Stipski Glas br. 126

СтатуатанаслободатавоЊујорк

истатуатанаженатавоШтип

Наостровот„Слобода“,напристаништетовоЊујорк,од28октомври1886година,гордостои Статуатанаслободависока93метри.Сеработизасветскаатракција,симболнаслободнаАмерика инаслободниотсвет,заколосалнанеокласична скулптура,подарокнанародотнаФранцијананародотнаСоединетитеАмериканскиДржави.

Статуатанаслободатаефигуранаженакојаја претставуваЛибертас,божицатанаримскатаслобода. Таадржифакелнадглаватасодеснатарака,аволеватараканоситабулаансатанакојаимавпишано,со римскибројки:JULYIVMDCCLXXVI(4јули1776),датумотнаДекларацијатазанезависностнаСАД.СтатуатастаналаиконанаслободатаииконанаСАД.На нејзинатаногаможедасевидираскинатсинџиркој укажуванатоадекадаматабилапоробена.

СекојагодинаСтатуатанаслободатајапосетуваатпо3,5милионипосетители.ОвојсимболнаслободнаАмерикаинаслободниотсветбилисеуштее инспирацијанамногууметнициодцелсвет:сликари, писатели,поети,драматурзи.Таабилаисеуштееинспирацијазабројнифилмскиостварувања,асекојшто гопосетуваЊујоркзадолжително,вокалендаротна својатапосетанаовојградјаставаиСтатуатанаслободата.

Когасепотсетувамнаовојпаметникнанајубавотонештозачовечкиотрод,атоаеслободата,неможам,атукаисега,данесеосврнамнанашата„штипскаработа“воодноснапаметниците,настатуитена луѓеинастаникоитаквипаметнициодтипотнаСтатуатанаслободатасигиимаатзаслужено.Сосвојот личенпридонесзанапредокотиопстојотнанашата локална,општинсказаедница,апрекунеаизаразвојотнадржавата.

Когајасдоминантнобиодлучувалза„штипскитеработи“одовојформатведнаш,бездвоумењеисо силнааргументацијабијареализиралидејатазаизградбананајмалку20метарскиспоменикнанеидентификуванаженанаврвотоднашиотсимбол,средновековнататврдинаИсар.Биизградилспомениккојќе

мејство.Вотие,првичнигодиниод

транзицијата,штипскатаженабешетаакојанапорно работешеглавновоштипскитеконфекции,вотрудоинтензивнататекстилнаиндустрија,додеканивните мажииработоспособнимашкидецанеможеданајдат работабидејќиситефирмивокоипораноработеа 22.500штипјанибеазатворени.

Штипскатаженабешеиработничказадшивачкитемашининоидомаќинка,мајка,анереткоибаба. Таабешежена-чудотворец.Неуморнаисилнопосветенанасемејството.Вотиепочетнитранзицискигодиникогановаташтипскаелитајасоздавашепрвобитнатаакумулацијанакапиталот,штипскатажена,неретко,наработнотоместо,поминувашеипо14часа дневно.Апотоадомаиодновоработаисаморабота. Готвењеручекзасемејството,перењенаоблекатана децата,павремезапеглање,иодновомиењесадови иуштееденкупдругиработикоисамосилнопосветенатанасемејствотожена,какваштоештипската,можежедагисработи.

Зоштосметамдекаеднатаквцастатуаесоставенделодкорпусотпрашањаконкоиштипскотоопштинскораководство,ноиштипскатајавносттребада гопосветатсоетонајголемовнимание?

Затоаштововреметонаопштествената,политичката,економската,социјалнатаисекаковвидтранзицијаштипскатаженабешетаакојаекономскиисоцијалногообезбедиспокојотнаречисисекоенашесе-

дасездружимеоколуидејатананајдобриотможен

поменикнасесловенскитепросветители,светитебраќаКирилиМетодијќебидепоставеннасрединатаодновиоткружентеквонепосредна близинанацркватаСветиНикола.ПредлоготдојдеодградоначалникотИван Јорданов,понегосепроизнесеи СоветотнаОпштинаШтип,асите советницииодпозицијаиодопозицијакренараказаистиот. Но,какоседојдедоидејатазапоставувањеспоменикна токмутоаместо,какоседојдедо предлогодлукатоадабидеспоменик токмунасветитебраќа,далиспоменикнатаквоместо несекосисосообраќајнитеправилаипрописи,какоќе сеизвршиизборотнауметникоткојистиотќегоработи,затоаразговарамесоградоначалникотИванЈордановодкогопотекнацелатаовааиницијатива. -СакамдапојаснамдекаидејатадојдеодвладикатаМитрополитотБрегалничкиг-динИларионкој, воеденразговор,миречедекабибилоубавопразниоткругвоцентаротнакружниоттек,затоаштоеведнашдоцркватаСветиНикола,дасеискористиза инсталирањенаспоменикнасветитебраќа,сесловенскитепросветителиКирилиМетодиј.Владиката тоагопојаснософактотдекатокмунатоаместо,во некоипоранешнигодини,постоелоучилиштекоегоноселоиметонасветитебраќа,акоеучилиштеподоцна билопреименувановоОсновнотучилиште„ТошоАрсов“,велиЈорданов. Воодноснапрашањетодалиспоменикна фреквентносообраќајноместонемадагоодвелкува вниманиетонавозачите,градоначалникотЈордановсо следниотодговор:

-Фактедекасообраќајниекспертинепрепорачуваатпоставувањенаспоменицинакружентек,но нашаидејаеспоменикотдабидесопоскромнидимензииисотоананикојначинданеправипроблеми восообраќајот.Практично,заедносопостаментотспо-

меникотнасветитебраќанемадабидеповисокодтри метри,појаснува„таткото“наградот.

Какоќесеизбиралицето/уметникотнакојќему бидедоверенаизработкатанаспоменикот,одкоиизворицелатаработаќесефинансира,далиотворањето ќебидена24мајиднатагодинакоједеннасесловенскитепросветители,акојпразник,воминатиотсистем сеславешесоголемапараданизградотисоучество наилјаднициученици,наставници,професориодсите училишта...

