CARD
BRUTO FORMAAT
[netto formaat + 2 mm afloop rondom.
....als kinderen je vak zijn!
minimum 2 mm binnen het netto formaat]
Werkt VVE dan toch? In gesprek met Tweede Kamerlid Keklik Yücel over de wettelijke verankering van kindcentra
Spelen met spullen: de meerwaarde van ‘loose parts’ bij het buitenspelen
Door de getallen het kind niet meer zien
Zomertijd We zitten er midden in: de sportzomer van 2016. Voetbal, fietsen, tennis en Olympische spelen beheersen in huis het TV-beeld: vol beweging, herhaling en kleur. Buiten heerst de natuur als nooit te voren: een zomerse ochtend vol vogelgefluit wordt afgewisseld door stortbuien met hagelgeweld en stormwind. Tijd voor jouw ‘momentje magazine’. Het is een interessante uitdaging om binnen onze doelgroep in deze periode van het jaar op het juiste moment een uitgave van dit blad te plannen. De mei-maand kende 3 regio- vakanties waardoor de redactie van KindVak Magazine aardig moest improviseren om iedereen op een juist moment te kunnen bereiken. Met de komende zomervakanties voor de deur moeten we het juli nummer iets vroeger uitbrengen. Een mooie uitdaging voor onze redactie die daar prima mee weet om te gaan.
Colofon KindVak Magazine verschijnt 6x per jaar
KindVak Magazine is een uitgave van Context Media i.o.v. ConExpo bv Postbus 97, 5150 AB Drunen T. 0416 53 27 51 E. Kindvakmagazine@ conexpo.nl
Redactie Hoofdredactie
Jon Roozenbeek
In dit 4e nummer (o.a) een interview met kamerlid Keklik Yücel.
Redacteuren
Redacteur Jon Roozenbeek sprak met haar over haar onlangs aangenomen motie over de wettelijke verankering van kindcentra en
Thom Roozenbeek Emma Verweij
IKC’s. Auteur Marieke van Noort geeft ons een beeld van de rol van
Eindredactie
een gemeenteraad binnen het jeugdbeleid in een gemeente. Promo-
Wim Koemans
vendus Martin van Rooijen levert een mooie bijdrage met een artikel
Uitgever
over risicovol spelen.
Context Media
Deze en andere mooie wetenswaardigheden bieden je als professional weer een mooi beeld van jouw werkomgeving. Een breed beeld om zo de concurrentie met je TV aan te kunnen !
Veel lees- en verrijkingsplezier!
Ontwerp / opmaak
KODW.NL KindVak Magazine wordt digitaal verspreid onder ca. 24.500 KindVak-professionals in Nederland en België Door in te schrijven voor de KindVak-nieuwsbrief of een bezoek te brengen aan KindVak word je opgenomen in het Magazine bestand
Wim Koemans Directeur ConExpo bv / organisator KindVak ConExpo info@ConExpo.nl
2
| KindVak Magazine - Algemeen
Adverteren? Bel:
0416 53 27 51
De redactie van KindVak Magazine stelt met zorg de inhoud samen voor iedere editie. De inhoudelijke verantwoording voor ingebrachte teksten ligt bij de auteurs van deze teksten.
juli
In gesprek met Tweede Kamerlid Keklik Yücel
4
Door de getallen het kind niet meer zien
8
4/7
In gesprek met Tweede Kamerlid Keklik Yücel over de wettelijke verankering van kindcentra
8/9
Door de getallen het kind niet meer zien
10/12
Het belang van kennis over het lerende brein
14/15
Spelen met Spullen: de meerwaarde van ‘loose parts’ bij het buitenspelen
16/17
Werkt VVE dan toch?
18/19
Project Superster: een interactieve film voor kinderen.
Spelen met Spullen: de meerwaarde van ‘loose parts’
14
Werkt VVE dan toch?
