Doorgaande lijn blijft uitdaging
Nieuw event in 2025: KindVacature
Ook zo goed in het accepteren van hulp?
Samenwerken met anderstalige ouders in de kinderopvang
van hun spierziekte.
In Nederland lijden 20.000 kinderen aan een spierziekte, waarvan er zo’n 600 verschillende zijn. Sommige bekend, vele zeldzaam. Soms is een ziekte behandelbaar met medicijnen, maar vaak ook niet. Onzekerheid voert doorgaans de boventoon. Eén ding is wel zeker: hoe eerder je een diagnose hebt en hoe eerder mogelijke behandeling start, hoe meer kansen je hebt. Want spieren breken alleen maar verder af. En een spier eenmaal verloren, komt nooit meer terug.
Het zal je kind maar zijn.
Kinderen verdienen zo snel mogelijk duidelijkheid en kans op een behandeling. Spieren voor Spieren zet zich daar vol voor in. In 3 universitaire ziekenhuizen, kunnen kinderen bijvoorbeeld al door een ‘Spierstraatje’, een soort APK waarin een kind in de volle breedte door meerdere specialisten wordt onderzocht. Diagnose in één dag. Waardoor ouders zo snel mogelijk weten wat er met hun kind is en wat de mogelijkheden zijn. Want elke dag telt.
Alle spierziekten bij kinderen verslaan.
Kinderen hebben hulp nodig in hun strijd. Vele (top)sporters, actievoerders, scholen en bedrijven zetten daarom hun gezonde spieren in voor de zieke spieren van kinderen. Doe ook mee en laat ze niet verliezen!
Meer weten? www.spierenvoorspieren.nl
Zelf een actie starten? www.sportenvoorspieren.nl
Partner worden? Mail naar spieren@spierenvoorspieren.nl
Direct iets doen?
nr. 39, jrg 9, december 2024
KindVak Magazine verschijnt 4x per jaar en wordt digitaal verspreid onder ruim 24.000 pedagogisch professionals in Nederland én België.
KindVak Magazine is een uitgave van:
ConExpo bv
De Bloemendaal 3 5223 EB ’s-Hertogenbosch
Eindredactie:
Natascha Kiefmeijer natascha@kindvak.nl
Met medewerking van:
Wendy Meerbeek
Mireille David
Aart Verschuur
Nick Silooy
Michiel van Campen
Vormgeving en traffic: @Gedruktezaken
Coverfoto: iStock
De redactie van KindVak Magazine stelt met zorg de inhoud samen voor iedere editie. De verantwoording voor ingebrachte teksten ligt bij de auteurs.
Voorwoord
December: dé tijd van het jaar om terug te kijken op het afgelopen jaar en alvast vooruit te blikken naar het nieuwe. Altijd weer een bijzondere periode. Ook in deze nieuwe editie van KindVak Magazine kijken we terug en blikken we vooruit.
Wat lees je zoal…
Allereerst neemt Mireille ons mee terug naar KindVak 2024. Zij bezocht de beurs in september en sprak diverse bezoekers en exposanten. Wat vonden zij van deze editie en welke inspiratie hebben ze opgedaan?
Aart ging in gesprek met Ad Vos van de Vereniging Netwerk Kindcentra (VNK) over een dashboard dat zij beschikbaar stellen voor kinderopvang en basisonderwijs. De live-rapportage geeft inzicht in de ontwikkeling van kindcentra in Nederland. Teams van kindcentra kunnen hiermee elkaar ondersteunen en van (en met) elkaar leren.
Het aantal gezinnen met diverse achtergronden in de kinderopvang neemt toe. Deze meertaligheid zorgt voor een andere vorm van communicatie binnen de branche. Wendy sprak Nicole van Asten, eigenaar van Patenticom. Zij licht de kansen en uitdagingen voor pedagogisch professionals in samenwerking met anderstalige ouders toe. Het werd een heel interessant interview!
Ook heten we Nick Silooy van harte welkom bij het redactieteam van KindVak Magazine. Nick is een muzikale duizendpoot, schrijft daarnaast artikelen over reizen, voeding en gezondheid én hij werkt op een BSO. Een bezige bij dus! Wat Nick meemaakt op de BSO deelt hij voortaan met ons in KindVak Magazine. Zijn eerste column lees je op pagina 23.
Nieuw event in 2025: KindVacature
Tot slot blikken we vooruit naar 2025. Want een nieuwe editie van de beurs KindVak vindt plaats op 17, 18 en 19 september 2026, maar ook in 2025 komen we terug! En wel met een geheel nieuw event, waarbij we werkgevers én werkzoekenden in de kinderopvang met elkaar verbinden. En dat alles omlijst met het delen van kennis & inspiratie. Je leest alles over KindVacature op pagina 20 of check de website
Tot in het nieuwe jaar
Namens het hele team van KindVak wens ik je veel leesplezier toe! Voor nu dompelen wij ons even onder in de kerstsferen, maar in het nieuwe jaar komen we weer terug met vier nieuwe inspirerende magazines én uiteraard het event KindVacature op 22 mei 2025 in Brabanthallen, ’s-Hertogenbosch.
Tot dan en nog een mooie decembermaand met fijne dagen toegewenst, namens het KindVak team! Natascha Kiefmeijer
(advertenties)
Ontdek de mogelijkheden van de
SLIM subsidie
“Ik vind het belangrijk om te investeren in mijn medewerkers door leren en scholing op de werkvloer te stimuleren. Dit draagt bij aan de professionele vaardigheden van je team en de kwaliteit van jouw organisatie. Vaak zijn hier extra gelden voor beschikbaar. Benieuwd wat het voor jou kan betekenen?
Ik help je graag! Scan de QR-code en ontdek de mogelijkheden. ”
“Door de samenwerking met MAZE Subsidies kunnen wij jou en je team ontzorgen door onze laagdrempelige trainingsdatabank aan te bieden – volledig gesubsidieerd en op maat gemaakt voor jouw groei.”
