijd van de politieke discussies met jongeren van een andere politieke familie, en het is interessant om raakvlakken te vinden met hen. Wij delen een toekomst en komen op voor dezelfde belangengroep.”
“Hartelijk dank! Ik heb mij kandidaat gesteld voor deze functie omdat ik op dit moment veel uitdagingen zie in de wereld, die we alleen als een verenigd Europa kunnen oplossen. Bedrijven lijken alleen maar meer macht te krijgen over burgers, terwijl ze vooral in dienst zouden moet staan van de Europese bevolking. Daarnaast kent iedereen natuurlijk de klimaatproblematiek die om een Europese aanpak vraagt. We kunnen bijvoorbeeld Europese investeringen doen om sneller onze duurzaamheidsdoelen te halen.” Hoe zag de campagne eruit?
“De campagne begon eigenlijk vrij snel na mijn verkiezing als internationaal secretaris van de JS. Een van mijn doelen als internationaal secretaris was om de JS weer een grotere stem te geven binnen YES. Het is zes jaar geleden sinds YES een JS’er heeft verkozen als bestuurslid en het werd daarom wel weer tijd. Bij YES is het vooral de periode voor de kandidaatstelling die ertoe doet. “Om steun te krijgen ben ik naar
Welke JS-ervaring neem je mee naar Europa?
“De JS heeft mij de politieke handvatten geboden waardoor ik nu een goed YES-bestuurslid kan zijn. Zonder de JS had ik nooit in het openbaar zoveel durven spreken of kunnen debatteren. Ook heb ik via de JS-contacten opgedaan die nu meer dan ooit belangrijk voor mijn werk zijn, zoals met onze
Europarlementariërs. Na zeven jaar lidmaatschap kan ik zeggen dat de JS mij heel veel heeft gebracht.” Kan je uitleggen, voor de JS’ers die minder bekend zijn met YES, wat deze vereniging precies doet?
“Ik denk dat YES vooral twee dingen doet: verbinden en beïnvloeden. Het verbindingsaspect zit in het bij elkaar brengen van verschillende Europese culturen. Wij Europeanen zijn nog altijd niet hetzelfde en dat zal ook nooit gebeuren. De activiteiten van YES zorgen er wel voor dat we elkaar beter begrijpen en dat we meer opkomen voor elkaar. Vaak horen mensen in Nederland alleen maar in het nieuws over hoe het er in andere Europese landen aan toe gaat. Dat staat dan ver van je af. Als je hetzelfde nieuws hoort van iemand die er op dagelijkse basis mee te maken heeft dan wil je gelijk diegene helpen.”
jasper kars / interview met friso ages
13
lava
imperialistisch china staat aan de poort van europa
14
De nieuwe zijderoute, een bezet Tibet en digitale massasurveillance, het zijn zomaar een paar termen die we associĂŤren met een land waar we eigenlijk niet zoveel van weten. De geschiedenis, cultuur en toekomstplannen van China zijn, voor velen in het Westen, een blinde vlek. Op welke manieren probeert China invloed uit te oefenen op de rest van de wereld? En wat moet Europa doen, nu China steeds machtiger en invloedrijker lijkt te worden?
schrijver: ischa walburg illustratie: renee van den kerkhof China en de Eeuw der Vernedering Negenmaal sloegen de Nederlandse ambassadeurs hun hoofden nederig tegen de stoffige grond van het keizerlijke paleis. Ambassadeur Everardus van Braam verloor, doordat hij zijn hoofd herhaaldelijk en hard tegen de grond sloeg, zijn hoed. De Chinese keizer vroeg of hij zich pijn had gedaan, waarna Van Braam in het Chinees liet weten dat hij geen Chinees sprak. De Nederlandse ambassadeurs werden schaamteloos uitgelachen. Dit schouwspel vond plaats in het voorjaar van 1795, ambassadeurs uit het buitenland werden onderworpen aan verschillende, vernederende ceremonies. Deze werden gezien als een soort test: een waardige ambassadeur zal bepaalde handelingen weigeren, een kruiperige en onderdanige
imperialistisch china staat aan de poort van europa / ischa walburg
lava
ambassadeur zal met vol enthousiasme meedoen aan de vernederende rituelen. De Chinezen hadden respect voor diegenen die zich niet meteen voor elke zakelijke buitenkans in het stof wierpen. Dit ritueel staat symbool voor het aanzien en de macht die het Chinese Keizerrijk nog genoot aan het einde van de 18e eeuw. Het rijk ging echter snel achteruit. Vijftien jaar later omzeilden de Britten met de opiumhandel het gesloten, economische systeem van de Chinezen. De opium legde een groot deel van China lam en ontketende twee Opiumoorlogen die door China allebei vernietigend zijn verloren: de Eeuw der Vernedering (1839-1945) was aangebroken. China was van een oude, gerespecteerde en culturele macht verworden tot een deurmat die niets kon beginnen tegen de komst en het vertrek van westerse mogendheden.
De Chinese wederopstanding China werd een eeuw lang vernederd en vandaag de dag is het de beurt aan China om te groeien, in zowel economisch als territoriaal opzicht. De Chinese overheid heeft hiervoor een concreet en openbaar in te zien stappenplan opgesteld, waarvan ik een paar voorbeelden wil noemen: Een oorlog voor de hereniging met Taiwan (2020-2025), een oorlog om de verschillende eilanden in de Zuid-Chinese zee in te lijven (2025-2030), de oorlog om Zuid-Tibet te heroveren (2035-
2040) en de oorlog om het afgepakte grondgebied van Rusland te heroveren (2055-2060). In totaal zijn er zes oorlogen die China wil voeren, om volledig te herstellen van de eeuw der vernedering. We staan in 2019 dus (mogelijk) aan de vooravond van de Chinese comeback.