16 juli
Algemeen - KindVak Magazine |
3
In gesprek met Tweede Kamerlid Keklik Yücel over de wettelijke verankering van kindcentra
Keklik Yücel is sinds 2012 Tweede Kamerlid voor de PvdA. De kinderopvang is een belangrijk onderdeel van haar portefeuille, en ze zet zich in om de opvang in Nederland toegankelijker, goedkoper en beter te maken. KindVak Magazine sprak met haar over haar onlangs aangenomen motie over de wettelijke verankering van kindcentra en IKC’s. Wat staat er precies in uw motie? Ik heb gevraagd aan het kabinet om te onderzoeken of het mogelijk is om opvang en onderwijs vanuit één organisatie aan te bieden. Het kan zijn dat uit het onderzoek blijkt dat dit niet mogelijk is, maar dan wil ik ook weten waarom. Het zou volgens mij mogelijk moeten zijn om kindcentra wet-
als sport en spel als die brede ontwikkeling in zich heeft. Waarom heeft u de motie ingediend? Het gaat mij erom dat we alle kinderen de beste start geven in het onderwijs, en dat alle kinderen de beste ontwikkeling krijgen om zo ook kansrijk te worden in het
‘Om een kindcentrum echt goed van de grond te krijgen is het op dit moment heel erg afhankelijk van één persoon.’ telijk te verankeren, zodat er één inspectie komt met één pedagogisch programma en één visie, die zowel onderwijs als opvang
4
| KindVak Magazine - Algemeen
onderwijs en op de arbeidsmarkt. Daar willen wij als PvdA graag in investeren. Met dit kabinet hebben we nu bij elkaar 500
juli
miljoen extra geïnvesteerd in de kinderopvang, om het goedkoper te maken voor ouders. We investeren dus stevig in de pedagogische kwaliteit van de huidige kinderopvang. We hebben mogelijk gemaakt dat alle kinderen, ook als beide ouders niet werken, twee dagdelen naar de kinderopvang kunnen. Kinderopvang is meer dan opvang alleen: het is ook ontwikkeling voor kinderen. De kinderopvang moet dus
Bovendien zijn integrale voorzieningen heel prettig voor ouders, als ze allebei werken. Niet alle ouders kunnen zich nu opvang permitteren, dus krijgen sommige kinderen een brede basis mee en anderen niet. Hoe meer kinderen wij zo’n brede basis mee kunnen geven, hoe kansrijker ze worden in het onderwijs en daarna op de arbeidsmarkt. Dat is beter voor de kansen en perspectieven van mensen in onze
‘Als blijkt dat een privaat-publieke samenwerking een gouden formule is, dan ga ik niet al vooruit lopen op andere vraagstukken.’ toegankelijk, kwalitatief en betaalbaar zijn, maar we hebben ook gezegd als PvdA dat het belangrijk is dat er aansluiting komt met het onderwijs. Onderwijs en opvang zijn aparte voorzieningen op dit moment, maar het gaat ons om de ontwikkeling van het kind. De 0 tot 12-voorzieningen dragen in mijn ogen bij aan een goede ontwikkeling, een goede opvang, en goed onderwijs dat vloeiend in elkaar overloopt, het liefst onder één dak.
juli
maatschappij. Maar om een kindcentrum echt goed van de grond te krijgen is het op dit moment heel erg afhankelijk van één iemand, die erin gelooft, die een team verzamelt en die steun van de gemeente krijgt, maar die tegelijk wel allerlei bureaucratische rompslomp moet overwinnen. Die persoon stopt er dus heel veel extra moeite in om
Algemeen - KindVak Magazine |
5
iets voor elkaar te krijgen. Dat moet toch makkelijker kunnen? U wilt dus de totstandkoming van integrale voorzieningen stimuleren. Heeft u niet de angst dat IKC een containerbegrip wordt? Ik ben daar niet zo bang voor, omdat ik dit bij uitstek een fase vind waarbij er allerlei pilots en initiatieven van de grond komen vanuit de praktijk, en in die fase kan je ook naar elkaar kijken: welke vormen zijn er, en welke slaan aan? Wat werkt goed voor kinderen? En wat werkt goed voor professio-
6
| KindVak Magazine - Algemeen
nals? Daarna kan je elkaar op een gegeven moment inspireren en kijken wat een goed toekomstig model is. Zoiets heb je niet van de ene op de andere dag uit de grond gestampt. Al wil ik wel benadrukken dat dit geen blauwdruk moet worden voor hoe een IKC eruit komt te zien. Wat mooi zou zijn op de lange termijn is dat er over 10 jaar in iedere wijk en in ieder dorp een IKC te vinden is, en dat ouders daar gebruik van kunnen maken als ze dat willen. Kunt u een voorbeeld noemen van een IKC dat u heeft geïnspireerd?
juli
Ik heb onlangs Laterna Magica bezocht. Daar ben ik heel enthousiast vandaan gekomen. Zij hebben in mijn ogen zo’n pedagogische visie, plan en team waar ik het eerder over had. In het kader van Onderwijs 2032 is dit een heel mooi initiatief.