Anja Lutz, eigenaar JipKes trainingen
Mogelijke methodes:
Training op gebied van meldcode
Ontwikkeling van kinderen Gespreksvoering met ouders
Subsidies die dromen waarmaken
www.maze-subsidies.com
Directeur MAZE Subsidies
Inhoudsopgave
Wendy Meerbeek
Samenwerken met anderstalige ouders in de kinderopvang 7
Mireille David
Een event vol inspiratie 12
Mireille David
Doorgaande lijn blijft uitdaging 17
Column Michiel van Campen
Samenwerken? Spelen! Jong geleerd is oud gedaan! 19
Wendy Meerbeek
Nieuw event: KindVacature: Hét grootste carrière-event in de kinderopvang 21
Column Nick Silooy
Ook zo goed in het accepteren van hulp? 23
Aart Verschuur
Uniek dashboard Eindelijk inzicht in ontwikkeling kindcentra 25
Tekst: Wendy Meerbeek, Meersocial Beeld: iStock & CanStock
Samenwerken met anderstalige ouders in de kinderopvang
Het aantal gezinnen met diverse achtergronden in de kinderopvang neemt toe. Deze meertaligheid zorgt voor een andere vorm van communicatie binnen de branche. Ook de culturele diversiteit vraagt om een flexibele benadering. Wat zijn de kansen en uitdagingen voor pedagogisch professionals in de samenwerking met anderstalige ouders?
Nicole van Asten, eigenaar van Parenticom, geeft al bijna 15 jaar communicatietrainingen en team- en managementtrainingen in de kinderopvang. “Ik zet me in voor het versterken van communicatie met ouders en onderling. Een pedagogisch professional maakt iedere dag een verschil in de kinderopvang. Voor kinderen, ouders en collega’s. Dat mag gezien worden. Mijn motto is dan ook: Laat zien wat je in huis hebt. Oók tijdens de korte overdrachtsmomenten. Ouders vormen dan een beeld van de opvang. Die breng- en haalmomenten zijn dus cruciaal.”
WE HEBBEN ELKAAR NODIG
“Door een goede communicatie met ouders, groeit hun vertrouwen. Zonder dit vertrouwen kunnen we in de kinderopvang niet werken. We hebben elkaar dus echt nodig. Hierbij draait het om wederkerigheid: hoe zijn ouders betrokken bij ons en hoe betrokken zijn wij
bij ouders? Wanneer het lekker loopt in het contact met ouders, dan vergroot dit ook het werkplezier van de professional. Investeren in de samenwerking met ouders is dus van groot belang.
ANDERSTALIGE OUDERS
Het groeiend aantal anderstalige gezinnen binnen de kinderopvang vormt vaak een uitdaging in de communicatie. “Sommige ouders spreken helemaal geen Nederlands. Anderen beheersen de Nederlandse taal gebrekkig. Soms kunnen deze gezinnen wel in het Engels communiceren. Toch blijft het soms moeilijk om je uit te drukken in een andere taal, zeker als je zorgen met een ouder wil delen. Er kan ruis ontstaan wanneer de Engelse taalkennis bij jou of de ander beperkt is.”
Maar wat kan je als professional dan doen om zo goed mogelijk in contact te blijven met deze ouders? “Begin
met een onderzoekende en open houding. Raak dus niet in paniek als een ouder de taal niet beheerst, maar wees oprecht nieuwsgierig en luister. Hierbij mogen best even stiltes vallen. Wanneer we niet direct een antwoord krijgen op een vraag, zijn we geneigd het meteen anders te formuleren. Maar dan zijn het meteen twee vragen die een ouder moet begrijpen.
Door stiltes te laten vallen, geef je de ander de ruimte om na te denken en antwoord te geven.”
OPEN VRAGEN
Er zijn ook situaties waarin je een ouder een praktische vraag stelt. Een voorbeeld: de kinderen gaan morgen een boswandeling maken en blaadjes zoeken.
Een anderstalige ouder wordt gevraagd om haar kind regenlaarsjes mee te geven. De pedagogisch medewerker heeft het gevoel dat deze ouder het heeft begrepen, maar de volgende dag heeft het kind geen regenlaarzen bij zich. Waar gaat het dan mis?
“Wanneer je een ouder spreekt, stel na de uitleg een open vraag: wat moet je kind niet vergeten voor morgen? Of: wat was het belangrijkste dat we net besproken hebben? Door deze open vragen te stellen, weet je of een ouder je goed heeft begrepen. Dit betekent dus dat we minder zenden, maar meer vragen en luisteren. Kijk ook altijd goed wat er non-verbaal gebeurt.
Voor communicatie over dit soort praktische zaken, kun je ook het ouderportaal inzetten. Dan kunnen ouders het rustig (na)lezen en een vertaalapp gebruiken. Zijn de ouders niet digitaal vaardig? Dan kun je hen een briefje meegeven.”
Ouderbetrokkenheid
Bedenk een ouder-kind activiteit die aansluit bij de ouders van de groep. Organiseer je een boswandeling waarbij kinderen herfstbladeren gaan zoeken en heb je ouderbegeleiding nodig? Vraag je dan af: past dit uitje ook bij de ouders van mijn groep? Wanneer je vraagt of ieder gezin een herfstgerecht uit hun land/cultuur meeneemt, dan zal hier waarschijnlijk meer respons op komen. Of maak bijvoorbeeld een filmpje waarin je laat zien hoe een pedagogisch medewerker met kinderen naar de bieb gaat, boeken uitzoekt passend bij leeftijd en interesse en samen (voor)leest. Zo ontvangen ouders visuele informatie die ze eerder zullen begrijpen. Kijk dus breed naar de (ouder)activiteiten die je doet en hoe je deze communiceert.
