DECEMBER 2021
3
Omgaan met online media
7
Foto’s over de werelddoelen
9
Sieraden in Centre Céramique
EEN VERLENGDE SCHOOLDAG
12
Een watercocktail maken
VALKENBURG - Basisschool Broekhem heeft dit jaar een verlengde schooldag. Sophie (10): ‘We blijven op dinsdag en donderdag 1 uur langer op school.’ De leerlingen ontdekken tijdens de extra uren nieuwe dingen en oefenen met taal. TEKST: RIANNE SIEBENGA Robin (12): ‘We hebben lockdowns gehad. We konden vaak niet naar school.’ ‘We hebben veel lessen gemist. We blijven daarom nu langer op school’, zegt Lisa.
Geen gewone les
Sophie: ‘We krijgen geen gewone lessen in het uur dat we langer op school blijven. We doen bijvoorbeeld muziek, dans, beeldend, yoga, mindfulness en sport.’ ‘We maken bij de les beeldend een robot’, vertelt Robin. De leerlingen krijgen 5 lessen van elk vak. De leerlingen kunnen daarna kiezen in welk vak ze nog 10 extra lessen willen volgen.
Yoga voor Sinterklaas
Robin: ‘We leren verschillende houdingen bij yoga. We hebben ook Sinterklaasyoga gedaan. Dat is yoga met houdingen die iets te maken hebben met Sinterklaas.’ ‘We hebben bijvoorbeeld een schoorsteen nagedaan. Ik lag op mijn rug met mijn benen en armen recht in de lucht’, vertelt Lisa.
Je hoofd leeg maken
Robin: ‘Ik denk bij mindfulness een beetje na over mijn leven.’ Lisa: ‘Ik denk ook aan wat er om ons heen gebeurt. Ik denk aan de planten en dieren om ons heen. Het maakt mij rustig.’ ‘Mindfulness helpt mij om mijn hoofd leeg te maken. Ik hoef even niet meer over dingen na te denken’, zegt Robin.
Lisa, Robin en Sophie. Foto: Rianne Siebenga
Leerlingen doen yoga. Foto: OBS Broekhem
Prikbord
DECEMBER 2021
:,11
(( 38==(/ %2(.-(
MOP OF EEN GOED HEB JIJ EEN LEUKE E RUBRIEK? MAIL RAADSEL VOOR DEZ JD NAAM EN JE LEEFTI DEZE MET JE VOOR JONG043.NL NAAR REDACTIE@
Er komt een patiënt bij de dokter. 'Waarom eet u pleisters? vraagt de dokter. Zegt de patiënt: 'Omdat ik buikpijn heb. Kid (11)
Twee koeien zitten in bad. Vraagt de ene koe aan de andere koe: ‘Mag ik je washandje lenen?’ De andere koe kijkt hem verbaasd aan en vraagt: ‘Waarom dan?’ De koe antwoordt: ‘Ik krijg mijn vlekken er niet af!’ Hammad (11)
Wat is groen en gaat op ski's van een berg af?
r
o m m e
r m t
v
s
k
a
t
e
b o
r
v
l
i
e
g
t
u
a
c
a
r
a
v
a
s
c
o o
t
e
r
b
e
s
t
e
l
c m s
t
e
p g
i
a
i
e
t
s
n
m t
w v
e
e
r
p o
a
o
t
r
e
e
r
v
n
t
r
r
d
r
i
e w
o
f
r
a m
a
r
d
r
i
g
e
h
n
s
g
t
e
t
n
c
a
l
w a
g
e
n
i
h
t
k
k
a
u
t
o
b o o
t
p
i
n g
e
t
e
k
k
e
r
e
i
e
l
e
r
r
ANTWOORD:
auto bestelwagen brommer bus camper caravan driewieler fiets helikopter motor mountainbike
scooter skateboard step tank trekker tram trein veerboot vliegtuig voetganger
HET ANTWOORD VAN DE WOORDZOEKER VAN NOVEMBER IS: ONTBIJTEN
Met dank aan Dorien Penders
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET, KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT ANTWOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG043.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
WOORDZOEKERFABRIEK.NL
Zie je ‘ABC’? Dan wordt er een moeilijk woord uitgelegd.
Een skiwi.
Waarom kan een ei niet bevriezen? Janus (11)
b
Omdat er een dooier in zit.
Waarom mogen koeien niet naar voetbalwedstrijden kijken?
HEB JIJ EEN TIP VOOR JONG043? REDACTIE@JONG043.NL
Shania (9)
Omdat ze alleen maar 'boe' roepen. JONG043 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
JONG043 – DECEMBER 2021 JAARGANG 1 – EDITIE 10 OPLAGE – 7400 DE NIEUWE JONG043 VERSCHIJNT
DONDERDAG 13 JANUARI!
OPRICHTER: RIANNE SIEBENGA FOTOGRAFEN: EUGENIE DUYNSTEE EN PAUL VAN DER VEER VORMGEVING: GITTA ORBONS WEBSITE: WWW.ISSUU.COM/JONG043
Regio
DECEMBER 2021
De leerlingen kijken naar een filmpje in Mediamasters.