ik niet al vooruit lopen op andere vraagstukken. Dat is een hele institutionele discussie, die onnodig op een verkeerd veld terecht komt. Het gaat om het belang van de kinderen. Als blijkt uit ervaring en opvattingen vanuit het veld dat we het
‘De expertise van de kinderopvang blijft belangrijk, ook als kinderen de mogelijkheid krijgen om eerder naar school te gaan.’ Ik vind het ontzettend belangrijk dat er in het onderwijs naast rekenen en taal ook aandacht is voor de competenties van kinderen en de ontwikkeling daarvan; dat ze ook spelenderwijs leren. Dat gaat niet per se om toetsing. Ook in je vrije tijd ontwikkel je je. Daar zouden we ons veel bewuster van kunnen zijn en veel gerichter mee bezig kunnen zijn bij het aanbieden van bijvoorbeeld spel, sport en activiteiten. Wat gaat IKC-vorming betekenen voor de toekomst van de kinderopvang? Ik vind dat de kinderopvangsector zoals die in Nederland bestaat ons veel gebracht heeft. Er zit veel expertise en deskundigheid. Die moet je koesteren en gebruiken, niet afbreken. Voor mij is het dus geen institutionele discussie. Het gaat er voor mij niet om dat de opvang bij voorbaat al een publieke voorziening wordt. Het basisaanbod willen we publiek regelen, maar de kinderopvang kan ook bijvoorbeeld een publiek-private samenwerking worden. Als blijkt dat een privaat-publieke samenwerking een gouden formule is, dan ga
toch anders moeten inrichten moeten we daar in de verre toekomst ook open voor staan. Maar op dit moment is dat nog niet het geval. De voorzieningen hebben elkaar op dit moment nodig en moeten vooral de handen ineenslaan. De expertise van de kinderopvang blijft belangrijk, ook als kinderen de mogelijkheid krijgen om eerder naar school te gaan. Het gaat om spelenderwijs leren. Mensen zijn wel eens bang dat kinderen vanaf 2 of 3 jaar in de schoolbanken moeten zitten (bijvoorbeeld in zogeheten nulgroepen). Maar dat is het niet; het gaat niet om moeten, mensen moeten de keus krijgen. Keuzevrijheid is belangrijk. En het gaat om spelen… Spelenderwijs ontwikkelen, dus. Over de auteur: Jon Roozenbeek is auteur van het boek ‘Pleidooi voor het kind’ en redacteur van KindVak Magazine.
Wat vindt u van de motie van Keklik Yücel ? Ga naar onze Facebook of Twitter en vertel het ons! juli
Algemeen - KindVak Magazine |
7
Door de getallen het kind niet meer zien De gemeenteraad heeft drie taken: kaders stellen voor het gemeentelijk beleid, dat beleid controleren en het volk vertegenwoordigen. Als gemeenteraadslid merk ik hoe belangrijk het is dat we goed bedenken welke informatie écht nodig is voor onze controlerende taak. Want anders lopen we het risico dat we door de getallen het kind niet meer zien. Laatst behandelden wij in onze gemeenteraad een stuk over inkoop van jeugdzorg en Wmo in onze regio. Voorafgaand hadden we een brede informatiebijeenkomst. Het duurde niet lang of die bijeenkomst ging vooral over welke gegevens instellingen moeten aanleveren aan de gemeente. Om hoeveel kinderen gaat het in onze
Het is ook wel ingewikkeld om met meerdere gemeentes gezamenlijk te bepalen wat je wilt op het gebied van jeugdzorg. En om een veranderingsproces uit te voeren waardoor je de zorg dichter bij de gezinnen organiseert, professionals inspireert om hun werk anders te doen, maar ook binnen het beschikbare budget blijft.
‘Voor je het weet werk je als gemeente remmend, vreet je energie weg bij de uitvoering en vergroot je de bureaucratie’ gemeente in welke productgroepen? Hoeveel zorgaanbieders zijn gecontracteerd? Hoe kunnen wij weten of die zorg effectief is? Hoe zorgt mijn gemeente ervoor dat we niet te veel betalen aan zorg in andere gemeenten? O, interessant! Als we even doorvragen, krijgen we nog veel meer kerngetallen! Ik was geërgerd. Ik snap best dat we als gemeente moeten denken aan de kosten van de zorg, maar de kinderen waar we het over hebben zijn géén inkoopproduct.
8
| KindVak Magazine - Jeugdzorg
Verhalen van kinderen Voor je het weet werk je als gemeente juist remmend, vreet je energie weg bij de uitvoering en vergroot je de bureaucratie. Met het risico dat professionals en mensen met een ondersteuningsvraag, maar ook alle andere burgers, geen vertrouwen meer hebben in de politiek. En daarom moeten we in de politiek, telkens als het gaat over
juli
Wat is uw visie? Ga naar onze Facebook of Twitter en vertel het ons!
