Наташа СИВЕВСКА, извршен директор на Трговско текстилно здружение-Текстилен кластер
Текстилните компании сеуште се под голем притисок од недостаток на налози Д-р Сашко НИКОЛОВ, актуелен „татко“ на градот и кандидат за нов градоначалнички мандат на Штип од СДСМ и коалицијата
Сé што работам не е водено од потреба за кариера, туку да создадам дела за доброто на Штип и штипјани
Јуручките манекенки
Во браната на Отиња малкумина веруваат, власта треба да докаже дека грешат
2
Од мој агол
Во браната на Отиња малкумина веруваат, власта треба да докаже дека грешат N
Иван Бојаџиски
♦ „Ако се изгориш од млекото, ќе си дуваш и во матеницата“. Оваа народна мудрост силно се потврдува и со коментарите околу изградбата на браната на реката Отиња.
1
Месецот јули во најновата штипска историја ќе остане запаметен како месец во кој актуелната државна и локална власт го започнаа капиталниот проект за Штипизградбата на брана на реката Отиња. Како што доликува на настанот на кој најголема тежина на истиот му даде присуството на најекспонираната политичка личност во државата, премиерот Зоран Заев кој, заедно со група соработници од нависокиот ешалон на власта и штипскиот градоначалник Сашко Николов, говореше за инвестицијата и значењето на истата. Но, само што се заврши со церемонијата, низ градот започнаа (о)зборувањата во врска со браната. Муабетите на штипјани беа во стилот „ќе ја биде-нема да ја биде браната“. На таа тема и медиумите во градот си направија свои акети во кои штипјани го кажуваа личниот впечаток во однос на долго очекуваната инвестиција. Чесно е да се напише дека далеку поголем е бројот на штипјани кои не веруваат во ветувањата на актуелната власт дека Штип за 2,5 години ќе добие брана на реката Отиња од бројката на оние кои веруваат во успешен крај на оваа приказна. Тое неверување не е производ на денешната политика, или барем не само на неа, туку на сите минати политики во чие епицентар беше ветувањето дека браната ќе биде изградена, но до тоа не дојде. Тој штипски феномен на полувековна измама доведе до тоа граѓаните да не веруваат во никакви ветувања зашто одамна се „изгорени“ од млекото па сега дуваат и во матеницата. Неопходно е да се појасни дека граѓаните ја изгубија довербата многу порано, зашто овој капитален проектбрана на реката Отиња подолго од половина век е во фаза на „политичка изградба“, а притоа никако фактички да се започне со изградба. Тој факт придонесе за прилично изразена недовербата на граѓаните на Штип кон изградбата на браната на Отиња, недоверба која, според мое лично мислење, ќе трае се до оној момент додека некој не ги земе ножиците в раце и не ја пресече свечената врвца со што ќе се означи моменот кога градот, конечно, го добил својот капитален проект. Втор елемент за негативниот став по оваа инвестиција го наоѓам во силниот недостаток на информации околу самата брана и нејзиното значење за Штип, единствен град во регионот кој во своја близина нема „голема“ вода. Годините си минуваа(т) а штипјани немаат доволно квалитетни информации за сé важно сврзано за и со браната. Сето тоа доведе до момент голем број штипјани јавно да се јавуваат (преку медиумите) како експерти кои знаат се, иако немат поим од ништо врзано за самата брана. И во овој случај се соочуваме со правилото дека таму каде што нема доволно добри информации царуваат шпекулации. Тие „експерти“ за се и ништо „информираат“ за тоа дека немало вода која можело да ја наполни браната (три
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
милиони метри кубни вода), дека таа ќе станела жабарник наместо место за спорт и рекреација па и за развој на туризмот, дека никаде во светот повеќе не се градат насипни брани зашто од безбедносен аспект не биле сигурни. Вака или онака нивните мислења зад кои не стојат никакви факти делуваат меѓу народот. Токму таквата ситуација е можеби нешто кое треба силно да ја мотивира оваа власт да покаже и докаже дека нихелистите во овој случај грешат. Треба упорно и максимално квалитетно да се посвети на објектот и за ветеното време од триесет месеци да ја имаме браната и да започне нејзиното полнење. Секаква поинаква ситуација ќе им даде за право на недоверливите штипјани дека не грешеле кога јавно тврделе дека и со оваа власт Штип брана нема да има. Времето бргу лета, 2,5 години се релативно кратко време, па ако во август 2023 година власта која застана зад овој проект не објави дека браната е готова, тогаш само уште повеќе ќе се зголеми нивото на недоверба кон неа и кон секоја друга власт, а секако и кон политиката и политичарите воопшто. Нам не ни останува ништо друго освен да чекаме и да видиме како на крајот ќе излезе работата. И да се надеваме дека кон крајот на 2023 година и Штип ќе има своја „голема вода“. Дали ЈП „Исар“ треба да отвори фабрика за славини? Како сега стојат работите и таа работа не е невозможна мисија. Имено, народот со право се прашува зашто нема доволно јавни чешми низ градот, и зашто оние кои ги има не работат. Одговорот е прост и едноставен: затоа што со години наназад, а така е и годинава, ако денес се стави нова славина на некоја од функционалните чешми, таа (славината) веќе утре ја нема. Украдена е не од вонземјани туку од наши луѓе. Некои од можеми и се меѓу критичарите зашто нема јавни чесшми. Затоа нашето прашање за отворање фабрика за славини не е сатирично. Тоа е израз на состојбата зашто досега се набавени и сменети илјадници славини, а толкав број се и украдени . Несовесни граѓани и функционални чешми-тоа некако не иде. На 8 август Штип му се враќа на прволигашкиот фудбал. По четиригодишна апстиненција нашата Брегалница се избори за најквалитетното фудбалско друштво и направи интересот за најважната споредна работа на светот (фудбалот) повеќекратно да се зголеми. Секако дека заслугата за овој успех им припаѓаат на доминантниот акционер, познатата компанија КИТ ГО и на Општина Штип. Секој од партнерите – КИТ ГО со 51 процент акции и Општина Штип со 49 проценти акции го исполни секое свое ветување што овозможи штипскиот фудбалски бренд да се најде во друштво во кое како град-регионален центар и припаѓаме. Сепак, компанијата Кит Го си заслужува едно наше топло и човеечко „благодариме“. Сега останува само да се види даи ФФМ ќе дозволи посета на натпреварите што е посебно важно за нашиот град за кој се вели дека ја има најдобрата и наверна публика во државата. И важно е час побргу ФФМ да ја изгради западната трибина по што штипските љубители на фудбалот ќе имаат комфор каков што немале досега. Како и да е, и овој настан е дел од новата, убава штипска приказна кој ни говори дека градот напредува на поголем број важни полиња.
2 3
БРАНА
Започна изградбата на браната на реката Отиња, вештачкото езеро ќе го имаме за 2,5 години
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
3
П
о речиси 60 години поминати во стилот „ја сакаме-не ја сакаме браната“ и „ќе ја биде – нема да ја биде браната“, конечно е удрен камен темелникот на овој за Штип капитален објект. Она што беше сон на многу генерации, проектот за кој на 27 февруари 2007 година беше донесен Меморандум за неговата резлизација, а на кој Меморандум се удрени дури осум печати на политички партии, на градоначалникот и на претседателот на Советот на Општина Штип, најозборуваната но и најпосакуван идеја во градот го започна процесот на својата реализација. На 23 овој месец, премиерот Зоран Заев, министерот за транспорт и врски Благој Бочварски, градоначалникот д-р Сашко Николов и заменик претседателот на Владата Љупчо Николовски го поставија камен темелникот на браната на река Отиња. Иведувачи на работите се Стентон градба од Битола, Nogay Group-Турција и Бауер БГ – Скопје, надзорот му е доверен на Градежниот институт Македонија-Скопје, а проектанти се Универзитеттот „Св.Кирил и Методиј“, Градежен факултет и Чакар & партнери од Скопје. Според слушнатото на настанот, браната на реката Отиња ќе биде од насипен тип, ќе има височина од 33 метри, ќе зафаќа простор од 120 хектари и ќе акумулира три милиони метри кубни вода. Круната на браната ќе биде и пат преку кој ќе се поврзат населбите Блок 2000 и Суитлак. -За изградба на овој за Штип капителен објект владата одобри 306 милиони денари. Но, проектот нема да се застане тука, зашто тој ќе продолжи со изградба на хидроцентрали за производство на струја што целиот проект ќе го направи самоодржлив. Овој проект овозможува вработување на над 200 лица од разни профили, најголем дел од нив ќе бидат од Штип, рече во пригодното обраќање премиерот Зоран Заев. За Благој Бочварски, министер за транспорт и врски и екс градоначалник на Штип, оваа влада покажала храброст и визија кон проектот брана на реката Отиња. -Се менуваа централни и локални власти, сите ветуваа изградба на браната но досега не добивме ништо. Оваа Влада е таа која покажа храброст и решителност да биде реализиран овој штипски сон, изготвивме основен проект, имаме ревизија на проектот, изработена е студија за влијанието на истиот врз животната средина, ги обезбедивме сите согласности за на крај да добиеме поддршка од Владата, да ги добиеме потребните средства од буџетот на Владата преку министерството со кое раководам. Штип ќе има брана, Штип ќе го оствари својот децениски сон, рече
ФАКТИ Браната ќе биде висока 33 метри, ќе зафаќа површина од 120 хектари, ќе акумилира три милиони метри кубни вода, преку круната на браната ќе има пат кој ќе ги поврзе населбите Блок 2000 и Суитлак, инвестицијата е 306 милиони денари, а ќе биде готова за 2,5 години. Бочварски ветувајќи дека браната ќе биде изградена за 2,5 години. Фактите ќе говорат дека сериозниот почеток да се изработи целокупната документација започна во времето кога градоначалник на Штип беше Благој Бочварски, а нејзината реализација започна во време кога „татко“ на градот е д-р Сашко Николов. -Oва е почетокот на будењето на заспаната штипска убавица, будењето на реката Отиња. Го остваруваме сонот на голем број генерации штипјани, градот ќе добие нови можности за спорт, рекреација и уживање, населбите Суитлак и Блок 2000 ќе се поврзат преку пат кој ќе оди преку круната на браната, децата, младите и сите други граѓани на нашиот убав град Штип ќе добијат уредено место за спортови на вода и на земја, за рекреација, а домашните и странски посетители ќе бидат одушевени од природата на овој дел на нашиот град, рече Николов. Тој уште порача дека покрај туризмот со изградбата на браната и уредување на просторот околу неа ќе се развива и познатото штипско угостителство.