MEEDOEN MET MEDIAMASTERS
INFLUENCER:
iemand die veel volgers heeft op sociale media zoals Tiktok, Insta of YouTube. Veel volgers volgen het voorbeeld van de influencers. Influencers hebben daarom invloed.
MAASTRICHT – Groep 7/8 van basisschool de Spiegel deed mee aan de Mediamasters. Amatullah (11): ‘Mediamasters is een online spel dat je leert omgaan met online media.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Het verhaal van Mediamasters gaat over 4 mensen die een online game spelen. Ze bespreken ondertussen allerlei onderwerpen die belangrijk zijn voor online media. De leerlingen beantwoorden vragen over die onderwerpen. Ze krijgen punten voor de antwoorden. De school die aan het eind van het spel de meeste punten heeft, wint.
Privacy online
Adrian (10): ‘We leren over online privacy. Privacy gaat over dingen die van jou zijn. Online gaat het over gegevens die van jou zijn. Die gegevens zijn belangrijk. Iemand anders mag die gegevens niet zomaar hebben. Je gegevens kunnen dan op een verkeerde manier worden gebruikt.’
doen. Het is daarom beter om voorzichtig te zijn.’ ‘Ik vul niet altijd alles eerlijk in online. Ik vul bijvoorbeeld vaak niet mijn echte naam in. Ik vul wel een echt e-mailadres in. Ik krijg anders geen berichtjes’, zegt Noor (10). Sjuul (10): ‘Ik verzin vaak een geboortedatum.’
Foto’s online
Ella (11): ‘Privacy gaat ook over foto’s die mensen online zetten. Veel kinderen uit onze klas vinden het vervelend als Nick (10) vertelt iets over online media. anderen zomaar foto’s van hen online zetten. Vrienden of ouders doen dat soms.’ ‘Iedereen heeft Informatie invullen portretrecht. Dat betekent dat niemand zonder Merkkleding en influencers Cédric (10): ‘Ik moet vaak informatie over toestemming van een ander een foto van die ‘Sommige influencers dragen ook altijd kleding mezelf invullen op het internet. Websites ander online mag plaatsen. Je moet altijd van een bepaald merk. Het merk betaalt de leggen niet altijd uit wat ze met die gegevens toestemming vragen aan iemand of je zijn of influencers om die kleding met het merk online haar foto online mag zetten’, te laten zien’, zegt Amatullah. Sjuul: ‘Sommige legt juf Miranda uit. influencers zeggen erbij dat ze samenwerken met het merk. Je weet dan dat de influencers Adrian beantwoordt een vraag op Mediamasters. Reclame online reclame maken.’ De leerlingen denken tijdens het spel ook na over welke informatie ze online krijgen. Isabelle (10): ‘Influencers HET IS MOEILIJK OM ONLINE TE STOPPEN MET GAMEN. krijgen bijvoorbeeld koekjes of drankjes gratis van een bedrijf. Ze moeten dan wel online Vind jij het bijvoorbeeld moeilijk om te laten zien dat ze die koekjes stoppen met gamen als je ouders je roepen eten. Het bedrijf hoopt dat om te gaan eten? meer mensen die koekjes gaan eten. De influencers maken dus eigenlijk reclame voor de koekjes.’ Evi (11): ‘Het heet sluikreclame als de influencers niet vertellen dat ze geld krijgen om de koekjes online te laten zien.’
Sociaal
DECEMBER 2021 Jens draait een rondje met de ketting.
HOE FIETS JE VEILIG? EIJSDEN – Groep 8 van basisschool de Cramignon deed mee aan het project Streetwise. Ivan (11): ‘Streetwise gaat over veilig fietsen in het verkeer.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA FOTO'S: EUGENIE DUYNSTEE EN RIANNE SIEBENGA. Sven (9): ‘We hebben eerst een les gehad van Streetwise. We leggen nu een fietsparcours af.’ Jens (10): ‘We fietsen eerst een rondje met een ketting in 1 hand. We moeten daarna voorsorteren.’ ‘We fietsen over een rechte en een schuine plank. We slaan linksaf. We doen een slalom om paaltjes heen. We fietsen zo hard mogelijk over een blauwe lijn en remmen voor het balkje’, vertelt Koen (11).
Goed kijken
Jens: ‘Ik oefen om over mijn schouder te kijken en met 1 hand te fietsen als ik het rondje met de ketting maak.’ Sven: ‘Ik moet over mijn schouder kijken en mijn linkerhand uitsteken als ik voorsorteer. Ik kan zo zien of er verkeer aankomt van achteren. Voorsorteren betekent dat ik op de juiste plek op de weg ga staan om af te slaan.’
Goed oefenen
Ivan ‘We oefenen om op smalle stukken te fietsen als we over de planken fietsen. Het is leuk om te doen.’ ‘Ik moet bij de slalom korte bochtjes maken. Dat was de eerste keer best lastig. Het ging daarna beter. We krijgen ook een tas met 5 kilo gewicht om op onze rug te doen. Zo’n tas maakt het moeilijker om de bochtjes te draaien. Ik kan niet zo goed meer bewegen’, vertelt Koen.
