FEBRUARI 2022
5
Anouk kan niet zo goed zien
7
Loempia’s maken
8
Jarno beeldt een schilderij uit
10
Spelen in een bigband
De foto’s hangen in de ramen van de bioscoop.
De 17 werelddoelen hebben als doel de wereld beter te maken. 1 Werelddoel is bijvoorbeeld om te zorgen dat er geen armoede meer is.
EEN TENTOONSTELLING
OVER DE WERELDDOELEN MAASTRICHT - De tentoonstelling ‘Werelddoelen in Beeld’ werd op vrijdag 28 januari geopend. De foto’s hangen in de ramen van Pathé. Iedereen kan de foto’s buiten bekijken. TEKST: RIANNE SIEBENGA /
FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Brigitte (13): ‘Kinderen van allemaal verschillende scholen in Maastricht hebben foto’s gemaakt over de 17 werelddoelen. Kinderen die een foto hebben ingestuurd kunnen naar de opening komen.’ Wethouder Jongen opent de tentoonstelling: ‘Ik vind het heel knap dat jullie de werelddoelen in foto’s kunnen uitleggen. Ik dank jullie allemaal voor jullie bijdrage.’
Een opvallende prullenbak
Maria (12) vertelt over haar foto: ‘Ik heb een foto gemaakt met een volle prullenbak erop. De foto gaat over het werelddoel leven op het land. Ik wilde laten zien hoe we niet moeten leven.
We hebben te veel afval. Ik heb goed gekeken hoe ik de foto wilde maken. De prullenbak staat aan de Maas. Er staat niets om de prullenbak heen. Hij valt daarom goed op.’
Nathan laat zijn foto zien.
Water valt
Nathan: ‘Ik wilde een foto met water maken. Je kunt water laten vallen. Dat geeft een mooi effect. Mijn vriend laat op mijn foto water uit een fles in een wasbak vallen. Hij verspilt water. Dat is niet goed. Er komt namelijk steeds minder schoon water. We moeten goed met dat water omgaan.’
Mooie foto’s
Evelien (12): ‘Ik heb veel mooie foto’s gezien. De foto’s en de teksten erbij laten ook zien wat mensen zelf kunnen doen om de werelddoelen te bereiken.’
Linksboven de foto van Maria. Daaronder die van Brigitte.
Je kunt de tentoonstelling nog tot en met 27 februari bekijken bij Pathé, Sphinxcour 1, Maastricht.
Prikbord
FEBRUARI 2022
:,11
(( 38==(/ %2(.-(
MOP OF EEN GOED HEB JIJ EEN LEUKE E RUBRIEK? MAIL RAADSEL VOOR DEZ JD NAAM EN JE LEEFTI DEZE MET JE VOOR JONG043.NL NAAR REDACTIE@
Er lopen 2 ijsberen door de woestijn. Zegt de een tegen de ander: ‘Volgens mij heeft het hier flink gevroren.’ ‘Waarom?’, vraagt de ander. Antwoordt de een: ‘Zie je dan niet hoeveel zand ze hebben gestrooid?!’ Salwa (10) Een man gaat met zijn pas gekochte hond naar de dierenarts. ‘En?’, vraagt de dierenarts, ‘wat is het probleem?’ ‘Nou’, zegt de eigenaar van de hond, ‘ik heb hem gekocht om te waken, maar elke keer als de bel gaat, dan gaat mijn hond in de hoek van de kamer zitten.’ De dierenarts wrijft eens vakkundig over zijn kin en zegt tenslotte: ‘Tja… Dat doen boxers nu eenmaal.’ Dinand (10)
Op welke mat veeg je je voeten niet? Een hangmat.
Dounia (11)
d k
o
e
t
s
n
l
h o p
s
l
a
n
r
t
e
e
n
t
j
e
s
g
e
o u g
e
f
e
e
k
s
e
r
r
k
r
t
o d n
a
k
p
t
ij g
e
s
n
e
u m p
i
i
o
u o
r
r
d
r
k
n
v
d k
k w a
o m z
e
o
e
i
k
n
e
o
k
r
r
m a i
t
s g
l
e
e
l
o n
e
e
u
l
f
k
n
k
s
r
w
l
k
z w a
n
e
n
j
i
a
n
e
e
u w w
i
t
j
e
m
r
o o d
p
j
e
l
p
k
a
armoede doornroosje dwergen fee goud heks kasteel kat kikker kleermaker koets
prins put reuzen roodkapje rijkdom sneeuwwitje spinnewiel steentjes toverlamp wolf zwanen
HET ANTWOORD VAN DE WOORDZOEKER VAN DECEMBER IS: LEKKER KOUDE WINTER I:
WINNAAR JANUAR YARA (8)
ANTWOORD:
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET, KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT ANTWOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG043.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
WOORDZOEKERFABRIEK.NL
Zie je ‘ABC’? Dan wordt er een moeilijk woord uitgelegd.
HEB JIJ EEN TIP VOOR JONG043? REDACTIE@JONG043.NL
Op welke schoenen loop je niet? Handschoenen.
Yassine (11)
JONG043 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
JONG043 – FEBRUARI 2022 JAARGANG 2 – EDITIE 2 OPLAGE – 7400 DE NIEUWE JONG043 VERSCHIJNT
DONDERDAG 10 MAART!
