Onafhankelijk Maandblad voor de vrije Wetteraar Jaargang 1zNR 12znovember 2008z€ 2,5
Peter Vandemeulebroecke acteur in Groningen
Frank Fiers traint voor Olympische Spelen
Marcel De Meester ‘Travaux Man’
kwets12nov2008.indd 1
10/21/08 6:30:18 PM
kwets12nov2008.indd 2
10/21/08 6:30:45 PM
INHOUD
10-11
12-14
28-29
kwets.be
NOVEMBER 2008
4-5 7 8 10-11 12-14 16-19 20-22 24-27 28-29 30-32 34-36 37 38-39 40 41 42
Beeldspraak: oorlogsslachtoffers Kwetsuur: Waarom verdwijnen de rozenvelden Nieuw in Wetteren - onthaal op een drafje Het Kunstkabinet: Majé Het Stadhuis Frank Fiers traint voor Vancouver Uit de Kwetsstraat: Alain Moerenhout Dossier: armoede in Wetteren Staking Beernaerts Peter Vandemeulebroecke: internationaal acteur Marcel ‘Travaux” De Meester Wetters: Sinterklaas Gepeperd - column W. uit W. Kwetswoordraadsel Balderop Agenda
HOOFDREDACTIE ERIC BRACKE REDACTIECOORDINATIE PETER DIRIX, ANN VEECKMAN, VEERLE DE GUSSEM VORMGEVING CADERO DRUK DE CANCK ADVERTENTIES RAF DE GRAEVE 0495/5214664 VERANTWOORDELIJK UITGEVER PIET DE KEULENAER INFO INFO@KWETS.BE FOTOREDACTIE DIDIER VERBAERE CARTOONS GEERT BRAECKMAN REDACTIEADRES VICTOR VAN SANDELAAN 134-9230 WETTEREN-REDACTIE@KWETS.BE ABONNEMENTEN DIDIER VERBAERE 0477/97.26.46-DIDIER@KWETS.BE-WWW.KWETS.BE (€ 25 VOOR 12 NRS). VERKRIJGBAAR BIJ WETTERSE DAGBLADHANDELS.
30-32
34-36 ¿kwets • november 2008 • 3
kwets12nov2008.indd 3
10/21/08 6:30:51 PM
¿kwets • november 2008 • 4 kwets12nov2008.indd 4
10/21/08 6:30:52 PM
beeldspraak OORLOGSSLACHTOFFERS O p de dag van wapenstilstand, 11 november 1918, herd enken de Europese naties hun oorlogsslachtoffers. In Wetteren werden op 18 augustus naar jaarlijks traditie ook de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog herdacht. O p 18 Augustus 1944, kor t voor de be vrijding, werden zes Wetteraars opgepakt en gedepor teerd door de D uitsers (via wat later de Wegvoeringstraat zou heten). Ze overleefden de kampen niet. Foto D idier Verbaere
¿kwets • november 2008 • 5 kwets12nov2008.indd 5
10/21/08 6:30:55 PM
Edito Beste Lezers, Onlangs werd ik op een zaterdagavond in de Stationsstraat bijna van het voetpad gemaaid. Onverantwoord rijgedrag van een jonge autobestuurder die slalomde rond de hekken die voor een ontmanteld pand staan. Bij nader inzien ook onverantwoord gedrag van de bouwheer of de aannemer. Er was namelijk geen enkele reden om hekken op de straat te plaatsen, want er zat op dat moment geen container of ander zwaar materiaal achter de afrastering verscholen. De versperring staat al sinds begin augustus voor een gebouw dat door de gewestelijke maatschappij Eigen Dak is aangekocht. Daardoor moet het verkeer er uitwijken over de tegenoverliggende parkeerplaatsen. Dat de sociale huisvestingsmaatschappij in tegenstelling tot anderen geen retributie moet betalen voor het versperren van de openbare weg - of op zijn minst daarvan voor lange tijd is vrijgesteld leidt blijkbaar tot een hinderlijke nonchalance. Terwijl de middenstand alle hens aan dek roept om het winkelcentrum aantrekkelijk te maken, blijven in een van de belangrijkste winkelstraten al drie maanden drie parkeerplaatsen onbenut. En gelet op de vordering van de werken zou het nog wel een paar maanden langer kunnen duren. Normaal kost zoiets een fortuin voor de bouwheer. Natuurlijk willen we Eigen Dak niet op kosten jagen. Dat uitbreiding van betaalbare woningen cruciaal is voor de bestrijding van de om zich heen grijpende armoede in Wetteren, komt verderop in dit nummer trouwens uitgebreid aan bod. Maar voor het zelfde geld kan het met wat meer respect voor de belangen van derden. En tegelijk zou het niet slecht zijn als er eindelijk wat ondernomen wordt tegen het racen in de stationsbuurt. Eric Bracke
MENSEN-MENSEN Wie had dat gedacht: de roots van Ganda Ham NV liggen in Wetteren. De ouders van zaakvoerder Dirk Ornelis begonnen hun carrière in Wetteren met beenhouwerij Corma. Ganda Ham produceert jaarlijks 180.000 hammen. Favoriete uitspraak van Ornelis? ‘t Spel es Hespe. z
z
z
Dat schepen Alain Pardaen (CD&V) trots is op de titel Dorp van de Ronde is bekend. Zijn enthousiasme werkt blijkbaar aanstekelijk: voor de informatieavond schreven zich maar liefst 37 bedrijven in. Maar wat er op de grote dag, 5 april, precies zal gebeuren, is nog een raadsel. Er komen zeker grote schermen en ook zangers, weet Pardaen. z
z
z
z
z
z
Geen sluitingsmaand in zicht voor het Kasteeltje De Warande. André Paeleman verhuist begin november naar het eerste containercafé in Wetteren. Hoe de inrichting er zal uitzien, is nog niet geweten.
z
Gudrun Janssens (sp.a) dient op de eerstvolgende gemeenteraad haar ontslag in. François Coppens, die een opgemerkte passage maakte tijdens Janssens’ bevallingsrust, volgt haar op als raadslid. Janssens zelf neemt de voorzittersfakkel over. Voor de grijze haren in het sp.a-bestuur zorgt schoonpapa Marc Van Damme. z
z
Nog meer jong geweld. Tom Van Driessche (23) blijft het vertrouwde gezicht van de cafetaria van sporthal De Warande. Hij deed als enige een bod en kreeg een concessie voor negen jaar. Minpunt is volgens Tom dat de gemeente de sporthal de hele maand juli sluit.
z
z
z
z
z
Helden van de maand zijn Gunter Avez en Ronny Teirlinck. Zij wandelden de dodentocht uit en lieten zich sponsoren. Ze verzamelden maar liefst 3.000 euro voor goede doelen. Een kleine helft daarvan schonk het tweetal aan MPI Sint-Lodewijk. Het geld wordt besteed aan een grote houten locomotief voor de kinderen.
z Anke Versonnen
Ook veranderingen bij Open Vld. Enige kandidaat Gunther De Bruyne (26) wordt nieuwe voorzitter. De Bruyne staat al een tijdje in voor het ledenbeheer en de partijcommunicatie.
¿kwets • november oktober 2008 2008 • 6• 6 kwets12nov2008.indd 6
10/21/08 6:30:56 PM
Kwetsuur
Wetteren is de Belgische rozenstreek bij uitstek. Of beter was, want de laatste jaren daalt het aantal rozenvelden en -telers zienderogen. Hoe komt dat? Marc De Raeve uit de Adolf Papeleustraat nam enkele jaren geleden de boomkwekerij van zijn ouders over. De roos werd al van bij de oprichting van het bedrijf gekweekt, maar vorig seizoen moest hij de teelt stopzetten. Zijn verhaal loopt gelijk met dat van vele andere kwekers. De winst is te klein in vergelijking met de inspanningen die moeten worden geleverd. De Raeve: ‘De prijs van de roos is gedurende 30 jaar gelijk gebleven, ongeveer 0,50 euro per stuk. Dit jaar stijgt hij uitzonderlijk tot 0,75 euro. Het telen van de struik daarentegen, is veel duurder geworden. De kosten voor onderhoud zijn gestegen en vooral de hogere loonkosten spelen ons parten. De Nederlanders, die ook een lange traditie van rozenteelt kennen, trekken naar lageloonlanden om de plant te cultiveren. Daardoor
Waarom verdwijnen de rozenvelden?
verschuift de bedrijvigheid naar de oosterse landen. Wij Belgen zijn veel terughoudender en wagen ons niet aan het buitenlandse avontuur.’ Maar de magere winst is niet de enige reden waarom telers overschakelen op andere gewassen. De vraag naar de gewone, vrije rozensoort daalt ten voordele van de patentroos, zo legt De Raeve uit: ‘De buitenlandse patentrozen doen het vandaag de dag veel beter dan de vrije soorten. Op die rozen werd door de kweker een patent genomen. Daardoor mag de roos enkel door hemzelf geteeld worden, of door anderen die ervoor betalen. Bovendien raakte de roos de laatste jaren wat uit de mode. Vroeger plantten particulieren perkjes vol met rozen. Nu worden die vervangen door andere gewassen, omdat de mensen geen tijd en moeite in de roos meer willen steken. De struik bloeit heel lang en was daarom gegeerd, maar omdat er zoveel onderhoud nodig is, haakt men af. De plant is bijvoorbeeld heel vatbaar voor ziekten, waardoor je ze meermaals per jaar moet besproeien. Kortom, de roos is vandaag een luxeartikel geworden, dat men koopt in de kleinhandel. Daar biedt men ze aan in pot, ze wordt mooi verpakt en er zit een kaartje met foto en uitleg bij. Dat spreekt de koper blijkbaar meer aan dan onze blotewortelstruiken. Als de plant op die manier aangekocht wordt, is ze vijf keer zo duur. Maar dat stoort de particulier niet, want die koopt toch geen grote aantallen meer. ’ Een extra moeilijkheid voor de kweker is de beperkte houdbaarheid van de roos. ‘Na twee teeltjaren moet de rozenstruik verkocht worden. Is er geen koper,
dan kan je de plant maximaal nog één jaar langer houden. Tijdens dat jaar stijgt de plant niet in waarde, maar wordt ze voor de kweker wel duurder door het onderhoud. Als na verloop van tijd nog altijd geen koper is gevonden, moet de plant vernietigd worden. Zo staat de kweker erg zwak: het product moet weg, dus de prijs wordt naar beneden getrokken. Wegens al die redenen gaan telers op zoek naar andere planten om te kweken. De laanboom is vaak het alternatief omdat die veel rendabeler is.’ Volgens De Raeve kan ook de gemeente haar steentje bijdragen om het probleem op te lossen. ‘Ons Wetters bestuur doet heel weinig om de roos te promoten. In belangrijke Nederlandse rozenstreken bijvoorbeeld wordt langs de wegen uitvoerig reclame gevoerd voor het product. Automobilisten zien van ver wat het streekproduct is. In Wetteren staan geen borden langs de invalswegen. Wie niet van hier is, weet nauwelijks nog dat we een rozenstreek zijn.’ Jasmijn De Winter / Foto Raf De Graeve
‘Ons Wetters bestuur doet heel weinig om de roos te promoten’
¿kwets • november 2008 • 7 kwets12nov2008.indd 7
10/21/08 6:30:57 PM
Nieuw in Wetteren: Onthaal op een drafje ‘Onthoud de nummerplaat’, zegt zonechef Vercruyssen, wijzend naar de flitsauto. En dan, met een grimas: ‘Hoewel, meestal kom je hem pas tegen als het te laat is’. Op de rondleiding van de nieuwe Wetteraars was het politiekantoor een halte die zal bijblijven. Met vierenvijftig zijn ze, de nieuwe Wetteraars die dinsdagavond 14 oktober in het stadhuis verzamelen voor een kennismaking met hun gemeente. Het is even wachten op de burgervader, maar dan stormt Marc Gybels binnen en spreekt ons toe. Na de speech van de burgemeester neemt communicatieambtenaar Martine Hondeghem de nieuwkomers op sleeptouw. Van de bibliotheek gaat het naar diensten zoals Lokale Economie, Leefmilieu en Burgerzaken. Op een drafje komen we te weten waar we terechtkunnen met vragen voor gevelrenovatiesubsidies, bouwvergunningen en composteren. Wanneer we passeren, kan de gemeenteontvanger het niet laten om een grapje over Dexia te maken, refererend aan de huidige financiële crisis. Hopelijk voelen we het bij het invullen van onze belastingsbrief niet in onze portemonnee, want ook voor de gemeentefinanciën heeft de malaise bij Dexia nare gevolgen. Ik hou mijn gedachten voor mezelf, maar andere nieuwe Wetteraars zijn assertiever. ‘Naast mijn deur is het voetpad verzakt’, oppert iemand bij de Dienst Patrimonium en Mobiliteit. Voor dergelijke klachten is er de meldingskaart die in Kijk op Wetteren zit, maar de ambtenaar noteert ijverig. Ten slotte dalen we af naar de kelder van het gemeentehuis waar de altijd enthousiaste archivaris Jeroen Trio ons een paar octrooien, stambomen én een exemplaar van Kwets laat zien. Hij zou uren kunnen doorgaan, maar Hondeghem maant hem aan het kort te houden. We hebben nog een busrit in het verschiet. De autocar rijdt ons langs de rusthuizen, de
service flats, het ocmw, de kindercrèche de Kleine Prins en het containerpark de Mozen. Ondertussen onderhoudt Hondeghem ons met weetjes over Wetteren. Dat Wetteraars ook wel haringfretters genoemd worden. En dat de Aard ooit een aanlegplaats was voor vissersboten die haring verkochten, wat goedkoper was dan vlees. Haring werd ook Wetterse biefstuk genoemd. Mijn maag knort, maar we stoppen bij het politiekantoor. Hier valt weinig te bikken, maar wat een schitterend zicht op de Schelde en Wetteren hebben die flikken op hun bovenverdieping! Van de cellen zijn we minder wild. Zonechef Vercruyssen komt pas goed op dreef als hij het wagenpark voorstelt. ‘Hier staat hij dan: onze flitsauto. Onthoud de nummerplaat (TGG 256). Hoewel, meestal kom je hem pas tegen als het te laat is’, grapt de man. De politie flitst twee keer per week op risicopunten zoals
de Zuidlaan, de Gentse Steenweg en de Schoolstraat. Het is maar dat u het weet. Op naar het recreatiecentrum De Warande (Lacourt, zoals oude Wetteraars zeggen), waar we een blik werpen op het binnenen het buitenzwembad en de sporthal bekijken. We hebben nog niet eens gezongen van We goan nog nie naar uis als de bus zijn eindbestemming bereikt: het cultuurcentrum Nova. Na een passage door de theaterzaal - fantastische stoelen! - wacht een politieke delegatie ons op voor de receptie. Een staaltje van de Wetterse middenstand presenteert ondertussen zijn waar. Vooral de wijnzaak Amici del vino, die op 20 november op Kapellendries de deuren opent, trekt de aandacht. Proost. Op ons en Wetteren. Wannes Haghebaert Cartoon Geert Braekman
¿kwets • november 2008 • 8 kwets12nov2008.indd 8
10/21/08 6:30:57 PM
¿kwets • november 2008 • 9 kwets12nov2008.indd 9
10/21/08 6:31:02 PM
Het Kunstkabinet ingeburgerd. Ik voelde ook aan dat Laurens heel wat inspiratie putte uit zijn reiservaringen. Dat overkomt me nu ook in mijn huidige werk.’
