ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -ΙΟΥΝΙΟΣ 2020 by id.mitropolitou.samou

Κωδικός 033518

Κ. Ταχ. Σάμου 8

ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ΄ • ΕΤΟΣ 25ο • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2020 • ΑΡΙΘΜ. 222

ΤΟΠΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ

ρίμασιν οἶς οἶδε Κύριος», φέτος ἡ ἀνθρωπότητα βιώνει μία νέα πανδημία, ἡ ὁποία ἔχει ἀναστατώσει τήν καθημερινότητά μας. Στέρησε –καί στερεῖ ἀκόμη– τήν ἐπί τῆς Γῆς ζωή πολλῶν. Ἀφήνει ἔντονα τά δυσάρεστα ἀποτελέσματα τῶν οἰκονομικῶν της ἐπιπτώσεων. Καί, μεταξύ πολλῶν ἄλλων, προκάλεσε μία πρωτοφανή ἀναστάτωση στή ζωή τῶν ἁπανταχοῦ χριστιανῶν, ἰδιαίτερα δέ τῶν Ὀρθοδόξων, οἱ ὁποῖοι κατεξοχήν εἶναι ἐθισμένοι στήν συμμετοχή τους στίς ἱερές Ἀκολουθίες καί τίς θεῖες Λειτουργίες, τρέφονται δέ πνευματικά μέ τήν Μετάληψη τοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιά πρώτη φορά φέτος ἀναγκάστηκαν νά μείνουν κλεισμένοι στά σπίτια τους «γιά νά εἶναι ἀσφαλεῖς», σύμφωνα μέ τήν κρατική ὑπόδειξη. Δέν μπόρεσαν νά βιώσουν τις κατανυκτικές Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τῶν Χαιρετισμῶν, τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος... Ὅσο καί ἄν ἄκουγαν τίς παροτρύνσεις γιά παρακολούθηση τῶν Ἀκολουθιῶν ἀπό τό ραδιόφωνο ἤ τήν τηλεόραση, ἡ ἀδυναμία προσέλευσης στούς ἱερούς ναούς «κόστισε» πολύ. Ἡ ἀπουσία τῆς ζωντανῆς ἐπαφῆς μέ τούς ἐφημερίους καί τόν ἐπισκοπό τους, ἡ ἀδυναμία ἐπίσκεψής τους στά ἱερά μοναστήρια μας, δέν ἀναπληρώνονταν εὔκολα. Ἔπρεπε ὅμως νά βρεθεῖ ἕνας τρόπος, ὥστε νά μή λείψει ἐντελῶς ἡ πνευματική ἐπικοινωνία τοῦ ἐπισκόπου μέ τά πνευματικά του παιδιά, μέσα στήν ἰδιότυπη αὐτή περίοδο. Αὐτό ἐπιδιώχτηκε με τήν ἀποστολή σχετικῶν ἐγκυκλίων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, μέ ἀφορμή τίς σημαντικότερες ἑορτές

τῆς περιόδου, κατά τήν ὁποία παρέμεναν οἱ ἱεροί ναοί κλειστοί. Καί ἐπειδή ἀσφαλῶς τά μηνύματα τῶν ἐγκυκλίων αὐτῶν δέν θά ἔφτασαν στήν ἀκοή πολλῶν χριστιανῶν μας, ἡ δέ «Μεταμόρφωσις» δέν τυπώθηκε κατά τά τρία δίμηνα τοῦ πρώτου ἑξαμήνου, προσφέρονται τά πνευματικά αὐτά κείμενα στούς ἀναγνῶστες τοῦ περιοδικοῦ, προκειμένου, ἔστω καί τώρα, νά διαβαστοῦν. Ἄλλωστε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι πάντοτε ἐπίκαιρος. Παρατίθενται κατά σειράν αἱ ἐγκύκλιοι γιά τήν Πρωτοχρονιά 2020, τά Θεοφάνεια, τήν ἔναρξη τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τήν Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, τήν ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί τῆς 25ης Μαρτίου, τήν Δ΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν. Ἀκολουθεῖ ἡ ἐμπνευσμένη «Πατριαρχική Ἀπόδειξις» γιά τό Ἅγιον Πάσχα τοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου καί συνεχίζεται μέ τίς ἐγκυκλίους τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχη μας γιά τόν Ἀκάθιστο Ὕμνο καί τό Ἅγιον Πάσχα, ἐνῶ καταχωρίζονται καί δύο ἄλλα κείμενά του: Γιά τόν σπουδαῖο ρόλο τοῦ ἀείμνηστου μητροπολίτη Σάμου Κυρίλλου Β΄ στήν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης τῆς Σάμου τό 1821 καί ἕνα σύντομο ἀφιέρωμα στήν γενικότερη προσφορά στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία τοῦ προσφάτως ἐκλιπόντος Γέροντος μητροπολίτη πρ. Πειραιῶς Καλλινίκου, τοῦ καί πνευματικοῦ πατρός τοῦ Ποιμενάρχη μας. Τήν ὕλη τοῦ διπλοῦ αὐτοῦ τεύχους συμπληρώνουν ἡ ἐγκύκλιος γιά τήν Κυριακή της Σαμαρείτιδας καί ἡ καθιερωμένη στήλη «Εἰς ἔργον διακονίας τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ». Καλή ἀνάγνωση!

2 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Ἐγκύκλιος γιά τήν Πρωτοχρονιά

Ἔτος 2020: «Ἕνα σημεῖο στήν αἰωνιότητα» καί εἴσοδός μας στό 25ο ἔτος τῆς Ἀρχιερατείας

έσα σέ αὐτήν τήν ἐξέλιξη τῆς παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας μας, παραλάβαμε ἀπό τούς Πατέρες μας νά ἑορτάζουμε τήν ἀνάμνηση ἱστορικῶν στιγμῶν καί ἐπετείων. Κάθε τέτοια ἐπέτειος ἀποτελεῖ ἀφορμή χαρᾶς καί εὐχαριστίας τοῦ Θεοῦ, γιά τήν εὐλογία καί τήν χάρη Του, τήν ὁποία ἀπολαμβάνουμε στήν κοινωνίᾳ μας μαζί Του, ὅπως ἐκφράζεται μέσα ἀπό τήν ποικίλη δραστηριότητα καί τό πνευματικό ἔργο μας. Σέ αὐτό τό πνεῦμα γιορτάζουμε ἀκόμη καί τίς προσωπικές μας ἐπετείους, ὡς ἀφορμή χαρᾶς καί δοξολογίας τοῦ Θεοῦ καί ἐκζήτησης τοῦ θείου ἐλέους του. Σέ αὐτό τό πνεῦμα κινεῖται καί ὁ σημερινός ἑορτασμός τῆς Πρωτοχρονιᾶς. Πέρα ἀπό τά κοσμικά δεδομένα, ἡ πρώτη ἡμέρα τοῦ ἔτους γίνεται γιά ἐμᾶς πρῶτα ἀπ’ὅλα μιά ἀφορμή δοξολογίας τοῦ Θεοῦ, διότι μᾶς ἐπιτρέπει τήν εἴσοδο σέ ἕνα ἀκόμη νέο ἔτος. Ἡ σημερινή Πρωτοχρονιά ὅμως μπορεῖ καί πρέπει νά ἀποτελέσει τήν ἀφορμή ἑνός γόνιμου προβληματισμοῦ, στά πλαίσια τῆς αὐτοσυνειδησίας μας ὡς Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων. Ἡ σημερινή Πρωτοχρονιά μᾶς εἰσάγει στό ἔτος 2020. 2020 χρόνια ἀπό τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ. 1987 χρόνια ἀπό τήν Σταύρωση καί τήν Ἀνάστασή Του. 1950 χρόνια περίπου ἀπό τήν διέλευση τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀπό τήν Σάμο καί ἀργότερα τοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί ἄρα 1950 χρόνια περίπου ἀπό τόν ἐκχριστιανισμό τῶν κατοίκων τῶν ἀκριτικῶν μας Νησιῶν.

Ἔκτοτε μιά λαμπρή ἱστορική διαδρομή φτάνει μέχρι τίς μέρες μας μέσα ἀπό μία ἐκκλησιαστική διαδοχή, ἡ ὁποία σάν πνευματική ἁλυσίδα συνδέει τήν σύγχρονη ἐκκλησιαστική δραστηριότητα μέ τά πρῶτα βήματα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στήν Σάμο. Ἀνάμεσά τους ὁ ἔνδοξος ἱερομάρτυρας Ἑρμογένης τόν 4ο αἰώνα, οἱ Ἐπίσκοποι Λέων τόν 7ο καί Ἡράκλειος τόν 8ο, συμμετέσχον στήν Στ΄καί Ζ΄Οἰκουμενική Σύνοδο ἀντιστοίχως, ὁ Δανιήλ Κομνηνός τόν 17ο αἰώνα, ἐποχή τῆς λειτουργικῆς ἀναγέννησης τῶν Ἀκριτῶν μας, μέ τό εὐεργετικό πέρασμα τῶν Ἁγιων ἐνδόξων Κολλυβάδων Πατέρων, τοῦ Ἁγίου Μακαρίου, Ἀρχιεπισκόπου Κορίνθου, τοῦ ὁσίου Νήφωνος καί τῶν ἄλλων. Μετέπειτα ὁ Κύριλλος στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821. Καί ἀπό τόν καλλίφωνο Ἀθανάσιο τόν Καπουράλη ἀπό τόν Πύργο στήν ἀρχή τοῦ 20οῦ αἰώνα, στόν Κωνσταντῖνο τόν Βοντζαλίδη ἀπό τό Καρλόβασι, πρωτεργάτη τῆς Ἑνώσεως τῆς Σάμου μέ τήν Ἑλλάδα καί ἀκολούθως μέ τόν φημισμένο Εἰρηναῖο, τόν δυναμικό Παντελεήμονα, τόν μετέπειτα Θεσσαλονίκης καί ἐν συνεχείᾳ τόν Παντελεήμονα τόν ἁπλό καί ταπεινό. Ἀπό δέ τοῦ 1995 καί μέχρι σήμερα ἔχουμε τήν μεγάλη εὐλογία νά κρατοῦμε τό πηδάλιο τοῦ νοητοῦ πλοίου τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῶν ἀκριτικῶν μας Νησιῶν, τόν ὁποῖο ὁ Χριστός κυβερνᾶ καί τό ὁδηγεῖ 21 αἰῶνες τώρα στή θάλασσα τοῦ κόσμου. Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα, Ἡ εἴσοδός μας στό 2020 εἶναι «ἕνα σημεῖο στήν αἰωνιότητα», ὅπως λέει ὁ Πλά-

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ τωνας γιά τόν χρόνο, ἀλλά ἀποτελεῖ γιά ὅλους μας μιά ἀκόμη εὐκαιρία ἐκζήτησης τοῦ θείου ἐλέους, καθώς πορευόμαστε στόν εὐπρόσδεκτο καιρό τῆς σωτηρίας μας. Γιά τήν Ταπεινότητά μου ὅμως ἡ εἴσοδος στό νέο ἔτος ἀποτελεῖ καί τήν ἐπέτειο συμπληρώσεως 25 ἐτῶν Ἀρχιε ρατείας καί διαποιμάνσεως τοῦ εὐσεβοῦς ἀκριτικοῦ μας Λαοῦ. Τό ἀργυροῦν τοῦτο ἱωβηλαῖον, ὅπως τό ὀνομάζει ἡ ἐκκλησιαστική μας γλῶσσα, ἀποτελεῖ γιά τήν τοπική μας Ἐκκλησία μιά ἱστορική περίοδο καί γιά τόν Ἐπίσκοπό σας ἕνα σημεῖο ἀναφορᾶς στόν χρόνο τῆς ἐπίγειας βιοτῆς του. 25 ἔτη διακονίας τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του. 25 ἔτη γιά τήν φροντίδα τῆς εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ, τοῦ κάθε ἀνθρώπου δηλαδή, πού ζεῖ, ἐργάζεται καί φυλάσσει τόν παράδεισο, ὅπως εἰκονίζεται στήν ἐπί γῆς στρατευομένη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στα ἀκριτικά μας Νησιά, τῆς Σάμου, τῆς Ἰκαρίας καί τῶν Φούρνων. Μαζί μέ τίς πατρικές μου εὐχές καί τήν ἐγκάρδια εὐλογία μου για τό νέο ἔτος, πού ἀνέτειλε σήμερα καί ἐξ ἀφορμῆς τῆς συμπληρώσεως ἤδη 25 ἐτῶν τῆς ποιμαντικῆς μου μερίμνης, παρακαλῶ ὅλους νά εὔχεσθε γιά τήν ἀπρόσκοπτη συνέχιση τῆς ποιμαντορίας, πού μοῦ ἐμπιστεύθηκε ὁ Χριστός, μέχρις ὅτου εἶναι τό θέλημά Του. Νά εὔχεσθε ἐπίσης γιά τήν Πατρίδα καί τά Νησιά μας, πού δοκιμάζονται ἀπό πολλά, μεγάλα καί δυσεπίλυτα προβλήματα, ὅπως τα ἐθνικά μας θέματα, τό μεταναστευτικό, ἡ φτώχεια, ἡ ἀνεργία καί ἄλλα. Κυρίως ὅμως νά εὔχεσθε καί νά ἐργάζεσθε γιά τήν ἐν Χριστῷ ζωή καί σωτηρία μας.

Καλή κι εὐλογημένη Χρονιά. Αἴσιο καί εἰρηνικό τό νέον ἔτος. Μέ πολλές εὐχές καί ἀγάπη Χριστοῦ Ὁ Ἐπίσκοπός Σας † Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

4 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

«Ὡς τέκνα φωτός περιπατεῖτε...» Ἐγκύκλιος Θεοφανείων

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

ατά τή βάπτιση τοῦ Κυρίου συνέβη κάτι μοναδικό: «Ἡ Τριάς, ὁ Θεός ἡμῶν, ἑαυτήν ἡμῖν σήμερον, ἀδιαιρέτως πεφανέρωκεν», ὅπως ἀκοῦμε στήν Ἀκολουθία τῶν Ὡρῶν. Ἡ Ἁγία Τριάδα, ὁ Θεός μας, γιά πρώτη φορά φανέρωσε τόν Ἑαυτό της «ἀδιαιρέτως»· τά τρία θεῖα πρόσωπα φανερώθηκαν στούς ἀνθρώπους ὄχι ὡς τρεῖς Θεοί, ἀλλ’ ὡς ὁ Ἕνας μόνος ἀληθινός ἐν Τριάδι Θεός: ὁ Πατήρ μέ τόν λόγο πού εἶπε· ὁ Υἱός ὡς Θεάνθρωπος, τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ τήν ἐξωτερική μορφή περιστεριοῦ. Γι’ αὐτό ἡ ἑορτή τῆς Βάπτισης τοῦ Κυρίου ὀνομάζεται Θεοφάνεια γιατί πανηγυρίζουμε τή φανέρωση τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Εὐδόκησε ὁ Θεός νά μᾶς ἀποκαλυφθεῖ μέ τρόπο σαφῆ, νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τό σκοτάδι τῆς πλάνης καί τῆς ἄγνοιας σχετικά μέ τό ποιός εἶναι καί νά μᾶς διδάξει τήν ἀλήθεια! Ὁ Κύριός μας ἔρχεται στόν Ἰορδάνη ποταμό καί πλημμυρίζουν ὅλα ἀπό τό φῶς τῆς θεό τητας. Σκιρτοῦν τά βουνά, τά ὕδα-

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

τα ἁγιάζονται, ἡ φύση ὅλη πανηγυρίζει, οἱ ἄγγελοι διακονοῦν, ὁ κόσμος ἀγάλλεται. Φανερώθηκε ὁ Μεσσίας, ἀποκαλύφθηκε ἡ Ἁγία Τριάδα· ἀρχίζει ἡ ἐποχή τῆς Χάρης. Γλυκοχαράζει ἡ ἡμέρα τῆς ἐλευθερίας, τῆς σωτηρίας, τῆς θείας εὐδοκίας· τρέμουν οἱ τύραννοι τῶν ἀνθρώπων, οἱ δυνάμεις τοῦ σκότους! Καί ἦρθε τό γλυκό, τό ἀνέσπερο καί ζωογόνο φῶς. Πρωτοέλαμψε στήν Καπερναούμ, στή Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὥστε ὁ Ἠσαΐας βλέποντας τή Θεοφάνεια τοῦ Χριστοῦ «τήν πρός ἠμᾶς συμπαθῶς γενομένην» ν’ ἀναφωνήσει αἰῶνες πρίν: «ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα…» Εἶδε τό φῶς ὁ λαός καί βγῆκε ἀπό τό σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρίας καί τῆς πλάνης. Συνέτριψε τά εἴδωλα καί ὕψωσε μέσα στήν καρδιά του τήν ἀχειροποίητη εἰκόνα τοῦ θείου Λυτρωτῆ καί ἐκεῖ μέσα Τόν λάτρεψε μέ πάθος καί δύναμη. Εἶδε τό φῶς καί ξέφυγε ἀπό τήν ὁμίχλη τῶν παθῶν, βγαίνοντας στό ξέφωτο τοῦ πιό ἁγνοῦ ἠθικοῦ βίου. Δυστυχῶς, ὅμως, ὅλοι δέν ἔτρεξαν στό φῶς. Μερικοί «ἠγάπησαν μᾶλλον τό σκότος». Μέχρι σήμερα! Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἐγκαινίασε τό «βάπτισμα ὕδατος», πού ἦταν εἰσαγωγικό καί προτύπωση γιά τό «βάπτισμα πνεύματος» τοῦ ἀληθινοῦ Μεσσία. Μέ τόν Μεσσία Χριστό ἀρχίζει ἡ νέα ἐποχή καί ὁ καινούργιος κόσμος τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἕνα νέο «εὐαγγέλιο» θά κηρυχθεῖ στόν κόσμο. Μιά νέα ἐλπίδα, ἀληθινή αὐτή τή

