JANUARI 2022
5
Bij zondere kerstpakketten
6
9
Bomen planten
Het jeugdlintje van Gulpen
10
De aarde afkoelen
Jitske, Tybbe, Noan, Tess, Joëll, Joep en Esmee met hun vogelvoer.
Tess prikt een gaatje in een pindadop.
VOGELVOER MAKEN
MARGRATEN - Kinderen op de BSO in Margraten doen in de kerstvakantie elke dag een activiteit. Joep (8): ‘We maken vandaag vogelvoer.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Joëll (8): ‘Vogels vinden in de winter minder zaadjes om te eten.’ ‘Het vogelvoer dat we maken kunnen we in de tuin ophangen voor de vogels. De vogels hebben zo toch te eten’, zegt Esmee (8).
Een ketting rijgen
Noan (8): ‘Ik heb een draad met een naald eraan. Er zijn pinda’s, rozijnen en appels om aan de draad te rijgen.’ Esmee: ‘De pinda’s zitten nog in de dop. Ik prik eerst een gaatje in de dop met een prikpen. De naald gaat dan makkelijker door de pinda heen.’
Jitske (6): ‘Ik maak een patroon. Ik doe het vogelvoer elke keer in dezelfde volgorde aan de draad. De volgorde is appel, rozijn en dan een noot.’
Frituurvet met zaadjes
Het vet met vogelzaad zit in het bekertje.
Tybbe (9): ‘We maken ook vetbollen voor de vogels. 1 van de leidsters maakt frituurvet zacht. Ik roer er vogelvoer en rozijnen doorheen.’ Tess (8): ‘Er zit graan, maïs, zonnebloempitten en spinazie in het vogelvoer.’
Een vetbol maken
Tess: ‘Ik vul een plastic wegwerpbekertje met het vet.’ ‘In de bodem van het bekertje zit een gaatje. Er zit een draad door het gaatje. Er zit een stukje van een rietje vast aan het draadje in het bekertje. Het draadje kan er zo niet uitvallen. Ik kan de vetbol aan het draadje ophangen. Ik haal het bekertje van het vet af als het vet hard is geworden’, legt Tybbe uit.
Prikbord
JANUARI 2022
:,11
(( 38==(/ %2(.-(
MOP OF EEN GOED HEB JIJ EEN LEUKE E RUBRIEK? MAIL RAADSEL VOOR DEZ JD NAAM EN JE LEEFTI DEZE MET JE VOOR JONG043.NL NAAR REDACTIE@
Er zitten 2 zwervers op een bankje in een park. De één legt 1 euro op de bank. De ander vraagt: 'Waarom doe je dat?' Waarop de één antwoordt: 'Ik wil ook eens weten hoe het is om geld op de bank te hebben!' Samantha (11)
l
o
e l h
r
k
a
l
k
k m u
z
p o o
e
r m e
w e m r
n
b
a
t
r
o
s
s
k
l
h
u
s
a
a
o
s
e
s
n
r
l a
ij n h
e
e
v
r w a
l
e
e
a
o w m e
k d o
a
a
u
e
l
t
i
n g u
i
n w
l
o p
v
t
l
u o
n d d
e d u
v
i
e
f
h w
i
g
i
n
t
i
r
s
r
e
e
ij
s
b
e
e
r
l
a
z
e
e
l
u
i
p
a
a
r
d
a
z
e
e
o
l
i
f
a
n
t
r
t
sneeuwuil veelvraat walvis wolf zeehond zeeluipaard zeeolifant zeeotter ijsbeer
HET ANTWOORD VAN DE WOORDZOEKER VAN DECEMBER IS: VRACHTWAGEN DE WINNAAR IS COLIN, 7 JAAR
ANTWOORD:
Een gevangenisdirecteur komt naar buiten stormen en roept: 'Ik ben bestolen! Wie het heeft gedaan vliegt er op staande voet uit!’ Alle gevangenen steken gelijk hun vinger op.
albatros eland haai hermelijn lemming muskusos narwal orka pinguïn poolhaas rendier
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET, KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT ANTWOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG043.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
WOORDZOEKERFABRIEK.NL
Beau (11) DOOR NIC OLE MULK ENS
Voor je staat een Jaguar en achter je een leeuw. Je hebt maar één verdovingspijl. Hoe kan je jezelf uit deze situatie redden? Ranita (9)
Je schiet de leeuw met de pijl en rijdt weg met de Jaguar.
2 vaders en 2 zonen gaan vissen. Ieder vangt een vis. Toch worden er maar 3 vissen gevangen. Hoe kan dat?
HEB JIJ EEN TIP VOOR JONG043? REDACTIE@JONG043.NL
Het gaat om een opa, een vader en een (klein)zoon.
Zara (10)
Zie je ‘ABC’? Dan wordt er een moeilijk woord uitgelegd.
JONG043 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
JONG043 – JANUARI 2022 JAARGANG 2 – EDITIE 1 OPLAGE – 7400 DE NIEUWE JONG043 VERSCHIJNT
DONDERDAG 10 FEBRUARI!