4
ИНТЕРВЈУ
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Д-р Сашко НИКОЛОВ, актуелен „татко“ на градот и кандидат за нов градоначалнички мандат на Штип од СДСМ и коалицијата
Сé што работам не е водено од потреба за кариера, туку да создадам дела за доброто на Штип и штипјани
Л
окалните избори се пред нас, а социјалдемократите први ја истакнаа кандидатурата на д-р Сашко Николов, актуелен градоначалник за нов „татко“ на градот што е повод плус за ова интервју. Г-дин Николов, пред осум месеци ја презедовте функцијата градоначалник на Штип. Граѓаните ви ја дадоа довербата, па оттука и првото прашање дали во овој временски период цените дека квалитетно одговоривте на таа доверба Осум месеци, не е доволно време да го промените системот кој функционира различно од она што е во нeкојата глава. Но сепак, во овој временски период, со многу работа, труд и пожртвуваност на целиот тим, успеавме силно да одговориме на сите предизвици со кои се соочивме. Искрено, и јас самиот сум задоволен како изработивме во овие осум месеци, со сите проекти кои беа предвидени во програмата и дополнително со сите проблеми кои се соочивме во изминатиов период, а истите ги решававме. Од друга страна посебно ме радува, што направив суштински промени во функционирањето на јавните претпријатија, кои заедно со општината сега функционираат како едно тело, за добродетот на сите граѓани. Има уште многу работа која треба да се заврши, уште мноуг системи кои треба да бидат променети од она на кое се научени да функционираат, но како што кажал Конфучие, долгиот пат започнува со орвиот чекор. Кога седнавте на првата градска фотеља која Ви беше помислата во однос на она кое е најголема потреба на градот и на она кое Вие го ветивте во предизборниот период? Немавте ли страв дека можеби нема соодветно да одговорите на она што од Вас го бараа граѓаните, а кое Вие им го ветивте иако знаевте дека периодот е многу краток? Како што кажав претходно, страшно ми сметаше некоординираноста на јавните претпријатија, а со тоа и нефукционирањето на општината, од тука слабата и недоволна хигиена во градот, неажурноста на административците во општината.Меѓутоа со многу работа, ред и дисциплина, сé може да се промени. Искрено, вооопшто немав сомнеж дека ќе изработам како што јас знам, а резултатот ќе си дојде сам по себе, а за да граѓаните знаат за кого да гласаат на наредните локални избори. Граѓаните забележуваат многу машини по улиците, се аслфалтираат патишта, но се вели дека пат, вода и струја се основата на секоја населба,
на секоја заедница како темел на нејзиниот живот. Во однос на оваа тријада-пат, вода, струја дали сега може да кажете дека нешто посебно направивте во водоснабдувањето? Самата машинерија која е на штипските урбани и рурални улици, е само секојдневна работа на јавните претпријатија.Сме заборавиле како треба да се работи и како треба да изгледа град во развој. Ако продо-
ПРИТИСОК Јас не сум почувствувал никаков притисок од „горе” во овие осум месеци, од едноставна причина, зашто како кандидат за градоначалник на Општина Штип, бев избран од мојата СДСМ, токму поради карактеристиките кои ги поседувам, а тоа се работа, труд, праведност, правичност, исполнителност по закон и упорност...
лжиме со ова темпо, кое е реално и потребно на оваа општина, асвалтирање на 25 улици, средување на тротоари, водоводи и канализации, за четири години мандат ќе го средиме градот и потоа ќе може да се посветиме за поставување на нови европски нормативи за живот. Но ова е само еден мал дел од оа што навистина недостига на оваа наша општина, а сеуште не сме стигнале на клучните проекти, пред се на менување на главната водоводна мрежа, која е постара од 50 години. За време на Вашиот кус мандат се одваживте да направите промени на раководните функции во двете јавни претпријатија кои се од првостепено значење за градот и општината. Зошто го презе-
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
5
ИНТЕРВЈУ
довте тој потег, мораше ли тоа да се направи и каков резултат имате (имаме) со промените во Исар и Стипион? Уште на самиот почеток на мојот мандат кажав дека секој еден директор, раководител, ќе добие шанса да фати приклучок на новото темпо на работни активности кои ќе ги наметнам во целата општина. Дел од овие директори беа веќе истрошени, зашто е посебно тешка нивната работа, па затоа после три месеци, кога видов дека резултатите кои ги барав не се испорачуваат, самите тие ми сугерираа да се повлечат и да поставам нова екипа која, заедно си нив, ќе продоли да работи за доброто на општината.Новите директори, испорачаа поголем дел од она што го имав во мојата глава, за дел е потребнно време, за дел е потребно промена на менталитетот на вработените и граѓаните, за дел имаме уште 3 до 4 месеци да се докажеме. Така да ова е во потесна смисла како би требало да се работи и како треба да се испорачува за доброто на граѓаните, за да законот и благодетите на општината важат за сите подеднакво, зошто имаме ЕДНО ОПШТЕСТВО ЗА СИТЕ. Во градот се зборува дека поради тие промени сте дошле во некаков „благ судир“ со највисокото раководство на Партијата, а причина била Вашата „непослушност“ во однос на овие промени кои „горе“, во Скопје не ги одобрувале. Си легнаа ли сега работите со оглед на тоа дека одново сте кандидат на СДСМ и коалицијата за градоначалник на октомвриските локални избори? Хахахаха...Владата која ја предводи г-дин Зоран Заев е Влада која бара демократски промени, со
Средба со раководство на рудникот Боров Дол
вистинска вредност во општеството. Јас не сум почувствувал никаков притисок од „горе” во овие осум месеци, од едноставна причина,зошто како кандидат за градоначалник на Општина Штип, бев избран од мојата СДСМ, токму поради карактеристиките кои ги поседувам, а тоа се работа, труд, праведност, правичност, исполнителност по закон и упорност. Ја имам целата поддршка од раководствотот на СДСМ и затоа повторно ми е дадена привилегијата да го водам овој наш преубав град.
Пуштање водовод во с. Чардаклија
На почетокот од мандатот формиравте социоекономски совет во кој се наши успешни бизнисмени, дали овој Совет профункционира и кои се придобивките за Вас но и за градот од неговата работа? Социо-економскиот совет е моја лична поддршка во економско општествениот дел на оваа општина.Овој совет функционира и тоа одлично, посебно во моменти кога е најпотребен на општината. Последниот пат овој совет обезбеди финансии за да се подготви пунктот за масовна вакцинација и тоа во најбрз временски рок. И не застануваме тука, туку заедно работиме, предлагаме и се унапредуваме за да имаме најубаво и модерно општество.
УСПЕШНА ПРИКАЗНА За рудникот за бакар Боров Дол, ќе кажам дека штипјани имаме среќа да сме дел од оваа упешна приказна. Заштитена животна средина, а сепак се црпат минералите од земјата. Инвестирани реални високи суми и овие инвестиции продолжуваат и понатаму за нашата општина, не само како концесија , туку и како меѓусебна соработка за подобрување на животот на нашите штипјани.
Ги следам посветено случувањата во градот па мое лично мислење е дека eдна од најголемите придобивки во Вашиот мандат е поставувањето на Горан Трајков за диртектор на Центарот за култура „Ацо Шопов“...Со неговото доаѓање на челната позиција во нашата култура Штип полека си го презема приматот на културна метропола? Кое е Вашето мислење во однос на позитивните промени во културата ? Потполно се согласувам со вас, новиот директор ги исполни моите очекувања, дури и со тој мал буџет успеа да направи чекор понатаму. Затоа јас сакам да работам со иновативни луге, кои ќе ја буткаат својата работа до самите максимални гранаци, за да из-
6
ИНТЕРВЈУ
вадат уште подобро од она што мислат дека можат. И не само овој директор, туку сите директори кои се на своите позиции, знаат дека мора да го дадат својот максимум, зошто ако не се трудат на тој начин, наредниот кој е позади и може да стане подобар, лесно може да избие на прво место. Ќе остане забележано дека во ваше време како прв човек на градот ФК Брегалница стана прволигаш...Вие сте и поранешен спортист, каратист, па прашањето ми е колку спортот е важен за создавање позитивна легитимација на град од форматот на Штип, а со оглед на тоа дека Општина Штип е акционер со 49 проценти, кои Ви се намерите со Брегалница во однос на нејзините европски перспективи и како градот се поставува кон другите спортови? ФК Брегалница е во одлични раце и одлилно оди напред. Јас имав само среќа да во мојот мандат влезе во Прва фудбалска лига, а тоа значи дека не чека многу работа во наредната година. ФФМ ја гради едната трибина, ние како општина веднаш се фативме за работа и веќе тендерот за изградба на другата трибина е при крај, па се надевам дека ФК Брегалница, наредната година ќе игра на прекрасен терен со прекрасни трибини, како што и впрочем заслужува овој клуб и како што заслужувааат нашите штипјани.