φορά, ἔρχεται νά θεραπεύσει τίς ἀλλεπάλληλες διαψεύσεις τοῦ παρελθόντος. Εἶναι, λοιπόν, σαφής ἡ ἐντολή τοῦ ἄπ. Παύλου καί ἄξιες πολλῆς προσοχῆς οἱ παρατηρήσεις καί οἱ συμβουλές του στό ε΄ κεφάλαιο τῆς πρός Ἐφεσίους ἐπιστολῆς του. «Ὡς τέκνα φωτός περιπατεῖτε», παραγγέλλει στούς πιστούς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐφέσου, ἀλλά ταυτόχρονα καί στούς πιστούς τῆς Ἐκκλησίας κάθε ἐποχῆς. Ἡ ἐντολή πού ἔχουμε εἶναι νά εἴμαστε παιδιά τοῦ Φωτός, τοῦ νέου «εὐαγγελίου» πού σημαίνει παιδιά τοῦ Θεοῦ. Ἀγαπητά μου παιδιά, Σέ ζωή μετάνοιας καί ἁγιασμοῦ μᾶς καλεῖ ὅλους ὁ Θεός, ἰδιαίτερα ἐμᾶς σήμερα, πού ζοῦμε σέ μιά νεοειδωλολατρική ἐποχή, ἐποχή πνευματικοῦ σκότους, πυκνοῦ ὅσο καί τότε! Ἐκεῖνος μέσα στήν ἄπειρη ἀγάπη Του, μᾶς ἔσωσε ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ σκότους καί μᾶς τοποθέτησε στήν Βασιλεία τοῦ Υἱοῦ τῆς ἀγάπης Του. Ἅς πανηγυρίσουμε θεοπρεπῶς προσκυνώντας τόν Λυτρωτή καί μιμούμενοι τήν Ὑπακοή Του, δοξάζοντας τήν Ἁγία Τριάδα, κρατώντας ἀκέραιη τήν Ὀρθόδοξη Πίστη καί ζώντας ἀντάξια τῆς θείας ἀποκάλυψης τῆς ὁποίας ἀξιωθήκαμε. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ Εὐχέτης πρός τόν Κύριο γιά ὅλους σας

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

6 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Ἐγκύκλιος ἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Ἡ

σημερινή Κυριακή τῆς Τυρινῆς (1.3.2020) μᾶς φέρνει στό κατώφλι τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία μας παρομοιάζει μέ ἕνα ὄμορφο θαλασσινό ταξίδι. Ἕνα ταξίδι πνευματικό ξεκινᾶ ἀπό αὔριο, Καθαρά Δευτέρα ἕως καί τήν Παρασκευή πρό τοῦ Λαζάρου, μέ κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα τήν προσευχή, τήν ἔντονη λατρευτική ζωή καί τή νηστεία καί σκοπό τήν πνευματική προετοιμασία μας, γιά νά προσκυνήσουμε τά ἄχραντα Πάθη καί τήν ζωοποιό Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Νά ἑορτάσουμε τό ἐτήσιο Πάσχα καί νά λάβουμε ἀφορμή νά ἑορτάζουμε τό Πάσχα καί κάθε Κυριακή τοῦ χρόνου. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ ὅλους μας γιά 40 ἡμέρες νά μιμηθοῦμε τόν Θεάνθρωπο Κύριό μας, ὁ Ὁποῖος, γιά νά μᾶς διδάξει, πώς ἡ νηστεία καί ἡ προσευχή εἶναι ἀπαραίτητα στοιχεῖα στή ζωή καί τό ἔργο μας, ἄν καί ὡς Θεάνθρωπος δέν εἶχε ἀνάγκη, ἐντούτοις πρίν ξεκινήσει τήν ἐπί γῆς δημόσια δράση Του γιά τή σωτηρία μας νήστευσε στήν ἔρημο 40 ἡμερονύκτια. Κατόπιν ἀντιμετώπισε τούς γνωστούς τρεῖς πειρασμούς τοῦ διαβόλου (Βλ. Ματθ. δ΄ 1-11), ὁ πρῶτος ἀπό τούς ὁποίους σχετίζεται μέ τήν τροφή. Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ὁ Ἀδάμ νικήθηκε ἀπό τόν πειρασμό τῆς τροφῆς καί ἔχασε τήν ὡραιότητα τοῦ Παραδείσου. Ὅμως ὁ νέος Ἀδάμ, ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, ὁ Χριστός, ὡς ἀπόγονος καί ἐκπρόσωπος τοῦ ἀνθρωπίνου γένους θά λέγαμε, ἐνίκησε τόν διάβολο καί θριάμβευ-

σε ἐπί τοῦ πειρασμοῦ στόν ὁποῖον καταδέχθηκε νά ὑποβληθεῖ γιά νά μᾶς ἀποδείξει τήν ἄμετρη συμπάθειά Του, στόν ἀγώνα μας ἐναντίον τῶν πειρασμῶν καί πώς ὁ διάβολος δέν εἶναι ἀνίκητος. Ὡς πιστοί Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί λοιπόν κι ἐμεῖς, καθώς προετοιμαζόμαστε νά ἑορτάσουμε τήν ἀπόλυτη νίκη τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ ἐπί τοῦ διαβόλου καί τοῦ θανάτου, ἀποδυόμαστε μέ τή σειρά μας σέ ἕνα ἀνάλογο πνευματικό ἀγώνα, μέ κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τήν νηστεία. Ἄλλωστε στή γλῶσσα μας ἡ λέξη Τεσσαρακοστή εἶναι ταυτόσημη μέ τή λέξη νηστεία. Ἡ νηστεία, λέει ὁ Μ. Βασίλειος, εἶναι συνομήλικη μέ τόν ἄνθρωπο, γιατί ἀποτελεῖ τήν πρώτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ σ’αὐτόν, ὅπως περιγράφεται στό βιβλίο τῆς Γενέσεως (Β΄ 17) τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης: «Ἀπό τό δένδρον ὅμως τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί κακοῦ δέν πρέπει ποτέ νά φάγετε...». Ἡ ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή, μαζί μέ τήν Τετάρτη καί τήν Παρασκευή ἀποτελοῦν ἐπίσης τίς ἀρχαιότερες νηστεῖες τῆς Ἐκκλησίας μας, καθορισμένες ἤδη ἀπό τήν ἐποχή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ Κύριός μας διδάσκει, ὅτι ἡ ἔννοια τῆς νηστείας προεκτείνεται πέρα ἀπό τά ὑλικά ἀγαθά καί στά πνευματικά ζητήματα τῆς ζωῆς μας. Ὅπως ἀκοῦμε καί στά τροπάρια αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, ἡ νηστεία δέν εἶναι ἀποχή μόνο ἀπό ὁρισμένες τροφές, ἀλλά ἀποχή καί ἀπό τίς κακίες, πού δύο ἀπό τίς πιό συνηθισμένες μεταξύ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ μνησικακία: νά θυμᾶσαι δηλαδή τό κακό,

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ πού σοῦ ἔκανε κάποιος καί νά μήν τόν συγχωρεῖς· καί ἡ πλεονεξία: δηλαδή νά θέλεις ὅλο καί περισσότερα, πολλές φορές εἰς βάρος τῶν ἄλλων καί νά μήν εἶσαι ποτέ εὐχαριστημένος καί μέ τίποτε. Ὁ Μ. Βασίλειος ἐπίσης τονίζει: «Δέν φτάνει ἡ ἀποχή καί μόνο ἀπό τίς τροφές γιά νά εἶναι ἄξια ἐπαίνου ἡ νηστεία μας. Ἄς νηστέψουμε νηστεία εὐπρόσδεκτη καί εὐάρεστη στόν Θεό. Ἀληθινή νηστεία εἶναι ἡἀπομάκρυνση ἀπό ὁτιδήποτε τό κακό καί ἐφάμαρτο. Ἡ ἐγκράτεια τῆς γλώσσας, ἡ ἀποχή ἀπό τόν θυμό, ὁ χωρισμός ἀπό τίς αἰσχρές ἐπιθυμίες, τήν καταλαλιά, τό ψέμμα καί τήν ἐπιορκία. Ἡ ἀπουσία καί ἡ στέρηση ἀπό αὐτά εἶναι ἀληθινή νηστεία. Ὅταν ἀγωνιζόμαστε γιά ὅλα αὐτά, τότε ἡ νηστεία μας εἶναι καλή καί ὠφέλιμη». Τόσο σημαντική εἶναι αὐτή ἡ διευκρίνηση, ὥστε αὐτά τά ἴδια λόγια ἔλαβε ἡ Ἐκκλησία καί τά ἔκανε ὕμνο, μέ τόν ὁποῖον μᾶς εἰσάγει στήν ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή. «Νά ἀποξενωθεῖς ἀπό τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες», συμβουλεύει σέ ἄλλο σημεῖο καί πάλι ὁ Μ. Βασίλειος. «Νά μήν ἀδικήσεις κανένα. Νά συγχωρήσεις τόν ἀδελφό σου γιά τή λύπη, πού σοῦ προξένησε, γιά τό κακό,

7 πού σοῦ ἔκανε, γιά τά λεφτά, πού σοῦ χρωστάει. Διαφορετικά μολονότι δέν τρῶς κρέας, τρῶς τόν ἴδιο τόν ἀδελφό σου. Μολονότι ἐγκρατεύεσαι στό κρασί, δέν κρατᾶς τό στόμα σου στίς ἄσχημες κουβέντες. Μολονότι νηστεύεις ὥς τό βράδυ, ξοδεύεις τή μέρα σου στά δικαστήρια». Εὔκολα ἀντιλαμβανόμαστε, πώς ἡ νηστεία ὡς ἄσκηση δέν σημαίνει μόνο ἀποχή ἀπό ὁρισμένες τροφές, πού ἴσως εἶναι καί τό εὐκολότερο. Βέβαια και σ’ αὐτό τό σημεῖο πρέπει νά προσέξουμε τήν βουλιμία γιά τίς νηστήσιμες τροφές, ἡ ὁποία καταλύει τήν οὐσία τῆς σωστῆς νηστείας καί θέτει ἐν ἀμφιβόλῳ τήν σωτηριολογική της ἔκβαση. Ἐάν ἡ νηστεία μας δέν σημαίνει καί νηστεία ἀπό τήν ἁμαρτία καί τά πάθη, τότε ἐκπίπτει σέ δίαιτα. Ἡ νηστεία εἶναι ἡ αὐθεντική ἔκφραση τῆς ψυχῆς πού ἀγωνίζεται νά ἀρέσει στόν Θεό. Ἐκεῖνος πού νηστεύει, ὡς ἄλλος Μωϋσῆς βρίσκεται «ἐνώπιος ἐνωπίῳ» μέ τόν Θεό καί ἀπεκδέχεται τήν μυστική χαρά τῆς οὐράνιας εὐλογίας. Ἡ νηστεία δέν πρέπει νά γίνεται καταναγκαστικά, ἀλλά ἀπό ἀγάπη γιά τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἀναμάρτητος ὤν, καταδέχθηκε νά πεθάνει πάνω στόν Σταυρό γιά τίς ἁμαρτί-

8 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ες μας, γιά νά μᾶς ἐλευθερώσει ἀπό τό κράτος τοῦ διαβόλου καί τοῦ θανάτου. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος πεινάει ἀπό τή νηστεία, πού ἐπέβαλε στόν ἑαυτό του γιά τήν ἀγάπη καί τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ, ὅταν ἐπιμερίζει και στούς ἐμπερίστατους ἀπό τά ἀγαθά του καί θυσιάζει τό θέλημα τῆς ἄνεσης καί τό συμφέρον του ἀκόμη γιά χάρη τῆς Νηστείας, τοῦτο εἶναι λατρεία, πού τήν δέχεται ὁ Θεός. Σήμερα περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη ἐποχή, ἔχουμε ἀνάγκη νά νηστεύσωμε. Ὄχι ἐπειδή πρέπει, ἀλλά ἐπειδή ἀγαπᾶμε τόν Χριστό. Ἄς μήν ξεχνᾶμε δέ, ὅτι ἡ νηστεία πάντοτε ἦταν ὁ τρόπος τοῦ ἀνθρώπου νά ἑλκύει τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί νά ζητεῖ τήν συγγνώμη Του. Καί σήμερα μπορεῖ νά ἀποτελέσει τό μέσο γιά νά ἑλκύσουμε τήν χάρη καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά τίς δύσκολες στιγμές, πού περνᾶμε καί ὡς πρόσωπα, ἀλλά καί ὡς Ἀκρῖτες καί ὡς Ἔθνος. Βλέποντας τή νηστεία μας ὁ Θεός, ἴσως ἀποτρέψει χειρότερες καταστάσεις, ἀσκώντας τήν πατρική του παιδαγωγία.

Μέ αὐτά τά λόγια ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλωσορίζει στά πνευματικά ἀγωνίσματα τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς καί τῆς μετανοίας, τά ὁποῖα εἶναι ἀλληλένδετα καί μαζί μέ τήν φιλανθρωπία προάγουν τήν πνευματική μας ἀναβάθμιση. Ἄς ἀγωνισθοῦμε μέ ταπεινό φρόνημα, διακριτικά καί θεάρεστα, μέ τή βεβαιότητα, ὅτι Θεός θά ἀποδώσει στόν καθένα τό ὀφειλόμενον. Ἄς μή δειλιάσουμε ἐξαιτίας τοῦ μεγέθους ἤ τοῦ ὄγκου τῶν ἀγωνισμάτων. Ὁ καθένας μέ τή δύναμή του ἄς ἀγωνισθεῖ κι ὁ Θεός θά σκεπάσει μέ τή χάρη Του τόν ἀγώνα μας, ἀφοῦ γιά τήν ἀγάπη του γίνεται. Διότι εὐτυχῶς «ἡ μεγαλύτερη φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, εἶναι πώς ὄχι ἀνάλογα μέ τό ἀποτέλεσμα, ἀλλά ἀνάλογα μέ τή διάθεση καί τήν προαίρεση μετράει ὁ Θεός τήν ἐπίδοσή μας καί παρέχει τήν εὐλογία Του». Καλή καί εὐλογημένη ἡ ἐπί θύραις Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Μετά πολλῶν εὐχῶν καί ἀγάπης Χριστοῦ

Ἀγαπητά μου παιδιά, «Τό στάδιο τῶν ἀρετῶν ἔχει ἀνοίξει, ὅσοι θέλετε νά ἀθληθεῖτε, ἐλᾶτε μέσα σ’ αὐτό...».