het sociaal domein, praten over de mensen zelf. Die informatiebijeenkomst over inkoop had moeten beginnen met verhalen. Verhalen van kinderen, van hun omgeving en van professionals. Zodat je weet wat de uitwerking van je inkoopbeleid is op de praktijk. Dan denk je waarschijnlijk drie keer na voordat je nieuwe kerngegevens wilt gaan meten. De rol gemeenteraad Daarbij moeten we goed nadenken over hoe we onze rol als gemeenteraad invullen. De gemeenteraad heeft drie taken: controleren, kaders stellen en het volk vertegenwoordigen. De informatiebijeenkomst over inkoop laat zien dat we onze controlerende taak niet nauw moeten invullen, en vooral dat de controlerende taak de andere twee niet mag overvleugelen. We moeten dus goed bedenken welke cijfers we écht nodig hebben om te controleren of de uitvoering voldoet aan de kaders die we gesteld hebben. En de ka-
juli
ders die we stellen, moeten vooral gaan over de visie die we hebben op de samenleving, waar de jeugdzorg aan bijdraagt. Politieke zelfdiscipline We willen een samenleving waarin iedereen kan meedoen en erbij kan horen. Met ieder zijn eigenheid. De gemeente stelt haar burgers in staat om de regie te houden over hun eigen leven. En als ze dat even niet kunnen, wordt de regie niet overgenomen, maar krijgen ze ondersteuning om toch hun eigen keuzes te maken. Dát soort kaders dus. Die kaders vragen om zelfdiscipline bij de politiek. Om weten waar je het over hebt en voorbeelden kennen, maar tegelijkertijd het beleid op hoofdlijnen houden. Jeugdbeleid, inkoop en transformatie gaan uiteindelijk niet om cijfers, maar om kinderen. Over de auteur: Marieke van Noort is fractievoorzitter van Progressief Woerden (Groenlinks en de PvdA) in de gemeenteraad van Woerden. Daarnaast is ze zelfstandig adviseur/ projectleider op het grensvlak van zorg, welzijn en overheid.
Deze blog is eerder gepubliceerd op Kennisnet Jeugd, een online platform over de transformatie van de zorg voor jeugd: www.kennisnetjeugd.nl.
Jeugdzorg - KindVak Magazine |
9
Het belang van kennis over het lerende brein In gesprek met Hanni Bijl over de praktijk achter neuropsychologische inzichten
De illustraties in dit artikel zijn afkomstig uit het boek: Breinsleutels - het jonge kind
We leren steeds meer over hoe het (jonge) brein leert. In de eerste editie van KindVak Magazine (inmiddels al meer dan een jaar geleden) spraken we bijvoorbeeld met professor Erik Scherder over het belang van de verrijkte omgeving. Maar een stimulerende leeromgeving vertelt niet het hele verhaal. Wat is het belang van kennis over het lerende brein voor professionals die voor de klas en de groep staan? En hoe kunnen zij deze kennis ook toepassen? ‘Met alles wat je doet in de interactie met kinderen oefen je invloed uit op de ontwikkeling van het brein’, zegt Hanni Bijl, orthopedagoog en medewerker onderzoek en innovatie bij de CED-groep. ‘Dus om te weten of je datgene wat je doet ook daadwerkelijk goed doet, is kennis over wat er in het brein gebeurt belangrijk. Wanneer professionals hier kennis over hebben,
10 | KindVak Magazine - Algemeen
geeft dit handvatten om de ontwikkeling van het brein goed te stimuleren en daarop de juiste invloed op uit te oefenen.’ Verschillende leeftijden, verschillende aanpak Bij jonge kinderen uit zich dit op een andere manier dan bij kinderen die al wat ouder zijn. Het schakelen tussen activitei-
juli
ten kost bij jonge kinderen bijvoorbeeld veel meer tijd, bijvoorbeeld als een kind aan het spelen is en er vervolgens moet worden opgeruimd. Omdat het brein nog volop in ontwikkeling is, duurt het langer voordat die informatie in het brein overgedragen is. In de praktijk zouden professionals hier volgens Bijl bewuster mee om kunnen gaan. Volgens haar kan dit door bijvoorbeeld duidelijke schakelmomenten te creëren; zo help je het kind eigenlijk om hier mee om te gaan. ‘Vandaar dat er ook heel veel liedjes worden gezongen, zoals opruimliedjes of liedjes bij het eten en drinken’, aldus Bijl. ‘Daarmee geef je jonge kinderen dus eigenlijk een geheugensteun-
didactische technieken een goed hulpmiddel voor zijn.’
