Project ONE zet nieuwe standaard op het vlak van duurzaamheid

In de Antwerpse haven bouwt INEOS aan Project ONE, een nieuwe ethaankraker. Het chemiebedrijf heeft daar 4 miljard euro voor veil. Die investering is niet alleen de grootste in de sector sinds een kwarteeuw, ze staat ook symbool voor het geloof in de Europese petrochemie.

John McNally, CEO Project ONE

‘Twintig jaar geleden was Europa goed voor 27 procent van de wereldwijde investeringen in de petrochemische industrie. Vandaag is dat 12 procent. Veel investeringen zijn verschoven naar andere regio’s, met name China.’ John McNally, CEO van Project ONE, windt er geen doekjes om. ‘Om de toekomst van de petrochemie veilig te stellen, heb je investeringen nodig. En als je investeert, dan doe je dat in nieuwe technologie.’

Met de investering van zo’n 4 miljard euro toont INEOS dat het gelooft in de toekomst van de petrochemie in Europa en dat het bedrijf het evenwicht met de VS en Azië wil herstellen. In die regio’s werden de voorbije jaren wel nieuwe krakers gebouwd.

‘Het is meer dan twintig jaar geleden dat er in Europa een ethaankraker gebouwd werd’, zegt Ralf Gesthuisen, Process Technology Manager bij INEOS. ‘Anders dan bij bestaande krakers hebben wij in het ontwerp rekening gehouden met de ambitie om naar een nuluitstoot te gaan. In de nieuwe installatie wordt het grootste deel van de warmtebehoefte geleverd door waterstof als brandstof te gebruiken. Dat waterstof ontstaat trouwens als bijproduct van het kraakproces. In combinatie met de excellente energie-efficiëntie van de nieuwe kraker zorgt dat voor een CO2voetafdruk die meer dan twee keer lager is dan die van de volgende beste kraker in Europa.’

Antwerpen best geplaatst

De beslissing waar INEOS deze giga-investering zou doen, is niet over één nacht ijs gegaan. ‘Onze grondstoffen voeren we aan per schip. Daarvoor hebben we een diepe haven nodig. Waarom de haven van Antwerpen? We hebben er toegang tot pijpleidingnetwerken die door heel NoordwestEuropa lopen. Die zijn essentieel om onze producten bij onze klanten te krijgen.’

Een tweede reden is van historische aard. In België ligt de bakermat van INEOS. ‘We hebben hier een grote aanwezigheid’, benadrukt McNally. ‘Bovendien weten we hoe we hier zaken kunnen doen. We hebben goede relaties

↖ PROJECT ONE - ETHAANKRAKER

Prestatie stoomkraken ton CO2/ton product (HVC)

Benchmarkwaarde (2021-2025) bepaald door 10 procent beste presteerders met de havengemeenschap. Toen alle financiële berekeningen klopten, voelde het dan ook aan als een goede beslissing.’

Door de nieuwste technologie in te zetten en de keuze voor ethaan als grondstof, heeft de ethaankraker van INEOS met ruime voorsprong de laagste koolstofvoetafdruk van alle stoomkrakers in Europa. Project ONE zal ethyleen produceren met een koolstofvoetafdruk van slechts 0,29 ton CO2-eq per ton eindproduct. Dat is minder dan de helft van de 10% best presterende installaties of de benchmark van vandaag (0,69 ton CO2 per ton product).

Project ONE produceert in hoofdzaak ethyleen en propyleen, dé basisgrondstoffen voor de petrochemische industrie. ‘Je vindt ze terug in alle toepassingen die je maar kunt bedenken’, weet Gesthuisen. ‘Het zijn de bouwstenen voor allerlei duurzame, levensnoodzakelijke toepassingen: denk aan lichtgewichtmaterialen voor auto’s, smeermiddelen voor windturbines, ontsmettingsmiddelen en kunststof water- en gasleidingen.’

‘Met Project ONE zullen we meer dan 1,5 miljoen ton ethyleen en propyleen per jaar produceren’, aldus Gesthuisen. ‘Daarbij zullen we per ton High Value Chemicals minder dan de helft CO2 uitstoten dan het gemiddelde van de 10 procent beste stoomkrakers in Europa. Zo leggen we de lat qua duurzaamheid ook hoger voor andere spelers in de chemie.’

