Κωδικός 033518
Κ. Ταχ. Σάμου 8
ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ΄ • ΕΤΟΣ 23ο • ΜΑΡΤΙΟΣ-ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2018 • ΑΡΙΘΜ. 214 Πασχαλινή Ἐγκύκλιος
Ἀνάσταση: Τό Γεγονός πού ἀνοίγει νέα προοπτική στό ἀνθρώπινο Γένος Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας κ.κ. ΕΥΣΕΒΙΟΥ
Ἀγαπητά μου παιδιά, Ἤ Ἀνάσταση γιά μᾶς τούς Ὀρθοδόξους δέν εἶναι μία συνηθισμένη γιορτή χαρᾶς. Εἶναι ἡ γιορτή τῆς χαρᾶς. Γι’ αὐτό ὅλοι οἱ ἀναστάσι μοι ὕμνοι εἶναι θριαμβευτικοί καί εὐφρόσυνοι, ὄχι μόνο κατά τό περιεχόμενο, ἄλλα καί κατά τό μέλος. Ὁ ὕμνος «Χριστός Ἀνέστη» μέ τό τόσο βαθύ καί ἐκφραστικό «θανάτῳ θάνατον πατήσας» ψάλλεται καί λέγεται πολλές φορές γιά νά ὑπογραμμίσει τόν μεγαλύτερο θρίαμβο καί τή βασικότερη νίκη τοῦ Χριστοῦ. Τή νίκη κατά τοῦ θανάτου. Ἴσως αὔριο, ἡ καθημερινότητα νά μή μᾶς ἀφήσει νά καταλάβουμε τί ἔγινε τίς ἡμέρες αὐτές. Ἀγαπητά μου παιδιά, Τό φῶς τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀπόδειξη τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ καί, κυρίως, τῆς θεϊκῆς ἀγάπης Του. Μιᾶς ἀκα τάλυτης ἀγάπης πού, καθώς θυσιάζεται, ξε περνᾶ τό θάνατο καί προσφέρει τήν ζωή, τήν αἰώνια ζωή.
Ὅταν οἱ πρωτόπλαστοι ἔφυγαν ἀπό τόν πα ράδεισο καί τά Χερουβείμ μέ τή φλογίνη ρομ φαία στάθηκαν πιά φρουρά στή θύρα του, ὁ θάνατος ἄνοιγε θριαμβευτής τίς δικές του πύ λες. Τούς πλασμένους γιά τή χαρά καί τό φῶς τοῦ παραδείσου, τούς ἅρπαξε ὁ θάνατος καί μ’ ἕνα τρόπο στυγνό καί ἀπάνθρωπο τούς ἁλυσό δενε χαιρέκακα καί τούς ἔριχνε στήν ἄβυσσο. Φοβερός καθαιρέτης καί ἐξολοθρευτής του στάθηκε μονάχα ὁ Ἀναστάς Κύριος. Πρίν ἀναστηθεῖ ὁ Χριστός, ὁ θάνατος ἦταν γιά τόν ἄνθρωπο φοβερός. Μετά τήν Ἀνάσταση, ὁ ἄνθρωπος εἶναι φοβερός γιά τόν θάνατο. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ κατά τή διδα σκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας δέν ἀποτελεῖ κά ποιο βιογραφικό στοιχεῖο τῆς ζωῆς τοῦ Θεαν θρώπου· ἀποτελεῖ γεγονός πού ἀνοίγει νέα ἐντελῶς προοπτική στό ἀνθρώπινο γένος. Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἡ Ἀνάσταση εἰκονίζεται μέ τήν κάθοδο τοῦ Χριστοῦ στόν Ἅδη· καί ἡ ἐπιγραφή τῆς εἰκόνας αὐτῆς εἶναι: «Ἡ Ἀνάσταση».
18 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
Σέ τελευταία ἀνάλυση ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν ἀνήκει στόν Χριστό ἀλλά σέ ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα. Ὁ ἅγιος Γρηγό ριος ὁ Παλαμᾶς ἀναφέρει ὅτι ὁ Χριστός ἔγι νε ὅ,τι ἔγινε καί ἔπαθε ὅσα ἔπαθε ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ὁ θάνατος καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχουν νόημα γιά τό πρόσωπο τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γιά τήν ἀνθρώ πινη φύση. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου. Καί ἀνάσταση τοῦ ἄνθρωπου εἶναι φῶς καί γιά τόν ἴδιο καί γιά τόν κόσμο. Ὅπως τό σίδερο πού πυρακτώνε ται γίνεται φωτιά, χωρίς νά παύει νά εἶναι σί δερο, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος ὅταν μετέχει στό θεῖο φῶς, γίνεται φῶς, χωρίς νά παύει νά εἶναι ἄνθρωπος. Μέσα στήν πασχαλινή ἀτμόσφαιρα τῆς Ἐκκλησίας καλούμαστε νά ζήσουμε τήν πα ρουσία τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ. Τό Πάσχα νά εἶναι μιά ἐμπειρία γιά μᾶς ἀλλά καί μιά μαρτυρία γιά τούς γύρω μας ὅτι ὁ Ἀναστη μένος Χριστός βρίσκεται ζωντανός ἀνάμεσά μας καί ἐμεῖς παίρνουμε ζωή ἀπό τή ζωή Του καί φωτιζόμαστε ἀπό τό φῶς Του.
Ἀγαπητά μου παιδιά, Ἀπό τήν πίστη στήν ἀλήθεια τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ πηγάζει ἕνας καινούργιος τρόπος ζωῆς. Καλούμαστε νά δοῦμε τή ζωή καί τόν κόσμο μέ πίστη, ἀγάπη καί ἐλπίδα. Πίστη καί βεβαιότητα στήν αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, πού μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι δέν μᾶς ἀφήνει ὀρφανούς. Δέν μᾶς ἀφήνει μόνους καί παραδομένους στίς θλίψεις καί τίς δυσκολίες μας, στά προβλήματα καί τά ἀδιέξοδά μας. «Ἔρχομαι πρός ὑμᾶς» ( Ἰω. 14, 18), καί «ἰδού ἐγώ μεθ’ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 28, 20). Παιδιά μου, γνωρίζουμε πιά τό μυστήριο τοῦ ζωοδότου θανάτου τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἅδης πατήθηκε! Ὁ Θάνατος νικήθηκε! Ἐλᾶτε στόν Ἀναστημένο Χριστό. Ἀντλεῖστε δύναμη καί πάρτε φῶς. Χριστός Ἀνέστη! Χρόνια πολλά καί ἀναστάσιμα Μέ πατρικές εὐχές καί τήν ἀγάπη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ Ὁ Ἐπίσκοπός σας
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
19
ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΣΑΒΒΑΤΟΝ ( Ἐπιλογή)
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ
Ὁ Χριστός στόν σταυρό· ἄς συγκοινωνήσουμε στά παθήματά του, γιά νά συγκοινωνήσουμε καί στήν δόξα του. Ὁ Χριστός νεκρός· ἄς νεκρωθοῦμε γιά τήν ἁμαρτία, ὥστε νά ζήσουμε γιά τήν δικαιοσύνη. Ὁ Χριστός τυλίγεται μέ σπάργανα καί καθαρές σινδόνες· ἄς λυθοῦμε ἀπό τίς ἁλυσίδες τῆς ἁμαρτίας κι ἄς ντυθοῦμε τήν θείαν αἴγλη. Ὁ Χριστός σέ τάφο καινούργιο· ἄς καθαρίσουμε τούς ἑαυτούς μας ἀπό τήν παλαιά ζύμη κι ἄς μεταποιηθοῦμε σέ καινούργιο φύραμα, γιά νά γίνουμε τοῦ Χριστοῦ κατοικητήριο.
Ὁ Χριστός στόν ἅδη· ἄς κατεβοῦμε μαζί του στήν ὑψοποιό ταπείνωση, ὥστε καί νά συναναστηθοῦμε καί νά συνυψωθοῦμε καί νά συνδοξασθοῦμε, βλέποντας γιά πάντα τόν Θεό καί βλεπόμενοι ἀπ’ αὐτόν. Ἰδού, ὁ Νυμφίος ἀνασταίνεται· ἰδού ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων βγαίνει ἀπό τόν τάφο. Ἄς ἑτοιμαστοῦμε γιά νά μήν στερηθοῦμε τήν χαρά. Ἄς χαλιναγωγήσουμε τόν θυμό καί τήν ἐπιθυμία· ἄς ζωστοῦμε τήν σωφροσύνη· ἄς νικήσουμε τήν ὑπερηφάνεια μέ τήν εὐτέλεια καί τήν μνήμη τοῦ θανάτου. Γιατί παρέρχεται τοῦτος ὁ ὑλικός κόσμος καί χάνεται καθετί πού βλέπουμε τώρα. Ἐπί πλέον, ἄς ἔχουμε τό φρόνημα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος μᾶς ἀγάπησε καί μᾶς ἔσωσε, ἄν καί εἴμαστε ἐχθροί του. Ἄν ἔτσι πολιτευτοῦμε, τώρα μέν ἀπό τά ἐπικείμενα λυπηρά θά ἐλευθερωθοῦμε καί τήν ἀρχαία παρρησία θ’ ἀπολαύσουμε· ἔπειτα δέ μέ φαιδρές λαμπάδες θά προϋπαντήσουμε τόν νικητή τοῦ θανάτου, θά μᾶς ὑποδεχθεῖ ὁ ἄχραντος νυμφών καί μέ ἀνακεκαλυμμένο πρόσωπο θά ἀντικαθρεφτίσουμε τήν δόξα τοῦ Κυρίου καί θά κατατρυφήσουμε στήν ὡραιότητα τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ μεθ’ οὗ τῷ Πατρί σύν ἁγίῳ Πνεύματι δόξα, τιμή, προσκύνησις καί μεγαλοπρέπεια, νῦν τε καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
20 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
Ἀπό τίς παραδόσεις τοῦ λαοῦ μας
Μία ἱστορία γιά πειρατές στό Αἰγαῖο...