OPRICHTER: RIANNE SIEBENGA FOTOGRAFEN: EUGENIE DUYNSTEE EN PAUL VAN DER VEER VORMGEVING: GITTA ORBONS WEBSITE: WWW.ISSUU.COM/JONG043
Regio
JANUARI 2022
In de klim- en schommelboom.
KEET:
klein gebouw op wielen. Het is niet bedoeld om in te wonen.
DE HELE MIDDAG BUITEN MAASTRICHT – Buitenplek Pit is een plek waar je buiten activiteiten kunt doen. Buitenplek Pit hoort bij BSO De Boomhut. Kinderen kunnen hier na schooltijd spelen in de natuur. Laura (7): ‘We zijn altijd buiten. We kunnen in een keet spelen als het regent.’ TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Phaedra (7) : ‘We doen bijna elke dag iets leuks. We knutselen of we maken eten.’ Laura: ‘We kunnen buiten aan tafel tekenen en kleuren. Er hangen schommels aan een boom. We kunnen ook in bomen klimmen.’
Vuur maken
Fil (10): ‘We maken pompoenstoofpot. We koken altijd op een vuur. We maken het vuur meteen aan als we aankomen. Het vuur moet goed heet worden voordat de pan er op kan.’ ‘We leggen eerst allemaal kleine stukjes hout neer. De kleine stukjes branden snel. We leggen er grotere stukken hout op als de kleine stukjes goed branden’, vertelt Luka (9).
Milo, Fil en Luka snijden groeten.
Groenten snijden
Fil roert in de pan.
Milo (8): ‘We snijden groenten voor de stoofpot. Ik snijd ui. Anderen snijden wortel of paprika.’ ‘Ik snijd de pompoen in grote stukken. De pompoen is erg hard. Een van de volwassenen snijdt hem in kleine stukjes,’ zegt Luka.
Alles in de pan
Fil: ‘We gebruiken een gietijzeren pan. Zo’n pan wordt goed heet. We zetten hem op een rekje boven het vuur.’ ‘We doen eerst olie en uien in de pan. We bakken de uien even. We doen daarna de andere groenten in de pan’, vertelt Luka. ‘Ik doe kruiden in de pan. Ik gebruik Italiaanse kruiden en zout’, zegt Milo. Fil: ‘Ik roer alles door elkaar. De stoofpot moet nu een tijd koken.’
Bladeren, takken en mos
Freya (8): ‘Wij hebben bladeren en takken gezocht in het bos. We gaan nu op een tafel van alles maken. We hebben kartonnen dozen om de takken en bladeren op te leggen.’ Laura: ‘We gebruiken ook zand en mos. Ik maak een mandala. Dat is een rondje of een vierkantje dat je kunt versieren.’ Phaedra: ‘Ik maak een geheime bunker. Soldaten kunnen zich daarin verstoppen. Niemand kan van buiten zien dat er mensen in zitten. Ik maak een hele kleine ingang voor de soldaten.’
In de grote klimboom.
De grote klimboom
Milo: ‘Er is een grote klimboom in de buurt van de buitenplek. De boom is heel oud.’ Midas (9): ‘De stam van de boom is heel dik.
Sommige takken zijn ook heel dik. De takken zijn ook heel laag. Ze gaan langzaam omhoog. Ik kan makkelijk in de boom klimmen door over die takken te klimmen.’
Sociaal
JANUARI 2022
U
R PE
GELD INZAMELEN VOOR MENSEN IN PERU
VAALS – Basisschool De Robbedoes houdt elk jaar met kerst een actie voor Mama Alice in Peru. Anneke: ‘Mama Alice is een organisatie die gezinnen in Peru probeert te helpen.’ TEKST: ANNEKE, EVA, MARIE EN RIANNE SIEBENGA /
ORGANISATIE:
FOTO’S: MAMA ALICE
Marie: ‘Peru ligt in Zuid-Amerika. Het is 1 van de armste landen van de wereld. 75 procent van de inwoners leeft in armoede. Mama Alice werkt vooral in de stad Ayacucho.’
Kinderen helpen
Eva: ‘Er zijn veel kinderen in Peru die geen huis hebben. Die kinderen wonen op straat. Mama Alice geeft ze eten. Mama Alice helpt de kinderen ook om naar school te gaan.’ Marie: ‘Veel kinderen in Peru hebben het moeilijk op school. Hun ouders hebben niet genoeg geld om schoolspullen voor de kinderen te kopen. Hun ouders kunnen hen ook niet helpen bij hun schoolwerk. Mama Alice zorgt voor schoolspullen voor kinderen. Mama Alice zorgt ook voor hulp bij het maken van huiswerk na schooltijd.’
Jonge moeders
Anneke: ‘Er zijn best wel veel jonge meisjes in Peru die al moeder worden. Ze zijn soms nog maar 16 jaar. Die jonge moeders weten dan vaak niet zo goed hoe ze hun baby moeten verzorgen. Mama Alice leert hen hoe ze dat moeten doen. Mama Alice helpt de meisjes ook om een vak te leren. De meisjes kunnen dan makkelijker werk vinden.’