CULTUURBRIL
Hoe ben je opgegroeid? Wat zijn je normen en waarden? Ieder land heeft een eigen cultuur. Maar ook binnen een land zijn verschillende culturen; we hebben dus allemaal onze eigen ‘cultuurbril’ op. Zo is er de wij-cultuur en ik-cultuur. “In Nederland zijn we doelgericht en individualistisch; de ik-cultuur. Zo kijken we ook naar de wereld. In landen met een wij-cultuur gaat het over samen en familie. Belangrijk is om niet in hokjes te denken en bewust te zijn van je eigen culturele bril. In Nederland zijn we heel toekomstgericht en bezig met de ontwikkeling van kinderen. Met VVE-educatie bereiden we kinderen voor op de stap naar de basisschool. Dit vinden we belangrijk en hierbij zitten we in onze eigen ‘cultuurbubbel’. Wanneer je ouders met een andere achtergrond ontmoet, kunnen zij hier anders over denken. Het is dus belangrijk om een open houding aan te nemen. Zegt een ouder bijvoorbeeld ja, maar doet hij of zij het vervolgens niet, vorm niet direct een oordeel. Blijf geïnteresseerd en bekijk de situatie ook vanuit het perspectief van de ander. Komt een ouder uit de wij-cultuur, dan heeft hij misschien na jullie gesprek gesproken met familie. Waar hij eerder ja op heeft gezegd, zal hij later niet doen als de familie dat niet wil.
beeld: Nicole van Asten
Daarnaast wordt in veel culturen opgekeken naar een pedagogisch medewerker, waardoor ouders geen nee durven te zeggen. Ze hebben veel respect en zijn misschien wel afhankelijk van de kinderopvang. Kijk dus niet alleen naar verschillen maar zoek de verbinding. Zo blijf je van elkaar leren, in het belang van ieder kind.”
Cultuurverschil
Een vader van een kindje op de peuteropvang was altijd snel weer weg. Ondanks dat de pedagogisch medewerker (PM’er) hem en andere ouders had uitgenodigd om mee te kijken op de VVE-groep. Had hij geen interesse? De PM’er vond het sneu voor zijn dochtertje en nam een onderzoekende houding aan. Ze zei tegen de vader: “Het valt mij op dat je bij het brengen direct weggaat en niet op de uitnodiging ingaat om mee te kijken. Hoe komt dat?” De vader vertelde: “In mijn cultuur blijf je niet in dezelfde ruimte met andere vrouwen. Dat is niet respectvol.” De PM’er besloot de moeders te vragen of het goed was als deze vader ook op de groep zou komen kijken. Toen de vader hoorde dat zij dat goed vonden, heeft hij een ochtendje meegelopen op de groep van zijn kind. Door zonder oordeel en oprecht vragen te stellen, kom je achter hele mooie dingen waar je als PM’er op in kan spelen.
TOLK
Tijdens inhoudelijke gesprekken met anderstalige ouders schuift soms een tolk aan. “We zien regelmatig dat een kind uit de familie- of vriendenkring, dat wel Nederlands spreekt en verstaat, aanschuift. Toch is het
de vraag of dit gewenst is bij bepaalde gespreksonderwerpen. Op deze manier maken we jonge kinderen namelijk verantwoordelijk voor het vertalen van zorgen.
Daarnaast wordt in bepaalde culturen niet vrijuit gesproken over zorgen in familie. Wees je bewust dat een familiaire tolk mogelijk net alles letterlijk doorvertaald aan de ouders wegens culturele normen. Overweeg dus eventuele andere mogelijkheden. Als organisatie kun je bijvoorbeeld ook een neutrale tolk inzetten of een collega betrekken die meerdere talen spreekt.”
Ten slotte vertelt Nicole: “Vergeet nooit: we hebben meer overeenkomsten dan verschillen én we hebben samen hetzelfde belang: het kind. Dat verbindt ons. Mijn wens: laten we samenwerken met anderstalige ouders zien als een uitdaging met kansen in plaats van als een probleem. Daag jezelf uit om creatief te zijn en de verbinding te zoeken. JIJ maakt echt het verschil, iedere dag weer!”
Tip! Eerder deelden we het artikel ‘Hoe ga je om met meertalige kinderen in de kinderopvang?’
KindVak 2024
Tekst: Mireille David
Beeld: Mireille David & Joni Israeli, Commercial Photography
Een event vol inspiratie
Het is een drukte van belang in de aankomstruimte van Brabanthallen ‘s-Hertogenbosch. Nog een paar minuten te gaan en de deuren gaan open van KindVak 2024. Met een toegangsbadge in de hand en een keycord die klaarhangt, gaat er een grote groep mensen de beursvloer op. Ze hebben er zin in om zich te laten onderdompelen in alles dat betrekking heeft op het werken met jonge kinderen.
GROTERE STAND
Eén van de exposanten tijdens KindVak 2024 is Jurian de Wilde van TooTea. Drie jaar geleden is hij met collega’s het idee gaan uitwerken om een gezond alternatief te maken voor siroop of de standaard thee die nu geschonken wordt in kinderdagverblijven of op bso’s. Met een mix van kruiden, bloemen en gevriesdroogd fruit, hebben zij zeven smaken ontwikkeld die geserveerd worden als thee of limonade. Hun eigen kinderen waren eerst proefkonijn en later zijn ook andere kinderopvanglocaties gevraagd om zo’n twintig smaken te testen. De zeven smaken die te koop zijn, kwamen als winnaar uit de bus. Jurian de Wilde: ‘KindVak is een hele mooie plek om organisaties in Nederland kennis te laten maken met ons nieuwe product. Twee jaar geleden waren wij nog aan het pionieren en hadden wij een kleine stand. Maar we zijn blij er nu met een grotere stand te kunnen staan.’ Reacties
van beursbezoekers zijn heel positief. Zo geeft Marieke aan: ‘Ik vind het mengsel met aardbei en framboos erg lekker ruiken, het ziet er mooi uit en het smaakt ook nog eens goed zonder dat er suiker aan toegevoegd is.’ Haar collega Simone vult aan: ‘Er is veel behoefte aan een gezond product, zeker omdat ouders vaker willen dat hun kind minder suiker binnenkrijgt.’