De zoektocht naar het innerlijke Marie Jeanne De Buck woont diep in de Dendermondsesteenweg aan de zoom van Wetteren. Ze volgde de opleiding Plastische Opvoeding aan de normaalschool in Jette en gaf les in Dendermonde. Gedreven als ze was, doorliep ze eveneens de teken- en schilderklassen van de Tekenacademie en vond in een andere passie, het reizen, de voedingsbodem voor haar expressie. ‘Aanvankelijk heb ik in een zeer klassieke stijl gewerkt. Tekenen naar levend model, naaktstudies, natuurgetrouw schilderen en het naschilderen. Het stilleven was een van de componenten. Ik blijf er Honoré De Mey, Albrecht Van Parijs en Toon Bogaert dankbaar voor. Zij hebben me de techniek aangeleerd en me de basis bijgebracht die nodig is om te weten wat materie is.’ Stap voor stap ging ze haar eigen weg, los van het fijnschilderen. Ze bekwaamde zich in de encaustiek, de wasschilderkunst. Ze begon bruter te schilderen. Toen ze op haar veertigste stopte met lesgeven, kwam de
ommezwaai. ‘Ik kreeg meer tijd om te schilderen en vooral om na te denken en te zoeken naar het binnenste van de mens, om te peilen naar wat hem omringt en beroert. De mens, al dan niet geabstraheerd, en zijn gevoelens staan centraal. Veel kunstenaars vertrekken van foto’s, liefst oude foto’s. Ik houd het bij wat mijn zintuigen waarnemen.’ De jongste tien jaar is ze, samen met haar man Daniël De Kestelier, gebeten door de reismicrobe. Soms tweemaal per jaar ondernemen ze gedurende anderhalve maand verre reizen, naar Australië en landen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika waar ze zich inleven in de wereld van de autochtonen. ‘Toeval of niet, een van mijn collega’s op school was de Wetterse kunstschilder Laurens Janda. Een aimabele man in de omgang, altijd geïnteresseerd. Iemand die zijn bezieling kon overbrengen. Zijn reisverhalen spraken tot ieders verbeelding. Ik herinner me nog hoe boeiend hij kon vertellen over zijn trektocht door Marokko waar hij met zijn vrouw en kinderen in tenten overnachtte. In die tijd was zo een familiale expeditie nog helemaal niet
Catharsis Door het ontdekken van andere gewoontes, culturen en religies stelt ze zichzelf, onszelf in vraag. Ze confronteert ons levens- en denkpatroon met dat uit die andere, primitieve wereld. Ze maakt geen geëngageerde kunst. Ze wil bevragen en graven in de diepste zielenroerselen. Reizen is een catharsis voor haar, het reinigen van de ziel en achteraf volgt de loutering, de bevrijding op papier en op doek. Reizen is zoeken naar mensen. De contacten met de inlanders, de bezoeken aan de huisjes, de hutten, de tenten. Ze blijven op haar netvlies gebrand. ‘Ik bereid elke reis minutieus voor. Ik verslind naast de gespecialiseerde lectuur ook romans
Het contact met de autochtonen op verre continenten reinigt de ziel en schept later bevrijding op het doek over mijn reisbestemming. De voor- en de nabeleving zijn bijna even intens als het verblijf en het exploreren zelf. Later volgt de verwerking, waaruit tekeningen, schilderijen, beeldhouwwerken ontstaan. Na al die jaren zijn die reizen voor Daniël en voor mij bijna een noodzaak geworden. Ver weg van de jacht van elke dag, van een samenleving die haar geloof in waarden en geestelijke waarden ziet kwijnen. Ver weg van de opgedrongen globalisering en de aangedikte soapseries op tv die als dé realiteit geslikt worden! Terug naar de oorspronkelijkheid. In India bijvoorbeeld raakte ik in vervoering van de wandschilderingen in een tempel. Verborgen schatten. Grot- en
¿kwets • november 2008 • 10 kwets12nov2008.indd 10
10/21/08 6:31:03 PM
Majé fantasie invullen. Bij Verborgen kus sta je niet zomaar voor grote steenblokken. Onvoorstelbaar hoe ze naadloos in elkaar vloeien. In het verleden zocht ik altijd inspiratie in tekeningen die op stenen stonden. Thans was ik gefocust op de materie steen zelf en de krachten die eruit voortvloeien. Je verstilt bij het gevoel dat ervan uitgaat.’ Op het eerste gezicht lijken de werken van wandschilderingen, de overblijfselen ervan: ze roepen in mij de oerkunst op. Wonderlijke creaties, zuiver in hun schoonheid. Rites Uit de contacten met onder meer de aboriginals in Australië, de indianen in Peru, de pygmeeën in Kameroen onthielden we telkens de symboliek en de waarden van de rituele handelingen en het grenzeloze respect voor de tradities. Het werk Het grote ritueel handelt over de overstap van de jeugd naar de volwassenheid. Je ontdekt verschillende menselijke figuren, een schild, speren, de jacht, de visvangst. De wit-zwarte, grijze kleur is de huidskleur van de pygmeeën. Rood staat voor bloed. Bloed dat in de rituelen als bron van het leven voor de natuurvolkeren o zo belangrijk is. Je hoort het, je ziet het. Bijna elk schilderij heeft zijn verhaal. Een verhaal waarbij ik de verbeelding van de kijker prikkel. Hij mag zijn
een tweesprong. We kunnen de twee paden alleen met de ogen bewandelen. We zien de buitenwereld en de innerlijke wereld over elkaar heen schuiven. Ze glijden in elkaar. De titelkeuzes beklemtonen de betekenisassociaties, de meervoudige betekenissen die in het werk vervat zijn. Bij de verfopbreng vallen naast de combinatie van warme, heldere en gedempte kleuren ook zachte en hardere aardetinten op. Haar sculpturen uit hout - dierenvormen, katachtigen - bezitten een eigen kracht en spanning en voeren als het ware een dialoog met de omgeving. Majés werk is het resultaat van een groeiproces, van een zoeken en aftasten om de verfhuid de gewenste levenskracht te geven. Het blijft gestoeld op innerlijke waarneming en reflectie. Guy Jooris / Foto’s Didier Verbaere Majé stelt tot 22 november 2008 tentoon in cc Nova.
Majé in een waas van bevreemding gehuld. Er is geen onmiddellijke herkenbaarheid. Het figuratieve element komt bij haar weinig uitgesproken aan de oppervlakte. Benoembare figuren, objecten ontwaar je bijna niet. Zie je een hoop beelden zonder voorstelling? Zie je een ietwat onbepaald stel lichamen? Majé wenst niet bij deze of gene stroming te horen. Mocht ze al abstracte kunst maken, dan gaat het om suggestieve abstractie. Ze brengt de kijker naar ¿kwets • november 2008 • 11
kwets12nov2008.indd 11
10/21/08 6:31:04 PM
Van herberg tot stadhuis
Een kerk zo verheven als een kathedraal, een uitgestrekt marktplein en een gemeentehuis met stedelijke allure: die droom koesterde burgemeester burggraaf Charles Hippolyte Vilain XIIII. Het bleef niet bij een rêverie. In 1874 was de triptiek gerealiseerd. Toen werd het gemeentehuis, het laatste paneel van het drieluik, officieel ingewijd. Helaas, zonder de burgemeester die het jaar voordien was overleden.
grotere brandrisico en de behoefte aan extra ruimte voor de vrederechter en het gemeentelijk archief. Een conciërge nam de plaats van de herbergier in. Met het indienen van de plannen voor de nieuwe kerk gingen in 1858 in het schepencollege stemmen op om naar een groter gemeentehuis uit te kijken. In het nieuwe gemeentehuis zou men de waag ( het wegen van goederen ten behoeve van de handel), de brandweer en een overdekte markt voor boter en vlees kunnen onderbrengen. Burgemeester Vilain XIIII reageerde laaiend enthousiast en opteerde uiteraard voor de Markt als de geschikte bouwplaats. Beeld je het in: un hôtel de ville, een stadhuis – het woord was gevallen- in hartje Wetteren ! In 1863 kocht het gemeentebestuur een bierbrouwerij met erf en een aanpalend woonhuis met erf aan die gelegen waren op de hoek van de Markt en de Kerkstraat. Het bleek achteraf een miskoop. Door de noodzakelijke verbreding van het Kerkstraetjen viel dit perceel te klein uit. Alle ogen waren nu op de huizen aan de rechterkant gericht. Met eigenaar Eduard Lammens kwam vlug een overeenkomst uit de bus. De andere eigenaar, Victorin Matthys, hield het been stijf
en werd onteigend nadat het gemeentebestuur daartoe machtiging verkreeg door een Koninklijk Besluit. Doorbraak In 1870 kwam eindelijk schot in het dossier. De Raad keurde op advies van raadslid Constantin Van Cromphaut een lening goed bij het Gemeentekrediet om het nieuwe gebouw financieel te stutten. Het voorontwerp van de Gentse architect Ferdinand De Noyette viel in ieders smaak en hij kreeg carte blanche om de definitieve plannen uit te voeren. Ferdinand stierf enkele weken na de opdracht en zijn jongere en veelbelovende broer Modeste, later onder meer architect van de neogotische Sint-Martinuskerk in Ronse en de Leopoldkazerne in Gent, voltooide de plannen. Begin 1872 vingen de bouwwerken aan. Naar aanleiding van het jubelfeest van Vilain XIIII, 50 jaar burgemeester, werd op 17 juni 1872 een gedenksteen gemetseld in de bijna afgewerkte hal van het gemeentehuis. Het bouwwerk was in 1873 klaar. De officiele inwijding kwam pas een jaar later met kermis. Het gemeentehuis was als volgt gecon-
In 1714 was voor het eerst sprake van een gemeentehuis in Wetteren met de aankoop door de prochie van de herberg Den Appel op de Markt, waar nu het huis van juwelier Bauwens en het café De Staminee staan. Dit was toentertijd helemaal geen uitzonderlijke locatie. In de meeste dorpen vond het gemeentebestuur in een herberg onderdak. De Raad zetelde op de bovenverdieping van Den Appel. De gelijkvloerse verdieping bleef tot 1846 verhuurd als herberg. Daarna was het amen en uit met de uitbating van de gelagzaal. Het gemeentebestuur oordeelde dat het lawaai in de herberg de werkzaamheden verstoorde. Erbovenop kwamen het ¿kwets • november 2008 • 12 kwets12nov2008.indd 12
10/21/08 6:31:06 PM
cipieerd. Op de gelijkvloerse verdieping kwamen de politiediensten en een conciërgerie. Op de eerste verdieping richtte men links de bureaus van de burgemeester en de secretaris en rechts deze van de administratie in. Het vredegerecht zetelde in de huidige trouwzaal. Links was de griffie en daarachter het bureau van de vrederechter; rechts de archiefkamer en een vertrek voor de
Er blijven twee opties voor een nieuw gemeentelijk administratief centrum: de bedrijfsterreinen De Witte en het fabriekscomplex van Cordonnier advocaten. In de smalle gang wachtten de getuigen hun beurt af. De noordelijke deur op de bovenverdieping gaf toegang tot de gevelbrede, imposante gemeentelijke feestzaal. Ze werd aanvankelijk gebruikt als Grande Salle du Conseil Communal, later zetelde het vredegerecht er. De bureaus van de schepenen en een raadzaal bevonden zich aan de achterzijde. De functie van de verschillende vertrekken veranderde door de jaren heen. De centrale vestibule op de tweede verdieping is thans afgedekt door een vlakke zoldering. Oorspronkelijk liep de ruimte door tot in het dak met een open galerij en lage houten balustrade op de zolderverdieping. Aan de kant van de Kerkstraat waren enkele kamers bestemd voor het archief. In 1938 werd achteraan een overdekte markt opgetrokken die in 1951 plaats moest
ruimen voor een brandweerkazerne en een nieuwe administratieve vleugel op de eerste verdieping die na de verhuizing van de brandweer op de gelijkvloerse verdieping werd doorgetrokken. Architect Eugène De Witte realiseerde de nieuwbouw. De omlijsting van de toegangsdeur in de Kerkstraat is in reliëf uitgewerkt en de uitbeeldingen verwijzen naar het bloeiende industriële en agrarische verleden van de gemeente. De Witte stond ook in voor een aantal aanpassingen in het interieur. In de trouwzaal liet hij in het glas-in-loodraam vier schilden aanbrengen die de jaargetijden symboliseren, een trap met open houten treden en ijzeren leuning verving de bordestrap tussen de verdiepingen en de centrale hal op de bovenverdieping kreeg een vals plafond dat de bovenste galerij afsloot. Eclectische stijl Wetteren kende een vroege industrialisatie met de buskruitfabriek van Cooppal en de textielnijverheid als exponenten. Het sinds 8 juli 1999 beschermde gemeentehuis staat symbool voor de verstedelijking van de gemeente. Het gemeentehuis werd gerealiseerd in een klassiek gerichte eclectische stijl, een mix van een rijke neobarokke vormentaal met neorenaissance-elementen aan het exterieur en een neoclassicistisch interieur dat voornaamheid weerspiegelt. Het gebouw is opgetrokken uit bak- en zandsteen op een hoge sokkel van hardsteen. De zijgevel aan de Kerkstraat is sober opgevat: getraliede venstertjes en dito deur doorbreken de hardstenen sokkel. Je ziet vensters met rechte en gebogen waterlijsten op de verdiepingen , kleine rechthoekige venstertjes op de zolderverdieping en een erkertorentje aan de achterkant. De rechterkant aan de huizenrij van de Markt is afgewerkt met een gecementeerde gevel. Alle aandacht is op de majestueuze voorgevel gevestigd. Een bijna gevelbrede arduinen bordestrap met balusterleuningen ¿kwets • november 2008 • 13
kwets12nov2008.indd 13
10/21/08 6:31:08 PM
Van herberg tot stadhuis
omsluit het souterrain dat nu het heemkundig museum herbergt. De uitgesproken symmetrische voorgevel bestaat uit drie traveeën. Geblokte pilasters omkaderen het middenrisaliet en de hoeken van de eerste verdieping. De rechthoekige vensters zijn fijner geblokt omlijst. Twee zandstenen erkertorentjes begrenzen de bovenverdieping. De zijvensters zijn hier rijker omlijst met uitspringende blokken en bekroond met gebroken frontons met wapenschilden. Vooral de middelste travee
blijft op het netvlies gebrand. De vernieuwde toegangsdeur in een zandstenen omlijsting met sluitstuk heeft een bovenlicht met gesmeed ijzer en verguld gemeentewapen. Op de bovenverdieping staat aan weerszij van het balusterbalkon een siervaas. Het balkon rust op consoles met guirlandes en leeuwenkopjes. Het deurvenster wordt geflankeerd door twee gedrapeerde figuren: links een gebaarde man met zwaard, rechts een vrouw met schriftrol. Zij verpersoonlijken respectievelijk het gezag en het recht. Zij dragen een rondboogvormig hoofdgestel met een versierd sluitstuk, onderaan is het jaartal 1873 vermeld. De gevel wordt afgelijnd door een zandstenen hoofdgestel, een fries en een kroon- en tandlijst, gedragen door consoles. Boven de daklijst troont een zandstenen nis en een gebogen fronton met siervaas. Twee hermen (naakte, gebaarde mannenfiguren die als uit een versmallende koker te voorschijn komen) omringen met kroon en slinger het gemeentewapen. Vooraan op het leien mansardedak zijn twee oculi aangebracht en centraal op de nok staat een opengewerkte achthoekige dakruiter met koepelvormig dak. Het interieur is overwegend neoclassicistisch geïnspireerd. Pijlers met rondboogarcaden verdelen de hal op de eerste verdieping in beuken. De huidige trouwzaal bewaart een opmerkelijk gedrukt tongewelf met cassettenplafond, ondersteund door Corinthische pilasters. De wanden van de vestibule op de bovenverdieping
worden geleed door Ionische pilasters die een omlopend hoofdgestel met tandlijst stutten. In de oorspronkelijke feestzaal, overdekt met een spiegelgewelf en afgelijnd door stucfriezen, vallen de pilasters, de zuilen op hoge, weelderig versierde sokkels en de kapitelen die een zwaar hoofdgestel schragen op. Op de zolderverdieping zijn de steunpilaren aan de omlopende galerij uitgewerkt met klassieke figuren, vier gebaarde mannen en acht jongelingen. Nieuw administratief centrum Het vredegerecht verhuisde naar de Gentsesteenweg, de brandweer en de politie vestigden zich aan de Zuiderdijk. Het gemeentelijk archief en het heemkundig museum Jan Broeckaert bleven in het souterrain aan de Markt. Wegens nijpend plaatsgebrek is het gemeentebestuur al geruime tijd op zoek naar een geschikte locatie voor een nieuw administratief centrum. De voormalige bouwterreinen van De Witte tussen de kerk en de Schelde genieten de voorkeur. Een compromis tussen beide partijen blijft echter uit. Dus blijft de aankoop van het gebouw van Cordonnier in de Schoolstraat - Lange Kouterstraat een valabele optie. Quid nunc? Wat gebeurt er met het gemeentehuis na een eventuele verhuizing? Het archief zou over meer ruimte kunnen beschikken, de dienst voor Toerisme zou De Poort verlaten. Er zouden enkele vertrekken als lokalen voor gemeentelijke organisaties dienst kunnen doen. De vroegere feestzaal zou als polyvalente zaal of samen met de vestibules als expositieruimte ingericht kunnen worden. In het gebouw aan de Kerkstraat zouden de lessen van het volwassenenonderwijs van de Tekenacademie plaatshebben. En de trouwers? Die verbinden hun lot niet in de voorwaardelijke wijs. Het wederzijdse jawoord zal nog op de Markt te horen zijn. Guy Jooris / Foto’s Sander Franck
¿kwets • november 2008 • 14 kwets12nov2008.indd 14
10/21/08 6:31:12 PM
+%5+%.3 s $2%33).'3 s )."/57+!34%. s 4/4!!,).2)#(4).'