OPRICHTER: RIANNE SIEBENGA FOTOGRAFEN: EUGENIE DUYNSTEE EN PAUL VAN DER VEER VORMGEVING: GITTA ORBONS WEBSITE: WWW.ISSUU.COM/JONG043
Regio
FEBRUARI 2022
De kinderraad in de raadszaal van het gemeentehuis.
VERGADEREN OVER
ONTBIJTEN MAASTRICHT – Er zitten 12 kinderen in de kinderraad van Maastricht. De kinderraad vergadert 1 keer per maand in het gemeentehuis. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA Amira (10): ‘We willen kinderen in Maastricht helpen.’ Stan (10): ‘We hebben met elkaar en met onze klassen besproken wat de problemen in Maastricht zijn.’ ‘We bespreken wat we aan de problemen kunnen doen tijdens een vergadering’, vertelt Elena (10).
In de vergadering
Stan: ‘Nora is de kinderburgemeester. Zij opent en sluit de vergadering. Nora heet ons welkom aan het begin van de vergadering. Ze bedankt ons aan het eind.’ Elena: ‘Rob van de gemeente Maastricht leidt de vergadering. Hij wijst aan wie er mag praten. Hij helpt ons om plannen te maken die we aan de wethouder kunnen sturen.’ Rob en Nora.
Zonder ontbijt naar school
Diederik, Stan, Sienna en Elena.
Yinthe (10): ‘We praten vandaag over ontbijten. Sommige kinderen gaan zonder ontbijt naar school. Andere kinderen krijgen alleen een ongezond ontbijt. Wij willen daar graag iets aan doen.’ Nora (11): ‘Kinderen kunnen minder goed leren als ze niet gezond ontbijten. Het is ook moeilijker om op te letten in de klas.’
Ouders informeren
Nora en Stan hebben Rob van te voren ideeën opgestuurd. De ideeën WETHOUDER: leggen uit wat de Geeft samen met de kinderraad kan doen om burgemeester leiding te zorgen dat kinderen aan een gemeente. Elke geen ontbijt voor hun kinderen kunnen ontbijten. De gemeente heeft meerdere betalen. Zo’n karretje met eten kinderraad praat eerst wethouders. waar je voor moet betalen helpt over deze ideeën. Nora: dan niet.’ ‘Ik denk dat ouders ook niet altijd weten dat het Veel tijd en geld belangrijk is dat kinderen Rob: ‘Ik vind de karretjes ook een heel mooi ontbijten. Ik denk daarom dat we de ouders idee. Het gaat alleen veel tijd en geld kosten moeten informeren. We kunnen bijvoorbeeld om dit te regelen. Er moeten mensen zijn die in posters maken.’ Sterre (10): ‘Het is waar dat de karretjes rijden. Er moet eten in de karretjes sommige ouders dat misschien niet weten. komen. Ik denk dat de gemeente Maastricht dat Sommige ouders hebben misschien ook wel geen niet gaat doen.’ geld om eten te kopen voor het ontbijt.’
Karretjes door Maastricht
Stan legt zijn idee uit: ‘Ik wil graag karretjes door Maastricht laten rijden. Die karretjes hebben voedselpakketten die je kunt kopen. Het is net zoiets als een ijscokar, maar dan voor ontbijten’. Nora: ‘Ik vind de karretjes wel een goed idee. Mensen moeten de karretjes wel kunnen vinden.’ Siena (10): ‘De karretjes moeten dan een vaste plek hebben.’ Diederik (10): ‘Ouders die geen geld hebben, kunnen
Kinderen informeren
Rob: ‘De kinderraad kan beter kinderen en ouders informeren over ontbijten. We kunnen bijvoorbeeld posters, filmpjes of folders maken waarin jullie iets vertellen over ontbijten.’ Elena: ‘Ik vind dat een goed idee. Het gaat over ontbijt voor kinderen. Het is goed als kinderen dan vertellen waarom het belangrijk is.’ Rob gaat een brief maken voor de wethouder met het voorstel van de kinderraad. De kinderraad hoopt dat de wethouder het ook een goed idee vindt.
Sociaal
FEBRUARI 2022 De werkplaats van de Fietsbank. Hier worden de fietsen gemaakt.
ENERGIE:
bijvoorbeeld gas of elektriciteit. Je gebruikt energie om te koken of je telefoon te gebruiken. SALARIS:
Geld dat je verdient met werken. MONTEUR:
Iemand die fietsen, auto’s of apparaten maakt die kapot zijn.
DE FIETSBANK
Het Elisabeth Strouven Fonds ondersteunt de Fietsbank.
MAASTRICHT – De Fietsbank is er voor kinderen en volwassenen die geen geld hebben om een fiets te kopen. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Alexandra werkt voor de Fietsbank. ‘De Fietsbank is 1 van de organisaties die probeert mensen die het moeilijk hebben te helpen.’
De fietsen staan klaar.