Ἡ
θεία Ἀλεξάνδρα καταγόταν ἀπό τόν Ξυλοσύρτη τῆς Ἰκαρίας, ἕνα χωριουδάκι δυτικά τοῦ Ἁγίου Κηρύκου, πού εἶναι χτισμένο στήν πλαγιά ἑνός ἀπότομου λόφου, ὁ ὁποῖος κατηφορίζει πρός τή θάλασσα καταλήγοντας σέ γκρεμό γύρω στά 10 μέτρα ὕψος, ὥστε γιά νά κατεβεῖς στή θάλασσα πρέπει νά κατέβεις ἀρκετά σκαλοπάτια μέχρι νά φτάσεις στό μικρό μῶλο ὅπου δένουν μερικές ψαρόβαρκες ἤ καμιά τράτα. Φαίνεται ὅτι παλιότερα στό πάνω μέρος τοῦ λόφου ὑπῆρχε δάσος. Πιθανολογεῖται ὅτι οἱ ὑλοτόμοι ἔκοβαν τά δέντρα, τά ἐλευθέρωναν ἀπό τά πολλά κλαδιά καί τά ἔσπρωχναν νά κατρακυλήσουν στήν πλαγιά τοῦ λόφου ὥστε νά φτάσουν μέχρι τή θάλασσα ὅπου τά ἔδεναν μέ σχοινιά καί τά τραβοῦσαν τά καΐκια γιά νά ἀξιοποιηθοῦν κατάλληλα σέ ἀρσανάδες (μικρά ναυπηγεῖα) καί οἰκοδομές. Κάθε φορά πού πηγαίναμε νά δοῦμε τή θεία Ἀλεξάνδρα, στό μικρό σπιτάκι της πάνω στό ὕψωμα πού ἀγνάντευε τή θάλασσα, μαζί μέ τά τραταρίσματα καί τό γλυκό τοῦ κουταλιοῦ ἀπό ντόπια καϊσιά βερίκοκα συνήθως, μᾶς ἔλεγε καί κάποια ἱστορία τοῦ παλιοῦ καιροῦ, πού ἴσως εἶχε ἀκούσει ἀπό τούς γεροντότερους, ἤ ἀπό τήν ψυχομάνα της, τή γυναίκα τοῦ περίφημου γιατροῦ Μαλαχιᾶ, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀπό τούς πρωτεργάτες τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς Ἰκαρίας ἀπό τούς Τούρκους τό 1912.
Μία ἀπό αὐτές τίς ἱστορίες μοῦ μένει ἀξέχαστη καί ἦταν κάπως ἔτσι: «...Λοιπόν, τόν καιρό πού οἱ πειρατές ἁλώνιζαν τό Αἰγαῖο (πιθανῶς γύρω στόν 17ο αἰώνα) καί εἶχαν γίνει ὁ φόβος καί ὁ τρόμος τῶν νησιωτῶν, γιά νά γλιτώνουν οἱ χωριανοί ὅριζαν μερικούς βιγλάτορες ἤ φύλακες οἱ ὁποῖοι ἀναλάμβαναν νά ἐπιτηροῦν τή θάλασσα γιά τήν ἐμφάνιση πειρατικῶν πλοίων. Μόλις παρατηροῦσαν ἀπό μακριά κάποιο πλεούμενο πού ἔμοιαζε πειρατικό, ἀμέσως εἰδοποιοῦσαν τή Δημογεροντία, τόν ἱερέα καί τούς συγχωριανούς ὥστε νά τρέξουν γιά νά σωθοῦν. Εἶχε προγραμματιστεῖ ὥστε σέ τέτοιες περιπτώσεις ὅλοι παρατοῦσαν ὅποια ἀσχολία εἶχαν κι ἔτρεχαν στήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ. Ἐκεῖ ὁ ἱερέας καί ὁ ψάλτης ἄρχιζαν νά ψάλλουν. Ἀντί ὅμως νά ψάλλουν κάποια ἀκολουθία ἔψελναν ὁδηγίες πρός τούς ἐνορίτες σχετικῶς μέ τό πῶς νά διαφύγουν στό Καταφύγγι, πού ἦταν μία σπηλιά πέρα στήν πλαγιά τοῦ διπλανοῦ βουνοῦ. Οἱ ψαλμωδίες τούς ἔλεγαν πῶς νά περάσουν κάτω ἀπό τήν ἅγια τράπεζα, νά σπρώξουν μία μαρμάρινη συρταρωτή πλάκα ἀπό κάτω καί νά κατέβουν στήν καταπακτή πού ὑπῆρχε ἐκεῖ, ἀνάβοντας ὁ καθένας κι ἕνα κερί γιά νά βλέπει. Στή συνέχεια ἀκολουθώντας μία κρυφή διέξοδο διαφυγῆς, σάν τοῦνελ, μετά ἀπό κάμποσο περπάτημα θά ἔφθαναν στό Καταφύγγι πού ἦταν μία σπηλιά μέσα στό βράχο. Ἐκεῖ θά περίμεναν ὑπομονετι-
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
21
κά καί χωρίς πολλές συζητήσεις μέχρι νά πάρουν τό σύνθημα ἀπό τούς βιγλάτορες, πού κρυβόταν γύρω ἀπό τή σπηλιά, πού θά τούς εἰδοποιοῦσε ὅτι οἱ πειρατές ἔφυγαν καί ἦταν ἀσφαλές νά βγοῦν ἀπό τήν κρυψώνα των, ὁπότε σιγά-σιγά καί μέ προφυλάξεις θά ἐπέστρεφαν στό χωριό. Συνήθως ἔπαιρναν μαζί τους λίγο νερό καί μερικά παξιμάδια, ἰδίως γιά τά παιδιά ὥστε νά μήν κλαῖνε. Ἔτσι κι ἔγινε ἐκείνη τήν ἡμέρα... ἐνῶ ὁ παπάς καί ὁ ψάλτης ἔψελναν τίς ὁδηγίες, ἕνας-ἕνας οἱ ἐνορίτες τρύπωναν στήν καταπακτή καί ἐξαφανίζονταν μέσα στή σήραγγα. Τελευταῖοι μπῆκαν ὁ ψάλτης καί ὁ παπάς ψάλλοντας μέχρι νά τραβήξουν τήν πλάκα πάνω τους, ὥστε νά μή φαίνεται τίποτε. Στό μεταξύ οἱ πειρατές φθάσανε ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησιά, ἀλλά ἀκούγοντας τίς ψαλμωδίες δέν παραβίασαν ἀμέσως τή θύρα τῆς ἐκκλησίας - γιά κάποιο δικό τους λόγο. Ὅταν τελείωσαν οἱ ψαλμωδίες μπῆκαν μές στήν ἐκκλησιά, ἔψαξαν παντοῦ γιά κανένα κρυψώνα καί δέν
βρῆκαν τίποτε. Ἀπόρησαν καί μέ κάποιο κρυφό φόβο ἅρπαξαν ὅ,τι πολύτιμο μποροῦσαν καί ξεχύθηκαν στά σπίτια ἁρπάζοντας ὅ,τι βρῆκαν μαζί μέ τρόφιμα καί ὅ,τι κοτόπουλα, πάπιες ἤ αἰγοπρόβατα μπόρεσαν καί τά κουβάλησαν στό πλοῖο τους βρίζοντας καί βλασφημώντας πού δέ βρῆκαν νά πιάσουν σκλάβους γιά νά τούς πουλήσουν στά σκλαβοπάζαρα τῆς ἀνατολῆς καί τῆς μπαρμπαριᾶς». Στό σημεῖο αὐτό, ἡ θεία Ἀλεξάνδρα σηκώθηκε καί σερβίρισε τό τσάι τοῦ βουνοῦ, τό ὁποῖο ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα. Συγχρόνως, ψιθύριζε καί τό τροπάριο: «Σταυρός ὁ φύλαξ, πάσης τῆς οἰκουμένης, Σταυρός ἡ ὡραιότης τῆς ἐκκλησίας, Σταυρός βασιλέων τό κραταίωμα, Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα, Σταυρός ἀγγέλων ἡ δόξα καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα». «Παλαιότερα, βοηθοῦσα τόν ψάλτη στήν ἐκκλησία», μᾶς εἶπε. Δημήτρης Πρασιώτης (Περιοδικό «Τά νειάτα»)
Κωδικός 3518
«ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ», ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: Ἱερά Μητρόπολις Σάμου καί Ἰκαρίας ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Μητροπολίτης Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος ΕΠΙ ΤΗΣ ΥΛΗΣ: Εὐάγγελος Π. Λέκκος, θεολόγος, νομικός ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: τηλ. 210.34.76.090 Ἡ «Μεταμόρφωσις» διανέμεται καί ἀποστέλλεται ΔΩΡΕΑΝ. Γίνονται δεκτές προαιρετικές εἰσφορές στή διεύθυνση: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ, γιά τό περιοδικό, 831 00 ΣΑΜΟΣ Τηλ. 22730-87640, Fax 22730-87646
22 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
Πῶς ἐξομολογεῖται κάποιος; — Ἔχω ἐξομολογηθεῖ μόνο μιά φορά στή ζωή μου, ὅταν ἤμουν παιδί. Δέν ξαναπῆγα ἀπό τότε! Κανονικά, κάθε χριστιανός πρέπει νά ἐξο μολογεῖται. Ἔτσι δέν εἶναι; Ὅμως κάτι τέτοιο μοῦ προκαλεῖ ἀμηχανία καί φόβο. Πῶς νά ἐξομολογοῦμαι; Τί νά λέω; Ἡ ἐρώτηση αὐτή στηρίζεται στό «πῶς». Τό θέμα θά λυθεῖ εὔκολα, ἄν μπορέσετε ν’ ἀπαντήσετε στήν ἐρώτηση «Γιατί». Γιατί πρέπει νά καταφεύγουμε στό «μυστήριο τῆς συγχώρησης»; Διότι ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπ’ τή συγχώρηση τοῦ Θεοῦ: «Ἄν ἰσχυριστοῦμε πώς εἴμαστε ἀναμάρτητοι, ἐξαπατοῦμε τόν ἑαυτό μας καί δέ λέμε τήν ἀλήθεια» (Α΄ Ἰω. 1, 8). Πῶς νά ἐξομολογεῖται κανείς; Ὅταν θά πᾶτε νά συναντήσετε τόν ἱερέα πού ἐμπιστεύεστε, θά σᾶς βοηθήσει. Θά σᾶς δεχτεῖ λέγοντάς σας ὅτι τό Μυστήριο εἶναι ἡ στιγμή κατά τήν ὁποία συναντᾶται ἡ ἀγάπη σας γιά τόν Χριστό μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ δέν δέχεται νά σᾶς ταυτίσει μέ τά λάθη σας! Τό ἔλεος καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς βλέπει πάντοτε μέ τήν ποιότητα πού βγήκαμε ἀπό τά χέρια Του. Θεωρεῖ τίς ἁμαρτίες καί τά λάθη μας… ἐξωτερικούς λεκέδες! Ἀλλοίμονο σέ μᾶς, ἄν ταυτίζουμε τόν ἑαυτό μας μέ τίς ἁμαρτίες μας! Ἄν ὁμογενοποιούμαστε μέ τήν ἀρρώστια τῆς ἁμαρτίας καί τήν αὐταπάτη τῆς γοητείας μέ τήν ὁποία μᾶς δελέασε τό πάθος μας ἤ ὁ πειρασμός στόν ὁποῖο μπήκαμε! Ὁ κίνδυνος στήν ἐξομολόγηση, τόν ὁποῖον πρέπει «πάσῃ θυσίᾳ» νά ἀποφύγουμε εἶναι νά γίνει ἡ ἐξομολόγησή μας… αὐτοαπασχόλησή μας! Δηλαδή ἀνακουφιστική ἐκτόνωση, μέ τό νά διηγούμαστε προβλήματα καί θέματα τῆς καθημερινότη-