Делење маски меѓу граѓаните
Солидарниот фонд се формира но не профункционира на начин на кој требаше да профункционира. Има ли некои проблеми, или нема доволно луѓе, а и инспирација Штип да си го врати приматот како Град на солидарноста? Според она што ми беше замислено како ќе треба да функционира овој солидарен фонд, сега сме во почетна фаза, каде полека ги градиме сите системи за тоа како ќе функционира, во поглед на помагање на социјалните проблеми, здравстевните проблеми и општествените проблеми. Вие сте и еден од основачите и иницијаторите за овој солидарен фонд, но сепак ќе ми отстапите уште малку време, за да видите како ќе изгледа и функционира истиот. За време на Вашиот манат Штип за првпат стана и рударска општина. Околу 40 проценти од територијата на рудникот за бакар Боров Доле на
{tipski Glas, Juni, 2020 br. 112
штипска територија. Речиси ургентно добивте покана од генералниот директор Павло Кривајскиј да го посетите рудникот каде со раководството имавте разговори. Кои се Вашите впечатоци во однос на соработката на локалната власт и раководството на Боров Дол? За рудникот за бакар Боров Дол, ќе кажам дека штипјани имаме среќа да сме дел од оваа упешна приказна. Заштитена животна средина, а сепак се црпат минералите од земјата.Инвестирани реални високи суми и овие инвестиции продолжуваат и понатаму за нашата општина, не само како концесија, туку и како меѓусебна соработка за подобрување на животот на нашите штипјани. Пред неколку недели бев гостин во Боров Дол и самиот генерален директор Павло Кривајскиј ми покажа како планира да ја развива соработката со нашата општина, а и ние нема да бидеме скромни. Во овој кус мандат имавте и многу средби со амбасадори на странски земји кај нас. Кој е бенефитот воопшто за Штип од тие средби, ако бенефит воопшто има? Средбите со амбасадори во општина Штип се од најбитно значење, зошто на овој начина Штип е на мапата на нивните општествено екомонски планови и
ЗА КУЛТУРАТА Горан Трајков, новиот директор на центарот за култура „Ацо Шопов“ ги исполни моите очекувања, дури и со тој мал буџет успеа да направи чекор понатаму. Затоа јас сакам да работам со иновативни луге, кои ќе ја буткаат својата работа до самите максимални гранаци, за да извадат уште подобро од она што мислат дека можат.
секогаш од секоја средба произлегува бенефит за нашата општина. Од друга страна тоа е и показател за добрата политика што ја водиме во овој град. На крајот од ова интервју ми е и прашањето дали искрено сакате нов мандат? Овие осум месеци беа тест за мене, дали ќе може да сработам она што го имам замислено во мојата глава. Видов дека во оваа општина има многу работи кои според мене не одиваат правилно. Затоа јас имам обврска спрема моите штипјани, спрема моите деца, да продолжам да го работам она што го започнав со мојот тим пред сум месеци, за да направиме Штип да биде град на сите штипјани и сите да се чувствуваат како дома и да имам главна потпора и поддршка во општината. Во секој случај, тоа зависи од локалните избори и од тоа како ќе си гласаат нашите штипјани. Како и да е, ако ми се даде можноста , јас ќе го претворам Штип во најубави место за живеење, како што го направив и кардиолошкото одделение во Клиничка болница Штип. Многу битно е да го знаат моите сограѓани, Д-р Сашко Николов, не трча да прави политичка или градоначаничка кариера, туку тој си има своја професија во која има направено завидна кариреа, ова го правам за доброто и иднината на моите, нашите деца, ова го правам за подобар Штип.
За 44 години на рударство и геологија дипломирале 890 студенти
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
УНИВЕРЗИТЕТ
* За поврзаноста на образованието и стопанството преку искуството на единицата за рударство и геологија при Факултетот за природни и технички науки при УГД разговатавме со фрканот проф.д-р Зоран Десподов.
Н
а почетокот, во 1977 година, се формира Рударскогеолошкиот факултет, а веќе 15 години тој е единица во рамките на Факултетот за природни и технички науки како самостојна високо образовна институција За ова време на рударство и геологија дипломираа голем број студенти, главно од нашиот регион, а овој факултет покажа и докажа како треба да функционира симбиозата на релација високо образование-стопанство. „Може да се каже дека ја исполнуваме нашата мисија зашто досега, на рударство и геологија дипломира 890 студенти, а на останатите, а на останатите студиски програми 410 студенти или вкупно на Факултетот за природни и технички науки дипломирале 1.300 студенти“, вели деканот проф.д-р Зоран Десподов. Десподов укажува дека синергијата помеѓу Факултетот и стопанството, посебно синергијата со нашите рудници постои многу одамна, уште во времето на Рударско-геолошкиот факултет. „Од тогаш наши почитувани професори истовремно беа и соработници на некогашниот Рударски институт, Геолошки завод, Институт за земјотресно инженерство и други институции, а некои професори беа и менаџери на рудниците, а таа синергија се одржува во континуитет до денес. Потврда за успешната соработка со рудниците е неодамнешното доделување на Благодарница на Факултетот по повод 15 години од рестартирање на Рудникот “Саса”, од страна на генералниот директор г-дин Скот Јеланд.“, псочува Десподов. Според првиот човек на овој факултет, рударскиот сектор е отворен за прием на новите дипломирани инженери. -„Слободно можам да кажам дека во овој момент не можеме да ги задоволиме кадровските потреби на овој сектор, а за тоа зборуваат и најновите статистички показатели за потребите на пазарот на трудот во овој сектор, објавени од Државниот завод за статистика. Рудниците, согледувајќи го навреме нодостигот од млади инженери посебно од рударска и геолошка струка, како и потребата од инженери за заштита на животната средина започнаа со доделување на студентски стипендии. Во последните години стипендии доделуваат Рудниците Саса и државната компанијата ЕСМ, но се надеваме дека нивниот пример ќе го следат и останатите рударски претпријатиа. Универзитетот “Гоце Делчев” исто така прави напори за привлекување на нови студенти на рударство и геологија преку ослободување од студентската партиципација на дваесет прво рангирани студенти“, вели Десподов. Дел од професорите како доктори на науки од оваа област работат научни работи и за нашите рудници. Го прашуваме деканот колку професори се ангажирани на терен за да им помогнат на рудниците на ваков начин и од каков научен карактер е нивната сорабокта? „Повеќето од професорите на Факултетот се вклучени во апликативната и науч- ната соработка со рудниците
7
преку најразновидни форми и активности, како што се: изработка на проектна техничка документација, студии, експертизи и обуки, сето со цел за унапредување на технолошките процеси, безбедноста и здравјето на работниците, и заштитата на животната средина од влијаниата на рударските активности. Тие капитално помагаат за успехот кој го остваруваат нашите рудници“, појаснува нашиот соговорник. Но, дали сеуште постои интерес кај младите за студирање на одделите за рударство и геологија. Нашето прашање е ако ги има од кои краишта се тие, дали се само од рударските места , дали од источниот регион или од целата наша држава? „Интерес за студирање на нашиот Факултет од страна на завршените средношколци на студиските програми рударство и геологија има, ако се имаат во предвид фактите дека во рударскиот сектор навлезе странски капитал претставуван од мултинационални компании кои со себе донесоа и многу новини во поглед на: воведувањето на современи технологии, менаџменот со минералните ресурси, имплементирањето на светските стандарди во безбедноста при работа и заштитата на животната средина. Новите студенти претежно ни доаѓаат од места со богата рударска традиција, и тоа не само од источниот регион, но и од целокупната држава. Инаку, на поранешниот Рударско-геолошки факултет студираа студенти од јужна Србија, сега немаме активни странски студенти на рударство и геологија, но многу е актуелен престојот на студенти од: Словенија, Хрватска и Бугарија во рамките на европската програма за размена на студенти и професори - Еразмус плус . Пред неколку денови во рамките на оваа програма на Факултетот претстојуваше професорка од Факултетот за заштита при работа, Универзитет во Ниш, Р. Србија која на студентите и професорите одржа многу интересни предавања од нејзината област на истражување. Новинарите од Источниот регион преку својот Актив едногласно го поддржаа предлогот Факултетот за природни и технички науки да биде носител на признанието Најдоброто од истокот во областа на науката, посебно за делот рударство/геологија. Што Вам Ви значи ова признание? Признанието “Најдоброто од истокот во областа на науката за делото рударство/геологија” кое го доделуваат новинарите од Источниот регион за нашиот Факултет значи признание за досега сработеното, но истовремено и стимул за остварување на подобри резултати во иднина. Им се заблагодаруваме на новинарите на тоа што успеале навистина да го одберат најдоброто од Истокот, и добрата соработка која сме ја имале досега со нив ќе ја имаме и во иднина.
8
ИНТЕРВЈУ
Текстилните компании беа и сеуште се под голем притисок од недостаток на налози
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Наташа СИВЕВСКА, извршен директор на Трговско текстилно здружение-Текстилен кластер
Т
екстилната индустрија во Македонија до пред пандемијата вработуваше околу 40.000 лица и е важна стопанска гранка во државата. Оваа индустрија посебно значење има во нашиот Штип кој со децении е титулиран како Град на текстилот, гранка во која доскора функционираа околу 70 конфекции со над 7.700 вработени. Поради сите овие околности, за овој број на Штипски Глас рзаговараме со Наташа Сивевска, извршен директор на Трговско текстилно здружение-Текстилен кластер. Нејзиното потекло е од Штип, ќерка е на Љупчо Кангалов, кој беше генерален директор на ТК „Македонка“ и претседател на Општина Штип. Таа е текстилен инженер со 27 годишно работно искуство во текстилниот сектор. Г-ѓа Наташа, колку текстилната индустрија остана „ранета“ од пандемијата? -Гледано глобално, текстилната индустрија претрпе голема штета и на страната на брендовите и на страната на производителите. Карантните кои ги имаше во сите земји најинтензивно во првата година од почетокот на пандемијата, работата на луѓето од дома, затварањето на продавниците и моловите придонесе за огромен пад на продажбата на облека. Дојде до поместување на сезоните, сегментирање на поторшувачката и акумулација на големи количини на роба во магацините. Сите овие пореметувања, секако, директно влијаеа на ангажираноста на нашите производствени капацитети посебно оние кои се занимаваат со производство на моден програм. Сепак, колку и да изгледаше страшна состојбата во секторот во почетокот на пандемијата, производтсвото на маски и заштитна облека овозможи делумно да се покријат празнините и колку толку да се заврши првата половина од годината без големи загуби. Но лошото допрва следеше и она што го пожаа неколкуте анализи што ги нарави текстилниот кластер, „раните“‚ уште повеќе се продлабочија кон крајот на 2020 и во почетокот на 2021. Пазарите сеуште не беа отворени, потребата од производатво на маски и заштитна облека драстично се намали а побарувачка на нови артикли речиси и да немаше. Колку се вистински одделни информации дека поради Ковид 19 се загубени околку 5.000 работни места? -Загубата на работни места е значителна и мислам дека ќе оди и повеќе од 5.000. За жал фабриките кои не успеаја да ги исполнат условите за субвенционирање на плати од страна на државата, беа принудени опстанокот на компанијата да го обезбедат со намалување на бројот на вработени. Знете, не е едноставно да изгубиш кадар во кој е вложувано со години наназад, а притоа да се биде свесен дека истиот тешко ќе може да се најде и да се врати назад кога ќе биде потребен. Компаниите беа ставени пред претешка одлука, но притисокот од недостаток на налози беше огромен и дел од нив отидоа на варијанта да се опстане сега за кога сето ова ќе заврши да може повторно да се издигнат. Сеуште добивам информации во комуникација со членките дека има отпуштања, дека не може да се издржи и дека не може да се планира ништо подолгорочно туку само од месец за месец како што добиваат најави од брендовите за кои работат. Но, се надевам дека отпуштањата постепено ќе стагнираат и компаниите ќе можата да се вратат во нор-
мала. Нема да биде исто како пред пандемијата, но секој период носи новини и можеби токму сега е време за некои поголеми структурни промени во секторот: напреден технолошки развој и производство со повисока додадена вредност. Кај нас почесто се говореше дека одделни капацитети не можеле да го издржат притисокот и престанале со работа. Имаме ли денес затворени фабрики, а ако ги има колку од нив се во Штип? -Конкретно ниедна членка од текстилниот кластер не го има затворено капацитетот. Имаше користење на повеќе неделен одмор заради врабтоени позитивни на корона но по санирањето на состојбата фабриките продолжија со работа. Сеуште, според актуелните мерки, има значителен
КРИЗАТА ТРАЕ Текстилниот секторот сеуште не е излезен од криза. Се покажа дека почетокот на 2021 година беше најлош за текстилот од почнувањето на пандемијата. Налозите сеуште се преполовени, цените намалени, а долгорочното планирање речиси и да го нема.
