KLASTIPS: Halt aan kleuterkuren

Klastips

Geef kleuterkuren geen kans

“Grijp niet naar straffen en belonen om gedrag te sturen bij kleuters”, stelt lerarenopleider Johan De Wilde van Odisee. Hoe krijg je ze wel allemaal mee?

Tekst Stijn Govaerts

BALANCEER MET NIVEAUS “Misschien is wat je aanbrengt te moeilijk of te makkelijk. Stel dat bij. Denk het klassieke voorleesmoment om met preteaching. Lees eerst voor aan taalzwakkere kinderen, vertel traag, geef concrete voorbeelden. Maak daarna een kring en lees een tweede keer. Taalzwakkeren ontdekken dat ze intrinsiek gemotiveerd zijn voor taal.”

VERSTERK HET ZELFBEELD “Help kinderen zichzelf zien als iemand die iets graag doet, iets goed kan of doorzet. Schotel ze nét daarom moeilijke klussen voor. Ze vinden het fijn als ze die tot een goed einde brengen. Echte aandacht van jou of klasgenoten werkt aanstekelijk. Vermijd loze feedback zoals: ‘Goed gedaan’.” WERK AAN ÁLLE DOELEN “Ach, is dat doel nu zo belangrijk?” Als je een leerdoel onbelangrijk of een activiteit saai vindt, ben je meer geneigd om kinderen ervoor te belonen. Nergens voor nodig, misschien doen zij het net wel graag. De kleuters krijgen bij jou de basis van de basisschool mee: een brede ontwikkeling. Wees fier op je rol als grondwerker.”

HERKEN HINDERPALEN “Een kleuter kan moe zijn, heeft net een ruzie achter de rug, ervaart stress of frustratie. Leid uit storend gedrag of beperkte betrokkenheid niet af dat het kind niet intrinsiek gemotiveerd is of kan worden. Probeer snel de bron van de afleiding aan te pakken en richt daarna de aandacht op je leeraanbod.”

GEEF GEMENGDE FEEDBACK “‘Wat een mooie tekening. Ik herken meteen de prins en zijn paard uit ons verhaal. Je hebt veel werk gestoken in de inkleuring van die kroon. Hoe kan je de linten in de staart van het paard weergeven?’ Meng waardering met advies en daag je kleuter verder uit, zodat die zijn zin om te tekenen blijft behouden.”

WAAROM NIET? DAAROM NIET! “Kleuters kunnen bijna altijd de zin van een regel of afspraak begrijpen. Met een straf leer je een kind misschien om achter de rug ruzie te maken of speelgoed stuk te slaan. Houd volgende basishouding aan: ik geloof dat jij dat gedrag uit jezelf wel (of niet meer) zal stellen als je inziet waarom het goed of vervelend is.”

GELOOF IN INTRINSIEKE MOTIVATIE “Kinderen hebben een aangeboren drang om te leren. Ze willen leren praten, veters knopen en schilderen. Geen ontwikkelingsdoel dat ze niet de moeite waard vinden. Zo groot is hun intrinsieke leermotivatie, hun honger naar antwoorden. Ga ervan uit dat ze alles willen leren, en ga in op hun vragen.”

GEEN BRAVE OF STOUTE KINDEREN “Als we ons druk maken om een kleuter, dan mist die meestal de impulscontrole om het foute gedrag te onderdrukken. Omgekeerd staan kinderen die we spontaan willen belonen vaak veel verder met executieve functies. Kinderen leren om meer inzicht en controle te krijgen over hun gedrag, werkt veel beter dan ze belonen of straffen.”

HET IDEALE-JUF-IDEAAL “Je kleuters zien je niet liever omdat je met stickers strooit. Maak ze niet verslaafd aan beloningen en vecht tegen je eigen verlangen om door iedereen graag gezien te worden. Beloningen werken soms averechts. De kleuter leert: de leraar beloont me voor iets wat ik eigenlijk graag doe. Vreemd, ik moet me vergissen. Het is gewoon saai.”

LEEF GOED GEDRAG VOOR “Kinderen zijn net als wij gewoontedieren. Sommige dingen doen we zonder erbij na te denken. Naast slechte gewoonten hebben we er ook goede, zoals elke dag een stuk fruit eten of naar elkaar luisteren. Als je ze voorleeft, stellen kleuters goed gedrag zonder dat het moeite kost.”