A R R I
I
X
E T
A R A N A T Z
A
O G
N
E
G A B
A R
R A
I
Z
L
E R G O I E N A
Z U
K U
K A I
A
B
A R B
R
M E N D I
A K I L
BARRA BARRA
A A
R A K
I T U R
A
gurekin
I L
R T E
U H
A U
A R R U A Z
Z
T
U N
K
A
L
Nork hezten du baloreetan? Gizakiok bizirauteko eginak gaude. Gainerako animalie- Alderdi emozionalari dagokionez, esan dezakegu hauskin dugun berezitasuna geure adimen mota ezberdinetan narketaren etsairik handienak gatazketan sortzen diren datza. Adimen horiek dira, hain zuzen ere, era baikorrean emozio negatiboak direla. Emozio horiek erregulatzen ez elkarbizitzen ikasteko baliatzen ditugunak, hots, pentsa- baditugu euren morroi bihur gaitezke. Erregulazioak, hots, mendu eta ekintza eraginkor eta justuen arteko erlazioa estimulu eta erantzunaren arteko pentsamenduaren inahalbideratzen dutenak. terbentzioak, askatasuna ematen digu erabakiak hartzeGaur egun, bizirauteko bide asko baditugu ere, elkarbizit- rakoan. zarako ditugunak ez dira horrenbeste. Gizarte- gaitasunen aprendizaiak norberak sentitzen dueBiziraute eta elkarbizitzaren arteko batasunak norba- na besteen duintasuna errespetatuz adierazten laguntzen nakoaren ongizatea dakar, batzuek “zoriontasun” deitzen digu, hau da, norberaren eta besteen eskubideen elkarkedutena. ta egiten laguntzen digu. Nork ez du ongizatea hartzen bere bizitzako helburutzat? Hala eta guztiz ere, adimen arrazionala, adimen emoBaina, zein bide balia ditzakegu helburu hori zionala eta gizarte- gaitasunak ezin dira lortzeko? kontzientziaren interbentziorik gabe garatu, Bide nagusia pertsona bat sostengatzen duten alderdi etikoa txertatu gabe, alegia. Azken lau zutabeetan oinarritutako elkarbizitzarako batean, norbere eta besteen duintasun kontheziketa da: balio etikoak, bizitzari aplikatutako zeptu gisa labur genezake, eta praktikan, pentsamendua, emozioen erregulazioa eta ginorberarentzat eta besteentzat onuragarriak zarte- gaitasunak. Hau da, heziketa integrala. izango diren erabakiak hartuz gauzatuko gePentsamenduari dagokionez, adimena heziketanuke. rekin garatzen den gaitasun genetiko gisa ulerGaur egun, heziketa zentroek duten helLeonor Perez Casajus tu behar dugu, hala hezkuntza- instituzioetan, burua pertsonaren lau zutabeak Elkarbizitza Hezitzailea nola gizartean. Planetan garatzea da. Irakasleak formatzen Howard Gardner psikologo iparramerikarraren ari dira eta ikasten duten heinean irakasten inteligentzia anitzen teoriak (1995) EEBBetako hezkuntza- dute. Bizi dugun garaiak aurrerapen azkarrak eskatzen sistema goitik behera aldatu zuen XX. mende bukaeran. ditu. Gehiegi laburtzeko arriskua badago ere, esan dezake- Lana gogorra da, baina beharrezkoa eta motibagarria. gu Gadnerrek zortzi adimen aipatzen zituela, pertsona Dena den, aurrera eraman ahal izateko heziketaren beste bakoitza bereziki garatuak dituen horietako bi edo hirutik eragile handiarekin partekatu behar dugu: familiarekin. abiatzen delarik: Helduok eragozpen handiak ditugu hezteko (denbora, pre- Bi adimen arrazional abstraktu, hizkuntzalaritza eta ma- sa, komunikabide eta teknologia berrien eragina...). Kontra tematika, ikuspegi tradizionaletik arrakasta akademikoaren ditugun faktoreei aurre egiteko norabide berean arraun arduradun izango liratekeenak eta Ilustrazio garaitik egin beharko genuke, indarrak batu, belaunaldi berriak irakaskuntzan ditugunak. Hala ere, hezkuntzak horiek asko askeak, arduratsuak eta autonomoak izan daitezen. garatu arren, ez digute gizarte mailan eta maila pertso- Bukatzeko, heldua bere bizitza pertsonalean eta heztenalean arrakasta ekarriko eguneroko bizitzako gatazka- rakoan lagunduko duten ideia batzuk aipatu nahi ditut: egoeratara aplikatzen ez baditugu, behintzat. Gehiago berotzen du pospolo bat pizteak suari buruz hitz - Lau adimen zehatzagoak (espaziala, zinetikoa, ekolo- egiten aritzeak baino. Hezi dezagun adibideen bitartez, gikoa eta musikala), Hezkuntza Administrazioetan hainbat ez dezagun eskatzen dugunaren aurkakoa egin: “nik oihu ikasgai berriren bitartez (Musika, Teknologia, Informatika, egiten dut haserretzen naizenean, baina zuk ez duzu oihu Gorputz Hezkuntza...) garatzea proposatzen direnak edota egin behar haserretzen zarenean”. lehendik bazeuden beste ikasgai batzuen curriculuma al- Ez dakit zer egingo dudan, baina lasai egingo dut; inor datuz txertatu direnak. mindu gabe. Lasaitasuna landuko dugu, gatazka baten - Bi adimen pertsonal (intrapertsonala eta interpertsona- erantzuna atzeratuz, etikoki lantzeko denbora izan dela), hein handi batean arrakasta akademiko eta gizarte zagun. mailako zein maila pertsonaleko arrakasta suposatzen Eta José Saramagoren aipamen batekin bukatuko dut: dutenak. Horiek baitira, norbera eta ingurukoak onartzen Bizitza aldatzeko, bizitzaz aldatu behar da. Ikasten eta eta ulertzen laguntzen digutenak. irakasten jarraitzearen erabaki pertsonala da geure izate propioa eta besteena hobetzeko daukagun tresna. y las habilidades sociales. Respecto al pensamiento, debemos remitir ¿QUIEN EDUCA EN VALORES? a la inteligencia como potencial genético que se desarrolla con la educación, tanto en las instituciones educativas como en la sociedad. Los seres humanos estamos programados para sobrevivir. La conEn cuanto al factor emocional, la libertad en la toma de decisiones junción de supervivencia y convivencia permite el bienestar pernos la proporciona la regulación, que no es más que la intervención sonal, lo que algunos llaman “felicidad” ¿Quién no persigue como del pensamiento entre estímulo y respuesta, evitando las emociones objetivo de vida el bienestar? Pero ¿qué medios tenemos a nuestra perjudiciales que se suelen producir en los conflictos, principales disposición para conseguir tal objetivo? El principal medio es la eduenemigos de la reflexión. El aprendizaje de habilidades sociales percación para la convivencia, entendida como un proceso de desamite conjugar la defensa de los derechos propios con el respeto a rrollo de los cuatro pilares que sustentan a la persona: los valores los derechos ajenos. éticos, el pensamiento aplicado a la vida, la regulación de emociones
26
xuxurla aldizkaria