Koen sorteert voor van het ene pad naar het andere.
Sven doet de slalom.
Geluid op de weg
Er werd tijdens de les gepraat over veilig gedrag op de fiets. Sven: ‘Het is niet goed om met een koptelefoon op te fietsen. De koptelefoon houdt het geluid tegen. Je kunt zo niet horen of er een auto of iets anders aankomt. Je kunt beter oortjes gebruiken. Je doet dan 1 oortje in en 1 oortje uit. Het is het best om het linkeroortje uit te doen. De geluiden van het verkeer komen vooral van die kant.’
Geen mobiele telefoon onderweg
Jens: ‘Mijn mobiel staat altijd op stil als ik op de fiets zit. Ik let niet goed op de weg en het andere verkeer als ik op mijn mobiel zit op de fiets.’ ‘Je bent afgeleid als je op je mobiel zit. Het is ook beter om met 2 handen aan het stuur te fietsen.’, zegt Sven. Jens: ‘Ik slinger minder als ik met 2 handen stuur. Ik let ook beter op de weg.’
Mono fietsen
Koen: ‘Ik heb nog geen mobiele telefoon. Ik ga een speciale app downloaden als ik er 1 krijg. Die app heet Mono. De app stuurt een berichtje naar mensen die me appen of bellen als ik op de fiets zit. Het bericht zegt: Ik fiets mono. Mensen die appen of bellen weten zo dat ik niet kan reageren.'
Ivan slalomt met een zware rugzak op zijn rug.
Sociaal
DECEMBER 2021
De meiden met hun potjes lippenbalsem en handcrème.
EEN CLUB VOOR MEIDEN Iedereen is lekker bezig.
GULPEN – Trajekt organiseert elke 2 weken een meidenclub in Gulpen. Meike (10): ‘Ik leer nieuwe mensen kennen op de club.’ TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
‘We knutselen vaak. We doen ook vaak sportieve activiteiten of spelletjes’, zegt Liz (10).
Elkaar leren kennen
Meike: ‘We hebben de afgelopen keren vooral kennisgemaakt met elkaar.’ ‘We deden in groepjes opdrachten. We gaven iedereen in ons groepje bijvoorbeeld een compliment. We schreven die complimenten op een kaartje’, vertelt Nola (12).
Elkaar leren vertrouwen
Rosalie (11): ‘We hebben ook een keer gebokst. Iemand hield een kussen vast en een ander moest daar tegen slaan of schoppen.’ Esmee (11): ‘We leerden dat de ander ons niet raakte. We leerden elkaar vertrouwen. We leerden ook stevig staan, om te zorgen dat we niet vielen als iemand op het kussen sloeg.’
Dana, Isa en Liz bezig met het maken van lippenbalsem.
winter erop. Iedereen die het zelfde kaartje heeft, komt in 1 groepje. Nora en ik krijgen een sneeuwpop. Wij zitten met 3 anderen in het groepje van de sneeuwpoppen’, vertelt Rosa Mila.
Lippenbalsem maken
Rosa Mila (10): ‘We beginnen vaak met een energizer. We doen bijvoorbeeld het geluid van de regen na. We doen dat door met onze vingers te knippen of door met onze handen op onze benen te tikken.’ ‘Dat doen we om even warm te worden’, zegt Nora (10).
Isa (10); ‘Er zijn verschillende thema’s. We zijn vandaag begonnen met het thema winter.’ Dana (11): ‘We maken lippenbalsem en handcrème. We gebruiken vaseline voor de lippenbalsem. We doen een beetje vaseline in een klein potje.’ ‘We gebruiken oogschaduw om de lippenbalsem kleur te geven. Ik maak mijn lippenbalsem blauw en turqoise’, zegt Isa H. (10).
Verschillende groepjes
Geurige handcrème
Eerst opwarmen
Nora: ‘We knutselen vandaag in verschillende groepjes. We kunnen niet zelf kiezen bij wie we in de groep komen. Het is de bedoeling dat we zoveel mogelijk meiden leren kennen.’ ‘We krijgen een kaartje met een plaatje over de
Semke (10): ‘We maken handcrème van bodylotion. We doen een beetje bodylotion in een potje. We doen er een geurtje bij om het lekker te
laten ruiken. Ik heb bijvoorbeeld mint en meloen bij de handcrème gedaan.’ Isa H.: ‘Ik heb aardbei en meloen gekozen.’
Meiden onder elkaar
Rosa Mila: ‘Het is leuk om met alleen meiden te zijn. We kunnen meidendingen doen. We zouden vandaag geen lippenbalsem hebben gemaakt als er jongens bij waren geweest.’ ‘Ik durf meer
te zeggen omdat er alleen maar meiden zijn. Ik denk dat jongens eerder gaan lachen als ik iets over mezelf vertel’, zegt Florence (10). Esmee: ‘Ik denk dat er eerder ruzie is als jongens en meiden bij elkaar zijn.’
Natuur
DECEMBER 2021 Vita legt de takken van bomen de dennenboom bij de De leerlingen zijn hun aan het meten. goede boomstronk.
