ER KURI
NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
P L U S
NUMER 1105 (1405)
W E E K L Y
ROK ZA£O¯ENIA 1987
➭ Instytut Pi³sudskiego nagradza – str. 3 ➭ Polska gra o Miêdzymorze – str. 5 ➭ Powyborcza kompromitacja PO – str. 7 ➭ Kicz jako sztuka – str. 10 ➭ Wyborcza arytmetyka. Si³a g³osów Polonii w USA – str. 11
M A G A Z I N E
TYGODNIK
FOTO: NATHAN BRISK
P O L I S H
PE£NE E-WYDANIE KURIERA W INTERNECIE: WWW.KURIERPLUS.COM
7 LISTOPADA 2015
Adam Sawicki
Paranoje opinii publicznej
Rosjanie maj¹ siê coraz lepiej, a Amerykanie coraz gorzej. Czy ktoœ przy zdrowych zmys³ach mog³by tak powiedzieæ? Ale¿ tak, s¹ to w³aœnie sami Rosjanie oraz Amerykanie oceniaj¹cy stan swoich pañstw. Legatum Institute wyda³o kolejny raport na temat dobrobytu na œwiecie. Rosja zajê³a w nim piêædziesi¹te ósme miejsce. Stanowi to poprawê o dziesiêæ pozycji wobec roku ubieg³ego! Ale nie sta³o siê tak dlatego, ¿e spad³ dobrobyt na ca³ym œwiecie, co poprawi³oby jej wzglêdn¹ pozycjê. Gospodarka rosyjska równie¿ siê nie poprawi³a, wrêcz przeciwnie. Inflacja rubla wynosi obecnie piêtnaœcie procent. GDP, dochód narodowy, spad³ w ci¹gu roku o prawie piêæ procent. To nie s¹ wskaŸniki typowe dla pañstwa dobrobytu. Czemu wiêc Rosja tak bardzo awansowa³a w tabeli pañstw, gdzie ¿yje siê dobrze? Dlatego, ¿e Legatum bierze pod uwagê równie¿ samopoczucie obywateli. I w tym zakresie Rosjanie czuj¹ siê o wiele lepiej, ani¿eli rok temu. Raport stwierdza wiêc, ¿e Rosja poczyni³a ogromne postêpy w dziedzinach Kapita³u Spo³ecznego (fachowy termin okreœlaj¹cy z grubsza zaufanie ludzi do siebie i poziom wspó³pracy), Jakoœci Rz¹dzenia i Wolnoœci Osobistej. Tak! Rosjanie uwa¿aj¹, ¿e Rosja jest rz¹dzona coraz lepiej a oni sami s¹ coraz bardziej
wolni. Mo¿na g³oœno siê rozeœmiaæ, gdyby skutki tego stanu rzeczy nie by³y takie groŸne. Œwiadomoœæ Rosjan daje siê lepiæ jak plastelina przez propagandê rz¹dow¹ szykuj¹c¹ pañstwo na mo¿liw¹ wojnê. Od czasu przy³¹czenia Krymu poparcie dla rz¹dów W³adimira Putina podskoczy³o o 27 procent a zaufanie do uczciwoœci wyborów poprawi³o siê o 21 procent, natomiast zaufanie do wojska o 13 procent. Zadowolenie z poziomu ¿ycia te¿ wzros³o o 13 procent, zaœ zaufanie do instytucji finansowych o szeœæ procent. „Okazuje siê, ¿e telewizja jest mocniejsza od lodówki. A stosuj¹c inn¹ metaforê, Putin jest torreadorem u¿ywaj¹cym propagandy jako kapy dla unikniêcia byka rzeczywistoœci”, skomentowa³ te dane jeden z szefów Legatum Institute. Wielki sukces Putina polega na tym, ¿e od pó³tora roku korzysta z mobilizacji patriotycznej mimo jednej nieudanej interwencji wojskowej na Ukrainie i drugiej, która te¿ raczej siê nie uda na Bliskim Wschodzie a konkretnie w Syrii, podajê za „The Washington Post”. ➭8
u Listopad w Harriman Park.