број на остуства кои се во целост на товар на компаниите, како на пример позитивните на корона и трудниците, наместо да бидат на терет на фондот за здравство. Ова треба да се земе во обзир од страна на државата и да се тргне тој дополнителен товар на веќе финасиски ослабнатите компании. Но и покрај тоа фирмите функционираат, работат со намален капацитет и со корекции во цени, но сепак работат, одржуваат некаков континуитет, ги одржуваат поостоечките релации а се обидуваат да стапат во контакт и со нови потенцијални купувачи. Сепак, надвор од кластерот, има фирми кои се затворија. Не можам со сигурност да кажам зошто едни привремено затворија, а други и понатаму работат. Тоа секако е индивидулана одлука на менаџментот на компаниите, но причината лежи во недостатокот на налози, намалените цени, неможноста да се најдат нови купувачи, како и пропагањето на некои бреднови за кои работат. Ако вака продолжи состојбата или уште полошо ако земјите во кои
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
АКТУЕЛНО
најмногу извезуваме повторно воведат рестрикции заради ширењето на новиот сој од вирусот, очекувам дека бројот на отпуштање на рабтоници и бројот на затворни компании ќе ресте. Пандемијата полека си заминува дали тој момент има позитивен одраз врз состојбите во оваа индустрија? Прашањето ми е дали сега на сопствениците им е некако полесно на душата и дали кај нив гледате оптимизам? Па со сигурност не можеме да кажеме дека памдемијата заминува и треба да бидеме претпазливи. Претпазливи со здравјето пред се, но и со плановите за во иднина. Воопшто не се чуствува олеснување и релаксираност кај сопствениците на компаниите. Тие се под голем стрес во потрага по налози. Краткорочниот карактер на пласирање на нарачките наметнат од страна на брендовите за кои произведуваат доведува до една несигурност и загриженсот. Случувањата на подрачјето на Англија и ширењето на новит сој на вирусот исто така влијае на нашиот обид да ги зајакнеме нашите релации со брендови од овој пазар. Имено Текстилнито калстер со поддршка на Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извосот и Швајцарска агенција за извозна промоција СИППО треба да учествуват заедно со 6 компании од Макеодонија на модниот саем во Лондон. Тоа ќе биде одлична можност да ги презентираме македонските компании пред потенцијалните бреднови од Англија и пошироко. Оптимизамот е на многу ниско ниво, но и покрај тоа сопствениците активно се вклучуваат во сите прмотивни активност кои ги организираме преку нашата веб страна и преку настаните, обуките, Б2Б средбите и мислам дека тоа е единствениот начин да одиме напред, да бидеме поврзани во редовна комуникација, да ги следиме состојбите на таргетираните пазари и да привлечеме купувачи. Имаме ли состојба некои фирми да ги загубат своите деловни партнери од запад поради тоа што и тиепартнерите западнале во незгоди поради пандемијата? Или можеби се намали потрошувачката на текстил и текстилни производи зашто насекаде во светот луѓето ги чувале парите за најважното… Како што кажав и на почетокот, пандемијата глобално удри многу силно во модниот сектор и секако и нашите партнери од запад не беа поштедени. Имаше случаеви на банкротирање на одредени брендови но и кај нив државите помагаа со субвенции за да може да опстанат. Кај некој од партнерските земји субвенционирањето сеуште трае и затоа брендовите успеаа да се одржат. Ние често се повикувавме на таквите модели на поддршка визави нашата која небеше достаточна за компаниите, но секако има разлика бидејќи се работи за земји како што е една Германија, кои финасиски се многу помоќни да ги издржат ударите на пандемијата. Од друга страна потрошувачката на текстилни производи драстично се намали. Точно, луѓето ги чуваа и ги трошеа парите претежно за храна, но и немаа потреба од облека заради тоа што повеќето работеа од дома. Најдобро се одржаа производителите на долна облека, нокници и спортска облека. Во овој дел дури и побарувачката се зголеми. Исто доста стабилно беше и производството на работна и заштитан облека и тука компаниите успеаа да го задржат ритамот на произвотство на некое завидно ниво. Оваа година се подготвуваме за учесво и на уште еден саем. Се работи за саемот за заштитна и корпоративна облека А+А во Дизелдорф. Овој е еден од најголемите саеми од оваа област и е многу значаен токму поради сегментот на заштитата. И за овој саем штандот ќе биде обезбеден од страна на Агенцијата за странски инвестиции и промоција на извозот а учетвото на компаниите за овој саем ќе биде поддржано и од Текстилнито кластер и СИППО, Швјацарија. Очекувам дека уеството
9
на овој саем ќе ни донесе нови клиенти и нови можности за соработка. Колку Владата помогна овој сектор полесно да ги преброди проблемите настанати од короната? Ако таква помош имало колку тоа им значело на компаниите? Владата помагаше на неколку наврати и можам да кажам дека за дел од најзагрозените компнаии поддршката навистна беше клучна за да продолжат да функционираат. Поддршка минатата година имаше на двапати, односно во вториот и петтиот пакет на мерки и исто така оваа година со субевнционирање на плати за месеците фебруари и март. Секако ваквиот вид поддршка е значаен, но критериумите не дозволија да биде искористена од сите кои имаа потреба. Критериумот пад на приход од 30% беше преголем а секој пад на производство и од 5% е траума за компанијата. Одтука ние баравме скалестото калкулирање на падот да почне барем од 10% за да и тие фирми добијат колку толку некоја поддршка. Вака компаниите кои имаа помал пад на приходи од 30% беа оставени сами да се снаогаат и истите
го направија тоа со земање кредити или намалување на бројот на вработени. Но, она што сакам да го потенцирам е дека секторот сеуште не е излезен од криза. Се покажа дека почетокот на 2021 година беше најлош за текстилот од почнувањето на пандемијата. Налозите сеуште се преполовени, цените намалени а долгорочното планирање речиси
СТРЕС Ние и денес со сигурност не можеме да кажеме дека памдемијата заминува и треба да бидеме претпазливи. Претпазливи со здравјето пред се, но и со плановите за во иднина. Воопшто не се чуствува олеснување и релаксираност кај сопствениците на компаниите. Тие се под голем стрес во потрага по налози.
и да го нема. Се нарачува месец за месец. Владата сега излезе со нов пакет на мерки со безкаматни кредити и тоа е во ред и корисно, но износот од 30.000 евра е премногу мал за поголем број на компании и ние на состанокот што ги имавме со вицепремиерот Битиќи баравме тој износ да се зголеми и да биде скалесто калкулиран според големината на компаниите. Се надеваме дека предлогот ќе биде разгледан и прифатен за да има ефект од поддршката. На состанокот со министерот Битиќи разговаравме и за поддршка на секторот во делот на истражување и развој. Разговаравме за подигање на додадената вредност во производството на облека и равој на производ, за отварање на тренинг центри поддржани од владата, компаниите, образовните институции и донорските организации и за поголема надворешна промоција. Сметаме дека редовните комуникации со Владата може да придонесат кон подобрување на условите во секторот и негово подигање на повисоко ниво, но за тоа треба секако време и посветеност на сите страни.