FIJN OM ER SAMEN TE ZIJN
Bezoekers van KindVak kunnen zich inschrijven voor twee workshops per dag. Het aanbod aan workshops is groot zodat er voor elk wat wils is. Professionals delen kennis over thema’s die spelen in de branche, zoals vitaliteit, gezonde voeding en een groene kinderopvang. Maar ook onderwerpen als kindermishandeling bij het jonge kind, seksuele ontwikkeling, systemisch kijken naar kinderen en fysieke belasting op de werkvloer komen aan bod. Juist de combinatie van
beurs en workshops spreekt velen aan. Christine Klarenbeek-Tooren is al tweeëntwintig jaar eigenaresse van kinderdagverblijf Dadou uit Druten en volgde een workshop over vitale medewerkers. ‘Ik vond de informatie uit de workshop erg verfrissend. Er was veel herkenning en het is goed om ook de theorie erachter te leren kennen en te weten wat er allemaal speelt.’
Zij is hier samen met haar dochter Paola Klarenbeek en twee medewerkers. Paola: ‘Wij hebben een kinderdagverblijf aan huis waar ik mee opgegroeid ben en binnenkort neem ik het bedrijf van mijn moeder over.
Voor ons is het prettig dat wij hier als leidinggevenden samen met onze medewerkers zijn, zodat wij informatie hebben om uit te uitwisselen en dit direct betrekken op onze eigen situatie. Juist omdat we heel open en eerlijk naar elkaar zijn, kunnen wij de informatie gelijk vertalen naar onze eigen praktijk.’
HET VOELT NIET ALS VERPLICHT
Wie om zich heen kijkt op de beursvloer ziet geregeld een groepje jonge bezoekers lopen. Het gaat vaak om studenten die de beurs zelf willen bezoeken maar dit soms ook vanuit hun opleiding moeten. Eén van die groepjes bestaat uit: Luna, Julie, Demi en Iris. Luna: ‘Wij zitten op het Koning Willem 1 College en doen de opleiding gespecialiseerd pedagogisch medewerker niveau 4.’ De opleiding duurt drie jaar en deze studenten zitten in hun laatste jaar. ‘Voor ons is het verplicht om KindVak te bezoeken, zodat wij kennis opdoen en nieuwe dingen zien en horen,’ meldt Julie. ‘Wij vinden het eigenlijk veel leuker dan verwacht en daarom voelt het niet als een verplichting. We proberen overal even te kijken en vragen te stellen en dingen mee te nemen voor onze stageplekken.’ De studenten hebben vanuit
hun opleiding een opdrachtenkaart meegekregen met items waar zij naar moeten kijken, zoals technologische ontwikkeling, wetten, bijscholingen en wat nieuw voor hen is. Zij dachten dat er alleen studenten naar de Brabanthallen afgereisd waren. Iris: ‘Maar dat is zeker niet zo, er zijn juist heel veel mensen die al werken in de kinderopvang en dan op veel verschillende gebieden. Iedereen is welkom en fijn om elkaar hier te ontmoeten.’ Tenslotte vult Demi aan: ‘Als ik werk kom ik zeker terug met mijn collega’s, bijvoorbeeld als we nieuwe materialen nodig hebben. Maar het is ook leuk om zonder reden te komen, gewoon om inspiratie op te doen.’
IK HEET OOK ZO
Puck van Beekum denkt er als student net zo over als de studenten van het Koning Willem 1 College. Het is de eerste keer dat zij KindVak bezoekt. ‘Ik vind het echt heel erg leuk en interessant en de mensen zijn allemaal zo enthousiast. Bij de stands worden gelukkig geen gladde verkooppraatjes gehouden.’ Zij neemt een kijkje bij de stand van de CED-Groep. Het populaire VVE-programma Uk & Puk van de CED-Groep krijgt een 2.0 versie en de beursbezoekers kunnen meedenken over de titels voor de tien nieuwe thema’s. Puck reageert enthousiast als zij deze stand ziet. ‘Ik heet ook Puk maar dan wel Puck met een c erbij.’ Ze wordt aangemoedigd door haar medestudenten om het Puk-pak aan te trekken en op de foto te gaan.
SUCCESVOL EVENT
Het is mooi om zoveel enthousiaste mensen tijdens KindVak te zien. Met een grotere beursoppervlakte en meer bezoekers dan twee jaar geleden, sluit de organisatie deze editie van KindVak tevreden af. Alle betrokkenen kijken terug op een succesvol event vol inspiratie, nieuwe informatie en materialen en hopen elkaar op 17, 18 of 19 september 2026 weer terug te zien.
OVER DE AUTEUR:
Mireille David is trainer en coach voor de kinderopvang, het onderwijs en de welzijnssector. Als redacteur schrijft zij voor KindVak Magazine.
KindVak 2024
Tekst: Mireille David Beeld: iStock
Doorgaande lijn blijft uitdaging
Als je het hebt over de doorgaande lijn bij jonge kinderen, dan gaat dit vooral over het belang van een ononderbroken ontwikkeling. Iedereen zal het ermee eens zijn dat deze ononderbroken ontwikkeling erg belangrijk is. Toch blijkt het in de praktijk moeilijk om deze doorgaande lijn vorm te geven. Ook de Onderwijsinspectie roept scholen en besturen op om de doorgaande lijn en samenwerking met de voorschool te verankeren omdat het hier bij veel scholen aan ontbreekt.