Een fiets met een checklijst
Minder geld
Alexandra: ‘Er komen steeds meer mensen naar de Fietsbank. Veel dingen, zoals eten en energie, worden steeds duurder. Mensen krijgen niet meer salaris voor het werk dat ze doen. Dat betekent dat ze steeds minder kunnen kopen. Sommige mensen zijn ook hun werk kwijt geraakt door de coronacrisis. Ze krijgen geen salaris meer. Ze hebben opeens veel minder geld om dingen te kopen.’
Een nieuwe fiets is duur
Alexandra: ‘Kinderen moeten best wel vaak een nieuwe fiets. Hun fietsen worden snel te klein. Het is duur om een nieuwe fiets te kopen. Sommige ouders hebben niet genoeg geld om een nieuwe fiets te kunnen betalen. Er zijn vaak organisaties die de ouders al proberen te helpen. Deze organisaties kunnen de Fietsbank vertellen dat een kind een nieuwe fiets nodig heeft.’
Fietsen verzamelen
Alexandra: ‘We verzamelen veel fietsen. We werken samen met het ANWBkinderfietsenplan.
De ANWB is een organisatie die zich bezighoudt met het verkeer. De ANWB wil graag dat elk kind een fiets heeft. Mensen die een fiets overhebben, kunnen dat aan de ANWB laten weten. De ANWB zorgt ervoor dat de fiets wordt opgehaald. De fiets komt dan bij ons. We krijgen ook alle weesfietsen uit Maastricht. Dat zijn fietsen die al heel lang op straat staan. Niemand gebruikt die fietsen nog.’
Fietsen maken
Alexandra: ‘Wij maken vaak van meerdere fietsen 1 fiets. Veel fietsen zijn een beetje kapot. We kunnen nog wel verschillende onderdelen van die fietsen gebruiken. Die verschillende onderdelen maken de monteurs van de Fietsenbank tot 1 fiets. De fietsen moeten alle onderdelen hebben die nodig zijn om veilig te kunnen fietsen. Elke fiets krijgt een checklijst. Er staat op de lijst wat een fiets allemaal moet hebben. 2 Monteurs controleren of de fiets alles heeft wat op de lijst staat. We weten zo zeker dat de fiets veilig is.’
Geen verkeersexamen
Alexandra: ‘Het is belangrijk dat de fiets veilig is. We willen dat kinderen veilig met de fietsen kunnen fietsen. We vinden het ook belangrijk dat een fiets veilig is omdat kinderen in groep 7 meedoen met het verkeersexamen. De fiets wordt bij het examen gekeurd. Een fiets moet goede remmen hebben, een licht dat het doet en ook een bel. Sommige kinderen doen niet mee met het examen. Die kinderen weten dat hun fietsen niet goed zijn. Hun ouders hebben geen geld om de fiets te laten maken of een nieuwe fiets te kopen. Wij zorgen ervoor dat kinderen met een veilige fiets mee kunnen doen aan het examen.’
Hebben jullie nog een oude fiets thuis staan? Wil je die aan de Fietsbank doneren? Bel naar 06 1384 1971 of mail Fietsbankgoedestart@gmail.com
Sociaal
FEBRUARI 2022
AANDOENING:
Een probleem waardoor een lichaam niet helemaal goed werkt. ERFELIJKE AANDOENING:
Een aandoening die van ouders op kinderen kan worden doorgegeven.
uk
Ano
ANOUK IS SLECHTZIEND LANDGRAAF – Anouk (12) is slechtziend. Anouk: ‘Ik kan niet goed ver kijken. Alles wordt heel onduidelijk als het meer dan 3 meter ver is.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE Anouk: ‘Ik had eerst een bril. Mijn ogen werden snel slechter. De bril hielp mij niet goed meer. Ik ben toen onderzocht door dokters. Ik heb een erfelijke aandoening waardoor mijn ogen niet goed werken. Ik heb nu geen bril meer. Ik zie niet beter met een bril.’
Wazig zien
Anouk: ‘Ik zie de dingen die verder weg zijn wazig. Ik kan bijvoorbeeld de gezichten van mensen niet goed zien als ze wat verder van mij af zijn. Dat betekent dat ik de verschillende delen van een gezicht bijvoorbeeld niet meer kan zien. Ik vind het ook moeilijk om de ondertiteling op televisie te lezen. Ik kan ook het licht van stoplichten niet goed zien als ik op de fiets kom aanrijden.’
Een school voor slechtzienden
Anouk: ‘Ik ga naar een school voor blinden en slechtzienden. De klassen zijn daar heel klein. We zitten met 8 kinderen in een klas. De leraren hebben daardoor meer aandacht voor ons. De letters op het digibord zijn extra groot. Ik kan de letters daardoor beter zien. De leraren op school weten ook hoe ze slechtziende en blinde mensen kunnen helpen. De leraren helpen ons bijvoorbeeld bij een schoolreisje de trap oplopen als we de treden niet goed zien.’
Een aangepaste school
Anouk: ‘Onze school heeft geen trappen. Trappen kunnen lastig zijn omdat blinde en slechtziende mensen niet goed kunnen zien
waar ze hun voet moeten zetten. We hebben op school een gele en een groene gang. De gele gang is aan de rechterkant en de groene gang is aan de linkerkant. Ik weet zo altijd aan welke kant ik ben. De blinde kinderen kunnen aan reliëfpatronen op de vloer voelen waar ze zijn. Dat betekent dat er in de gele gang andere vormen van bobbeltjes op de grond zijn dan in de groene gang.’