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

Κωδικός 033518

«ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ», ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: Ἱερά Μητρόπολις Σάμου καί Ἰκαρίας ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Μητροπολίτης Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος ΕΠΙ ΤΗΣ ΥΛΗΣ: Εὐάγγελος Π. Λέκκος, θεολόγος, νομικός ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: τηλ. 210.34.76.090 Ἡ «Μεταμόρφωσις» διανέμεται καί ἀποστέλλεται ΔΩΡΕΑΝ. Γίνονται δεκτές προαιρετικές εἰσφορές στή διεύθυνση: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ, γιά τό περιοδικό, 831 00 ΣΑΜΟΣ Τηλ. 22730-87640, Fax 22730-87646

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

ΜΕ ΘΑΡΡΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ Κυριακή τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (22.3.2020) Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

έσα σέ αὐτές τίς δύσκολες στιγμές, πού ἐξ ἀνάγκης καλούμαστε νά βιώσουμε, στερούμενοι τῆς θείας Λατρείας, δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε, ὅτι ὁ Τίμιος Σταυρός ἀποκαλύπτει τό μέτρο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Νά συνειδητοποιήσουμε, ὅτι πρέπει νά ζοῦμε κατά τό θέλημα τοῦ Κυρίου, συνεχίζοντας τόν πνευματικό μας ἀγώνα, τήν ἐπαφή καί τήν ἐπικοινωνία μαζί Του, διά τῆς ἀτομικῆς μας προσευχῆς. Καλῶ ὅλους, Κληρικούς καί Λαϊκούς Ἀδελφούς νά ἀνταμώνουμε σέ κοινή προσευχή κάθε βράδυ 10.00΄-10.15΄ κατά τήν προτροπή τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Νά ἀκολουθήσουμε μέ ὑπομονή, σηκώνοντας τόν σταυρό καί αὐτῆς τῆς δοκιμασίας, ὡς τό ὀρθόδοξο χριστιανικό χρέος, μέ βέβαιη τήν ἐλπίδα, ὅτι ὁ Κύριος θά ἐπιβλέψει «ἱλέῳ ὄμματι ἐπί τήν ταπείνωσιν ἡμῶν». Τοῦτο μᾶς τό ἐγγυᾶται ὁ Προφητάναξ Δαβίδ μέ ὅλο τόν 24ο ψαλμό του καί ἰδίως ἐκεῖ πού λέει: «ἴδε τήν ταπείνωσίν μου καί τόν κόπον μου καί ἄφες πάσας τάς ἁμαρτίας μου». Ἄς ὑπομείνουμε μέ θάρρος καί προσωπική πίστη. Ὁ Χριστός μᾶς συμπονεῖ καί μαζί μέ τήν ἐλπίδα, θά μᾶς χαρίζει παρηγοριά, αἰσιοδοξία καί τήν ἴαση καί ἐν τέλει τήν κατάπαυση τοῦ κακοῦ. Δέν εἴμαστε στό περιθώριο τῆς κοινωνικῆς ζωῆς. Βρισκόμαστε ἐν μέσῳ μιᾶς δοκιμασίας. Τώρα μᾶς δίδεται καί μιά εὐκαιρία νά δοῦμε τήν ζωή καί τούς ἑαυτούς μας. Ἴσως νά πρέπει νά ἀναθεωρήσουμε πολλά πράγματα καί καταστάσεις. Ἀντιλαμβανόμαστε πλέον, πώς τίποτε δέν πρέπει νά θεωροῦμε δεδομένο στήν ζωή μας. Χρειάζεται νά ἐπανεύρουμε ἴσως τήν οἰκειότητα πρός τόν Χριστό καί ὄχι τήν ἐξοικείωση μαζί Του. Ἄς γίνουμε ἱεραπόστολοι τῆς ἀγάπης Του καί ὄχι ἀχθοφόροι τοῦ μηνύματός Του. Τοῦτες τίς ἡμέρες, ἄς πλησιάζουμε μέσῳ τοῦ διαδικτύου τούς

συνανθρώπους μας μέ διάκριση καί ἀγάπη. Ἕνα μήνυμα, μιά καλή κουβέντα, ἕνας λόγος ἀγαπητικός ἐνεργεῖ ὡς βάλσαμο στήν ψυχή καί ὡς θεία παρηγορία, πού στηρίζει τήν ψυχολογία ἑνός ἑκάστου. Ἀγαπητά μου παιδιά, Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί καθημερινά ἀνιχνεύομε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας καί προσπαθοῦμε νά τό ἑρμηνεύσουμε. Ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται πάντοτε σέ αὐτούς, πού Τόν ἀναζητοῦν, ὅταν ὅμως θέλει καί ὅπως θέλει! Τοῦτο σημαίνει, πώς οἱ ἄνθρωποι ἀντιλαμβανόμαστε τόν Θεό μετά τό πέρασμά Του ἀπό τήν ζωή μας, ὅπως συνέβη μέ τόν θεόπτη Μωϋσῆ καί μέ τόν Προφήτη Ἠλία καί πολλούς ἀκόμη στό διάβα τῶν αἰώνων. Γι’ αὐτό νά μήν ἀπελπιζόμαστε, νά μήν χάνουμε τήν πίστη καί τήν δύναμή μας. Ὁ Θεός γνωρίζει γιατί μᾶς ἐπέτρεψε αὐτήν τήν δοκιμασία. Θά τό μάθουμε κι ἐμεῖς, ὅταν και ἄν Ἐκεῖνος θελήσει. Τό βέβαιο πάντως εἶναι πώς τήν ἐπέτρεψε γιά τίς ἁμαρτίες μας. Καί αὐτό ἔχει ἰδιαίτερη βαρύτητα σήμερα καθώς γιά τίς ἁμαρτίες μας ἀνέβηκε στόν Σταυρό καί θυσιάστηκε γιά τή σωτηρία μας. Τό ἴδιο βέβαιο ὅμως εἶναι ὅτι, ὅπως ὁ ἀνυψούμενος καί προσκυνούμενος κατά τήν σημερινή ἡμέρα Τίμιος Σταυρός προμηνύει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι και αὐτή ἡ ἰδιότυπη σταύρωση τοῦ Ὀρθοδόξου Κλήρου καί Λαοῦ, σύντομα θά ὁδηγήσει στήν ἀνάστασή του. Καί τότε: «Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἥν ἐποίησεν ὁ Κύριος· ἀγαλλιασώμεθα καί εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ» (Ψαλμ. ΡΙΖ΄ 24). Μέ πόνο ψυχῆς καί εὐχές πατρικές † Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

10 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

«Εὐαγγελίζου γῆ χαράν μεγάλην...» ἐν ἔτει 2020! Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ

ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου ἐνθουσίαζε πάντοτε τούς Ὀρθοδόξους Ἕλληνες, διότι χαίρονταν διπλά. Ἀπό τή μιά μεριά γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἀνθρωπίνου Γένους ἀπό τήν σκλαβιά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, καθώς ἡ Παρθένος Μαριάμ δέχεται ταπεινά νά γίνει Μητέρα τοῦ Λυτρωτῆ: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον»! Ἔρχεται ὁ Χριστός γιά νά ἐλευθερώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν διάβολο, ἔργο πού συνεχίζει ἡ Ἐκκλησία Του στούς αἰῶνες. Ἀπό τήν ἄλλη, ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ σ’ ἐκεῖνα τά 400 χρόνια τῆς μαύρης σκλαβιᾶς ἐνσάρκωνε τήν ἄσβεστη ἐλπίδα τῆς ἀπελευθέρωσης τοῦ Ἔθνους. Γι’ αὐτό καί οἱ μακαριστοί Πρόγονοί μας, ἄνδρες μέ ρωμαλέα πίστη στόν Χριστό καί τήν βαθεία ἀγάπη πρός τήν Πατρίδα, κίνησαν πρίν 199 χρόνια τόν μεγάλο ξεσηκωμό ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, ἐντάσσοντας τήν ἀπελευθέρωση τοῦ Ἔθνους μας στό πνευματικό περιε χόμενο τῆς ἑορτῆς. Ἔτσι λοιπόν μέ ἀφετηρία τήν παλιγγενεσία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπό τόν Χριστό, φθάσαμε στήν ἐθνική μας παλιγγενεσία. Μέ τήν Ἐκκλησία νά ἐμψυχώνει καί νά τροφοδοτεῖ παντοιοτρόπως τόν ἀπελευθερωτικό Ἀγώνα, ἀφυπνίζοντας τόν Ὀρθόδοξο Ἑλληνισμό καί ἀρδεύοντάς τον μέ τά ἀθάνατα νάματα τῆς μυστηριακῆς της Ζωῆς. Ὅλα αὐτά βέβαια ἐν πολλοῖς εἶναι γνωστά καί ὅποιος ἀμφιβάλλει ἀρκεῖ μόνον νά διαβάσει τά ἀπομνημονεύματα τῶν Ἀγωνιστῶν τοῦ 1821. Σκοπός ὅμως τῆς ἐπικοινωνίας μας σήμερα δέν εἶναι νά ὁμιλήσουμε ἱστορικά, ἀλλά νά ὁμολογήσουμε πώς μιά τέτοια ὑπέροχη ἡμέρα μᾶς λείπει ἡ κοινή λατρευτική μας Σύναξη, ἡ

συνάντησή μας γύρω ἀπό τον Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Δέν χάνουμε ὅμως τήν ἐλπίδα μας! Ὅ,τι μᾶς ἐπιτρέπει ὁ Χριστός εἶναι γιά τό καλό καί τήν σωτηρία μας. Ἔτσι πάντοτε διερμηνεύουμε τό θέλημά Του, καθώς μέσα ἀπό τίς δυσκολίες καί τούς πειρασμούς, ὁ εὐσεβής Ὀρθόδοξος Χριστιανός μπορεῖ καί πρέπει νά ἀνανεώνει τήν πνευματική του ζωή. Χρειάζεται μόνο νά θελήσει ὁ Χριστιανός νά ἀγωνισθεῖ. Κι ἄν θελήσει, τότε ὁ Χριστός θά τοῦ δώσει τόν σταυραναστάσιμο τρόπο νά ὑπερβεῖ ὅλα τά ἐμπόδια καί τίς δυσκολίες, ἀκόμη κι αὐτόν τόν ἔσχατο ἐχθρό, τόν θάνατο! Ἀρκεῖ νά θελήσει! Σήμερα ἴσως εἶναι ἡ πρώτη φορά μετά ἀπό τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821 ἤ τά χρόνια τῆς γερμανικῆς κατοχῆς τοῦ 1941, πού ὑποδεχόμαστε τήν ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὄχι τόσο μέ ἐνθουσιασμό, ἀλλά μέ σφιγμένη τήν καρδιά, χωρίς νά μποροῦμε νά τό κατανοήσουμε ἐπαρκῶς. Σίγουρα τούς περισσοτέρους μᾶς ἐκφράζουν οἱ λόγοι τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ, ὅπως τούς ἀκοῦμε στόν Ἑξάψαλμο: «ἡ καρδία μου ἐταράχθη, ἐγκατέλιπέ με ἡ ἰσχύς μου, καί τό φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μου, καί αὐτό οὐκ ἔστι μετ᾿ ἐμοῦ» (Ψαλμ. ΛΖ΄ 11). Μᾶς ἔμεινε μιά κατ’ ἰδίαν προσευχή στό σπίτι. Τίποτε περισσότερο! Καί σίγουρα αὐτή δέν ἔχει οὔτε τήν ὀμορφιά τῆς θείας Λειτουργίας, οὔτε τήν πληρότητα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, οὔτε τήν θαλπωρή τῆς μεταξύ μας κοινωνίας καί ἀναστροφῆς σέ μιά τέτοια δοξολογική, μεγάλη μέρα. Δέν μπορεῖ οὔτε ἐπ’ ἐλάχιστον νά συγκριθεῖ μέ τήν ὁλόθυμη παρουσία μας μιά τέτοια μέρα, μέσα στούς Ἱερούς μας Ναούς. Εἶναι ὅμως κι αὐτό κάτι. Κάτι λίγο, κάτι μικρό, ἀλλά εὐλογημένο καί γι’ αὐτό ἀξιόλογο. Αὐτή ἡ προσευχή στό σπίτι, μπορεῖ νά εἶναι

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

τό προζύμι γιά νά ζυμώσουμε ξανά τήν πνευματική μας ζωή. «Μικρά ζύμη ὅλον τό φύραμα ζυμοῖ», λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (Γαλ. ε΄ 9). Σκεφθεῖτε πόσοι καί πόσοι πρόγονοί μας ἔζησαν καί πέθαναν μέ τό ὅραμα τῆς ἐλεύθερης Πατρίδας; Πόσοι ἄφησαν τήν τελευταία τους πνοή προσμένοντας μιά θεία Λειτουργία; Πόσοι ἀκόμη καί σήμερα σέ διάφορα μήκη καί πλάτη τῆς γῆς χειμάζονται, ἐπειδή εἶναι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί καί ἀδημονοῦν; Γιά ὅλους αὐτούς ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου ξεπερνᾶ τά ὅρια μιᾶς λατρευτικῆς σύναξης καί λαμβάνει πλέον διαστάσεις προσμονῆς τῆς αἰωνιότητας. Ἀγαπητά μου παιδιά, Ἄς μελετήσουμε λοιπόν μέ ταπείνωση «τό ἀνάγνωσμα», πού μᾶς δίδει ὁ Θεός αὐτές τίς ὧρες. Μήν ἀποκάμουμε και μήν ἀποκαρδιωθοῦμε ἐπειδή εἶναι πρωτόγνωρη ἡ ἐμπειρία γιά τά ὅσα βιώνουμε. Μπροστά «στό κεφάλαιο τῆς σωτηρίας μας καί στή φανέρωση τοῦ ἀπ’αἰῶνος ἀποκρύφου μυστηρίου», τοῦ ἐρχομοῦ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἄς μιμηθοῦμε σήμερα τόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ. Ἐκεῖνος στάθηκε μπροστά στήν Παναγία μας καί Τῆς εἶπε: «χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετά σοῦ· εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξίν» (Λουκ. α΄ 28). Ἐμεῖς σήμερα στή συνέχεια τοῦ Γαβριήλ ἄς διαβάσουμε τούς Χαιρετισμούς Της, μπροστά στήν ἱερή της εἰκόνα, στό προσκυνητάρι τοῦ σπιτιοῦ μας, μέ ἀναμμένο τό καντήλι καί τό θυμιατό. Μέ τήν προσευχή μας αὐτή θά ὁμοιάσουμε μέ τίς ἀναμμένες λαμπάδες μπροστά στό εἰκόνισμα τῆς Μεγαλόχαρης. Ἐκεῖνες, ὅπου ἑορτασθεῖ ὁ Εὐαγγελισμός Της, θά φωτίζουν τήν πάνσεπτη μορφή Της. Ἐμεῖς ἄς φωτίσουμε τά σκοτάδια τοῦ κόσμου μας,

τοῦ ἔσω καί τοῦ ἔξω, ἐκλιπαρώντας τόν Βασιλέα τῆς Δόξης, τόν ἐνανθρωπήσαντα Κύριο, τόν Ἐλευθερωτή τῆς ζωῆς μας γιά τό μέγα Του ἔλεος, πού θά φέρει καί πάλι μέ τίς πρεσβεῖες τῆς Πανάγνου Μητέρας Του, τήν ἐλευθερία καί τήν ἀνάσταση. Χρόνια πολλά κι εὐλογημένα. Ὅλα νά ἔλθουν κατά Θεόν!

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

12 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

«Περί τῆς Ἑορτῆς τῆς 25ης Μαρτίου» Ε

ὐαγγελίζου γῆ, χαράν μεγάλην ψάλλουμε σήμερα οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί στούς Ναούς μας, γιά νά τιμήσουμε τόν Εὐαγγελισμό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Καί ταυτοχρόνως, σέ κοινή ἑορτή, ὁ Ἑλληνισμός πανηγυρίζει τήν Ἐπέτειο τοῦ 1821. Τήν ἔναρξη τῆς Μεγάλης Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Τοῦ ἱεροῦ Ἀγώνα τῆς ἀπροσμέτρητης ἀποφασιστικότητας, τόλμης, θάρρους καί θυσίας γιά τήν ἐλευθερία. Οἱ πρόγονοί μας, οἱ γενναῖοι Φιλικοί, οἱ πρωταγωνιστές τοῦ Ἀγώνα, οἱ μαχητές τῆς ἀπελευθερώσεως, εἶχαν ἀπό τήν προηγούμενη χρονιά, ἤδη ἀπό τό 1820, ὁρίσει τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὡς ἡμέρα τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ξεσηκωμοῦ. Ἤθελαν ἔτσι νά ἐκφράσουν μέ τόν πιό δυνατό καί συμβολικό τρόπο τούς ἄρρηκτους δεσμούς μεταξύ τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Γένους. Οἱ Ἕλληνες πολέμησαν γιά τήν Πίστη καί τήν Πατρίδα. Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση δέν μοιάζει μέ καμμία ἄλλη ἐπανάσταση τῆς ἐποχῆς. Ἀξιοποιεῖ μέν ἰδέες ἀπό ἄλλα ἐπαναστατικά κινήματα τῶν χρόνων ἐκείνων, ἀλλά δέν εἶναι ἀντίγραφο καμμιᾶς. Εἶναι ἐπανάσταση μέ ἐθνικό καί θρησκευτικό χαρακτήρα. Ἔχει ὡς κίνητρο τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τούς Ὀθωμανούς. Ἔχει ὡς πνευματικό στήριγμα τήν πίστη στήν θεία Πρόνοια καί τόν σεβασμό πρός τούς πολυάριθμους Νεομάρτυρες,