SUCCESFACTOREN
De Voor- en Vroegschoolse Educatie, bekend als VVE, werd rond 2000 in het leven geroepen. De Voorschoolse Educatie richtte zich op de peuteropvang en de Vroegschoolse Educatie op het onderwijs in groep één en twee. Tot 2006 had de gemeente de regie over VVE en daarmee was er een borging van een doorgaande lijn. Vanaf 2006 is er echter een knip in de Voor- en Vroegschoolse Educatie gezet, en valt de voorschool voor kinderen tot 4 jaar onder de verantwoordelijkheid van gemeenten en zijn de schoolbesturen verantwoordelijk voor het vroegschoolse gedeelte. Deze scheur tussen de kinderopvang en het primair onderwijs zie je in financiering, wetgeving en de sectoren vallen zelfs onder twee verschillende ministeries. Er zijn diverse succesverhalen waar het gelukt is om een goede doorgaande lijn te creëren. Eén van de succesfactoren is dat er goede netwerken
zijn tussen de verschillende organisaties, scholen en andere betrokkenen. Deze netwerken moeten er niet alleen op bestuurlijk niveau zijn maar ook tussen de personen die met de kinderen zelf werken, zoals de pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Door hier formele afspraken over te maken zorg je ervoor dat de contacten structureel plaatsvinden. Er zijn gemeenten die werken met een VVE-coördinator, die als het ware een spin in het web is en ervoor zorgt dat alle betrokkenen met elkaar samenwerken en elkaar geregeld ontmoeten.
PLEZIER ZORGT VOOR ONTWIKKELING
Mark Mieras, wetenschapsjournalist en natuurkundige, is gespecialiseerd in de hersenontwikkeling en houdt zich onder andere bezig met het brein van jonge kinderen. Hij omschrijft de ontwikkeling ook wel als dat kinderen geboren worden met een gereedschapskist
waarmee ze zelf hun eigen brein moet bouwen en dit bouwen doe je met wat er voorhanden is. Hoe jonger het kind is, hoe belangrijker het is om een goede doorgaande lijn te hebben en juist daarom zijn de eerste zes levensjaren hierin het belangrijkste. Dit zijn precies de jaren dat er een overgang van de peuter- naar de kleuterfase is en daarna de overgang naar groep drie.
Jonge kinderen ontwikkelen zich vooral als zij plezier ervaren in de dingen die zij doen. Je ziet het al bij baby’s, zij kijken graag naar gezichten van personen, want dit geeft hen plezier. Of jonge kinderen die plezier beleven aan het zingen van liedjes met handbewegingen of door zelf iets te tekenen. Al deze plezierige activiteiten zorgen ervoor dat de hersenen zich ontwikkelen, zoals de ‘luisterhersenen’ bij het maken en luisteren naar muziek. Het zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn dat de ontwikkeling van kinderen niet stagneert als zij van de kinderopvang naar de basisschool gaan of van groep twee naar groep drie.
KNIP LATEN VERVALLEN
Zou de doorgaande lijn beter zijn als de knip komt te vervallen en beide sectoren weer onder het beleid van de gemeente vallen of juist onder de verantwoordelijkheid van het onderwijs? Is er dan sprake van een betere samenwerking tussen alle betrokkenen? In de praktijk komen verschillende standpunten naar voren die juist problemen verwachten als de knip komt te vervallen. Zij geven bijvoorbeeld aan dat veel beleidsmedewerkers bij gemeenten geregeld van functie of baan verwisselen, zodat de continuïteit dan vervalt als de gemeente verantwoordelijk is. Of dat ambtenaren op het gebied van onderwijsachterstandenbeleid zelf onvoldoende inhoudelijke kennis hebben om de gehele voor-en vroegschoolse educatie goed te begeleiden. Vanaf de andere kant wordt het betwijfeld of er wel een gelijkwaardig partnerschap is als VVE onder de schoolbesturen valt.
OP ZOEK NAAR GOOD PRACTICES
Ben je niet tevreden over de doorgaande lijn binnen jouw eigen setting en vind je dat er meer samengewerkt moet worden tussen de kinderopvang en het onderwijs, dan is het goed om op zoek te gaan naar de vele good practices. Een docent uit Vlaanderen geeft al een tip. “Kijk ook eens naar voorbeelden buiten
Nederland, zoals scholen in Vlaanderen waar kinderen vanaf tweeëneenhalf jaar naar school mogen. Bij de jongste kinderen is er een leerkracht en een verzorgende aanwezig. Deze voorziening van onderwijs tot vijf jaar is niet verplicht maar voor veel ouders wel direct een vorm van gratis ‘opvang’. Omdat alles onder één dak en verantwoordelijkheid plaatsvindt, wordt het probleem van een slechte doorgaande lijn niet zo ervaren als in Nederland.’’
OVER DE AUTEUR
Mireille David is trainer en coach voor de kinderopvang, het onderwijs en de welzijnssector. Als redacteur schrijft zij voor KindVak Magazine.
LEES MEER
www.mieras.nl
https://www.onderwijsinspectie.nl/documenten/ rapporten/2024/09/09/de-kwaliteit-van-de-vroegschoolse-educatie
www.lejk.nl/onderzoekslijn-doorgaande-lijn-peuter-kleuter
www.sardes.nl/wp-content/uploads/2022/11/2017_ rooken_kruiter_en_jepma_handreiking_kindvriendelijke_overdracht.pdf
Column Michiel van Campen voorzitter branchevereniging Spelen & Bewegen
Samenwerken? Spelen! Jong geleerd is oud gedaan!
Spelen is goed voor bijna alles. Eigenlijk alle vaardigheden die je nodig hebt, ontwikkel je door als kind te spelen. Met spelen en dus bewegen, ontwikkel je als kind je motoriek, je zintuigen en je sociale vaardigheden. Al spelend wordt een kind steeds handiger en sterker; het leert grijpen, pakken, vasthouden, gooien. En door te spelen vindt een kind uit hoe de wereld in elkaar zit. Hoe zwaartekracht werkt; met laten vallen en oprapen. Hoe verschillend materialen zijn, door overal aan te komen en alles in de mond te stoppen, door voelen of iets zacht is of hard, ruw of glad. En het ontwikkelt zich ook sociaal. Met ritme-spelletjes zoals samen op de wipwap. Met aanreiken en terug krijgen. Met kiekeboe en verstoppertje. En het spelend leren, dat gaat de hele kindertijd door!