Градинките преполни, а деца за прво одделение нема доволно, штипски парадокс или... С
10
ОБРАЗОВАНИЕ
оветот на Општина Штип, на последната-јулска седница, помеѓу останатото расправаше и за состојбата со уписот на деца во прво одделение во основните училишта но и со уписите во средните Општински училишта. Од сите основни и средни образовни институции, освен од основното училиште „Димитар Влахов“ беше побарано Советот да им одобри формирање паралелки со помал од со закон пропишаниот број ученици кое советниците го прифатија. Овој чин уште еднаш го наметна прашањето со бројноста на децата од генерацијата која за првпат треба да појде на училиште. Тоа е генерацијата 2015 година. Прашањата се од типот дали ние во Штип имаме доволно деца кои би ги пополниле планираните квоти за упис во прво одделение, а ако ги немаме зашто тоа е така. -Годинава нашите очекувања беа дека ќе имаме 520 првачиња, но досега се запиша 470, односо 50 деца помалку. Сепак, треба да се има на ум дека уписи ќе им се до почетокот на учебната година и ние очекуваме бројката на првоодделенци да биде на планираното ниво или блису до него, вели Билјана Казанџиска, раководителка на секторот во чија надлежност е и образованието. Нашата соговорничка укажува дека податоците за децата родени 2015 година ги добиваат од МВР.-„Сепак, треба да имаме на ум дека околу50 деца од оваа возраст се родени во странство, а се водат како жители на Штип, а имаме и деца родени во Штип кои со семејстват живеат во Општина Карбинци, и затоа почесто се добива неточна слика за состојбата со првачињата“, посочува Казанџиска. Според Казанџиска, на ова бројка влијаеле и дел од родителите кои барале одложување за одење на нивните деца во прво одделение зашто сметале дека нвините петгодишни деца се сеуште мали за такво нешто (во прво одделение се запишуваат деца на петгодишна возраст). Но, законот бара ваквите родители за своите деца да добијат документ од релевантна институција дека децата навистина не ја имаат постигнато психолошката зрелост за да бидат првачиња. -Од сите делови на градот и општината дел од учениците бараат согласност да се запишат во училиште кое не е во реонот во кое тие живеат. Но, за такво нешто законот за реонизација предвидел да се добие согласност од нашиот сектор, а дозволата да биде заверена со потписи на директорите на училиштето од реонот во кој живее ученикот и од директорот на училиштето во кое тој ученик сака да учи. Тоа е прашање кое ние во од го решаваме“, посочува Казанџиска. Интересен е податокот дека само од училиштето „Димитар Влахов“ во населбата Сењак не е побарана дозвола за формирање паралелки со помал број ученици. Тоа, според сите анализи, се должи на фактот дека во оваа населба во поново време се изградени поголем број станбени згради и куќи за домување во кои живеат главно млади семејства. Населбата Сењак е најживата населба во градот благодарејќи на младите семејства. Во ова училиште има место за 147 првачиња и сите места се веќе пополнети. Ка-
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Првачиња во ООУ „Димитар Влахов“
занџиска вели дека не е исклучена можноста во „Димитар Влахов“ да се одобри формирање на уште една паралелка во прво одделение. Тренд на зголемен интерес за упис во прво одделение има и во ООУ „Славејко Арсов“ во населбата Баби. Таму за 32 слободни места веќе се пријавиле 40 деца. Пораст на бројот на деца има во во населбата „Македонка“‘ каде учат и деца од населбите Три Чешми и Балканска. „И во ООУ „Ванчо Прќе“ каде има место за 150 првачиња бројката ќе биде пополнета до почетокот на учебната година бидејќи таму фалат само уште десет деца за прво одделение“, коментира Казанџиска. Таа цени дека и во „Тошо Арсов“ во населбата „8 Ноември“ ќе нема проблем со првачињата каде веќе се запишани 59 ученици, а квотата е 76 лица.
ПАРАДОКС: Во двете градинки на чување и негување има 1.560 деца, Штип по 35 години доби нова детска градинка зашто голема беше и потребата, а денес нема деца за да се пополнат 520 слободни места во прво одделение?
Интересен е податокот дека Штип по пауза од 35 години мораше да гради нова детска градина со капацитет од 200 деца. Всушност, во двете штипски градинки „Астибо“ (860) и „Вера Циривири – Трена“ (700) дева има вкупно 1.560 деца доверени на чување и негување на овие установи. Тоа пак го наметнува прашањето ако градинките се преполни (а има потреба за сместување на уште 30 деца) тогаш каде одат децата кога ќе стасат за на училиште? Ова е прашање кое бара темелна анализа заашто во одговорот на него може би се крие решението наречено „недостаток на деца за во прво одделение“ кое понатаму се рефлекрира и на средните училишта. Дали прболемот е само во фактот кој често се експлоатира дека кога децата малку ќе пораснат еден од нивните родители заминува на работа во странство за да провери како е таму, за потоа да си го повлече и семејството, или има и други нешта кои се кријат во оваа вечно актуелна приказна.
Штип без фонтани, без јавни чешми, а летото изгор
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
В
ГРАДОТ
о развиените држави градовите имаат фонтани во секоја своја урбана заедница, во секој дел од градот. Ги има на стотици во само еден град и служат за повеќе намени. Како украс на просторот, како место на кое во време на пеколни горештини луѓето можат да се освежат, како смирувач на нерви што доаѓа од шумот на водоскоците во самите фонтани. Тоа е насекаде така само не и кај нас, а уште попосебно само не и во нашиот град. Штип има(ше) три фонтани но ниту една од нив не работи. Најскапата фонтана на плоштадот одамна е претворена во жардиниера, фонтаната спроти хотел „Оаза“ и малата фонтана пред Домот на пензионерите одамна не се во функција., Дури изгледаат и грозно со оглед на нивнаа несреденост. И при константно стабилни температурите од
11
Проблемот со отворените квалитетни води да биде поголем го прави и празното корито на реката Отиња која поминува и низ централното градско подрачје. Подолго време, токму кога разладувањето ни е најпотребно, во коритото на реката нема капка вода. Во градот не функционираат ниту познатите градски чешми кои на времето ги имаше на десеттина покрај коритото на Отиња. -Имаме шест отворени чешми но и шестотини проблеми како барема за една ноќ да ги сочуваме славините на нив за луѓето да можат да ги користат. Денес ние ќе ставиме нови славини, утре славините ги нема. Се крадат од несовесни граѓани и тука лежи проблемот. Што се однесува до фонтаните кај хотелот и кај пензионерскиот дом сакам да ја информирам јавноста дека за нивно ставање во функциј ни се побарани 25.000 евра. Тоа и за ЈП „Исар“ се големи пари кои можеме да ги употребиме за решавање на поголеми потреби, па затоа оставам простор дека проблемот со фонтаните ќе го решиме за идното лето, Вели Коцев. Посебно интересна е состојбата на фонтаната која еден самоволен градоначалник ја крсти „Фонтана Макфест“. Кога се градеше и кога се пушташе во работа, се говореше дека таа ќе фрла вода во височина под тактот на песните од фестивалот. Но, и оваа фонтана „играше“ само едно лето по што си ја Работи само преубавата фонтана во станбениот комплекс испеа песната и никогаш Грин Гарден на Актива повеќе во неа не видовме вода. околу 40 степени кои ги имаме во ова изгор лето, градот Штип не е само цнтарот на градот. Штип има големи нема мала, отворена вода, нема фонтана, јавна чешма... населби во кои живее поброен народ отколку во некои опФонтани нема во ниту една наша урбана заедница иако, са- штини како Пехчево, Зрновци, Карбинци, Чешиново-Облемо како пример, ќе ја спомнеме населбата „Сењак“ која е најраздвижената наслеба во која има најмногу фреквенција КОЦЕВ За ставање во функција на на луѓе во секое време од денот. Всушност, Штип нема ниту една функционална фондвете фонтани ни се побарани тана, ако не се изземе фонтаната која познатата компанија 25.000 евра. За ЈП „Исар“ тоа се гоАктива ја изгради и летово ја пушти во работа во преубавиот леми пари, но ветувам дека идното комплекс станбени згради „Грин гарден“. Во овие претопли лето фонтаните ќе си ја вршат денови оваа фонтана не само што е украс на комплексот функцијата, а ние ќе најдеме решение туку на секаков начин прави да се чуствувате дека надворешниет температури се поподносливи. Фонтаната на Акза нив со помалку пари. тива е освежување за сите кои веќе живеат во удобните и супер функционални станови во комплексот. За нашиот град е посебно важно тоа што за пропа- шево, Лозово...Тоа се населбите „Сењак“, „8 Ноември“, ста на трите фонтани нема одговорни, а со тоа и одговор- „Баби“, „Автокоманда“...Планерите на развојот на градот ност. Тоа секогаш е така кога пропаѓаат нештата градени со треба ова да го имаат на ум и да предвидат фонтани и во народни пари. Ќе се потрошат на десеттици, а можеби и со- тие наши урбани делови. титци илјади евра, инвестицијата ќе се покаже како промашена и-на никој ништо. И се додека е така состојбата на овој план нема да се подобрува.
12
ЈУРУЦИ
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Јуручките манекенки
В
о преубави, живописни носии во кои преовладува црвената, сината, жолтата и зелената боја јуручките девојчиња се вистински манекенки и предизвикуваат интерес секаде каде ќе се појават. Јуруците се посебна етничка заедница која живее во Општина Карбинци, во плачковичките села Калузлија, Парналија, Кучица, Оџалија... „Во нашата општина живеат околу 780 лица од оваа заедница. Селата во кои живеат се на надморска височина од 650 до 1.100 метри, а на најголема височина е селото Парналија. Во сите села има училишта
од прво до петто оделение во кои наставата е на турски јазик, а од петто до деветто одделение учат и македонски јазик“, вели Јордан Насев, градоначалник на Општина Карбинци. Во пределот кој народот го нарекува „јуруканата“ јуруците живеат главно од тутунот и сточарството, односно говедата Буши и овците. Според Насев, тие се многу вредни луѓе. Штиски Глас донесува неколку фотографии на кои се јуручките девојчиња кои во својата живописна носија прилегаат на вистински, несекојдневни манекенки.
Пожолтени раце. Од берење и нижење тутун. Рано наутро на тутунските ниви, потоа на училиште. Преубава симбиоза помеѓу трудот и уката. И сето тоа без мака, онака со блажена насмевка на лицето како симбол на еден посебен и среќен живот.
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
РЕКЛАМИ
13
КОЛУМНА
14
Пишува: М-р Трајче КАЦАРОВ, писател
„Чувај го зборот добро врзан како необучен коњ што знае да каса, да клоца, да мава. Чувај го! Зашто ако го пуштиш така разоглавен по чаирите, којзнае која луда глава ќе посака да го јава.”
С
Блаже Kонески
уфе Сутлијаш, за неговите родители и за оние што го познаваа одблизу, беше феномен. Таков се роди, - велeа мајка му и татко му. И попот што го миросал и кумот што го крстил го зборувале истото. Додека децата на негова возраст, се’ уште во колебка, се труделе да го изговорат зборчето мамо, Суфе Сутлијаш, гласно и сосем јасно го изговарал зборот шовинист. „По цел ден сакаше да ми виси на боските, да цица, а кога не ќе му ја исполнeв желбата, ме нарекуваше шовинист“- се жалеше мајка му, во сите маалски разговори во кои феноменот Суфе Сутлијаш, беше главна тема. Татко му не беше далеку од изјавите на својата жена. Тој пред другарите, колегите, дури и на партиските состаноци, штом ќе се спомнеше шовинизмот и Суфе Сутлијаш, изјавуваше: „Кога немаше да му излезам во пресрет на желбите, дури и на оние најнеобичните, ме нарекуваше шовинист.“
Приказна за Суфе Сутлијаш Во училиштето, од најраните школски години, секогаш кога ќе се покажеше трупец, дрво неделкано, за поставените прашања, ги нарекуваше и учителките и учителите шовинисти. Учениците, на секој изречен збор шовинист упатен кон учителките и учителите, скокаа од радост. Но, и учителскиот кадар не јадеа шишарки, па набргу сфатија дека и тие можат да извадат корист од Суфе Сутлијаш. Умешно го наведуваа да ги нарекува шовинисти учениците кои претеруваа со непослушност и незнаење.