Een lange reis
Anouk: ‘De school is in Grave. Dat is in de buurt van Nijmegen. Ik word om 10 voor half 7 ‘s ochtends van huis opgehaald met een taxibusje. Ik ben om ongeveer half 6 ‘s avonds weer thuis.
Anouk zit op een school van Koninklijke VISIO.
Het taxibusje haalt ook andere kinderen op die naar de school in Grave gaan. De reis duurt daardoor langer dan wanneer het busje rechtstreeks naar Grave zou rijden. Ik ga op woensdag niet naar school omdat ik dan langer onderweg zou zijn dan dat ik op school zou zitten.’
Een energiek paard
Anouk: ‘Ik zit op paardrijden. Ik vind het het leukst om buitenritten te maken. Mijn paard heet DJ. Dat spreek je uit als Diedjee. DJ heeft veel energie. Ik zie soms een tak niet waar hij niet overheen moet gaan. DJ gaat daar dan wel overheen. Hij wordt daar onrustig van, omdat hij schrikt. Dat is wel eens irritant.’
Natuur
FEBRUARI 2022
OP DE KINDERBOERDERIJ Sunny is nu een groot schaap.
Shanice en Raf met Cassie en Castaar. Castaar krijgt graag aandacht van mensen.
MAASTRICHT – Er wonen allerlei verschillende dieren op kinderboerderij Limmel. Raf (11) en Shanice (12) helpen vaak met het verzorgen van de dieren. TEKST EN FOTO’S: RIANNE
Raf en Shanice met de geiten Puk, Muk en Uk.
SIEBENGA
Raf: ‘Er zijn schapen, geiten en een rat.’ Shanice: ‘We hebben ook paarden, varkens, kippen en konijnen.’
Het nieuwe paard
Shanice: ‘We hebben 2 paarden. Ze heten Cassie en Castaar. Castaar woont nog maar net bij ons. Hij woonde eerst op een manege. Er werd niet meer op hem gereden. Hij stond daar de hele dag alleen. Paarden zijn kuddedieren. Dat betekent dat ze met andere paarden samen willen zijn. Castaar is daarom bij ons gekomen.’ Raf: ‘Castaar woont hier samen met Cassie. Cassie moet nog wel wennen aan een nieuw paard in haar wei. Ze was nog wel eens onaardig in het begin. Ze schopte Castaar dan als hij achter haar stond.’
Een paard verzorgen
Shanice: ‘Ik verzorg Cassie en Castaar vaak. Ik borstel hen en ik kam hun manen. Ik krab ook hun hoeven schoon.’ ‘De hoef van een paard is een soort nagel. Die nagel heeft een V-vorm. Er komt modder en vuil in het gat van de V. Die modder moet er af en toe uitgehaald worden. Dat heet krabben’, vertelt Raf.
Sunny het schaap
Shanice: ‘Sunny is hier als lammetje gekomen. Haar moeder wilde haar niet verzorgen. Raf en ik hebben haar met de fles gevoerd toen ze klein was.’ Raf: ‘Sunny kon niet lopen. Ze kon alleen met haar voorpoten bewegen. Shanice en ik hebben Sunny leren lopen. We tilden haar achterpoten op zodat ze met haar voorpoten kon lopen.’ Shanice: ‘Dat ging snel goed. We tilden toen 1 van Sunny’s achterpoten op, zodat ze met de andere poot kon lopen. Sunny kan nu net zo goed lopen als andere schapen.’
Poep opruimen
Raf: ‘Ik kom vaak in het weekend de hele dag helpen met het verzorgen van de dieren. Ik begin dan al om 10.00. Ik maak de weides waar de dieren wonen schoon.’ ‘De meeste dieren poepen op veel verschillende plekken. Het wordt erg vies als die poep blijft liggen. We scheppen de poep bij elkaar en gooien het in een speciale bak’, legt Shanice uit.
Het voerhok
Raf: ‘Shanice en ik helpen ook met het voeren van de dieren. Er is een speciaal voerhok. Daar staat al het eten voor de dieren in grote tonnen en bakken.’
MANEGE:
Plek waar paarden wonen en er op paarden gereden wordt.
‘Er is speciaal voer voor de kippen, de varkens en de geiten. Er zijn ook altijd groenten in de koelkast’, zegt Shanice. Rav: ‘We doen het voer in verschillende bakken voor de verschillende dieren. We brengen de bakken dan naar de dieren.’
Partner
FEBRUARI 2022
BLOTE LOEMPIA’S MAKEN
Wat heb je nodig
Voor de vulling kun je gebruiken wat je zelf lekker vindt.
– Rijstpapier – 250 gr gekookte en afgekoelde rijstnoedels – zout – peper – olie – koekenpan
MAASTRICHT – Milou (10) maakt blote loempia’s. ‘De loempia’s zijn doorzichtig. Ze heten daarom blote loempia’s’, zegt Milou.
Milou heeft: – 1 zakje wortel julienne – 1 paprika – 1 komkommer – 2 eieren – grote slablaadjes – wat grote garnalen – koriander
TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
STAP 1:
Milou: ‘Ik snijd de komkommer en paprika in reepjes. Ik leg alles op een schaal.’