Wat kunnen professionals doen? Bijl noemt als voorbeeld dat eerst voorkennis wordt opgehaald voordat nieuwe kennis wordt aangeboden. ‘Wanneer je nieuwe informatie biedt als leerkracht wordt dat door het kind verwerkt in het werkgeheugen. Om de nieuwe kennis op te slaan moet wel de juiste voorken‘Met alles wat je doet in de interactie met kinderen nis in het werkgeoefen je invloed uit op de ontwikkeling van het brein.’ heugen aanwezig en geactiveerd zijn. Dan wordt de nieuwe kennis namelijk tje. Op het moment dat er een opruimliedveel steviger in het langetermijngeheugen je gezongen wordt weet het kind dus ook opgeslagen.’ welk gedrag er van hem of haar verwacht ‘Op het moment dat die juiste voorkennis wordt.’ niet aanwezig is, kunnen er twee dingen Het brein van oudere kinderen is iets vergebeuren: of de nieuwe informatie wordt der ontwikkeld, maar daar zie je, net als bij als losse kennis opgeslagen, wat er voor jonge kinderen, dat de zogeheten execuzorgt dat het minder stevig wordt opgeslatieve functies zich nog niet volledig ontwikgen in het langetermijngeheugen en dus ‘Wanneer informatie verkeerd lastiger is om op te halen, of het wordt aan andere informatie gekoppeld, waardoor gekoppeld is in het brein, onthet kind in een hele andere richting gaat staat er een misverstand.’ denken.’ keld hebben. Deze executieve functies zijn erg belangrijk bij het leren. Deze functies worden met name aangestuurd vanuit het voorste deel van je brein, de prefrontale cortex. Deze prefrontale cortex is pas rond het 20e à 25e levensjaar volledig ontwikkeld. ‘Dit betekent dat het belangrijk is dat de leerkracht het leerproces goed ondersteunt en laat verlopen. Hier kunnen
juli
Verkeerde koppeling Als er iets tegen iemand gezegd wordt, dan roept dat associaties op bij die persoon in het langetermijngeheugen. Op het moment dat iemand iets tegen persoon A zegt kan dat iets heel anders oproepen bij persoon B. Wanneer informatie verkeerd gekoppeld is, ontstaat er een misverstand. Volgens Bijl zie je dergelijke misverstan-
Algemeen - KindVak Magazine | 11
den soms ook terug in het leerproces. Leerlingen zeggen dan dat ze de instructie hebben begrepen en gaan vervolgens aan de slag. En wanneer ze dan de opdracht moeten maken, komen ze erachter dat ze het helemaal niet begrepen hebben en kunnen dan ook de opdracht niet maken. ‘Ik hoor heel vaak dat leerkrachten hier tegenaan lopen’, aldus Bijl. In het bovenstaande voorbeeld zou het zo kunnen zijn dat de juiste voorkennis niet of onvoldoende was geactiveerd bij de kinderen, waardoor nieuwe informatie niet goed verwerkt kon worden. Dan is het volgens Bijl belangrijk dat de leerkracht zichzelf de goede vragen stelt, zoals: Weten de leerlingen nu wel voldoende? Is de goede voorkennis wel actief? Kan de nieuwe kennis worden opgeslagen en gekoppeld aan de bestaande voorkennis? ‘Als leerkrachten zichzelf de goede vragen stellen, dan weten ze ook waar ze op moeten letten. Bovendien is het voor de leerkracht verklaarbaar wanneer het de kinderen niet zo goed lukt. Het is dus heel belangrijk dat leerkrachten weten waar ze op moeten letten en aan de reactie van kinderen af kunnen lezen of ze goed zitten.’
ook belangrijk om het werkgeheugen van kinderen te ondersteunen met visuele informatie, bijvoorbeeld met dagritmekaarten. Als kinderen visueel kunnen zien wat er op een dag gaat gebeuren dan zijn ze daar enerzijds op voorbereid, maar anderzijds betekent dit ook dat ze deze informatie niet hoeven vast te houden in hun werkgeheugen. In een ideale situatie kunnen professionals preventief nadenken over hoe ze het brein van het kind kunnen ondersteunen. Zo leren ze om de hulpmiddelen met een bepaalde context in kunnen zetten en kinderen daarmee kunnen helpen. ‘Dat kan bijvoorbeeld in het schakelen van activiteiten, dingen onthouden, dingen te begrijpen wat je bedoelt, te reageren op signalen, enzovoort’, zegt Bijl. Deze kennis kan dus vooraf al worden ingezet, in plaats van dat een professional reageert op wat er gebeurt, waardoor de ontwikkeling van het brein beter ondersteund wordt. Over de auteur: Thom Roozenbeek is auteur van het boek ‘Pleidooi voor het kind’ en redacteur van KindVak Magazine.
Visuele interactie Daarnaast is het vanuit deze invalshoek
Over Hanni Bijl: Hanni Bijl is orthopedagoog en is medewerker Onderzoek & Innovatie bij de CED-groep. Ook schreef zij mee aan het boek ‘Breinsleutels het jonge kind’, een leuk doe- leer- en werkboek waarin professionals worden meegenomen in de werking van het brein van jonge kinderen.
12 | KindVak Magazine - Algemeen
juli
Advertentie
Slim hoor!