-ОпштинаШтипќераспишеконкурсзаидејно решениезависноодсредстватасокоиќерасполагаме, ќебидеформиранастручнакомисијакојаќегоизврши изборот.Воодносна финансирањетотоа немадападненатоварнабуџетотнаопштинатазаштоовае времекогатребада сештеди,афинансискисредстваќесе бараатоддонатори, одопштественоодговорникомпании

помогненасвојотбратМетодијвоСловенскотокнежевствовоМакедонија(т.н.Брегалничкамисија). Доаѓајќивобрегалничко,Кирилпокрстил54000словениигивоочилпроблемитесокоисесоочуваатсловенитепорадинемањетонасвојаазбукаинеможноста дасеупотребувагрчкотоилатничнотописмозазапишувањенаспецифичнитесловенскигласови.

деноднајголемитепроблемивоШтип,аиворечисиситеградовивонашатадржаваисветоте недостиготодпаркингместазасепоголемиот бројпатничкимоторнивозила.Возачите,неретко,морадавртатиподва-трикругавоцентралнотоградско подрачјезаданајдатслободноместонакоеќегопаркиратсвојотавтомобил.Речисисекојалокалнавласта ветуваладекаќегосредиовојголемпроблемипритоа билеспомнуваникатнигаражикакорешение,делкако инвестицијанаопштинатаделкакојавно-приватно партнерство,нофактитеговоратдекадосегаодтоа неманишто.

моделенајдобародаспект наурбанизацијата,екологијата,слобдниотпростор,заштедатанаенергијатаи времето,брзинанакористењето,исплатливостаитн.. Водејќисметказаситеовие важнипараметрикакоиза суштинатанастационарниотсообраќајниегоусовршивмепронајдокотнаречен „Ротационенпаркингмодул“,велиСушевскиворазговорзаШтипскиГлас.

Воштоесуштинатана системот? -Восуштинасистемотепроектиранаробот

равмеситемоделивосветотизаклучивмедека најдоброрешениееротациониотпаркингмодул.Овој

грамскиеподржаназарешавањенастационарниот сообраќај,односнодаимпомогненаучесницитевосообраќајоткоиимаатнамераипотребаведнашдаго паркираатсвојотавтомобилвоодреденазонанаградскотојадро.Требадасезнаедекастационарниотсообраќајееднаодосновнитепричининацелокупното создавањенагустинатавосообраќајот.Реалноетоа

едабидатставенивомирување(паркирани).Имаанализикоиговоратдека90процентиодвреметонанивниотживотенвекавтомобилитемируваатпаркирани илигаражирани,појаснуваСушевски. Но,какоќефунцинираротациониотпаркинг модул?

СпоредРистоСушевски,соспецијалнапаркинг апликацијапотенцијалниотсопственикнавозилогоизбираинајавувапаркирањетонавозилотовоодредена зонанапаркирање.Оваазонаеподеленасоразместувањенакелии(модули)напотребнопроектиранирастојанијавоградскотојадро.Секојаозначенакелија (модул)имадостапнаинформацијазакорисникотна баранаталокација,собројотнаслободниместакакои бројотнабоксотзапаркирањевоистиот.Сопотврдата занајаватаотпочнуваследењеиводењенавозилото добараниотмодулседоодредениотбројнабоксотза паркирањекадештозавршуваоперацијатапаркирање.Понатамусистемотсамјапревземацелокупната операцијазагаражирањенавозилото.Истатаоперацијасеприменуваиприпревземањетонавозилотоод модулотсопретходнасоодветнанаплата.

Колкупросторбизафаќалаеденротационен паркингмодулзапаркирањенаприближносто возила,којекапацитетотнаеденмодул,којае брзинатанапаркирањеповозило,зафатнината наеденлифт...

-Ротациониотпаркинмодулсо11модуласо вкупенбројод99местазапаркирањеќезафаќамала градскаповршинаодсамо211метриквадратниплус 25,5метриквадратнизалифт.Тоаекакополовинаод површинатанаеднасемејнакуќа.Среднатавредност набрзинатанаоперацијатазапаркирањенавозило изнесува100секунди,азафатнинатанаеденлифте 25,5метриквадратни,велиСушевски.

Поволноститенавакворешавањенаголемиот проблемвосфератанапаркирањетонавозилатасе воедноставнатаупотребанасистемот,неговатаеколошкакомпонента,можностазавградувањесончева енергијазапотребитенасистемот,можностазарегулацијанагустинатанасообраќајотсоприменанаовој системиголематафлексибилноствоодносналокацискотопоставувањенаротациониотпаркингмодул.

ционирање(паркирање)навозилатасоприменана техничкирешенијаиноирмативизастабилизирањена оваасостојбанаподолгвременскирок.Соприменана овојпроектсеотвораможностазаселективнаконтролаидисперзирањенастационарниотсообраќајсо правилнонасочувањеконодредениградскизониво распоредениклеткисоставениодпаркингмодули.Реално,овојпроекттребадасеразберекакоразличен концептоддосегашните.Концептотненудисаморешениезапаркирањетукунудицелоснорешениеза следење,водењеистационирањенавозилапрекубрз ицелосноинтегрирансистем.

Освентоапрекуовојсистемсеовозможувавозилатадабидатселектиранисоампутирањенанивнатагустиназадржувајќигоосновниотизборна локацијатазапаркирање.„Плимата“(густината)навозилатаприбарањетонапаркингместо,сонавремено селектирањеќесепретвориво„осека“занаредните поставениќелии(модули).Крајнатазамислаесоздавањенапроектсоалатка„паркингмодул“којабија применувалевопроектирањетонаосновнитеигенералнитеурбанистичкипланови,иликорекцијанапостојнитепартернипаркингпростори,Стандизирањето наосновниправилаприменетипрекуовојсистемзначатсигурноствопостигнувањетонапоставенатацел,

Дваесетновинарикоиработатвомедиумиво Источниотрегион,акоисечленовинаРегионалниотактивнановинари„Исток“имаасвоја дебатанакојаносечкатемабеше„Предизвицисокои сесоочуваатновинаритенадвородСкопјеприизвестувањенатемиодобластанаправосудството“,но најголемиотделодвреметоседматарегионалнасила јапосветинасостојбитеволокалнитеирегионални медиуми.