Tijdens het spelen ontwikkelen de hersenen van kinderen zich. Er ontstaan allerlei verbindingen, want allerlei hersendelen moeten tijdens het spelen samenwerken. Bijvoorbeeld klimmen in een klimrek of een boom; dat zijn heel ingewikkelde bewegingen. Daarbij gebruik je dezelfde hersendelen die je nodig hebt voor staartdelen en leren lezen. Dat geldt ook voor touwtje springen, waarbij twee kinderen draaien en een derde kind precies op het juiste moment ‘inspringt’. Dat doet
een beroep op allerlei hersendelen tegelijk. En het vraagt om afstemming qua ritme, en om samenwerking.
Natuurlijk kun je met spelen niet alle problemen voorkomen of oplossen. En bij sommige dingen is deskundige hulp nodig. De beste hulp is dan vaak vanuit meer dan één invalshoek, met verschillende “disciplines” en in verschillende omstandigheden, naar het kind en zijn ontwikkeling te kijken. Thuis, op school, op de kinderopvang en/of de crèche. Als ouder, leerkracht, pedagogisch medewerker, logopedist, orthopedagoog, kinderfysiotherapeut, kinderpsycholoog, kinder- of jeugdarts enzovoort. Met een goede samenwerking, multidisciplinair, is het kind dan het best geholpen. Niet altijd makkelijk, wel belangrijk.
En dat brengt me toch weer terug naar spelen. Omdat spelen leuk is én belangrijk. Ook om de vaardigheden verder te ontwikkelen, die al die vakkrachten nu gebruiken en die ze vroeger spelenderwijs hebben geleerd. Want samenwerken is een vaardigheid, die je heel goed kunt ontwikkelen door als kind veel te spelen. Jong geleerd, oud gedaan!
Tekst: Wendy Meerbeek, Meersocial Beeld: iStock & Brabanthallen
Nieuw event:
KindVacature is hét nieuwe landelijke carrière-evenement voor de kinderopvangsector dat werkgevers en werkzoekenden samenbrengt. Op 22 mei 2025 ontmoeten kinderopvangorganisaties, studenten, zij-instromers en professionals elkaar in de voor ons zo vertrouwde Brabanthallen ’s-Hertogenbosch.
De kinderopvangbranche is de afgelopen jaren flink in beweging. Met een groeiende behoefte aan kinderopvang, neemt de vraag naar pedagogisch professionals nog altijd toe. Een uitdaging in een tijd van personeelstekorten, veranderingen voor zzp’ers in de kinderopvang en hoge werkdruk. Toch zijn er verschillende mogelijkheden en benaderingen om de juiste mensen aan te trekken. KindVacature is dit bij uitstek!
VERBINDING, KENNISDELING EN WERVING OP ÉÉN
PLEK
Op KindVacature presenteren kinderopvangorganisaties zich aan gemotiveerde studenten, zij-instromers en professionals, die klaar staan het verschil te maken in de kinderopvang. Daarnaast krijgen zij exclusieve toegang tot een inspirerend ochtendprogramma én een waardevolle netwerklunch met andere professionals.
Een krachtig ochtendprogramma vol inspiratie
Marc Cobben van Edux deelt waardevolle inzichten over het bouwen van een sterke kwaliteitscultuur. Als voormalig schoolleider en leidinggevende begrijpt hij als geen ander wat er speelt in de kinderopvang. Hij laat zien wat nodig is om de weg naar succes eenvoudig en effectief te maken.
Kinderopvang werkt! verzorgt een inspirerende sessie over het aantrekken én behouden van talent. Praktische tips en inzichten helpen organisaties niet alleen de juiste mensen aan te trekken, maar ook een fijne band op te bouwen. Want een perfecte match is blijvend!
En neurowetenschapper Martijn den Otter neemt je mee naar het brein van je Sollicitant. In 30 minuten krijg je exclusieve insights uit neuro-onderzoek en weet jij precies hoe je communicatie zo inzet dat ze bij jou solliciteren!
Een talentvolle beursvloer in de middag In de middag stroomt KindVacature vol met studenten en zij-instromers die op zoek zijn naar een baan in de kinderopvang en zo (nieuwe) carrièrekansen ontdekken. Voor iedere kinderopvangorganisatie een geweldige kans om in een mooie kant-en-klare stand toekomstige medewerkers te ontmoeten. Deze live ontmoetingen en het presenteren van jouw organisatie(cultuur), zorgen er niet alleen voor dat je toekomstige medewerkers aantrekt, maar ook dat je de juiste match kan maken. Dit zorgt voor een positieve en vaak langdurige werkrelatie. Verbinding, kennisdeling en werving dus. En dat alles onder één dak!
KOM NAAR KINDVACATURE!
Een unieke kans om direct talent te werven, je netwerk uit te breiden en zichtbaarheid te vergroten. De website is vandaag live! Inschrijven voor exposanten is mogelijk vanaf januari 2025. Houd je mailbox in de gaten en volg ons op via de KindVak socials op Instagram – Facebook en LinkedIn
KindVacature is een side-event van Kindvak en wordt mede mogelijk gemaakt door:
Column
Nick Silooy
Ook zo goed in het accepteren van hulp?
Als kind had ik niet veel nodig. Een kartonnen doos en wat Lego-poppetjes hielden me de hele dag bezig. Problemen loste ik graag zelf op; om hulp vragen deed je toch alleen in uiterste nood? Toen ik als 20-jarige mijn eerste bandje begon, wist ik precies hoe ik het wilde. Elk bandlid moest mijn ideeën uitvoeren, wat leidde tot onbegrip en discussies. Daarnaast kwam het de creativiteit niet ten goede, omdat ik al wist hoe alles moest klinken. Samenwerken, iets wat we in elke fase van ons leven tegenkomen, is niet altijd makkelijk.
Van relaties tot sport en van school tot werk, overal heb je hiermee te maken. Ook in de kinderopvang merk ik geregeld dat samenwerken moeilijk kan zijn. En wat blijkt? Ik ben niet de enige die daar soms moeite mee heeft.