πού βρῆκαν θάνατο ὁμολογώντας τήν πίστη τους στόν Χριστό. «Μάχου ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος», ἔγραφε στήν Προκήρυξη τῆς 24ης Φεβρουαρίου τοῦ 1821 ὁ Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης. Τό φρόνημα καί ἡ πίστη τῶν Ἀγωνιστῶν τοῦ ᾿21 ὑπάρχει μέσα στόν λόγο καί στίς πράξεις τους. Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἔβαλε τόν Σταυρό στήν πρώτη σημαία πού πρόχειρα κατασκεύασε. Χαρακτηριστικά ὁ ἴδιος εἶπε, μετά τήν ἀπελευθέρωση, στούς μαθητές τοῦ πρώτου Γυμνασίου τῆς Ἀθήνας: «Ὅταν πήραμε τά ὅπλα, πρῶτα εἴπαμε ὑπέρ Πίστεως καί ὕστερα ὑπέρ Πατρίδος». Καί ὁ Σαμιώτης λόγιος Γεώργιος Κλεάνθης, κατέγραψε μέ στίχους τά ἰδανικά τῶν Ἀγωνιστῶν: «Γιά τοῦ Χριστοῦ τήν Πίστη τήν Ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν Ἐλευθερία». Στά Συντάγματα τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων τοῦ Ἀγώνα, ὑπάρχει στό Προοίμιο ἡ φράση ἡ ὁποία καί σήμερα διατηρεῖται στό Σύνταγμά μας: «Εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου καί Ἀδιαιρέτου Τριάδος». «Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση εἶναι ἡ πιό πνευματική ἐπανάσταση πού ἔγινε στόν κόσμο. Εἶναι ἁγιασμένη», ἐπισημαίνει ὁ Φώτης Κόντογλου. Καί συνεχίζει: «Στήν Πόλη κρεμάστηκε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος, ἀνοίγοντας πρῶτος τό μαρτυρολόγιο τῆς Ἐπανάστασης.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Ὁ Ἀθανάσιος Διάκος πολέμησε σάν νέος Λεωνίδας καί σουβλίστηκε γιά τήν πίστη του. Ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός, ὁ Ἠσαΐας Σαλώνων, ὁ Ρωγῶν Ἰωσήφ, ὁ Παπαφλέσσας... καί ἄλλοι πολλοί πολεμήσανε γιά τήν ἁγιασμένη πατρίδα τους. Στήν Τριπολιτσά κλειστήκανε στή φυλακή κατά τήν Ἐπανάσταση οἱ δεσποτάδες τοῦ Μοριά καί οἱ περισσότεροι πεθάνανε μέ ἀβάσταχτα μαρτύρια. Τό ἴδιο καί στήν Πόλη, φυλακωθήκανε καί κρεμαστήκανε πολλοί δεσποτάδες». Οἱ πρωτεργάτες τοῦ 1821, ἦσαν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Εἶχαν συνείδηση τῆς διαχρονικῆς συνέχειας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τό ὁμολογοῦν ἀπερίφραστα οἱ ἴδιοι. Τό λόγο τους ἀκοῦμε καί σήμερα νά ἀντηχεῖ. «Γι’ αὐτά πολεμήσαμε», ἔλεγε ὁ Μακρυγιάννης, δείχνοντας σπασμένες ἀρχαῖες κολῶνες. Καί ὁ πρῶτος Κυβερνήτης τῆς ἐλεύθερης Ἑλλάδος, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ἤθελε τά ἑλληνό-

πουλα νά λαμβάνουν παιδεία ἑλληνορθόδοξη μέ κείμενα Χριστιανικά καί Ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Τιμοῦμε σήμερα ὅλους αὐτούς, γνωστούς καί ἀγνώστους ἥρωες πού μέ αὐτοθυσία ἀγωνίσθηκαν καί ἔπεσαν γιά τήν ἐλευθερία μας. Κληρικούς καί λαϊκούς, ἄνδρες καί γυναῖκες, ὁπλαρχηγούς στήν στεριά, ναυτικούς στήν θάλασσα. Τιμοῦμε σήμερα, Ἕλληνες καί Φιλέλληνες. Στούς πρωτεργάτες καί τούς ὁραματιστές, σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι σχεδίασαν καί σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πραγματοποίησαν τό ἔπος τοῦ 1821, δέν ὀφείλουμε μόνο πολλά, ὀφείλουμε τά πάντα· τήν μετέπειτα ἱστορική καί ἐθνική ὕπαρξή μας. Σέ ἕνα χρόνο συμπληρώνονται 200 ἔτη ἀπό τήν Ἐπανάσταση. Ἐν ὄψει τοῦ 2021, ἡ Ἐκκλησία μας προετοιμάζεται γιά νά τιμήσει μέ τόν τρόπο πού ἁρμόζει τήν μεγάλη αὐτή Ἐπέτειο. Γιά νά ξαναφέρουμε στήν μνήμη τά

14 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

γεγονότα. Γιά νά συναντηθοῦμε μέ τίς ἀξίες πού τροφοδότησαν τό ἐπαναστατικό φρόνημα, τήν μαχητικότητα, τόν πατριωτισμό καί τά δημοκρατικά ἰδανικά τῶν Ἀγωνιστῶν. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀπό τό 2012, ἔχει ξεκινήσει τήν διοργάνωση δέκα ἐπιστημονικῶν συνεδρίων γιά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας καί τό 1821. Στό τέλος τοῦ 2021 θά κυκλοφορηθοῦν οἱ δέκα τόμοι τῶν Πρακτικῶν μέ ὅλες τίς εἰσηγήσεις καί θά εἶναι στήν διάθεση κάθε ἀναγνώστη. Σέ συνεργασία μέ τό Ὑπουργεῖο Παιδείας, ἔχει προγραμματισθεῖ, καί ἤδη ὑλοποιεῖται, ἡ διοργάνωση μαθητικῶν διαγωνισμῶν γιά τήν προετοιμασία βίντεο μικρῆς διαρκείας ἀπό μαθητές καί μαθήτριες Γυμνασίων. Τά θέματα ἀφοροῦν στήν ζωή καί στήν δράση μεγάλων μορφῶν τῆς προεπαναστατικῆς, τῆς ἐπαναστατικῆς καί τῆς μετεπαναστατικῆς περιόδου. Προσφέρονται δέ νέα κατηχητικά βοηθήματα σέ γονεῖς καί κατηχητές, ὥστε νά μαθαίνουν τά παιδιά μας μέ κατανοητό καί εὐχάριστο μαζί τρόπο, τήν Ἑλληνική Ἱστορία ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ἡ Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Πολιτιστικῆς Ταυτότητος σέ συνεργασία μέ τίς κατά τόπους Ἱερές Μητροπόλεις ἔχει προγραμματίσει σειρά λατρευτικῶν, ἐπιστημονικῶν, πολιτιστικῶν καί καλλιτεχνικῶν ἐκδηλώσεων γιά τό ἔτος 2021, ὥστε νά διαδοθεῖ στίς τοπικές κοινωνίες τό Χριστιανικό καί πατριωτικό μήνυμα τοῦ 1821, μέσα στήν πληρότητά του. Ὁ κόσμος ἐξελίσσεται. Ἀλλάζει. Οἱ κοινωνίες μεταβάλλονται. Ἡ Ἑλλάδα προχωράει. Ἐμεῖς, ὡς ἀπόγονοι τῶν Ἑλλήνων πού ἀπελευθέρωσαν «μιά χώρα μικρή· ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στήν Μεσόγειο» (Γ. Σεφέρης), ἔχουμε πά-

ντα τήν ἀνάγκη νά κοινωνοῦμε τό «ἀθάνατο κρασί τοῦ ᾿21». Προχωροῦμε μέ ἐπίγνωση τῶν ἐξελίξεων, τῶν ἀπαιτήσεων καί τῶν ἀναγκῶν τῆς ἐποχῆς μας. Στήν πορεία αὐτή, κρατοῦμε στήν ψυχή μας ζωντανό τόν σεβασμό τῶν προγόνων μας πρός τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα. Σήμερα ἡ πατρίδα μας καί ἡ ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη ἀντιμετωπίζει τήν πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ. Στούς Ἱερούς Ναούς μας πρός ἀποφυγή τῶν συναθροίσεων καί τῆς μεταδόσεως τῆς νόσου δέν τελοῦνται τά Ἱερά καί Ζωηφόρα Μυστήρια. Ἡ ἑνότητά μας ἀποκτᾶ τήν χάρη τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων μέσα ἀπό τήν θερμουργό πίστη μας, τήν προσευχή μας, τήν μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου, τήν ὑπομονή καί τήν ἀγάπη μας. Οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες στεκόμαστε ὄρθιοι μέ ὑπευθυνότητα, ἔχοντας τήν ἐλπίδα μας στόν Θεό. Ὅπως τό Γένος μας ἄντεξε τήν καταπίεση τῆς μακρᾶς δουλείας μέ πίστη καί μέ προσευχή καί ἀνέστη, ἔτσι καί σήμερα θά ἀντιμετωπίσουμε τόν κίνδυνο γιά τήν ὑγεία μας μέ σταθερή τήν πίστη μας, εὐαγγελιζόμενοι τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας. Τό 1821 μᾶς ἐμπνέει. Ὡς ἀνεξάντλητη πηγή καί πρόσκληση ἐγρηγόρσεως. Ἔχουμε χρέος ποτέ νά μή λησμονοῦμε... Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος εὐκλεῶς ἀγωνισαμένων καί ἡρωικῶς πεσόντων! † Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος, Πρόεδρος Τά Μέλης τῆς Δ. Ἱ. Συνόδου Ὁ Ἀρχιγραμματεύς † Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Κυριακή Δ΄ Νηστειῶν

(29.3.2020)

Μέ προσευχή καί νηστεία! ᾶς συγκινεῖ ἰδιαιτέρως ὁ τρόπος τοῦ πατέρα τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος τῆς Δ΄ Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν. Διότι μετά ἀπό ἀπεγνωσμένες προσπάθειες γιά τήν θεραπεία τοῦ σεληνιαζομένου υἱοῦ του, προστρέχει πλέον στόν Χριστό καί λαμβάνει τήν ἐλπιζομένη θεραπεία. Μᾶς συγκινεῖ ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ἀναγνωρίζει τήν ἐλλιπῆ πίστη του καί ζητεῖ τήν βοήθεια τοῦ Κυρίου πρός τοῦτο. Ὁ Κύριος βέβαια φροντίζει νά μᾶς διαβεβαιώσει πώς ἡ δύναμη τοῦ διαβόλου καταστέλλεται, ὅταν τήν γενναία πίστη μας τήν συνοδεύουν ἀπαραιτήτως ἡ προσευχή καί ἡ νηστεία. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας σήμερα μέ αὐτήν τήν εὐαγγελική περικοπή ἀπό τό κατά Μᾶρκον Εὐαγγέλιο (θ΄ 17-31) ἐπιχειρεῖ, καθώς περάσαμε ἤδη τό μέσον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, νά μᾶς ὠθήσει σέ ἕνα πιό φιλότιμο πνευματικό ἀγώνα, πού θά διακρίνεται ἀπό τήν πίστη μας στόν Χριστό καί θά χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἄσκηση τῆς προσευχῆς καί τῆς νηστείας. Αὐτή ἡ ἀπό μέρους τῆς Ἐκκλησίας μας σύσταση ἔχει ἰδιαίτερη σημασία τήν συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Διότι ἀντιμετωπίζουμε μιά δύσκολη κατάσταση ἐν εἴδει πειρασμοῦ καί γιά νά ἐξέλθουμε νικητές, πρέπει ὁπωσδήποτε καί τήν πίστη μας νά δυναμώσουμε, ἀλλά καί στά ἀγωνίσματα τῆς προσευχῆς καί κυρίως τῆς νηστείας νά διακριθοῦμε. Ἐπισημαίνουμε τήν νηστεία, διότι τά τελευταῖα χρόνια, ὅλο καί λιγότεροι Χριστιανοί ἐπέλεγαν νά τηρήσουν τόν κανόνα τῆς νηστείας. Καί τοῦτο διότι πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἐσφαλμένως θεωροῦν, πώς δέν χρειάζεται ἡ νηστεία στήν τροφή, ἀλλά νά εἶσαι καλός ἄνθρωπος, μέ ἀποτέλεσμα βέβαια οὔτε νά νηστεύουν, ἀλλά οὔτε καί νά γίνονται καλύτεροι. Διότι ἀδιαφορώντας γιά τό ὑλικό μέρος τῆς νηστείας, πού εἶναι καί τό εὐκολότερο, ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νά κινηθεῖ σέ πνευματικούς ἀγῶνες. Δηλαδή μέ ἁπλά λόγια, ὅποιος δέν πειθαρχεῖ στόν κανόνα τῆς ὑλικῆς νηστείας, δέν θά καταφέρει ποτέ, οὔτε τό θυμό του νά συγκρατήσει, οὔτε τό στόμα του νά περιορίσει, οὔτε τό νοῦ καί τά μάτια του νά διαφυλάξει, οὔτε τόν λογισμό του νά συμμαζέψει, πολύ δέ περισσότερο, δέν θά μπορέσει ποτέ νά χαλιναγωγήσει τά πάθη του.

Ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό προσευχή καί ἀπό νηστεία, γιά νά ὁδηγηθοῦμε σέ ἐπίγνωση τοῦ ἑαυτοῦ μας καί ἀκολούθως στήν μετάνοια. Στήν πνευματική γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ὅλο αὐτό πού ζοῦμε μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ἕνας πειρασμός, πού μᾶς τόν ἐπέτρεψε ὁ Θεός καί ἐμεῖς πρέπει μέ τόν τρόπο τῆς Ἐκκλησίας νά τόν ἀντιμετωπίσουμε. Στήν «Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν», μιά συλλογή Πατερικῶν Κειμένων Ὀρθόδοξης Πνευματικότητας, πού ἐπιμελήθηκε ὁ γνωστός σέ ὅλους μας ἅγιος Μακάριος Ἀρχιεπίσκοπος Κορίνθου μαζί μέ τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη ἀναφέρεται μία ρήση τοῦ Ὁσίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ, (τ. Α΄, σ. 128) πού λέει: «Ὅταν ἔλθει ἐναντίον σου ὁ πειρασμός, μή ζητᾶς τό γιατί ἦλθε ἤ μέσα ἀπό ποιόν ἤλθε, ἀλλά προσπάθησε νά τόν ὑπομείνης, ὅσο καλλίτερα γίνεται καί κυρίως χωρίς νά σοῦ μείνη λύπη ἤ μνησικακία». Κατ’ αὐτήν τήν περίοδο λοιπόν καί ἐν ἀναμονῇ μιᾶς ἐπιεικέστερης λύσης σχετικά μέ τήν τέλεση τῆς θείας λατρείας κατά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Πάσχα, παρακαλῶ ὅλους νά ἐντείνουμε τήν προσευχή μας στόν Θεό νά μᾶς προσθέσει πίστη. Νά μᾶς χαρίσει ἐπίσης τό σθένος, γιά νά ἀγωνισθοῦμε μέ ὑπομονή, τηρώντας ἀπαρεγκλίτως τόν κανόνα τῆς Νηστείας τῶν ἡμερῶν. Ὅσοι ἀντιμετωπίζουν προβλήματα ὑγιείας, ἄς νηστέψουν κατά τήν δύναμή τους. Οἱ ὑγιεῖς ἄς κάνουν κάτι περισσότερο καί γιά τούς μή δυναμένους. Ἡ νηστεία τῆς τροφῆς εἶναι ἄσκηση πνευματική. Εἶναι θυσία καί πόθος τοῦ πιστοῦ γιά νά χορτάσει ἀπό τόν Θεό, κατά τούς Μακαρισμούς. Εἶναι ζωηρή ἔκφραση τῆς ἀγάπης μας πρός τόν Θεόν. Ἐξαιτίας δέ αὐτῆς τῆς ἀγάπης ἀποτελεῖ καί ἔνδειξη πένθους γιά τίς ἁμαρτίες μας. Ἄς θυμηθοῦμε, πώς οἱ Νινευίτες ἔτσι σώθηκαν. Ὅπως θά ἀκούσουμε στό ἀνάγνωσμα τοῦ Ἰωνᾶ τό πρωϊ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, νήστεψαν καί πένθησαν για τίς ἁμαρτίες τους κι ὁ Θεός ἄλλαξε γνώμη! Μέ αἰσιόδοξη προοπτική λοιπόν ἄς μάθουμε τί μᾶς λέει καί ὁ σήμερα ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἰωάννης στήν «Κλίμακα τῶν ἀρετῶν»: «Δέν θά κατηγορηθοῦμε ἀγαπητοί μου τήν ὥρα τοῦ θανάτου μας, διότι δέν θαυματουργήσαμε ἤ διότι δέν θεολογήσαμε. Ὁπωσδήποτε ὅμως θά δώσουμε λόγο στόν Θεό, διότι δέν πενθήσαμε γιά τά ἁμαρτήματά μας καί τήν κατάστασή μας».

Ἀγαπητά μου παιδιά, Στήν σύγχρονη δύσκολη συγκυρία ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τήν νηστεία, ὑλική καί πνευματική, ὅσο ποτέ ἄλλοτε.