BOMEN BEKIJKEN EN STRUIKEN PLANTEN Forest. De leerlingen kunnen van het fruit snoepen als het zomer is. Xavi (9): ‘Ik ga een bosbessenstruik planten.’ Quinn (9): ‘Wij gaan een struik planten die een beetje framboos en een beetje braam is. Dat heet een kruising.’
CADIER EN KEER – Leerlingen van groep 6 van basisschool de Keerkring keken goed naar bomen. Ze plantten ook struiken waar fruit aan groeit. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA De leerlingen hebben vorig schooljaar allemaal een boom geplant in het Tiny Forest op het schoolplein. Het Tiny Forest is een klein bosje.
Kijken en meten
Nika (10): ‘We hebben een bomenpaspoort gekregen. We kunnen daarin informatie over onze boom opschrijven.’ Epke (10): ‘We kijken hoe hoog onze boom is. De boom is heel hoog. Een meneer van het IVN helpt ons bij het meten. De meneer is 1.93 meter. De boom is nog wel 1 meter hoger. De boom is dus bijna 3 meter hoog.’ ‘Ik vind het mooi dat de boom zo hoog is’, zegt Nika.
Gaten maken
De stam en de bladeren
Liz (10): ‘We hebben de omtrek van de stam gemeten. We hebben daarvoor een centimeter om de stam van de boom gedraaid. De omtrek van de stam is 2 centimeter.’ ‘We kijken ook of de stam ruw, glad of bobbelig is. De stam van onze boom is bobbelig’, vertelt Ouiam (10). ‘De takken zijn recht en de bladeren zijn rond’, zegt Liz.
Liz en Ouiam laten hun boom zien.
Een scheve struik
‘We planten een frambozenstruik. De struik heeft dorens die prikken. We moeten daarom wel een beetje oppassen als we de plant in de grond zetten’, vertelt Silke (9). Stijn (9): ‘De struik staat scheef in de grond. We moeten hem rechtop zetten’. ‘We scheppen aarde in het gat om de struik stevig te laten staan’, zegt Bo (9).
De boom tekenen
Lily (10): ‘Ik teken onze boom na. De boom is een beetje krom. Ik vind dat hij een beetje op een banaan lijkt. De boom heeft 2 hele dunne lage takjes.’ ‘Ik teken de takken en de bladeren. Sommige blaadjes zijn niet meer heel. Er zijn stukjes af’, zegt Iza (10).
De leerlingen zijn druk bezig met het planten van bomen.
Bosbessen, bramen en frambozen De leerlingen planten ook fruitstruiken in het Tiny
Quinn: ‘We graven eerst een gat in de grond. Dat gat moet zo diep zijn dat de pot van de struik er in past.’ ‘De struik moet wel uit de pot voordat hij in de grond gaat’, zegt Pien (9). Mila (9): ‘Ik kneed de pot een beetje om de struik los te maken. Ik kan daarna de struik uit de pot halen.’
Bo, Isabelle (9) en Stijn scheppen aarde op de struik.
Natuur
DECEMBER 2021
FOTO’S BIJ DE WERELDDOELEN MAASTRICHT – Groep 8 van basisschool Petrus en Paulus kreeg les over de werelddoelen en over fotografie. ‘We gaan foto’s maken die iets vertellen over de werelddoelen’, zegt Stijn (11). TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Stijn: ‘We oefenen met foto’s maken tijdens de les. We kunnen ook later nog een foto maken. Die foto kunnen we insturen. De beste foto’s worden tentoongesteld in de ramen van Pathé in Maastricht.’
De werelddoelen
Thom (11): ‘Er zijn 17 wereld doelen. Die doelen moeten helpen om de wereld beter te maken.’ Liv (11): ‘Je hebt doelen nodig om iets te kunnen bereiken. Deze doelen kunnen de wereld helpen.’ John van het CNME laat een filmpje zien waarin bekende mensen uit de hele wereld over elk werelddoel iets zeggen. Liv: ‘Ik vind het fijn om te zien dat ook bekende mensen bezig zijn met de werelddoelen.’
Een goede foto
Thom: ‘Bert is een fotograaf. Hij laat ons nadenken over wat een goede foto is.’ Paulina (11): ‘Ik kan een verhaal bedenken bij een goede foto.’ ‘Een goede foto zet je aan het denken. Kleine dingen maken soms een groot verschil’, zegt Stijn. ‘Een foto met alleen een blikje is niet spannend. Een foto met een blikje en een plastic zakje erbij is veel spannender. Ik kan vragen stellen over waar het blikje en het zakje vandaan komen. Ik kan me ook afvragen of iemand het blikje in het plastic zakje gaat doen’, vertelt Liv.
Je fijn voelen
Liv: ‘We hebben op het schoolplein geoefend met foto’s maken. Wij hebben foto’s gemaakt van kinderen die spelen op het klimrek.’ Paulina: ‘De foto’s gaan over het werelddoel welzijn. Welzijn betekent dat je je fijn voelt.’ ‘Het betekent ook dat je niemand buitensluit. Het is fijn als iedereen mee mag spelen op het klimrek’, zegt Liv. De leerlingen houden borden met de werelddoelen omhoog. Paulina maakt een foto van de leerlingen op het klimrek.