Miêdzy literatura faktu, a literatur¹ piêkn¹ FOTO: © DAVID A. GOLDFARB
Z Wojciechem Jagielskim, pisarzem, rozmawia Izabela Barry.
u
Wojciech Jagielski – Niepokoi fakt, ¿e dla coraz wiêkszej liczby wybuchaj¹cych wojen, wspólnym mianownikiem staje siê walka z Zachodem.
- Trzy i pó³ roku temu rozmawialiœmy na temat Pañskiej poprzedniej ksi¹¿ki „Nocni wêdrowcy”, która w³aœnie wtedy pojawi³a siê w amerykañskich ksiêgarniach. Wspomnia³ Pan wówczas, ¿e koñczy swoj¹ now¹ ksi¹¿kê. Za kilka dni „Wypalanie traw” uka¿e siê w wydawnictwie Seven Stories Press, w przek³adzie Antonii Lloyd-Jones, jako „Burning the Grass”. Powiedzia³ Pan wtedy, ¿e bêdzie to inna ksi¹¿ka ni¿ poprzednie. Staram siê, ¿eby ka¿da moja ksi¹¿ka by³a inna ni¿ poprzednie. Staram siê, by czytelnik, który czyta³ moje ksi¹¿ki rozpoznawa³ mój styl pisania w ka¿dej nastêpnej, natomiast staram siê o to, by zaskakiwaæ go form¹. Czytelnika i samego siebie. Myœlê, ¿e ju¿ dawno przesta³bym pisaæ, gdyby ksi¹¿ka afgañska by³a taka sama jak kaukaska, kaukaska taka sama jak czeczeñska. Do ka¿dej ka¿dej historii staram siê dopasowaæ formê, która w moim przekonaniu jest najlepsza. Ja tej formy ci¹gle szukam. Ale tak¿e z ca³¹ pewnoœci¹ i ja siê zmieniam. Inaczej patrzy³em na œwiat, inaczej o tym œwiecie mówi³em, kiedy mia³em lat trzydzieœci parê, inaczej dzisiaj, kiedy mam lat 55. Inne rzeczy przyci¹gaj¹ moj¹ uwagê. Mo¿e jestem m¹drzejszy, mo¿e g³upszy, ale z ca³¹ pewnoœci¹ inaczej opowiadam.
Z ca³¹ pewnoœci¹ ta narracj¹, której u¿y³em w „Wypalaniu traw” nie jest prób¹ odejœcia od literatury faktu. Kiedy ksi¹¿ka ukaza³a siê w Polsce, mówiono mi i pytano, dlaczego przypomina ona powieœæ. Dla mnie ró¿nica miêdzy powieœci¹ a literatur¹ faktu dotyczy wy³¹cznie materii. Literatura faktu opisuje œwiat istniej¹cy rzeczywiœcie, literatura piêkna opisuje œwiat bêd¹cy wytworem bogatej wyobraŸni pisarza. Natomiast nie uwa¿am, ¿eby literatura faktu nie mia³a prawa siêgaæ po to instrumentarium, które przypisuje siê warsztatowi pisarza uprawiaj¹cego literaturê piêkn¹. - W jednej z recenzji, które ju¿ ukaza³y siê tu na temat angielskiego wydania Pana ksi¹¿ki, napisano, ¿e przypomina ona narracj¹ ksi¹¿kê „Z zimn¹ krwi¹” Trumana Capote… Gdybym siê z tym zgodzi³ okaza³bym straszliw¹ pychê, a mam nadziejê, ¿e jestem od niej wolny. Ale tego rodzaju opinia jest dla mnie najwy¿szym komplementem. Capote by³ dziennikarzem i jego ksi¹¿kê równie dobrze mo¿na postawiæ zarówno na pó³ce z fiction, jak i na pó³ce z non-fiction. On w literacki przepiêkny sposób opisuje zdarzenie, które przecie¿ mia³o miejsce i „Z zimn¹ krwi¹” jest pewnego rodzaju hybryd¹ pomiêdzy literatur¹ piêkn¹ a literatur¹ faktu. ➭6