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

16 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΩ ΑΓΙΩ ΠΑΣΧΑ ι

†ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ Προσφιλέστατοι ἀδελφοί Ἱεράρχαι καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, Φθάσαντες τό Ἅγιον Πάσχα καί γινόμενοι κοινωνοί τῆς χαρᾶς τῆς Ἀναστάσεως, ὑμνοῦμεν τόν πατήσαντα θανάτῳ τόν θάνατον Κύριον τῆς δόξης, τόν συναναστήσαντα μεθ᾿ ἑαυτοῦ παγγενῆ τόν Ἀδάμ καί ἀνοίξαντα πᾶσιν ἡμῖν παραδείσου τάς πύλας. Ἡ λαμπροφόρος Ἔγερσις τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ διαβεβαίωσις ὅτι κυρίαρχος εἰς τήν ζωήν τοῦ κόσμου δέν εἶναι ὁ θάνατος, ἀλλά ὁ καταργήσας τό κράτος τοῦ θανάτου Σωτήρ, ὁ γνωριζόμενος τό πρότερον ὡς ἄσαρκος Λόγος, ὕστερον δέ ὡς ὁ δι᾿ ἡμᾶς, φιλανθρωπίας ἕνεκεν, σεσαρκωμένος, νεκρωθείς δέ ὡς ἄνθρωπος καί ἀναστάς κατ᾿ ἐξουσίαν ὡς Θεός, ὡς ὁ πάλιν Ἐρχόμενος μετά δόξης πρός πλήρωσιν τῆς Θείας Οἰκονομίας. Τό μυστήριον καί τό βίωμα τῆς Ἀναστάσεως ἀποτελεῖ τόν πυ ρῆνα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Ἡ ὁλόφωτος λατρεία, τά ἱερά μυστήρια, ἡ ζωή τῆς προσευχῆς, ἡ νηστεία καί ἡ ἄσκησις, ἡ ποιμαντική διακονία καί ἡ καλή μαρτυρία ἐν τῷ κόσμῳ, ὅλα ἀναδίδουν τό ἄρωμα τῆς Πασχαλίου εὐφροσύνης. Ἡ ζωή τῶν πιστῶν ἐν Ἐκκλησίᾳ εἶναι καθημερινόν Πάσχα, εἶναι «ἄνωθεν χαρά», ἡ «χαρά τῆς σωτηρίας», ἀλλά καί «ἡ σωτηρία ὡς χαρά»1. Οὕτω, αἱ ἀκολουθίαι τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος δέν εἶναι καταθλιπτικαί, ἀλλά πλή-

ρεις τῆς νικητηρίου δυνάμεως τῆς Ἀναστάσεως. Εἰς αὐτάς ἀποκαλύπτεται ὅτι ὁ Σταυρός δέν ἔχει τόν τελευταῖον λόγον εἰς τό σχέδιον τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου. Αὐτό προαναγγέλλεται ἤδη κατά τό Σάββατον τοῦ Λαζάρου. Ἡ ἐκ νεκρῶν ἔγερσις τοῦ ἐπιστηθίου φίλου τοῦ Χριστοῦ εἶναι προτύπωσις τῆς «κοινῆς ἀναστάσεως». Τό «Σήμερον κρεμᾶται ἐπί ξύλου» κορυφοῦται μέ τήν ἐπίκλησιν «Δεῖξον ἡμῖν καί τήν ἔνδοξόν Σου Ἀνάστασιν». Ἐνώπιον τοῦ Ἐπιταφίου ψάλλομεν τό «Μεγαλύνω τά Πάθη σου, ὑμνολογῶ καί τήν Ταφήν Σου, σύν τῇ Ἀναστάσει». Καί, γεγονυίᾳ τῇ φωνῇ, διακηρύσσομεν εἰς τήν Πασχάλιον ἀκολουθίαν τό ἀληθές νόημα τοῦ Σταυροῦ: «Ἰδού γάρ ἦλθε διά τοῦ Σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Ἡ «κλητή καί ἁγία ἡμέρα» τοῦ Πάσχα εἶναι ἡ ἀνατολή τῆς «ὀγδόης ἡμέρας», ἡ ἀπαρχή τῆς «καινῆς κτίσεως», ἡ βίωσις τῆς ἰδικῆς μας ἀναστάσεως, τό μέγα «θαῦμα τῆς ἐμῆς σωτηρίας»2. Εἶναι ἡ βιωματική βεβαιότης ὅτι ὁ Κύριος ἔπαθε καί ἤχθη εἰς θάνατον δι᾿ ἡμᾶς καί ἀνέστη δι᾿ ἡμᾶς «προοικονομῶν ἡμῖν τήν εἰς ἀπείρους αἰῶνας ἀνάστασιν»3. Καθ᾿ ὅλην τήν Πασχάλιον περίοδον ὑμνολογεῖται μέ ἀπαράμιλλον ποιητικότητα τό ἀνθρωπολογικόν νόημα τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἡ διάβασις τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τῆς δουλείας εἰς τήν ἀληθῆ ἐλευθερίαν, «ἡ ἐκ τῶν κάτω πρός τά ἄνω καί τήν γῆν τῆς ἐπαγγελίας πρόοδος καί ἀνάβασις»4. Αὐτή ἡ

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

σωτηριώδης ἐν Χριστῷ ἀνακαίνισις ἐνεργεῖται ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ὡς δυναμική προέκτασις τοῦ ἤθους τῆς Εὐχαριστίας ἐν τῷ κόσμῳ, ὡς «ἀληθεύειν ἐν ἀγάπῃ», ὡς συνέργεια μετά τοῦ Θεοῦ διά τήν μεταμόρφωσιν τοῦ κόσμου, διά νά καταστῇ οὗτος εἰκών τῆς πληρότητος τῆς τελικῆς ἐπιφανείας τῆς θείας ἀγάπης ἐν τῇ Βασιλείᾳ τῶν Ἐσχάτων. Ζῆν ἐν Χριστῷ ἀναστάντι σημαίνει ἐξαγγέλλειν τό Εὐαγγέλιον «ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς», κατά τό ὑπόδειγμα τῶν Ἀποστόλων, εἶναι ἔμπρακτος μαρτυρία περί τῆς ἐλθούσης χάριτος καί τῆς προσδοκίας τῆς «καινῆς κτίσεως», ὅπου «ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι, οὔτε πένθος οὔτε κραυγή οὔτε πόνος οὐκ ἔσται ἔτι»5.

Ἡ πίστις εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Χριστοῦ καί εἰς τήν ἰδικήν μας συνανάστασιν δέν ἀρνεῖται τήν ἐπώδυνον παρουσίαν τοῦ θανάτου, τοῦ πόνου καί τοῦ σταυροῦ εἰς τήν ζωήν τοῦ κόσμου. Δέν ἀπωθοῦμεν τήν σκληράν πραγματικότητα, οὔτε ἐξασφαλίζομεν εἰς τόν ἑαυτόν μας, διά τῆς πίστεως, ψυχολογικήν κάλυψιν ἀπέναντι εἰς τόν θάνατον. Γνωρίζομεν ὅμως ὅτι ὁ παρών βίος δέν εἶναι ὁλόκληρος ἡ ζωή, ὅτι ἐδῶ εἴμεθα «ὁδῖται»· ὅτι ἀνήκομεν εἰς τόν Χριστόν καί ὅτι πορευόμεθα πρός τήν αἰώνιον Αὐτοῦ Βασιλείαν. Ἡ παρουσία τοῦ πόνου καί τοῦ θανάτου, ὅσον ἁπτή καί ἄν εἶναι, δέν ἀποτελεῖ τήν ἐσχάτην πραγματικότητα. Αὐτή εἶναι ἡ ὁριστική κατάργησις τοῦ θανάτου.

18 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ Εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ δέν ὑπάρχει πόνος καί θάνατος, ἀλλά ἀτελεύτητος ζωή. «Πρό τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Σου», ψάλλομεν, «φοβερός ὁ θάνατος τοῖς ἀνθρώποις· μετά τό ἔνδοξον πάθος, φοβερός ὁ ἄνθρωπος τῷ θανάτῳ»6. Ἡ πίστις εἰς Χριστόν δίδει δύναμιν, καρτερίαν καί ὑπομονήν διά νά ἀντέχωμεν τάς δοκιμασίας. Ὁ Χριστός εἶναι «ὁ πᾶσαν νόσον ἰώμενος καί ἐκ τοῦ θανάτου λυτρούμενος». Εἶναι ὁ παθών δι᾿ ἡμᾶς, ὁ ἀποκαλύψας τοῖς ἀνθρώποις ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὁ «ἀεί ὑπέρ ἡμῶν», ὅτι εἰς τήν Ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ ἀνήκει οὐσιωδῶς ἡ φιλανθρωπία Του. Αὐτή ἡ εὐκταία φωνή τῆς θείας ἀγάπης ἀντηχεῖ εἰς τό «θάρσει, τέκνον» τοῦ Χριστοῦ πρός τόν παραλυτικόν καί τό «θάρσει, θύγατερ»7 πρός τήν αἱμορροοῦσαν, εἰς τό «θαρσεῖτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον»8 πρό τοῦ Πάθους καί εἰς τό «θάρσει, Παῦλε»9 πρός τόν ἐν φυλακῇ καί ἀπειλῇ θανάτου Ἀπόστολον τῶν Ἐθνῶν. Ἡ σοβοῦσα πανδημία τοῦ νέου κορωνοϊοῦ ἀπέδειξε πόσον εὔθραστος εἶναι ὁ ἄνθρωπος, πόσον εὐκόλως τόν κυριεύει ὁ φόβος καί ἡ ἀπόγνωσις, πόσον ἀδύναμοι ἀποδεικνύονται αἱ γνώσεις καί ἡ αὐτοπεποίθησίς του, πόσον ἕωλος εἶναι ἡ ἄποψις ὅτι ὁ θάνατος ἀποτελεῖ ἕν γεγονός εἰς τό τέλος τῆς ζωῆς καί ὅτι ἡ λήθη ἤ ἡ ἀπώθησις τοῦ θανάτου εἶναι ἡ ὀρθή ἀντιμετώπισίς του. Αἱ ὁριακαί καταστάσεις ἀποδεικνύουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀνίκανος νά διαχειρισθῇ σθεναρῶς τήν ὕπαρξίν του, ὅταν πιστεύῃ ὅτι ὁ θάνατος εἶναι ἡ ἀνίκητος πραγματικότης καί τό ἀνυπέρβλητον ὅριον. Εἶναι δύσκολον νά παραμείνωμεν ἀνθρώπινοι ἄνευ τῆς ἐλπίδος τῆς αἰωνιότητος. Αὐτή ἡ ἐλπίς ζῇ εἰς τήν καρδίαν ὅλων τῶν ἰατρῶν, τῶν νοσηλευτῶν, τῶν ἐθελοντῶν, τῶν δωρητῶν καί ὅλων τῶν γενναιοφρόνως συμπαρισταμένων εἰς τούς πάσχοντας ἀδελφούς, μέ θυσιαστικόν πνεῦμα, αὐτοπροσφοράν καί ἀγάπην. Μέσα εἰς τήν ἀνεί-

πωτον κρίσιν, αὐτοί εὐωδιάζουν ἀνάστασιν καί ἐλπίδα. Εἶναι οἱ «Καλοί Σαμαρεῖται», οἱ ἐπιχέοντες, μέ κίνδυνον τῆς ζωῆς των, ἔλαιον καί οἶνον ἐπί τάς πληγάς, εἶναι οἱ σύγχρονοι «Κυρηναῖοι» εἰς τόν Γολγοθάν τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων. Μέ αὐτάς τάς σκέψεις, τιμιώτατοι ἀδελφοί καί προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ, δοξάζομεν τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, τοῦ πηγάζοντος ζωήν ἐξ οἰκείου φωτός καί φαιδρύνοντος τῷ φωτί τῆς Ἀναστάσεως τά σύμπαντα, δεόμενοι Αὐτοῦ, τοῦ ἰατροῦ τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων, τοῦ παρέχοντος ζωήν καί ἀνάστασιν, ὅπως συγκαταβαίνων, ἐν τῇ ἀφάτῳ Αὐτοῦ φιλανθρωπίᾳ, τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων, χαρίζηται ἡμῖν τό πολύτιμον δῶρον τῆς ὑγείας καί κατευθύνῃ τά διαβήματα ἡμῶν εἰς ὁδούς εὐθείας, διά νά καταξιωθῇ ἡ θεοδώρητος ἐλευθερία ἡμῶν ἐν τῷ κόσμῳ, προτυποῦσα τήν τελείωσιν αὐτῆς ἐν τῇ ἐπουρανίῳ Βασιλείᾳ τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Χριστός Ἀνέστη! Φανάριον, Ἅγιον Πάσχα βκ´ ΄ † Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Β. διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάνταv εὐχέτης πάντων ὑμῶν ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1. π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν, Ἡμερολόγιον, ἐκδ. Ἀκρίτας Ἀθήνα 2003, σ. 223. 2. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Εἰς τό ἅγιον Πάσχα, PG 36, στ. 664. 3. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Εἰς τήν Ἀνάληψιν, PG 151, στ. 277. 4. Γρηγορίου Θεολόγου, ὅ.π., στ. 636. 5. Ἀποκ. καʹ, 4. 6. Δοξαστικόν Ἑσπερινοῦ κζʹ Σεπτεμβρίου. 7. Ματθ. θʹ, 2 καί 22. 8. Ἰωάν. ιστʹ, 33. 9. Πράξ. κγʹ, 11.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

«Ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου...» Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ὅ

ταν τό ἔτος 626, ὁ Αὐτοκράτορας Ἡράκλειος, βρισκόταν σέ ἐκστρατεία ἐναντίον τῶν Περσῶν, μέ σκοπό νά πάρει πίσω τόν Τίμιο Σταυρό, τόν Ὁποῖον ἐκεῖνοι εἶχαν κλέψει ἀπό τά Ἱεροσόλυμα, τότε ἡ Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε ἀπό τούς Ἀβάρους, πού πίστευσαν πώς εἶχαν τήν εὐκαιρία νά τήν καταλάβουν, λόγῳ τῆς ἀπουσίας τοῦ Αὐτοκράτορος καί τοῦ μεγαλύτερου μέρους τοῦ στρατοῦ. Ὅμως δέν ὑπολόγισαν στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ὁ τότε Πατριάρχης Σέργιος μέ τήν στήριξη τοῦ Φρούραρχου Βώνου ἀνέλαβε τήν ὑπεράσπιση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί συνεπῶς τῆς αὐτοκρατορίας. Ὁ Πατριάρχης λιτάνευε ἀνά τήν Πόλη τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν καί ἐνεθάρρυνε τά πλήθη καί τούς μαχητές. Ξαφνικά ἔγινε φοβερός ἀνεμοστρόβιλος, πού δημιούργησε τρικυμία καί κατέστρεψε τόν ἐχθρικό στόλο τή νύκτα τῆς 7ης πρός τήν 8η Αὐγούστου καί οἱ πολιορκητές ἀναγκάσθηκαν νά φύγουν ἄπρακτοι. Ὁ λαός πανηγυρίζοντας τή σωτηρία του, συγκεντρώθηκε στό Ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν καί ὅλοι ὄρθιοι ἔψαλαν τόν ἀπό τότε λεγόμενο «Ἀκάθιστο Ὕμνο» στήν Παναγία, ἀποδίδοντας τά «νικητήρια» καί τήν εὐγνωμοσύνη τους στήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό. Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος εἶναι μᾶλλον ἔργο τοῦ Ἁγίου Ρωμανοῦ τοῦ μελωδοῦ, πού ἔζησε τόν 6ο αἰῶνα καί τότε πρέπει νά ἐψάλη γιά πρώτη φορά «ὀρθοστάδην», ἐξαιτίας τῆς εὐγνωμοσύνης πρός τήν Θεοτόκο καί μέ ἀφοσίωση, γι’ αὐτό καί ὀνομάσθηκε Ἀκάθιστος. Ὁ Ὕμνος συνδυάζοντας τίς προτυπώσεις καί τίς προφητικές ρήσεις τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης γιά τήν θεία Ἐνανθρώπηση, ἀλλά καί τά γεγονότα, μέ τά ὁποία ἐπαληθεύθηκαν, ἀναφέρεται σέ ὅλο το μυστή-

ριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν ἐρχομό τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο, στό ὁποῖο βασικός παράγοντας εἶναι ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος. Μέ τρόπο διηγηματικό ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος παρέχει τήν Ὀρθόδοξη δογματική διδασκαλία μέ ἁπλό καί κατανοητό λόγο, ἐγκωμιάζοντας τήν Παναγία μας καί δοξολογώντας τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος εἶναι πρόσφορος γιά κάθε περίσταση, πού ἡ εὐσεβής ψυχή θέλει νά ζητήσει τό θαῦμα τῆς σωτηρίας της, μέσα ἀπό τήν προσευχή. Δέν εἶναι λοιπόν τυχαῖο, πού οἱ Χαιρετισμοί τῆς Θεοτόκου συνοδεύουν ἤ γιά νά τό ποῦμε καλύτερα πρέπει νά συνοδεύουν τήν βραδινή μας προσευχή. Ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες ὅμως, ἔχουμε ἕνα λόγο παραπάνω νά διαβάζουμε τούς Χαιρετισμούς, καθώς ἀπό τότε μέχρι καί τήν σύγχρονη καί νεότερη ἱστορία μας ἡ Παναγίας μας εἶναι ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός τοῦ Ἔθνους μας. Ἄς μήν ξεχνᾶμε, πώς καί οἱ δύο μεγάλες Ἐθνικές μας Ἐπέτειοι εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένες μέ τήν Παναγία μας. Ἡ Ἐπανάσταση τῆς 25ης Μαρτίου 1821 μέ τόν Εὐαγγελισμό Της καί ἡ 28η Ὀκτωβρίου μέ τήν Ἁγία Σκέπη Της. Καί σήμερα βρισκόμαστε ἐν μέσῳ μιᾶς ἰδιότυπης πολιορκίας καί ἔχουμε ἀνάγκη τῆς στρατηγείας τῆς Παναγίας μας. Καί σήμερα ὅπως τότε ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή στηρίζει καί ἐνισχύει ὅλους μας στόν κοινό ἀγώνα μέ ἕνα τρόπο μυστικό, προσ ευχόμενη στήν «ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον». Ἄς μήν μᾶς ξενίζει τό γεγονός, ὅτι προσωρινά δέν ἔχουμε τήν δυνατότητα νά προσερχόμαστε στούς Ἱερούς μας Ναούς. Ἄς σκεφθοῦμε πώς καί τότε στά χρόνια τῆς πολιορκίας τῆς Βασιλεύουσας, οἱ πρόγονοί μας δέν ἦταν