Rotzooi opruimen
Thom: ‘Er ligt veel rotzooi op het schoolplein. We hebben een foto gemaakt van een vies doekje dichtbij een prullenbak. Het doekje had iemand ook in de prullenbak kunnen doen. Rotzooi opruimen past bij het werelddoel zorgen voor het leven op het land.’
Een foto voor de wedstrijd
Stijn: ‘Ik heb op het schoolplein gekeken hoe anderen foto’s maakten. Ik heb zo ideeën opgedaan voor mijn eigen foto. Ik wil graag een foto maken om in te sturen. Mijn foto gaat misschien over het klimaat. De foto kan ook over gelijkheid gaan. Dat betekent dat alle mensen gelijk zijn.’ ‘Liv en ik gaan samen een foto maken. We willen misschien een foto maken over het werelddoel geen honger. We vinden het belangrijk dat iedereen te eten heeft’, zegt Paulina.
Leerlingen maken een foto over rotzooi opruimen.
Thom bekijkt een foto van een andere leerling.
DECEMBER 2021
Cultuur
DWARSFLUIT SPELEN MAASTRICHT – Amelie (9) en Veerle (9) spelen dwarsfluit bij MVB. MVB betekent Maastrichtse Verkennersband.
optocht lopen. Je moet op de maat van de muziek lopen bij een mars.’ Veerle: ‘Je moet je knieën optillen bij het marcheren. De volwassenen die in het grote orkest van MVB spelen doen dat als ze optreden voor publiek.’
TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Veerle: ‘Een dwarsfluit is een soort blokfluit, maar je houdt hem dwars. Een blokfluit heeft alleen gaatjes. Een dwarsfluit heeft kleppen over alle gaatjes.’ ‘Een dwarsfluit is van metaal. Een blokfluit is van hout’, zegt Amelie. ‘Je moet de lucht over het luchtgat heen blazen bij een dwarsfluit. Dat kan alleen als de fluit dwars op je mond staat. De lucht gaat altijd een fluit in als iemand die fluit recht voor zich houdt’, vertelt Dennis van de MVB.
Amelie en Veerle spelen op hun dwarsfluit.
In het orkest
Veerle: ‘Een dwarsfluit speelt vaak de melodie aan het begin van een muziekstuk.’ Amelie: ‘De andere muziekinstrumenten komen er later bij. De dwarsfluit is dan minder goed te horen.’ ‘Het orkest klinkt beter dan 1 instrument alleen’, zegt Veerle. ‘Het is leuk om in een orkest te spelen. Ik hoor veel meer klanken als we samenspelen. Ik word daar heel vrolijk van’, vertelt Amelie.
Marcheren
Amelie: ‘We spelen meestal marsen. Dat is muziek waarmee je kunt marcheren. Je kunt ermee in een
Amelie en Veerle.
EEN OPTOCHT VOOR SINT MAARTEN Na de optocht werd er een vuur gemaakt.
HOUTHEM – Ravi (9) en Lars (11) liepen op 11 november mee in een optocht voor Sint Maarten. De schutterij Sint Martinus organiseerde de optocht. Sint Martinus is een andere naam voor Sint Maarten.
Lars met zijn scepter.
TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Ravi: ‘We hebben een optocht gelopen met lampionnen. Lampionnen zijn gemaakt van gekleurd papier. Er zit een lichtje in. De schutterij maakt tijdens de optocht muziek met trommels en trompetten. Mijn moeder speelt klaroen in de schutterij. Een klaroen is een soort trompet.’
Sint Maarten en de zwerver
Ravi: ‘Sint Maarten woonde heel lang geleden in Frankrijk. Hij reed op zijn paard en kwam toen een zwerver tegen. Een zwerver is iemand die geen huis en geen geld heeft. Sint Maarten heeft die zwerver geholpen. Hij heeft hem zijn jas gegeven. De optocht helpt ons eraan te denken dat wij ook onze spullen met anderen kunnen delen.’
Prins Lars 1
Lars (11): ‘Ik ben prins Lars 1 van de JCV de Boschräefkes. Dat is de jeugdcarnavalsvereniging van Houthem. Er zijn ook 2 prinsessen. Ik ben heerser over de kinderen van Houthem bij het carnaval. Ik draag een scepter. De scepter is een staf die laat zien dat ik de heerser ben. Er zit een zwarte raaf bovenop de staf. Een raaf is een vogel. De zwarte raaf hoort bij de Boschräefkes.’
HEERSER:
Ravi's moeder houdt de klaroen vast.
Iemand die de baas is over anderen.
Carnaval en Sint Maarten
Lars: ‘Het carnavalsseizoen begint op dezelfde dag als de optocht van Sint Maarten wordt gelopen. Dat is op 11 november. Ik loop daarom samen met de prinsessen mee in de optocht. Wij lopen midden tussen de muzikanten van de schutterij. Wij laten zo zien dat het carnavalsseizoen begint.’