KEUKENS Paepestraat 117 9260 Wichelen Tel. 052.42.85.99 Fax 052.42.85.93
38 K E EFF UKENS TEN E TOO CTIEF NGE STE LD
grote baan LEDE-WICHELEN
Open alle dagen van 9.30 - 12 u. en van 13.30 - 18 u. Gesloten op woensdag en zondag
N Zéér sterke prijs/kwaliteit N Zéér vriendelijk onthaal N Totaal vrijblijvende prijsofferte N Alle topmerken toestellen N Alle maatwerk voor
schuifdeurkasten, bureau, badkamermeubelen, enz... N Eigen plaatsingsdienst K UNIE E D IN EK E STR
Volledige afdeling DRESSINGS & SCHUIFDEURKASTEN
www.qualitas-keukens.be ¿kwets • november 2008 • 15 kwets12nov2008.indd 15
10/21/08 6:31:16 PM
Schaatser Frank Fiers
‘Doordat er niet veel geld te verdienen is met schaatsen, zijn er ook geen dopingschandalen’ ‘Kracht en uithouding heb ik te koop, maar als mijn schaatstechniek niet verbetert, mag ik in december een kruis maken over mijn olympische droom ‘, zegt Frank Fiers (37). De Wetterse skeelerkampioen leidt een Spartaans bestaan in Groningen en traint zich kapot om in 2010 deel te kunnen nemen aan de 5000 meter schaatsen in Vancouver. Geen sinecure voor een man die op zijn 33-ste voor het eerst de ijzers onderbond.
Veel Wetteraars hebben misschien nog nooit van hem gehoord, maar Frank Fiers is al jaren absolute wereldtop, zowel in het rolschaatsen als in het skeeleren. Zijn rolschaatspalmares laat zich niet in drie regels beschrijven en ook op online skates bezit hij de nodige adelbrieven. Hij werd 19 keer Belgisch kampioen, veroverde een Europese titel en kan nog steeds pronken met het werelduurrecord skeeleren. Een wielrenner met dergelijke prestaties, overweegt een verhuizing naar Monaco.
Fiers woont niet meer fulltime in Wetteren. Sinds 2005 trekt hij zich jaarlijks zes maanden terug in Groningen, de noordelijkste en koudste grootstad van Nederland. De hoofdstad ook van het schaatsen. ‘Zo’n dikke drie jaar geleden besloot ik mijn kans te wagen op het ijs’, zegt Frank. ‘Schaatsen staat nog altijd veel hoger aangeschreven dan skeeleren. Ik was 33 en het was bij wijze van spreken de eerste keer dat ik Noorse klapschaatsen onderbond: ’t Was echt een kwestie van nu of nooit.’
¿kwets • november 2008 • 16 kwets12nov2008.indd 16
10/21/08 6:31:16 PM
traint voor de Olympische Winterspelen 2010
n’
Je deed het meteen vrij aardig, niet? Klopt. Ik schaatste behoorlijke marathons, de discipline waar ik me op wilde toeleggen. En als noviet eindigde ik 42-ste in de alternatieve elfstedentocht, een onverhoopt resultaat. Ik was van plan me verder toe te leggen op het marathongebeuren. Maar kort nadat ik een scherpe tijd had neergezet op de piste, liep ik Egbert Post, een grote naam in het Nederlandse schaatswereldje, tegen het lijf. Frank verdorie, met jouw capaciteiten moet je je kans wagen in het langebaanschaatsen en proberen de Olympische Spelen van 2010 in Vancouver te halen op de 5000 meter, zei hij. Wat dacht je toen hij dat zei: Ben je gek? ’t Zal eerst zoiets geweest zijn, denk ik (lacht) Tien jaar lang heb ik niks anders dan marathons gereden, zowel op skeelers als op schaatsen, en plots zou ik moeten overschakelen naar wedstrijden waarin ik me op zeven minuten moet bewijzen en leegrijden. En dat op mijn 33-ste! Maar Egbert toonde zoveel vertrouwen in mij, dat ik de uitdaging aanging. Ik hou ervan om mijn limieten af te tasten. Maar dat het zo zwaar zou worden, had ik niet verwacht. Zijn de trainingen zoveel zwaarder dan wat je gewend was? Ik ben een trainingsbeest, dus het volume was geen probleem. Het was vooral technisch een zware dobber. Dat zal misschien vreemd klinken als je weet dat ik al op mijn zesde met rolschaatsen ben begonnen en mijn hele leven niks anders heb gedaan dan schaatsachtige sporten. Toch is rijden op de korte 400 meterbaan een vak apart. Bij het skeeleren storm ik op gelijk welke bocht af aan 50 kilometer per uur, het nemen van de scherpe curves op de schaatsbaan beheers ik nog steeds niet zo goed. Heb je schrik? Schrik is het niet, het is een heel karwei om die bochten te nemen zonder snelheid te
verliezen of uit de baan te gaan. Het is een totaal andere techniek dan bij het inline skaten of rolschaatsen en het is voor mij niet makkelijk mijn oude vaardigheden te bannen. Je moet een andere houding aannemen, je evenwicht anders verdelen, anders afzetten op de ijzers dan op wielen... Krijg die oude technieken maar uit je lichaam en uit je hoofd.
De Amerikaan Chad Heddrick komt uit het skeeleren en is nu de absolute top in het ijsschaatsen. Klopt, maar hij is ook een buitengewoon supertalent. Er zijn nog skeelers die met succes de omschakeling maakten, maar het gros van de atleten die het probeert, faalt. Ik zag al heel wat skeelertoppers met veel poeha in Nederland neerstrijken en na
enkele maanden met hun kop tussen de schouders opgeven. Je mag het niet onderschatten. Het is wat te vergelijken met veldrijden en mountainbike. Sven Nys rijdt sterk, maar het heeft hem bloed, zweet en tranen gekost en hij is nog steeds geen wereldtop in het mountainbiken. Ikzelf ging de eerste maanden met rasse schreden vooruit op technisch vlak, maar het laatste anderhalf jaar blijf ik ter plaatse trappelen. Ik reed eind oktober een wedstrijd en dat was één en al ellende. Op training liep het perfect, tijdens de wedstrijd klopte het technisch van geen kanten. Heb je daar een verklaring voor? Neen. De zenuwen? De vermoeidheid? Het kopje? Mijn trainer snapte er ook niets van. Ik heb kracht en uithouding te koop, ik heb alles in huis om een zeer goede schaatser te worden, maar het komt er niet uit. Dat is frustrerend, zeker als je weet waar het schoentje wringt: techniek. Ik mag ook geen wonderen verwachten. Sven Kramer, momenteel de koning van het baanschaatsen, stond als kind al constant op de ijsbaan en heeft een perfecte techniek. Ik kan mijn achterstand niet zomaar ongedaan maken, maar ter plaatse trappelen is niet goed voor het vertrouwen. Welke tijden schaats je nu op die 5000 meter? Tijdens die laatste wedstrijd had ik gehoopt nipt onder de zeven minuten te geraken, maar ik kwam uit op 7’22. Ik had net een zware week achter de rug en het was op traag ijs – op een snelle piste als Tialff in Nederland ga je per ronde 1,5 seconden sneller, in het Canadese Calgary zelfs drie seconden - maar het was een erbarmelijke tijd. Met zulke chrono’s zijn de OS een heel vage droom. Het wereldrecord op de 5000 meter is zes minuten en zeven seconden. Daar moet ik me niet aan spiegelen, maar ik moet dringend onder die zeven minuten geraken.
¿kwets • november 2008 • 17 kwets12nov2008.indd 17
10/21/08 6:31:18 PM
Schaatser Frank Fiers Welke tijd moet je rijden om naar Vancouver te mogen in 2010? Ik schat ongeveer zes minuten dertig. Mits een goede techniek en de perfecte race moet ik dat kunnen. Maar het zal niet zozeer van mijn tijd afhangen of ik naar de OS mag gaan, wel van mijn prestatieniveau. Ik moet een ticket zien te bemachtigen voor de Wereldbekerwedstrijden en zal me daar dubbel en dik moeten bewijzen. Hoorde je de atleten in de atletiek klagen hoe streng de limieten zijn die België stelt om naar de OS te mogen gaan? In het schaatsen is het net zo. Ik moet al bijna tot de top acht behoren eer ik startrecht krijg voor Vancouver. Dat is belachelijk. Ik zeg niet dat België toeristen moet sturen naar de OS, maar als ik de top twintig haal, ben ik toch geen onnozelaar, hé?! De Spelen zijn nog ver weg zijn. Hoe schat je zelf je kansen in? Moeilijk te zeggen, maar er komen cruciale maanden aan. Als ik in december geen deftige chrono’s rijdt en me niet kan bewijzen in de Wereldbeker, dan moet ik knopen doorhakken. Slaag ik niet in mijn Olympische droom, dan keer ik misschien terug naar de marathon, al zou 2009 dan wel eens mijn laatste zomer in competitie kunnen zijn. De Spelen zijn nu of nooit. In 2014 zal ik te oud zijn. ’t Zou mooi zijn, eens een echte Belg op de schaatsbaan. Het deed maar raar, de Nederlander Bart Veldkamp in ons tricolore schaatspak te zien, niet? Hij heeft ons toch een bronzen plak bezorgd op de OS. Nu, ik heb het niet zo
voor Veldkamp. Toen ik begon te schaatsen vroeg men vanuit de bond of ik met Veldkamp kon meetrainen. ‘Als hij hard genoeg gaat’, klonk het niet zo vriendelijk. Het is er ook nooit van gekomen. Veldkamp
heeft ons dan wel eremetaal bezorgd, maar meer heeft hij niet betekend voor het Belgische schaatsen. De bond krijgt jaarlijks vragen binnen van buitenlanders die net buiten de absolute top van hun land vallen om met een Belgische licentie te schaatsen, maar ze ketsen alles af. En ze hebben gelijk. Bart Veldkamp heeft de
bond heel veel geld gekost en ze hebben er niks voor teruggekregen. Ze hebben hun lesje geleerd. Jij doet nu een poging om de OS te halen, maar voor de rest stelt schaatsen weinig voor in ons land. Je vergeet de shorttrackers en het kunstschaatsen, waar we wel niveau halen. De Belgische schaatsbond draait goed, ze doen wat ze kunnen maar hebben beperkte slagkracht. Kijk, in Nederland lijkt het schaatstalent onuitputtelijk, maar hun grote troef is de cultuur en, het belangrijkste, de accommodatie. In België is er geen enkele 400 meter schaatsbaan, wat zou je dan willen dat wij in die sport uitblinken? Ik trek niet voor niks een half jaar naar Groningen om daar alleen te wonen en te trainen. Stel dat er in België geen fietsen bestonden, we zouden niet zulke goede wielrenners hebben, hé. In streken waar geen schaatsbanen liggen in Nederland, zijn er ook geen topschaatsers. Er is geen gebrek aan talent, er is in België gewoon geen mogelijkheid om de sport te beoefenen. Ik ijver ervoor om eindelijk eens een schaatsbaan te bouwen in België, de vraag is al aan Anciaux gesteld. Zonder resultaat? Voorlopig wel. Zo’n schaatscomplex zal sowieso verlieslatend zijn, zegt men, maar de meeste zwembaden zijn dat ook. In Nederland hebben ze systemen uitgedokterd waarbij de warmte die vrijkomt om het ijs in stand te houden, gebruikt wordt om het zwembad te verwarmen. Dat moet hier toch ook kunnen? Feit is: willen we iets betekenen op schaatsvlak, dan
¿kwets • november 2008 • 18 kwets12nov2008.indd 18
10/21/08 6:31:19 PM
traint voor de Olympische Winterspelen 2010 moet er op een centrale plek een baan komen. Neem het rolschaatsen in Wetteren. Toen ik begon waren er vier clubs en had Wetteren elk jaar een kampioen. Nu is er geen enkele club meer, dus wordt er ook niet meer gerolschaatst of geskeelerd. De rolschaatsbaan aan de Warande, die er zowat voor jou is gekomen, ligt er inderdaad troosteloos bij. Ze is er niet speciaal voor mij gekomen, hoor. De puike prestaties van Willy Raes en het feit dat de sport hoogtij vierde in Wetteren hebben geleid tot de bouw van die baan. Maar je hebt gelijk, die piste ligt er te liggen. ’t Is ook levensgevaarlijk om er te schaatsen. Heb je al gezien tegen welke snelheden automobilisten over die baan vliegen? Meer dan wat losrijden overdag doe ik er ook niet, hoor. Jammer dat die investering niet meer loont, want het is een heel goede rolschaatsbaan. Jij hebt een rijk gevuld palmares. Heeft dat een gunstige weerslag gehad op je bankrekening? De bankcrisis bezorgt me niet meteen slapeloze nachten. (Lacht) Nee, met rolschaatsen, skeeleren, zelfs schaatsen, verdien je het zout op je patatten niet. Slechts een tiental topschaatsers kunnen een mooi spaarboekje aanleggen, maar de rest schaatst uit passie en voor de eer. Zelfs Enrico Fabris, het Italiaanse fenomeen dat meermaals olympisch goud won, wordt
karig verloond omdat Italië niet in schaatsen is geïnteresseerd. Nu, doordat er niet veel geld te verdienen is met schaatsen,
Om naar Vancouver te mogen, schat ik dat ik de 5000 meter in ongeveer zes minuten dertig moet doen zijn er ook geen dopingschandalen in onze sport. Jij woont een half jaar in Nederland om puur met je sport bezig te zijn. Kom jij rond? Het lukt, ja, maar het is soms improviseren. Ik ben een geluksvogel en dat besef ik. Als jonge gast werd ik onvoorwaardelijk gesteund door mijn ouders. Ze brachten me overal naartoe, wat niet altijd evident was, want mijn ouders hadden een beenhouwerij. Ze droegen ook de kosten, anders had ik nooit gestaan waar ik vandaag sta. Ik heb onder contract gelegen bij Bloso als topsporter, maar door slecht beleid en vriendjespolitiek was dat avontuur na drie jaar gedaan. Weg inkomen. Om de top te
halen in het skeeleren of schaatsen moet het een beetje meezitten. Naast mijn familie moet ik ook mijn huidige werkgever vermelden. Ik werk parttime in het sportcomplex van Eeklo. Mijn baas biedt me alle mogelijkheden om mijn sport voluit te beoefenen. Anders hingen de schaatsen al lang aan de haak. Je zit nu weer voor zes maanden in Groningen. Alleen? Ja. Ik had een relatie, maar die is na twaalf jaar op de klippen gelopen. Maar ben ik eenzaam in Nederland? Ik ben heel gefocust. En de schaatswereld is klein. Op de piste waar ik train loop ik veel collega’s tegen het lijf en dat is best gezellig. En voor een sociaal leven is er weinig plaats als je zo hard moet trainen. Ach, sommige mensen zullen me misschien gek verklaren dat ik alles op alles zet om een droom na te streven die ik misschien nooit zal halen en waar ik geen cent mee verdien. Mijn vader zegt soms: Ik dacht dat ik altijd hard had gewerkt als slager, maar wat jij doet, dat slaat alles. Ach, ik zal me na mijn carrière tenminste nooit beklagen dat ik het niet heb geprobeerd. Haal ik de OS, dan is dat het mooiste wat ik kan dromen. Haal ik ze niet, dan kan ik nog altijd terugblikken op een schitterende loopbaan. Peter Dirix Foto’s Kris Capiau & Marc Van Hecke