20 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ στούς Ναούς καί τά Μοναστήρια, ἀλλά στά ὀχυρά τῶν τειχῶν καί τά κάστρα. Καί ὅταν πέρασε πιά τό κακό, τότε συγκεντρώθηκαν στόν Ναό τῆς Παναγίας καί προσευχήθηκαν καί δόξασαν τόν Θεό καί εὐχαρίστησαν τήν Παναγία καί λειτουργήθηκαν καί κοινώνησαν καί χάρηκαν τήν λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτό τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν συνέβαινε κάθε φορά, πού ὡς Ἔθνος βρισκόμασταν σέ τέτοιου εἴδους συγκυρίες ἀντιμετωπίζοντας ἀγῶνες πολεμικούς. Σήμερα τά ὀχυρά εἶναι τά Νοσοκομεῖα καί οἱ κλίνες τῶν ἀσθενῶν καί τά κάστρα εἶναι τά σπίτια μας, οἱ «κατ’ οἶκον ἐκκλησίες» μας, ὅπως τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (βλ. Ρωμ. ιστ΄4), ἀπ’ ὅπου μέ τήν δύναμή του ὁ καθένας πολεμάει τό κακό μέ τήν προσευχή του, μέ τήν ὑπακοή του καί μέ τήν παντοειδῆ ἐθελοντική του προσφορά. Ἕκαστος ἐξ ἡμῶν κατά τά χαρίσματά μας καί τίς δωρεές τοῦ Θεοῦ, ἄς σταθοῦμε στό ὕψος τῶν περιστάσεων, ἐκφράζοντας τό γνήσιο ὀρθόδοξο χριστιανικό φρόνημα. Σύν τούτοις ἄς σκεφθοῦμε πόσοι καί πόσοι συνάνθρωποί μας τέτοιες μέρες δέν μποροῦν νά ἔλθουν στούς Ἱερούς Ναούς, εἴτε διότι βρίσκονται στό κρεβάτι τοῦ πόνου, εἴτε διότι βρίσκονται στήν ξενιτεία, εἴτε διότι διαπλέουν μῆνες ὁλόκληρους τίς θάλασσες, εἴτε διότι μέ τήν ἐργασία τους διακονοῦν τίς ἀνάγκες τῆς ζωῆς μας. Γιά ὅλους αὐτούς εὔχεται ἡ Ἐκκλησία μας σέ κάθε ἱερουργία, ὡς τούς «δι’ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντας». Καί ὅλοι αὐτοί, πού ἐννοεῖται πώς ἀπουσιάζουν δικαιολογημένα, κατ’ οὐδένα τρόπο δέν χάνουν τήν χριστιανική τους πίστη, ὅταν γνωρίζουν πώς ἀκολουθοῦν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ὑποτάσσονται σ’ αὐτό ταπεινά. Καί ἀπό τήν ἄλλη, ἄς σκεφθοῦμε πόσοι καί πόσοι συνάνθρωποί μας, Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, πέρυσι τέτοιες μέρες ἐπέλεξαν νά καθίσουν στό σπίτι

τους καί νά ἀσχοληθοῦν μέ ἐπουσιωδέστερα πράγματα καί ὄχι νά ἔλθουν στήν ἐκκλησία νά προσ ευχηθοῦν, νά λειτουργηθοῦν καί νά μεταλάβουν! Κι αὐτό ἄς εἶναι μάθημα σέ ὅλους, ὥστε νά μάθουμε νά ὑπογίζουμε διαφορετικά τήν σχέση μας μέ τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία, ὄχι ὡς κάτι δεδομένο, ἀλλά ὡς χάρισμα ἀπό τόν Θεό γιά τήν σωτηρία μας καί γι’ αὐτό πολύτιμο καί ἀναντικατάστατο δικαίωμα, πού ὀφείλουμε νά διαχειριζόμαστε μέ σοφία καί σύνεση. Ἔχοντας ὅλα αὐτά κατά νοῦ σᾶς παρακαλῶ νά μήν μεγαλοποιοῦμε τά πράγματα καί νά πειθαρχήσουμε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως τό ἐκφράζει καί ἡ συλλογική ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀγαπητά μου παιδιά, Ἡ Παναγία μας συνεχίζει καί σήμερα νά εἶναι γιά ὅλους τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς ἡ ἀκαταίσχυντη Προστασία μας καί ἡ ἀμετάθετη πρός τόν Θεό μεσιτεία μας, στούς παντοειδεῖς ἀγῶνες τῆς ζωῆς, πού ἔχουν θεοφιλῆ χαρακτῆρα καί ἀποσκοποῦν στή σωτηρία μας. Ὡς Ὀρθοδόξοι Ἕλληνες, μάθαμε νά τιμᾶμε καί νά γεραίρουμε τήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό μας, ζητώντας τήν χάρη καί τήν πρεσβεία Της πρός τόν Σωτῆρα Χριστό καί γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς μας, ἀλλά καί γιά τη σωτηρία τῆς Πατρίδος μας. Ἡ Παναγία μας ποτέ δέν μᾶς ἄφησε καί ποτέ δέν παρέβλεψε τήν δέησή μας. Ἡ Παναγία μας προασπίζει τήν ἐλευθερία μας καί χαρίζει τήν μεσιτεία Της πάντοτε, ἀρκεῖ κι ἐμεῖς νά προσέχουμε νά ζοῦμε μέ πίστη στόν Χριστό καί ταπεινό φρόνημα, κάτω ἀπό τήν σκέπη τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀμήν.

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Πασχάλιον Μήνυμα

τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σάμου, Ἰκαρίας καί Κορσεῶν κ.κ. Εὐσεβίου Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

ὐτές τίς ἡμέρες, ἀξιοποιώντας τήν εὐκαιρία τῆς κατ’ οἶκον προσευχῆς καί λατρευτικῆς ζωῆς μας, ἔχουμε τήν δυνατότητα νά μελετήσουμε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά, τά γεγονότα πού συνδέονται μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί νά ἐμβαθύνουμε σέ αὐτά, ἀντλώντας τά ἀπαραίτητα διδάγματα. Ἄς διαβάσουμε πρῶ τα μέ προσοχή ὅλα ὅσα ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἔπαθε μέ τή θέλησή Του γιά τή σωτηρία μας, τά σχετιζόμενα μέ τήν Σταύρωση καί τήν Ταφή Του κι ἄς σταθοῦμε μέ περισσότερη εὐλάβεια στά ὅσα οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές ἀναφέρουν γιά τήν τριήμερη ἐκ νεκρῶν Ἀνάστασή Του. Ἐκεῖ θά ἀντιληφθοῦ με, πώς τόσο οἱ Μαθητές, ὅσο καί οἱ λίγοι πιστοί, μεταξύ τῶν ὁποίων οἱ κηδευτές τοῦ Κυρίου, Ἰωσήφ καί Νικόδημος, οἱ Μυροφόρες γυναῖκες, ὁ ἑκατόνταρχος Λογγῖνος καί ἄλλοι, βίωναν μιά πρωτόγνωρη ἐμπειρία. Κατά τρόπο ἀσυνήθιστο ὁ ἀναστάς ἐκ νεκρῶν Κύριός μας, μέ τήν ψηλαφητή παρουσία Του, αὔξανε ὁλοέν καί περισσότερον τήν πίστη τους, μεταβάλλοντας τόν φόβο σέ

τόλμη, τήν δειλία σέ γενναιότητα, τήν λύπη σέ χαρά, τήν σιωπή σέ ἐνθουσιώδη ἰαχή! Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας στάθηκε εὐθύς ἐξ ἀρχῆς μέ μεγάλη εὐλάβεια πάνω σέ αὐτήν τήν ἱστορικῶς ἀποδεδειγμένη μεταβολή. Τήν ἔβαλε θεμέλιο στή ζωή Της, ὅπως ὁ ἀπόστολος Παῦλος διαβεβαιώνει μέ ἔμφαση στο 15ο κεφάλαιο τῆς Α΄ Πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του, γράφοντας: «Ἐάν ὁ Χριστός δέν ἔχει ἀναστηθεῖ τότε εἶναι ἀδειανό καί χωρίς περιεχόμενο τό κήρυγμά μας, κούφια καί ἀνωφελής ἡ πίστη σας»(στίχ.14) Διότι αὐτή ἡ μεταβολή τῶν φοβισμένων Μαθητῶν σέ πνευματικά δυνατά λιοντάρια, πού κήρυξαν σέ ὅλη τήν κτίση, χαρακτηρίζει τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας, ἀποδεικνύει τήν ἀλήθεια Της καί κατοχυρώνει στούς αἰῶνες τό θρίαμβό Της μέ σκοπό τήν σωτηρία τοῦ κόσμου. Ἀγαπητά μου παιδιά, Σήμερα, ἐτοιμαζόμαστε νά βιώσουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας, μέ πρωτόγνωρο τρόπο. Χωρίς ἀμφιβολία ζοῦμε ἀσυνήθιστες καί ἀπρόβλεπτες στιγμές. Ζοῦμε δύσκολες καί ὁριακές στιγμές. Εἶναι καιρός προσευχῆς. Καιρός νά συναντηθοῦμε μέ τόν ἑαυτό μας, νά στρα-

22 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ φοῦμε μέ τόλμη καί γενναιότητα πρός τά ἔσω. Ἡ ψυχή μας ἐπιζητεῖ στήριγμα. Μέσα ἀπό τίς ἀναστάσιμες εὐαγγελικές διηγήσεις, ἄς διδαχθοῦμε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο πρέπει κι ἐμεῖς τώρα νά πολιτευθοῦμε. Χωρίς νά ἀπαξιώνουμε τήν ὀρθόδοξη πίστη μας. Ἄς δοῦμε πόσο ὄμορφα καί ἀθόρυβα, ἀλλά ἀποτελεσματικά ἔδρασαν οἱ δύο κηδευτές τοῦ Κυρίου, ὁ Ἰωσήφ ὁ ἀπό Ἀριμαθαίας καί ὁ Νικόδημος μαζί μέ τίς Μυροφόρες γυναῖκες. Κι ὅταν ἡ ἁγία Μαρία ἡ Μαγδαληνή ὑπερέβαλε ἑαυτήν, ὁ Κύριος τήν ἐπανέφερε στήν τάξη. Ἄς διδαχθοῦμε ἀπό τήν προσμονή τοῦ Πέτρου, πού εἶχε ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί τοῦ Ἰωάννου, πού ἀγαποῦσε τόν Χριστό ὑπερβαλλόντως, νά φθάσουν στό κενό μνημεῖο. Ἄς ἐπαναλάβουμε στόν ἑαυτό μας τό ἐρώτημα πού ὑπέβαλαν στούς ἑαυτούς τους ὁ Λουκᾶς καί ὁ Κλεόπας, οἱ ὁποῖοι, ἄν καί συμ πορεύονταν μέ τόν Χριστό πρός Ἐμμαούς δέν τόν ἀναγνώρισαν, παρά μόλις ἔκοψε καί μοίρασε τό ψωμί: «Ἄραγε δέν καιγόταν ἡ καρδιά μας μέσα μας γιά Ἐκεῖνον;» (Βλ. Λουκ. κδ΄ 32). Ἄς σταθοῦμε κι ἐμεῖς μέ εὐλάβεια στό ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας ὡς τό σῶμα τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ δέν πρόκειται ποτέ νά νικηθεῖ κι ἀπό κανένα. Μπορεῖ νά καταβάλλεται ἀπό τήν δύναμη τοῦ ἐχθροῦ, νά ταλαιπωρεῖται, ὅπως τό πλοῖο ἀπό τά μανιασμένα κύματα, χωρίς ὅμως ποτέ νά καταποντίζεται, κατά τήν αἰσιόδοξη ἐπαγγελία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Κυρίως ὅμως ἄς μήν ἀμφιβάλλουμε, πώς ὅπως καί τότε, ἔτσι καί σήμερα ὁ Ἀναστάς ἐκ νεκρῶν Κύριός μας ἔχει τόν τρόπο νά ἀνατρέψει τά δεδομένα καί νά καινοτομήσει τή συνήθεια τοῦ κόσμου. Ὄχι ἴσως ἐπειδή τό ἀξίζουμε, ἀλλά ἐπειδή μᾶς ἀγαπᾶ ἀποδεδειγμένα. Ἔχει τήν ἰσχύ νά ἀνιστᾶ τήν ζωή, κόντρα στήν κυριαρχία τοῦ θανάτου. Ἔχει τήν δύναμη ὁ Χριστός νά μεταβάλῃ τόν φόβο καί τήν ἀπόγνωση, σέ θάρρος καί ἐλπίδα. Ἀρκεῖ ὅμως κι ἐμεῖς, παρά τήν ὀλιγοπιστία μας καί τό κάπως τρομοκρατημένο φρόνημά μας, νά ἔχου-

με ἀνοιχτά τά μάτια μας, τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς μας, γιά νά βιώσουμε τήν ἴδια ἀναστάσιμη ἐμπειρία, μέ ἐκεῖνα τά ἱερά πρόσωπα. Καί τοῦτο πέρα ἀπό τά διάφορα συνηθισμένα ἤθη καί ἔθιμα, πού ἴσως καί νά ἐμπόδιζαν λίγο τήν αὐθεντική συνάντησή μας μέ τόν ἀναστημένο Χριστό. Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί, Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, καθημαγμένη καί μαρτυρική ἀνά τούς αἰῶνες δέν σταμάτησε ποτέ, κι οὔτε θά σταματήσει νά εἶναι ὁ λευκοφορεμένος Ἄγγελος στά δεξιά τοῦ ζωηφόρου ἐκείνου μνήματος τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ὁ διαπρύσιος κήρυκας ἐκείνου τοῦ φημισμένου κήπου τῆς Ἰερουσαλήμ, πού διόρθωσε τό σφάλμα τοῦ κήπου τῆς Ἐδέμ κραυγάζοντας: «Ἠγέρθη, οὔκ ἔστιν ᾧδε, ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν» (Μαρκ. ιστ΄ 6). Καί ὅπως τότε ἔτσι καί σήμερα διαλαλεῖ τήν ἀναστάσιμη ζωή, πού τερματίζει τήν λύπη τοῦ παρόντος χρόνου καί ἐμφαίνει τήν ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. «Ἀνέστη Χριστός καί ζωή πολιτεύεται». «Ὦ Πάσχα λύτρον λύπης». Ἀδελφοί μου, Ἔχουμε ἀνάγκη τῆς παρουσίας τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ στή ζωή μας. Μέ πίστη καί ἐμπιστοσύνη στήν πρόνοιά Του, μέ θερμή προσευχή καί κοινωνία μαζί Του. Εἴμαστε δυνατοί, διότι «Μείζων ἐστίν ὁ ἐν ἡμῖν ἤ ὁ ἐν τῷ κόσμῳ» (Βλ. Α΄ Ἰωάν. δ΄ 4). «Ἐπί τῷ Κυρίῳ πέποιθα» (Ψαλμ. Ι΄ 1) καί «οὐ μή σαλευθῶ εἰς τόν αἰῶνα» (Ψαλμ. ΚΘ΄ 7). Χριστός Ἀνέστη ἀληθῶς, σώζων πάντας ἡμᾶς. Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα Ὁ Ἐπίσκοπός σας

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

23 8 Μαΐου 1821 - 8 Μαΐου 2020

199 χρόνια ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἐπαναστάσεως στή Σάμο Ὁ σπουδαῖος ρόλος τοῦ Μητροπολίτου Σάμου Κυρίλλου τοῦ Β΄ Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Εὐσεβίου Ὅπως συνέβη σέ ὁλόκληρο τόν Ἑλληνικό χῶρο, ἔτσι καί στή Σάμο, ὁ ἱερός Κλῆρος πρωταγωνίστησε στήν ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἀλλά καί στά γεγονότα πού προηγήθηκαν καί τήν προετοίμασαν. Ἐξ ἀφορμῆς λοιπόν τῆς 199ης ἐπετείου τῆς Ἐνάρξεως τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως στή Σάμο, τήν 8η Μαϊου 1821, καταθέτουμε μερικές σκέψεις σχετικῶς μέ τόν τότε διαδραματίσαντα πρωτεύοντα ρόλο στόν ξε σηκωμό τῆς Ἐθνικῆς Παλιγγενεσίας στό Νησί, τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σάμου καί Ἰκαρίας Κύριλλο Β΄, τόν Ἀγραφιώτη. Ὁ Μητροπολίτης Κύριλλος καταγόταν ἀπό τά Ἄγραφα καί χρημάτισε μαθητής τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου ἐθνοϊερομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ (†1779). Ὡς Μητροπολίτης ἐνθρονίστηκε στή Σάμο στίς 8 Σεπτεμβρίου 1815. Τό 1818 μυήθηκε στή Φιλική Ἐταιρεία, μαζί μέ ἐπιφανῆ στελέχη τοῦ κόμματος τῶν Καρμανιόλων, στό ὁποῖο εἶχε ἐνταχθεῖ ἐνεργά μέ τήν ἄφιξή του στό Νησί τῆς Σάμου. Ὑπῆρξε ἄμεσος συνεργάτης τοῦ Λυκούργου Λογοθέτη. Φλογερός πατριώτης. Ἔνθερμος καί τολμηρός ἐπαναστάτης. Παράτολμος μαχητής. Στίς 8 Μαϊου 1821 εὐλόγησε τήν ἐπαναστατική σημαῖα, πού ὕψωσε στό Καρλόβασι ὁ Λυκοῦργος καί στίς 12 Μαϊου τέλεσε Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία στή Χώρα, ὡς πρωτεύουσα τότε τοῦ Νησιοῦ, ὅπου ἐπανέλαβε τήν εὐλογία του πρός τά ὅπλα τῶν ἐπαναστατῶν. Συνεργάσθηκε μέ τόν Λυκοῦργο στενά, ἐνίσχυσε τήν Ἐπανάσταση ἐξ ἰδίων καί μέ ἐράνους, δέν δίστασε δέ νά φορέσει φουστανέλα, νά πάρει ὅπλα καί νά πολεμήσει στήν πρώτη γραμμή, στίς πιό κρίσιμες φάσεις τοῦ σαμιακοῦ ἀγώνα. Στίς 9 Μαρτίου 1822 εὐλόγησε τό σαμιακό ἐκστρατευτικό σῶμα, πού ἀναχωροῦσε γιά τήν Χίο, ἐνῶ