Partner Cultuur
DECEMBER 2021
VERHALEN OVER KERST
Gina en Juul voor een bibliotheekkast op school.
MAASTRICHT – Het is alweer bijna kerstvakantie. Er is dan tijd om leuke boeken over kerst te lezen. Gina (10) en Juul (8) hebben allebei een favoriet kerstboek. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Grapjes in het boek
De Kerstmissaurus van Tom Fletcher
Alles wat je weten wilt over kerst (en nog veel meer) van Nathalie van der Horst.
Gina: ‘De Kerstmissaurus heeft 2 delen. Het eerste deel gaat over dinosaurussen in het ijs. Er is een dinosaurusei dat heel lang geleden bevroren is. Elfjes hebben dat ei gevonden. Het tweede deel gaat over Willem die heel graag een echte dinosaurus voor kerst wil. De kerstman brengt op een dag een pakje met een ei bij Willem. Het is het ei dat de elfjes gevonden hebben. Het ei ontdooit bij Willem thuis. De Kerstmissaurus komt eruit. Willem is er heel blij mee.’
Gina: ‘Ik vind het leuk dat Willem zo van dinosaurussen houdt. Er worden leuke grapjes in het boek gemaakt.'
Juul: ‘Het boek staat vol met weetjes over kerst. Er wordt verteld dat mensen in Engeland vaak kalkoen eten met kerst. Er staan weetjes in over de kerstman.’
Een grappige ezel
Juul: ‘Ik word slimmer van deze weetjes. Er staan veel dingen in het boek die ik nog niet wist. De plaatjes in het boek zijn heel goed. Er is een plaatje van ezel dat heel grappig is. Ik moet er om lachen.’
oi boek lezen Wil jij ook een mo ? Je kunt gratis lid in de kerstvakantie de bieb. n va worden Juul
www.centreceramique.nl www.bibliotheekgulpen-wittem.nl www.heuvellandbibliotheken.nl www.bibliotheekmeerssen.nl
Gina
Sjoerd en Sasha bekijken een vitrine.
MAASTRICHT – Centre Céramique bewaart allerlei voorwerpen die zijn opgegraven in Maastricht. Deze voorwerpen zijn vaak heel oud. Sasha (9) bekijkt voorwerpen die nu in Centre Céramique te zien zijn. Sjoerd is archeoloog bij Centre Céramique. Hij vertelt over de voorwerpen. TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE Sasha: ‘Ik wil graag veel over edelstenen weten. Er zijn veel sieraden te zien in Centre Céramique met verschillende soorten edelstenen.’
Sieraden in laden
Er is een vitrine met sieraden naast een kast met boeken over sieraden. Sasha: ‘Er zitten laden onder de vitrine. Ik kan de laden opendoen. Er zitten ook sieraden in de laden. Er is een hele mooie ketting met amethist. Dat is een lichtpaarse edelsteen.’
SIERADEN
Een grafveld
UIT DE GROND Sasha luistert naar een verhaal over graven.
Sasha doet een lade met sieraden open.
Sjoerd: ‘Archeologen hebben onder het Vrijthof een grafveld opgegraven. Dat is een plek met heel veel graven. Mensen legden vroeger ook voorwerpen bij de dode mensen in het graf.’ Sasha: ‘Er lagen speren en zwaarden bij de mannen. Er lagen sieraden bij de vrouwen.’
Mensen in Maastricht waren rijk Sjoerd: ‘Het grafveld is uit de 6e en 7e eeuw. We kunnen aan die sieraden uit de graven zien dat de overleden personen rijk waren. Er zit bijvoorbeeld granaat in de sieraden. Granaat is een rode edelsteen. Het wordt gevonden in India. De granaat uit de sieraden is vanuit India naar Maastricht gekomen. Het kostte in die tijd veel geld om iets van India naar Maastricht te laten komen. De personen die deze sieraden hadden, moeten daarom rijk zijn geweest.’
ar rden? Kom ook na Nieuwsgierig gewo en ontdek de Centre Céramique Maastricht. n va geschiedenis
ARCHEOLOOG:
Iemand die in de grond graaft. Hij zoekt dingen die iets over vroeger vertellen. EDELSTENEN:
Stenen die in sieraden gebruikt worden. Edelstenen zijn vaak heel duur. VITRINE:
Glazen kast om dingen goed te kunnen laten zien.
DECEMBER 2021
Tes, Sèvi en Janne op de foto in een schilderij.
Cultuur
Kinderen op een schilderij
TEKST EN FOTO'S: RIANNE SIEBENGA
Janne: ‘We kregen allemaal schilderijen te zien met kinderen erop. Kinderen zagen er vroeger heel anders uit dan nu. De kinderen die op de schilderijen staan, waren allemaal rijk. Een schilderij laten maken was erg duur. Dat konden alleen rijke mensen betalen. De dingen waarmee kinderen op een schilderij staan, betekenden ook vaak iets.’