ДебатирајќизасостојбатаволокалнитеирегионалнимедиумибројниновинариодШтип,Кочани, Берово,ПробиштипиСветиНиколебеаедногласниво ставовитедекаоваевременанајголемипроблемии стравовизаиднинатаиопстанокотнамедиумитеиновинарствотонадвородглавниотград.

Покојзнаекојпатприсутнитенасостанокотпосочијадекачленот102одЗаконотзамедиумисокој сеовозможувашеопштинитеијавнитепретпријатија формираниодопштинитедаможатдаобјавуваатплатениогласивоовиемедиумидасеврататвосила,бидејќибришењетонаовојчленстананајголематарак раназанив.Акоопштините,согласностатутот,имаат законскаобврскадагиинформираатграѓанитекоиживеатнанејзинататериторијазаактивностикоисеод значењенаситекоиживеатволокалнатазаедница,а ситемедиумисевоприватнасопственост,прашањее какоопштинитеќејареализирааттаасвојаобврска. Конечно,секојаработауслугасоодветносеплаќа,па присутнитесигопоставијапрашањетозоштотоане можедаважиизамедиумите.

-Законодавецотсметадекааколокалнитевластиможатдаплаќаатнаелектронскитемедиумизаизвршениуслуги,тоаќејаотвореломожностазакорупцијанамедиумите,нобеднатасостојбавокојасенаоѓатлокалнитеирегионалнимедиумиможедабиде

многупосиленаргументзакорупцијазаштовосегашнивеусловичестомедиумитенеможатнавремеиво полнизноснитудаисплаќаатплати,анекоисопственицифинансискиотпроблемгорешаваатсоотпуштањенановинари,сниматели,техничарибешеречено насредбата.Но,законодавецотседржидофактот декасеработизаевропскивредности,нашторегионалнитеновинарирекоа- „ДалекуеЕвропа“.

Сетоовазначидекафинансирањетоналокалнитемедиумиееденоднајголемитепроблемисокои сесоочувановинарствотововнатрешноста,паделод учесницитенасредбатабарааотворенаподдршкаод ЗНМзавраќањенаовојчлен,независноодангажманотзаформирањенаФондзамедиуми.

Овиепроблеминамедиумитеодтнр.„внатрешност“ќебидатпрезентиранинаизборнотособраниенаЗдружениетонановинаринаМакедонијазакажанозатретидекември,годинававоСкопје.Според ТониМихаилов,претседателнарегионалниотактивна новинари„Исток“којеворамкитенаЗНМ,одовојрегионнаизборнотособраниеќеодатнајголембројновинари,какоштобилоотсекогаш.

-ЗдружениетонановинаринаМакедонија,прекусвоитенајвисокипретставници–претседателоти извршниотдиректорпредсе–требадабидатмногу повеќеприсутниворегионитеидаостваруваатконтактисочленствотонадвородСкопје.Овабидејќипроблемитенамедиумитеимедиумскитеработнициво метрополатаивовнатрешностанесеисти,бешеедно одинсистирањатаискажанинасостанокотвоБерово. ПокрајоваодЗНМќесепобарадасеобезбедипого-

органинеманитуеденчленнадвородСкопје.

брааикандидатизаорганитеителатанаЗНМчиј изборќебиденаправеннаИзборнотособраниево Скопје.ЗачленнаУправниотодборепредложенТони Михаилов,првчовекнарегионалниотактив,зачлен наНадзорниотодборИлеМатеничарскиодпорталот „Гласно“-Кочани,азачленнаСоветотначестаГоран Левков,одредакцијатазаистражувачконовинарство Скуп.

Попериодотнакоронакризатакојаготресеше светотдвегодини,штипскаАктивадооодново севраќавопроцесотнаинтензивнопроизводство.Затоасведочатмаксималноангажиранитекапацитетивотековната2022година.Заактивноститена Активакаконосечкистолбнаштипскатаиеденодносечкитестолбовинанационалнаекономијаразговарамесопрвиотчовек–ИлеНиколов.

-Вопрватагодинапокоронакризатаимамезначителнозголеменобемнанарачки,главноодклиенти одстранство.Сеработизаклиентисокоиниесоработувамесогодиниисокои,вогодинитенакоронакризата,имавмесериознонамаленобемнанарачкишто сеодразиинанашатавкупнаактивност.Воовааде-

новаопремаимашиниинвестиравмедополнителни четиримилиониевра,укажуваИлеНиколов. Македонскотостопанствотрпешепоследици порадизголеменатаценанаелектричнатаенергија. Активадоорешиовојпроблемдагонадминесоинвестицииоддвамилиониевра.АктиваДООвложидвамилиониевравофотоволтаичнипанелиинсталиранина кровнатаповршинанафабрикатаод36.000метриквадратни.–„Соовааинсталацијаниегизадоволувамево целостнашитепотребиоделектричнаенергијакојаја имамезасопственипотреби.Занасезначајноитоа штозаидната2023годинауштесегаимамедоволно работаипордисклученитедоговорисодвенови странскикомпаниизаизградбанаиндустрискикапацитети“,коментирапрвиотчовејкнакомпанијата.

-Водениоднеопходностазаредовно,квалитетноинавременоисполнувањенаобврските,воизминатитедесетмесецигозголемивмебројотнавработени заоколустоновилица,паод450во2021годинабројотнавработенисезголемина550лица.Но,воисто време,порадизголемениотобемнаработа,инеопходностаодпроширувањенапроизводниотпроцес,во

станови,сегавлегувамевозавршнафазанатристанбениблока,асигурнисмедекадокрајотнаиднатагодинацелиотстанбенкомплекскојдонесувановониво наквалитетводомувањетоќебидезавршен.Ниедадовмемаксималнинапориводелотнаквалитетотна изградбатакојаепонајвисокистандардизаградба,купувачитегопрепознаатоаи90процентиодстановите севеќепродадени,штозанасеодличенпроцент,по-

колу80конфекцииидругифирмиодобласта натекстилотвонашатаопштинанагодишно ниво„произведуваат“над600тонитекстилен отпад.Вомоментововаапланинаодтекстилсетретиракакоотпадкојсеносинаградскатадепонија „Трештенаскала“кадесеспалуваинатојначинсезагадуваживотнатасредина.Но,одпочетокотнаидната годинатоаповеќенемадабидетака.Согласноновиот Законзауправувањесопосебнитековинаотпадкој стапуванасилаод1јануари2023годинаовојотпад немадасефрланадепонииигоритукуќесетретира икористикакоогроменпотенцијалиефтинасуровина запроизводствонановиматеријалисододаденавредност.