“we staan in 2019 aan de vooravond van de chinese comeback.” De plannen van de communistische partij bestaan echter niet alleen uit ‘te voeren oorlogen’, er zijn ook plannen om op andere manieren toegang te krijgen tot een grotere afzetmarkt en om politieke invloed te verkrijgen in het buitenland. China leent geld uit aan Afrikaanse landen, is bezig met de uitbouw van een nieuwe zijderoute en Chinese bedrijven staan vooraan in de rij om in Europa een 5G-netwerk uit te rollen.
De imperialistische droom van Xi Sinds de Communistische Partij aan de macht is, is China het land van de grootse plannen. Tijdens de Grote Sprong Voorwaarts (1958-1960) moesten alle mussen worden gedood - omdat ze het graan zouden opeten - en moest de bevolking actief participeren in de staalindustrie. Hierdoor hadden de boeren geen tijd meer om het land te bewerken, met een grote hongersnood tot gevolg. Deze plannen lijken lachwekkend, maar China is niet meer de achterlopende agrarische samenleving van destijds.
15
lava
16
China leent geld uit om in Afrikaanse landen wegen aan te leggen, waarbij op voorhand al duidelijk is dat deze Afrikaanse landen, die leningen nooit kunnen terugbetalen. Lokale politici met kortetermijnbelangen, zien de aanleg van zo’n weg natuurlijk als geweldig campagnemateriaal. Een geschenk uit de hemel, dat betaald moet worden door de bestuurders van de toekomst. Uiteindelijk zal die weg ook terugbetaald moeten worden, maar als dat niet gebeurt, dan kan China gemakkelijk aanspraak maken op de grondstoffen van dat land. In Sri Lanka heeft China in 2010 geld uitgeleend om een haven te bouwen. Omdat de schuld niet kon worden terugbetaald, is de haven nu 99 jaar in handen van een Chinees bedrijf. De langetermijnvisie van China wint het hier van de lokale kortetermijnpolitiek. Maar de Chinese imperialistische droom beperkt zich niet tot het Afrikaanse continent, inmiddels heeft China interesse gekregen in de Italiaanse havens in Triëst en Genua. Of de mogelijke investeringen in Italië een financiële capitulatie zijn, moeten we afwachten. Ondertussen heeft China de Griekse haven van Piraeus wel grotendeels opgekocht. Velen zullen hier het probleem absoluut niet van inzien, maar de investeringen maken landen als Griekenland en Italië ook afhankelijk van China. Er was een verklaring opgesteld door 28 Europese lidstaten, waarin de mensenrechtensituatie in China werd veroordeeld: Griekenland steunde de kritiek op China niet. Ook Europese landen blijken vatbaar voor Chinese invloeden.
“Ook Europese landen blijken vatbaar voor chinese invloeden.”
zou ‘goed’ gedrag beloond worden en ‘slecht’ gedrag worden bestraft. Burgers die de regels overtreden worden op een groot scherm getoond, krijgen geen subsidies meer of komen tot de ontdekking dat ze geen vliegticket meer kunnen boeken. Maar wat is dan precies ‘goed’ of ‘fout’? De burgers die volgens de communistische partijlijn leven en nooit door een rood stoplicht lopen, zullen geen last hebben van het nieuwe systeem. Maar wat zal er gebeuren wanneer een surveillancecamera Oeigoeren in de buurt van een moskee registreert? Inmiddels zitten er bijna een miljoen Oeigoeren in Chinese werk- en heropvoedingskampen. In de Chinese surveillancestaat is geen ruimte voor bevolkingsgroepen met afwijkende niet-Chinese gewoontes. Het sociaalkredietsysteem staat momenteel nog in de kinderschoenen, maar de uitgesproken ambities vertellen ons iets over de verontrustende taak die de Chinese overheid aan datatechnologie toedicht. We moeten ons afvragen of een land, dat op deze wijze met date-technologie omgaat, het juiste land is om ons te voorzien van een 5G-netwerk.
De rol van de Europese Unie We kunnen achteroverleunen en hopen dat de Chinese overheid als barmhartige Samaritaan bereid is om de Grieken, Italianen en Portugezen te helpen in ruil voor handel op basis van een gelijkwaardige uitgangspositie. De Europese Unie kan echter ook de rol vervullen van beschermheer tegen imperialistische invloeden van buitenaf. Om te voorkomen dat de Zuid-Europese lidstaten, die economisch sterk verzwakt zijn, niet ten prooi vallen aan China’s investeringsdrang, moet er een duidelijk Europees antwoord worden geformuleerd op China’s langetermijnstrategie.
“De Europese unie kan ook de rol vervullen van beschermheer tegen imperialistische invloeden van buitenaf.”
Het Chinese 5G-netwerk Ondertussen woedt er in Europa een discussie over de komt van een 5G-netwerk dat aangeboden zou worden door het Chinese Huawei. De Verenigde Staten hebben Europa al gewaarschuwd voor Huawei, met het 5G-netwerk zou China mogelijk gemakkelijk cyberspionage in Europa kunnen plegen. Hier is echter geen hard bewijs voor. Wel kunnen we stellen dat China een land is, waar het recht op privacy van de bevolking met voeten wordt getreden. De uitrol van een sociaal-kredietsysteem toont hoe China op grote schaal - met enorme hoeveelheden aan data - de bevolking probeert te controleren. Met een puntensysteem
Er moet een daadkrachtig besluit komen over de 5G-politiek: wat zijn de gevaren en in hoeverre houden we een eerlijke concurrentiepositie voor andere telecomproviders in stand? Moet de Europese Unie niet ingrijpen bij een Chinese miljardeninvestering? Alleen een overkoepelende
imperialistisch china staat aan de poort van europa / ischa walburg
Unie is in staat om de kortetermijnbelangen van de lidstaten te overstijgen en rekening te houden met onwenselijke imperialistische invloeden. Wanneer daalt het besef neer dat de Europese Unie naast interne markt ook moet opereren als internationale macht die de interne markt en democratie beschermt? Alleen wanneer de Europese Unie kan bewijzen dat het daartoe in staat is, kan het economisch kwetsbare staten weerbaar maken tegen imperialistische invloeden van buitenaf. Laten we niet wegkijken voor wat er gebeurt in verschillende Afrikaanse- en Zuid-Europese landen. Na de Eeuw der Vernedering volgt er voor China momenteel een Eeuw van Wederopstanding. Laten we zorgen dat dat niet ten koste gaat van onze westerse waarden, democratie en rechtsstatelijkheid. Europa moet waakzaam zijn.