STAP 3: Milou: ‘Ik doe warm water in een kom. Ik pak een rijstvelletje. Ik dompel het rijstvelletje in het water. Het moet overal een beetje nat zijn.’
STAP 2:
Milou: ‘Ik klop de eieren in een kom met een beetje zout en peper. Ik doe een beetje olie in een pan en verwarm de pan. Ik giet een dun laagje ei in de pan. Ik laat de bovenkant droog worden. Ik draai de omelet nog even om. Ik haal hem uit de pan. Ik doe dit net zo lang tot het ei op is. Ik snijd de omeletten in reepjes.’
Maak een dipsaus Doe 2 eetlepels (el) pindakaas, 1 el honing en 1 el sojasaus in een kommetje. Goed door elkaar roeren. Doe er een beetje water bij als de saus te dik is.
FAVORIET FRUIT
STAP 4: Milou: ‘Ik leg het rijstvelletje op een bord. Ik leg in het midden wat noedels, groenten, garnalen en ei in een soort rechthoek. Ik vouw het uiteinde helemaal strak over de vulling heen. Ik rol een klein eindje. Ik vouw de zijkanten naar binnen. Ik rol de loempia verder op. De loempia is nu klaar.’
Wat is jouw favoriete fruit?
MAASTRICHT – De meeste kinderen vinden minstens 1 soort fruit lekker. Wat is jouw favoriete fruit? TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Julie (10): ‘Ik eet heel graag watermeloen in de zomer. Een watermeloen is lekker sappig. Ik haal de pitjes uit de watermeloen. Ik snij de watermeloen in stukjes.’
Felynn (9): ‘Ik houd erg van een harde en knapperige peer. Ik eet een peer met schil. Ik eet de hele peer in 1 keer op.’
Kaylee (9): ‘Ik eet graag aardbeien. Ik vind aardbeien lekker sappig. Ik eet ze altijd gewoon zo op. Ik eet ze soms in stukjes gesneden.’
Elias (9): ‘Ik vind citroen erg lekker. Ik vind het lekker dat een citroen zuur is. Ik eet niet zo heel vaak citroen. Ik knijp stukjes of schijfjes citroen uit in mijn mond.’ Kyanzo (11): ‘Ik eet graag sappige watermeloen. Het sap geeft de meloen volgens mij meer smaak. Ik eet ook de pitjes. Ik eet graag een groot stuk watermeloen uit de schil.’
Luuk (8): ‘Ik eet graag witte druiven. Ik houd van het sap van druiven. Het sap is lekker zoet. Ik eet altijd druiven zonder pitjes.’
mede mogelijk gemaakt dankzij SMPM
FEBRUARI 2022
Cultuur Jarno met een geweer dat voor het schilderij gebruikt wordt.
JARNO STAAT IN EEN SCHILDERIJ BERG EN TERBLIJT – Jarno (12) is lid van schutterij het Nachtwachtgilde in Berg en Terblijt. Het is een bijzondere schutterij. TEKST: RIANNE SIEBENGA /
Jarno heeft kleren aan die horen bij de tijd waarin het schilderij gemaakt is.
FOTO’S: EUGENIE
DUYNSTEE
Jarno: ‘De schutterij beeldt altijd het schilderij de Nachtwacht uit. De Nachtwacht is een beroemd schilderij van Rembrandt van Rijn. Het schilderij hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam. De nachtwacht was ook een schutterij. Zij hielden de wacht in de stad Amsterdam.’
Een kruitjongen
Jarno: ‘ Alle leden van de schutterij hebben een bepaalde rol. Iedereen heeft een eigen kostuum en een eigen voorwerp. Iedereen staat op een bepaalde plek in het schilderij. Ik beeld een kruitjongen uit op het schilderij.
Ik heb een hoorn vast. Er zat vroeger kruit in zo’n hoorn. Dat kruit moest in de geweren om ze af te kunnen schieten.’
De schuttersfeesten
Jarno: ‘De schutterij doet mee aan schuttersfeesten. De leden van de andere schutterijen lopen in rijen. Wij lopen als schilderij. Iedereen loopt op zijn eigen plek in het schilderij. We draaien ook altijd rond als we stilstaan. De toeschouwers kunnen zo goed foto’s van ons nemen.’
De schuttersploeg
Jarno: ‘De schutterij heeft ook een schuttersploeg. Ik ga altijd mee naar de avonden van de schuttersploeg. De schutters schieten met geweren op hele kleine bolletjes. De geweren zijn heel zwaar. Ik mag nog niet schieten, omdat ik te jong ben. Ik ga wel altijd mee als de schutters oefenen. Ik vind dat erg gezellig.’
KIMONO’S MAKEN
Nawiella heeft de aarde in 4 kleuren geschilderd. Daarboven is lucht.
MAASTRICHT – Groep 5 van basisschool de Vlinderboom krijgt kunstlessen van Milous. De leerlingen maken een kimono. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Nawiella (8): ‘Een kimono is een lange wijde jas. De kimono komt uit Japan.’ ‘We bekijken een schilderij om meer over kimono’s te leren.