τάς μας (πραγματικά ὁπωσδήποτε) καί στίς περισσότερες φορές νά δικαιολογοῦμε τόν ἑαυτό μας καί νά μή θεωροῦμε ὅτι φταῖμε καί μεῖς οὐσιαστικά. Πρέπει διαρκῶς νά κρατᾶμε στό νοῦ μας τήν σκέψη: Ἀφοῦ δέ φταῖμε… γιατί ἐξομολογούμαστε; Πάντα τό «παιχνίδι» παίζεται ἀνάμεσα σ’ αὐτά πού κάναμε (ἐνέργειές μας) καί στά κίνητρα (τῶν ἐνεργειῶν μας) πού δέν φαίνονται πάντοτε ἤ κάνουμε «πώς δέν τά βλέπουμε»! Ἐξομολόγηση δέν εἶναι ἡ ἐνασχόληση μέ τό βρόμικο (κάθε μορφῆς) παρελθόν μας, ἀλλά ἡ ἐπιστροφή στό σπίτι τοῦ Πατέρα μας μέ ὁμολογία ὅτι δέν ἀγαπήσαμε καί δέν ἀποδεχτήκαμε τίς ὑποδείξεις Του (τό θέλημά Του) καί καταντήσαμε… γυμνοί! Τότε ὁ Χριστός, ὅπως τόν ἄσωτο, θά μᾶς ντύσει ξανά, γιατί ἀπό ἀγάπη μᾶς περιμένει χωρίς νά εἶναι θυμωμένος ἀπ’ τήν στάση μας. Θέλει νά μᾶς βοηθήσει νά καθαρίσουμε τά ἐσωτερικά μας μάτια, ὥστε νά βλέπουμε «μακρύτερα». Νά καθαρίσει ἡ καρδιά μας, ὥστε νά μή βασανίζεται ἀπό στενοκαρδία. Τά λάθη καί οἱ ἁμαρτίες δημιουργοῦν πνιγμονή. Οἱ ἀρετές τοῦ Χριστοῦ μᾶς βγάζουν σέ ἀνακουφιστική ἀνοιχτωσιά. Βοηθάει τό Εὐαγγέλιο Τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ εἶναι οὐσιαστικά ὁδηγός ἐξομολόγησης. Διδάσκει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί φωτίζει τόν δρόμο πρός Αὐτόν. Πρῶτα λοιπόν θά διαβάσουμε τό Εὐαγγέλιο (ἕνα ἀπό τά τέσσερα, κατά προτίμηση τοῦ Λουκᾶ) καί κατόπιν θά ὁδηγηθοῦμε στήν ἐξομολόγηση, ὥστε ἡ συνείδησή μας νά ξέρει σέ τί ἁμαρτήσαμε καί νά μή ἐπαναλαμβάνουμε ἀνοησίες τοῦ τύπου:
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ — Δέν ἔχω κάποια ἁμαρτία, παπούλη, διά βασέ μου τήν εὐχή! Δέν χρειάζεται εὐχή ἀφοῦ δέν ὑπάρχουν ἁμαρτίες ἀφ’ ἑνός καί ἀφ’ ἑτέρου δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ὅτι «δύο ἄδεια χέρια, δέν εἶναι ἀπαραιτήτως δύο καθαρά χέρια»! Τό τί δέν ἔχω κάνει, δέν φανερώνει ποιότητα καί ἀρετές, ἀλλά (πολλές φορές) μιά ἄδεια καρδιά! Δέν κλέβω, σημαίνει ὅτι εἶμαι ἐλεήμων; …Δέν μοιχεύω, σημαίνει ὅτι εἶμαι ἐγκρατής; Δέν ψεύδομαι σημαίνει ὅτι ἀγαπῶ τήν ἀλήθεια; Καί ἕνα σωρό ἄλλα… δέν! Βεβαίως πρέπει πρῶτα ἡ καρδιά μας νά ἀδειάσει ἀπό τίς ἁμαρτίες καί τά λάθη, ὅμως πρέπει ἐπειγόντως καί νά γεμίσει μέ τίς ἀρετές τῆς καρδιᾶς τοῦ Χριστοῦ, φυσικά ξεκινώντας ἀπό τά μικρά καί τά ἐλάχιστα. Μέ ἁπλότητα, εἰλικρίνεια καί ἀλήθεια Στόν ἱερέα λοιπόν πᾶμε μέ ἁπλότητα, εἰλικρίνεια καί ἀλήθεια. Ψάχνουμε νά γιατρευτοῦμε ὄχι νά δικαιολογηθοῦμε. Ἄν ἔχουμε δικαιολογίες γιά ὅσα κάναμε δέν χρειαζόμαστε κανενός τήν συγχώρηση. Ἁπλότητα, γιά νά εἴμαστε ἄμεσοι καί εἰλικρινεῖς καί νά μήν ἀπεραντολογοῦμε μέ βάσανα καί προβλήματα, πού δέν εἶναι ἀπαραιτήτως ἁμαρτίες. Εἰλικρίνεια, γιά νά ἀναλαμβάνουμε τά σφάλματά μας, ἀφοῦ ὁ Χριστός αὐτό μᾶς μαθαίνει ἀναλαμβάνοντας καί ἁμαρτίες πού δέν εἶχε. Ἀλήθεια, πού σημαίνει ὑγιῆ παραδοχή τῆς πραγματικότητάς μας, πού πολλές φορές δέν εἶναι καθόλου εὐχάριστη. Ὁ ἱερέας θά μᾶς δεχτεῖ ἔτσι ὅπως εἴμαστε, χωρίς φυσικά νά συμφωνεῖ μ’ αὐτό πού εἴμαστε. Στή συνέχεια, θά σᾶς ζητήσει νά φέρετε στό νοῦ σας ἕνα κείμενο ἀπ’ τό Εὐαγγέλιο, τό ὁποῖο σᾶς ἐκφράζει. Ἄν δέν ξέρετε κάποιο, θά σᾶς ἐπισημάνει ἕνα κατάλληλο γιά σᾶς καί θά σᾶς ζητήσει νά προσεύχεστε μ’ αὐτό. Θά φτάσετε «νά ὁμολογήσετε ἀφ’ ἑνός τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τήν ἁμαρτία
23 σας». Θά θυμηθεῖτε ἐπίσης γιά ποιούς λόγους πρέπει νά εὐχαριστήσετε προσωπικά τόν Θεό. Κατόπιν, «στό φῶς τοῦ Εὐαγγελίου» θά παραδεχτεῖτε τίς ἁμαρτίες σας: μιά ὁμολογία προσωπική, ἁπλή. Μιλώντας ταπεινά, ἀναθέτουμε μέ ἐμπιστοσύνη τή ζωή μας στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί Τόν κάνουμε ρυθμιστή τῆς ζωῆς μας, ὑπακούοντας στό θέλημά Του, ὅπως ἐκφράζεται μέσα στό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἐξομολόγηση θά δεῖτε ὅτι ἐλαφρώνει καί συνεπῶς ξεκουράζει. Ἡ συγχώρηση Ἡ ἐπισφράγιση τοῦ Μυστηρίου (…τό τελευταῖο στάδιο) εἶναι ἡ λήψη τῆς συγχώρησης. Μιά προσευχή ἀπό τόν ἱερέα πού θά εἰπωθεῖ μέ τό ἐπιτραχήλιο (ἄμφιο πού συμβολίζει τήν ταπείνωση καί τήν Ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ) πάνω στό κεφάλι σας, θά ὁλοκληρώσει αὐτό τό στάδιο καί τήν φάση τῆς πνευματικῆς σας πορείας, πού βρίσκεται ἐν ἐξελίξει. «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Σύ πού συγχώρησες στόν Δαβίδ τίς ἁμαρτίες πού ἐξομολογήθηκε καί στόν Πέτρο τήν ἄρνηση ὅταν ἔκλαψε πικρά καί τήν Πόρνη καί τόν Ληστή καί τόν Τελώνη, καί τόν Ἄσωτο, Σύ Κύριε Ἰησοῦ, συγχώρεσε ὅλες τίς ἁμαρτίες τοῦ δούλου (ἤ τῆς δούλης) Σου καί δέξου τον (την) πάλι στήν ἁγία Σου Ἐκκλησία». Ἡ συγχωρητική προσευχή ἐκφράζει τή μετάνοιά σας, δηλαδή τήν ἀπόφαση ἀλλαγῆς τῆς ζωῆς σας (…δέξου τον πάλι στήν ἁγία Σου Ἐκκλησία…), γιατί χωρίς ἐπανένταξη στό ἐνοριακό Σῶμα καταντάει τό θέμα ἁπλῶς μιά αὐτοβελτίωση, παντελῶς ἄσχετη μέ τό μυστήριο. Ὁ ἱερέας λοιπόν ἀφοῦ σᾶς δώσει «τήν ἄφεση» θά σᾶς στείλει «νά διηγηθῆτε τά θαύ ματα τοῦ Σωτήρα μας Θεοῦ» (Λουκ. η΄ 39). Ἄν διαθέτετε αὐτά τά λίγα κι ἀληθινά, τά ὑπόλοιπα εἶναι ὑπόθεση συνέπειας καί συνέχειας. π. Θεοδόσιος Μαρτζοῦχος (περ. Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής)
24 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ Τῳ ΑΓΙῳ ΠΑΣΧΑ ῳ
†ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ
ΕΛΕ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ EΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
ῳ
Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἡ
ἐμπειρία τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, τῆς πανσωστικῆς νίκης τῆς Ζωῆς ἐπί τοῦ Θανάτου, εἶναι ὁ πυρήν τῆς πίστεως, τῆς θείας λατρείας, τοῦ ἤθους καί τοῦ πολιτισμοῦ τοῦ χριστεπωνύμου ὀρθοδόξου λαοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἡ ζωή τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν, εἰς ὅλας τάς ἐκφάνσεις καί τάς διαστάσεις αὐτῆς, διαποτίζεται καί τρέφεται ἀπό τήν πίστιν εἰς τήν Ἀνάστασιν, ἀποτελεῖ καθημερινόν Πάσχα. Τό πασχάλιον αὐτό βίωμα δέν εἶναι ἁπλῶς ἀνάμνησις τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἀλλά βίωσις καί τῆς ἰδικῆς μας ἀνακαινίσεως καί ἀκλόνητος βεβαιότης περί τῆς ἐσχατολογικῆς τελειώσεως τῶν πάντων. Κατ᾿ ἐξοχήν εἰς τήν εὐχαριστιακήν Λειτουργίαν, ἡ ὁποία συνδέεται ἀρρήκτως μέ τήν «κλητήν καί ἁγίαν ἡμέραν» τῆς Κυριακῆς, ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἑορτάζει αὐτήν τήν ὑπαρξιακήν μετοχήν εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἐμπειρικήν πρόγευσιν τῶν εὐλογιῶν τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἐντυπωσιάζει ὁ ἀναστάσιμος καί εὐφρόσυνος χαρακτήρ τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἡ ὁποία τελεῖται πάντοτε ἐν ἀτμοσφαίρᾳ χαρᾶς καί ἀγαλλιάσεως καί εἰκονίζει τήν τελικήν καινοποίησιν τῶν ὄντων, τήν πεπληρωμένην χαράν, τήν πληρότητα τῆς ζωῆς, τήν μέλλουσαν ὑπέρχυσιν τῆς ἀγάπης καί τῆς γνώσεως. Πρόκειται περί τῆς λυτρωτικῆς θεάσεως τοῦ παρόντος ὑπό τό φῶς τῶν Ἐσχάτων καί τῆς