Vacature contentmaker / redacteur Voor het gedrukte blad en voor online zoekt de LAVA per direct een contentmaker / redacteur. Weet jij alles van / of wil je je ontwikkelen in: schrijven, online of communicatie en volg je politiek en de JS/ PvdA goed? Heb jij affiniteit met de JS en wil je mooie ervaring op doen? 17
Dan zoeken wij jou! We bieden: * een mooie uitdaging met ruimte voor ontwikkeling en groei * flexibiliteit * begeleiding in het schrijven van artikelen * veel (creatieve) vrijheid * een enthousiast publiek van leden en geinteresseerden Neem contact op met Jasper Kars, de hoofdredacteur. Stuur een e-mail naar lava@js.nl. 17
lava
rosalie, edou, jan, niels, ron en siman.
18
deze jonge socialisten stonden tijdens de provinciale statenverkiezingen van maart 2019 op de lijsten van de pvda door heel het land.
jonge socialisten in de provincie / jasper kars
“Werken aan Overijssel leefbaar houden.” Niels van der Hoorn 27 jaar, #7 in Overijssel Al vroeg betrokken
“Ik ben al vanaf jongs af aan maatschappelijk betrokken. Op mijn zeventiende ging ik de lokale politiek in en tijdens mijn studie zat ik in de studentenraad. Daarna werkte ik onder meer voor het landelijk partijbureau en was ik afdelingsvoorzitter van Utrechtse Heuvelrug. Mijn motivatie om maatschappelijk en politiek actief te zijn is dat ik het belangrijk vind dat iedereen mee kan blijven doen en we een gemeente of provincie mooier maken voor mensen.” Zeker zijn
“Ik wil mij als kandidaat inzetten voor meer betaalbare woningen voor jong en oud. In zowel de koop- als huursector. De prijzen rijzen de pan uit: daar moet echt wat aan gebeuren. En als je dan een betaalbare huurwoning hebt gevonden, betaal je alsnog een vermogen aan energiekosten door slechte isolatie. Daar moeten we dus ook wat aan doen. Het moet aantrekkelijk zijn voor jongeren om in de provincie Overijssel te blijven wonen. Zodat ze niet na hun studie vertrekken. Ook zie je dat ouderen op zoek zijn naar kleinere woningen waar zij van hun oude dag kunnen genieten. Jonge gezinnen kunnen vervolgens weer in wat grotere woningen wonen. Door te werken aan een goede doorstroom van woningen voor jong- en oud kunnen we Overijssel leefbaar houden en blijven voorzieningen als scholen en sportverenigingen bestaan.” “Hoewel de werkloosheid naar beneden gaat, is er vooral in Twente nog veel werkloosheid. Aan de ene kant zitten er mensen thuis die graag willen werken, aan de andere kant springen sectoren als de zorg en techniek om mensen. Maar omdat veel mensen niet over het juiste papiertje beschikken komen ze niet aan de bak. Daar willen wij graag wat aan doen. Zo willen we dat de provincie Overijssel langdurig werklozen een opleiding aanbiedt en ze samen met bedrijven naar werk begeleidt.” “Hier wil ik de komende jaren mee aan de slag gaan. Vooral omdat ik zelf nog jong ben. Het is niet goed te praten dat mensen langdurig thuis zitten of moeilijk rond kunnen komen, terwijl je ziet dat het goed gaat met de maatschappij.”
lava
“Ik zet me ervoor in dat iedereen mee kan komen.”
“Het mag nóg ambitieuzer!”
Siman Abdi 28 jaar, #9 in Noord-Holland
Jan Daenen 24 jaar, #6 in Gelderland
Een verschil maken
“Al van jongs af maak ik me boos over onrechtvaardigheid, over waarom sommige mensen minder kansen krijgen dan anderen. Ik heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel en wil de wereld om mij heen een stukje eerlijker maken. Zo liep ik stage bij Vluchtelingenwerk in Hoorn en zette ik mij als vrijwilliger in om de Amsterdamse wijk Osdorp te verbeteren. Door middel van maatschappelijk werk probeerde ik een verschil te maken in mijn omgeving. Dat is ook waar politiek volgens mij over moet gaan.” “Ik merkte dat politiek de manier is om zo’n verschil te maken. Ik wil mensen samenbrengen en zorgen dat NoordHolland een provincie is met een plekje voor iedereen. Toen ik zag dat leden zich konden kandideren dacht ik daarom: dit is mijn kans! Tijdens deze campagne wil ik me inzetten om ervoor te zorgen dat iedereen mee kan komen, ook mensen die het moeilijker hebben. Om vooruit te komen heb je zekerheid nodig. Juist daar lijkt het bij veel mensen aan te ontbreken.” Voor zekerheid
“In mijn omgeving zie ik die onzekerheid. Over werk, wonen en onderwijs. Voor jongeren is het lastig om een huis te krijgen. Dit probleem komt voor in zowel Avenhorn als in Amsterdam. In Osdorp zag ik zelf dat er afgelopen jaren veel oude woningen werden gerenoveerd, deze werden daarna aangeboden als koop- of te dure huurwoningen. Ik hielp bewoners met hun een urgentieverklaring bij de gemeente. Helaas zag ik al snel dat het, zelfs met een urgentieverklaring, lastig werd om nog een woning in Amsterdam te krijgen.” “Ik wil me inzetten voor betaalbaar wonen in NoordHolland. Iedereen moet zeker zijn van een fijne plek in een groene en schone omgeving. Schiphol is een goed voorbeeld. We mogen blij zijn met de lusten van deze vlieghaven, maar moeten ook scherp zijn op de lasten. Goed werk biedt naast een inkomen ook perspectief en voorziet in sociale contacten. Door werk hoor je erbij en doe je mee. Goed werk, betaalbaar wonen en onderwijs met gelijke kansen voor elk kind in een duurzame provincie: dat is wat mij betreft de toekomst van Noord-Holland.”