¿kwets • november 2008 • 19 kwets12nov2008.indd 19
10/21/08 6:31:20 PM
Uit de Kwetsstraat
Met zijn elf jaar in het ocmw is hij momenteel het raadslid met de meeste anciënniteit. Al jaren ijvert hij voor de creatie van een Sociaal Huis dat er nu op de valreep ook zal komen. Redenen genoeg om Alain Moerenhout (Groen&Co), voor hij wordt afgelost, aan de tand te voelen. Dat Alain Moerenhout (1950), die toen in de farmaceutische sector werkte en bekend was van het amateurtoneel, zich bij de groenen engageerde, was een verrassing. Geitenwollen sokken droeg hij niet en van milieu-activisme kon hij evenmin worden verdacht. ‘Dat is waar’, geeft Moerenhout toe, ‘maar Agalev en zeker Groen&Co was en is meer dan alleen milieu. Toen Piet Van Heddeghem, Jan Tondeleir en Marc De Wilde indertijd mensen zochten om zich
achter het Agalev-project te scharen, was ik bereid om het vooral vanuit de sociale invalshoek te helpen dragen. Wij hebben dan ook altijd veel aandacht besteed aan de kleine man, de alleenstaande, de gepensioneerde... Ons sociaal programma was even belangrijk als onze ecologische standpunten. Na al die jaren hebben we een mooie melange bereikt van groene en sociale actiepunten.’ Zijn drijfveer is naar eigen zeggen mensen helpen. ‘Helpen begint in je eigen buurt. Er wonen hier heel wat mensen in huizen van Eigen Dak die vechten tegen verdoken armoede en eenzaamheid. Hoe moet het dan wel niet zijn voor mensen die niet voordelig kunnen huren?’ Vriend en vijand zijn lovend over uw werk in de ocmw-raad. Toch heeft het
u, evenmin als uw engagement in de buurt, weinig stemmen opgeleverd. Is dat niet frustrerend? Bij ons weegt het stemmenaantal minder zwaar dan bij andere partijen. Daar zijn de messen gewet als de mandaten verdeeld moeten worden. Het aantal voorkeurstemmen is een middel om partijgenoten de loef af te steken. Bij ons is de inzet en de capaciteit van iemand belangrijker dan het aantal stemmen achter de naam. Een plaats in de ocmw-raad is electoraal ook moeilijk te verzilveren. Het waren tot voor kort besloten vergaderingen en er gold een strikte geheimhouding voor de dossiers die werden behandeld. De ocmw-raad was een soort aanhangsel van het gemeentebestuur waar de pers geen aandacht voor had. De sfeer is ook heel anders; meerderheid en oppositie staan er
¿kwets • november 2008 • 20 kwets12nov2008.indd 20
10/21/08 6:31:20 PM
’We weten niet meer waar we met het ocmw naartoe gaan’ niet voortdurend tegenover elkaar. Even heb ik gevreesd dat dit zou veranderen toen de vergaderingen openbaar werden, maar gelukkig is dat niet gebeurd. U bent met Karel van den Bosch (Open Vld) de enige ancien in deze ocmwraad. Is het anders werken met zoveel neofieten? Onvermijdelijk. Het is, met al de taken die recent aan het ocmw werden toegewezen, een heel complexe materie. Je kan niet verwachten dat nieuwe raadsleden dat meteen onder de knie hebben. Vroeger waren er vier maatschappelijk werkers en nu zijn er negentien, dat zegt toch wel iets. Ook de nieuwe voorzitter moet zich nog inwerken. Jos De Laender was een ocmwvoorzitter die heel veel inzicht had in de materie en met zijn dossiers kon spelen. Hij gaf zijn visie en als we een consensus hadden over wat haalbaar was, probeerden we tijdens de legislatuur zoveel mogelijk te bereiken. Ik hoop dat de nieuwe voorzitter er ook snel zal toe komen om een visie te ontwikkelen. Groen & co heeft nu wel geen zitting meer in het vast bureau waar de beleidsvisie en de consequenties voor personeel en budget worden gesproken. Na de installatie van de ocmw-raad waarschuwde u de voorzitter voor ‘een eenzame rol in het schepencollege’ waar hij het ‘alleen zou moeten rooien’. Wat bedoelde u precies? Vroeger kwam enkele keren per jaar het overlegcomité samen. Daar pleegden de voorzitter en afgevaardigden van het ocmw overleg met de burgemeester en een aantal schepenen over het beleid. Aangezien de ocmw-voorzitter nu deel uitmaakt van het schepencollege, wat in de toekomst verplicht wordt, bestaat het overleg niet meer. Dat maakt sommige, vooral kleinere zaken gemakkelijker. Toen Marianne Gorré (Groen&co) bijvoorbeeld vroeg waarom de ocmw-raadsleden niet worden uitgenodigd op de rondrit van de
nieuwe Wetteraars werd daar meteen een mouw aan gepast. Enerzijds worden kleine zaken dus sneller geregeld, maar anderzijds stel ik vast dat we niet meer weten waar we met het ocmw naartoe gaan. Zal de lege koffiebranderij nu eindelijk een zinvolle invulling krijgen? Ik weet het niet. Daarover is niets terug te vinden in de investeringsplannen 2008-2013. U verwijt het ocmw dat het geen nieuwe initiatieven neemt. Moeten er volgens u ook nieuwe serviceflats komen? De behoefte aan bijkomende serviceflats blijkt duidelijk uit de lange wachtlijst, maar vraag me niet om er een aantal op te kleven. Zeker is dat nieuwe serviceflats anders zullen zijn dan de bestaande. Het
‘Ik hoop dat de nieuwe voorzitter er snel zal toe komen om een visie te ontwikkelen’ zullen kleine entiteiten zijn en ze moeten in het centrum komen. Oude mensen willen beweging zien. De Wegvoeringstraat, dicht bij de wekelijkse markt, de scholen, de kliniek, de stuifduinen en met een zone 30, lijkt me een prima locatie . Als we in die buurt over een paar jaar over kleine entiteiten willen beschikken, moet er nu actie worden ondernomen. U ijvert al langer voor een Sociaal Huis met een éénloketfunctie voor alle sociale kwesties. Omdat het wettelijk moet, zal het er nu van komen. Had het vroeger moeten gebeuren? Ik pleit er inderdaad al jaren voor om alles wat te maken heeft met sociale zaken onder één noemer te brengen. Dat is de
logica zelf, maar het stuitte op weerstand. De burgemeester vond dat het voor oude mensen te moeilijk was om daarna vanaf de Schelde weer de helling te beklimmen. (Lacht). Toen Mieke Vogels minister van Welzijn was, heeft ze in 2004 het principe van een Sociaal Huis verplicht gemaakt. Op dat moment waren sommige geesten in Wetteren er nog niet rijp voor. Vandaag heb ik de indruk dat men de realisatie van een Sociaal Huis serieus zal opvatten, in de geest van het decreet. Ik hoop nu maar dat de operatie die op gang is gebracht niet stil valt. Naar verluidt wil men de seniorenwerking toch gemeentelijk houden... Ik weet alleen dat ik op mijn vraag in een gezamenlijke vergadering met de bevoegde gemeenteraadscommissie het antwoord heb gekregen dat de regie voor de seniorenraad én de gemeentelijke welzijnsraad inderdaad bij de huidige schepen van Sociale Zaken zou blijven. Vraag mij niet waarom. Op de Raad voor Maatschappelijk Welzijn van 22 oktober is één van de agendapunten (leest): Uitbreiding van de personeelsformatie van het ocmw voor de integratie van de sociale dienst en de kinderzorgdiensten van het gemeentebestuur in het Sociaal Huis met ingang van 1 januari 2009. Het Sociaal Huis gaat gepaard met een personeelsverhuizing. Zal dat goed aflopen? Ik hoop het. Het is heel belangrijk dat men de bijna veertig personeelsleden die van werkgever zullen veranderen goed informeert over de bedoeling van de verhuizing en over de werkwijze en de cultuur van het ocmw. Met de poetsdiensten is die overgang naar het ocmw in elk geval goed gelukt. Maar ik kan me voorstellen dat personeelsleden die na dertig jaar van omgeving moeten veranderen zich zorgen maken. Daarom is het des te belangrijker om te antwoorden op de vragen die bij ¿kwets • november 2008 • 21
kwets12nov2008.indd 21
10/21/08 6:31:22 PM
’We weten niet meer waar we met het ocmw naartoe gaan’
het personeel leven en hen al eens uit te nodigen naar het gebouw waar ze zullen moeten werken. U hebt zich op een bepaald moment de woede op de hals gehaald van de Werkgroep Vluchtelingen. U vroeg dat de verenigingen die subsidies ontvangen van het ocmw een balans zouden voorleggen met inkomsten en uitgaven. Hoe bekijkt u die omstreden tussenkomst achteraf? Het is een reactie van het moment geweest. Ik wilde de Werkgroep Vluchtelingen zijn subsidie zeker niet ontzeggen, het was me eerder te doen om het principe. Ik dacht toen aan culturele verenigingen die om een bescheiden projectsubsidie te krijgen een overzicht moeten geven van inkomsten en uitgaven. Maar achteraf geef ik toe dat de vergelijking met een projectsubsidie wat misplaatst was. Ik was daar verkeerd in, wellicht ook omdat ik te weinig vertrouwd was met wat de Werkgroep doet. Achteraf heb ik het initiatief genomen om me te verdiepen in de problemen waarmee de Werkgroep kampt. Ik heb ingezien dat achter de boekhouding veel menselijke ellende schuilging. Je moet weten dat er in Wetteren veertien LOI-woningen (Lokaal Opvang Initiatief ) of zestig opvangplaatsen zijn voor mensen die uit de asielcentra komen. Maar het verblijf in een LOI-woning is tijdelijk. Als vluchtelingen in Brussel een positieve beoordeling krijgen, moeten ze de woning snel verlaten. Maar wat dan? Voor de mensen die op straat belanden, probeert de Werkgroep op de privémarkt huisvesting te vinden. Ook voor de uitgeprocedeerden springt de Werkgroep in de bres. Mijn ogen zijn opengegaan en ik ben sindsdien alerter voor deze problematiek. Ik hoop tegelijk dat het incident nu uitgeklaard is. Welke punten heeft Groen&Co al aangebracht op de ocmw-raad? Marianne Gorré pleit voor een attentievol
personeelsbeleid. Gebeurt er bijvoorbeeld iets als een collega ziek is? Wordt er een kaartje gestuurd of gevraagd of ze bezoek willen ontvangen van collega’s? Allemaal kleinigheden die het personeelsbeleid attentievol kunnen maken. Het ocmw-personeel verdient trouwens veel waardering. Ik ben telkens verrast door de klantvriendelijkheid, het onthaal en het vertrouwen dat ze geven, vaak in moeilijke omstandigheden. Als het leefloon aan het einde van de maand op is, krijgen ze wel vaker met agressie te maken. En u? Hebt u ook voorstellen gelanceerd? Onlangs heb ik gesuggereerd om mensen die in de dagkliniek een behandeling hebben ondergaan de volgende dag te bellen met de vraag of alles goed gaat. Ik ben ook aan het vechten om het ocmw fairtrade-koffie te laten afnemen. Maar het voorstel waar ik meest trots op ben, is de lancering van de woonbegeleidingsdienst. Ik had ervaren hoe moeilijk het is om alles geregeld te krijgen voor senioren die willen verhuizen. Als ze bij een nutsdienst een bandje te horen krijgen, haken die mensen
meteen in. Daarom heb ik geijverd voor een woonbegeleidingsdienst die huurders helpt met hun rechten en plichten en hen bijstand verleent in geval van een verhuizing. De dienst bestaat sinds een tweetal jaar en kent veel succes. Hoe zit het met uw aflossing? Jos de Laender heeft zijn plaats in de ocmwraad toch afgestaan aan Marianne Gorré op voorwaarde dat u na verloop van tijd plaats zou maken voor iemand van sp.a, niet? Dat klopt. In de loop van 2010 komt een sp.a’er op mijn stoel. Wie weet ik zelf niet. Het zal inderdaad wennen zijn. Het ocmw is in de voorbije elf jaar een beetje mijn thuis geworden en iedereen van het personeel kent me. Telkens als ik in Schelderust ben, ga ik eens langs in de gesloten afdeling van de dementen en ik ga graag eens een pintje drinken in een van de cafetaria’s. Tja, het zal raar zijn om het los te laten. Maar zo is de cirkel rond: in 1997 heb ik zelf socialist Lucien Vervondel mogen aflossen. Eric Bracke / Foto’s Bert Ydiers
¿kwets • november 2008 • 22 kwets12nov2008.indd 22
10/21/08 6:31:23 PM
¿kwets • november 2008 • 23 kwets12nov2008.indd 23
10/21/08 6:31:32 PM
Proper maar arm
Vroeger zag je meestal wie van het ocmw trok. Onverzorgd, een lichaamsgeur, afgetrapte schoenen, nooit het schoolgeld betaald en te laat met alles. Anno 2008 weten we maar één ding zeker: de arme mens ziet er zo niet meer uit. Ook in Wetteren neemt de armoede toe. Alleen valt dat niet zo op. Want de arme is overal onder ons, zo blijkt. ‘Onlangs kwam er een proper madammeke op mijn bureau’, zegt ocmw-voorzitter Paul Van Autreve. ‘Alleenstaand, zonder werk, woonde op een appartementje van meer dan 400 euro huur in de maand, veel dokterskosten. Ik ben het voor haar gaan opschrijven, al haar
uitgaven. Maar waar leef je dan van?, vroeg ik mij op het einde verbijsterd af. Lang geleden dat ik nog een biefstukje at, zei ze. Ik weet niet meer hoe ik de eindjes aan elkaar moet knopen.’ Biefstukjes zijn voor de meeste armen geen optie, laat staan een prioriteit. Er zijn de huur, de dokterskosten, afbetalingen hier en schulden daar. Drieëndertig gezinnen staan momenteel op de wachtlijst voor schuldbemiddeling bij het ocmw. Waar financiële hulp in 2004 en 2005 nog goed was voor 30 procent van de aanmeldingsvragen, zakte dat aantal in 2007 tot goed 27 procent. Informatie is dan weer flink in opmars. Dat wijst op heel
complexe problemen die elkaar de hand geven. Geldzorgen, afbetalingen, hoge doktersrekeningen maar ook relatieproblemen en zorgen rond de opvoeding van de kinderen. Mistercash-model Bij het ocmw van Wetteren komen steeds meer mensen langs die structureel niet meer rondkomen. ‘De vragen van klanten zijn veel complexer’, zegt Hans Onselaere, hoofdmaatschappelijk werker. ‘Veel meer vragen voor schuldbemiddeling, collectieve schuldenregeling, ook voor mensen met een psychiatrische of mentale problematiek.’