EPA 9
eye q
DHA 3
GLA 1
omega 3 en 6
Zuivere EPA-rijke visolie & teunisbloemolie (GLA) in de bijzondere verhouding EPA:DHA:GLA 9:3:1 Het gaat om de juiste balans!
Eye Q is een bijzonder voedingssupplement met een speciale combinatie van omega 3- (EPA en DHA) en 6-vetzuren (GLA). Juist voor kinderen zijn deze vetzuren van belang. Een goede aanvulling op de voeding kan bestaan uit de combinatie van visolie en teunisbloemolie. Eye Q bevat een kwalitatief hoogwaardige, zuivere visolie en is bijzonder vanwege de verhouding van de belangrijke omega 3en 6-vetzuren EPA:DHA:GLA in de speciale ratio van 9:3:1. Productinformatie Verkrijgbaar in verpakking met 60 en 210 capsules. Eye Q Chew: 180 kauwcapsules met aardbeiensmaak. Eye Q liquid: 200 ml vloeibaar met citrussmaak. Meer informatie over omega 3- en 6-vetzuren voor kinderen? Of wilt u een aantal capsules proberen en zien of uw kind ze lust? Neem dan contact met ons op via info@springfieldnutra.com en/of volg ons op Facebook.com/springfieldnutra
Prob
EEr n
u
Onder andere verkrijgbaar bij gezondheidswinkels, zoals Gezond & Wel, De Tuinen, Vitaminstore, D.I.O. Drogist en via apothekers.
Health through nature, science and innovation
Eye Q - KindVak 180 x 264 mm.indd 1
juli
15-6-2016 9:56:05
Algemeen - KindVak Magazine | 13
Spelen met Spullen: de meerwaarde van ‘loose parts’ bij het buitenspelen ‘Koop speelgoed voor kinderen en zij hebben meer speelplezier met de doos waarin het verpakt was’. Het ligt voor de hand om in de buitenruimte speelmateriaal beschikbaar te hebben zoals hoepels, ballen, springtouwen en loopklossen. Maar zijn er ook andere mogelijkheden die meer aansluiten op de beleving en creativiteit van de kinderen zelf? Bij het aanreiken van losse spullen en materialen zie je de meerwaarde voor hun spel direct in de praktijk. Er wordt enthousiast en langdurig gespeeld met natuurlijke materialen zoals boomstammetjes en takken, evenals met en andere ‘waardeloze’ spullen zoals autobanden, kratten, buizen, slangen en kleden. Theorie van de losse spullen Kinderen spelen graag met dingen die ze zelf kunnen aanpassen naar hun eigen wensen. Volgens de ‘theorie van de losse spullen’ zijn deze ‘loose parts’ geen speelgoed, maar zijn het materialen zonder vooraf bepaald gebruik. Het materiaal kan
tennistafel, worden spullen gebruikt met eindeloze speelmogelijkheden die elk kind aanspreken.
Een bijdrage aan het speelplezier Het mooie van losse spullen is dat ze geen handleiding hebben. Integendeel, het nodigt kinderen uit ‘Opvallend is dat kinderen die tijdens de speelpauze om hun eigen verbeelding te gebruivooral zitten of staan meer actief gaan spelen. ken en hun eigen worden verplaatst, aangepast, gecontrospel vorm te geven. leerd, gewijzigd en gemanipuleerd door Uit onderzoek komt naar voren dat het de kinderen zelf. In plaats van vaste elewerken met ‘loose parts’ bijdraagt aan het menten op het speelplein, zoals een tafelmeer bewegen van kinderen, het vermin-
14 | KindVak Magazine - Primair onderwijs
juli
deren van ruzies en de bevordering van sociale en creatieve ontwikkeling. Verder is het goed voor motoriek en balans, samenwerking en overleg en de controle over het eigen spel. Omdat het spelen met losse materialen vaak meer uitdaging biedt, leren kinderen omgaan met risico en ver-
middenstand kan helpen, bijvoorbeeld met tapijtrollen van de interieurwinkel of banden van de motorzaak. Bovendie kann de gemeentewerf helpen met het doneren van autobanden en natuurlijke materialen. Tot slot kan de plaatselijke kringloop voor de nodige materialen zorgen. De opslag
‘Een goedkoop en simpel idee dat bijdraagt aan duurzaamheid en natuurbeleving, en veel plezier geeft voor de kinderen!’. kennen zij hun grenzen. Opvallend is dat kinderen die tijdens de speelpauze vooral zitten of staan meer actief gaan spelen, en dat vooral meisjes meer in beweging komen. Eenvoudig voor elkaar te boksen Het verzamelen van ‘loose parts’ is niet moeilijk. Vaak is er op het speelplein van school of kinderopvang een (extra) opslagruimte waar kinderen tijdens het buitenspelen zelf de spullen kunnen pakken. Voor de vulling van de opslag kan er een oproep worden gedaan bij ouders om te gaan kijken of zij bijvoorbeeld nog planken en kleden over hebben. Ook de lokale
gaat open tijdens het speelkwartier en het eind van de dag is alles weer opgeruimd. Er wordt rekening gehouden met het weer, maar het blijkt dat bijna altijd er gespeeld kan worden met losse spullen en materialen. Zoals een betrokkene zegt: ‘Een goedkoop en simpel idee dat bijdraagt aan duurzaamheid, recycling en natuurbeleving, en veel plezier geeft voor de jongste en oudere kinderen!’ Over de auteur: Martin van Rooijen is pedagoog, onderzoeker en promovendus ‘risicovol spelen’ aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht.