ЗадовојпроектвоопштинатастоиФондацијата заразвојналокалнатазаедница(ФРЛЗ),аШтипски Гласзаовојваженпроектразговарасо БорисШарковски одоваафондација.

-Отпадотпретставуваглобаленпроблемкојима сериозниимпликацииврзекономијата,животнатасрединаиврзсевкупнотоживеење.Традиционалнатаекономијакојаебазирананапринципот:земи,направи, употреби,фрлиизагади,eмоделкојгонапуштаатмногуземјиигозаменуваатсоновиотрегенеративенпристапнареченкружнаекономија,затворенкруженпроцескојвосекојафазасегрижизаотпадоткојтребада сенамали,дасерециклираидасереупотреби.Налокалнонивонепостоисистемзасобирањеирециклирањенаотпадотодтекстилнатаиндустрија,аистиотсе носинаградскатадепонија,заедносодругиототпад“, велиШарковски. Селекцијатанаотпадсеуштеевоиницијална фазавоОпштинаШтип,асоздавањетонанавикиза селекцијаепредусловзауспешносправувањесоот-

тинизапреработканатекстил,задиректно вклучувањевопазаротнатрудоти обезбедувањенаегзистенција,јастекнаапрекуглавниотчинител-експертза обуки, СањаРистески,докторпотехничкинаукиод областананаукатаитехнологијатазатекстил,прикатедратазадизајннатекстилиоблекаприТТФ-УГД,. ДоприносвоцелиотциклусимааистудентитеодТехнолошко-техничкиотфакултет,одуниверзитетотГоце Делчев-Штипиостанатиотструченкадародистиот, посочуваШарковски.

ФРЛЗимадоговорсонеколкуштипскикомпанииодобластанатекстилотдагособиратекстилниот отпадиистиотдагоставивофункцијаналокалната економија.

Шарковскивелидека40процентиодвкупниот отпадвоопштинатаотпаѓанатесктилот.-Ниезапочнавмедаправимеперницииперницизаседење,наскорозапочнувамесоизработканакуклизадецакои ќебидатполнетисоотпадентекстилкојпретходноќе бидеиспраниисушенвонашипростории.Започеток

тивнинастаниипромоцијазаЗаконотзауправување сопосебнитековинаотпад.Восклопнаактивностите заподигањенасвестазареупотребанатекстилниот отпадимаформираносоцијалнопретпријатиекако склопнаекономскитеисоцијалнитецели.

-Одговорностазадабидатдоследнивосвоето однесување,дапоттикнуваатчувствонаодговорност заселекција,рециклирањеидагисогледуваатпоследицитеоднесоодветнотооднесувањесоотпадотод најранавозраст,какоизауспешностекнувањевеш-

зитивноќевлијаенаживотнатасредина,појаснува Шарковски.

ВоФРЛЗочекуваатвеќеодпочетокотнаидната година,когазаконотќестапинаснага,значителнопоголемоискористувањенаотпадниоттекстилинегово користењеворазниизработкикоинамногусемејства ќеимносатубав,дополнителенфинансискиприход, заштоФРЛЗќеформиратренингцентри.

П

опедесетдневенпрекин наработатакојбешенајавенкакорезултатана објективнипричини,рудниците забакаризлатоБучимиБоров Долпродолжијасосвојата стопанскадејност.Тоазначешевраќањенасвоите работниместананад700 вработенииуштенајмалку300лицакоиимаат бизнисрелациисорудниците.Завременапрекиноткомпанијата„Солвеј“ којагипоседуваовиестопанскикапацитетиим исплатиплатанаситеработницивовисинаод70процентиодплататакоитиејапримааткогасенаработа.

ОваасостојбаимазначењенајмногузаопштинаРадовишодкојасенајголемиотбројодвработените,ноизаопштинитеШтипиКонченачиитериториисенаоѓаБоровДол,аовиедвеопштинидобиваат пристоенфинансискибенефитодконцесискиотнадомет.ОпштинаШтипсвојотбуџетгозбогатувазаоколу половинамилиопневра,што,секако,неемалапара.

Пишува: Проф.д-рЖивко Андревски

Имамискреночувствонадлабокисимпатииспрема Универзитетот“ГоцеДелчев”одШтип(УГД).Најмногупорадифактотштоисполнува/реализира најдрагоценадејност-високоиразгранетообразование. СорадостсепотсетувамдекаприсуствувавнаофицијалниотпочетокнанаставатанаУГД,есента2007година. МоидрагиколегииличнипријателиработаткакопрофесоринаУГД(економија,право,туризам,технологија,педагогија,музика,лингвистика)папрекунивсумвотексо работењетонаУниверзитетот.Какодолгогодишенпрофесорпосодржиниодобластанаодноситесојавноста (ОЈ)-теоријанаОЈ,ОЈвопрофитенинепрофитенсектор,истовременоиавторнауниверзитетскиучебникза ОЈ,сидавамзаправодаизнесамнекоиидеизаОЈна УГД,воактуеленинареденпериод.

Теоретскитедимензиисепознати,паќесефокусирамнапрактичниифункционалниактивности.Појдовнипринциписедвеизреки:инајдолгиотпатпочнувасо првиотчекор,темилионмалиработиживототгоправат. Коисенаведенитедесетпотфати?

1. ПрашањетонаимиџотнаУГД.Мисламдекатој епозитивен,номожедабидеодличен,паипрекрасен. Сметамдекаеполезнодасеосовременат,содржински даседополнатистилскидасеосвежатисказитезамисијатаивизијатанаУГД(спореднајсуштинскидимензии надветекатегории).Потоа,дасепромовиратраен,долгороченслоганнаУГД(задесетинанареднигодини)ида сеизбираслоганзасекојаакадемскагодина.Таапрактикабисеприменилаикајфакултетите,академиитеиинститутитекакоединицинаУГД.Делодпрепознатливоста бибилаисодржинскасоработкасоуниверзитетиодЕвропаиодсветот.