Praten en poppen maken
Marie: ‘Moeders kunnen naar een praatgroep van Mama Alice. De moeders praten dan over hoe het gaat met hun kinderen. Ze krijgen tips om problemen op te lossen.’ Eva: ‘De moeders maken ook leuke poppen.
een groep mensen die samen dingen regelt. PROCENT:
een deel. 1 procent van 100 is 1. 75 procent van 100 is 75.
Kinderen uit Peru met een medewerker van Mama Alice.
Mama Alice verkoopt deze poppen in Nederland. Het geld dat ze verdienen is voor Mama Alice. Mama Alice kan zo nog meer mensen helpen.’
Een kerstactie
Eva: ‘Onze school wil Mama Alice helpen om de mensen in Peru te helpen. De school organiseert daarom elk jaar een kerstavond. Je moet een kaartje kopen om naar binnen te kunnen. Het geld dat de school verdient op die avond gaat naar Mama Alice.’ Anneke: ‘Er zijn allerlei activiteiten op zo’n avond. Er is bijvoorbeeld bingo en karaoke. Je kunt koekjes versieren en knutselen. Je kunt je nagels lakken en je laten schminken. De poppen van Mama Alice zijn er ook te koop.’
Een medewerker van Mama Alice helpt een leerling.
Een loterij
Marie: ‘We kunnen dit jaar geen kerstavond organiseren omdat er corona is. We willen toch graag geld inzamelen voor Mama Alice. We hebben daarom een loterij georganiseerd. Alle leerlingen verkochten lootjes. We hebben in totaal 910 lootjes verkocht. Elk lootje kost 1 euro. We hebben dus €910,- ingezameld voor Mama Alice.’
Kinderen op school.
Sociaal
BIJZONDERE KERSTPAKKETTEN
JANUARI 2022
MAASTRICHT – Annelynn (12) helpt de organisatie Stille Armen met het uitdelen van kerstpakketten. Hazar (11) en haar familie krijgen een kerstpakket van Stille Armen. TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE
Annelynn: ‘De organisatie Stille Armen geeft elk jaar kerstpakketten aan mensen die niet zo veel geld hebben. Ze geven ook pakketten om mensen te laten merken dat er aan ze wordt gedacht. Mensen kunnen zich niet opgeven om een pakket te krijgen. Organisaties die mensen kennen die een pakket nodig hebben, kunnen hen opgeven.’
1250 kerstpakketten
Annlynn zet een pakket in de auto.
Annelynn: ‘Er zit eten voor de kerstdagen in de kerstpakketten. Mensen die de pakketten krijgen, kunnen zo lekker eten met kerst. Stille Armen bestelt de pakketten bij een De stapels bedrijf dat heel veel kerstpakketten kerstpakketten maakt. staan klaar Het bedrijf brengt de pakketten met vrachtwagens naar een verzamelpunt in Maastricht. Er zijn dit jaar 1250 pakketten.’
Helpen met kleine dingen
Annelynn: ‘Ik help bij het verzamelpunt met kleine dingen. De pakketten komen in grote stapels. Er zit plastic om die stapels heen. Ik help dat plastic er af te halen. Een bakker heeft kerstbroodjes gebracht die we gaan uitdelen. Ik help om alle kerstbroodjes in aparte plastikzakjes te doen.’
Kerstpakketten rondbrengen
Annelynn: ‘Ik breng met mijn vader kerstpakketten rond. We nemen 12 dozen mee in de auto. We brengen die dozen naar 11 adressen. Een gezin met meer dan 4 mensen krijgt 2 dozen. De mensen weten dat er een verrassing komt. We bellen aan bij het adres en geven dan het pakket. Mensen zijn erg blij met het pakket.’
Noa, Lauren en Annelynn dragen kerstpakketten naar de auto
De inhoud van een kerstpakket
Er zijn geen foto’s van mensen die een
Kerstpakketten krijgen
kerstpakket krijgen.
Hazar: ‘Wij krijgen een kerstpakket. Wij krijgen van te voren een bericht wanneer
Veel mensen weten niet wat het betekent
het kerstpakket wordt bezorgd. Ik zit te wachten tot het komt. Ik kijk meteen wat er in het kerstpakket zit. Er zit meestal snoep en koekjes in. Er zit ook vaak cappuccino uit een pakje in. Ik vind die cappuccino erg lekker. Ik doe daar dan slagroom bij die ook in het pakket zit. Er zit ook altijd avondeten in. Er zit bijvoorbeeld lasagne in.’
Bonnen voor speelgoed
Hazar: ‘We krijgen ook cadeaubonnen. We kunnen met die bonnen speelgoed kopen. Ik heb vorig jaar nagellak gekocht. Ik heb toen ook een tekenboek over mode gekocht. Het voelt alsof ik een extra cadeautje krijg voor het jaar.’
om niet zo veel geld te hebben. Ze zeggen daarom soms onaardige dingen over mensen die een kerstpakket krijgen. Dat vinden die mensen natuurlijk niet leuk. Ze
Er wordt aan ons gedacht
Hazar: ‘Wij zijn moslim. Wij vieren daarom geen kerstfeest. Het is voor ons geen bijzondere tijd. We vinden het wel fijn om een kerstpakket te krijgen. Het maakt de vakantie een beetje bijzonder. We vinden het fijn om te merken dat er aan ons wordt gedacht.’
gaan daarom liever niet op de foto.