Solide businessplan

Een project van die schaal is vaak complex om te financieren. ‘Het businessmodel van deze ethaankraker is vrij onomwonden’, vindt McNally. ‘We weten dat de fabriek winst zal genereren vanaf de dag dat ze in werking treedt in 2026. Ethyleen is een grondstof die in volume meegroeit met het BBP, zo’n 3 tot 4 procent per jaar. De vraag naar onze producten zal nog toenemen als gevolg van de energietransitie. Ethyleen zit onder andere ook in afdekfolie voor zonnepanelen en in smeermiddelen en harsen voor onderdelen van windturbines.’ Dat zagen ook de 21 financiële instellingen die hun schouders onder de financiering hebben gezet. ‘We hebben 3,5 miljard opgehaald bij al die banken. Dat doe je niet zonder een solide businessplan.’

Een flink deel van de investering zal Antwerpen en de rest van Vlaanderen rechtstreeks ten goede komen. ‘We kondigden net een contract aan met lokale civiele bedrijven ter waarde van 100 miljoen euro om fase twee van de werken aan te vatten’, aldus Gesthuisen. ‘Op korte termijn start de aanleg van ondergrondse leidingen, elektriciteitsinstallaties en verharde wegen.’

De nieuwe installatie levert ook extra jobs op. ‘We hebben 450 hooggekwalificeerde medewerkers nodig, die we lokaal zoeken. Daarnaast creëren onze activiteiten een veelvoud aan indirecte jobs. We zien dat onze fabrieken gemiddeld voor elke directe baan een factor vijf in termen van lokale banen creëren. Met 450 directe jobs kom je al gauw aan 2.500 andere banen’, zegt Gesthuisen.

Op het vergunningstraject kijkt McNally met gemengde gevoelens terug. ‘Het was niet gemakkelijk. Het goede nieuws is dat we een vergunning hebben. En die vergunning legt ons zeer strenge voorwaarden op over hoe we de installatie gaan bouwen, hoe we het omgevingslawaai en de uitstoot van emissies moeten aanpakken. Als we die investering in andere delen van de wereld hadden gedaan, weten we allemaal dat we niet aan zoveel strenge voorwaarden hadden moeten voldoen om een fabriek te bouwen. Het is dus heel positief nieuws, omdat we aan al die voorwaarden hebben voldaan.’

We moeten investeren in nieuwe technologie, vindt McNally. ‘En de technologie moet voortdurend worden uitgedaagd: wat kunnen we beter doen, hoe kunnen we het op een andere manier doen? Maar als je niets bouwt, kun je ook niets bereiken. Dan zit je gewoon met vijftig jaar oude fabrieken die morgen dezelfde voetafdruk hebben als vijftig jaar geleden.’

Zal de nieuwe kraker in Antwerpen de enige zijn, of zitten er nog andere in de pijplijn? ‘Zeg nooit nooit’, grijnst McNally. ‘Ik was niet enthousiast toen Jim Ratcliffe erop stond om dit ‘Project ONE’ te noemen. Ik vond het een zeer onsexy naam. Maar een project één impliceert natuurlijk dat er ook een project twee kan volgen. Maar eerst deze kraker opleveren!’ Er wordt gemikt op 2026 als startjaar voor de exploitatie, de bouw zal in totaal ongeveer vier jaar in beslag nemen.

Een uitzonderlijke investering in de Europese chemiesector

Project ONE is met 4 miljard euro een van de grootste investeringen van INEOS. Voor Flanders Investment & Trade (FIT) is het zelfs de grootste investering die het agentschap ooit begeleidde, wat betreft investeringsbedrag.

Flanders Investment & Trade bekroonde Project ONE in 2020 met de Exceptional Investment of the Year Trophy. ‘Omdat het toont dat er in Vlaanderen nog in grootschalige industriële projecten geïnvesteerd kan worden’, zegt Joy Donné, CEO van FIT. ‘Dit project zet de toon voor toekomstige investeringen op het vlak van emissies en milieunormen. De ethaankraker van INEOS is een van de meest efficiënte investeringen in zijn soort wereldwijd en voldoet aan strenge Europese normen en regels.’

‘INEOS streeft ernaar om de kraker binnen de tien jaar na de opstart, gepland in 2026, CO2-neutraal te laten zijn. Dat maakt van Project ONE een trendsetter die de lat hoger legt voor alle andere krakers in Europa. Een belangrijke voorwaarde voor die klimaatneutraliteit is dat er voldoende klimaatvriendelijke waterstof beschikbaar is die ook economisch interessant is. Vandaag is dat nog niet het geval. Maar met Project ONE creëert INEOS een marktvraag voor duurzame waterstof en zwengelt het bedrijf de energietransitie aan.’