Er staat een mevrouw met een kimono op het schilderij. De mevrouw heet Geesje Kwak. Ze ligt op een soort kussen’, vertelt Dayton (8). Lina (8): ‘Het schilderij is meer dan 100 jaar oud. Kimono’s uit Japan waren toen heel populair.’
De natuur op een kimono
Stefano (8): ‘Elke kimono is versierd met afbeeldingen uit de natuur. Elke kimono heeft zijn eigen verhaal over de natuur. Dat verhaal gaat bijvoorbeeld over bloesem of over water.’
Een kimono van gips Emma schildert de lucht op haar kimono.
Sarah (8): ‘We krijgen eerst een pop met dunne armen en benen. We wikkelen gips om de pop heen om een kimono te maken. We maken een hoofd van papier.’
De kimono versieren
Esmee (8): ‘Ik schilder Lina draagt een kimono. stukken meloen op het onderste deel van de kimono. De kimono heeft ook een band om hem dicht te maken. Ik schilder die band geel. Ik schilder er blauwe stipjes op.’ Nasra (8): ‘Ik schilder de lucht bij een zonsopgang op de kimono. De lucht heeft hele mooie kleuren als de zon opkomt.’ Stefano: ‘Ik schilder water op mijn kimono.’
Bekijk hier het schilderij met Geesje Kwak. (Breitner, Meisje in rode kimono)
Partners
FEBRUARI 2022
Hugo, Sanne, Sofie en Dean met boeken met gedichten.
www.centreceramique.nl www.bibliotheekgulpen-wittem.nl www.heuvellandbibliotheken.nl www.bibliotheekmeerssen.nl
Kom ook leuke en grappige gedichten lezen in de bieb.
EEN RAADGEDICHT LEZEN
Een raadgedicht.
Een tip in het gedicht
SINT GEERTRUID – De leerlingen van groep 5/6 van basisschool Sint Gertrudis kregen les over poëzie. Ze lazen 2 raadgedichten.
Sanne (9): ‘Poëzie gaat over gedichten. Gedichten kunnen rijmen, maar dat hoeft niet. Het gaat er bij verhalen om dat ze spannend zijn. Dat hoeft bij gedichten niet.’
Dean (9): ‘We lezen een gedicht over een dierentuinorkest. Er ontbreekt 1 woord dat we moeten raden.’ Hugo: ‘We lezen eerst het gedicht. We weten nu waar het gedicht over gaat.’ ‘Er staat een tip in het gedicht over het woord. Er staat dat de wasbeer op iets blaast. Ik weet nu dat hij op een muziekinstrument blaast. Het missende woord heeft 3 lettergrepen. Het woord is ‘schuiftrompet’, vertelt Dean.
Grappen in een gedicht
Allerlei antwoorden
TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Sanne: ‘Gedichten zijn vaak grappig. Er wordt gespeeld met taal.’ Sofie (8): ‘Een hamster in het gedicht dat we lezen zegt pieper-de-piep proficiatje in plaats van hieperdepiep hoera.’ Hugo (9): ‘De vorm van het gedicht kan ook grappig zijn. Een gedicht over een ijsje kan de vorm van een ijsje hebben.’
Sofie: ‘We verzinnen in het andere gedicht een woord over het weer op een feestje. Dat is best lastig. Het kan het mooiste weer of het fijnste weer zijn. De dichter heeft het heerlijkste weer geschreven.’ Hugo: ‘Er is geen fout antwoord. Ik kan bij gedichten zelf verzinnen wat ik een mooi woord vind.’
WERKEN IN EEN FABRIEK
NIEUWSGIERIG GEWORDEN? Kom ook naar Centre Céramique en ontdek de geschiedenis van Maastricht.
Aardewerk gemaakt in Maastricht.
MAASTRICHT – Centre Céramique heeft 4 grote kijkdozen. De kijkdozen vertellen iets over de geschiedenis van Maastricht. Pippa (10) en Suze (7) ontdekten meer over kinderen die in fabrieken in Maastricht werkten. TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
AARDEWERK:
Alles wat gemaakt is van gebakken klei zoals borden of bekers.
‘Er waren 2 grote aardewerkfabrieken in Maastricht. Er werkten veel kinderen in die fabrieken. Het is nu al meer dan 100 jaar geleden dat kinderen in fabrieken werkten’, zegt Miriam van Centre Céramique.
Sjengske moest soms ‘s nachts al zijn bed uit om te gaan werken. Hij woonde met wel 10 mensen op 1 kamer. Sjengske moest een wc met 40 mensen delen. Die wc was buiten. Er was geen badkamer.’
Potjes beschilderen
Ongezond werk
Suze: ‘De kijkdoos vertelde een verhaal over een meisje dat potjes van klei beschilderde.’ ‘Het meisje heette Lize. Ze was pas 12 jaar. Lize moest gaan werken omdat haar familie anders niet genoeg geld had. Ze moest soms wel 10 tot 12 uur werken op een dag’, vertelt Pippa.
Met 10 mensen in 1 kamer Pippa en Suze bij de kijkdoos.
Pippa: ‘Een ander verhaal ging over Sjengske. Hij werkte ook in de fabriek.