2. Воодноснапублицитетот-УГДсепројавувасо повицизанаучниистручниконференции,соконкурсиза изборинанаставнициисоработнициизадругивработувања.РазмислувањеедасеправатсинтетизираниинформацииодбилтенитенаУГД(избори,одобрениракописизаучебници,практикуми,рецензииислично)икраткодасепретставуваатобјавениучебници,брошури,практикумиидругиизданијаодавторивработенинаУГД. 3. Односисомедиумите:постојанаотвореност, стимулирањесопредлозииидеизановинарскисодржиниодУГД,поканинанастанииостварувања.Најмалку трипатигодишнопоширокисредбисопретставнициод медиумитеодцелатаземјазаразличнипрашањаод дејноститенаУниверзитетот:воочинапочетокотнаакадемскатагодина,предлетниотсеместар,вопресретна летнатаработнапауза.

4. Лобирање:создавањеусловизавлијаниеврзрешенија одзаконскиидругиакти,коисеоднесуваатнаосновната дејност,ноинапрашањаодфинансискаприрода,просторни,безбедносни,сообраќајни,техничко-технолошки

околностикоиимаатсоодноссоработатаиразвојотна УГД.Тукаможедасевнесатизнаењатаимислењатана експертиодУГДзаразличниобласти(стопанство,финансии,правенпоредок,политичкисистем,земјоделие, туризам,медицинаислично)закоиседонесуваатправни прописи,програмскидокументи,одлукиирешенија.

5. Однесувањевокризниситуации:кризитеможат дадојдатипоследичноиизненадно,можедасеоднесуваатинапоширокпросторисамонаУниверзитетот,но восекојслучајзанивтребадасеинформиранајнавремено,максималновистинито,прецизноиточно,однајрелевантниизвори,сопроекцијазанивнонадминување.Кризиможатдабидатодземјотреси,поплави,пожари,епидемии,ноиоднарушувањанаработатанаУниверзитетот(штрајкови,протести,опасностинаобјекти...).ОЈе неопходнодабидатбуднинапотенцијалнииреалникризи.

6. Советизаменаџментот:функцијатаОЈ,безогледдалиеформализиранавосектор,одделилирасчленетотребадаимпомаганалуѓетоодменаџментотна УГДвоподготовкитезанивнитенастапивоорганите,телатаиединицитенаУГД,потоапреддржавнитеинституциииполитичкитесубјекти,вомедиумитеивојавноста воопшто.ОЈможеитребадаобезбедуваатсодржиниза менаџментотзадругиуниверзитетивоземјатаивосветот,натамудаправатпрегледиоценказамислењатаза УГДпласиранивомедиумите,најавнисобири,вокомуникацискиотпростор.

7. ОдносисовнатрешнатајавностподштосеподразбираатситестудентииситевработенивоУГД.Конкретнипоширокичекори:мерењеназадоволствотона вработените(примања,услови,односи,перспективи),системскасамоевалуација(законскибарања,методолошка исправностипрецизност,достапностнарезултати,постапувањепозабелешкииидеи).Какопривлечнимоменти:честитањеидостудентитеидовработенитенадржавни,верски,етнички,универзитетски,факултетскипразнициијубилеи,роденденскичеститкизачленовитена РекторскатаиДеканскатауправаиСенатотнаУГД,честиткизапостигнувањанадвородУГД(државни,општинскииеснафскинагради,спортскипостигнувања, резултативокултуратаиуметноста).. 8.

тели:изразувањеблагодарностипрактикувањевнимание, прецизноизвестувањедекадобиенотоенаменскиупотребеноикористено,редовенповикзанатамошнасоработка.

10. ПодготвкизаSWOTанализа:актуелизирањена сознанијатазапредноститеислабостите,зашанситеиопасностите.ФункцијатанаОЈдаобезбедисодржиникоиобјективноиприменливоќегоподдржуваатпроцесотнаизработканавакватаанализаисоодветнодагипласираатдобиенитеконстатацииипроекции.

којпрекуентузијазам,силнамотивацијаивербавосвоите членови,работинаразвојнаовојспортпомеѓуситегенерации,независнооднивниотпол,социјаленилиобразовен статус,велиМилорадАнгелов,портпаролнадруштвото. СпоредАнгелов,наоваискачувањеженитебиле двигателинановтренд,којбилсилноподдржанодситечленовинаДПСЛисец.-„Оваедоказдекаиженитеможатда

АконекадеГосподБогсоздалрај,тоаморадае МалешевијатаиБеровокакометрополанаовој регион.ЗаМалешевијатасенапишанималмилионрепортажи,испеанисеголембројпеснисоздадениоднародот,објавенисенадесетицикнигирасказиипоетскитворби....Овојрајназемјинататопкабил иостануваинспирацијаинабројнидомашниистранскисликари.Малешевијатаиуметностаотсекогаш билевоеднапреубавасинергијакојатраесовекови.

-ПовреметонапандемијатаодКовид19туризмотполекаинаголемавратасевраќавонашиоткрај ивонашиотМанастириенанивокоеречисигоимавмеипредпандемијата.Завољанавистинатаќекажамдекагодинаваимамедоминантнапосетеностод домашнитуристи,додекастранцитекоидопредпандемијатасочинувааполовинаодгоститекоиборавеле кајнаспомалкугиима.НајмногусеодБугаријаодкаде нисевратијаполовинаодгоститекоигиимавмедо

дуктитекоигираѓамајкатаприродавоовојневеројатенкрај.Хранатасеподготвуваглавноподомашнирецепти,анајголемиотделштосесервиранамасае земеноодприродата.Одгуститешумскипредели,од малешевскитениви,одпространителивади,оддомашнитефирмипроизводителинапрехранбенипродукти.,

Но,какоденес„тече“туризмотвоМалешевијатаипосебновоМанастир?

говите ресторан, соби и тераси се пружа преубав поглед кон Малешевските планини и нејзината бујна вегетација во која чиниш до небо се извишуваат буката, борот, дабот и други видови на дрвја.Овде се дише воздух со кислород кој е четврти по квалитет во светот.