παρέμεινε στό πλευρό τοῦ Λυκούργου. Ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Κύριλλος «μέ τόν προσωπικό του παλμό καί μέ τάς πατρικάς ἐπιμόνους καί πειστικάς παροτρύνσεις, συνέβαλε κατά πολύ εἰς τήν ἐξέγερσιν τοῦ Σαμιακοῦ Λαοῦ καί εἰς τήν ἐνθάρρυνσιν αὐτοῦ». Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύριλλος λόγῳ τῆς πατριωτικῆς του δράσης, ἀπελάμβανε ἰδιαιτέρου κύρους στή Σάμο τῆς ἐποχῆς, δεδομένου ὅτι τό 1829 ὁ Κυβερνήτης Ἰωάννης Καποδίστριας τόν παρεκάλεσε νά συμβάλει στήν εἰρήνευση καί καλή διοίκηση τοῦ τόπου, στηριχθείς ἀκριβῶς σέ αὐτήν τήν ἀποδοχή του ἀπό τή σαμιακή κοινωνία τῆς ἐποχῆς. Ἀκολούθησε τόν Λογοθέτη Λυκοῦργο στό δρόμο τῆς ἐξορίας ἀπό τήν Σάμο, τόν Ἰούνιο τοῦ 1834, ὅταν ἐπιβλήθηκε τό ἡγεμονικό καθεστώς στό νησί καί ἐγκαταστάθηκε διαδοχικά στήν Τῆνο, τό Ναύπλιο, τήν Ἀθήνα καί τελικά τήν Χαλκίδα, μαζί μέ τούς ὑπολοίπους ἐξορίστους ἀρχηγούς καί μαχητές τῆς ἐπαναστατημένης Σάμου, ὅπου καί ἐκοιμήθη. Τό 1979 ὁ ἀείμνηστος προκάτοχός μου Μητροπολίτης Παντελεήμων μετέφερε ἀπό τήν Χαλκίδα τά ὀστά του, τά ὁποῖα ἀρχικῶς ἐναπετέθησαν στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βαθέος Σάμου. Σήμερα εὑρίσκονται εἰς τόν Ἱερόν Ναό Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Μεσαίου Καρλοβάσου. Κατ’ ἔτος τήν 8η Μαϊου μεταφερόμενα λιτανευτικῶς, μετά τήν ἀρχιερατική θεία Λειτουργία στόν ὡς ἄνω Ναό, τοποθετοῦνται ἔμπροσθεν τῆς προτομῆς τῆς εὑρισκομένης στήν πλατεία Μεσαίου Καρλοβάσου, ὅπου τελεῖται τρισάγιο στήν μνήμη του. Ἡ ἁρμονική συνεργασία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κυρίλλου μέ τόν Λυκοῦργο Λογοθέτη ἀποτελεῖ ἄριστο παράδειγμα γιά τήν ἐπιτακτική ἀνάγκη ἑνότητος καί τόν δεσμόν τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης στή σύγχρονη κοινωνία, ὑπό τίς σημερινές δυσμενεῖς συγκυρίες.

24 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

«Εἰς τιμήν καί μνήμην...»

τοῦ Γέροντος Μητροπολίτου πρ. Πειραιῶς κυροῦ Καλλινίκου

Ἀ

αρών τις δεύτερος ἤ Μωϋσῆς, Θεῷ πλησιάζειν ἠξιωμένος καί θείαν φωνήν χορηγεῖν τοῖς ἄλλοις ἱσταμένοις πόρρωθεν…θερμός τό πνεῦμα, πολύς τό φαινόμενον, πλουσιώτερος τό κρυπτόμενον. (Κάποιος δεύτερος Ἀαρών ἤ Μωϋσῆς, που ἀξιώθηκε νά πλησιάζει στόν Θεό καί νά μεταφέρει τήν θεία Του φωνή στούς ἄλλους, πού στέκονται ἀπό μακριά…θερμός στό πνεῦμα, μεγάλος στή ζωή του, πλουσιώτερος στόν ἐσωτερικό του κόσμο). Μέ τούς ἐπιτάφιους αὐτούς λόγους τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, πρός τόν ἀδελφόν του Καισάριον, τολμῶ νά προσομοιάσω τόν μακαριστόν ἤδη, πολυσέβαστον καί πολυφίλητον Γέροντα Μητροπολίτην πρώην Πειραιῶς κυρόν Καλλίνικον, ὁ ὁποῖος ἐκπληρώσας τό κοινόν τῶν ἀνθρώπων χρέος, μετέστη εἰς τάς Οὐρανίους Μονάς. Ὄντως ὡς ἄλλος Ἀαρών ἤ Μωυσῆς στάθηκε γιά τήν Ὀρθόδοξη Πατρίδα μας καί ἰδίως γιά τήν πόλη τοῦ Πειραιῶς ὁ πολιός Γέρων. Εἰς διαδοχήν τῶν μεγάλων ἐκείνων Πατριαρχῶν καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀνεδείχθη εἰς τῦπον καί τόπον Χριστοῦ, γεωργός εἰς τόν κατά Πειραιᾶ Ἀμπελῶνα του καί πνευματικός καθοδηγητής τοῦ ἱεροῦ Κλήρου καί τοῦ εὐσεβοῦς Λαοῦ. Φυγιογνωμία ἡγετική καί προσωπικότητα σπουδαία καί πολυσήμαντη. Ὑπῆρξε ἐμπνευστής καί δημιουργός ἑνός μεγάλου ἱεραποστολικοῦ ἔργου, πάντοτε ἀκμαίου καί ζωηροῦ καθ’ ὅλη τήν πεντηκονταετία, κατά τήν ὁποίαν ἐχρημάτισα πνευματικός του υἱός, μοναχός εἰς τήν ὑπακοήν του, ἀδελφός καί συλλειτουργός ἀργότερον, σχών μάλιστα τήν ἰδιαιτέραν τιμήν, νά λάβω τόν ὕψιστον τῆς ἀρχιερωσύνης βαθμόν ἀπό τά τίμια χέρια Του. Οἱ συνεχεῖς καί καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους περιοδεῖες του ἀνά τίς Ἐνορίες τῆς Ἱερᾶς

Μητροπόλεως Πειραιῶς καί ἡ ἐκ τοῦ σύνεγγυς παρακολούθησις τοῦ ἔργου καί τῆς προσφορᾶς μιᾶς ἑκάστης ἐξ αὐτῶν, μαζί μέ τό ἐμπνευσμένο συγγραφικό του ἔργο, ἀποδεικνύουν τόν ἱεραποστολικόν του ζῆλον καί τήν ἀγάπην Του γιά τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησίαν Του. Δέν ἔγραφε γιά νά γίνει διδάκτωρ Θεολογίας ἤ καθηγητής Πανεπιστημίου. Δέν τύπωνε τά βιβλία γιά νά γίνει γνωστός καί διάσημος. Τόν ἐνδιέφερε μόνον νά μορφωθεῖ ὁ Χριστός στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων. Γιά τόν λόγο αὐτό κήρυττε πάντοτε κατόπιν προγράμματος καί οἱ πιστοί ἔτρεχαν νά ξεδιψάσουν τίς ψυχές τους μέ τόν πνευματικό του λόγο. Ἦταν ἐκεῖνος πού ἀνέδειξε τούς κατανυκτικούς Ἑσπερινούς, ὡς πνευματικές ἀφορμές προσευχῆς καί διδασκαλίας, κατά τήν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Στά πλαίσια τῆς ἱεραποστολικῆς τους δράσεως, ἀπό τίς πρῶτες στιγμές τῆς ἱερατικῆς του διακονίας στό Παγκράτι, ἐντάσσεται ἐξ ἀρχῆς ἡ δημιουργία τοῦ Συνδέσμου Ἀγάπης «Ἱερός Χρυσόστομος» μέ τό Ὀρφανοτροφεῖο, τίς Κατασκηνώσεις καί τήν πνευματική διακονία τῆς νεότητος μέ ἑκατοντάδες νέους, φοιτητές, σπουδαστές καί μαθητές. Κορυφαῖες στιγμές τῆς ἱεροκηρυκτικῆς του δραστηριότητος τότε ἦταν οἱ Κύκλοι μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τά κατά Πέμπτην ἑσπερινά κηρύγματα. Ἐξέδωσε τό Περιοδικό «Πειραϊκή Ἐκκλησία» καί ἵδρυσε καί τόν ραδιοφωνικό Σταθμό «Πειραϊκή Ἐκκλησία» στόν ὁποῖον ὄχι μόνο ὁμιλοῦσε μέ ἐκπομπές συνεχῶς, ἀλλά ἐπιστατοῦσε ὁ Ἴδιος, γιά νά ἐπιτυγχάνεται ὁ σκοπός τῆς ἱδρύσεώς του, πού δέν ἦταν ἄλλος ἀπό τήν ὀρθόδοξη κατήχηση τῶν ἀνθρώπων. Ὁ ραδιοφωνικός Σταθμός «Πειραϊκή Ἐκκλησία», καί οἱ δύο μεγάλες Ἐκκλησιαστικές Κατα

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ σκηνώσεις στό Καπανδρί τι καί τήν Παιανία ἀποδεικνύουν ὅτι ὑπῆρξε ἀκάματος πνευματικός ἐρ γάτης καί μεγάλος ὁραματιστής γιά τό ἱεραποστολικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας. Δέν θά ἦταν ὑπερβολή, ἐάν λεγόταν πώς ὅλη του ἡ ζωή, ὑπῆρξε μιά ἐργώδης πνευματική διακονία, γι’ αὐτό ἀνέπτυξε πλούσια ποιμαντική καί κοινωνική δράση, χωρίς νά ἀποβλέπει σέ ἰδιοτελεῖς σκοπούς καί στό ἴδιον ὄφελος, παρά μόνον στήν εὔκλεια τῆς Ἐκκλησίας καί τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ. Κοντά του διδαχθήκαμε πρῶτα καί πάνω ἀπ’ ὅλα τόν Χριστό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Σύν τούτῳ ἀνδρωθήκαμε στήν Ἐκκλησία διδασκόμενοι ἀπό τήν εὐσέβεια καί τήν εὐσυνειδησία Του, τήν ἀκεραιότητα τοῦ ἤθους καί τοῦ χαρακτῆρα του, τήν ἱεροπρέπεια καί τήν ἐντιμότητά του, τήν ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο. Γενόμενος Ἀρχιερεύς εἶχα νά ἐνθυμοῦμαι τήν ἀρχιερατική Του εὐσυνειδησία, τήν ἀρχοντιά, τήν σύνεση καί τήν σοβαρότητά του, τόν τρόπο τῆς Ἱερουργίας, τήν ὑπεύθυνη στάση του ὑπέρ τῆς ἀληθείας, τούς ἀγῶνες κατά τῶν αἱρέσεων καί ὑπέρ τῶν ἐθνικῶν θεμάτων. Ἡ ἐκ βάθρων δημιουργία τῆς Ἱερᾶς Συνοδικῆς Μονῆς Παναγίας τῆς Χρυσοπηγῆς ἐπίσης ἀποδεικνύει, ὅτι ὑπῆρξε βαθύς γνώστης τῆς Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς ζωῆς στήν πράξη. Προσέφερε ὁλόκληρο τόν ἑαυτό του στόν αὐθεντικό Ὄρθόδοξο Μοναχισμό, πού συνδυάζει τήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα μέ τό ἱεραποστολικό ἔργο. Ὡς ἔμπειρος διδάσκαλος ἐνέπνεε τόν ἱεραποστολικό ζῆλο καί

τήν πρόθυμη διακονία τοῦ εὐσεβοῦ χριστιανικοῦ Λαοῦ πρός δόξαν Θεοῦ. Συχνά πυκνά μᾶς ἐθύμιζε τό ἀποστολικόν «Ἡμῶν τό πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει» καί τό «ὁ Κύριος οὐκ ἀπέστειλέ με βαπτίζειν, ἀλλά εὐαγγελίζεσθαι» και «οὐαί μοι ἐάν μή εὐαγγελίζωμαι». Ἔτσι κατάφερε καί ἀναδιοργάνωσε τήν Ἱερά Μητρόπολιν Πειραιῶς. Ἀνήγειρε Ἱερούς Ναούς καί Ἱερές Μονές. Χειροτόνησε δεκάδες Ἱερέων μετά ἀπό ἀκριβῆ ἐξέταση καί δοκιμασία «καί ὁ ἑωρακώς μεμαρτύρηκε και ἀληθινή ἐστιν αὐτοῦ ἡ μαρτυρία». Ὁ πολιός Γέρων Καλλίνικος ἐσίγησε πλέον εἰς τούς τωρινούς δυσκόλους καιρούς, ὅμως κατέλιπε πνευματικήν παρακατηθήκην, πολύτιμον κατά πάντα καί φωτεινήν διά τήν μέλλουσαν πορείαν μας, εἰς τρόπον ὥστε αὐθορμήτως ἀναφωνοῦμεν μετά τοῦ σοφοῦ Σολομῶντος: «Μνήμη δικαίου μετ’ ἐγκωμίων καί εὐλογία Κυρίου ἐπί κεφαλήν αὐτοῦ, ἐν ἐσχάτοις καιροῖς, ὥσπερ λύχνος πάμφωτος τῷ κόσμῳ ἔλαμψε καί ηὔγασε τοῖς πιστοῖς».

26 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

Ἐγκύκλιον μήνυμα γιά τήν Κυριακή τῆς Σαμαρείτιδος Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Ἡ

χάρη τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξίωσε νά εὑρισκόμαστε καί πάλι ἐπί τό αὐτό, μετά ἀπό ἀποστέρηση δύο μηνῶν καί μάλιστα τήν ἡμέρα τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Νεομάρτυρος Γεωργίου τοῦ ἐκ Χώρας Σάμου καί ἐν Ἐφέσῳ ἀθλήσαντος. «Εὐλόγει ἡ ψυχή μου τόν Κύριον καί πάντα τά ἐντός μου τό ὄνομα τό ἅγιον Αὐτοῦ» (Ψαλμ. ΡΒ΄). Καθ’ ὅλη τήν διάρκεια αὐτῆς τῆς ἐπιβεβλημμένης μέν, ἀλλ’ ἀκούσιας λειτουργικῆς ἀποχῆς, μετρούσαμε τίς μέρες καί τίς ὧρες, ὥσπου νά λήξει τό ἰδιόμορφο αὐτό πνευματικό ἐπιτίμιο καί νά ξαναβρεθοῦμε ὁμοθυμαδόν μέσα στά ἐπίγεια σκηνώματα τῆς Δόξης τοῦ Θεοῦ, τούς Ἱερούς Ναούς μας καί νά προσφέρουμε τήν λατρεία μας πρός Αὐτόν «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ», ὅπως μέ ἔμφαση τόνισε ὁ Κύριος στή Σαμαρείτιδα τοῦ σημερινοῦ Εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος. Ὡς ἐνσυνείδητοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὀφείλουμε νά γνωρίζουμε, πώς ἡ Θεία Χάρη καθιστᾶ τόν κάθε Ναό ἀπό τήν στιγμή τοῦ ἐγκαινισμοῦ του καί μετά Ἱερό καί Ἅγιο: «λιμένα χειμαζομένων, ἰατρεῖον παθῶν (ψυχῆς καί σώματος), καταφυγήν ἀσθενῶν, δαιμόνων φυγαδευτήριον», ὅπως ἀναφέρει ἡ σχετική εὐχή τῶν Ἐγκαινίων. Ἡ ἴδια εὐχή μάλιστα μᾶς διαβεβαιώνει, πώς ὁ Θεός θά ἔχει τά μάτια Του ἀνοιχτά πάνω στόν Ναό αὐτό, ἡμέρα καί νύχτα καί τά αὐτιά Του ἀκόμη γιά νά ἀκούει μέ προσοχή τήν δέηση, ὅσων μέ φόβο καί εὐλάβεια προσέρχονται