Gelukkig ben ik sportief en neem ik de kinderen vaak mee naar het kunstgrasveldje om te voetballen. De kinderen beginnen enthousiast en hebben al teams gevormd voordat ik erbij kom. Maar zodra ze beginnen, spatten de vonken ervan af. Een sliding hier, een tackle daar, kinderen die voor eigen glorie gaan en de bal niet overspelen. Ook roepen ze soms nare dingen
naar elkaar. Ondanks dat ik hen probeer aan te sporen tot samenwerken, blijft dit probleem een terugkerend thema. Omdat ik zelf ook voetballiefhebber ben, herken ik mijn fanatieke jongere zelf in hen. Maar dat weerhoudt me er niet van de wedstrijd stil te leggen en samen te overleggen: “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het voor iedereen leuk blijft? Hoe betrek je de ander bij het spel?” De ideeën van de kinderen zorgen niet alleen voor verbetering van het spel, maar maken het ook veel leuker. Ik moet me inhouden om niet te juichen als de underdog gelijk maakt.
Als we tevreden en elkaar complimenterend van het veld aflopen, voelt het alsof we een groep zijn. We hebben samen iets neergezet, en ondanks dat het soms heftig was, hebben we plezier gehad. Het besef dat samenwerken zoveel leuker maakt, kan ik niet vaak genoeg met de kinderen delen. Terug in het lokaal is het tijd voor iets lekkers en een drankje. Terwijl ik de crackers pak, vraagt een van de kinderen: “Meester Nick, zal ik helpen?” Ik kijk om en zeg: “Ah, dat is lief van je, Alexander, maar ga jij maar lekker zitten, dan dek ik de tafel wel.”
Tekst: Aart Verschuur
Beeld: iStock en VNK
Uniek dashboard
Eindelijk inzicht in ontwikkeling kindcentra
De Vereniging Netwerk Kindcentra (VNK) heeft in oktober 2024 een dashboard ter beschikking gesteld voor kinderopvang én basisonderwijs. De live-rapportage biedt inzicht in de ontwikkelingen van kindcentra in heel Nederland. Met het overzicht kunnen teams van kindcentra elkaar ondersteunen en van (en met) elkaar leren.
In het dashboard vind je statistieken en achterliggende praktijkverhalen van diverse kindcentra. Ook monitort het de groei van het aantal kindcentra in Nederland. Volgens de ontwikkelaars staat de ontwikkeling van kindcentra geen moment stil. Maar blijft de politiek achter met het zetten van daadwerkelijke stappen om in ons land een nieuwe ontwikkelomgeving te creëren voor kinderen van 0-13 jaar.
ONDERWIJSTOREN
Ik spreek met Ad Vos, hij is technisch-voorzitter van de Vereniging Netwerk Kindcentra. Hij vertelt dat de VNK het belangrijk vindt dat kinderopvang en onderwijs niet alleen samenwerken, maar liever nog in elkaar opgaan. Dit om samen een mooie nieuwe voorziening voor kinderen te maken.
Vos: ‘De ontwikkeling vanaf negen maanden voor de geboorte tot 7 jaar is cruciaal voor je verdere leven. Jonge kinderen kunnen deze belangrijke fase nooit meer overdoen. Dat maakt ons volwassenen extra verantwoordelijk voor hun ontwikkelkansen.’
‘Tegelijk zitten we in Nederland met een raar, niet uit te leggen systeem, waarin we onderscheid maken tussen kinderen tot 4 jaar en kinderen van 4 tot 13 jaar. We zitten helemaal vast in het oude onderwijssysteem dat in 1880 is bedacht, en de veel jongere en commerciële kinderopvang.’
Volgens Ad Vos kraakt dit hele systeem in zijn voegen. Sinds 1880 zijn er natuurlijk veel onderwijsvernieuwingen geweest, maar alles hangt ‘met touwtjes aan elkaar’. Vos: ‘Elke kabinetsperiode zijn er wel “reparaties”, gebaseerd op slechte PISA-scores of een
mening van de overheid dat het onderwijs bepaalde maatschappelijke problemen moet oplossen. Zo is er een “onderwijstoren” ontstaan, die steeds weer voortborduurt op wat er is.’
TOETSEN ALS EEN MALLE
Daarnaast is sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw de kinderopvang opgekomen, en in de afgelopen twintig jaar helemaal sterk gegroeid. Kinderopvang, die zich richt op het jonge kind en op activiteiten na onderwijstijd, in een speelse ontwikkelomgeving. Heeft het onderwijs veel kennis over inhoudelijk leren en didactiek, de kinderopvang is sterk in de pedagogische ontwikkeling van kinderen. Het onderwijs heeft dit weer minder.
Vos: ‘Het is belachelijk dat we deze twee gescheiden systemen naast elkaar houden. In het onderwijs krijgen kinderen vaak nog klassikale instructie en zitten ze keurig te luisteren naar de juf of meester. Ook wordt er getoetst als een malle. Het gaat daarbij niet om de ontwikkeling van het kind in z’n totaliteit, maar om “hoe scoor jij?”. En zo word je vervolgens voor de rest van je leven ingedeeld, te beginnen met het vervolgonderwijs.’
‘Aan de andere kant mogen alleen werkende ouders gebruikmaken van kinderopvang, waardoor je kinderen in kwetsbare situaties meteen op achterstand zet. Uitsluit. En tot slot hebben we nog die rare knip tussen vrije (bso-)tijd en schooltijd. Ook die knip voorkomt dat we kinderen een volledige ontwikkelomgeving kunnen bieden.’
INTERACTIEVE LANDKAART
We moeten dus naar een andere ontwikkelomgeving voor kinderen. En dat kan als kinderopvang en basisonderwijs op zijn minst samenwerken, en het liefst opgaan in één organisatie. Gelukkig zijn er al veel kinderopvang- en onderwijsorganisaties die dat inzien en samen ‘een kindcentrum’ beginnen.