¿kwets • november 2008 • 24 kwets12nov2008.indd 24
10/21/08 6:31:33 PM
Klanten zijn volgens Onselaere ook veeleisender. ‘Ze vragen langdurige begeleiding en een hoogstaande dienstverlening. Omdat er steeds meer werkende mensen komen, is het ocmw op dinsdag tot 19 uur open.’ Het ocmw heeft zo’n 600 permanente dossiers lopen en zou best nog wat meer middelen kunnen gebruiken om extra hulpverleners in te zetten. Dat heeft onder meer te maken met de manier van werken. Zo stelt het ocmw een maatschappelijk werker vrij om gezinnen waar werkelijk alles moeilijk ligt intensief te begeleiden. Tegelijk zijn de tijden van geld geven zonder meer voorbij. Cliënten moeten zich engageren om stap voor stap verandering in hun situatie te brengen. ‘Wij kiezen voor een integrale aanpak en geen Mistercashmodel. Voedselbedelingen doet het ocmw bijvoorbeeld niet meer.’ Ook in het beleid voor illegalen vaart Wetteren een eigen koers. ‘Hoewel ze legaal geen recht hebben op andere hulp dan dringende medische hulpverlening, proberen we toch te helpen met beperkte middelen. We doen dat vooral via de kinderen. Elk kind heeft immers recht om naar school te gaan, om naar een sportclub of een jeugdbeweging te gaan. Dat is niet steeds evident. Als we iedereen zonder verblijfspapieren zouden geven wat hij nodig heeft, zou Gent leegstromen’, zegt voorzitter Van Autreve. Wonen in een Wetters krot Wetteren telt nog flink wat krotwoningen die toch verhuurd worden. Dat blijkt uit gegevens van het Sociaal VerhuurKantoor (SVK) en van de dienst Wonen van de gemeente. Op de lijst staan zeker 23 huizen waar heel veel werk aan is om ze bewoonbaar te maken terwijl ze soms toch bewoond waren. Toch zijn niet alle huiseigenaars gewetenloze geldwolven. Het SVK verhuurt een zestigtal woningen in
Wetteren, Laarne en Wichelen. Het zijn woningen die eigenaars liever ter beschikking stelden van het SVK dan ze zelf op de privémarkt te gooien. ‘Eigenaars zijn bij ons zeker dat ze hun huurgeld krijgen. Bovendien garanderen we dat ze hun huis in goede staat terugkrijgen’, zegt Jet De Mol, huurbegeleidster van het SVK en consulente van de woondienst van het ocmw.
‘De tijden van geld geven zonder meer zijn voorbij. Cliënten moeten zich engageren om stap voor stap verandering in hun situatie te brengen’ Het SVK werkt met een soort puntensysteem om woningen aan kandidaathuurders toe te kennen. Hoe groter de problemen, hoe meer punten en dus hoe vlugger een huurwoning. Via het SVK kunnen mensen ook een huursubsidie aanvragen van de Vlaamse overheid, die kan oplopen tot 200 euro per maand. Zonder die subsidie ligt de gemiddelde huurprijs tussen 300 en 450 euro. De meeste huizen bevinden zich in het centrum van Wetteren, in de Hoenderstraat of de Benedenstraat, de Moerstraat, de Gentsesteenweg of de Zuidlaan. Ook bij het SVK groeien de wachtlijsten en niet alleen voor straatarme mensen. Het is in Wetteren blijkbaar heel moeilijk om een betaalbare goede woning te vinden op de privémarkt. Momenteel staan er 85 gezinnen op de wachtlijst. Wetteren heeft zelfs zijn daklozen. Dat zijn
geen clochards die onder de brug van de Schelde slapen, maar mensen die geen adres hebben en nergens officieel wonen. Ze verblijven in een crisishuis, bij vrienden of familie, soms zijn ze te fier om hulp te vragen. Van wachtlijsten weten ze bij gewestelijke maatschappij Eigen Dak alles. De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning bedraagt er 18 maanden, ook al telt het patrimonium van Eigen Dak 800 woningen. Ook daar zien ze de éénoudergezinnen toenemen. ‘Vaak schrijnende toestanden’, zegt voorzitter Etienne Backx, ‘maar we hebben geen juridisch been om op te staan om hen bij voorrang een woning te geven.’ De sociale huisvestingsmaatschappij nam onlangs een maatschappelijk assistent in dienst. Om mensen met ernstige financiële problemen te begeleiden en mensen door te sturen naar het ocmw, maar ook om te bemiddelen in zaken van onverdraagzaamheid of bij overlast door een reeks moderne problemen, zoals drugs. Onze gemeente doet zijn naam op vlak van armoede trouwens nog altijd alle eer aan. Werd Wetteren vroeger vaak een armeluizengemeente genoemd, dan is het beeld dat thans uit de cijfers spreekt niet veel fraaier. Met een inkomenscoëfficiënt van 0,82 zitten we bij de armste gemeenten van Oost-Vlaanderen! Nieuwe armen Niet alleen in het ocmw zien ze een heel ander publiek dan tien jaar geleden. Lucia De Dijcker, voorzitter en begeesterende kracht achter het Permanent WelzijnsOverleg (PWO), de Wetterse vereniging van mensen met een laag inkomen, merkt de verandering van heel dichtbij. ‘Veel alleenstaanden met kinderen, en een nieuwe groep, de gepensioneerden met een pensioentje waar ze niet kunnen van leven. Er is nog generatie-armoede maar die wordt ingehaald door de nieuwe armen aan wie het ¿kwets • november 2008 • 25
kwets12nov2008.indd 25
10/21/08 6:31:34 PM
Proper maar arm niet te zien is. Daar zijn schokkend genoeg ook werkende mensen bij. Ze komen niet rond met hun loon, hun uitgaven stijgen zienderogen. Een bijzondere groep die vaak in problemen dreigt te komen, zijn de vaders die hoge alimentatiekosten hebben voor kinderen en ex-vrouw, of de alleenstaande vrouwen met kinderen...’ Dat de situatie van de nieuwe arme niet meteen zichtbaar is, lokt soms commentaar uit bij de klanten van het PWO. Hij heeft toch een auto! ‘Hij kan wel een auto hebben maar hij zit op een leefloon en sleept een berg schulden mee’, vult Hendrik Hendrickx, secretaris van het PWO, aan. ‘Een ander zijn rekening is rap gemaakt.’ De eigen rekening ligt veel moeilijker. Als je bijvoorbeeld een kinesist nodig hebt omdat je rug het gaat begeven, maar je het bedrag voor negen beurten niet kan ophoesten en je je schaamt om te vragen dat de kinesist de derde-betalersregeling zou toepassen (zodat alleen het remgeld moet worden betaald, hvd). ‘Ik moest met mijn dochter dringend naar het ziekenhuis, na een klein ongeval’, vertelt een Wetterse mevrouw met een laag inkomen. ‘Die dokter woont vlak bij ons en hij stelde mij voor om bij hem op visite te komen. Na een paar keer kreeg ik
de rekening: 200 euro, meteen te betalen. Toevallig kende ik zijn vrouw goed. Ik heb haar verteld dat die kosten toch wel erg hoog waren. Ze heeft er haar man over aangesproken en ik moest veel minder betalen. Maar ik ben nooit meer terug geweest. Daar ben ik te fier voor.’ Als het dan echt niet meer gaat en het niet alleen financieel maar ook voor de rest vast-
Het PWO komt samen in een huis dat zal worden verkocht. Wat daarna? zit, durven mensen de stap te zetten naar het PWO. ‘Mensen leven meer volgens het idee meepakken wat je kan’, zegt Lucia De Dijcker. ‘Dat betekent niet dat ze willen profiteren. Het duurt lang eer je de stap durft zetten naar ons ontmoetingscentrum. Je moet eerst die klik maken: Waarom zou ik er niet voor uitkomen dat ik in de problemen zit? Die andere mensen maken precies hetzelfde mee.’ Nieuwe leden komen vooral door
mond-tot-mondreclame.’ Vuur te groot, vuur te klein Het PWO komt samen in het huis aan de Gentsesteenweg 40, waar ook de Werkgroep Vluchtelingen huist. Het huis wordt gehuurd door het ocmw, maar zal op middellange termijn worden verkocht. Waar de verenigingen dan naartoe moeten, is nog een grote vraag. Het PWO verenigt zo’n 132 gezinnen, goed voor 365 leden. Daaronder zit slechts een handvol gezinnen van vluchtelingen of armen met een andere huidskleur. De combinatie ligt niet altijd even gemakkelijk. ‘Dat ligt gevoelig bij onze mensen’, beaamt Lucia. ‘De meeste van hen zijn van de generatie die vreemdelingen of vluchtelingen niet evident vindt. Bij de jeugd is dat anders. Zij groeiden ermee op. Ikzelf? ik ben voor iedereen die lid is of nog wil worden, vluchteling of niet.’ Het PWO bestaat intussen tien jaar en hun website toont een brede waaier aan activiteiten, van spaghettiavond tot vorming en praktische hulp. Het sociaal restaurant dat tot vorig jaar draaide op vrijdag, is nu gesloten. ‘We willen een nieuwe start maken’, zegt Lucia. Zelf is ze betrokken bij zo veel ideeën, plannen en activiteiten van het PWO dat ze af en toe een stap achteruit moet doen, om
¿kwets • november 2008 • 26 kwets12nov2008.indd 26
10/21/08 6:31:35 PM
er niet onderdoor te gaan. Het accent in de huidige werking van het PWO ligt meer op het beleid. Samen met leerlingen van de Artevelde Hogeschool werkt het PWO aan een soort pas om armen gemakkelijker te laten deelnemen aan allerhande maatschappelijke activiteiten, waaronder cultuur. Daarna komen
leerlingen van het Gertrudiscollege meedraaien met de theatervoorstelling Belle Snotte, met de plaatselijke campagne van Welzijnszorg en met de organisatie van het kerstfeest. ‘Soms werken we wat meer naar onze eigen groep toe, soms meer naar het beleid’, zegt Hendrik. ‘Soms is het vuur te groot, soms te klein.’
Hilde Van Durme / Foto’s Didier Verbaere Theatervoorstelling Belle Snotte van het PWO, op donderdag 27 november om 20 uur in De Poort. Kaarten bestellen (5 euro, leden PWO 1 euro) via info@pwo-wetteren. be; Info PWO www.permanent-welzijnsoverleg.be
¿kwets • november 2008 • 27 kwets12nov2008.indd 27
10/21/08 6:31:38 PM
Stakerssoep zonder rode peper
De Raad voor Cultuur gaat, 101 jaar na de grote staking in de textielfabriek van Felix Beernaerts, stakerssoep bereiden. Tijdens de Week van de Smaak stelt een werkgroep op 18 november de culinaire gewoonten van de arbeiders uit die tijd in de kijker. Eén essentieel ingrediënt blijft bij de aankondiging van het evenement opvallend afwezig: het socialisme. De historische staking uit 1907 begon op dinsdag 28 mei en eindigde midden september, nadat de Gentse socialistische voorman Edward Anseele met Beernaerts een akkoord had bereikt over een loonsverhoging. Tijdens de staking hadden vele arbeidersgezinnen honger geleden. De kinderen van de stakende wevers trokken op 7 juli in stoet van op den Dries, via het kasteel van Beernaerts, naar Vooruit in Gent. Daar werden ze opgewacht door solidaire pleegouders uit Sint-Niklaas, Temse, Menen, Kortrijk, Aalst en Gent die de kinderen tijdens de vakantie zouden opvangen
en voeden. Burgemeester Florimond Leirens had eerst nog vergeefs gepoogd om de onderhandelingen tussen de stakers en Beernaerts vlot te trekken, want hij beschouwde de kinderuittocht als negatieve propaganda voor zijn gemeente. Voor de socialisten was het daarentegen fantastische propaganda en de smartlap van Wetteraar Jules Elaut, Het vertrek van ‘n kind eens stakers, werd in heel Vlaanderen gezongen. Op 13 augustus vond nog een mediagenieke solidariteitsactie plaats: de socialisten van Aalst kwamen in stoet duizend broden en een levende koe aan de Wetterse stakers overhandigen. Het dier marcheert voorop aan een leiband schrijft Vooruit. Allen waren op hunne blokken, arm maar zindelijk gekleed en zij marcheren het hoofd in de lucht, zingend met volle longen, geen zang van oproer, haat en dood, maar een schoon lied eenvoudig gelijk zij zelven zijn. Van het koeienvel zullen de stakers later een vlag maken.