Natuur
JANUARI 2022 Justin en Noa scheppen aarde om de boom.
MAASTRICHT – Groep 7 van basisschool de Geluksvogel hielp met het planten van bomen naast de school. Mark van het CNME: ‘We planten lindebomen. Deze bomen kunnen goed omgaan met warmte en droogte.’ TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA Noa (10): ‘Er stonden eerst andere bomen op deze plek. Die bomen waren ziek. Mensen hebben die bomen weggehaald. Er zijn gisteren nieuwe bomen neergezet. Dat is met een machine gedaan.’
Aarde stampen
Justin (10): ‘Er is nog een gat om de boom heen. Wij vullen de aarde bij. We scheppen aarde in het gat. We stampen de aarde aan met onze voeten als we 1 laag aarde hebben geschept. De aarde wordt dan weer plat. We kunnen zo meer aarde om de boom scheppen.’
Wormen bij de boom
Er liggen grote zakken met wormen klaar. Yagmur (11): ‘We gooien handjes wormen bij de boom. Ik vind het niet fijn om de wormen vast te houden. De wormen bewegen en blijven plakken op je hand. Dat voelt raar en vies.’ Justin: ‘De wormen zijn glibberig. Ik vind het wel fijn voelen.’ ‘Wormen zijn goed voor de natuur. Wormen eten grond. Ze poepen de grond daarna weer uit. Die poep is heel goed voor bomen en planten’, zegt Evi (10).
Evi telt de ringen van een boomstam.
Djareno heeft zijn handen vol wormen.
De boom heeft een jasje
Djareno (10): ‘De bomen hebben een jasje om hun stam heen zitten. Het is een soort net van touw. Dat jasje beschermt de boom. De schors van de boom kan barsten als de zon er op schijnt in de zomer.’ ‘De sappen in de boom bevriezen ‘s nachts in de winter. Die sappen ontdooien overdag als de zon erop schijnt. Dat is niet goed voor de boom’, vertelt Evi. Tineke van het IVN: ‘Het jasje groeit met de boom mee. Het jasje is niet meer nodig als de takken en bladeren groot genoeg zijn om schaduw aan de boom te geven. De boom kan dan zichzelf beschermen.’
De leeftijd van een boom
Djareno en Evi bekijken hoe oud een boom is. Evi: ‘We krijgen een stuk boomstam. De boom heeft ringen van hout gemaakt.’ ‘We tellen de ringen. Elke ring staat voor 1 jaar. We weten hoe oud de boom is als we alle ringen geteld hebben. Mijn boomstam heeft 24 ringen’, zegt Djareno. Evi: ‘Mijn boomstam heeft er 34.’
De leerlingen mochten een wens in de boom hangen. Yagmur hangt haar wens op.
Waarom zijn bomen belangrijk? Yagmur: ‘Vogels maken er nestjes in.’ Noa: ‘Een boom geeft schaduw in de zomer.’ Djareno: ‘Bomen zorgen voor voedsel voor dieren.’ Evi: ‘Bomen maken zuurstof. Mensen hebben zuurstof nodig om adem te kunnen halen.’ Justin: ‘Bomen houden water vast. Ze vangen regen op en houden water in de grond vast. Ze zorgen ervoor dat de grond niet uitdroogt.’
Eten en bewegen
JANUARI 2022
LINZENSOEP MAKEN
Wat heb je nodig – – – – –
2 (rode) uien 1 winterpeen 1 stengel bleekselderij 1 paprika 1 stukje gember van 1 cm lang – 2 tenen knoflook – 1 laurierblaadje
MAASTRICHT – Warme soep is lekker als het koud en nat is buiten. Annebeth (8) en Julius (6) maken linzensoep.
– – – – – – – – – –
3 tomaten 2 bouillonblokjes 250 gram rode linzen 1 liter water 2 eetlepels olie 1 mes 1 snijplank theelepel grote pan staafmixer
TEKST: RIANNE SIEBENGA/ FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE
STAP 1:
STAP 3:
Julius: ‘We snijden de uien en paprika’s in stukjes. We snijden de bleekselderij en wortel in plakjes. We schillen de gember. We halen het velletje van de knoflook. We snijden de gember en knoflook in dunne plakjes. We snijden de tomaat in stukjes. We houden de tomaat apart van de andere groenten.’
Julius: ‘We doen de tomaten erbij. We bakken het nog 2 minuten. We doen de linzen, de bouillonblokjes en het water in de pan. We doen het deksel op de pan als de soep kookt. We zetten het vuur laag. We laten de soep 15 minuten rustig koken.
STAP 4: Annebeth: ‘We halen voorzichtig het laurierblaadje uit de pan met een lepel. We mixen de soep met een staafmixer. We letten goed op, want de soep is heel heet.’
STAP 2: Annebeth: ‘We doen de olie in de pan. We laten de olie warm worden. We doen de uien, paprika’s, bleekselderij, wortel, gember en knoflook in de pan. We doen het laurierblad erbij. We bakken alles 3 minuten op hoog vuur.’