Last Minute
“Vorige zomer had ik het met een vriend van mij over verkiezingen en politiek. Hij vertelde mij dat hij zich ging kandideren voor de Provinciale Statenverkiezingen, voor D66 weliswaar. Hoewel ik aanvankelijk cynisch reageerde, werd ik snel enthousiast. De provincie is invloedrijk; gaat over zichtbare en belangrijke onderwerpen als milieu en OV. Toen de deadline voor de kandidaatstelling naderde dacht ik: misschien is dit helemaal niet zo’n gek idee. Drie minuten voor de sluitingstijd meldde ik mij uiteindelijk aan.” De klimaatman
“Ik ben student aan de Wageningen University en een echte klimaatman. Hoewel Gelderland best goed bezig is op dit gebied, er is bijvoorbeeld een Gelders Energieakkoord, mag het nóg ambitieuzer. Daarbij ga ik uit van het PvdAverhaal: we moeten de kosten en baten eerlijk delen. Een actieve overheid is hierin onmisbaar. In dichtbevolkte steden als Wageningen of Nijmegen is geen draagvlak om windmolens neer te zetten terwijl dit in andere streken beter kan worden gedragen, mits de omgeving zelf mee kan doen en kan profiteren. Onze provincie is enorm divers: regionale samenwerking is dus cruciaal.” Genaaid door de markt
“In mijn omgeving zie ik steeds meer mensen die genaaid worden door marktmacht. Er is in Gelderland een woningtekort. Hier moet de provincie actief mee aan de slag gaan. We moeten Gelderlandse jongeren hier houden. Daarvoor moet het bijvoorbeeld voor studenten makkelijker worden om eens een avondje naar bijvoorbeeld Utrecht of Arnhem te gaan.” “Veel kiezers noemen zichzelf progressief maar overwegen de PvdA niet. Hen vertel ik dat onze idealen juist voor de uitdagingen van de toekomst enorm relevant zijn. We moeten de boodschap alleen beter overbrengen aan de kiezer. Mensen waarderen een stabiele linkse partij waarmee je kan praten, die wijze besluiten kan nemen.”
jasper kars / jonge socialisten in de provincie
19
lava
“We moeten er scherp op blijven dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen.” Edou Hamstra 24 jaar, #3 in Friesland Stappen zetten
20
“Ik ben opgegroeid in Friesland en woon er nog altijd met veel plezier. Ik heb jongeren zien vertrekken naar de Randstad omdat zij daar een baan vonden. Wij zijn heel trots op onze provincie, maar waarom hebben juist wij te maken met de meeste vergrijzing en ouderdom van heel Nederland? Het is nodig om stappen voorwaarts te zetten. Als het gaat om betere verbindingen met de grote steden bijvoorbeeld. Zo heeft Drachten, als tweede stad van Friesland, nog geen station. Dat moet anders.” Sterkste schouders, zwaarste lasten
“Ook in onze provincie zijn we volop bezig met de energietransitie. Dit is ook echt nodig. We moeten er alleen wel scherp op blijven dat hier de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Ik wil zekerheid bieden. Zekerheid dat de prijs van onze treinkaartje niet weer stijgt of zeker zijn van goed en betaalbaar openbaar vervoer.” Betaalbaar ov voor iedereen
“Ik ben nu al meer dan een jaar Fries Statenlid namens de PvdA. In het provinciehuis heb ik er de afgelopen periode onder meer op aangedrongen dat er speciaal voor scholieren een treinabonnement kwam. In Friesland moeten veel scholieren een heel stuk reizen om naar school te gaan. Alleen de bus werd vergoed, terwijl velen niets anders kunnen dan de trein nemen. Met het treinabonnement voor scholieren komen wij hen tegemoet.”
jonge socialisten in de provincie / jasper kars
“Door te weinig woningen en verbindingen vertrekken jonge mensen.” Ron Piepers 23 jaar, #4 in Limburg Wonen, vervoer en duurzaamheid
“Ik woon in Midden-Limburg: hier komen veel problemen en uitdagingen voor die op regionaal niveau ook spelen. Van wonen, openbaar vervoer tot energietransitie of leegstand. Ik woon zelf in Swalmen, een dorpje bij Roermond, waar ook een groot tekort aan (jongeren)woningen bestaat. Voor jongeren is weinig plek. Dat geldt ook voor het openbaar vervoer. De Maaslijn – een spoorweg langs de Maas – rijdt veel weinig. Ik zet me graag in om dit te verbeteren.” “Doordat er te weinig woningen zijn en de verbindingen niet altijd even goed, vertrekken veel jonge mensen naar steden als Nijmegen en Eindhoven. Als we hier aan werken zouden zij hier kunnen blijven.” “Naast wonen en vervoer is ook duurzaamheid een speerpunt. Hier valt nog een wereld in te winnen. Zo zijn er in Limburg, in vergelijking met de rest van het land, nog te weinig windmolens. Ook vind ik een Limburgs energiebedrijf een goed idee. Juist onze generatie moet zich hiervoor inzetten. Wij jongeren zijn niet voor niets de drijvende kracht achter de Klimaatmarsen.” Leerzaam
‘Toen ik in september 2017 stage liep bij de statenfractie in Limburg zag ik hoe veel verschil er gemaakt kan worden in de provincie. Nadat we in Roermond de verkiezingen verloren ben ik bij de Statenfractie betrokken gebleven als fractievolger. De provinciale politiek kwam veel dichterbij dan ik dacht. Je kan hier op belangrijke thema’s een hele mooi bijdrage leveren. Ik leerde tijdens mijn periode als fractievolger dat je ieders invalshoek moet respecteren. Je komt onbezonnen binnen, maar uiteindelijk leer je hoe je met verschillende opvattingen omgaat. Je moet namelijk samenwerken met allerlei verschillende mensen van de meest uiteenlopende partijen.”