Historisch perspectief Het zijn tot de verbeelding sprekende feiten, maar bij het oprakelen ervan in het kader van de Week van de Smaak zijn een aantal belangrijke accenten - bewust of onbewust - vervaagd. In Nieuwsbrief, een gemeentelijke publicatie, valt bijvoorbeeld geen enkele keer het woord socialisten. Nochtans was de krachtmeting bij Beernaerts een bij uitstek socialistische aangelegenheid die door de leiding van de Belgische Werklieden Partij (BWP) en de linkse krant Vooruit op de voet werd gevolgd. Het was voor hen een belangrijke testcase waaruit zou blijken of het socialistisch gedachtegoed wortel kon schieten bij het proletariaat in de plattelandsgemeenten. Tegelijk hoopten de socialistische leiders bij de aanstaande gemeenteverkiezingen door te breken buiten de steden. Het artikel in Nieuwsbrief spreekt wel van lokaal De Zon maar er wordt niet gezegd dat het het toenmalige volkshuis was. De Zon was een ware socialistische tempel met een coöperatieve bakkerij - die door Karel Beerblock, de secretaris van de BWP in Gent, als volgt werd bezongen: Het café is prachtig! Men mag zeggen dat dit lokaal een socialistische tempel is. De wanden van het café, eene zeer ruime plaats, zijn versierd met allegorische zinnebeelden, schilderijen en spreuken,... (Vooruit, 30 augustus 1901). De uitvoerder van de verloren gegane wandversieringen was niemand minder dan de vermaarde socialistische kunstenaar Jules Van Biesbroeck. Anti-socialisten De socialistische vakbond de Broederlijke Wevers telde in mei 1907 minder leden onder de arbeiders van Beernaerts dan de antisocialistische Vrije Weversgilde. Aanvankelijk trokken beide bonden samen met afgevaardigden van de kleine liberale vakbond naar Beernaerts om met een gemengd comiteit betere arbeidsvoorwaarden af te
¿kwets • november 2008 • 28 kwets12nov2008.indd 28
10/21/08 6:31:39 PM
dwingen. Volgens een ooggetuige schold de werkgever de liberale en katholieke afgevaardigden uit voor dommeriken die zich lieten beetnemen door de socialisten. Vooruit van 10 mei 1907 laat Beernaerts zijn tirade eindigen met de mededeling dat hij naar Wetteren was gekomen om zoveel mogelijk geld te winnen en, als het U niet aanstaat kunt gij elders gaan werken. Toen de fabrieksbaas ook bij de daaropvolgende onderhandelingspogingen geen duimbreed toegaf, brak op 28 mei een staking uit die de onmiddellijke steun kreeg van de Broederlijke Wevers. Daarbij stonden ze voor een groot dilemma: als ze alleen hun aangesloten leden, een honderdtal, stakingsgeld zouden uitkeren, zou
De smartlap van de Wetterse socialist Jules Elaut, Het vertrek van ‘n kind eens stakers, werd in heel Vlaanderen gezongen de staking niet lang standhouden. Maar om iedere staker te betalen, was de kas te klein. Er was geen andere uitweg dan iedereen te onderhouden en daarbij te hopen op de solidariteit van de kameraden uit de steden. De anti-socialisten waren de staking niet genegen. Christelijke vakbondsleden die zich te radicaal opstelden, werden uitgesloten en kregen geen stakingsgeld van hun vakbond. Vooruit van 9 juni maakt gretig melding van elf uitgesloten wevers die bij de Broederlijke Wevers gingen aankloppen.
Ze hebben allen zonder uitzondering hun trok ontvangen zooals de andere stakers, zijnde 5 fr. en twee broden. Beernaerts oefende ondertussen druk uit door de stakers die in Overbeke in zijn huisjes woonden, te sommeren om te verhuizen. Tegelijk zocht hij toenadering tot de anti-socialisten die hij bij een onmiddellijke werkhervatting onderhandelingen over opslag beloofde, wat de woede opwekte van de socialisten. Vooruit had het over Wettersche dutsen, die zich ook anti-socialisten noemen - ons Heer vergeve het hen. Maar uiteindelijk waren de stakende wevers niet bereid zonder harde garanties over een loonsverhoging het werk te hervatten. De solidariteit van zowat alle socialisten uit het land had hun strijdbaarheid alleen maar doen toenemen. Per week kregen de inmiddels 1.200 stakers 5 frank en twee grote broden. Voor de Wetterse en Gentse socialisten was dit al snel een te zware aderlating. Daarop begon een van de grootste landelijke solidariteitscampagnes die de BWP ooit organiseerde. Dagelijks verschenen in Vooruit onder de titel strijdpenningen lijsten met schenkingen van individuele weldoeners en van omhalingen in cafés en fabrieken. Eedje Anseele lanceerde ook het idee van een volkskeuken: Op den koer van de Zon moet eenen keuken ingericht worden. Voor weinig geld kunt ge aan de strijders dagelijks soep en brood geven. (...) Gaat tot de boeren, haalt groenten en aardappelen op, zooals Nichels deed te Aalst. Prosper Van Langendonck, een vroegere schoenmakersknecht uit Leuven die het tot volksvertegenwoordiger had geschopt, kwam naar Wetteren om de volkskeuken op poten te zetten. Vanaf
maandag 5 augustus bereidde hij met zijn gelegenheidskoks dagelijks soep voor 1.200 monden. Vanaf 23 augustus tot 11 september werd zelfs gekookt voor 1.600 stakers omdat ook bij de weverij Pipyn, die in het geheim opdrachten uitvoerde voor Beernaerts, het werk werd stilgelegd. Wanneer krijgt Van Langendonck een Wetterse straat of een plein naar zich genoemd? Den Dries bijvoorbeeld. Eric Bracke / Foto’s Amsab (overgenomen uit de publicatie De Grote Staking bij Beernaerts Wetteren 1907, Socialistische Kroniek II) 18 november in cc Nova: expositie over de arbeiderskeuken, receptie met proeverij, lezing Bart De Wilde en filmpjes;
¿kwets • november 2008 • 29 kwets12nov2008.indd 29
10/21/08 6:31:41 PM
Peter Vandemeulebroecke
‘Ik ben reeds drie jaar een zwerver’ Peter Vandemeulebroecke (1983), een van de jongste theaterbeesten van Wetterse origine, verhuist op 8 december naar Nederland. Daar heeft hij een contract getekend voor vier jaar bij het Groningse Stadstheater. Op zijn 25-ste is hij een belofte in het Vlaams theaterlandschap. Peter is de zoon van dokter Vandemeulebroecke. Hij studeerde in 2005 af aan de Toneelacademie van Maastricht als theatraal performer. ‘Omdat mijn vader slimme kinderen wilde, werd ik, net als mijn broer en zus, naar het College van Wetteren gestuurd. Daar werd ik weggezonden na het vierde jaar’, zegt de jonge acteur. ‘Wie een grotere mond heeft dan hersenen, maakt geen kans op het college. Ik behaalde het einddiploma van de kunsthumaniora aan
de Rode Lijvekens te Gent en trok toen naar Maastricht.’ Jouw theatercarrière was reeds jaren voordien gestart bij jeugdtoneel Binnenste Buiten... Eigenlijk is het allemaal eigenaardig begonnen en vreselijk tegen mijn goesting. Ik was elf en zat in het vijfde leerjaar. Op een blauwe zondagmiddag werd ik door mijn zus Katrien vrij hardhandig weggesleurd van mijn Playmobil en verplicht om mee te spelen met Vrank &Vrij in Misses Doubtfire. Walter Arijs vertolkte daarin de titelrol. Ik herinner mij dat ik op de grond moest zitten schaken. De stap was echter gezet en ik bleef daarna ook meespelen in de producties van jeugdtoneel BinnensteBuiten, dat ook in Overbeke optrad. Ik heb in 2007 zelfs een stuk geregisseerd voor BinnensteBuiten,
Een groot dood dier. Zo was de cirkel rond, want via BinnensteBuiten en het toeval kreeg mijn leven een rare wending. Toen ik in 1999 de hoofdrol speelde in August, August, August, kwam Dirk Pauwels naar de voorstelling kijken. Hij was toen de buurman van Ingrid Allaerts, de rekwisietenmadam van BinnensteBuiten. Pauwels was actief bij Victoria en op dat moment meer specifiek bezig met The Wooster Group uit New York. Hij vroeg mij of ik Engels kende, waarop ik antwoordde met Yes! Ik deed auditie en werd aanvaard. Het stuk heette Youth Rules-Confusion Reigns en werd eerst opgevoerd in het Nieuwpoorttheater te Gent en daarna twee weken in Wales. Ik vond het wel wijs hoe die mensen theater maakten, ook al begreep ik er eerst geen fluit van. Het is mijn inspiratiebron geweest voor mijn eindwerk van de kunsthumaniora. Het
¿kwets • november oktober 2008 2008 • 30• 30 kwets12nov2008.indd 30
10/21/08 6:31:42 PM
gaat acteren in Groningen heeft mijn keuze bepaald om aan de toneelacademie van Maastricht de nieuwe richting te volgen: regie, acteur en performance. Dat was een hype in het theatercircuit. Wat houdt performance eigenlijk in ? Als de theatrale werkelijkheid nu eens een dorp was, zo een als vroeger, dan zijn de soldaten die ten tonele trokken om meer land te veroveren de performers. Terwijl de bewoners verder deden met maaien, zaaien en zeiken dat het slecht weer was, gingen de soldaten lijnrecht tegenover mekaar staan, met de bedoeling om land, nieuwe grond,
Theater vergelijk ik liefst met een notenbalk waarop de elementen spel, decor, video, licht, geluid,… evenwaardig zijn uitgezet heerlijke humus, beregrote bomen, van alles te veroveren. Zij liepen naar elkaar toe en deden mekaar dood. Die eerst linie, die eerst lijn zotten die hun leven op het spel zetten, die te ver gingen en daardoor nergens meer geraakten, dat zijn performers. Zij gaan als eersten. Zij gaan prat, of plat. En dan achteraf, als het pad geleid en het vlak geëffend is, groeit en baart het dorp. En dat, dat is het verschil tussen acteren en performen. Nadat je afgestudeerd was, kon het grote werk beginnen? In het begin had ik niets om handen en samen met Wanda Eyckerman heb ik toen, heel naïef, een voorstelling gemaakt voor de lol: over de liefde, over een mini-kermis, liedjes zingen, over dingen die wij tof vonden.
Het was een beetje bric-à-brac-theater. De titel was trouwens een mopje De koffie staat op de tafel, paard. De opgave: zoek het dier. We klopten aan in elk Gents theater, enkel Tinnenpot wou ons toelaten. Uiteindelijk belandden we op Theater aan Zee te Oostende via een oud-lerares van de kunsthumaniora. Daarna speelde ik in kleine Nederlandse producties van gezelschappen zoals Growing up in Public, Theater aan het Spui en Huis van Bourgondië. Momenteel ben je bezig met een coproductie van het Toneelhuis en de Filmfabriek? De Filmfabriek is een satelliet van het Toneelhuis in Antwerpen en brengt telkens een grote productie en een kleine, meer experimenteel en installatie-gewijs. Mijn laatste project was De Zingende Vergeetput. We speelden op straat, gewoon tussen de mensen. Nu werken we aan On The Open Road van de Amerikaans-Servische Steve Tesich. De alliteratie in de Nederlandse titel bekt lekker De Wilde Wilde Weg. Het verhaal speelt zich af in het verscheurde Joegoslavië. Twee onverlaten banen zich converserend over kunst, religie, politiek… een weg door hectische situaties. Ze trekken naar het Beloofde Land. Door de parterre van de Bourla loopt een catwalk, zodat de abonnees hun vastgeroest zitje moeten prijsgeven. Alles is functioneel. Theater vergelijk ik liefst met een notenbalk waarop de elementen, spel, decor, video, licht, geluid… evenwaardig zijn uitgezet. Hoe ben je in Groningen verzeild geraakt en wat wordt daar van jou verwacht? In 2006 speelde ik het monster in Frankenstein, in een regie van de Nederlander Ko Van Den Bosch, de man van Ola Mafaalani, eveneens vermaard als regisseur. Na de voorstelling vroeg die of ik mee wou naar Groningen. Het was wel even slikken, want Groningen ligt 500 km van hier. Het betekent enerzijds dat ik mijn vrienden, mijn scouts, mijn familie, kortom mijn vertrouwde omgeving moet
De pers over Peter Vandemeulebroecke Knack over Van de Frisse -The Young Ones II : ‘De Vlaamse acteur-performer Peter Vandemeulebroecke speelt de rol van een Belgische student met de welluidende naam Dutroux. Samen met een Duitse student krijgt hij het in een Nederlands studentenhuis, waar de toekomstige politieke elite de plak zwaait, hard te verduren. Het is snoeihard maar bij momenten grappig theater, dat langs grote thema’s scheert (...).’ Jan de Vries, journalist bij de Nederlandse Omroep Brabant, op zijn blog: ‘Hoe langer ik nadenk over de voorstelling Zo is mijn hand een pistool van Het Huis van Bourgondië, hoe meer ik die ga waarderen. (...) Het is fysiek een zwaar stuk, maar Tom Ternest, Saar Vandenberghe en Peter Vandemeulebroecke slaan zich daar goed doorheen. Hun acteerprestaties zijn van grote klasse.’ De Volkskrant over de productie Frankenstein: ‘De fysieke toeren die acteur Peter Vandemeulebroecke als het monster uithaalt, zijn wel indrukwekkend. Vallend en glijdend - letterlijk tot bloedens toe – probeert hij zich aan te passen aan zijn omgeving. Zijn gebrekkige motoriek en gebroken grammatica maken hem verdomde aandoenlijk.’ De Standaard over Serre: ‘Het is volgens Peter Missotten een installatie, meer beeldhouwwerk dan theater. Maar beeldende kunst is zelden zo narratief als Serre - Het begin. Toch maar theater, dus. Missotten en zijn kompaan, de theatraal performer Peter Vandemeulebroecke, kozen als kapstok De golem van Gustav Meyrink. (...) Fascinerend literair materiaal, maar geen boeiend theater.’
¿kwets • november 2008 • 31 kwets12nov2008.indd 31
10/21/08 6:31:45 PM
Peter Vandemeulebroecke achterlaten. Anderzijds ben ik reeds drie jaar een zwerver. Al mijn emoties zaten gepakt in een valies. Een paar maand Amsterdam, op een kamer waar niks van mij was, dan voor een ander project weer ergens anders. Telkens opnieuw een sociaal leven opbouwen. Ik ben geen materialist, maar ik heb toch graag een eigen plekje. Dat wordt dus Groningen, een vast contract voor 4 jaar aan het NNT (Noord Nederlands Toneel). Het eerste stuk is Medea, bewerkt door de zeer eigenzinnige Ko van den Bosch. Ik speel de dienster. Daarnaast zal ik ook spietprojecten verzorgen, kleine tussendoortjes. Ik ga bijvoorbeeld een week in een slagerij wonen, tussen dieren, ik wil met die beesten muziek maken… Of ik kijk 24 uur naar reclame op televisie en koop dan al die producten om daarmee een voorstelling te maken… Of… Ludwine Versporten Foto’s Sander Franck en Sanne Peper (cover) De Wilde Wilde Weg, regie Peter Vandemeulebroecke en Peter Missotten, Bourlaschouwburg, Antwerpen, van 27 november tot 13 december 2008
¿kwets • november 2008 • 32 kwets12nov2008.indd 32
10/21/08 6:31:46 PM
¿kwets • november 2008 • 33 kwets12nov2008.indd 33
10/21/08 6:31:54 PM
Marcel ‘Charles’ De Meester
‘Op travaux sta je in je onderbroek’ Marcel De Meester is bekend als de zanger van het blues-rock collectief Charles Travaux Blues (CTB). Op het podium brengt hij Charles tot leven, een typetje dat zijn werk als bouwvakker beschrijft in schunnige songs. Bijwijlen snoeihard, evenzeer emotioneel beklijvend. Van Den Hoerenkotblues naar Voor mijn vader.