Suze: ‘Veel mensen die in de fabriek werkten werden ziek en gingen dood. De lucht in de fabrieken was zo vies dat mensen er ziek van werden.’ ‘De ziekte werd pottemennekeskrenkde genoemd. De ziekte heet zo omdat vooral mensen die in de aardewerkfabrieken werkten die ziekte kregen. Ze kregen jarenlang heel veel stof in hun longen. Mensen konden daardoor uiteindelijk geen adem meer halen’, vertelt Miriam.
Partner – sport
FEBRUARI 2022
SPELEN IN EEN BIG BAND S
L
I
M
MELODIE:
De wijs van de muziek
NOTEN:
Muziek schrijf je met noten. Elke noot geeft een bepaalde klank met een bepaalde hoogte en lengte aan.
MAASTRICHT – Lukas (11) en Raf (11) spelen in bigband SLIM Vitzkids van Kumulus. Lukas speelt op de trombone en Raf speelt drums. TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE
Lukas: ‘We oefenen 1 keer per maand met de band. Het is leuk om samen met anderen muziek te maken.’
Instrumenten in een big band
Lukas: ‘Er spelen vooral blaasinstrumenten in een bigband. Onze bigband heeft saxofoons, trompetten en trombones.’ Raf: ‘Er zijn ook nog drums en een basgitaar. De drums en de basgitaar zorgen voor het ritme van de muziek. Dat betekent dat ze bepalen hoe snel de muziek wordt gespeeld.’
Een leuke stijl
Lukas: ‘Er zijn heel veel soorten muziek: rockmuziek of klassieke muziek bijvoorbeeld. Bigbands spelen veel jazz muziek.’ Raf: ‘Dat is muziek met korte strakke noten. De muziek is op andere momenten heel losjes. Het tempo van de muziek wisselt vaak. Dat maakt het leuk. Ik speel ook rockmuziek. Het tempo van een rockliedje verandert bijna nooit.’
Zelf muziek verzinnen
Raf: ‘Een liedje met rockmuziek heeft altijd dezelfde melodie. Een muzikant kan niet zomaar
De bigband
iets veranderen.’ Lukas: ‘Jazz-muziek laat mensen improviseren. Dat betekent dat er stukjes in de muziek zijn waar muzikanten zelf mogen verzinnen wat ze spelen. De muzikanten krijgen wel aanwijzingen om te zorgen dat het goed klinkt.’
Lukas
Raf
Wil jij ook muziek leren maken? Kijk op www.kumulus.nl/muziek
EEN SPORTSPEELTUIN INSTUIF BUNDE – De tennisvereniging van Bunde organiseerde op vrijdagmiddag een sportspeeltuin instuif. Fiene (8), Mace (8), Lemar (8) en Asema (6) waren er ook. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Fiene: ‘Er zijn allerlei sportieve activiteiten die kinderen kunnen doen bij de sportspeeltuin instuif. Het is net als bij een speeltuin. Iedereen mag zelf kiezen wat ze doen en hoe lang ze het doen.’ Asema: ‘Ik kan voetballen, in hoepels springen of zware zakjes in een hoog mandje proberen te gooien.’
Tennis spelen
Fiene houdt de ballon hoog.
Fijn om buiten te zijn
Mace: ‘Ik vind het fijn dat de sportspeeltuin er is. Kinderen kunnen nu sporten.’ ‘Ik vind het heel leuk dat ik hier kan spelen. Ik zit vaak binnen op de bank televisie te kijken op vrijdag na schooltijd. Het is goed om buiten te zijn. Ik doe hier veel leuke spelletjes’, vertelt Fiene.
Mace: ‘Lemar en ik spelen tennis. We moeten de bal over een laag net slaan met rackets. We proberen de bal ook terug te slaan.’ ‘Ik heb nog niet zo vaak getennist. Het is leuk om te doen’, zegt Lemar.
Oefenen met tennissen
Fiene: ‘Ik heb een soort harde handschoen aan. De handschoen heeft een plat vlak. Ik probeer daarmee een ballon hoog te houden.’ ‘Fiene en ik gebruiken de handschoen ook om een zachte bal over te slaan’, zegt Asema. Mace probeert de bal te raken.
Fiene en Asema oefenen met overslaan.
Maastricht & Heuvelland
FEBRUARI 2022
Spreek jij dialect?
Lenn (11):
‘Ik spreek thuis meestal dialect. We spreken thuis ook wel Nederlands. Ik spreek Nederlands met mijn vrienden. Ik doe aan judo. Ik spreek daar Nederlands, omdat de meeste kinderen daar geen dialect spreken.'
Sid (11):
MOORVELD – Er wordt in Limburg niet alleen Nederlands gesproken, maar er zijn ook verschillende Limburgse dialecten. Spreek jij dialect en met wie? Kun je het wel verstaan als je het niet spreekt? TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
‘Ik spreek eigenlijk altijd dialect. Ik spreek alleen geen dialect op school omdat dat niet mag. Ik zat vroeger op voetbal. We spraken daar ook altijd dialect.’
Isa (10):
Sil (12):
‘Ik spreek met mijn familie en vrienden dialect. Ik spreek soms op het schoolplein dialect met mijn vrienden. De juf vroeg tijdens de ouderavond of we in het dialect of in het Nederlands wilden spreken. Ik heb toen dialect met haar gesproken.’