Echter, wat er achter dat bordje ‘kindcentrum’ gebeurt, dat is overal verschillend. Per kindcentrum weten de deelnemende partijen natuurlijk heel goed wat ze doen, maar niemand heeft een totaaloverzicht van wat er in Nederland gebeurt. Ministeries niet, de brancheorganisaties in de kinderopvang niet, de PO-Raad niet. En daarom nu is het dashboard kindcentra van de VNK ontwikkeld. Om effectief beleid te kunnen maken en het voorstellingsvermogen in de sectoren kinderopvang en onderwijs te vergroten, vindt de VNK twee zaken belangrijk: het monitoren van de groei van het aantal kindcentra in Nederland en inspiratie en ondersteuning bieden voor kindcentrumteams.
Op een interactieve landkaart van Nederland zie je precies waar samenwerkingsprojecten zijn. Je leest ervaringsverhalen en over hoe teams met elkaar aan de slag gaan. Door op projecten te klikken, zie je wat die doen op vernieuwing van kinderopvang en onderwijs. In november 2024 staat de teller al op bijna 900 kindcentra die hun informatie hebben aangeleverd.
Handig is ook dat je gestructureerd per thema kunt zoeken. Denk dan onder andere aan de onderwerpen huisvesting, ict, medezeggenschap, de rijke ontwikkeldag en visie en organisatie. Als je op de kleur van een thema klikt, krijg je precies in beeld welke organisatie daarover iets te melden heeft.
PROBEER HET ZELF EENS UIT, EN KIJK OP: https://netwerkkindcentra.nl/dashboard
WERKEN MET EDDIES
Een dashboard vullen met ontwikkelingen in kindcentra en het goed bijhouden, is enorm veel werk. Daarom heeft de Vereniging Netwerk Kindcentra contact gezocht met Education Warehouse. Een stichting die kennis en ontwikkelingen wil delen in kinderopvang en onderwijs. En werkt met Eddies.
Een dashboard actief en actueel houden kost natuurlijk geld. Om de kosten betaalbaar te houden werkt Education Warehouse met werkstudenten die ze ‘Eddies’ noemen. Een Eddie plaatst de juiste content op het dashboard en controleert of alle links en contactgegevens werken.
Als je als kindcentrum(team) wilt meewerken, vul je eerst een vragenlijst in. Daarna word je gebeld door een Eddie, die een protocol met vragen afloopt om inzicht te krijgen in jouw activiteit in het kindcentrum. Het enige wat je dus hoeft te doen, is de vragenlijst invullen en een half uurtje met jouw Eddie praten. De rest komt dan vanzelf in orde. Deelname is gratis, want de VNK betaalt voor het dashboard.
Ik wil een prakt�kverhaal delen
Werk je b� een kindcentrum?
Hebben jullie al ergens content over jullie praktijkverhaal?
Is er een openbare bron die gebruikt kan worden om het praktijkverhaal te schrijven?
Deel de link via eddie@educationwarehouse.nl Je ontvangt een mail als het praktijkverhaal online staat en wij informeren het kindcentrumteam.
Mail het kindcentrumteam met eddie@educationwarehouse.nl in de CC om te vragen of ze hun praktijkverhaal willen delen. Als ze positief antwoorden, pakken wij het verder met ze op. Je ontvangt een mail als het praktijkverhaal online staat!
Denk aan documenten, blogs, filmpjes etc.
Stuur de content of een link vanuit je werkmail naar eddie@educationwarehouse.nl Zet minimaal 1 collega in CC.
Heb je tijd/zin om een kort formulier in te vullen over jullie praktijkverhaal?
Heb je goede contacten bij het kindcentrum?
Ga naar netwerkkindcentra.nl/delen en vul het formulier in. Dit duurt ongeveer 10 minuten!
De belafspraak duurt maximaal 30 minuten!
Mail naar eddie@educationwarehouse.nl om een belafspraak in te plannen.
Probeer contact te leggen met het betreffende kindcentrumteam. Gelukt?
Helaas, voor nu laten we het erbij.
Deel je feedback. Je ontvangt een aangepaste preview. Is deze akkoord?
Als de content verwerkt is ontvangen jullie een previewlink naar het praktijkverhaal. Is deze akkoord?
Geef akkoord via de mail. Als het praktijkverhaal live staat ontvangen jullie de link en informatie over hoe je deze kunt aanpassen in de toekomst.
herhaal
KindVak Magazine is een digitaal vakblad voor professionals die werkzaam zijn in de kinderopvang, het primair onderwijs en de vroege kinderontwikkeling. Het biedt inzichten, openhartige verhalen uit de praktijk, prikkelende columns van deskundigen en interviews met experts op het gebied van kinderopvang & primair onderwijs. Het vakblad is een waardevolle inspiratiebron voor iedereen die betrokken is bij de opvoeding, het onderwijs en de zorg voor jonge kinderen.
KindVak Magazine - bijna toe aan jaargang 10 – verschijnt vier keer per jaar en wordt gratis digitaal verspreid onder ruim 24.000 jonge kind professionals in Nederland en België. Voorafgaand aan de beurs KindVak verschijnt een printversie van KindVak Magazine: de beursspecial.
Publicatiedata en thema’s KindVak Magazine in 2025
Maart 2025 Personeel & Arbeidsmarkt
Juni 2025 Gezonde kinderopvang & onderwijs
September 2025 Nader te bepalen
December 2025 Nader te bepalen
Advertentietarieven KindVak Magazine
Halve pagina 190 x 135 mm € 495,-
Hele pagina (advertentie of redactioneel) 190 x 270mm € 795,-
Interesse in adverteren of een redactioneel artikel?
Stuur een mail naar info@kindvak.nl en wij informeren jou graag verder.
Buitenspelen & natuur
Speeltuin of polder?
Buiten
Een fijne decembermaand en mooi 2025 toegewenst!
17, 18 & 19 september 2026