По завршувањето на школиите, со постигнатиот успех, кој се должеше само на лепењето етикети – шовинист и шовинисти, Суфе Сутлијаш, беше подготвен зборот шовинист да го изговара на сите светски јазици и да го упатува кон сите светски страни. И го упатуваше: на исток, на запад, на север и на југ. На сет глас го изговараше од рано наутро до доцна навечер и обратно. Одекнуваше зборот шовинист: по планините, по долините, по селата, по градовите, со еден збор насекаде.
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Но, како што сите приказни имаат свој почеток и крај, така и приказната за Суфе Сутлијаш осамна во сопствениот крај. Еве како започна тоа: Суфе Сутлијаш, почна да не добива нарачки за лепење етикети. Отсутноста од нарачки траеше со месеци, да не речам со години. Суфе Сутлијаш почна да паничи. Штом ќе сетеше како му се суши устата, а утробата му се полни со клинци, очите му се полнеа со крв, а од дланките му се цедеа капки солена вода.. Не можеше да се замисли туѓинец во родното место. Не можеше да се замисли безгласна буква. Не можејќи да го издржи тонењето во се’ подлабока анонимност Суфе Сутлијаш одлучи – Ако не сака брегот кон Мухамед, Мухамед ќе појде кон брегот. И појде.
Еден ден уште од рано наутро застана на среде плоштадот и почна на сет глас да извикува: „Шовинисти! Сите сте шовинисти! Шовинисти заразни глисти! Уааа шовинисти - кариерист!
Луѓето минуваа покрај него но, ниту го слушаа, ниту пак го забележуваа. Некаде кон пладне почувствува како нешто плеснува врз неговото лево рамо. Беше тоа птичји измет. Тогаш Суфе Сутлијаш, сфати дека, сепак, има за кого да продолжи со извикувањето. Извикуваше. Извикуваше. Се додека птиците не го покрија целсосно, од главата до петиците со измет.
Многу измамници меѓу политичарите, стопанствениците, меѓу луѓето од разни професии, го користеа Сутлијаш, како средство со кое ги прикриваа ниските страсти, создавајќи можности за остварување на слатките соништа. Зборот шовинист не само што ги истурка надвор од устата на Сутлијаш, сите други Птиците се покажаа во права зборови, туку остана единствен збор и во устите на другите кои жи- смисла шовинисти, ама немаше кој вееја во времето и местото каде да им го каже тоа. што живееше Суфе Сутлијаш.
Зошто штипјани на денот на „Свети Ранѓел“ одат само во Старконачката црква а не и во Фитијата?
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
КОЛУМНА
15
ќата Јован Драгаш и Костадин Дејановиќ.
В
Фитијата го добила своето име по Османското освојување на градот во 1385 година ( според Ф. Бабингер), кога била претворена во џамија, наречена џамија на освојувачот- или фети џамија. Пишува: Елена Јосимовска
о многу пишани документи од најразлични автори, со различна историска дистанца, кога станува збор за средновековните цркви во Штип, редовно се споменуваат две цркви со исто име: Св. Архангел Михаил – Фитијата и црква Св. Архангел Михаил- Главатова. Св. Архангел Михаил – Фитијата или уште наречена Старата црква, е градена во време на владеењето на цар Душан кога негов заповедник во Штип бил војводата Хреља, во народните песни познат како Реља Крилатица. Тој во штипското подградие на Исарот ја изградил оваа црква и ја дал да биде метох на Хилендар. Ова дарение подоцна било потврдено и од цар Душан во 1332 година За втората црква Св. Архангел Михаил- Главатова, во Стар Конак, не е извесно од кого и која година е градена но, извесно е дека била метох на светогорскиот манастир Св. Пантелејмон. Ова дарение било потврдено 1378 година од бра-
Ако погледнеме во нејзината историја, од освојувањето до ослободувањето од Османското владеење во Штип 1912 година, 527 години била џамија во време на Турската империја, потоа долги години била Бошначка џамија каде се наоѓало и Бошначкото маало. После втората
Фитијата
Денес повторно е црква во која се наѕира премачканиот фрескопис по ѕидовите, но никогаш во неа не се служи на денот на светецот чие име го носи. По толку векови постоење како џамија била избришана од меморијата на Штипјани. Традицијата останала единствено на тој ден да се оди во Стар Конак во малата црквичка која ги преживеала сите векови. Денеска Фитијата се отвара на денот на Св. 40 маченици кога Штипјани масовно, според традицијата, се искачуваат на Исарот и минувајќи покрај неа, влегуваат да запалат свеќа. Судбината на оваа Главатова прекрасна средновековна црква биСвети Рангел ла таква да остане во мнеморијата само нејзиното име но не и богоссветска војна долги години била лужбата во неа на денот на Свети напуштена и во неа ноќевале патуРанѓел. вачките мечкари со нивните мечки.
16
Два нови романа на д-р Даница Фичорска КУЛТУРА
Деновиве од печат излегоа два нови романи на д-р Даница Фичорска, денес пензионерка. Тоа се романите „Тео засекогаш“ и „Каменот на Владимир“. И двата романа, според авторката, се производ на настани од нејзиниот живот. „На 12 годишна возраст станав член на школската литературна дружина и од тогаш не престанав да пишувам. Страста за пишување е резултат на желбата луѓето и настаните да ги сочувам од заборав и прашината на времето. За мене пишувањето е како коцка, ако еднаш те обземе веќе не те пушта“, вели Фичорска. Досега нашата позната сограѓанка има напишано вкупно 12 книги. Четири се од нејзината струка-физикалната терапија, две книги се поезија, а шест се романи. Но, од каде д-р Фичорска црпи инспирација за своите дела? „Да се биде лекар 40 години и тоа во рехабилитација каде секој пациент е
В
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
посебна приказна, да имаш страст сé да запишеш макар и во дневникот, да бидеш набљудувач на времето и алтруист, зар тоа не е доволно“, кратко одговара авторката. Нејзините книги се нејзините патувања на кои не можела да замине. Вели дека кога книгата е сеуште „пресна“, излезена од печат, на проверка прво ја дава на најдобрите пријатели. -„Сепак најстроги критичари се мојата ќерка и синот кои многу читаат и не прифќаат и најмала грешка од моја страна“, вели д-р Даница. Нејзините романи можат да се најдат во книжарниците Венеција и Мист во Штип и Полица во Скопје. Стручната литература е промовирана пред стручниот колегиум на физијатри од цела Македонија и три од романите, а останатите ќе чекаат време без пандемија за јавна промоција.
Промовирана поетската збирка „Позајмено време“ од Борис Блабанов
о штипската библиотека е промовирано најновото поетско дело на Борис Балабанов „Позајмено време“. Стихозбирката ја промовира Елена Јосимовска, а за неа зборуваше и рецензентот Виолета Тодева Мијалкова. Убавиот настан беше збогатен и со настап на хорот Распеани штипјани, а стихови читаа Верица Милорадова и Ване Дериволов. -Во оваа книга на 189 страници отпечатени се 185 нови песни кои авторот ги поделил во три тематски целини насловени како ИМА МЕСТО, ЛИЧНОСТИ И ОД ЖИВОТОТ. Нека рикне зборот, вака во делот наместо вовед авторот го започнува својот книжевно-поетски труд. А зборовите се исто како и пчелите во исто време се и мед и трн, а песните се како очите прекрасно огледало на душата. Иако е општо познато дека поезијата нема дефиниција таа за Балабанов е елитна дисциплина на духот, најголема љубов поради која се живее, преку неа тој дише и само во неа е слободен и свој. Поетскиот опус на поетот Балабанов во Позајмено време е вистинска прошетка низ историјата, опеани се личности и настани за кои треба да се говори и да се знае. Неговата поезија е составена од најнежниот венец на букви зборови и чувства. Користејќи го зборот како средство одлично ги насликал своите емоции, дури подобро и од сите сликари на уметнички дела, рече промоторот Јосимовска и додаде:
Од лево кон десно: Верица Милосавова, Виолета Тодева Мијалкова, Соња Манева, Елена Јосимовска и Ване Дериволови, седи авторот Борис Балабанов.
„Лирската топлина на неговите стихови ќе ве исполни со емоции преку кои многу лесно ќе стигнете до тајните вредности врз кои почива животот.Борис Балабанов низ песните ни ја шепоти својата интима, не приближува до штипските ветришта, сончевиот пекол , за молкот на кучињата без сајбии“, рече промоторот Јосимовска.