Муџунска вели дека својот углед Манастир го гради две децении, а го има стекнато, покрај со погоре наведеното и со поволните цени како и со вонсериската услуга од целокупниот персонал по што се меѓу најдобрите во државата.

Но, помина летото кога Берово угости илјадници туристи, а на прагот сме од зимата. Оттука и прашањето како стојат работите со зимскиот туризам. -Берово нема класичен летен и зимски туризам, но има дванаесет месеци планински туризам. Берово и Малешевијата тоа ви е една голема воздушна бања, можност за рекреација по планинските патеки и тоа

овој крај го правиатрактивен во текот на цела една календарска година, појаснува Муцунска. Овде, во Манастир, ноќевањето со појадок чини 30 евра, полн пансион 48 евра, а тоа се цени кои нема да се најдат на друго место во туристичко-угостителски објекти од форматот на Манастир. И во таа смисла Манастир е наша туристичко-угостителска легенда која задолжително треба да се посети. Со оглед дека овој весник е штипски, нас не интересираше дали штипјани го посетуваат Манастир?

-Да, имаме многу посети од штипјани. Доаѓаат семејно, во групи кога имаат некоја прослава, институции од Штип често прават тим билдинзи....би рекла дека Манастир е во некаква посебна „љубовна“ врска со Штип и штипјани, што и нам, на сите кои работиме тука ни е посебно значајно, вели Дафинка Дина Муцунска.

СоповлекувањетонаводитеодвештачкотоезероМантовокоеенаоколу25километриод ШтипнаповршинаизлегоатемелитеодТурскиотан,археолошкилокалитеткојсенаоѓанакрајниот северозападнаопштинаКонче.Овојлокалитетнекогашбилпозициониранведнашнаддесниот,северен, брегодрекатаКриваЛакавица,аденесенавливотна оваарекавовештачкатаакумулацијаМантово.Купата ТресковечкаЧуканачијврвсенаоѓакаструмедоминатнанадоколината,добровидливаодситестрани. Платотоодкупатапокрајприроднатазаштитадополнителноеобзидансоодбранбенбедемформирајки силенкаструм.

Турскиотанпретставуваградбаодосманлискиотпериод.ОвојобјектепотопенсоизградбанахидоакумулацијатаМантово.Анотеподеленнадвеархитектонскицелинисовкупно30простории,сопоеден дворводветеархитектонскицелини,одкои18сеоткриенисоповлекувањенаводатаиделоддватадво-

ровинаанот,насеверниоткрај.Ѕидовитенаанотсе градениодкршенкамен.

ВкупнатадолжинанаАнот,откриенасоповлекувањетонаводатаодезеротое140м.Натеренотима големоколичестонаградеженматеријал,односно фрагментиодпокривнаиградежнакерамика.Покрај овакерамикасесреќаваатифрагментиодсадовакерамиказасекојдневнаупотреба,сенајдееденфрагментодкерамичколулесопечат.

Плукањеводалечина

Пишува: М-рТрајчеКАЦАРОВ,писател

Вопетоодделениекогапочнавмесопредметната програмакојаговклучувашеифизичкотообразованиеи воспитание,ниеученицитеод старатазграданаградскотоосновноучилиште,бевмелишени одфизичкитеактивностизавременачасовитепофискултура. Немавмесоодветнапросторијасала,кадеможевмедагипокажеменашитеспортскипотенцијали,илисамодајаразвиваме свестакојатребаданенасочикон сознаниетодекавоздравотело, чмаездравдух.Аздравотело, безпрактикувањенаспортски дисциплини,ќеимаш,штоби реклесрбите„малосутра“.Наставничкиотсоветсвеснизадискриминацијатавоодноснаученицитеоддругитеградскиучилишта,кадеимашеусловизаправиленразвојнателото,напрвиот катодстаратаучилишназграда, приготвија,дванадва,темнапросторија.Просторијатавокојаедвајможешдагозабележишпрстотпредокото,аконекојпосака датигобрцне,требашедабиде нашатафискултурнасала.

Учителотпофизичковоспитувањеиобразование,исправенкакообелискпрекукојсе славатуспеситенаборбените единици,преднас,насобраните петоодделенци,нирече:

-Оваенашатасалазафизичко.

Прснавмеодсмеа

-Сесмеете,атребада знаетедекасомалкуповеќевоља можемедагопостигнемеиво оваабеднапросторија,онашто смегозацртале.

-Какоќевежбамевоова собулевокоеништонесегледа иедвајседише?–бешепрашањетоштовохормугоупативме научителот.

■■■

...Учителотпофизичко воспитувањеиобразование,исправенкако обелискпрекукојсе славатуспеситенаборбенитеединици,пред нас,насобранитепетоодделенци,нирече:Оваенашатасалаза физичко...Прснавмеод смеа!

-Ќевежбамесоширокоотворениочи!–строгоодговори учителот

-Овденеможедасереализираиигратаодпрвоивторо одделение,когазастанативоклупите,гикревамерацетенасите птициштолетатаатсамонеина магарето.

-Имафизичкадисциплина штоможемеиовдедајаизведеме.-низнасмевкаречеучителот.

-Којаетаа?-паквохор прашавме

-Ќеплукамеводалечина.

Почнавмедасесмееме.И сесмеевмегласно,сосемгласно, седодекаучителотнеизвика:

-Достасосмеењето.Размислетеподобро.

Размисливмеисесложивме.Тогашучителотнирече:

-Малашега.Ајдесегазастанетееденпозадидругипочнетелекичкодатрчатеоколу салатазавежбање.

Итакасе’започна.Малата теснаимрачнапросторија,вокоја едвајседишеше,почнавмедаја нарекувамесалазавежбање,а плукањетоводалечинаспортска дисциплина.

Себиевме,главитесиги кршевме,којнајдалекуќеплукне. Закратковремеплуканицитеја променијаинасокатаицелта. Ситеплуканицииониенајгадните,завршувааналицатана учесницитевоиграта.Плукавме еденводруг. Тоабеапочетоцитенанашитеподготовкизавреднииодговорниграѓанинанашата „Страдалница“

Ништоподобро!