δυναμικῆς πορείας πρός τήν Βασιλείαν, περί τῆς ἀκαταλύτου σχέσεως καί συνυφάνσεως τῆς παρουσίας καί τοῦ ἐσχατολογικοῦ χαρακτῆρος τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία δίδει εἰς τήν ἐκκλησιαστικήν ζωήν μοναδικόν δυναμισμόν καί λειτουργεῖ διά τούς πιστούς ὡς ἔναυσμα καλῆς μαρτυρίας ἐν τῷ κόσμῳ. Ὁ Ὀρθόδοξος πιστός ἔχει ἰδιαίτερον λόγον καί ἰσχυρόν κίνητρον διά νά ἀγωνίζεται κατά τοῦ κοινωνικοῦ κακοῦ, διότι ζῇ ἐντόνως τήν ἀντίθεσιν μεταξύ τῶν Ἐσχάτων καί τῶν ἑκάστοτε ἱστορικῶν δεδομένων. Ἐξ ἐπόψεως Ὀρθοδόξου, ἡ φιλάνθρωπος διακονία, ἡ βοήθεια πρός τόν ἐμπερίστατον ἀδελφόν, κατά τό Κυριακόν «ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοί ἐποιήσατε» (Ματθ. κε΄, 40), καί ἡ ἔμπρακτος ἀγάπη τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου (βλ. Λουκ. ι΄, 30-37), συμφώνως καί πρός τό Πατερικόν «Ἐκεῖνον μάλιστα ἡγοῦ εἶναι πλησίον, τόν δεόμενον, καί αὐτεπάγγελτος ἐπί τήν βοήθειαν βάδιζε» (Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης), ἀποτελοῦν προέκτασιν καί ἔκφρασιν τοῦ εὐχαριστιακοῦ ἤθους τῆς Ἐκκλησίας, ἀποκάλυψιν ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ βιωματική πεμπτουσία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ἔν τε τῷ παρόντι καί ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν Ἐσχάτων. Ἐν τῇ συναφείᾳ ταύτῃ κατανοεῖται καί τό γεγονός ὅτι ἡ λειτουργική ζωή εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν δονεῖται ἀπό τήν βίωσιν τῆς «κοινῆς σωτηρίας», τῆς δωρεᾶς τῆς «κοινῆς ἐλευθερίας» καί τῆς «κοινῆς βασιλείας», καί ἀπό τήν
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
προσδοκίαν τῆς «κοινῆς ἀναστάσεως». Κυριαρχοῦν τό «ἡμεῖς», ἡ κοινότης τῆς ζωῆς, ἡ συμ-μετοχή καί τό σύν-εἶναι, ἡ ἁγιαστική ταύτισις τῆς ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας μέ τήν θυσιαστικήν καί δοξολογικήν ἀγάπην. Αὐτό εἶναι καί τό συγκλονιστικόν μήνυμα τῆς ὁλολάμπρου εἰκόνος τῆς Ἀναστάσεως, τῆς Καθόδου τοῦ Χριστοῦ εἰς τόν Ἅδην. Ὁ Κύριος τῆς δόξης, κατελθών ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς καί συντρίψας τάς πύλας τοῦ Ἅδου, ἀναδύεται νικηφόρος καί ὁλόφωτος ἐκ τοῦ τάφου, ὄχι μόνος καί φέρων τό λάβαρον τῆς νίκης, ἀλλά ὁμοῦ μετά τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, συνανιστῶν, συγκρατῶν καί κρατύνων αὐτούς καί, ἐν τῷ προσώπῳ αὐτῶν, ἅπαν τό ἀνθρώπινον γένος καί ὁλόκληρον τήν κτίσιν. Τό εὐαγγέλιον τῆς Ἀναστάσεως, τῆς «κοινῆς τῶν ὅλων πανηγύρεως», τῆς καταργησάσης τό κράτος τοῦ θανάτου πανσθενοῦς Ἀγάπης, ἠχεῖ σήμερον εἰς ἕνα κόσμον σοβούσης κοινωνικῆς ἀδικίας, φαλκιδεύσεως τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, εἰς μίαν οἰκουμένην - Γολγοθᾶν προσφύγων καί μυριάδων ἀθώων παιδίων. Ἀναγγέλλει ἐκ βαθέων ὅτι, ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων ἔχει ἀπόλυτον ἀξίαν. Διακηρύττει ὅτι τά παθήματα καί τά δεινά, ὁ σταυρός καί ὁ Γολγοθᾶς, δέν ἔχουν τόν τελευταῖον λόγον. Δέν εἶναι δυνατόν νά θριαμβεύσουν οἱ σταυρωταί ἐπί τῶν τραγικῶν θυμάτων των. Εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, ὁ Σταυρός εὑρίσκεται εἰς τό κέντρον τῆς εὐσεβείας, δέν εἶναι ὅμως ἡ ἐσχάτη πραγματικότης, αὐτός πού ὁρίζει καί τό τελικόν σημεῖον προσανατολισμοῦ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Τό οὐσιῶδες νόημα τοῦ Σταυροῦ εἶναι ὅτι ἀποτελεῖ ὁδόν πρός τήν Ἀνάστασιν, πρός τό πλήρωμα τῆς πίστεως ἡμῶν. Ἐπί τῆς βάσεως αὐτῆς, οἱ Ὀρθόδοξοι ἀναφωνοῦμεν: «Ἰδού γάρ ἦλθε διά τοῦ Σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Εἶναι χαρακτηριστικόν, ὅτι εἰς τήν Ὀρθοδοξίαν, ἡ Ἀκολουθία τῶν Παθῶν δέν εἶναι καταθλιπτική, ἀλλά σταυροαναστάσιμος, ἀφοῦ τό Πάθος προσεγγίζεται καί βιοῦται διά μέσου τῆς Ἀναστάσεως, ἡ ὁποία εἶναι «λύτρον λύπης». Διά τό Ὀρθόδοξον αἰσθητήριον, ἡ ἀμετά-
25
θετος σύνδεσις Σταυροῦ καί Ἀναστάσεως εἶναι ἀσυμβίβαστος μέ κάθε μορφῆς ἐσωτερικήν φυγήν εἰς μυστικισμούς ἤ εἰς ἕνα αὐτάρεσκον εὐσεβισμόν, οἱ ὁποῖοι συνήθως εἶναι ἀδιάφοροι διά τά παθήματα καί τάς περιπετείας τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ ἱστορίᾳ. Τό κήρυγμα τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως εὑρίσκεται, εἰς τήν ἐποχήν μας, ἐπίσης ἀντιμέτωπον τόσον μέ τήν ἀλαζονικήν αὐτοαποθέωσιν τοῦ συγχρόνου ἐκκοσμικευμένου, λογοκρατουμένου, πεπεισμένου διά τήν παντοδυναμίαν τῆς ἐπιστήμης, ἑαυτοκεντρικοῦ καί προσκεκολλημένου εἰς τά γεώδη καί πρόσκαιρα ἀνθρώπου, τοῦ ἀνθρώπου χωρίς πόθον τῆς αἰωνιότητος, ὅσον καί μέ τήν ἀπώθησιν συνόλου τῆς Ἐνσάρκου Θείας Οἰκονομίας καί τοῦ «σκανδάλου» τοῦ Σταυροῦ, ἐν ὀνόματι τῆς ἀπολύτου ὑπερβατικότητος τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀγεφυρώτου χάσματος οὐρανοῦ καί γῆς. Ἐπί πᾶσι τούτοις, ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί, τιμιώτατοι ἀδελφοί καί πεφιλημένα τέκνα ἐν Κυρίῳ, ἔμπλεοι τῆς πείρας τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως, λαβόντες φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός, ἐν παντί εὐχαριστοῦντες, τά ἄνω φρονοῦντες, ἔχοντες δέ ἐντεῦθεν ἤδη τόν ἀρραβῶνα καί τά ἐνέχυρα τῆς ἐσχατολογικῆς πληρώσεως τῆς Θείας Οἰκονομίας, ἀναβοῶμεν, ἐν Ἐκκλησίᾳ, τό «Χριστός Ἀνέστη!», δεόμενοι ὅπως ὁ παθών, ταφείς καί ἀναστάς Κύριος καταυγάζῃ τάς διανοίας, τάς καρδίας καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν, κατευθύνῃ δέ τά διαβήματα ἡμῶν πρός πᾶν ἔργον ἀγαθόν καί ἐνισχύῃ τόν λαόν Αὐτοῦ πρός μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Ἀγάπης «ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» (Πράξ. α΄, 8), εἰς δόξαν τοῦ «ὑπέρ πᾶν ὄνομα» ὀνόματος Αὐτοῦ. Φανάριον, Ἅγιον Πάσχα ͵βιη´ † Ὁ Κωνσταντινουπόλεως διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν
26 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
ΔΙΗΓΗΜΑ
Μιά πασχαλινή λαμπάδα διηγεῖται Δ έν πάει πολύς καιρός πού τά χέρια ἑνός ἐργάτη μέ πῆραν ἀπό τήν κυψέλη (κηρύθρα) καί μέ παρέδωσαν σέ ἕναν ἄξιο τεχνίτη γιά νά μέ φτιάξει μιά ὡραία λαμπάδα. Στήν ἀρχή δέν ἤξερα ποιός θά ἦταν ὁ προορισμός μου. Ὅταν ὅμως μιά γαλάζια κορδέλα, ἕνα γαλάζιο τριαντάφυλλο καί χρυσές κλωστές μέ ἔκαναν νά φαντάζω σάν βασίλισσα, κατάλαβα πώς προοριζόμουν γιά μιά μεγάλη καί εὐτυχισμένη ἡμέρα. Μέ ἔβαλαν μέ προσοχή σέ μιά μεγάλη βιτρίνα καί περίμενα ἀνυπόμονα τή στιγμή πού δύο παιδικά χεράκια θά μέ ἔπαιρναν μέ λαχτάρα γιά νά μέ κρατήσουν τήν ἱερή στιγμή τῆς Ἀνάστασης. Ἡ τόσο ὡραία ἐμφάνισή μου, ἔκανε ἕναν καλοντυμένο κύριο νά μέ διαλέξει μέσα ἀπό τόσες ἄλλες στολισμένες λαμπάδες γιά νά μέ προσφέρει σέ ἕνα χαριτωμένο ἀγοράκι. Τό ἐπιφώνημα θαυμασμοῦ πού βγῆκε ἀπό τά παιδικά χείλη μόλις μέ ἀντίκρυσε μέ ἔκαναν νά νιώσω ἀνείπωτη χαρά καί ἀπέραντη εὐτυχία. Μέσα στό εὐχάριστο περιβάλλον τῆς σάλας μέ τοποθέτησαν ἀνάμεσα σέ κόκκινα πασχαλινά αὐγά, κουλούρια καί τσουρέκια, ζοῦσα μέ τήν προσμονή τῆς Ἀνάστασης καί ἀναλογιζόμουνα τή μεγάλη στιγμή πού θά δεχόμουνα τό «Ἅγιο Φῶς», τό φῶς τῆς ἀλήθειας καί τῆς εἰρήνης. Πλησιάζουν μεσάνυχτα τοῦ Μ. Σαββάτου ὅταν ὅλη ἡ οἰκογένεια ξεκίνησε γιά τήν ἐκκλησία. Τά παιδικά χεράκια μέ κρατοῦσαν μέ τόση προσοχή, σάν νά κρατοῦσαν κάτι ἀληθινά πολύτιμο. Στήν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου στό ὄμορφο Καρλόβασι πλῆθος κόσμου παρακολουθοῦσε μέ κατάνυξη τήν ἱεροτελεστία. Ὅταν ὁ ἱερέας εἶπε «δεῦτε λάβετε φῶς» ὅλες οἱ λαμπάδες ἄναψαν μέ τό Ἅγιο Φῶς. Μιά μεγάλη συγκίνηση μέ πλημμύρισε τήν ἅγια αὐτή στιγμή πού καί ἐγώ σκορποῦσα γύρω τή θεία λάμψη.