Stones. Liever een lp dan een cd, vooral als het er één is met vertelselkes van Louis Paul Boon. Curiositeiten vind je in het Dr.Heart Cabinet, stokoude 45-toerenplaatjes in het Dr.Ear Cabinet. En aangezien een goed gesprek hem steeds kan boeien, raak je bij Marcel De Meester (1954) thuis makkelijker binnen dan buiten.
In Bourgogne kennen ze niets van wijn, en in Kroatië niets van koffie. Neem op vakantie toch maar de blauwe mee van The Beatles, de volgende keer misschien iets van The
De auteur De Meester Of hij iets anders zou doen, mocht hij de kans krijgen? ‘Ik zou nooit het schrijven hebben gelaten. Ik heb op een bepaald moment
bewust gekozen voor mijn werk: zelfstandig zijn en geld verdienen. Maar ‘t piekt nog altijd.’ Het schrijven is begonnen op school, wat vellen papier vol schrijven, bijeen nieten en verkopen voor vijf frank. Imitaties van Colt 45 of de werken van Max Brand, een bijzonder productieve Amerikaanse schrijver. ‘Ik was van den buiten, ik kende nauwelijks auteurs. Later heeft Gaby Fonck me ingewijd in de grote kleppers. Hemingway, Camus en Céline. Voor mij ging toen een wereld open. Ik heb dag en nacht geschreven en sloten
¿kwets • november 2008 • 34 kwets12nov2008.indd 34
10/21/08 6:31:55 PM
koffie gedronken. De dokter heeft me toen zelfs wijn aangeraden als alternatief.’ Uit die periode stammen drie boeken, Als mens geboren, Zuster Frieda, over de non die eind de jaren zeventig in de Wetterse kliniek dodelijke inspuitingen gaf aan bejaarden, en Roest, een roman met een licht autobiografische inslag. ‘Ik was aan het werken aan Zuster Frieda toen ik op straat een vrouw passeerde die ik nog nooit had gezien. We keken elkaar in de ogen en ik wist dat zij het was. Let op, ik heb veel tegenkanting gehad met dat boek, ook veel waarschuwingen voor het werd uitgebracht. Men raadde me aan op te letten met wat ik aan het schrijven was. Ik heb het toen op één week tijd volledig herschreven in een barokke stijl. Het was daarna dan ook niet meer te lezen, en maar goed ook. Ik ben content dat dit nooit iets is geworden. Roest is een ander verhaal, dat heeft wel heel goed verkocht. Ik zat toen te signeren aan één tafel met Lanoye en Brusselmans. De stijl lag me, ik schreef over dingen die ik kende, gezien door de ogen van een travaux-man.’ De muzikale kameleon Na zijn literaire escapades nam Marcel De Meester de draad van de muziek weer op. Repetities worden steevast voorafgegaan door een paar pintjes met Joris Holderbeke, de bassist. Om over serieuze dingen te praten. Niet over VTM, daar hoort hij al genoeg over op het werk. ‘Marcel, Boer zkt vrouw gezien?’ Tuurlijk niet, die zever. Het zijn brave gasten, maar op travaux kom je weinig te weten dat de moeite waard is. Televisie interesseert me maar matig, liever een goed boek.’ Zijn band Charles Travaux Blues is niet alleen in Wetteren genoegzaam bekend, CTB versiert al jaren optredens overal in Vlaanderen. Charles wil nu na drie cd’s, verschenen bij het Zweetvoet Records Label, een ouderwetse lp maken met de twee nieuwe gitaristen die de groep ondertussen hebben versterkt. ‘Twee muziekencyclopedieën zijn het, én fans van AC/DC . Die groep heb ik trouwens in 1978 in
’Ik heb vroeger dag en nacht geschreven en sloten koffie gedronken’ het voorprogramma de hoofdact Rainbow weg zien spelen. Kwam er daar één op het podium met een korte broek, nog nooit gezien. Toen Rainbow bezig was, riep iedereen AC/DC terug. Richie Blackmore kon er niet om lachen.’ Eerder was er Living Things, een hardrockgroepje waarmee Marcel op de toenmalige BRT te gast is geweest in het programma Tienerklanken. ‘Wim De Craene had me meegenomen. Manneke, we kwamen er schuine veuren. Het programma werd toen live uitgezonden rond zes uur ‘s avonds, maar om negen uur ‘s morgens moesten we er al zijn. Ik moet het je niet uitleggen, zeker?’ Muzikaal is hij een kameleon. Van Piaf, Brel of Callas naar Fleetwood Mac of Metallica. Maar vooral blues, Engelstalige blues. Geen Stevie Ray Vaughan, liever Mississippi Fred McDowell en vooral de oude traditionals in het algemeen. Tony Joe White is zonder
meer de grootste invloed, maar een andere band heeft hem als muzikant over de streep getrokken. ‘Op een vrijdagmiddag mocht ik van mijn pa eens vroeger stoppen met werken. Hij gaf me honderd frank. Ik haastte me om de bus te nemen naar Kieckens in Aalst. Godverdomme, ik zag daar zo’n wit plaatje liggen, met daarboven Supergroep No.1. Thuisgekomen durfde ik niet direct te luisteren. Zesenzestig frank, bus inbegrepen, dat was toen veel geld. Maar dat plaatje deed me naar de gitaar grijpen. Led Zeppelin met Whole Lotta Love.’ Charles Travaux Blues De eerste cd, Charles Travaux Blues, werd goed onthaald. Sommige nummers werden vaak gedraaid tijdens Route 66, het toenmalige blues-programma op Studio Brussel. Zat er niet nog meer in? ‘Zonder een manager ben je niets. En op pakweg Radio 2 mag het niet. Mannen hebben spieren, mannen hebben kloten of Niks is zo schoon als een vrouwenkont, vergeet het, hé. Zelfs op Radio Apollo werden we als Wetterse groep nauwelijks gedraaid. Toen we deelnamen aan de Grote Prijs Bart Peeters,
¿kwets • november 2008 • 35 kwets12nov2008.indd 35
10/21/08 6:32:03 PM
Marcel ‘Charles’ De Meester
was er bij de camera-crew hilariteit toen ik mijn onderbroek ging aandoen. Na Germaine Grier en Niks is zo schoon als een vrouwenkont kwam Peeters ons zeggen hoe goed ie het vond. Een paar maanden later bracht Clement Perens Vinde gij mijn gat niet te dik in deze rok uit. Voilà.’ Het typetje Charles is gegroeid op de werf. ‘Op travaux sta je in je onderbroek, wordt er gezegd. De conducteurs spraken Frans tegen de bazen, omdat wij het niet zouden verstaan. Wij, de lagere klasse. Maar ja, het is misgelopen toen de arbeiders op vakantie naast de bazen gingen liggen. Jaloersheid,
hé.’ Ingrijpen in hoe de muzikanten de nummers aanpakken, doet hij zelden. Vroeger ging hij met een bijna afgewerkt product naar de repetities, nu niet meer. ‘Die gasten zijn zo goed. Bovendien weten zij ondertussen ook welke richting het uit moet. De nieuwe gitaristen willen trouwens al tien jaar graag bij ons spelen. Ze kwamen repeteren en kenden de vroegere nummers beter dan wij.’ IJdelheid, lichamelijk en artistiek, is hem niet vreemd. ‘Kunstenaars of schrijvers zijn per definitie ijdel, dat merk je vaak aan hun kleding, of hun houding. De air die ze
aannemen, moet hun een vorm van sérieux doen uitstralen. Maar ‘t kan erover gaan. Zo wist je vroeger in de krant bij boek- of muziekbesprekingen tenminste iets over het onderwerp zelf. Tegenwoordig is het artikel zelf het belangrijkst. Ook die journalisten willen in the picture staan.’ Zelf hoopt hij stilletjes op de voorpagina van Kwets, een vorm van plaatselijke erkenning voor de auteur, dakwerker, muzikant en mens Marcel De Meester. www.charles-travaux-blues.com Piet De Keulenaer / Foto’s Koen Bracke
¿kwets • november 2008 • 36 kwets12nov2008.indd 36
10/21/08 6:32:08 PM
Na de Dikke Van Dale, de Wetterse Luc De Roo verzamelt typische Wetterse woorden, krachttermen, uitdrukkingen, aftelrijmpjes en liedjes. In deze laatste aflevering concentreren we ons op Sent -Nikloas. Het is vroeg om het over Sinterklaas te hebben, maar als u uw brief in het Wetters wil schrijven, kunt u beter nu al beginnen te oefenen. Sinterklaas begrijpt Wetters, in tegenstelling tot Sint-Maarten waar ze op 11 november in de Massemen en Schellebelle al hun hoop op stellen. Wedden dat SintMaarten niet weet waar de mort is en dat hij den droai anders uitspreekt ? Volgens dokter Wilfried Broeckaert, de auteur van Kwâjongen of De lustige folklore mijner guitenjaren (1925), schreven de kinderen hun Sinterklaasbrief meer dan honderd jaar
geleden in het Wetters. In zijn boek citeert hij een dergelijk kinder-epistel: lieve senteniklaas brengt mij morgen ast ou blieft nen pirootsesboek of en speeldeenksken webben eel brouve geweest onder duzend keeren bedankt. Ook toen werd er afgeteld: nog zueveel keeëren sloupen! Bij Mathijskes op de Groote-markt lagen marsepijnen scheepkes. ‘k Geloof dat er toenmaals op heel de Wettersche gemeente juist één enkele echte patissier woonde, schrijft Broeckaert. Maar er waren natuurlijk wel gewone bakkers en met Sinterklaas bakten ze gruete spikeloasemannen, koek-versch en geurend in hunnen houten vorm. Het speelgoed lag dan weer uitgestald bij Nette Makron in de Statiestraat.
De Roo Natuurlijk moest Sinterklaas aanroepen, bezongen en berijmd worden zoals in volgende verzen: Sent Nikloas van Tollentijn, Breengt mij ‘n schep van massepijn! Oevel moe da wezen? Toien pond en alf Mijn koe en es gieen kalf, Mij peerde en es gieeen zwijn. Lire! lire! lire! ‘t Zal morgen Kloasdag zijn! Of, zoals in volgend Klaas-rijmpje: Sente Nikloas kapoentsen Breengt wa in mij schoentsen, ‘n Appelken of ‘n citroentsen. En al dat er nie in ‘n kan, Bindt et er meê ‘n keuerdeken an.
¿kwets • november 2008 • 37 kwets12nov2008.indd 37
10/21/08 6:32:13 PM
Gepeperd
Column
Het Rijke Romige Leven
De Wetterse Revolutie
Wie in Wetteren vegetarisch zegt, bedoelt Karolien Baeyens van de Green Note. Karolien is een Schellebelse Schone die al jarenlang een succesvol vis- en vegetarisch restaurant runt. Eerst aan de Massemse Steenweg, daarna in de Kerkstraat en sedert anderhalf jaar op de hoek van de Nieuwstraat en het Stationsplein. Green Note presenteert zich als een eet-, praat- en muziekcafé maar het accent ligt toch duidelijk op het aspect voedselverstrekking, ook al heeft het terras de voorbije zomer veel vluchtelingen van andere, inmiddels gesloten cafés opgevangen. De kaart bestaat uit een vast gedeelte (diverse slaatjes en pasta’s, scampi, klassieke desserts) en een krijtbord met dagsuggesties: steevast een slaatje, een groentetaart, een kaasbereiding en een visje. Alle hoofdgerechten zweven rond de twaalf euro, de yummie desserts kosten drie euro. Ook de dranken zijn helemaal niet duur. Bij een middagbezoek belandden we pardoes in een exclusief vrouwelijk gezelschap dat zich alvast te goed deed aan de beroemde wachtbordjes tapenades met boerenbrood. Eerste vaststelling was dat de gesprekken veel geanimeerder waren dan in het modale vegetarische tranendal. Hier geen ideologische scherpslijperij maar een volmondige betrokkenheid op al het zijnde. Tevens viel op dat de sociale mix overwegend burgerlijk was. De reden hiervoor hoeft niet ver gezocht te worden: de keuken is zelf wat de Duitsers zo mooi met de term gutbürgerlich aanduiden. Karolien, die zelf geen gram schijnt aangekomen te zijn sedert haar zestiende,
grossiert namelijk in zalige dikmakers en jongleert met zuivelproducten dat het een lieve lust is. Geen ovenschotel of er wordt een royale scheut room aan toegevoegd, bij elke pasta hoort natuurlijk een kaassausje en enkele huisgebakken quatrequarts zouden desnoods volstaan om een Scheldedijkbreuk te dichten. Tenslotte is er grootmoeders rijstepap met bruine suiker die dan ook door grootje zelf bereid wordt. Zelfs een blozende dienster, dagvers geplukt, mocht niet op het appèl ontbreken. Verrukkelijk allemaal, dat wel, maar mijlenver verwijderd van de spirituele onthechting die doorgaans geassocieerd wordt met vegetarisme. Ook de scherpe specerijen van de Aziatische keuken zal men er tevergeefs zoeken. Neen, Green Note is een plek waar op veilig gespeeld wordt met een beproefde receptuur van bij ons, een onberispelijke jazz- en blueskeuze (waarom die twee genres altijd in èèn zak gestopt worden, blijft een raadsel) en een relaxte, bijna bruine gemoedelijkheid. Een absolute aanrader voor de culinair bange blanke vrouw. Hannah Cremer Green Note, Nieuwstraat 1, Tel. 09.324.33.09. Sluitingsdagen zon- en maandag.