VEGETARISCH ETEN MEERSSEN – Veel mensen eten wel eens vegetarisch. Dat betekent dat ze geen vlees eten bij een maaltijd. Eet jij wel eens vegetarisch? TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Evie (9): ‘Ik eet heel vaak vegetarisch. Ik eet geen kip.
Ik eet soms nog wel ander vlees. Ik vind het zielig dat dieren dood worden gemaakt.
Ik vind het ook zielig dat ze worden opgegeten.’ Mads (8): ‘Ik eet graag kip. We eten soms geen vlees bij het avondeten.’ Noa (11): ‘Ik eet nooit vegetarisch. We eten vaak kip. Ik vind vlees gewoon lekker.’
EVIE
Svenja (11): ‘Ik eet vaak vlees bij het avondeten. We krijgen soms maaltijdpakketten die vegetarisch zijn. Ik vind die minder lekker dan de pakketten met vlees. Ik eet graag kip.’
Wat kun je eten in plaats van vlees?
MADS
Louise (12): ‘Ik ben vegetarisch. Ik eet nooit meer vlees. Ik vind vlees niet zo lekker. We hebben kippen thuis. Ik bedacht me dat de kippen die ik eet ook levende kippen zijn geweest. Ik vind het zielig voor de kippen dat ze worden opgegeten. Mijn zus is ook vegetarisch. Mijn ouders koken apart voor mij en mijn zus.’ Sanne (11): ‘Ik eet wel een paar keer in de maand vegetarisch. Ik eet dan bijvoorbeeld een vegetarische cordon bleu.
– Vleesvervangers: dat zijn bijvoorbeeld hamburgers of gehaktballetjes die er uitzien als vlees. Er zit alleen geen vlees in. – Eieren – Kaas – Kikkererwten zoals falafelballetjes – Kidneybonen of bruine bonen – Linzen
Ik vind die cordon bleu wel lekker. Ik houd ook wel van vegetarisch paté voor op mijn brood. Ik eet de rest van de tijd vlees. Ik eet vaak hamburgers of kip.’
mede mogelijk gemaakt dankzij SMPM
JANUARI 2022
Cultuur
MATHIJS IS LID VAN DE SCHUTTERIJ EYS – Mathijs (10) is lid van schutterij Sint Sebastianus in Eys. Mathijs: ‘Schutterij Sint Sebastianus bestaat sinds 1517.’ TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Mathijs met het bord van de schutterij dat hij draagt. Hij draagt het uniform van de schutterij.
Mathijs: ‘De schutterij bewaakte vroeger de steden en de dorpen. Dat hoeft nu niet meer. De schutterijen zijn nu anders dan vroeger.’
Verschillende groepen
Mathijs: ‘Een schutterij heeft nog altijd mensen die kunnen schieten. Die mensen heten geweerdragers. Een schutterij heeft een drumband met trommels en trompetten. Die maken muziek bij optochten. Er zijn ook marketentsters. Dat zijn vrouwen die eten en drinken voor de schutters regelen. De drumband en de marketentsters waren er vroeger niet.’
De schuttersfeesten
Mathijs: ‘Er zijn schuttersfeesten. Er komen dan veel schutterijen bij elkaar. De schutterijen lopen in een optocht. De leden van een schutterij
Nina, Jamie, Stella, Lucas en Daimy met hun lantaarns.
Mathijs oefent nu om trommelaar in de drumband te worden.
hebben een uniform aan. Ze moeten zo goed mogelijk op de maat van de muziek lopen. Ze moeten ook zo netjes mogelijk achter elkaar lopen. De schutterijen en mensen die dat het beste doen kunnen een prijs winnen.’
De bordjesdrager
Mathijs: ‘Ik ben bordjesdrager bij de schutterij. Ik draag een bordje met de naam van de schutterij. Ik loop voor de schutterij uit. Iedereen weet dan dat achter mij schutterij Sint Sebastianus uit Eys loopt. Ik heb al 2 keer een eerste prijs gewonnen met het dragen van het bord. De jury vond dat ik goed in de maat liep. De jury vond ook dat ik er goed uit zag en dat ik het bord mooi recht vasthield.’
MAASTRICHT – Leerlingen op basisschool de Regenboog kunnen na schooltijd knutselen met Silvana. Nina (10): ‘Het knutselen hoort bij Toon je Talent.’ TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Daimy (10): ‘We knutselen met restdingen. We werken bijvoorbeeld met lege pakken melk of plastic bloempotten.’ ‘We recyclen dus afval’, zegt Nina.
EEN LANTAARN MAKEN
Een huisje
Lucas (11): ‘We maken een kaarsenhuisje. Ik vind dat het op een vogelhuisje lijkt.’ Silvana: ‘Dat noemen we een lantaarn.’ Jamie (9): ‘We kunnen er een elektrisch lichtje in doen als het af is’.
Een melkpak knippen
Lucas: ‘We gebruiken oude melkpakken.’ Stella (8): ‘Silvana heeft de lijnen van het huisje al op het melkpak getekend.’ Nina: ‘We knippen en vouwen het pak op de lijnen.’ Jamie: ‘We knippen vormen uit het pak. Ik knip een ruit en een ster. Het licht kan door de vormen schijnen.’ ‘Ik knip rechthoeken. Dat knipt makkelijker dan andere vormen’, zegt Daimy.