lava
“Iedereen in ZuidHolland moet in staat zijn om een betaalbare woning te vinden.” Rosalie Bedijn 25 jaar, #5 in Zuid-Holland 21 Impact door de provincie
“Ik merk dat mijn vrienden niet weten wat de Provinciale Staten doen. Jammer, want dit is uitgerekend de plek waar beslissingen worden genomen die veel impact kunnen hebben. Zoals over vervoer, duurzaamheid en wonen.” “Graag breng ik de provincie dichterbij (jonge) kiezers. Ik wil ben dan ook niet van plan om en het provinciehuis te blijven zitten. Social media is een geweldig middel om contact met de jongere kiezers te onderhouden, maar ik wil ook minstens zoveel werkbezoeken doen.” Mooiste provincie van Nederland
“De samenwerking binnen ons PvdA Zuid-Holland team is erg goed. Je leert elkaar in korte tijd goed kennen. We hebben een leuk team en zetten ons in voor de mooiste provincie van Nederland.” “Er heerst momenteel in veel steden in Zuid-Holland een enorme woningnood. Het wordt steeds moeilijker voor mensen om een geschikt en betaalbaar huis te vinden. Dit geldt zeker voor studenten en starters. Iedereen in onze provincie moet in staat zijn om een betaalbare woning te vinden.”
wil jij je ook inzetten voor de jonge socialisten of de pvda? neem dan contact op met js@js.nl. jasper kars / jonge socialisten in de provincie
lava
“Polen wil alleen maar helden” schrijver & fotografie: eefje van den akker
22
Hoe polen anno 2019 worstelt met haar oorlogsverleden en het diepgewortelde antisemitisme binnen de samenleving. Met het verstrijken van de jaren raken de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog steeds verder achter ons, de gevoeligheden blijven echter bestaan, iets wat nog altijd als een grauwe deken over Europa ligt. Op de ene plek zwaarder rustend dan op de andere, het is Polen waar enerzijds zo min mogelijk gesproken wordt over de oorlog maar waar het verleden steeds meer naar boven komt drijven.
“polen wil alleen maar helden” / eefje van den akker
lava
Ik ben in Warschau, de Poolse hoofdstad waar namen van Amerikaanse ketens inmiddels trots de gevels sieren. Twintig jaar geleden was dit onder het communistische bewind ondenkbaar geweest. Tussen de weinige overgebleven pre-oorlogse gebouwen, staan moderne torens met fel verlichte reclamezuilen als wolkenkrabbers op Times Square. Pas wanneer ik de bus neem naar het Polin museum, ga ik langzaam terug in de tijd: rijen witte, sobere betonnen flats, overblijfselen van de Sovjettijd. De mensen die ik zie zijn gehaast en in zichzelf gekeerd, in hun gezichten lijken zorgen en vermoeidheid te rusten. Misschien heeft het simpelweg van doen met een zware winter die net achter de rug is. Tegelijkertijd speelt ook een andere zorg mee: namelijk het feit dat ruim 63% van de Poolse bevolking in armoede leeft en het wantrouwen tegen het handelen van de Europese Unie zich inmiddels diep geworteld heeft onder de samenleving. Een wederzijds gevoel voor de Europese Commissie die vol onvrede toekijkt hoe sinds het aantreden van de nieuwe, rechtse en nationalistische regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), de rechtsstaat langzaam uitgekleed wordt. En wellicht is dat ook een van de belangrijkste redenen dat Polen zich simpelweg momenteel niet in de positie bevindt om na te denken over het verleden, laat staan hoe dat herdacht moet worden.
Geschiedenis van confrontatie Tussen de grauwe flats doemt plotseling als uit een science fiction film gegrepen, het moderne, immense gebouw van het Polin museum op. Op de grond waar zich bijna 75 jaar geleden het Joodse getto bevond, prijkt nu het symbool van de moderne wereld. Nadat de Duitsers in 1942 alle Joden uit het getto naar concentratiekampen stuurden of vermoord hadden, werd het lege getto met de grond gelijk gemaakt. Een voor één werden gebouwen opgeblazen, in brand gestoken of kapot geschoten. Tegenwoordig is er op diezelfde plek een nieuwe buurt ontstaan waar enkel de her en der verspreide gedenkplaten op de straathoeken, herinneren aan waar de grond ooit dienst toe deed. Ik spreek Renata Piatkowska, curator van de vaste expositie in het Polin museum die de geschiedenis van Joden in Polen vertelt. Een idee dat jarenlang op de plank lag doordat de financiering van het museum nog niet rond was. In 2014 openden de deuren van het Polin wat voor de Poolse geschiedenisvertelling een unicum was: in geen ander Pools museum wordt de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Polen zo afzonderlijk van de Holocaust verteld. “Joden hebben door de geschiedenis heen in Polen altijd te maken gehad met confrontaties, problemen die overwonnen moesten worden. Er zijn zoveel verschillende maar ook gecompliceerde onderwerpen binnen die geschiedenis die we in deze expositie hebben verwerkt. Daarnaast wilden we ook laten zien dat Polen en het bestaan van Joden in Polen meer omvat dan enkel de holocaust.” Piatkowska vertelt vol passie over het museum. Samen met een team curatoren sprak ze honderden holocaust overlevenden om zo ook dat tijdperk naar waarheid in te kunnen vullen. Het is de “bekende” geschiedenis die verteld wordt, maar wat inderdaad opvalt aan de collectie zijn de kleine aanvullingen van verhalen over gewelddadige acties van Poolse burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Foto’s van hoe inwoners van Warschau onder toeziend oog van de Duitsers hun Joodse buren verjagen en mishandelen op straat, zijn in klein formaat te vinden naast de brieven en getuigenissen van Joodse gettobewoners. Volgens Piatkowska een weloverwogen keuze: “Antisemitisme heeft altijd een rol gespeeld in de Poolse geschiedenis en het blijft een lastig onderwerp. Voor ons was het overduidelijk dat dit een rol moest spelen in de collectie.” Maar hoe komt het dat Polen, in tegenstelling tot andere Europese landen als Frankrijk, Duitsland, België en Nederland, deze geschiedenis pas sinds de opening van het museum in 2014, zeer mondjesmaat durft te behandelen? Piatkowska blijft even stil, alsof ze twijfelt over het antwoord dat ze eigenlijk al paraat lijkt te hebben: “In tegenstelling tot veel andere, Europese landen was het hier jarenlang niet mogelijk om discussies te hebben over de Tweede Wereldoorlog. Alle boeken en artikelen die ooit gewijd zijn aan antisemitisme werden in de Sovjettijd gecensureerd. Tegenwoordig is dat anders, zeker nu de discussie vaker op begint te spelen: Polen kan niet meer zijn eigen verhaal blijven verzinnen, de waarheid zal hoe dan ook steeds meer naar boven komen drijven.”