Doe mee aan de enquête en win een risicowandeling! Voor zijn onderzoek houdt Martin een enquête onder professionals over uitdagingen en risico’s bij het buitenspelen. Door inzicht te krijgen in de rol van begeleiders kan het onderzoek bijdragen aan de kwaliteit van het buitenspelen van kinderen. Bij deelname maakt u kans op een ‘risicowandeling’ langs avontuurlijke speelplekken in de buurt, samen met uw collega’s. Ook mee doen?
Doe de enquête >
juli
Primair onderwijs - KindVak Magazine | 15
Werkt VVE dan toch? De roep om integrale VVE wordt steeds luider Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is één van de belangrijkste middelen die we hebben om vroege leer- en taalachterstanden tegen te gaan. Maar er is ook veel kritiek: de huidige VVE-methodes zouden nauwelijks effect hebben, zeker als er geen sprake is van afstemming tussen VVE en groep 1 van de basisschool. De voorschool kan beter Dit wordt bevestigd door de Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een recent rapport over de staat van het Nederlandse onderwijs. Over het algemeen, zo schrijven de auteurs, presteert het Nederlandse onderwijsbestel uitstekend ten opzichte van andere OESO-landen. Met name de inzet en kwaliteit van leerkrachten en de mogelijkheden voor innovatie worden geroemd. Toch zijn er ook verbeteringen nodig. Het eerste verbeterpunt dat genoemd wordt is VVE. Het rapport vermeldt:
of a curriculum framework, and by improving and standardising the qualifications and training of ECEC staff. At the same time, the review argues that the Netherlands should move towards a more integrated approach to ECEC provision.” Met deze roep om meer integrale VVE-diensten volgt de OESO de aanbevelingen van prominente Nederlandse organisaties en individuen, zoals de PO-Raad, de Sociaal-Economische Raad, hoogleraar Ruben Fukkink en de regiegroep
“Early childhood education and care (ECEC) can have extensive benefits, particularly for disadvantaged children. This review recommends that the quality of general ECEC services should be strengthened through the development
Kindcentra 2020. De politiek reageert Ondanks deze ogenschijnlijke eensgezindheid over de noodzakelijke VVE-hervormingen blijven sommige politici achterlopen. Zo presenteerde
16 | KindVak Magazine - Kinderopvang
juli
Staatssecretaris van OCW Sander Dekker onlangs de resultaten van een groot onderzoek door het Centraal Planbureau (CPB) naar de effectiviteit van VVE. Het rapport concludeert dat risicokinderen die VVE hebben ontvangen in groep 1 en 2 minder vaak blijven zitten dan kinderen die geen VVE hebben gehad. In tegenstelling tot wat eerder onderzoek heeft uitgewezen heeft VVE volgens dit jongste onderzoek dus wel degelijk nut. Wel is de educatieve kwaliteit van het VVE-aanbod volgens het rapport voor verbetering vatbaar.
één organisatie mogelijk moet maken.
Dekker is blij met deze conclusies en heeft 4,7 miljoen euro per jaar vrijgemaakt voor kleine gemeenten om de basisvoorwaarden voor
VVE, en belooft hij aan de adviezen van experts tegemoet te komen. Aan de andere kant komt er weinig van deze beloftes terecht en vertalen zijn woorden zich naar een beleid dat slechts op één poot hinkt.
