NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
ER KURI P L U S
NUMER 1235 (1535)
W E E K L Y
ROK ZA£O¯ENIA 1987
í í í í í
Nacjonalizm to nie faszyzm – str. 6 Wypadkowe 2,2 mln. – str. 7 Pomnik Katyñski w Jersey City – str. 10 - 11 Dr Dorota Andraka wyjaœnia – str. 13 Od uœmiechu do uœmiechu – str. 19
M A G A Z I N E
TYGODNIK
FOTO: GRZEGORZ JAKUBOWSKI / KPRP
P O L I S H
PE£NE E - WYDANIE KURIERA W INTERNECIE: WWW.KURIERPLUS.COM
5 MAJA 2018
Tomasz Bagnowski
UE obetnie pieni¹dze dla Polski? Unia Europejska rozpoczyna dyskusjê o bud¿ecie na lata 2021 - 2027. W jej wyniku Polska i Wêgry mog¹ otrzymaæ znacz¹co mniej œrodków ni¿ dotychczas. Pieni¹dze, które jak wiadomo w Unii Europejskiej p³yn¹ od krajów bogatych do biedniejszych, to najpowa¿niejszy, by nie powiedzieæ jedyny argument jakiego UE mo¿e u¿yæ w sporze o przestrzeganie wartoœci europejskich, o ³amanie których Polska i Wêgry nieustannie s¹ oskar¿ane. Argument bardzo powa¿ny bior¹c pod uwagê, ¿e inwestycje w infrastrukturê w Polsce w ponad 60 proc. pokrywane s¹ ze œrodków Unii Europejskiej, a na Wêgrzech w 55 procentach. Oba te kraje od d³u¿szego czasu strofowane s¹ za zwiêkszanie kontroli pañstwa nad systemem s¹downiczym i mediami i wprowadzanie rz¹dów quasi autorytarnych. Wed³ug wielu krytyków taka polityka, w po³¹czeniu z silnymi sentymentami nacjonalistycznymi, to najpowa¿niejsze w tej chwili zagro¿enie dla przysz³oœci ca³ej wspólnoty europejskiej. Dotychczasowe próby sk³onienia Polski i Wêgier do zmiany postêpowania, groŸby
sankcji itd. nie przynosi³y rezultatów, gdy¿ zgodnie z prawem UE musia³yby za tym g³osowaæ wszystkie kraje cz³onkowskie. Wêgry i Polska mog¹ siê wiêc wzajemnie broniæ u¿ywaj¹c weta. St¹d w³aœnie pojawiaj¹cy siê w Komisji Europejskiej pomys³, by zmieniæ zasady rozdzielania unijnych pieniêdzy i przyznawanie nowych œrodków w bud¿ecie na lata 2021 - 27 po³¹czyæ nie tylko z sytuacj¹ gospodarcz¹, ale tak¿e z ocen¹ wiarygodnoœci systemu s¹downictwa i przestrzegania innych wartoœci europejskich. Taka zmiana pozwoli³aby niejako przesun¹æ ciê¿ar dyskusji z debaty o europejskich wartoœciach na sprawy finansowe. Co wa¿niejsze wymaga ona jedynie wiêkszoœci g³osów, a nie zgody wszystkich cz³onków wspólnoty. Oczywiœcie to na razie tylko dyskusja i nie wiadomo czy opisywany wy¿ej pomys³ uda siê przeprowadziæ. Gdyby nawet, by³by on wcielony w ¿ycie najwczeœniej w roku 2021. í8
2 maja obchodzimy Dzieñ Flagi oraz Dzieñ Polonii i Polaków za Granic¹. Prezydent Andrzej Duda wrêczy³ odznaczenia zas³u¿onym dzia³aczom polonijnym. Wœród odznaczonych by³a prezes Instytutu Józefa Pi³sudskiego w Ameryce, dr Iwona Korga – odznaczona Krzy¿em Oficerskim Orderu Zas³ugi Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitne zas³ugi w szerzeniu oœwiaty wœród spo³ecznoœci polskiej w USA i za upowszechnianie wiedzy o Polsce. Od lewej: Iwona Korga, ks. Marek Raczkiewicz, duszpasterz polonijny z Hiszpanii i Prezydencka Para.