Op zoek naar de waarheid Ondertussen graaft meer dan 200 kilometer van Warschau vandaan, op de grens van Wit-Rusland en Oekraïne,
eefje van den akker / “polen wil alleen maar helden”
23
lava
24
Jakub Podolski letterlijk naar de waarheid. Als onderdeel van het archeologisch team dat in opdracht van de Poolse overheid werkt, zoekt hij naar de overblijfselen van voormalig vernietigingskamp Sobibór. De Poolse overheid wilde graag in samenwerking met onder andere Nederland en Israël een herinneringsmuseum bouwen. Voordat de bouw daarvan gestart kon worden, moest echter eerst onderzocht worden hoe de plek er daadwerkelijk uitgezien had. Sobibor kent weinig bekendheid terwijl er in een jaar tijd meer dan 170.000 Joden om het leven werden gebracht. Een moordmachine waar de Duitsers elk bewijs van hebben vernietigd nadat er een opstand in het kamp plaats vond. Door de jaren heen heeft het archeologische team, bestaande uit archeologen van over de hele wereld, stukje bij beetje een reconstructie kunnen maken van de plek. Podolski is net thuis als ik hem opbel vanuit de Poolse hoofdstad. Sinds 2011 – de start van de archeologische werkzaamheden – is het project iets wat hem bijna dagelijks bezig houdt. “Op het begin was het puur om de restanten van de gebouwen op te kunnen graven en zo een beeld te kunnen maken van hoe het eruit heeft gezien, wat daarop volgde was de stroom van spulletjes die we vonden en vervolgens probeerden te herleiden naar de personen van wie ze ooit geweest zijn,” legt Podolski uit. Daar ligt echter ook het pijnpunt voor de archeoloog omdat niet iedereen even enthousiast is over hun werkzaamheden. “De mensen uit het dorp begrijpen het niet, zij zien liever dat wij de waarheid onder de grond laten rusten, net als het Poolse ministerie dat ons puur de resten van het gebouw in kaart wil laten brengen. Dat is niet bepaald de ‘most exciting job’ als archeoloog begrijp je?” Podolski vertelt me over de uitgestorven plek waar enkel dennenbomen te zien zijn, die met hun wortels de laatste overblijfselen van het kamp onder de grond in hun greep houden. Over een Russische nieuwszender die hem wilde interviewen maar waar hij van het Poolse ministerie geen toestemming voor kreeg en over de angst van de regering dat iemand een kwaad woord over hen of over de geschiedenis zal reppen. Podolski zucht en vervolgt dan op zachte toon zijn verhaal: “Het is nou eenmaal onze geschiedenis, wat doen we daaraan. Polen wil alleen de helden, zoals de Poolse Partizanen bijvoorbeeld, maar dat is niet onze enige geschiedenis, de geschiedenis is niet enkel zwart-wit.” En zo, denkt Podolski, zal net zo goed ook niet in het nieuwe Sobibor museum verteld worden hoe de plaatselijke Poolse bevolking na het sluiten van het kamp en het vertrekken van de Nazi’s de grond doorspitte en de dennenbossen introk, op zoek naar kostbaarheden van vermoorde mensen. “De overheid is bang voor alles, ze hebben geen enkel contact met andere landen en ze hebben al hun schepen achter zich verbrand. Het merendeel van de bevolking hangt op dit moment een extreemrechtse partij aan, is nog altijd streng katholiek en is daarnaast ook nog eens heel nationalistisch. Beide vallen ook weer samen met antisemitisme, waardoor het bijna beangstigend is hoe erg de huidige situatie in Polen lijkt op Duitsland in de jaren ‘30.”