De lantaarn afmaken
Daimy, Nina en Stella knippen de melkpakken uit.
Stella : ‘We hebben gekleurd plastic. Dat heet cellofaan. Het is heel dun. Het licht kan er doorheen schijnen. Dat plakken we op de hele lantaarn. De kleur van het melkpak is bijna niet meer te zien.’ Daimy: ‘Silvana maakt een gaatje in de bovenkant van de lantaarn. We doen er een lint doorheen. We kunnen nu de lantaarn ophangen.’
Partner sociaal
JANUARI 2022
EEN BIEB OP SCHOOL
www.centreceramique.nl www.bibliotheekgulpen-wittem.nl www.heuvellandbibliotheken.nl www.bibliotheekmeerssen.nl
MAASTRICHT – Ayrton (12) en Damiano (12) gaan vaak naar de bieb op hun school, basisschool Anne Frank. TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Ayrton: ‘We gaan iedere dinsdag naar de bieb op school. Alle klassen kunnen dan om de beurt hun boeken uitzoeken.’
Boeken kiezen
Damiano: ‘Ik kies meestal 1 boek. We kunnen de boeken 2 tot 3 weken lenen. Ik houd het boek op school. Ik lees het in mijn vrije tijd.’ ‘Ik kies vaak 2 of 3 boeken. Ik houd 1 boek op school. Ik neem de andere boeken mee naar huis’, zegt Ayrton.
Ik houd erg van boeken over dieren. Ik heb nu een boek dat laat zien hoe vogels er van binnen uit zien. Ik vind dat interessant.’
Lucky Luck en de Formule 1
Ayrton: ‘Ik kies verschillende soorten boeken. Ik lees graag strips zoals Donald Duck of Lucky Luck. Lucky Luck is een cowboy die met zijn paard allerlei avonturen beleeft. Ik lees ook graag informatieve boeken over bijvoorbeeld de Formule 1.’
Wat voor soort boeken lees jij graag op school?
Soorten boeken
Ayrton: ‘Er zijn allerlei verschillende soorten boeken in de bieb. Er zijn boeken met verhalen en er zijn strips.’ ‘Er zijn ook informatieve boeken. Dat zijn boeken waar je iets van kunt leren’, vertelt Damiano.
Boeken om te leren
Damiano: ‘Ik kies vaak boeken waar ik iets van kan leren.
EEN JONGERENLINTJE IN GULPEN
Foto: Sjuul, Hay, Tom en Thomas met hun oorkondes. De burgemeester staat naast hen. Foto: Eleven Media
GULPEN – De gemeente Gulpen reikt elk jaar een jongerenlintje uit. Ze geven dat lintje aan jongeren tussen de 6 en 18 jaar die iets bijzonders hebben gedaan. Hay (13), Sjuul (13), Thomas (14) en Tom (14) kregen in 2021 het lintje. TEKST: RIANNE SIEBENGA Tom: ‘Thomas en ik hebben tijdens de overstroming op 15 juli mevrouw Martinussen uit het water gered. We hebben ook haar fiets uit het water gehaald. Mevrouw Martinussen was in diep water gevallen met haar fiets. Ze kon niet
zomaar uit het water komen.’ ‘Sjuul en ik hebben de dag daarna de fietstassen van mevrouw Martinussen gevonden en uit het water gehaald’, zegt Hay. Sjuul: ‘We krijgen alle 4 een lintje.’
Opgeven voor het jongerenlintje
Mevrouw Martinussen: ‘De gemeente vroeg mensen jongeren op te geven die iets bijzonders hebben gedaan. Ik heb de jongens opgegeven voor het jongerenlintje. Ik weet niet of ik ooit uit het water gekomen was als de jongens me niet hadden gered.’
Een verrassing
Sjuul: ‘We wisten niet dat we een lintje zouden krijgen.’ ‘Onze ouders vertelden ons dat we om 17.30 ergens moesten zijn. Ze zeiden niet waarom. Het is een grote verrassing nu we in de zaal de burgemeester zien. De burgemeester vertelt ons waarom we het lintje krijgen’, zegt Tom. Thomas: ‘We krijgen het lintje van de burgemeester. We krijgen ook een oorkonde, een glazen beeldje met onze naam erop en een cadeaubon.’
JANUARI 2022
Partner
Liv en Anouk
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door LIOF.
DE MOEDER VAN LIV WERKT MET CIJFERS MAASTRICHT – Liv (12): ‘Mijn moeder werkt bij LIOF. Ze werkt veel met cijfers.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: EUGENIE DUYNSTEE
Anouk: ‘LIOF geeft geld aan bedrijven om bedrijven te laten groeien. LIOF heeft een bekend pretpark geld gegeven om het park groter te kunnen maken. Het geld moet wel worden terugbetaald.’