П

реднеколкугодини,воколумнаобјавенаво,,Штипскиглас“јаспомнавсимулацијата,,КобајашиМару,,одкултнатасерија,,Звезденипатеки“.Накратко,вежбатазаобукасосценариобезпобеданаЗвезденатафлота/Starfleet/готестираетичкотоодлучување илидерствотонакадетите.Делодтоаетичколидерство епрепознавањенаграницитенанивнитеовластувањаи одлучувањештодаправатсооченисоодредениграници. Восвојатаконструкција,КобајашиМаруесценариобез победа.Клучнакарактеристиканадобротоетичкоодлучувањевореалниотсветеразбирањетонаграницитена вашитеовластувања.Сеобидуватеданаправитеизбори коиносатмногудобрипоследицииминималнилоши,но тоагоправитевокомплицирансветкадештоморадаги направитевашитеизбориврзосновананесовршениинформацииикадедругителуѓеправатработиштоможе данаметнатограничувањанавашитеопции.

ЏенетД.Стемведел,професорнаКатедратаза филозофијанаДржавниотуниверзитетвоСанХозе,во колумнавовесникот,,Форбс“,вели-,,Несакамедагубиме.Понекогаштребадавежбамеоригиналноразмислувањезадаоткриемекојаодлошитеопцииштонисена располагањенајмногуличинапобеда“, НоикакоБизнистеорија,одредениекономисти гокористелеKobayashiMaruкакопримернапотребата заредефинирањенатемелотнакојбизнисотсенатпреварува-менувањенаправилатанаместодасеиграволажиранаигра,какопримерзауспешнабизнисстратегија. Но,дапобарамепримеривоактуелнотоводењеипрактикувањенаполитикатавовреметовокоеживеемеипоследицитештоодредениправилаилипроменатанатие правилаимаатврзнашитеживоти.Прво,одмеѓународнатаполитика.ВисокиотпретставниквоБоснаиХерцеговина,КристијанШмит,позатворањетонагласачките места,апредброењетонагласовите,гипромениправилатавоИзборниотзаконинатојначинствориусловиза новокомпонирањенавластаводржавата.Тојизбраопција,врзоснованасвоитеовластувања,којамислидека ќедоведедопобедананекојаодстранитеинатојначин

двојназагуба.Овазначидека понекогашдуриинајкреативниотинајоптимистичкиотносителнаодлукиморадасе соочисоситуацијакоганиту еденодизбориилиисходине едобар. Асегадасевратиме надомашентерен.Дасигипоставимеследнитепрашања: далиОхритскиотиПреспанскиотдоговорсепроменанаправилатаидалиеипроменатанаУставоткакоусловзапреговориивлезвоЕУ. СоОхридскиотдоговор,сепрекинавојнатавокоја немашевојничкапобеданосоменувањетонаправилата,читајУтавотиповекезакони,победијаситеграѓани бидејкинитуеденучесникнеможешедаостварипоголемадобивкаотколкуштоможатдругите,пасоДоговоротсепостигнарамнотежаидобивкаизаиграчитеиза заедницата.

меѓународнитеодносиимеѓународнотоправоподизговорна,,денацификација,,наУкраинскатадржава,а всушностцелтамубешеосвојувањенатуѓатериторија.Кога првобитниотпланнемууспеа,дотојмоментосвоените териториигианектираиприсоединисоРусија,воведе присилнамобилизацијаивоведевоенасостојба.Мислам декаоваепримернадвојноменувањеипримернасимулацијатаКобајашиМарувокојаправилатасеменуваат седопрепоставенатаможнапобеда.Ноовдеимаме

последнатапромена,променанаУставотипреносна делодовластувањатаконЕУноиостанатитечленкина ЕУмораатдагоратификувааттојДоговорпанатојначин гименуваатисвоитедотогашниправилабидејкидобиватновпартнервоУнијатанакојаприпаѓаат. Икакопоследнадилема,далиовасознаниеја отфрлаетичкатаодговорностиштодоаѓасонашетолидерствотокакограганиилигокористимезадагиприлагодименашитеочекувањазатоакакоможедасе чувствувамедасебиделидервоекстремниситуации?

●МинистеркатазакултураБисераКостадиновскаСтојчевскаречедекаЦентаротзакултура „АцоШопов“епозитивенпримерводржаватаво односнаработатаиправилнотокористењена буџетскитеисопственитесредства.

„ПрвпатсумвоШтипиведнашдакажамдекасумимпресиониранаодработатанаЦентаротзакултура „АцоШопов“којцентарпретставувапозитивенпример водржаватавоодноснаработатаикористењетона буџетскитеисопственитесредствазапрогресвосфератанакултурата,односноунапредувањенаработата наовааинституција“,речеминистеркатазакултура БисераКостадиновскаСтојчевскаприсвојатаработна посетананашиотград.МинистеркатагипосетиЦен-

-Игодинаваминистерствотоиздвоисредстваза фестивалот,ноОпштинаШтипгиодби,акозанаредната2023годинаопштинатааплициразасредстваза фестивалотстручнатакомисијапринашетоминистерствоќесепроизнесепоапликацијатаиќедонесесоодветнаодлука.

Министеркатададемногунадежнаизјававо односнавработувањатанамладитевокултуратапо нивнотодипломирањенафакултетите.

-Законотзакултурасеуштеевоизработкано

стерката.

скиотмузејминистеркатасеинтересирашезареализацијатанагодишнатапртограмаизатоадокадее институцијатасоархеолошкитеистражувањаикако министерствотамуможедапомогне.Интересотна миинистеркатабешенасочениконпроектитекоиоваа институцијагипредлагаза2023година.Министерката гоискажасвоетозадоволствоиодработатаиостварувањатаинаЗаводотзазаштитанаспоменицитена

ФКБрегалница(не)очекуванојапрекинасоработкатасошефотнастручниотштабИлчоЃорѓиоскикакоисоспортскиотдиректорнаклубот НиколаТонев.Одклуботзајавностанедадоапојаснувањезаовааодлука,носамобешекажанодекаЃорѓиоскииТонев,коиговодеаспортскиотделнатимот низактуелниотделодсезоната,поднеленеотповикливиоставкикоираководствотонаФКБрегалницасе одлучидагиприфати.