Wszystkie moje filmy maj¹ polski w¹tek FOTO: MACIEK MAGOWSKI
Z Tomaszem Magierskim, re¿yserem, scenarzyst¹ i producentem, mieszkaj¹cym w Nowym Jorku, rozmawia Tomasz Pud³ocki. – Na prze³omie marca i kwietnia bie¿¹cego roku kilka anglojêzycznych dzienników nowojorskich pisa³o o Twoim nowym projekcie. Dotyczy on polskiej ¯ydówki Reni Spiegel i jej siostry Ariany. Co jest szczególnego w historii tych dwóch dziewcz¹t, odkrytej po latach? Rzeczywiœcie ukaza³o siê parê artyku³ów na temat Reni i Ariany – najpierw w „Forward”, a potem „New York Post”. Wersjê tego ostatniego artyku³u przedrukowano od Australii po Daniê. BBC World zrobi³o wywiad z Arian¹. Dwa lata temu nikt nie s³ysza³ o siostrach Spiegel z Przemyœla. Teraz wzrasta zainteresowanie t¹ histori¹ na œwiecie. – Dlaczego? Czêsto mamy wra¿enie, ¿e ju¿ wszystko zosta³o odkryte i opublikowane, a wiem z doœwiadczenia i z pracy przy filmach, ¿e to nieprawda. Jest jeszcze wiele nieznanych historii z okresu II wojny œwiatowej.
Tomasz Magierski – Interesuj¹ mnie dobre historie (...) Staram siê robiæ filmy o ludziach twórczych. u
– Arianê, jedn¹ z sióstr, przed wojn¹ znan¹ jako polsk¹ Shirley Temple, znalaz³eœ w Nowym Jorku. To niesamowite. Jak Ci siê z ni¹ wspó³pracuje? To Ariana znalaz³a mnie. Jej córka Aleksandra szuka³a kogoœ, kto zainteresuje siê
histori¹ i doceni wartoœæ „Dziennika” Reni. Nasz wspólny przyjaciel, Alan Adelson, autor ksi¹¿ki o ³ódzkim getcie zasugerowa³ jej, ¿eby siê ze mn¹ skontaktowa³a. Spotkaliœmy siê przy okazji pokazu mojego filmu „Blinky & Me” w polskim konsulacie w Nowym Jorku. Pozna³em historiê Ariany i przeczyta³em „Dziennik” Reni. Nie mog³em uwierzyæ w to, ¿e ich historia jest ca³kowicie nieznana. To by³ pocz¹tek naszej wspó³pracy. Sama Ariana jest niebywale urocz¹ osob¹, mówi piêknym polskim jêzykiem i recytuje nadal wiersze Brzechwy czy Tuwima, jak kiedyœ robi³a to na scenie Cyrulika Warszawskiego. Przed wojn¹, faktycznie nazywano j¹ polsk¹ „Shirley Temple”, bo jako dziewczynka wyst¹pi³a w kilku filmach. Fascynuje mnie jej radoœæ ¿ycia i optymizm, mimo tego przez co przesz³a w ¿yciu osobistym, nie wspominaj¹c o straconej karierze, bo do aktorstwa nigdy nie powróci³a po wojnie. – Skoro zdecydowa³eœ siê na wydanie pamiêtnika, który przele¿a³ tyle lat u rodziny, to musisz byæ du¿ym wra¿eniem tej lektury. To prawda. Znam „Dziennik” bardzo dobrze, znam te¿ – poprzez dokumentacjê do filmu – okolicznoœci pewnych opisanych w nim wydarzeñ. í 16