Старите прилепски занаетчии пред штипјани
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
КУЛТУРА
Т
17
рајната поставка со 36 фотографии со последните занаетчии-репрезентите на прилепскиот еснаф, која што е финансиски поддржана од Министерството за култура, а чии автори се Моника Талеска и Александар Десоски, на почетокот од овој месец беше изложена во Домот на културата „Ацо Шопов“. Настанот е дел од манифестацијата „Штипско културно лето“. -На наше големо задоволство, по воспоставената соработката со Библиотеката, за што потпишавме и Меморандум со директорката Моника Талеска, денеска за прв пат надвор од Прилеп се промовира трајната поставка на фотографии со прилепските занаетчии. Но, љубителите на уметноста може да ги погледнат и ретките изданија со книги, од раритетната поставка и издавачката дејност на установата“, рече отворајќи ја изложбата Горан Трајков, директор на штипскиот центар за култура. Според уметничкиот директор на оваа установа Трајче Кацаров, овој мултимедијален настан ја збогатува понудата на Центарот со квалитетни содржини. -Поставката на фотографии чии главни актери се репрезентите на прилепскиот еснаф, изборот на литература и музичките изведби на Добрила Грашеска, инаку вокалистка на групата „Чалгија саунд систем“ дава еден посебен шарм на културната понуда. На овој начин имаме едно покомплетно доживување на животот во прилепската чаршија-ду-
лиографии, каталози и поетски збирки, рече Петрески. Директорката на Библиотеката Моника Талеска, посочи дека во раритетната поставка на установата, која што брои околу 1.000 книги, посебно место има канадската „Фамилијарна библија“ публикувана во 1879 година, потоа делото „Прилеп и неговата околина“ од српскиот интелектуалец д-р Јован Хаџи-Васиљевиќ, испечатено во 1902 година. Дел од поставката е и книгата „Пастер“ од 1939 година, чиј автор Пастер Валери Радо, внукот на Луј Пастер, како и „Македонска литература и македонскиот литературен јазик“ од Блаже Конески, во издание на „Култура“ во 1945 година. -Раритетната поставка е наша особеност. Има извонредни дела кои се извор особено за научната јавност. Дел од оваа литература која што е освен на македонски и на руски, бугарски, српски, англиски и француски јазик, ќе
шата на Прилеп, рече Кацаров, детално осврнувајќи се на изложбата на фотографии. Прилепскиот поет и писател Петар Петрески, вработен во Библиотеката во Прилеп, издвои акценти од богатата издавачка дејност,која се негува речиси 4 децении. - ЈОУ Градска библиотека „Борка Талески“ – Прилеп ги следи и имплементира современите трендови во библиотекарството, стремејќи се да прерасне во културен стожер на градот под Марковите Кули. Во таа насока, Библиотеката во текот на изминативе децении разви богата и разновидна издавачка дејност. Таа стана препознатлив и иманентен белег на нејзиното севкупно работење. Како резултат на оваа определба, Библиотеката во периодот што е зад нас издаде повеќе значајни монографски публикации, биб-
мора да ја преведеме и да најдеме начин да ја ставиме во функција на нашата читачка публика и научната јавност. Зашто книгата „живее“ само кога е во допир со читателот. Но, денеска сакам посебно да се заблагодарам на вашето гостопримство. Амбиентот во којшто се изложени нашите поставки е извонреден. Гостувањето во Штип, прво надвор од нашиот град, за нас е од голема важност зашто се случува во година, кога одбележува 75 години од основањето на нашата установа, и 100 години од раѓањето на нашиот патрон, но и 100 години од раѓањето на нашите сограѓани, културни дејци: Блаже Конески, Коле Чашуле и Благоја Корубин, сите на свој начин го дале својот придонес за втемелување на македонскиот јазик, култура, правопис, драматургија, книженост, рече Талеска.
18
Лет во место ТЕАТАР
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
(Кон затворената премиера на претставата „Крилја“ изведена на 29 јули 2021 г. во НТ Штип со Кристина Атанасова Арсова во главната улогата, г-ѓа Емили Стилсон. Текст - Артур Копит. Режија - Никола Ристов.)
А
ктерката Кристина Атанасова Арсова ја толкува главната улога, г-ѓа Емили Стилсон, во новата овогодишна премиера во Народниот театар Штип - претставата „Крилја“ - работена по текст на американскиот драмски писател Артур Копит, во режија на Никола Ристов. Овој факт буди љубопитство во нашата театарската и културна јавност затоа што Кристина Атанасова Арсова веќе две децении е актер на НТ Штип, што ќе рече таа е во зрела творечка фаза кога уверливо може да го манифестира своето актерско мајсторство и да покаже до каде може креативно да се извиши на театарското небо. Овојпат нејзината шанса, што и ја понудил режисерот Ристов преку текстот на Копит, е истражување „како да се пронајде сопствената совест по доживеан мозочен удар“ и со тоа, според режисерот Ристов, да се пренсе пораката: „иако понекогаш може да се изгубиме во бесконечните панели на нашата несвесност, ние суштински никогаш нема да се изгубиме себе си, само понекогаш треба да се охрабриме... “ со што би се оправдал вложениот труд, а и потрошените пари, за оваа театарска лабораторија на Ристов и Арсова, во која соучесници се и актерите: Милорад Ангелов (Докторот), Валентина Георгиевска (Медицинската сестра), Миле Вратеовски (Били), Миланчо Георгиев (г-дин Бронстајн), Стефанија Митовска (Ејми) и Јорданка Тодорова (г-ѓа Тименс). Тие уверливо и со дискретен шарм ги градеа своите епизоди наспрема обидот на Арсова, со монодрамско солирање да се вознесе во „нелинеарно време, во простор што има поинаква форма, каде звуците не се вклопуваат со сликите, а формите немаат име“, според режисерскиот концепт. Искреноста во пристапот, промисленоста при сценските движења, посветеноста во напорот да се довтасаат нови театарски вихрени на Кристина Атанасова Арсова, актерка со евидентни можности (рефлексивни и физички) неопходни за модерен актер од 21 век, се покажаа недоволни за да „се полета“ на сцената на театарот во Штип, со несоответна техничко - технолошка подршка за таква театарска илузија и небезбедна за циркуска мајсторија. Но, и поради фактот што најголем дел од пласираниот текст на Арсова не се слушаше во првите редови во театарската сала,
што пак ја „умре“ приказната, па прикажаното делуваше неинтересно. Лет во место! Се убедив дека „вината“ е веројатно во Рецензија на неакуситчноста на м-р Гоце Ристовски просторот и прегласноста на фонот, и дека не е резултат на лоша дикција. Тоа го поткрепувам со тоа што на моменти Арсова манифестираше завидно актерско мајсторство (пластично тело, рефлексивност, елегантни и економични сценски движења, солиден гласовен апарат). Сценографијата, костимографијата, музиката и светлосните ефекти во претставата делуваа култивирано и во дослух со генералната идеја за „изгубеноста во бесконечните панели на нашата несвесност...“ Авторот Копит, за жал, не ја дочека премиерата на „Крилја“ на македонски јазик. Почина на втори април годинава. Текстот „Крилја“, во кој со поврзување на неповрзани зборови и мрморења со звучни ефекти се прикажува серија на збиднувања во свеста на протагонистот по мозочниот удар, е напишана во далечната 1978 година како радио драма, отпосле адаптирана за театарска сцена. Во 1976 година на Копит му било нарачано да напише оригинална радио драма. Непосредно пред тоа, неговиот очув доживеал мозочен удар, што го инспирирало да напише драма за нарушување на јазикот и психолошката перспектива на жртвата од мозочен удар. Артур Копит останува препознатлив по мешањето различни жанрови и апсурдизмот и на сцената во НТ Штип. (Авторот е м-р по културологија)
Во Валаамскиот манастир почина отец Методи по потекло од Блатец, голем пријател на претседателот на Русија Владимир Путим
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
О
ЖИВОТ
вој месец, во Валаамскиот манастир во Русија (на околу сто километри од Санкт Петербург) почина Отец Методиј. Со оглед на фактот дека Отец Методиј е од нашите краишта, од Блатец-Виничко, и дека беше исклучително близок пријател со рускиот претседател Путин, цениме дека јавноста треба да знае нешто повеќе за оваа исклучителна личност. Отец Методи е роден на 16 февруари 1961 година, како Венко Петров, во православно семејство, во село Блатец, општина Виница. Подоцна неговите се селат во село Бањане, Скопска Црна Гора, скопско, на пет километри од манастирот на светиот великомаченик Никита. Во тој манастир, во 30-40 години од XX век живееле 70 валаамски старци и до денес, таму е сочуван гробот само на еден од нив. Дедото на отец Методиј изградил неколку храмови и параклиси низ Македонија. Од рано детство, Венко се интересирал за творештвото на руските писатели, уметници и композитори. Во 1985 година го завршил градежниот факултет во Скопје, добивајќи назив градежен инженер. Но, во 1991 година, Венко Петров го избрал монашкиот пат. Најпрвин заминал во Грција, на Света Гора, и таму добил благослов од многу почитуваниот старец, архимандрит Георгиј (Капсанис). Но, на почетокот на 1990-те години, поради нарушените односи меѓу Грција и Македонија Венко решил дека е подобро да ја напушти Грција. Архимандрит Георгиј ја разбрал неговата желба и го посоветувал да замине во Русија, каде што Венко Петров никогаш претходно не бил, а не го знаел ни рускиот јазик. На 21 август 1992 година, на празникот на Свети Сергиј Радоњежски, Методиј пристигнал во Сергиевата Лавра, каде што бил поканет од Архимандрит Кирил (Павлов). Во лаврата Методиј станал почетник и таму живеел шест месеци. Таму бил забележан од економистот на Лаврата Панкратиј, со кого станале пријатели. По некое време Методиј повторно заминал за Света Гора. Во Валаамскиот манастир пристигнал на 6 февруари 1993 година и таму останува до денес. Отец Методиј е македонски монах и свештеник на Руската Православна Црква, игумен, жител на Светиот Валаамски манастир, директор на православно културно-образовниот центар “Свет Валаама. Тој е и главен и одговорен
19
уредник на месечниот илустриран весник “Свет Валама“, основач и модератор на годишните православни интернационални конференции. Делото на Методиј стана едно од клучните за заживување на манастирот Валаам по неговото повеќедецинско уништувањето од 1940 до 1989 година. Отец Методиј иницирал многу добротворни проекти за жителите на Валаам. Отец Методиј е прогласен за лауреат на Република Карелија во 2012 година, а во декември 2014 година му бил доделен Орден за заслуги за татковината II степен. Има руско државјанство. На 16 февруари 2021 година, Валаам, на 60-годишнината од раѓањето, Неговото Преосвештенство г. Панкратиј игумен на Валамскиот манастир отслужи литургија во руската православна црква “Свети Кирил и Методиј“ на која присуствуваа верници од цела Русија, ја прочита честитката на Неговата Сесветост Патријархот Кирил Московски и на цела Русија, и на архимандритот Методиј му ја додели патријаршиската награда-Орденот на Свети Серафим Саровски! Спасо-Преображенскиот Валаамски манастир се наоѓа на островот Валаам во езерото Лагода, покраината Карелија, стотина километри северно од Санкт Петербург, кој претставува најголем машки ставропигијален манастир на Руската Православна Црква под јурисдикција на Неговата Сесветост г.г. Кирил, Патријарх Московски и на цела Русија. Валаамскиот манастир годишно го посетуваат повеќе од 100.000 туристи и верници од целиот свет. На 27 мај 2016 година, Отец Методиј и уште неколку претставници на Руската Православна Црква присуствува на осветувањето на рускиот крст од монолитен мермер во Лешочкиот манастир. Отец Методиј е ктитор за изградба на Македонска православна црква во село Блатец. Руските медиуми објавија: „На 24 мај 2021 година, Отец Методија (Петров) архимандрит на ставропигијалниот Валаамски Манастир на Руската Православна Црква, кој е Македонец од Блатец, Македонија, повторно имаше срдечна средба со рускиот претседател Владимир Путин. Но, наместо со бакнување рака, како што тоа го направи минатиот пат, сега Отец Методиј во манастирот во Валаам го пречекал Путин со широко срдечна прегратка“. Од настанот беше објавена фотографија на Отец Методи со Путин, а игуменот на Валаамскиот манастир, Епископот Панкратиј коментираше: “Беше забавно. Отец Методиј го сака Претседателот!“
20
Генерално градиме победнички менталитет ФУДБАЛ
Разговор со Марјан СЕКУЛОВСКИ, шеф на стручниот штаб на ФК Брегалница
В
еќе од почетокот на месец август во Штип ќе се игра прволигашки фудбал. ФК Брегалница е во елитното фудбалско друштво благодарејќи пред се на квалитетниот сопственик, познатата компанија КИТ ГО. Пред почетокот на првенството разговараме со Марјан Секуловски, шеф на стручниот штаб. Г-дин Секуловски на 8 август, во 17,30 часот по пауза од четири години штипјани ќе гледаат прволигашки фудбал. ФК Брегалница игра против ФК Шкупи 1927, а прашањето ни е подготвени ли сме квалитетно за стартот? ФК Брегалница е подготвена за стартот на прволигашката 2021/2022 и после четири години штипјани пак ќе гледаат прволигашки фудбал. Очекувањата од првиот натпревар се исти како и од секоја друга наредна утакмица-да одиграме квалитетно во сите фази од играта и со добра игра да стигнеме до добар резултат.