de kwaliteit van VVE te verhogen en de kennis en kwaliteiten van pedagogisch medewerkers te vergroten. Dekker beantwoordt hiermee aan het eerste deel van het OESO-advies, maar negeert zijn eigen belofte om ook te reageren op de roep om integrale VVE. Dit terwijl Dekker wel met regelmaat spreekt over de noodzaak om knellende regelgeving die de integratie van kinddiensten belemmert te schrappen (wat integrale VVE gemakkelijker zou maken). Bovendien stemde zijn partij (de VVD) tegenstrijdig genoeg afgelopen december tegen de motie-Yücel, die het aanbieden van opvang en onderwijs vanuit
juli
Inconsistentie Er is, kortom, weinig consistentie te ontdekken in het beleid dat Dekker voor ogen staat: aan de ene kant spreekt hij openlijk over het belang van de versoepeling van regelgeving en de inzet van integrale
Investeringen in de kwaliteit van het huidige VVE-aanbod zijn uiteraard belangrijk, maar ze raken de rand van het doelwit in plaats van de roos. De meest effectieve maatregel die het kabinet op dit moment kan nemen om het achterstandenbeleid een impuls te geven is simpelweg het bevorderen van integrale VVE. Het werkveld en vrijwel heel politiek Den Haag zijn er klaar voor; laten we dus eindelijk deze stappen vooruit gaan zetten. Over de auteur: Jon Roozenbeek isauteur van het boek ‘Pleidooi voor het kind’ en redacteur van KindVak Magazine.
Kinderopvang - KindVak Magazine | 17
advertorial
Project Superster: een interactieve film voor kinderen.
Mike Groeneweg is ervaringsdeskundige op het gebied van gedragsproblematieken. Zijn kracht ligt bij het bereiken van kinderen met leer- en gedragsproblemen. Hij is ontwikkelaar van het project BOKS, dat bedoeld is om kinderen een richting te geven. ‘Als Project BOKS maar één kind kan helpen, dan is mijn missie geslaagd.’ Al jaren geef ik workshops op scholen, jeugdinstellingen en gevangenissen. Ik gebruik rap, zang en dans om heftige emoties een richting te geven. Het leert kinderen om zichzelf en hun omgeving beter te begrijpen en accepteren. Het begint met een leuke activiteit maar biedt uiteindelijk inzichten binnen moeilijk bespreekbare
Project BOKS Met Project BOKS maken we interactieve films, educatieve raps, inspirerende zangliedjes, een supercoole personageontwikkeling en leerzame workshops muziek, rap en dans. Wij noemen het educatief entertainment. Net zoals Sesamstraat, maar dan digitaal, interactief, en volledig gericht
‘Ons materiaal slaat een brug tussen het onderwijs, BSO en jeugdzorg.’ thema’s. De bezuinigingen daagden mij uit tot innoveren. Mijn droom om kinderen op grote schaal te kunnen helpen werd langzaam een ambitie. Deze ambitie werd al snel een plan.
18 | KindVak Magazine - Algemeen
op het kind van nu. Het is een compleet nieuwe samenkomst van elementen zoals muziek, film, cultuureducatie, sociaal-emotionele vorming, CKV-workshops en talentontwikkeling. Ons materiaal slaat een brug tussen het onderwijs, BSO en jeugd-
juli
zorg. Het spreekt kinderen aan vanuit hun talenten en interesses. Project Superster Project Superster, ons nieuwste project, bevat een nog nooit eerder ontwikkelde in-
worden lijken onschuldig maar bieden inzicht in de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kijkers. Het traint het vermogen om samen te werken waarbij wordt ingespeeld op de verschillende belangen, culturen en emoties van de karakters.
‘Het verhaal in Project Superster bevat verschillende thema’s zoals liefde, vriendschap, verraad, talent en passie.’ teractieve film. De kijker beslist hierin het verloop van het verhaal waarin verschillende scenario’s en liedjes verwerkt zitten. Het verhaal bevat verschillende thema’s zoals liefde, vriendschap, verraad, talent en passie. Deze worden op een luchtige manier bespreekbaar gemaakt. De film gaat over de Hoomies. De Hoomies zijn supercoole personages die verdacht veel lijken op de kinderen van nu. Elk personage heeft zijn eigen talenten en eigenaardigheden. Ze zijn alles behalve perfect en juist dat maakt ze perfect voor kinderen om zich aan te spiegelen. De prominente rol van muziek geeft je het gevoel naar een musical te kijken. De keuzes die gemaakt
Wij zijn opzoek naar jou! Project Superster geeft jou de kans om samen met jouw kinderen te gaan rappen, zingen en dansen. De jaarlicentie biedt 25 workshops talentontwikkeling, creatieve opdrachten en extra materiaal zoals onder andere karaoke versies van liedjes. Dit pakket is leerzaam voor school, leuk op BSO en doeltreffend voor jeugdzorg. Rap, zing en dans je slim! Over de auteur: Mike Groeneweg (1983) is initiator van Project BOKS. Tevens is hij educatief auteur, liedjesmaker, stagebegeleider en aanspreekpunt binnen het project.
Meer informatie? Kijk op www.projectboks.nl en op YouTube youtube.com/watch?v=Da3CERDClBQ
juli
Algemeen - KindVak Magazine | 19