Σέ λίγο ἀντήχησε, τό Χριστός Ἀνέστη. Ἦταν πραγματικά ὑπέροχο τό θέαμα πού ἔβλεπα γιά πρώτη καί τελευταία φορά. Ὅλες οἱ λαμπάδες σηκώνονταν ρυθμικά ἐνῶ οἱ καμπάνες κτυποῦσαν παρασυρμένες σέ ἕναν χορό χαρᾶς διαποτίζοντας τήν ἀτμόσφαιρα καί τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων μέ εὐτυχία. Τά πυροτεχνήματα αὐλάκωναν τόν οὐρανό, θριαμβικοί ὕμνοι ψάλλονταν, τά πρόσωπα τῶν χριστιανῶν ἄστραφταν καθώς φωτίζονταν ἀπό τό φῶς τοῦ Κυρίου καί οἱ ἀναμμένες λαμπάδες σχημάτιζαν ἕνα ὄμορφο φωτεινό χείμαρρο. Γύρω ἀκούγονταν οἱ εὐχές «Χριστός Ἀνέστη», «Ἀληθῶς ὁ Κύριος» ἐνῶ τά χείλη ἔδιναν τό φιλί τῆς ἀγάπης. Ὅταν γύρισαν σπίτι μέ τοποθέτησαν στό πλούσιο πασχαλινό τραπέζι δίπλα σέ ἕνα βάζο μέ πασχαλιές. Ἐγώ σκόρπιζα τό Ἅγιο Φῶς καί ἡ θεία του λάμψη ἔκανε ὅλα γύρω νά φεγγοβολοῦν. Ὕστερα ἀπό ἀρκετή ὥρα μέ ἔσβησαν γιά νά μέ ἀνάψουν πάλι μέ τό Ἅγιο Φῶς στή γιορτή τῆς ἀγάπης. Πόσο γρήγορα ὅμως πέρασαν οἱ ἅγιες ἡμέρες τοῦ Πάσχα! Καί τώρα λησμονημένη σέ ἕνα συρτάρι χωρίς πλέον καμιά προσδοκία ἀναπολῶ ὑπέροχες καί ἀξέχαστες στιγμές. Δέν ἔζησα πάρα πολύ τήν εὐτυχία γιά τήν ὁποία μέ προώρισαν. Τό φῶς μου πού διαλάλησε μέ τόση μεγαλοπρέπεια μαζί μέ τίς ἄλλες ἀδελφές μου τό μεγάλο γεγονός τῆς Ἀνάστασης, δέν ἦταν δυνατό νά μένει ἀναμμένο γιά πολλή ὥρα. Ὅμως ἔτσι συμβαίνει στή ζωή. Ἡ εὐτυχία καί ἡ ὀμορφιά δέν ζοῦν ποτέ γιά πολύ. Εἶναι τόσο πολύ εὐαίσθητες νά κρατήσουν στό σκληρό πέρασμα τοῦ χρόνου. Διαρκεῖ ὅμως ἡ ὡραία ἀνάμνησή τους! Βασιλική Γρηγοράτου ( Ἐφ. «Ἡ Φωνή τῶν Καρλοβασιτῶν Ἀττικῆς»)
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
27
Πατριαρχική εὐαρέσκεια Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σάμου καί Ἰκαρίας, ὑπέρτιμε καί ἔξαρχε Κυκλάδων Νήσων, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Εὐσέβιε, χάρις εἴη τῇ ὑμετέρᾳ Ἱερότητι καί εἰρήνη παρά Θεοῦ. Ληφθεῖσα ἐθεωρήθη ἐν συνεδρίᾳ τῆς περί ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου ἡ ἀπό β΄ Ἰανουαρίου ἐ.ἔ., ἀριθμ. Πρωτ. 1, ὑποβληθεῖσα ἔκθεσις τῆς ὑμετέρας ἀγαπητῆς Ἱερότητος ἐπί τῶν πεπραγμένων ἐν τῇ κατ’ αὐτήν θεοσώστῳ Ἱερᾷ Μητροπόλει τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κατά τό παρελθόν ἔτος, ἐπλήρωσε δέ εὐχαριστίας καί καυχήσεως τήν ἡμετέραν Μετριότητα καί τούς περί ἡμᾶς Ἱερωτάτους συνοδικούς παρέδρους ἡ διαπίστωσις τοῦ ἐπιτελεσθέντος ἐν τῷ αὐτόθι γεωργίῳ τοῦ Κυρίου ἔργου κατά τήν σύγχρονον ἰδίᾳ ἐποχήν, τήν διακρινομένην διά τήν πνευματικήν αὐχμηρότητα καί τήν ἐπικρατοῦσαν δυσχερῆ παγκοσμίως κατάστασιν, κατά τήν ὁποίαν, ἐποχήν, ἡ προσφορά τῆς Μητρός Ἐκκλησίας διά τῶν ἑκασταχοῦ Ἐπαρχιῶν αὐτῆς τυγχάνει καιρία διά τήν διατήρησιν τοῦ ἤθους καί τῆς πιστότητος εἰς τάς ἀρχάς καί εἰς τάς ἀξίας τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδοξίας καί τοῦ ἡμετέρου θεοφιλοῦς Γένους. Ἔχοντες ἀφωσιωμένον συνεργόν τήν ὑμετέραν Ἱερότητα, ὡς διαπιστοῦται καί ἐκ τοῦ ἐκτιθεμένου ἐν τῇ ἀνωτέρω ἀναφορᾷ ἔργου αὐτῆς, ἐν τῇ ἡμετέρᾳ Πρωθιεραρχικῇ διακονίᾳ, τῇ ἀποβλεπούσῃ ἀποκλειστικῶς εἰς τήν «ἐπισύστασιν τήν καθ᾿ ἡμέραν» ὑπέρ τῆς εὐσταθείας καί εὐημερίας τῆς ἀνά τήν οἰκουμένην κληρουχίας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί ὑπέρ πασῶν τῶν Ἐκκλησιῶν, συνεχίζομεν μεθ’ ὑμῶν τήν νυχθήμερον συμπορείαν
καί συνεκδαπάνησιν, σπουδάζοντες τηρεῖν τήν ἑνότητα τοῦ πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης καί ἀναλισκόμενοι εἰς ἀξίαν ἐκπλήρωσιν τοῦ ἱεροῦ χρέους καί τῆς εὐθύνης ἡμῶν πρός τόν λαόν τοῦ Θεοῦ. Ὅθεν, χαίρομεν ἰδιαιτέρως διά τά ἐν τῇ ὑμετέρᾳ ἐκθέσει ἀναφερόμενα ἔργα καί ἡμέρας, ἐφ᾿ οἷς καί συγχαίροντες, ἐκφράζομεν ὑμῖν, καί τοῖς κληρικοῖς καί λοιποῖς συνεργάταις ὑμῶν, τήν εὐαρέσκειαν καί τάς εὐχαριστίας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας, γνωρίζοντες ἅμα ὅτι ἡ ἔκθεσις παρεπέμφθη, πρός πλέον ἐπισταμένην μελέτην τῆς δοκίμου διακονίας ὑμῶν, τῇ ἁρμοδίᾳ Συνοδικῇ ἐπί τῶν ἐν τῷ Ἐξωτερικῷ Ἐπαρχιῶν τοῦ Θρόνου καί τῇ ἐπί τῆς Ὀρθοδόξου Ἱεραποστολῆς Ἐπιτροπῇ. Εὐαρέστως καί ἐν χαρᾷ βαθείᾳ καί συγκινήσει βλέποντες τάς ὑμετέρας ποιμαντικάς πρωτοβουλίας εἰς οἰκοδομήν τοῦ λαοῦ καί ἐν γένει πρός διακονίαν τῆς λαχούσης τῇ ὑμετέρᾳ συνέσει ποίμνης, καθώς καί τόν πνευματικόν μόχθον τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος ἵνα διαρκῶς μορφῶται Χριστός ἐν ταῖς καρδίαις τῶν πιστῶν, εὐχόμεθα ὅπως ταῦτα εὕρωσι τόν μισθόν τῶν πιστῶν καί φρονίμων οἰκονόμων ἐν τῇ φοβερᾷ τῆς μισθαποδοσίας ἡμέρᾳ, καταστεφομένης τῆς ὑμετέρας προσφορᾶς διά τῆς μακαρίας φωνῆς τοῦ Δικαιοκρίτου: «εὖ, δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ· ἐπί ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπί πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου» (Ματθ. κε΄ 23). Αὐτοῦ ἡ Χάρις καί τό ἄπειρον Ἔλεος εἴησαν μετά τῆς ὑμετέρας Ἱερότητος πάσας τάς πολλάς ἡμέρας τῆς ζωῆς καί τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας αὐτῆς. ,βιη΄ Φεβρουαρίου ιβ΄
28 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
ΔΙΗΓΗΜΑ
Ἡ
Πάσχα ἑλληνικό