Kinderen beschermen
Met dan aan Venduehuis Dickhaut Maastricht
MAASTRICHT – Janne (9), Sèvi (9) en Tes (11) gingen naar een presentatie over schilderijen van kinderen in de zeventiende eeuw bij Venduehuis Dickhaut. Ze ontdekten wat schilderijen over de kinderen vertellen
Sèvi: ‘Kleine kinderen droegen een belletje aan hun kleren. Hun ouders konden dan altijd horen waar de kinderen waren. Ze konden de kinderen niet kwijtraken.’ ‘Kleine kinderen zaten ook vaak vast aan een riempje als ze buiten waren. Dat heet een leiband. De kinderen konden zo niet weglopen’, vertelt Janne. Tes: ‘Kleine kinderen droegen ook wel eens een helm. De helm beschermde de kinderen als ze vielen. De helm zag er uit als een soort mand.’
Sèvi, Janne en Tes maken een kraag voor op de foto. Dit is een schilderij van een meisje met een hond. De hond doet een kunstje en let goed op het meisje.
Dit is schilderij van een jongetje. Hij heeft een sjerp over zijn buik lopen.
Lang stilstaan
Sèvi: ‘Ik lach altijd als ik op de foto ga. Kinderen op een schilderij kijken vaak heel serieus. Ze moesten heel lang stil zitten als een schilderij werd gemaakt. Niemand kan heel lang achter elkaar lachen. Kinderen kijken daarom serieus.’
Jongens en meisjes
Tes: ‘Jongens droegen vaak roze jurken tot ze 7 jaar waren. Jurken waren makkelijker als een kind naar de wc ging. De kleur roze komt van de kleur rood. Rood was vroeger een mannenkleur.’ Sèvi: ‘Meisjes droegen vaak blauwe jurken.’ ‘Jongens droegen een sjerp. Dat is een brede band stof. Ze droegen die schuin over hun buik. Meisjes droegen een sjerp als ketting’, vertelt Janne.
Honden op een schilderij
Kinderen staan vaak samen met een dier op een schilderij. Janne: ‘Er staat vaak een hond op een schilderij. De hond doet soms kunstjes.
Je kunt een hond veel leren en hij luistert goed. Kinderen die met een hond op een schilderij staan luisteren goed naar hun ouders.’ Vanessa van Venduehuis Dickhaut: ‘Volwassenen vonden het vroeger belangrijk dat kinderen gehoorzaam waren. Kinderen staan daarom vaak met een gehoorzaam dier op een schilderij.’
Geiten en katten
Sèvi: ‘Een geit luistert niet goed naar mensen. Een geit doet vaak waar hij zin in heeft. Een geit moet je goed vasthouden anders loopt hij weg. Een kat luistert ook nooit naar mensen.’ ‘Er staan kinderen op de schilderijen die een geit of een kat stevig vasthouden. Ze houden de kat of de geit in bedwang. Het dier kan niet weglopen. Dat betekent dat de kinderen op het schilderij gehoorzaam zijn. De kinderen zorgen ervoor dat ze zelf geen ondeugende dingen doen’, legt Tes uit.
Venduehuis Dickhaut gaf een presentatie omdat het de Nationale dag van Waarde was. Oude schilderijen zijn bijzonder. Ze hebben daarom vaak veel waarde.
Maastricht & Heuvelland
DECEMBER 2021
Wat vind jij van vuurwerk?
Tristan (12):
‘Ik vind dat klein vuurwerk zoals vuurpijlen wel moet kunnen. Ik vind het niet goed als mensen heel hard knalvuurwerk afsteken. Ik vind wel dat mensen voorzichtig moeten zijn als ze vuurwerk afsteken.’
MARGRATEN – Er mag dit jaar geen vuurwerk worden afgestoken met Oud en Nieuw. Wat vind jij van het afsteken van vuurwerk? TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO'S: EIGEN FOTO'S VAN DE KINDEREN
Doriënne (10):
‘Vuurwerk is een traditie. Het bestaat al lang en past bij Oud en Nieuw. Vuurwerk is een feest om het nieuwe jaar in te gaan. Ik vond het vorig jaar goed dat er geen vuurwerk was omdat de Intensive Care afdelingen (ICs) in de ziekenhuizen vol lagen. Er zou nu wel een beetje vuurwerk kunnen zijn als de ICs leger zijn.’
Renske (8):
‘Ik vind vuurwerk zoals sterretjes leuk om af te steken. Ik vind de harde knallen minder leuk. De knallen zijn ook zielig voor de dieren. Ik vind het niet zo erg dat er nu geen vuurwerk is. Ik denk dat ze ook vuurwerkshows kunnen organiseren. Er staan dan hekken en mensen kijken op een afstandje naar het vuurwerk.’
Thijs (9):
Wat vind jij van het afsteken van vuurwerk? ….
Lucas (9):
‘Mij maakt het niet zoveel uit dat vuurwerk verboden is met Oud en Nieuw. Ik hou niet zo van vuurwerk omdat ik bang ben een oog of een arm te verliezen. Ik steek alleen sterretjes af. Mijn ouders steken ook geen vuurwerk af.’