Slachtofferrol Met de woorden van Podolski in mijn achterhoofd pak ik de volgende dag opnieuw de bus richting het Polin museum. De bushalte draagt nog altijd de naam Nalewki, naar de bekende Joodse wijk die er voor de oorlog stond. Verderop in dezelfde wijk bevindt zich tegenwoordig een afdeling van de Universiteit van Warschau. Hier ontmoet ik Michal Bilewicz, als professor politieke- en sociale psychologie, is hij gespecialiseerd in antisemitisme. Volgens Bilewicz speelt antisemitisme nog altijd een belangrijke rol bij het verwerken van de Poolse geschiedenis. Dit doordat het nooit uit de samenleving verdwenen is. “Veel Polen hebben tijdens de oorlog geprofiteerd van de Joden door in hun huizen te trekken of hun bezittingen te stelen. Dit bracht vooral na de oorlog problemen met zich mee, voor de Polen was antisemitisme dé manier om dit te rechtvaardigen. Zo is het altijd iets geweest wat ze als excuusbrief gebruikt hebben, je kunt je voorstellen dat het daardoor een complex iets is wat niet zomaar uit de samenleving verdwenen is.” De herinneringen aan de grote Joodse community die altijd in Polen geleefd heeft, raakten door de jaren heen echter wel op de achtergrond, helemaal omdat er vandaag de dag nog maar weinig van over is. Na de val van het communistische regime brak er een tijd van democratisering aan in Polen en daarmee ook een nieuwe benadering van de geschiedenis. Zo behandelen middelbare scholen tegenwoordig steeds vaker de geschiedenis van de Joden in Polen, vertelt Bilewicz. “Jongeren leren over de Joodse gemeenschap van vóór de Holocaust aan de hand van verhalen en herinneringen van vorige generaties.” Op mijn vraag of ze ook verteld krijgen over de vele pogroms die al ver voor de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden, knikt Bilewicz resoluut ‘Nee’. “Enkel de positieve kant van de geschiedenis wordt belicht, het laatste wat we willen is antisemitisme goedpraten, verheerlijken of onder de aandacht brengen. Daarmee zou het alleen maar meer groeien.”
“polen wil alleen maar helden” / eefje van den akker
lava
Voor Polen is antisemitisme dan ook anno 2019 iets waar enerzijds angst voor is, de reden waardoor misstappen in het verleden nog altijd niet besproken worden maar anderzijds is het een vrijbrief die veel Polen gebruiken voor al hun geleden leed in het verleden. Polen herdenken namelijk wel degelijk de oorlog. In elke straat vind je wel een gedenkplaat en op pleinen zie je standbeelden, waarbij de jaartallen die in het steen gegrafeerd zijn vaak al voor zich spreken. Het lijkt echter vooral hun eigen Poolse leed te zijn, dat ze daarmee benadrukken, het herdenken van “eigen” helden. Michal Bilewicz beaamt dat: “Polen baseren hun identiteit nog altijd op de slachtofferrol. Keer op keer zijn zij in de geschiedenis benadeeld en slachtoffer geweest van zowel oorlog als politieke constructies, denk aan het Sovjetregime. Het probleem is dat wanneer je zo geobsedeerd bent door je eigen slachtofferrol, je nauwelijks kunt accepteren dat er andere naties of groeperingen zijn die misschien wel meer het slachtoffer zijn geweest dan jij.” En zo lijkt er onder de Poolse bevolking nog altijd een groot gevoel van pijn en onrecht te heersen waardoor ze simpelweg nog niet in staat lijken te zijn om naar het verleden te kunnen kijken en terug te komen op hun eigen gruweldaden.
Schim van het verleden Na het interview met Bilewicz ga ik naar Ulica Prozna, één van de straten waar de laatste gebouwen uit het getto te zien zijn. Mijn routeplanner wijst me de weg richting moderne kantoortorens en oude maar chique opgeknapte gebouwen. Tot drie keer toe check ik het adres, niets wijst op de restanten van het getto, nergens zijn borden of gedenktekens te vinden. Net voordat ik van plan ben weg te gaan, herken ik de twee gebouwen en de straat die hen scheidt. Het ene gebouw is niet meer te herkennen van de foto’s: na een flinke opknapbeurt huist er nu een 5-sterren restaurant. Aan de andere kant van de straat een bruin, oud en massief gebouw waarvan geen enkele steen onbeschadigd is. De laatste herinneringen en overblijfselen van het getto lijken langzaam op te gaan in de moderne wereld, alsof het een verleden is dat niet meer zo prominent herinnert hoeft te worden. De vraag is dan ook of dat in de nabije toekomst zal veranderen. Met de aanwezigheid van een nationalistische regime wordt de frustratie en de onzekerheid van het merendeel van de Poolse bevolking nog altijd gevoed. Ruim 60% van de Polen vindt dat Joden te veel spreken over de Holocaust en een ruime meerderheid van de bevolking geeft aan een Joodse collega of buurman niet te willen accepteren. Daarnaast voerde de Poolse regering in februari zelfs een wet in die het strafbaar maakt om Polen te beschuldigen van medeplichtigheid aan de Jodenvervolging. Als ondergeschoven kind van de Europese Unie en jarenlange onderdrukking van het communistische bewind, wil Polen op eigen benen staan en zelf de dienst uitmaken, en daarbij is logischerwijs geen ruimte voor de gevoeligheden uit hun eigen verleden.
In juni 2016 gaf vicevoorzitter Frans Timmermans Polen namens de Europese Commissie een officiële waarschuwing. De Poolse regering wees de kritiek van de hand en draaide de rechterlijke hervormingen niet terug. Op 1 maart 2018 stemde het Europees Parlement voor het starten van een artikel-7-procedure tegen Polen. Deze procedure kan ertoe leiden dat Polen haar stemrecht verliest in de Europese Raad. Dat kan alleen als de Europese Raad hier unaniem mee instemt. De kans daarop is klein, omdat Hongarije al heeft aangegeven Polen te steunen en tegen de procedure te stemmen. Op 4 april 2019 startte de Commissie een inbreukprocedure tegen Polen vanwege het nieuwe disciplinaire regime voor rechters. Polen heeft twee maanden om hierop te reageren.
25
(oud)-js’er in beeld
naomi woltring
een heel karwei met een verantwoordelijkheid over ruim dertig vrijwilligers, maar bovenal een geslaagd weekend. Het organiseren van een congres is echt een kunst. Van
het maken van een congresbundel tot leidinggeven aan
tientallen vrijwilligers. Voor mij was dat heel waardevol.”