Ἑλλάδα τοῦ γαλάζιου οὐρανοῦ, τοῦ πράσινου λιβαδιοῦ, τῆς βαθυγάλανης θάλασσας, ἡ Ἑλλάδα ἔτσι ὅπως τήν ἄκουγε ἀπό παιδί, ἡ Ἑλλάδα τῆς καρδιᾶς καί τῶν ὀνείρων του! Καθώς διέσχιζε μέ τό νοικιασμένο αὐτοκίνητο τούς δρόμους ὁ Θωμᾶς ἀγκάλιαζε μέ τό βλέμμα του τή χώρα πού ἀγάπησε δίχως νά τή δεῖ ποτέ. Χαμογελοῦσε πότε-πότε στή σκέψη τοῦ παπποῦ καί τῆς γιαγιᾶς. Κανείς δέν τόν περίμενε. Οὔτε κἄν οἱ γονεῖς του στόν Καναδά ἤξεραν ποῦ πήγαινε γιά διακοπές ὁ Τόμυ. Δέν γνώριζαν ὅτι ὁ γιός τους, πού μόλις ἔκλεισε τά εἴκοσι, εἴχε φτιάξει σιγάσιγά ἕνα γερό κομπόδεμα ἱκανό νά κάνει τό ὄνειρό του πραγματικότητα. Ἦταν στιγμές πού ὁ Θωμᾶς δέν μποροῦσε νά πιστέψει πώς δέν ὀνειρεύεται. Κι ὅταν περνοῦσε δίπλα ἀπό χωράφια σπαρμένα, θαρρεῖς, μέ παπαροῦνες, σταματοῦσε, ἔβγαζε τήν κάμερα κι ἀπαθανάτιζε τήν ὀμορφιά. Εἶναι ἀλήθεια πώς εἶναι ὄμορφη ἡ Ἑλλάδα μά ἄν τύχει καί τήν πρωτογνωρίσει κανείς τόν Ἀπριλομάη, τότε δέν φτάνει ἡ λέξη ὀμορφιά γιά ν’ ἀποδώσει αὐτό πού βλέπουν τά μάτια. — Εἶναι κάτι, κάτι σάν παράδεισος, ψιθύρισε συνεπαρμένος ὁ Θωμᾶς. Ἔφτασε στό μικρό χωριό τοῦ πατέρα τό ἀπόγευμα τοῦ Μ. Σαββάτου. Ἕνα χωριό κυριολεκτικά κρεμασμένο στά βράχια. Τοῦ ἄρεσε τούτη ἡ πρώτη εἰκόνα καί, στή σκέψη ὅτι θά ἔμενε ἀρκετές μέρες ἐδῶ, ἔνιωσε εὐχάριστα. Μόλις ἔφτασε στήν πλατεία, οἱ λίγοι θαμῶνες τοῦ καφενείου βγῆκαν νά καλωσορίσουν τόν ξένο. — Θέλω τόν Θωμᾶ τόν Γρηγοράκο, τούς εἶπε μέ τήν ἑλληνοαμερικάνικη προφορά. — Ἐγώ εἶμαι ὁ Θωμᾶς ὁ Γρηγοράκος, ξεχώρισε ἀπ’ ἀνάμεσά τους ἕνας δίμετρος ἄντρας μέ μιά σπιθαμή μουστάκι. Βγῆκε ἀπό τό αὐτοκίνητό του ὁ Θωμᾶς καί κοίταξε ἴσια στά μάτια τόν ἡλικιωμένο ἄντρα πού εἶχε ἀπέναντί του. Ἡ ψυχή του γέμισε περηφάνεια. – Εἶμαι ὁ Θωμᾶς ὁ Γρηγοράκος, ὁ ἐγγονός σου, εἶπε χαμογελαστά καί μέχρι νά συνέλθει ἐκεῖνος ἀπό τήν ἔκπληξη ὁ Θωμᾶς τόν ἔσφιγγε κι ὅλας στήν ἀγκαλιά του.
— Τί ἦταν αὐτό τό δῶρο, γιέ μου, τί ἦταν αὐτό τό δῶρο νά μᾶς ἔρθεις τό βράδυ τῆς Ἀνάστασης, ἔλεγε καί ξανάλεγε ὁ παππούς. Θά ἔχει ἀπόψε μιά μαγειρίτσα ἡ γιαγιά, πού νά γλείφεις τά δάχτυλά σου! — Βγάλε, γιέ μου, τό κουστούμι σου νά σοῦ τό σιδερώσω. Ὅπου νά ’ναι θά χτυπήσουν οἱ καμπάνες γιά τήν Ἀνάσταση, εἶπε γεμάτη χαρά ἡ γιαγιά ἡ Ἑρμιόνη. — Δέν ἔχω πάει ποτέ στήν Ἀνάσταση, γιαγιά, εἶπε κομπιάζοντας ὁ Θωμᾶς, οἱ γονεῖς μου δέν πιστεύουν στόν Χριστό, γιατί εἶναι Ἑβραῖος. Πιστεύουν στούς δώδεκα θεούς τοῦ Ὀλύμπου πού εἶναι Ἕλληνες. — Τί εἶν’ αὐτά πού λές, παιδί μου, πετάχτηκε ὄρθια ἡ γιαγιά ἡ Ἑρμιόνη. Τρελάθηκε ὁ γιός μου; Ἄφησε τόν ἀληθινό Θεό καί πιστεύει σέ μυθολογίες; — Μά, γιαγιά, ἡ ἀρχαία θρησκεία ἔκανε μεγάλη καί ξακουστή σ’ ὅλο τόν κόσμο τήν Ἑλλάδα μας, εἶπε ὅσο πιό μαλακά μποροῦσε, γιά νά μήν ταράξει ἄλλο τούτη τήν ἀγαθή γερόντισσα, ὁ Θωμᾶς. Ἔβγαλε τό καλό του τό κουστούμι καί κείνη μέ κρυφό δάκρυ τοῦ τό σιδέρωσε. — Ἔχασα τό γιό μου, Χριστέ μου, μονολόγησε. Μήν ἐπιτρέψεις νά πλανευτεῖ κι ὁ ἐγγονός μου. Τούτη τήν ἐξέλιξη δέν τήν εἶχε προβλέψει ὁ Θωμᾶς. Πρῶτον, δέν εἶχε λογαριάσει πώς ἡ ἡμέρα πού θά ἔφτανε στό χωριό θά ἦταν Ἀνάσταση, καί δεύτερον, δέν ἤξερε πώς τό βράδυ πήγαιναν ὅλοι στήν Ἐκκλησία. Ἀπό τή μιά, λοιπόν, ἡ σκέψη νά μήν στεναχωρέσει ἄλλο τούς παπποῦδες, ἀπό τήν ἄλλη ἡ περιέργειά του τόν ὁδήγησαν στό ναό. — Ὡραῖα εἶναι ἐδῶ μέσα, παραδέχτηκε καί ἔνιωσε ἄθελά του τήν εὐφροσύνη τοῦ «Κύματι θαλάσσης» νά τόν τυλίγει. Τό σκοτάδι πού ἔπεσε ξαφνικά τόν ἔκανε νά κοιτάξει γύρω του ἀνήσυχος καί ξαφνιάστηκε σάν εἶδε πώς κανείς δέν συμμεριζόταν τήν ἀνησυχία του. — Δεῦτε λάβετε φῶς... (περ. «Ἀπολύτρωσις», Μάιος 2003)
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ
«Eἰς ἔργον διακονίας... ΧΡΟΝΙΚΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ-ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.κ. Εὐσέβιος κατά τό τρίμηνο αὐτό: • Λειτούργησε ἤ χοροστάτησε καί, κατά περίπτωση, κήρυξε τό λόγο τοῦ Θεοῦ στούς ἱερούς ναούς: Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου (Καλαμάτα, 1 και 2.2)· Ἱεροῦ Χρυσοστόμου (Ἱδρύματος ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου - Παγκρατίου Ἀθηνῶν, 4.2)· Ἁγίου Χαραλάμπους Βαθέος (10.2)· Ἱερᾶς Μονῆς Ζωοδ. Πηγῆς (18.2)· Ἁγίας Ζώνης Βλαμαρῆς (19.2)· Ἁγίου Σπυρίδωνος Βαθέος (21.2)· Ἁγίου Θεοδώρου Βαθέος (23.2)· Ἁγίων Θεοδώρων Καρλοβάσου (24.2)· Κοιμ. Θεοτόκου Καρλοβάσου (25.2)· Ἁγίου Νικολάου Βαθέος (2.3)· Ἁγίας Ζώνης Βλαμαρῆς (4.3)· Ἁγίων Θεοδώρων Βαθέος (4.3)· Κοιμ. Θεοτόκου Χώρας (8.3)· Μονῆς Τιμ. Σταυροῦ (10 καί 11.3)· Ἁγίου Θεοδώρου Βαθέος (ὁμιλητής ὁ π. Σωτ. Κοσμόπουλος, 11.3)· παρεκκλήσιον Ἁγίων Κυρίλλου καί Μεθοδίου Πειραιῶς, Δ΄Χαιρετισμοί, γιά τούς ἐν Ἀττικῇ συμπατριῶτες μας (16.3)· Ἁγίου Νικολάου Κοκκαρίου (18.3)· Κοιμ. Θεοτόκου Ἄνω Βαθέος (18.3)· Εὐαγγελισμοῦ Θεοτόκου Ἄνω Βαθέος (24.3)· Ἁγίου Νικολάου Βαθέος (25.3) καί Δοξολογία· Ἁγίου Σπυρίδωνος Βαθέος - Εὐχέλαιον (30.3)· Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου Βουρλιωτῶν καί Ἁγίου Νικολάου Κοκκαρίου (1.4)· Κοιμ. Θεοτόκου Μυτιληνιῶν (2.4)· Ἁγίου Θεοδώρου Βαθέος (3.4)· Μονῆς Τιμ. Σταυροῦ (4.4)· Μονῆς Ζωοδ. Πηγῆς (5.4)· Ἁγίου Σπυρίδωνος (5.4)· Κοιμ. Θεοτόκου Καρλοβάσου, Ἁγίου Νικολάου Ὅρμου Καρλοβάσου, Ἁγίου Παντελεήμονος Νοσοκομείου Σάμου, Μητρ. Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου. Ἒξοδος Ἐπιταφίου καί συνάντηση Ἐπιταφίων Ἱερῶν Ναῶν Ἀγίου Σπυρίδωνος, Ἁγίου Θεοδώρου, Ἁγίου Χαραλάμπους καί Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου στήν πλατεία Πυθαγόρα. Δέησις καί ὁμιλία (6.4)· Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Ἄνω Βαθέος καί Ἁγίου Σπυρίδωνος Σάμου (7.4)· Ἁγίου Νικολάου Σάμου καί συνάντηση Ἀναστάσεων τῶν Ἱερῶν Ναῶν στήν κεντρική πλατεία Πυθαγόρα. Διανομή κόκκινων αὐγῶν (8.4)· Κοιμ. Θεοτόκου Καρλοβάσου
29
τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» καί περιφορά Ἀναστάσεων ἀνά τήν πόλιν Καρλοβάσου. Ὁμιλία καί διανομή κόκκινων αὐγῶν (10.4)· Μονῆς Ζωοδ. Πηγῆς (12 καί 13.4)· Μονῆς Κοιμ. Θεοτόκου Μαραθοκάμπου (14.4)· Μονῆς Παναγίας Σπηλιανῆς Πυθαγορείου (15.4). • Τέλεσε Ἁγιασμό στό Λιμεναρχεῖο Σάμου καί μίλησε γιά τόν πνευματικό ἀγώνα τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἐνῶ συνεχάρη τό προσωπικό τοῦ Λιμεναρχείου γιά τήν μέ ἀγάπη καί αὐτοθυσία ἐπιτέλεση τῆς ὑπηρεσίας πρός τούς συνανθρώπους τους καί πρόσφερε ὡς δῶρο ἀδιάβροχα. • Τήν ἐξόδιο Ἀκολουθία τῶν ἀειμνήστων Ἐμμανουήλ Καραθανάση καί Διαμαντῆ Μυτιληναίου, διδασκάλου. • Ἁγιασμό στήν Ἀστυνομική Διεύθυνση Σάμου, μίλησε γιά ἐπίκαιρα πνευματικά ζητήματα, προσφέροντας καί εὐλογίες. • Τήν ὁρκωμοσία τῶν νεοσύλλεκτων στρατιωτῶν στή Σάμο καί Τρισάγιο στή μνήμη τοῦ ἥρωος σμηναγοῦ Γ. Μπαλταδώρου. • Τίμησε μέ τήν παρουσία του: Τήν ἑορταστική ἐκδήλωση γιά τήν ἐπέτειο συμπληρώσεως 10ετοῦς ποιμαντορίας ὡς Ἀρχιεπισκόπου, τοῦ Μακαριωτάτου κ.κ. Ἱερωνύμου Β΄, στό Μέγαρο Μουσικῆς Ἀθηνῶν (7.2). • Ἐπίσης τήν παρουσίαση, στήν Καλαμπάκα, τοῦ τιμητικοῦ τόμου «Χρυσοῦν Ἰωβηλαῖον Ἱερωσύνης καί Ἀρχιερωσύνης 1965-2017» τοῦ ἀειμνήστου Σταγῶν καί Μετεώρων κυροῦ Σεραφείμ. • Τίς ἑόρτιες ἐκδηλώσεις τοῦ ΚΑΠΗ Σάμου· καί τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος Βαθέος. • Τήν παράδοση καί παραλαβή διοίκησης τῆς 79 ΑΔΤΕ (23.3). • Δέχθηκε τήν ἐπίσκεψη τοῦ Διοικητοῦ τῆς 79 ΑΔΤΕ, ταξίαρχου κ. Ἀντωνίου Κωστάκη, τοῦ Ἀστυνομικοῦ Διευθυντοῦ Σάμου κ. Δημήτριου Μαϊστρέλη, τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Πυροσβεστικῆς Ὑπηρεσίας Σάμου κ. Παναγιώτη Κουτρίδη, τοῦ Προέδρου τῆς Τοπικῆς Δι-
30 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ οίκησης Καρδίτσας τῆς Διεθνοῦς Ἕνωσης Ἀστυνομικῶν, τοῦ ἀποχωρήσαντος Διοικητοῦ τῆς 79 ΑΔΤΕ, τοῦ νέου Διοικητοῦ, τῆς Περιφερειάρχη Βορείου Αἰγαίου κ. Χριστιάνας Καλογήρου καί τοῦ Προέδρου τοῦ Συλλόγου «Ἡδύλη» κ. Δημ. Κονδύλη. • Συμμετέσχε στό Συλλαλητήριο γιά τή Μακεδονία στό Σύνταγμα Ἀθηνῶν (4.2) καί στίς ἐργασίες τῆς Ἔκτακτης Συνέλευσης τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας (Ἀθήνα, 7-8.2).
καί εὐχαριστεῖ θερμά τόν Σεβ. Μητροπολίτη μας κ.κ. Εὐσέβιο, διότι μέ τό περιοδικό «Μεταμόρφωσις», βοηθεῖ τούς παραλήπτες/ἀναγνῶστες νά κατανοοῦν τίς ἔννοιες τῆς Ὀρθόδοξης πίστης, «μετατρέπει ἀοριστίες σέ γνώση καί παρέχει τή δυνατότητα μεταμόρφωσης τοῦ ἐσωτερικοῦ κόσμου κάθε πιστοῦ χριστιανοῦ...». Ἐπίσης δηλώνει ὅτι θεωρεῖ καθῆκον νά συνδράμει στή διευκόλυνση τοῦ κοινωνικοῦ ἔργου τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας.
ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ Στίς ἐκδηλώσεις μνήμης γιά τά 22 χρόνια ἀπό τήν ρίψη τοῦ ἑλικοπτέρου στά Ἴμια συμμετεῖχε καί ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.κ. Εὐσέβιος. Τό Σάββατο 24 Φεβρουαρίου τίμησε τήν ἐκδήλωση τιμῆς καί μνήμης στούς Ἥρωες τῶν Ἰμίων τῆς Ἀντιπεριφέρειας Σάμου, μέ ὁμιλητή τόν κ. Ἀθανάσιο Δροῦγο. Τήν Κυριακή 25 Φεβρουαρίου τέλεσε ἐπιμνημόσυνη δέηση ὑπέρ τῶν τριῶν πεσόντων ἀξιωματικῶν τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ Χριστόδουλου Καραθανάση (Σαμίου), Παναγιώτη Βλαχάκου καί Ἕκτορα Γιαλοψοῦ. Τήν ἴδια ἡμέρα πραγματοποίησε ἐπίσκεψη στό παράκτιο περιπολικό «Κύκνος» τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ στό Λιμάνι Καρλοβάσου.
ΜΗΝΥΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΝΙΚΑΡΙΑΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΑΘΗΝΩΝ Μή δυνηθείς νά παρευρεθεῖ στήν κοπή τῆς Ἁγιοβασιλόπιτας τῆς Πανικαριακῆς Ἀδελφότητας Ἀθηνῶν (11.2.18), ὁ Σεβ. κ.κ. Εὐσέβιος ἔστειλε στόν πρόεδρό της κ. Κουτήφαρη, Μήνυμα γιά νά ἀναγνωστεῖ κατά τήν ἑόρτια ἐκδήλωση. Ἐκτός τῶν εὐχῶν, ἔδωσε καί τή διαβεβαίωση ὅτι μεριμνᾶ γιά τήν ἐξεύρεση λύσης στό θέμα μετατόπισης τοῦ τεράστιου βράχου ὕπερθεν τῆς Μονῆς Θεοσκέπαστης Ἰκαρίας.
ΑΓΙΟΙ ΑΚΥΛΑΣ ΚΑΙ ΠΡΙΣΚΙΛΛΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΓΑΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Προκειμένου νά τιμηθεῖ ἡ μνήμη τῶν ἁγίων συζύγων Ἀκύλα καί Πρίσκιλλας, μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβ. Μητροπολίτη μας κ.κ. Εὐσεβίου, προσκλήθηκε καί ἦλθε ἀπό τή Μητρόπολη Ἱερισσοῦ καί Ἁγίου Ὄρους ὁ πρωτοσύγκελός της ἀρχιμ. κ. Χρυσόστομος Μαϊδώνης ὁ ὁποῖος ἀνέπτυξε τό θέμα «Ἡ οἰκογένεια σέ ἐξέλιξη» στό Πνευματικό Κέντρο τῆς Μητροπόλεως στό Καρλόβασι (11.2) καί στό μητροπολιτικό ναό Ἁγίου Νικολάου Βαθέος (12.2). Οἱ ἐκδηλώσεις ἔλαβαν χώρα στά πλαίσια δραστηριοτήτων τῶν Συνάξεων Γονέων καί νέων ζευγαριῶν. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ Μέ ἐπιστολή του (23.2.18) ὁ κ. Δημ. Μ. Μαϊστρέλλης, ἀστυνομικός Διευθυντής Σάμου, συγχαίρει
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩ ΣΤΗΝ Ι. ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Τήν παραμονή 10 Μαρτίου τελέσθηκε πανηγυρικός ἑσπερινός, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ.κ. Εὐσεβίου κατά τόν ὁποῖο μίλησε ὁ Ἀρχιμανδρίτης π. Πολύκαρπος Μπόγρης, Γραμματεύς τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Νεότητος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Τήν ἑπομένη τελέσθηκε ἡ θεία Λειτουργία ἀπό τόν Σεβ. Ποιμενάρχης μας καί ἀνεγνώσθη ἡ ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γιά τίς Ἱερατικές κλίσεις.