Op het geld passen
Liv: ‘Mijn moeder zit de hele dag achter de computer. Ze belt ook heel veel.’ Anouk: ‘Mijn baan heet assistent-controller. Ik moet elke maand nakijken hoeveel geld LIOF heeft
uitgegeven en hoeveel geld het nog heeft. LIOF kan per jaar bijvoorbeeld €6.000,- uitgeven aan kantoorspullen, bijvoorbeeld bijvoorbeeld koffie, thee, papier en pennen. Dat is €500,per maand. Ik kijk elke maand of we niet te veel geld hebben uitgegeven.’
Tweede thuis
Bonnetjes bewaren
Liv: ‘Ik kom vaak op het werk van mijn moeder. Ik help dan de post rondbrengen. Ik heb ook wel eens geholpen om het Sinterklaasfeest voor te bereiden.’
Anouk: ‘De Provincie Limburg is voor een groot deel de baas van LIOF. LIOF krijgt geld van de provincie om bedrijven te helpen. De provincie wil wel weten of hun geld goed gebruikt wordt. Ik bewaar daarom alle bonnetjes en bankafschriften. Ik moet die bonnetjes en bankafschriften aan de provincie laten zien.’
DE AARDE AFKOELEN
MAASTRICHT – In het Bonnefanten kun je veel kunstwerken bekijken. De kunstenaar Laure Prouvost maakt kunstwerken over de opwarming van de aarde. Emma (9) en Isabella (9) maken een tekening met manieren om de aarde af te koelen. TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER Emma: ‘Ik teken een robot. De robot lijkt op een hert. De robot zoekt plastic afval. Hij eet het afval op. Het afval verandert in de buik van de robot. De robot poept het afval uit als zaadjes van planten en water. Water is belangrijk om de aarde af te koelen. De bomen op mijn tekening groeien goed van het water. Meer bomen en planten houden ook de aarde koel.’
Post rondbrengen
Kunstwerk: Cooling Systems van Laure Prouvost. Laure Prouvost maakt koelsystemen voor de aarde. De kunstwerken kunnen de aarde niet echt afkoelen. Laure wil mensen vooral laten nadenken over de opwarming van de aarde.
Laure Prouvost, Bonnefanten, Deep see blue surrounding YOU/Vois ce bleu profond te fondre. Foto: Peter Cox
Isabella: ‘Ik teken een drone in de vorm van een vogel. De drone slikt vieze, warme lucht van fabrieken in. Die lucht heet smog. De drone maakt de lucht schoon. De schone lucht gaat de wereld weer in. De schone lucht is ook koel. De aarde koelt op die manier af.’
De tekening van Isabella met de drone en smog.
De tekening van Emma met de robot en de bomen.
Liv: ‘Mijn moeder vindt het erg leuk om bij LIOF te werken. Anouk: ‘Ik werk al meer dan 20 jaar bij LIOF. Het voelt als mijn tweede thuis. Collega’s zijn een soort familie geworden.’
Emma en Isabella.
Maastricht & Heuvelland
JANUARI 2022
Dromen voor 2022
Floor (12):
‘We hebben met school een ski-clinic gehad. We hebben geleerd om te skiëen. Ik vond dat heel leuk. Ik wil het graag als sport gaan doen in 2022.’
Noa (12):
VALKENBURG – De meeste mensen hebben dromen voor de toekomst. Dat kan voor de verre toekomst zijn, maar ook dichterbij. Wat is jouw droom voor het jaar 2022?
‘Ik heb CVI. Ik zie daardoor niet goed, Ik bots ook snel tegen dingen aan. Ik hoop dat ik er in de toekomst minder last van krijg.’
TEKST EN FOTO’S: RIANNE SIEBENGA
Nina Fleur (10):
CVI:
‘Onze school is overstroomd tijdens de overstroming in Valkenburg. Er is veel kapot gegaan op school. We zitten daarom nu in een andere schoolgebouw. Ik droom dat we in 2022 terug kunnen naar onze oude school.’
Cerebraal visuele stoornis. Noa: ‘Er is een verbinding tussen je ogen en je hersenen. Hersenen zetten prikkels uit je ogen om in beelden. Dat is hoe mensen zien. De meeste kinderen hebben een snelweg tussen hun ogen en hun hersenen. Kinderen met CVI hebben allemaal kleine weggetjes. De informatie gaat heel langzaam van hun ogen naar hun hersenen. Dat betekent dat ze dingen vaak te laat zien. Ze botsen daardoor snel tegen dingen aan.’
Levi (12):
Skyla (11):
‘Ik kan mijn rechterhand en mijn rechterbeen niet zo goed gebruiken. Ik wil graag ergotherapie in 2022. Ik oefen bij ergotherapie om mijn coördinatie te verbeteren. Dat betekent dat ik oefen om de spieren in mijn hand en been beter te kunnen gebruiken.’
‘Ik droom dat corona veel minder wordt. Ik wil graag dat we alles weer gewoon kunnen doen.’
Wat droom jij voor 2022?
Sem (12):
‘Ik droom dat zieke mensen die geen corona hebben ook weer naar het ziekenhuis kunnen. Zieke mensen kunnen nu vaak niet naar het ziekenhuis. Er liggen zo veel mensen met corona in het ziekenhuis dat er geen ruimte meer is voor anderen.’