“Meer dan tien jaar geleden was feminisme op veel
plekken binnen de vereniging best een vies woord. Dat was het lang niet, maar in het eerste decennium van
de vorige eeuw wel. Hoewel er wel een werkgroep girls in politics bestond, was het binnen de JS regelmatig een soort old boys network. Over het tegengaan van
genderongelijkheid werd wat nonchalant gedaan. ‘Dat is nu anno 2007 toch niet meer nodig?’ Dat is door maatschappelijke ontwikkelingen inmiddels gelukkig veranderd. Het is belangrijk dat dit soort dingen besproken en bediscussieerd worden binnen een politieke jongerenorganisatie.”
“Je leert bij een pjo ontzettend goed om besluiten
en ideeën in maatschappelijke context te plaatsen. Daar heb ik in mijn latere werk - bijvoorbeeld bij de Wiardi
Naomi Woltring (34) - #9 bij de PvdA bij de
Beckman Stichting, maar ook als promovenda bij de
Europese Verkiezingen dit jaar - zat tussen 2007 en
Universiteit Utrecht - veel aan gehad. Ik ben momenteel
2008 als secretaris personeel en organisatie in het
aan het promoveren op het onderwerp neoliberalisme.
landelijk bestuur. We blikken samen met Naomi terug
Uit de linkerflank van de PvdA gaan soms stemmen op
op haar tijd bij de JS en spreken haar over feminisme,
dat wij dit gedachtegoed - waarbij de markt als antwoord
neoliberalisme en Europa.
op alles wordt beschouwd - te veel hebben omarmd.
26
“Iedere JS-bestuurder probeert het wiel opnieuw uit
verhaal. De PvdA heeft de markt in proberen te zetten
te vinden. En dat is helemaal niet erg. Wij probeerden
om sociaaldemocratische doelen te behalen en de
ons zoveel mogelijk op straat te laten zien: niet alleen
verzorgingsstaat goed te houden. Met wisselend succes.
kletsen, maar juist ook met de poten in de modder.
De markt werd steeds maatgevender. Gelukkig komen we
Dat hebben we bij veel afdelingen tussen de oren
daar van terug.”
gekregen. In ‘mijn tijd’ stuurde je als bestuurder een paar
beroepskrachten, die vaak jaren ouder dan jij waren,
ik ideeën heb voor een beter en eerlijker Europa. Zo moet
aan. Dat was enorm leerzaam, maar zorgde ook voor de
de EU meer controle uitoefenen op de banken, moeten
nodige ongemakkelijkheid.”
woningen geen onderdeel zijn van de interne markt en
lidstaten die het niet nauw nemen met democratische
“Ik heb bij de JS goed leren organiseren. Mijn
“Ik vond het belangrijk om me te kandideren omdat
hoogtepunt was het jubileumcongres van YES
beginselen mogen worden uitgesloten van stemming
(Young European Socialists, toen nog ECOSY) dat wij
in het Europees Parlement. Wij als PvdA gaan voor een
organiseerden ter ere van het 15-jarig bestaan. Dat was
verdubbeling van het aantal zetels.”
fotografie: dane vonk
de oud js’er
Daar ben ik het niet mee eens, maar het is niet het hele
fotografie:
colofon: schrijf voor de lava! Iedereen kan bijdragen aan de Lava; het is een blad voor en door alle leden. Heb jij een tip, idee of interessant artikel voor in de Lava? Neem dan contact op met lava@js.nl .
twan wilmes
de voorzitter Op het moment dat ik dit stukje schrijf zijn de laatste zes weken voor het voorjaarscongres ingegaan. Op ons congres in Leiden neem ik na drie jaar afscheid als landelijk bestuurslid. Wat niet iedereen weet is dat we als bestuur nogal een zwervend bestaand hebben geleid in die jaren. Toen ik in 2016 begon hadden we als JS een hele zolder aan de Herengracht in Amsterdam tot onze beschikking. Na een lange en warme
bijdragen van: marte ischa eefje van sluis walburg den akker djairo dane twan vonk wilmes terpstra jasper kars illustratie renee van den kerkhof w w w. n e e t j e . n l
zomer verruilden we die voor een heel klein hokje in een oud bankkantoor vlakbij de Amsterdamse ring. Dat we Amsterdam uiteindelijk een keer achter ons zouden laten stond toen al bijna vast en anderhalf jaar geleden konden we de verhuisdozen dan ook weer inpakken. Op dit moment zit ons kantoor in het allerlelijkste (ja echt) kantoorgebouw van Den Haag.
Het wordt er niet beter op, zo lijkt het. Maar schijn
bedriegt. Want wie de PvdA de afgelopen jaren gevolgd heeft, heeft onze club juist een stuk mooier zien worden. Van een bestuurlijke naar een actiegerichte partij. Van een verzameling zure ouwe mannen naar een sprankelende en diverse groep waarin jongeren duidelijk van zich laten horen. Van een partij die alleen maar kan verliezen naar een partij die ook weer eens wat weet te winnen.
Hoe lelijker ons kantoor is, hoe beter het gaat met de
partij. Toch pak ik weer met plezier voor de derde keer de
vormgeving freek kilsdonk w w w. f k g o . n l
verhuisdozen in. Begin juni verhuizen we naar een kantoor in Den Haag waar we eindelijk wat langer blijven zitten. In een mooi pand aan het water. Laten we hopen dat voor deze keer een mooier kantoor ook een mooiere PvdA oplevert. Ik wens het nieuwe bestuur alvast veel succes om daar hun steentje aan bij te dragen.
drukwerk drukwerkdeal
w w w. d r u k w e r k d e a l . n l
27
la va
Lava is een uitgave van de Jonge Socialisten in de PvdA (JS). dit blad is gedrukt in nderland op gerecycled papier, in een oplage van 2500 stuks. het wordt in composteerbaar melkfolie verstuurd aan leden en donateurs van de js. Liever de Lava digitaal ontvangen en zo wat papier besparen? Neem dan contact op met lava@js.nl.
Alle rechten voorbehouden [c] Jonge Socialisten in de PvdA, mei 2019