WIN EEN PUZZELBOEKJE
‘Ik vind het aan de ene kant jammer dat er een vuurwerkverbod is. Ik vind het altijd mooi om het vuurwerk in de lucht te zien. Het is aan de andere kant ook goed dat er nu geen gevaarlijk vuurwerk is. Er raken altijd veel mensen gewond bij het afsteken van vuurwerk.’
Wat helpt Robin om zijn hoofd leeg te maken? PAGINA 1 … gaat over dingen die van jou zijn. PAGINA 3 Wat kun je beter niet gebruiken op de fiets? PAGINA 4 Wat gaven de meiden op de meidenclub elkaar? PAGINA 5
Wat is de stam van de boom van Ouiam en Liz?
10
PAGINA 6
11 12 De oplossing van de nieuwspuzzel van november
ANTWOORD@JONG043.NL
is:
schutkleur
De winnaar is
Jamie (10 jaar)
Liv en Paulina hebben foto’s gemaakt van kinderen op het klimrek. Voor welk werelddoel was dat? PAGINA 7
Amelie en Veerle spelen bij de Maastrichtse ….? PAGINA 8 Welke vogel heeft Lars op zijn scepter? PAGINA 8
Wat eten mensen in Engeland vaak met kerst? PAGINA 9 10 Hoe heet de
lichtpaarse edelsteen die Sasha bekijkt? PAGINA 9
11 Hoe kijken
kinderen op schilderijen van vroeger? PAGINA 10
12 Welke rode
vruchten doen Ida en Imke in de watercocktail? PAGINA 12
Partner – hobbies
DECEMBER 2021
Wat heb je nodig voor 1 groot glas of 2 kleine glazen
aastricht UMC+
Een waterl i a t k c co
– – – – –
OOST-MAARLAND – Cocktails met kraanwater zijn lekker bij een kerstdiner. Ida (11) en Imke (11) van de St. Jozefschool maken een watercocktail met fruit.
1 citroen 1 sinaasappel blaadjes mint frambozen ijsblokjes
– frambozenlimonade – shaker met zeef of pot/bak met deksel die goed dicht kan en een zeefje – Iets om fruit mee te stampen – maatbekertje of klein borrelglaasje – 1 groot glas of 2 kleinere glazen
STAP 1: Ida: ‘Ik snijd de citroen doormidden. Ik pers een halve citroen uit in de shaker. Ik snijd een kwart (¼) sinaasappel. Ik pers die uit in de shaker.’
STAP 3: Imke: ‘Ik doe 3 ijsklontjes in de shaker. Ik schud de shaker een paar keer goed heen en weer.’ Ida: ‘Ik meet 30 milliliter limonade af. Dat is 1 klein borrelglaasje. Ik giet de limonade in het glas.’
TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
STAP 2: Imke: ‘Ik doe 7 frambozen in de shaker. Ik doe er blaadjes van 2 takjes mint bij. Ik doe er een scheut water bij. Ik stamp het fruit tot het fruit goed fijn is.’ Wil je meer weten over drinkwater? Kijk op www.watermakerslimburg.nl
STAP 4: Ida: ‘Ik giet het fruitmengsel uit de shaker ook in het glas. Ik gebruik een zeef om alle pitjes en blaadjes op te vangen. Ik vul het glas verder met water. De cocktail is af.’
Chivano schopt meester Alaaddin. Meester Alaaddin bukt.
Capoeira n e s n a d is n e t h c e v n e Elio en Gijs oefenen met schoppen.
MAASTRICHT – Adam (7), Chivano (8), Elio (6) en Gijs (5) zijn net begonnen met capoeira. Ze krijgen les van meester Alaaddin. capoeira komt uit Brazilië.
Chivano en Adam doen de ginga.
TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Elio: ‘Capoeira is vechten zonder elkaar pijn te doen.’ Adam: ‘Er is altijd muziek bij capoeira.’
Samen bewegen
Chivano: ‘Capoeira is voor mij dansen. Ik maak vechtbewegingen op de maat van de muziek. We vechten en dansen met 2 mensen samen. We beginnen het samenspelen altijd met ginga. Ginga zeg je als djinga. Ik sta tegenover iemand anders bij ginga. We maken allebei dezelfde bewegingen.’ ‘Ik zet 1 voet voor
en 1 voet achter. Ik doe mijn hand voor mijn gezicht. Ik doe zo alsof ik mijn gezicht bescherm. Ik wissel mijn voeten steeds van voor naar achter’, vertelt Gijs.
Schoppen en bukken
Adam: ‘We schoppen naar elkaar. We duwen dan onze voet vooruit.’ ‘We mogen elkaar niet raken met schoppen. Ik moet daarom bukken als de ander mij schopt. De ander moet zijn been over mij heen draaien’, legt Chivano uit.
Radslagen maken
Chivano: ‘We maken een radslag nadat we geschopt hebben.’ ‘Ik zet mijn handen op de vloer voor een radslag. Ik draai dan mijn benen in de lucht. Ik laat dan mijn handen 1 voor 1 weer los’, zegt Gijs. Chivano: ‘We doen na de radslag weer ginga met elkaar.’