Op de achtergrond klinkt Will Tura’s El bandido terwijl Gybels Marc en de zijnen geketend, geschopt, bespuwd en beschimpt de stadspoorten worden uitgedreven. Vogelvrij verklaard, ten prooi aan roversbenden, crapuul, bankiers en onverdraagzaam schorremorrie. Wat vooraf ging. In de fleur van de kredietcrisis hadden verlichte Europese zweethoofden tijdens een weekendje Elyzeese beurspompierderij het vertrouwen in de bankverzekeringen hersteld. Leugens en gebakken lucht hadden ze uitgekraamd. Na een heropflakkering zakken de beurzen een paar weken later finaal als WTC torens in mekaar, op de voet gevolgd door banken en economieën. De beloverkes moeten hun garantiekeutels al vlug intrekken. In geen tijd hebben ze met hun reddingspogingen de staatskassen geplunderd door het opkopen van waardeloze aandelen, dekken van ongedekte leningen en uitdelen van smartengeld aan gedupeerde speculanten. Naties gaan failliet, euro en dollar zijn geen knijt meer waard, industrie en handel vallen stil. De geruïneerde kapitalisten eisen compensaties en dus moeten ook de onroerende staatseigendommen eraan geloven. Overheidsgebouwen, domeinen, musea, kastelen, parken, kathedralen, kerken en kazernes worden opgeofferd om de onfortuinlijke zakkenvullers te belonen voor hun jarenlange belangeloze inzet voor de markteconomie. Communicatie, transport en energie vallen uit. De laatste druppels olie verdwijnen in vliegtuigen en schepen. Volgestouwd met opportunisten van het eerste uur, hun kroonjuwelen en
¿kwets • november 2008 • 38 kwets12nov2008.indd 38
10/21/08 6:32:13 PM
vetpotten zetten ze koers naar exotische bestemmingen met laaghangend fruit. Verdacht weinig bankiers, adelborsten en politiekers blijven achter. Zeven dagen volstaan om welvaartsstaten te reduceren tot straatarme anarchieën. Drinkbaar water is schaars, epidemieën en hongersnood steken de kop op. Na weken van plunderingen en rechteloosheid wordt een soortement middeleeuwse orde hersteld. De schaal van ‘s lands bestuur wordt herleid tot steden en gemeenten. Eeuwenoude hiërarchieën herstellen zich, behoeften worden herschikt. Landbouw is de enige nijverheid en er wordt gemoord voor voedsel. Grondbezitters hebben alle macht. Paardenfokkers, veeboeren, molenaars, dokters, politici en oude ambachten vormen de middenstand. De rest is gepeupel. En ziet wie de kastelen betrekt. Alweer dezelfde schuinsmarcheerders trekken aan het langste eind. Ruilhandel, pacht, tienden, horigheid en zelfs slavernij steken de kop op. In Wetteren is het niet anders. Govaert predikt de invoering van een feodaal stelsel. Het Wetters Belang eist een stadsmuur tegen het oprukkend gespuis uit Aalst. Na de verrassende exodus van allochtonen zijn de bruinhemden op zoek naar kleinschaliger onverdraagzaamheid. Zeer tot ongenoegen van Hoebeke die in Oilsjt de ideale handelspartner ziet en via de in onbruik geraakte bedding van de E40 handelskaravanen wil organiseren met olifanten en kamelen uit dierenparken. Andere gemeentepolitici laten zich evenmin onbetuigd. Piet Van Heddeghem kent als fietsenhersteller gouden tijden en doet een emotionele oproep om turfputten te ontginnen want met de strenge winter dreigen
de laatste bomen gekapt te worden. Gybels Marc maakt zich zorgen om de openbare orde. Hij kondigt de avondklok af en brengt een privémilitie op de been om herbergen en pleinen te ontruimen. Aan verdraagzaamheid zijn grenzen en hij laat meteen ook daklozen en hongerstakers uit de kerk jagen ten behoeve van missionarissen die vanuit Afrika en Azië onze zielenheil te hulp snellen. Braeckman honoreert de
In Wetteren is het niet anders. Govaert predikt de invoering van een feodaal stelsel. Het Wetters Belang eist een stadsmuur tegen het oprukkend gespuis uit Aalst. heldenmoed van Fortisaandeelhouders en IJslandspaarders met een onderscheiding als oud-strijder en droomt luidkeels van een kruistocht naar Scherpenheuvel alwaar den geus lelijk huishoudt. De Sozzen zoeken vertwijfeld naar de zin van hun bestaan, hoopvol wachtend op de komst van het kapitaal. Ladé doet de zet van zijn leven. Hij gooit het op een akkoordje met een paar geroyeerde rozenkwekers op wier akkers hij op grote schaal frietpatatten teelt.
Den Dries wordt één groot frietkot. Voor reizigers en handelaars van heinde en verre wordt het dé trekpleister. Govaert sleept in onbruik geraakte wagons aan en verhuurt ze als logement in ruil voor hand-en-spandiensten. De avonden op den Dries worden over het hele land bekend. Marktkramers, jongleurs, charlatans en artiesten brengen vertier. Redevoeringen, muziek en voorstellingen allerhande trekken honderden toeschouwers. Wetteren wordt een cultureel en welvarend knooppunt op de handelsroutes tussen de prille economische groeipolen en steekt alras illustere voorgangers als Venetië, Marrakech en Constantinopel naar de kroon. Tot Gybels Marc op een drukke zomeravond de slaap niet kan vatten. Na een opvoering van De Domme van Tivoli wordt het de man te gortig. Hij beveelt de ontruiming van de place Ladé, manu militari. De verontwaardiging over het machtsvertoon ontaardt in oproer. De militie chargeert. Paul D’Hoore, de alom aanbeden publiekslieveling, bestijgt het spreekgestoelte terwijl de halve vrouwengilde in katzwijm valt. Zijn redevoering is nauwelijks begonnen of de sympathieke bard wordt dodelijk getroffen door een verdwaalde kogel. De massa ontsteekt in woede en het gepeupel grijpt de macht. W. uit W.
¿kwets • november 2008 • 39 kwets12nov2008.indd 39
10/21/08 6:32:14 PM
Kwetswoordraadsel 011/2008 Horizontaal 1. Wetterse straatnaam • 2. onherbergzaamheid – rvier (Spa) • 3. koning (Lat) – erewoord • 4. vlekkenwater – betaaldag • 5. compagnie – meisjesnaam • 6. Nederlandse Federatie voor Onderwijorganisaties – welwillende lezer (Lat) - autokenletters Ierland • 7. ellepijp – dubbelaasige poedermenger • 8. scheikundige element – stadsgracht • 9. alleraardigst • 10. oude Oostenrijkse munt – Europese munt • 11. hoenderkorf – spoorstaaf • 12. militaire rang • 13. bijenkunde • 14. te koop – Wetterse
straatnaam Vertikaal 1. Wetterse straatnaam • 2. jumpingterm – spits (Fra) – paardekracht • 3. encyclopedie – stad in Vietnam • 4. voegwoord – wisselborgtocht – loflied • 5. metalen mof met schroefdraad – gast – of (Eng) • 6. kleding (Eng) – steekt met een angel • 7. koorzang – scheikundig element – rivier • 8. Wetterse straatnaam (2w) – gewicht • 9. lief van Zeus – langwerpig sieraad – meer (Ita) • 10. Wetterse straatnaam – werktuig
Bezorg voor 15/11/2008 het sleutelwoord via onderstaande KWETS-strook aan : Klem De Gussem, Cooppallaan 32 Wetteren en win een boekenbon van 30 euro (STANDAARD BOEKHANDEL Stationsstraat 8) Als abonnee kunt u het sleutelwoord telefoneren (09/369.35.44) of e-mailen (klem@ kwets.be). De winnaar wordt geloot uit de juiste inzendingen. Oplossing (kwetswoordraadsel én sleutelwoord) en naam van de winnaar in het volgende nummer.
Sleutelwoord 1
2
3
4
5
6
7
Samenstelling Klem De Gussem
Oplossing kwetswoordraadsel 11/08 Hor. 1.DONKSTRAAT 2.ULEVEL 3.II – KR – LAMA 4.LEB – BA – GAG 5.HP – CONSOLE 6.OEROS – EGEL 7.ERIN – ERI 8.KS – FETISJE 9.OI – SEC 10.TOSSTE – HM 11.MEENT – AT 12.APART – ANTE 13.AI – ONEER 14.TENEDEDORP Ver. 1.DUILHOEKSTRAAT 2.OLIEPERS 3.NE – RI – OSMAAN 4.KVK – CONFISERIE 5.SERBOS – TET 6.TL – AN – ETSEN – OE 7.SERIE – TAND 8.APAGOGISCH – NEO 9.MALE – MATER 10.TRAGELWEG - TERP Sleutelwoord: BAKTONG Winnaar : Dirk Van de Velde, Begijnestraat 33, Wetteren
in samenwerking met
SLEUTELWOORD KWETSWOORDRAADSEL 12/2008: Naam: ................................................................................................................................................... Adres: ................................................................................................................................................... Telefoon: .............................................................................................................................................
Stationsstraat 8, 9230 Wetteren - tel: 09/366.46.25 - fax: 09/366.70.23 e-mail: sb.wetteren@standaardboek.com ¿kwets • november 2008 • 40 kwets12nov2008.indd 40
10/21/08 6:32:14 PM
Balderop Balderop, de buitenwipper. Terwijl aan de voet van diverse voordeuren pompoenen in allerlei verschijningsvormen liggen te hopen op een leven als soep – het hoogste doel waar iedere zichzelf respecterende groente naar streeft – maakt Kwets rustig zijn eerste jaargang vol. Of zulks in de vaart der volkeren veel voorstelt? Ik weet het niet. Van binnenuit zijn de dingen soms moeilijker te beoordelen. Sommigen vinden dit periodiekje misschien een ongezouten soepje. Maar, geef toe, dan wel eentje met lettertjes.
Tijdens de week van de smaak gaat een topkok in de potten en pannen van Double You City roeren. Persoonlijk denk ik dat sommige dekseltjes beter niet opgelicht worden. De week van de smaak staat alhier in het teken van de staking bij Beernaerts. Terwijl heden ten dage onze rooie rakkers vrolijk stoelendans houden te Markt 1, belicht de Raad voor Cultuur de culinaire escapades van stakende arbeiders zo’n slordige 100 jaar geleden. Het is zeker niet mijn bedoeling oude koeien uit de sloot te halen, maar feit is dat ene Felix rustig zijn fazantenboutje afkloof terwijl een mager rund naar de soepketel werd gevoerd ten behoeve van honderden gezinnen. Vreugde en tranen. Vreugde bij de moeders die hun al te talrijke kroost opnieuw iets konden voorschotelen. Tranen bij de trotse mannen. De koe die hen zou redden, moest worden geslacht. Dit was hun heilige koe, hun gouden kalf. Honger kenden ze al te lang en ook wel grote dorst. Een schrale hostie werd hen niet gegund. Het lichaam van Christus is een zondags hapje voor wie de dag des Heren eert.
Van achteren kijk je een koe in de kont (*)
Erst das Fressen, dann die Moral. Net zoals er op die openingsreceptie op 18 november wel eerst een glaasje bubbels genuttigd zal worden, vergezeld van een warme versnapering. Geserveerd en verdiend op een bedje van armoede.
Stoelendansers, stop nu eens met salondansen en vat opnieuw die koe bij de hoorns. Geen quick quick slow meer. Alles platwalsen, luidt de boodschap. Geen flauwe sentimenten. Op het podium van cc Nova wil ik geen filmpjes zien van een kok die er een soepje van maakt. Ik wil een dikbil zien die redelijk ritueel wordt geslacht. Het rode bloed mag al eens spatten richting onze gezeten notabelen op de eerste rijen. Voor wat hoort wat, nietwaar. Trouwens, wie van de macht proeft, kent reeds de smaak van bloed.
Niet zo voor onze Wetterse bard, uiteraard. Volgens een enquête van Het Nieuwsblad heeft Johan Schatteman de meeste macht in Wetteren. Vreemde enquête toch wel. Met een monsterscore houdt deze sympathieke bariton kanonnen als Gybels M. en Govaert W. achter zich. Voor de burgervader lonkt het pensioen, dus hem zal het wel worst wezen (balletjes in tomatensaus klinkt hier eigenlijk actueler). Maar voor onze ambitieuze vriend vliegenier heb ik toch een goede raad: neem
zanglessen. Bouw die cockpit om tot een heuse opnamestudio. Alweer een reden om dat tuig te laten staan. Muziek is ook industrie, weet je. Big business, als je ’t mij vraagt. Geld, macht en vrouwen: daarom begint een pakweg veertienjarige knakker amechtig intro’s te oefenen op zijn gitaar. Vervolgens neemt u een duet op met uw vriendin mevrouw Hoebeke A. (en néén, we komen niet terug op die koe die Wetteren kreeg van Aalst). Like a bridge over troubled water, kent u dat? Gooi het op cd, man. Absolute meerderheid en een tweede Scheldebrug worden uw deel. Het aantal voordeurstemmen zal niet te tellen zijn. Hou er wel rekening mee dat schone liedjes niet te lang mogen duren.
In november staan we hoe dan ook even stil bij het feit dat ook het leven niet altijd lang duurt. Columbariumnissen. Als ik dat woord lees, denk ik: schoffel me maar gewoon onder de grond. Zoals vroeger. Laat het gras maar groeien op mijn buik. De Groenen ijveren nog steeds voor een parkkerkhof. Composteren durven ze net niet uitspreken in deze materie. De Nieuwe Mozen. Sorteer mij maar bij het klein gevaarlijk afval. Naast de beenderen van die koe, als het even kan. J. uit W. (*) Een oude zegswijze. Betekent zoiets als ‘achteraf is het makkelijk praten’.
¿kwets • november 2008 • 41 kwets12nov2008.indd 41
10/21/08 6:32:15 PM
Agenda Lezing: De kelders van Congo Jan De Cock liet zich opsluiten in 66 gevangenissen. In De kelders van Congo vertelt hij over zijn belevenissen in de gevangenis van Noord-Kivu. De vliegende Hollander van Wagner Een bewerking voor koor, muzikanten en figuren van Richard Wagners Der fliegende Holländer, door Theater Taptoe en I Solisti del Vento. Vanaf 12 jaar; om 20 u in cc Nova; € 14,00 (€ 13 ); Toneel: Immaculata In een school in een Vlaamse stad richten twee leerlingen een bloedbad aan. Toneelgroep Braakland/ ZheBilding vertolkt het relaas van vier jongeren tijdens de laatste nacht en ochtend van hun leven. In cc Nova om 20 u; € 10 (€ 9)
8/11
Concert Jo Lemaire Zangeres Jo Lemaire vertolkt haar allerbeste songs. In cc Nova om 20 u; € 16 (€ 14,50)
0 12/1
Figurentheater: ‘tIsaltijdiet Ultima Thule brengt voor toeschouwers vanaf 15 jaar figurentheater. In cc Nova om 20 u; € 10
0
(€ 9)
1 15/1
Little Green Blues Band Het maandelijkse gratis bluesconcert in d’Oude Wasserij op Kapellendries. Om 21 u.
Karel Vingerhoets vertelt Vingerhoets brengt drie geestige 1 16/1 verhalen van Felix Timmermans en De fanfare de Sint-Jansvrienden van Ernest Claes, gesteund door de echte fanfare De Sint-Jansvrienden uit Averbode. In cc Nova om 15 u. € 10 (€ 9)
Culinair: de arbeiderskeuken De eetgewoonten van de 1 arbeiders ten tijde van de grote staking in 1907 bij Beernaerts aan de hand van een expositie, lezingen en filmpjes. Om 20 u in cc Nova;
8/11
Herfstconcert koren Het Sint-Gregoriuskoor brengt 2 samen met het Jef Tinelkoor uit Gent muziek van Mozart, Telemann, Fauré, Händel en Bach, begeleid door het kamerorkest Divertimento uit Eeklo. In de dekenale kerk om 20 u; € 10 vvk (€ 12)
1/11
Film: The kite runner 1 Verfilming van de bestseller De 27/1 Vliegeraar van Khaled Hosseini, over de vriendschap tussen twee Afghaanse jongens. In cc Nova om 20 u: € 6
¿kwets • november 2008 • 42 kwets12nov2008.indd 42
10/21/08 6:32:16 PM
N
November: Lancering Honda Jazz *
Autobedrijf OST Honda hoofdverdeler in Oost-Vlaanderen Zuidlaan 296 9230 Wetteren 09 369 19 65 www.abost.be/honda
*Het zal stormlopen zijn voor de Honda Jazz op het autosalon (17-25 JAN 2009): bestel nu aan salonvoorwaarden en geniet van snelle levering ! ¿kwets • november 2008 • 43 kwets12nov2008.indd 43
10/21/08 6:32:22 PM