WIN EEN PUZZELBOEKJE
Een keet is een klein gebouw op ... PAGINA 3
Hoe heet de organisatie waar basisschool de Robbedoes geld voor inzamelt? PAGINA 4
Wat geeft Stille Armen met kerst? PAGINA 5
Wat voor soort bomen plantten de leerlingen van basisschool De Geluksvogel? PAGINA 6 Waarvan doen Annebeth en Julius 1 stengel in de soep? PAGINA 7
10 11
Welk vegetarisch vlees vindt Sanne wel lekker? PAGINA 7
12 13
Wat is Mathijs bij de schutterij? PAGINA 8
14
ANTWOORD@JONG043.NL
De winnaar van december is Lizze, 11 jaar
De oplossing van de nieuwspuzzel van december is:
lippenbalsem
Van wat voor soort boeken kun je iets leren? PAGINA 9
Hay, Thomas, Tom en Sjuul kregen een …, cadeaubon en een glazen beeldje. PAGINA 9
10 De moeder van
Liv bewaart alle bonnetjes en ... PAGINA 10
11 Wat heeft de
vorm van een vogel in de tekening van Isabella? PAGINA 10
12 Welke therapie
wil Skyla graag? PAGINA 11
13 Waarmee moeten
Elvis, Scott en Xiang de buizen aan elkaar maken? PAGINA 12
14 Welk groot toestel
vindt Jelmer leuk? PAGINA 12
Partner – sport r in je lichaam JANUARI 2022
Een waterleiding leggen
OOST-MAARLAND – Er liggen heel veel waterleidingen in Limburg. Die zijn nodig om het water naar alle huizen te brengen. Het is belangrijk dat zo’n waterleiding stevig is en dat hij niet lekt. Elvis (11), Scott (11) en Xiang (12) van basisschool Sint Jozef oefenen met een stuk waterleiding. Ze proberen een stuk waterleiding aan elkaar te maken zonder dat de leiding lekt.
STAP 3: Scott: ‘Er is een lek bij een koppeling. Het water druppelt eruit. We proberen de buizen nog een keer goed vast te draaien.’
STAP 1: Xiang: ‘We moeten de buizen met koppelingen aan elkaar vastmaken. We letten goed op dat de koppelingen helemaal zijn vastgedraaid.’ Elvis: ‘Aan de binnenkant van de koppeling zit een rubberen ringetje. Dat ringetje zorgt ervoor dat het water niet weg kan lopen.’
STAP 2: Xiang: ‘We hebben alle koppelingen vastgedraaid. We gieten nu water in een trechter. Dat water loopt door de buizen. We kijken of er ergens water lekt.’
STAP 4: Elvis: ‘We gieten weer water door de buizen. Het water stroomt nu door de buizen in de emmers.’
De waterleidingen onder de grond lijken op een wegennetwerk. Er zijn snelwegen. Dat zijn de transportleidingen. Die brengen het water van de wateropslag (de reinwaterkelder) naar de hoofdwegen. Dat zijn de water leidingen in de straat. Dan zijn er nog de zijweggetjes. Dat zijn de leidingen die naar de huizen gaan.’
Wil je meer weten over drinkwater? Kijk op Credits: Gezond Idee – Maastricht UMC+ www.watermakerslimburg.nl
Jelmer aan de ringen.
Fleur en Jelmer turnen
Fleur maakt een sprong op de trampoline.
Jelmer springt op de grote trampoline.
SALTO:
een rondje draaien in de lucht.
VAALS – Fleur (11) en Jelmer (12) turnen bij turnvereniging VTV Vaals. Fleur: ‘Turnen is gymnastiek. We doen beweegoefeningen.’ TEKST: RIANNE SIEBENGA / FOTO’S: PAUL VAN DER VEER
Jelmer: ‘We doen die oefeningen op toestellen. Toestellen zijn bijvoorbeeld de ringen of de trampoline.’
De grote trampoline
Jelmer: ‘Ik vind de grote trampoline leuk. Ik kan heel hoog springen op die trampoline.’
‘Ik vind het leuk om salto of een koprol te maken op de grote trampoline’, zegt Fleur.
Verschillen tussen jongens en meisjes Jelmer: ‘Jongens en meisjes doen andere dingen bij turnen. Jongens maken weinig salto’s.’ Fleur: ‘Jongens doen vaker oefeningen op de ringen of aan de stangen. Ze zwaaien daaraan en maken dan verschillende bewegingen.’ ‘Meisjes doen vaker oefeningen op de balk. Dat is een smalle balk die 1 meter boven de grond staat. Meisjes zijn meestal
leniger. Zij kunnen een radslag van de balk af doen en dan met 2 voeten op de grond landen. Dat heet een arabier’, vertelt Jelmer.
Netjes bewegen
Fleur: ‘De bewegingen moeten netjes zijn.’ Jelmer: ‘Een koprol mag niet scheef zijn.’ ‘We moeten netjes staan als we klaar zijn met een oefening. We strekken onze armen omhoog. We zetten onze benen recht neer’, zegt Fleur. Jelmer: ‘We spannen zo onze spieren aan. We staan zo stevig en vallen minder snel.’