Lieske (12):
‘Ik praat eigenlijk altijd in dialect met mijn familie en vrienden. Ik lees vooral boeken in het Nederlands. Ik lees die boeken soms hardop. Ik maak dan dialect van de Nederlandse woorden. Ik vind dat fijn. Ik kan geen dialect lezen. Mijn vader stuurt wel eens een appje in dialect. Ik begrijp dat niet altijd goed.’
Sil (12): ‘Ik spreek eigenlijk altijd dialect. Ik spreek het met mijn familie en vrienden. Ik spreek het niet op school. We moeten in de lessen Nederlands spreken.’
Spreek jij wel eens dialect?
Juno (11):
Juno (11): ‘Ik praat eigenlijk altijd in dialect. Ik spreek met vrienden meestal dialect. Als 1 van mijn vrienden geen dialect spreekt, dan spreek ik Nederlands.’
WIN EEN PUZZELBOEKJE
Waar praat de kinderraad over? PAGINA 3
Wie controleren de fietsen?
De winnaar van januari is Nelke (9)
PAGINA 4
Er zijn andere vormen van …. in de gele en de groene gang van de school van Anouk. PAGINA 5
Waar woonde Castaar eerst? PAGINA 6
Welk dier blaast op de schuiftrompet? PAGINA 9
Het tempo van een …. verandert bijna nooit? PAGINA 10
De oplossing van de nieuwspuzzel van januari is:
ANTWOORD@JONG043.NL
waterleidingen
Wat gebruiken Fiene en Asema om een zachte bal over te slaan? PAGINA 10
Wat maken Max en Quint? PAGINA 12
Wat voor moois ziet Nathan als hij door de natuur fietst? PAGINA
12
FEBRUARI 2022
Partner – sport
Een waterklok maken
Credits: Gezond Idee – Maastricht UMC+
MAASTRICHT – Er zijn allerlei manieren om de tijd te meten. Max (10) en Quint (7) maken een waterklok om de tijd te meten. TEKST: RIANNE SIEBENGA/
Wat heb je nodig? – P lastic fles van 1,5 liter – Schaar of mes – Hamer met spijker van 2-3 millimeter
– T imer (op digibord of telefoon) – Kan met kraanwater – markeerstift
Waar kun jij de waterklok voor gebruiken?
Max en Quint: 1 minuut springen op de trampoline 1 minuut racelezen 2 minuten tandenpoetsen
FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
STAP 3:
(VRAAG BIJ STAP 1 EN 2 HULP VAN EEN VOLWASSENE)
Quint: ‘Max zet de timer op 5 minuten. Max zet de timer aan. Ik giet tegelijkertijd water in de fles.’
STAP 1: Quint: ‘Ik snijd de fles doormidden. Ik snijd net boven het midden.’
Wil je meer weten over drinkwater? Kijk op www.watermakerslimburg.nl
STAP 2: Max : ‘Ik haal de dop van de fles. Ik maak met de hamer en een spijker een gat in de dop. Ik haal de spijker eruit.’ Quint: ‘Ik doe de dop op de fles. Ik zet de helft met de dop op zijn kop in de andere helft van de fles.’
STAP 4: Max ‘Na 1 minuut zet ik een streepje bij de hoogte van het water. Ik doe dat ook voor de andere minuten. Ik vul het water af en toe bij. Ik weet nu hoeveel water er in de fles moet zitten voor elke minuut die voorbij is. Ik kan de waterklok gebruiken.
De mountainbikers in het bos. Myla gaat de heuvel af.
Mountainbiken in het bos
Daan gaat naar beneden.
MAASTRICHT – MTB training Maastricht geeft les in mountainbiken. De trainingen zijn in het bos. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA Antonie (10): ‘We leren bij mountainbiken technieken om goed te rijden. We leren hoe we de berg af moeten gaan.’ Robin (9): ‘We leren bochten draaien en door kuilen rijden.’ Trainer Rinus: ‘We leren zo netjes rijden dat we de natuur niet kapot maken.’ Antonie: ‘We mogen
bijvoorbeeld niet slippen. Dat maakt de grond kapot waarover we rijden.’
Goed op je fiets zitten
Myla (11): ‘Het is belangrijk dat ik goed op mijn fiets zit. Ik zit anders als ik berg op ga dan wanneer ik berg af ga.’ ‘Ik zit op het puntje van
mijn zadel als ik berg op ga. Ik leun naar voren. Ik houd mijn ellebogen dichtbij mijn lichaam’, zegt Nathan (12). Antonie: ‘Ik zit goed op mijn zadel als ik berg af ga. Mijn armen mogen niet gestrekt zijn. Ik breek mijn armen sneller als ze gestrekt zijn en ik val.’
Fietsen in de natuur
Robin: ‘We fietsen vaak een trail door het bos.’ Myla: ‘Dat is een paadje dat leuk is om te rijden voor mountainbikers. We komen op die trails ook geen wandelaars tegen.’ ‘Ik vind het leuker om in de natuur te fietsen dan over de weg’, zegt Matisse (12). Nathan: ‘Ik zie mooie landschappen als ik door de natuur fiets. Ik kom ook op rustige plekken.’