Σημειώνεται ὅτι ὁ Σεβασμιώτατος κατά τόν ἑσπερινό τῆς πανηγύρεως ἔκειρε σέ ρασοφόρο δόκιμο
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ἀδελφό τῆς Μονῆς, δίδοντάς του τό ὄνομα Πορφύριος, τήν δέ Κυριακή χειροθέτησε σέ Ἀρχιμανδρίτη τόν ἀδελφό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς π. Κωνσταντίνο Γιαγιᾶ, θεολόγο. Ὁ Σεβασμιώτατος ἀπηύθυνε συμβουλευτικούς λόγους καί εὐχήθηκε πρός ὅλους ἡ χάρις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ νά εἶναι πλούσια στά νησιά μας καί ἡ ὑπέρμαχος Στρατηγός νά τά σκέπει στίς δύσκολες ὧρες πού διερχόμαστε. ΜΕΓΑΛΟΒΔΟΜΑΔΙΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΣΑΜΟ Ἡ κατ’ ἔθος λατρευτική σύναξη καί ἡ κατανυκτική ἀκολουθία τοῦ Ἱ. Νιπτῆρος στήν ἱστορική Ἱ. Μονή τοῦ Μεγάλου Σταυροῦ Σάμου θεωροῦμε ὅτι μᾶς ὑποβοήθησε νά διεισδύσουμε στά βάθη τῆς ὑπάρξεώς μας καί μᾶς δημιούργησε προσευχητική διάθεση, αὐτομεμψία καί καθαρότητα καρδιᾶς γιά νά ζήσουμε τά μεγάλα γεγονότα τῆς Ἁγίας Ἑβδομάδος. Ἡ παρουσία τοῦ πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν τοῦ νησιοῦ καί τόσου μεγάλου πλήθους πιστῶν χριστιανῶν, καί κυρίως νέων, μας ἐνθουσίασε καί μᾶς ἔδωσε ἐλπίδα γιά ἕνα αὔριο Ἑλληνορθόδοξο. Οἱ Ἐπιτάφιοι στή Σάμο Ὁ ἐπιτάφιος τοῦ Νοσοκομείου Σάμου στολισμένος μέ λευκά καί κόκκινα τριαντάφυλλα παίρνει μία ξεχωριστή σημασία. Τοποθετημένος στό ταπεινό Ἐκκλησάκι τοῦ Νοσοκομείου, στόν Ἅγιο Παντελεήμονα, προσελκύει τήν εὐλάβεια τῶν προσκυνητῶν καί καθώς περιφέρεται στόν διάδρομο καί στούς θαλάμους τοῦ Ἱδρύματος, ζωντανεύει τήν ἐλπίδα καί τήν πίστη τῶν ἀσθενῶν μαζί μέ τίς εὐχές τοῦ Σεβασμιωτάτου. Οἱ ἐπιτάφιοι τῶν πόλεων καί τῶν χωριῶν ἔχουν καί αὐτοί τήν ἰδιαίτερη χάρη καί ἁπλότητά τους. Τά γαρύφαλλα καί τά ἄλλα ποικιλόχρωμα λουλούδια τῶν κήπων καί τῶν ἀγρῶν, μέ τά ὁποῖα εἶναι στολισμένοι
31 ἐκφράζουν τήν εὐγνωμοσύνη τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς φύσεως «πρός τόν δί’ ἡμᾶς παθόντα καί ταφέντα». Ἡ συνάντηση τῶν ἐπιταφίων τῶν Ἐνοριῶν τῆς πόλεως Σάμου στήν κεντρική πλατεία ἔδωσε τήν εὐκαιρία στούς Σαμιῶτες νά προσφέρουν τήν ὁλόψυχη δέησή τους, νά ψάλουν «ἐν ἑνί στόματι» τά ὑπέροχα ἐγκώμια «ἡ ζωή ἐν τάφῳ» κλπ., καί νά ὁμολογήσουν, ὑψώνοντας ὅσο μποροῦσαν πιό ψηλά, Ἐπιταφίους, Λάβαρα, ἑξαπτέρυγα, τήν ὀρθόδοξη πίστη τους καί τήν πιό ζεστή λατρεία τους στόν Χριστό. Ὁ ποιμενάρχης μας ἀνεφέρθη στό ἐρώτημα τῆς Παναγίας μας «ποῦ πορεύει τέκνον» (οἶκος ὄρθρου Μ. Παρασκευῆς), τό ὁποῖον ἐπαναλαμβάνεται ἀπό τόν Θεό ἀνά τούς αἰῶνας « ποῦ πηγαίνεις παιδί μου» καί ἔθεσε τό ἐρώτημα στόν λαό μας σήμερα «ποῦ πορευόμαστε; ποιό δρόμο πήραμε; Καί κάλεσε ὅλους νά ἀπαντήσουμε. Ἡ Ἀγάπη Τό «ἀντίλαμπρο» ὅπως τό ὀνομάζουν στή Σάμο ἔχει καθιερωθεῖ ἡ συνάντηση ὅλων τῶν ἐνοριῶν μέ τίς σημαῖες καί τά ἄλλα σύμβολα τῆς νίκης στήν κεντρική πλατεία. Εἶναι μία ὑπέροχη συνάντηση ἀγάπης ὅλων τῶν Χριστανῶν, οἱ ὁποῖοι καλοῦνται νά ἀφήσουν τά πάθη καί τά μίση, («συγχωρήσωμεν πάντα τῇ ἀναστάσει»), καί ἔτσι ἑνωμένοι ψυχικά νά διακηρύξουν, ὅτι ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ πιό ὄμορφη ἀρετή, ἡ πιό μεγάλη χαρά τοῦ ἀνθρώπου. Σ᾿αὐτή τήν ὡραία συνάντηση ὁ Επίσκοπος βρίσκει τήν εὐκαιρία νά πεῖ δύο λόγια στόν Κύριο τῶν Δυνάμεων: «Κραταίωσον τό εὐ σεβές ἡμῶν Ἔθνος, φώτισον ὅπως αὐτό ἀκολουθῇ τάς ὁδούς τῆς ἀληθείας Σου, σκέπασον αὐτό ὑπό τήν σκέπην Σου, ἀξίωσον αὐτό ὅπως
32 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ἀκολουθῇ πάντοτε τόν δρόμο τῆς δόξης, τόν ὁποῖον χάραξε ἡ ζωή Σου, ὁ Σταυρός Σου καί ἡ Ἀνάστασίς Σου. Χάρισε τήν νίκην καί τόν θρίαμβον». Ἡ «Νέα Τρίτη» στό Καρλόβασι Σάμου
Κόκκινες σημαῖες μέ λευκούς σταυρούς κυριαρχοῦν στούς Ἱερούς Ναούς σ᾿ ὅλη τήν πόλη τοῦ Καρλοβασίου καί δίνουν τόν τόνο τῆς χαρᾶς καί τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ. Μετά τήν Ἀρχιερατική θεία Λειτουργία στό Μητροπολιτικό ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου δημιουργήθηκε ἐκκλησιαστική πομπή πού πέρασε ἀπό τίς ἐνορίες τῆς Ὁσίας Ματρώνας, τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου καί ὅλοι οἱ χριστιανοί συγκεντρώθηκαν στήν κεντρική πλατεία. Ἐκεῖ ἔγινε δέηση καί δοξολογία πρός τόν Ἀναστάντα Ἰησοῦ. Ὅλοι διατρανώσαμε τήν πίστη μας ὅτι ὁ Χριστός «ἠγέρθη ὄντως» ὁ δέ Ποιμενάρχης μας μᾶς κάλεσε σέ μία ἀληθινή πνευματική ἀνάσταση. Κοντά στά γεροντάκια μας Ὁ Ποιμενάρχης μας εὐχήθηκε στά γεροντάκια μας στό ἐκκλησιαστικό γηροκομεῖο «Εὐγηρίας πρόνοια» τό Χριστός Ἀνέστη, τσούγκρισε μαζί τους τό πασχαλινό αὐγό, εἶπε στό κάθε ἕνα ἀπό τά γεροντάκια τοῦ ἱδρύματός μας ἕναν καλό λόγο καί ἐκεῖνα ἀνταπέδωσαν μέ τό χαμόγελό τους τίς εὐχαριστίες τους. Ὁ Σεβασμιώτατος εὐχαρίστησε τούς ἐργαζομένους καί εὐλόγησε τήν πασχαλινή τράπεζά τους. Κοντά στούς φρουρούς τοῦ Ἔθνους μας Στήν Σάμο, τήν Ἰκαρία καί τούς Φούρνους δέν ὑπάρχει φόβος. Οἱ ἀπειλές τῶν γειτόνων δέν πτοοῦν τό
ἡρωικό φρόνημα. Κάθε νησιώτης στέκεται ἀποφασιστικά δίπλα στούς φρουρούς τοῦ ἔθνους μας. Μέ τήν προσευχή καί τήν ἀγάπη του ὁ Ἐπίσκοπος καί οἱ Ἱερεῖς μας ἐξυπηρέτησαν τίς θρησκευτικές ἀνάγκες στρατεύματος σέ ὅλες τίς μονάδες καί τά φυλάκια τῶν νησιῶν μέ ὁμιλίες, ἐξομολόγηση, θεία Λειτουργία, Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου, Ἀκολουθία τῆς Ἀναστάσεως, ἐπισκέψεις. Η ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ KOΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ Τό παντοπωλεῖο «H Ἀγάπη» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας προσέφερε 386 κουτιά βρεφικοῦ γάλακτος στό hotspot διά τοῦ ΚΕΛΠΝΟ καί γιά τίς ἀνάγκες τῶν πολυπληθῶν βρεφῶν καί νηπίων πού φιλοξενοῦνται ἐκεῖ. Παράλληλα ἀπό τήν ἱματιοθήκη προσφέρθηκε πλουσιοπάροχα ρουχισμός. ΔΕΜΑΤΑ ΑΓΑΠΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΑΜΟΥ ΙΚΑΡΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΡΣΕΩΝ Ἐν ὄψει τῆς μεγάλης τοῦ Πάσχα ἑορτῆς ἡ μικρή καί ἀκριτική Ἱερά Μητρόπολή μας ὑπῆρξε καί πάλιν ἀρωγός καί συμπαραστάτης τοῦ δοκιμαζομένου παντοιοτρόπως λαοῦ μας. Περισσότερα ἀπό 360 δέματα μέ σημαντική ποσότητα τροφίμων καί ἄλλων βασικῶν εἰδῶν πρώτης ἀνάγκης προσέφερε σέ ἀναξιοπαθοῦντες συνανθρώπους μας στή Σάμο, τήν Ἰκαρία καί τούς Φούρνους. Εὐχαριστοῦμε: Τήν 79 ΑΔΤΕ, τήν Ἀντιπεριφέρεια, τήν Σαμιακή Ἀρωγή τοῦ Δήμου Σάμου, τό supermarket «ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ» (ὅλοι μαζί μποροῦμε), τούς ἐπωνύμους καί ἀνωνύμους, ὅλους γιά τήν ἐκδηλωθείσα ἔμπρακτη ἀγάπη καί συμπαράστασή τους στό φιλανθρωπικό ἔργο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Εὐχόμεθα καί προσευχόμεθα ὁ Ἀναστάς Κύριός μας νά εὐλογεῖ ὅλους καί νά ἀνταμείβει πλουσιοπαρόχως τά φιλάνθρωπα αἰσθήματά τους. Ἡ τοπική μας Ἐκκλησία συνεχίζει νά θεραπεύει τίς πνευματικές καί κοινωνικές ἀνάγκες τῶν νησιῶν μας καί νιώθουμε εὐτυχεῖς.