По12колаБрегалницасенаоѓанашестотоместово ПМФЛсо16бода.ЗадаможедаигравоЕвропа,поточновоквалификациитезаконференцискаталига, Брегалницатребадасепласирана4место,штонее недостижнацелакоклуботодновосевративоформатакојајаимашенапочетокотодпрвенството.

„Целокупнотосемејствонаштипските„сини“им благодаринадосегашниотшефнастручниотштаб ИлчоЃорѓиоскииспортскиотдиректорНиколаТонев зацелокупниотпридонесзаразвојотнаклуботизминатиотпериод,соискренажелбазаиднауспешнакариера“,бешесоопштеноодклубот.

Штипскатаспортскајавносттоагоочекуваодсвојот фудбалскимиленик,адалитаквонештоќесеслучиќе севидипозавршувањенасезоната2022/2023.Раководствотонаклубответидекаќенаправисештоево рамкитенанеговитеможностизатоадасеслучи, заштоШтипјаиманајмасовнатаинајвернапублика којасилногибодрисвоитемиленици.

Момчеидевојкаразговараатпомобилен.

-Драги,далимесакашсеуште-прашува девојчето.

-Тесакамнајмногунасвет,одговарамомчето. -Аколкуетоанајмногу?-пакпрашува девојката.

-Па,меѓунасдаимаокеанполнсоајкулијасќе гопрепливасамозадабидамсотебе, одговарамомчето.

-Асамотолкули?-упорнаедевојката. -Идаимапланинаполналавови,јасќеја поминаминеазадабидемезаедно,гласи одговоротнамомчето.

Вонареднитемесеци,аособеновозимскиотпериод, Близнацитеќегиостваратжелбитекоидолговремеги имале.Финансискитепрашањаќегирешаваатбез многупотешкотииинакраткоќезабораватнапроблемитесопарите.Претставницитенаовојхороскопски знакќеразбератдекаработатанетребадаимгоодземацелотовреме.Гиочекуваатголембројновипознанстваиинтереснисредби.Есентаизиматаќебидат плоднизаовојзнак!

Бик

Биковитеовааесенизимаќеуспеатдасеослободат однапнатостакојадолговремегипрогонува.Помалитесекојдневнипроблемиедноставноќепаднатвовтор планиќемуовозможатнаБикотцелоснодасефокусиранаработата.Неплашетеседапреземетеиницијативаидазапочнетеновипроекти.Акособерете тимкојјасподелувавашатавизија,успехотнемада изостане.Очекувајтеподобрувањенафинансиската состојбадокрајотна2022година! Рак

Раковитенетребадагозадушуваатгласотнаинтуицијата,којќебиденагласенвотекотнаовааесенизима. Интуицијатаќевикажештодаправитевоодредени ситуации.Препоракатанаастрологотедаседржите подалекуодконфликтиирасправии,тоаможедаве вознемири,давигорасиперасположението,ноида јанамалинаклонетостанаѕвездитевоовојпериод. Раковочекуваиподобрувањенафинансискатасостојба.Значи,аковеќедолговремепланиратенекои

Петхороскопскизнацисо„најтежоккарактер“ Луѓеточестодаваатмислењезанекоговрзоснована онаштоевохороскопотбезподобродагозапознаат. Многуминанесакаатодредениприпадницинанекои знаципорадинегативнитеквалитетиштоимсеприпишуваат.Повеќетолуѓевеќезнаатдекамеѓу12-техороскопскизнациима5„најтешки“,евеги: Скорпија

ЛуѓетогисметаатСкорпиитекакопосесивнииљубоморни.Тиесеинтелигентниипроникливи,номногуминаверуваатдекагокористатовазадаманипулираат содругитеисебичнодагипостигнатсвоитецели.Тие уживаатворепутацијатананајопасниотзнак,зашто неепожелнодасежалите.Затоа,многуминасезгрозуваатодсамотоспомнувањенаовојмрачениодмаздничкизнак,којвореалностанеениприближно опасенкакоштоизгледа.

Лав

Лавовитечестосеопишувааткакоегоистичнииарогантнибидејќисекогашнаоѓаатначиндагонасочатцелотовниманиенасебе.Аконедобиваатдоволновнимание,стануваатлутииагресивни.Лавовитенајмногу сезанимаваатсосебеинемаатволјаиливремедасе посветатнадругите,пазатоаповеќетолуѓегидоживувааткакосебични.Сетооваовозможувалеснодасе изгубиодвидколкударежливиисочувствителниможатдабидаткогасегрижатзанекого. Близнаци

ројатноќејазапознаатсвојатавистинскаљубов.На почетокотсеќеимизгледакакозабавно,апокрајот на2022годинаовааврскаможедапрерасневонешто многупосериозно.Советнаастрологотеданебрзате, дадозволитеработитедатргнатпосвојоттек.Уживајтевосегашноста.

Луѓетогидоживувааткаколажговцикоигипрекршуваатветувањатаибегаатодобврските.Честогикритикуваатдекауживаатвоозборувањаинезнаатдачувааттајни.Околинатагигледакакодволични,површниинеискренилуѓенакоинеможедасепотпре.Порадиовиенедостатоци,лесноедасезабораватпозитивнитеаспектинаБлизнаците,например,нивната интелигенција,духовитостиоптимизам. Овен Овнитесесметаатзамногутврдоглавилуѓе.Тиесекогашбараатправда,дуриитамукадештојанема.Ќе видокажатдеканестевоправододеканесеоткажете.Такватврдоглавост,какокајовојзнак,немада сретнетенитусоСкорпија.Роденивоовојзнак,често јапокажуваатсвојатанедостапностирамнодушност, порадиштомногулуѓеизлудуваат. Водолија Водолиитечестоверуваатдекасамотиезнааткакода постапатвоодредениситуации.Ќедадатсеодсебе задавеубедатвотоа.Ипокрајтоа,Водолиитесе многуимпулсивни.Тиеможатдајадоведатинајмирнаталичностдобесилиточканавриење.Тиелесно можатдаобвинатнекогозанивнитепостапкиинеса-