Ф.К. Брегалница
ки...
Мислиме дека имавте квалитетни подготов-
Тоа е сосема точно. Во Штип, Пехчево и на Залтибор имавме оптимални услови за работа. Благодарност до менаџерот и сопственикот на ФК Брегалница за тоа што овозможи одлични услови за работа. Од игрите и резултатите на контролните натпревари суме задоволен. Втора и Прва лига не е исто. Се говореше дека на Брегалница и требаат повеќе засилувања на повеќе позиции.... Во моментов ни се обезбедени поголем број од планираните засилувања. Во очекување сме на финализација на уште двајца фудбалери со што Брегалница ќе се комплетира квалитетно на сите позиции. Штип се смета за еден од најфудбалските градови во државата, навивачката група Фаланга секогаш е срцето и душата на клубот, негов 12 играч, очекувате ли полн стадион уште на првата средба и која е Вашата порака до публиката? Јас се надевам дека протоколите на ФФМ ќе дозволат присуство на публика и очекувам Фалангата да биде нашиот дванаесетти играч како што било и претходно.
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
Во спортските кругови во градот има две мислења. Првото е дека за годинава е доволно да се опстане во елитното фудбалско друштво, втората е дека треба веднаш за се бориме за излез во Европа. Вашиот став? Генерално ние градиме победнички менталитет при што нашите фудбалери, на секој натпревар, ќе го дадат максимумот и ќе направат се да стигнат до победа. Убеден Марјан СЕКУЛОВСКИ сум дека тоа ќе биде доволно за да се задоволат амбиците кои во моментов ги има клубот за наредната сезона. Според вас кои се главни претенденти за првото место? Мое мислење е дека Шкупи и Шкендија се главни кандидати на крајот од сезоната да се најдат на првата позиција. Тие располагаат со најголем буџет кој изнесува помеѓу 2-3 милиони евра и се во можност да платат и да доведат голем број мошне квалитетни фудбалери. Секоја од овие екипи има по околу 25 квалитетни и искусни фудбалери во тимот, фактички по двајца играчи на секоја позиција со приближно ист квалитет. Во овој момент други клубови тоа не можат да си го дозволат. Има ли нашата ФК Брегалница се што е потребно потребно, од опрема, преку редовно подмирување на обврските кон фудбалерите и стручниот штаб...И кои се Вашите најблиски соработници? Да, Брегалница располага со се што е потребно за непречена работа на клубот. Сите побарувања навреме се подмирени и тука сакам да ја изразам благодарноста до сопственикот, менаџментот и директорите за обезбедување на сите потребни услови за непречена работа. Во стручниот штаб се и Александар Танчевски, Лазар Илиев, Ристе Наумов и Љупчо Колев. За крај би сакале да го слушнеме вашиот одговор за тоа што му се случи на нашиот фудбалски брнед Вардар... Тоа што се случи со Вардар претходно се има случено со голем број македонски клубови кои се соочиле со проблеми од финансиска природа. Се надевам дека Вардар бргу ќе се опорави и ќе се врати во Првата лига, но сепак тоа си е нивна интерна работа и за тоа тие самите треба да си решат.
Преку стрелачкиот клуб „Штип“ за 13 години со стрелачки вештини се здобиле над 5.000 штипјани
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
СПОРТ
21
Во семејството на штипските спортови е и стрелачкиот Постарите штипјани паметат дека градска леклуб кој го носи името на градот. Иако овој спорт не е генда во овој спорт е Ванчо Филипов кој во бившата популарен како фудбалот, борењето и каратето во на- држава беше и првак на Југославија. шиот град, сепак неговите резултати се импресивни и
Членови на стрелачкиот клуб Штип
за нив разговараме со претседателот на клубот Зоран Пејев. -Овој клуб си има своја традиција, своја историја зашто постои повеќе од половина век. Низ историјата на постоењето се викал „Ванчо Прке“, па ПТТ, а од 1996 година го носи денешното име. Од 1983 година ја сум член на клубот, а од 2010 година негов претседател и на оваа функција сум биран трипати. Пред мене пртседатели биле Стојче Михов, Ристо Мицков, д-р Петар Хаџивасилев, и секој го дал својот придонес, вели Пејев. Во моментов клубот има околу 50 активни и околу 150 повремени членови. Стрелиштето се наоѓа покрај реката Брегалница во близина на Мебел. -Клубот од 2008 година е на самофинансирање, живее и работи од членарината која изнесува 500 денари годишно за сениори и 300 денари за младинци и пионери, а соработуваме и со пензионери кои не плаќаат членарина. Меѓу членовите имаме и шест лица од женскиот пол. Наша главна работа е да спроведуваме обука по ракување со оружје за граѓани кои сакаат да поседуваат било каков вид на оружје. Од таа 2008 година досега над 5.000 штипјани преку Стрелачкиот клуб ги имаат совладано стрелачките вештини. Ние имаме добиено лиценца од МВР за практично оспособување за ракување со оружје на сите граѓани клои тоа го сакаат и ги исполнуваат законските услови да поседуваат било кој тип на оружје, појаснува Пејев.
Зоран Пејев и Марјан Ивановски
Според претседателот Пејев, клубот ги има сите услови за квалитетна работа, има стрелиште за воздушна пушка, стрелиште за голем калибар, за ле-
Од 2008 година досега преку стрелачкиот клуб „Штип“ во тајните на стрелачките вештини навлегле околу 5.000 штипјани. Клубот денес има 5о редовни и уште 150 повремени членови. течки мети (глинени гулаби). Условите на стрелиштето може да ги користат и граѓаните кои не се членови но по претходна најава. На натпреварите на државно ниво екипата на стрелачкиот клуб „Штип“ во екипна конкуренција го освои второто место во дисциплините војничка пушка, полуавтоматска пушка и пиштол. Во екипата беа: Марјан Ивановски, Марјан Кукуљанов, Зоран Пејев и Благој Рунчев.
РАЗОНОДА
22
TR-MR ov -Mi Re k e ~e R Ti
{tipski Glas, Juli,, 2021 br. 113
Штип ќе стави нови сијалици кои ќе имаат заштита од кршење од неодговорни граѓани. Заштитата е: Тој што ќе фрли камен по сијалицата каменот ќе му се врати и ќе го удри по глава. За да му „светне“ дека тоа не треба да го прави. Зашто не е до сијалицата-до глават е. Таткото кон синот: -Добро бе сине, што дете излезе од тебе, по цел ден си во кладилници, по цел ден се коцкаш наместо да учиш... -Не бе тате, не одам во кладилници не се коцкам... -Абе цел град знае, немој да ме нервираш. -Ајде во 100 евра дека не се коцкам, рекол синот и ја завршил дебатата... Струмица можеше да биде најубавиот град на светот. Ако не постоеше Штип.
Razmisluva: Iv. BOJ
Странски медиуми објавија: Лани во светот биле убиени над сто новинари. Кај нас убиени новинари нема. Кај нас сите новинари во секоја смисла се ептен-утепани!
СУДОКУ
ИМПРЕСУМ
Издавач: Медиум Боја 43 – Штип Седиште на фирмата и адреса на редакцијата: Ул. „Тошо Арсов“ бр. 23 – 2000 Штип Одговорно лице: Иван Бојаџиски
Излегува еднаш месечно Првиот број излезе во месец април, 2009 година Главен и одговорен уредник: Иван Бојаџиски 078/375582 Графички уредник: Јорданчо Бојаџиски, 078/473094
Овој број е отпечатен на 30.07.2021 година Тираж: 1.000 примероци
СКРИВАЛКА
Ж-ка: 290000002136767 Едб:4029019522191 Т.Т.К. банка А.Д. Скопје Годишна претплата: 180 денари.
Печати печатница Генекс-Кочани Ул. „Тодосија Паунов“ б.б.
За Штипски глас се плаќа повластена даночна стапка од 5%
ISSN 2545-4498 Непотпишаните текстови се на Иван Бојаџиски
ЕНИГМАТИКА
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113
23
!
" #
! $ % &
' ( $
% )
.
.
%
*+ , -
.
$
(
$
$ ( 0 1 $ (
! 2
3 ! &
/ % !
. & + 4 + ( &
)
5 $
$
"
6
+ .
0
$
% '
7 .
$
0 ' /
+
"
+
+
3 0 +
*+ (
"
! .
8& .
.
)
/ $
$
+ '
+
)
)
* )
%
" ' 0 +
! $ )
- " 9
/ ( ' :
4 -
24
РЕКЛАМА
{tipski Glas, Juli, 2021 br. 113