σ’αὐτόν καί Τόν ἐπικαλοῦνται. Οἱ ἐκφράσεις αὐτές εἶναι μέν ἀνθρωπομορφικές, ἀλλά θέλουν νά μᾶς βοηθήσουν νά ἀντιληφθοῦμε, ὅτι οἱ Ἱεροί μας Ναοί εἶναι Θεοφρούρητοι καί Θεοσκέπαστοι καί πώς ἐπιβάλλεται νά προσερχώμαστε σ’ Αὐτούς γιά νά προσευχηθοῦμε στόν Θεό, νά λειτουργηθοῦμε καί νά συμμετάσχουμε στά Ἱερά Μυστήρια μέ κορυφαῖο τήν θεία Εὐχαριστία, χωρίς νά φοβόμαστε γιά τίποτε. Σχετικῶς τώρα μέ τά μέτρα, τά ὁποῖα λαμβάνουμε προληπτικά γιά τήν περιφρούρηση τῆς ὑγείας μας καί τά ὁποῖα θά τηρηθοῦν ἀπαρεγκλίτως, σύμφωνα μέ τίς κείμενες Ὑπουργικές ἀποφάσεις, ἀλλά καί τίς ἐντολές τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, αὐτά ἀποτελοῦν κυρίως τό μέτρο τῆς οἰκονομίας τῆς Ἐκ κλησίας μας καί τῆς ἀγάπης μας πρός τούς ἀσθενέστερους στήν πίστη Ἀδελφούς μας, ὥστε νά μήν ἀποκλεισθοῦν ἐξαιτίας τοῦ φόβου, ἀπό τήν προσέλευσή τους στούς Ναούς καί τήν θεία Κοινωνία. Ἄς μήν ξεχνᾶμε δέ, πώς κι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι κάποιες φορές ταλαντεύθηκαν στήν πίστη τους καί μάλιστα μέ παρρησία ζήτησαν ἀπό τόν Χριστό νά τούς προσθέσει πίστη (βλ. Λουκ. ιζ΄ 5). Στήν δύσκολη αὐτή ἱστορική καμπή, φαίνεται πώς ἔχουμε ἀνάγκη, περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλη φορά, νά συμμετάσχουμε στή θεία Λειτουργία, γιά νά μεταλάβουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ καί νά λάβουμε χάρη καί ἔλεος, ζωή καί σωτηρία, ὅπως ὁμολογοῦμε στίς εὐχές τῆς Ἁγίας Ἀναφορᾶς.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ Ἡ θεία Λειτουργία εἶναι ἡ σπουδαιότερη καί τελειότερη λατρευτική ἐκδήλωσή μας ὡς Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν πρός τόν Ἕνα καί μόνο ἀληθινό Θεό μας. Ἡ αἱματηρή θυσία τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία τελέσθηκε ἅπαξ καί διά παντός ἐπί τοῦ Σταυροῦ, τελεῖται ἀναιμάκτως ἀπό τήν Ἐκκλησία μας σέ κάθε Θεία Λειτουργία, κατά τό πρότυπο τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, γιά νά ἔχουμε ζωηρή τήν ἀνάμνηση τῆς Θεανθρώπινης Παρουσίας τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, καθώς Ἐκεῖνος μᾶς εἶπε: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν» (Λουκ. κβ΄ 19). Ἐμεῖς λοιπόν οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἀκολουθώντας τήν δισχιλιετῆ παράδοση τῆς μαρτυρικῆς μας Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, διδαχθήκαμε νά κοινωνοῦμε, γιατί ἔχουμε ἀνάγκη νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό. Δέν κοινωνοῦμε οὔτε γιά τό καλό, οὔτε γιά τό ἔθιμο. Γι’ αὐτό καί κοινωνοῦμε συχνά. Οὔτε ἡ θεία κοινωνία εἶναι βραβεῖο, ἐπειδή νηστεύσαμε ἤ ἐξομολογηθήκαμε. Ἡ προετοιμασία μας αὐτή εἶναι ἀπαραίτητη, ἀλλά ἡ θεία Κοινωνία εἶναι τό ἀντίδοτο τῆς ἁμαρτίας, τό φάρμακο τῆς ἀθανασίας, ὅπως λέει ὀ Ἴδιος ὁ Χριστός: «ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον» (Ἰω. στ΄ 54). Δυστυχῶς ὅμως ὅπως ἀποδεικνύεται ἀπό αὐτήν τήν σύγχρονη ἀκαταστασία, ἡ θεία Κοινωνία παραμένει ὁ μεγάλος καί ἀγνοημένος θησαυρός. Μέ βάση ὅμως τήν πίστη μας, ἀλλά καί τήν ἱερά παράδοση δύο χιλιάδων χρόνων, ἄς σκεφθοῦμε: Ὁ Θεός ἦλθε στόν κόσμο γιά νά μᾶς δώσει ζωή καί ὄχι θάνατο. Πῶς λοιπόν εἶναι δυνατόν κοινωνώντας τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ νά ἀρρωστήσουμε; Ἡ θεία Εὐχαριστία εἶναι Μυστήριο, εἶναι θαῦμα καί ὅπως ὅλα τα θαύματα, δέν ἐξηγεῖται λογικά, γιατί ὑπερβαίνει τίς δυνατότητες τῆς λογικῆς. Τα ἱερά Μυστήρια δέν εἶναι παράλογα, ἀλλά ὑπέρλογα, ὅπως λέμε μέ τήν θεολογική ὁρολογία. Ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό μᾶς καθιστᾶ μετόχους τῆς Θεότητας κατά χάριν, ὑγιεῖς στήν ψυχή καί τό σῶμα, ἐπισφραγίζει τόν πνευματικό μας ἀγώνα καί μᾶς ἐξασφαλίζει τήν αἰώνια ζωή. Ἐκτός τούτου, ὅσοι φλυαροῦν ἐναντίον τῆς θείας Κοινωνίας, ὅπως μποροῦμε νά καταλάβουμε ἀπό τά λεγόμενά τους, οὔτε γνώρισαν, οὔτε γεύθηκαν ποτέ πραγματικά τό Μυστήριον. Κυρίως

27 ὅμως ποτέ κανείς ἀπό αὐτούς δέν ἀπέδειξε, πώς ἡ θεία Κοινωνία μεταδίδει ἀσθένειες. Καί τοῦτο ἀφ’ ἧς στιγμῆς μάλιστα τόσο ὁ Ἰατρικός Σύλλογος Ἀθηνῶν, ὅσο καί πολλοί ἰατροί μέ ἐπιστημονικές ἀνακοινώσεις τους ἀποκλείουν κάθε πιθανότητα μετάδοσης ἀσθένειας ἀπό τήν θεία Κοινωνία. Ἐμεῖς βέβαια δέν ἔχουμε ἀνάγκη τέτοιων ἀνακοινώσεων, διότι ἀπό τήν βιωματική ἐμπειρία μας ἀνά τούς αἰῶνες, γνωρίζουμε, ὅτι ποτέ κανείς, οὔτε Κληρικός, οὔτε Λαϊκός δέν ἀρρώστησε ἀπό τήν θεία Κοινωνία, οὔτε ἀκόμη κάποιος Ἱερεύς, ἀπό αὐτούς πού διακονοῦν σέ Νοσοκομεῖα Λοιμωδῶν Νόσων, Σανατορίων, Λεπροκομείων κλπ., δεδομένου, ὅτι στό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας ὁ ἱερουργός καταλύει (καταναλώνει) τήν θεία Κοινωνία, πού περίσσευσε. Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί, Στά πλαίσια τῆς ποιμαντικῆς μας μερίμνης καί τῆς εὐθύνης μας γιά τήν σωτηρία τῶν ψυχῶν ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανε καί ἀνέστη, σᾶς καλῶ νά κλείσετε τά αὐτιά σας στίς σύγχρονες σειρῆνες τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖες μέ βλάσφημο τρόπο καί ἐντελῶς ἀπροκάλυπτα, καταφέρονται μέ τά λόγια τους καί τά ἔργα τους ἐναντίον τοῦ Ἐκκλησιασμοῦ καί κυρίως ἐναντίον τοῦ ἱεροῦ Μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, δυστυχῶς μέ τό πρόσχημα τῆς προστασίας τῆς ὑγείας. Σᾶς καλῶ νά δώσετε δυναμικά τό «παρών» στήν ἐπιτέλεση τῆς θείας Λατρείας, ἐκκλησιαζόμενοι καί συμπροσευχόμενοι στούς Ἱερούς μας Ναούς καί κοινωνώντας τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, τηρουμένων βεβαίως τῶν προληπτικῶν μέτρων καί τῆς σχετικῆς μας προετοιμασίας. Ἄς γνωρίζουμε δέ, ὅτι ἀπό τοῦδε καί εἰς τό ἐξῆς, ἡ συμμετοχή μας στή θεία Κοινωνία θά εἶναι ὄχι μόνον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν τήν αἰώνιον, ἀλλά καί εἰς ὁμολογίαν πίστεως καί ἀγάπης πρός τόν Σωτῆρα Χριστόν. Ἀμήν. Μετά τῆς ἐν Χριστῷ ἀναστάντι ἀγάπης καί εὐχῶν

† Ὁ Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος

28 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ

«Eἰς ἔργον διακονίας... ΧΡΟΝΙΚΑ: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης μας κ.κ. Εὐσέβιος κατά τό διάστημα Ἰανουαρίου - Ἰουνίου: • Λειτούργησε ἤ χοροστάτησε καί, κατά περίπτωση, κήρυξε τό λόγο τοῦ Θεοῦ στούς ἱερούς ναούς: Ἱεροῦ Χρυσοστόμου τοῦ ὁμώνυμου Ἱδρύματος στό Παγκράτι Ἀθηνῶν (26 καί 27.1)· Ἁγίου Θεοδώρου Βαθέος (6 καί 7.3)· Κοιμ. Θεοτόκου Καρλοβάσου (8.3)· Γενεθλίου τοῦ Προδρόμου Ἁγ. Κωνσταντίνου (13.3)· Ἁγ. Νικολάου Βαθέος – Θυρανοίξια παρεκκλησίου Ἁγ. Λουκᾶ τοῦ Ἰατροῦ (15.3) – Στήν Ἱερά Μονή Ζωοδ. Πηγῆς Βλαμαρῆς ὁ Σεβ. κ.κ. Εὐσέβιος τέλεσε, κεκλεισμένων τῶν θυρῶν, ὅλες τίς ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. – Μητροπολ. ναοῦ Ἁγ. Νικολάου Βαθέος (Ἀκάθιστος ὗμνος, μετάδοση ἀπό τόν τηλεοπτικό σταθμό ΣΑΤ, 3.4)· Ἁγ. Σπυρίδωνος Βαθέος (16.4)· Ἁγ. Νικολάου Βαθέος (17.4)· Ἁγ. Σπυρίδωνος Βαθέος (18.4)· Κοιμ. Θεοτόκου Καρλοβάσου (21.4)· Μονῆς Ζωοδ. Πηγῆς (23 καί 24.4)· Ἁγίου Μακαρίου Μύλων (16.5)· Ἁγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου Χώρας (16 καί 17.5)· Ἁγίου Κωνσταντίνου Λιβαδάκι Ἀμπέλου (19.5)· Ἁγίου Κωνσταντίνου 79 ΑΔΤΕ (20.5)· Ἁγίου Σπυρίδωνος Βαθέος (27.5)· Μονῆς Ἁγίας Ζώνης (ἐπέτειος ἐγκαινίων τοῦ καθολικοῦ της, 31.5)· Κοιμ. Θεοτόκου Ἄνω Βαθέος (6.6)· Μονῆς Ζωοδ. Πηγῆς (7.6)· Μονῆς Ἁγίας Τριάδος (7.6)· Ἁγίας Τριάδος Παγώνδα (8.6). • Τέλεσε: Τήν καθιερωμένη ἐπιμνημόσυνη Δέηση ἔμπροσθεν τοῦ Μνημείου τῶν Ἱερολοχιτῶν (25.3). • Τό 40νθήμερο Μνημόσυνο τοῦ ἐφημερίου π. Ἀποστόλου στόν ἱερό ναό τοῦ χωριοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου (24.5). • Ἐπιμνημόσυνη Δέηση ἔμπροσθεν τοῦ ἀνδριάντος τοῦ μητροπολίτου Σάμου καί Ἰκαρίας Κυρίλλου, στό Μεσαῖο Καρλόβασι (9.5). • Τόν Ἁγιασμό γιά τούς 80 νεοπροσληφθέντες πυροσβέστες στήν Πυροσβεστική Ὑπηρεσία τῆς Σάμου (2.6). • Τίμησε μέ τήν παρουσία του καί εὐλόγησε τήν κοπή τῆς Ἁγιοβασιλόπιτας τοῦ Συλλόγου Ἀμπέλου Ἀττικῆς καί τίς ἐκδηλώσεις τῆς Ἀδελφότητος Σαμίων Ἀθηνῶν. • Δέχθηκε τήν ἐθιμοτυπική ἐπίσκεψη, στό Ἐπισκοπεῖο, τοῦ νέου ἀρχηγοῦ τῆς ΑΣΔΕΝ καί τοῦ νέου διοικητῆ τῆς 79 ΑΔΤΕ ταξιάρχου κ. Περικλῆ Δούκα. • Τοῦ νέου ταξιάρχου τῆς Πυροσβεστικῆς Νομοῦ Σάμου κ. Ἀπόστολου Νταχμίρη καί τοῦ νέου διοικητοῦ

τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» Πυροσβεστικῆς, ἀντιπύραρχου κ. Γεώργιου Μιαούλη. • Τοῦ νέου Λιμενάρχη, ἀντιπλοίαρχου κ. Δημήτριου Τσικνιᾶ. • Τοῦ Ταξίαρχου κ. Κωνσταντίνου Θεοφιλόπουλου, τῆς Περιφερειακῆς Πυροσβεστικῆς Διεύθυνσης Βορείου Αἰγαίου. • Τοῦ ὑποστράτηγου Πυροσβεστικοῦ καί συντονιστῆ Ἐπικεφαλῆς Βορείου καί Νοτίου Αἰγαίου καί Κρήτης κ. Ἰωάννη Σταμούλη. Τούς ἀνωτέρω ἐνημέρωσε γιά τά σχετικά τοπικά προβλήματα, τούς διαβεβαίωσε ὅτι ἡ τοπική Ἐκκλησία βρίσκεται πάντοτε κοντά τους καί τούς εὐχήθηκε «ἄ-πυρο» καλοκαίρι καί χωρίς ἐντάσεις στά ἐθνικά θέματα. ΤΟ ΑΓΙΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ 2019-2020 ΣΤΑ ΑΚΡΙΤΙΚΑ ΜΑΣ ΝΗΣΙΑ Μέ κατάνυξη καί τήν πρέπουσα λαμπρότητα ἑορτάστηκε στά ἀκριτικά μας νησιά τό Ἅγιο Δωδεκαήμερο. Ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον στήν Μητροπολιτική μας περιφέρεια, μέ τήν εὐλογία τοῦ Σεβασμιωτάτου ποιμενάρχου μας κ.κ Εὐσεβίου, τελέσθηκαν ὅλες οἱ Ἱερές ἀκολουθίες μέ τήν ἁρμόζουσα τάξη τόσο γιά τήν Μεγάλη Δεσποτική ἑορτή τῶν Χριστουγέννων, τήν Δεσποτική ἑορτή τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου καί τήν ἔναρξη τῆς νέας χρονιᾶς ὅσο καί τήν Μεγάλη ἑορτή τῶν Θεοφανείων, πού παρά τήν δριμύτητα τοῦ χειμῶνος ἡ συμμετοχή τῶν πιστῶν ὑπῆρξε ἀθρόα. Μέσα στό ὅλο ἑορταστικό κλίμα τῶν ἁγίων ἡμερῶν τῶν Χριστουγέννων καί ἡ παιδική καί Νεανική χορωδία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας «ΕὐΩΔΗα» συμμετεῖχε σέ ἐκδηλώσεις κατά τόν μήνα Δεκέμβριο δίνοντας τόν δικό της τόνο καί παλμό καί, ἄς μᾶς ἐπιτραπεῖ ἡ ἔκφραση, «ἔκλεψε τήν παράσταση». • Τήν Κυριακή 8 Δεκεμβρίου συμμετεῖχε στήν ἐκδήλωση τοῦ Δήμου Ἀνατολικῆς Σάμου γιά τήν ἁφή τοῦ Χριστουγεννιάτικου δένδρου στήν κεντρική Πλατεία τῆς Σάμου. • Τό Σάββατο 21 Δεκεμβρίου συμμετεῖχε στήν ἐκδήλωση τῆς Ε.Ο.Σ.Σ. Σάμου μέ τίτλο «Ἔρχονται Χριστούγεννα στό Μουσεῖο Οἴνου». • Τήν Κυριακή 22 Δεκεμβρίου στήν αἴθουσα ἐκδηλώσεων τοῦ Δημαρχιακοῦ μεγάρου στήν πόλη τῆς Σάμου παρουσίασε τήν Κεντρική Χριστουγεννιάτικη ἐκδήλωση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μέ τίτλο «Ἀληθινά Χριστούγεννα». Παρόμοια ἐκδήλωση πραγματοποιήθηκε τό Σάββατο 21 Δεκεμβρίου μέ τή συμμετοχή τῶν νεανικῶν συ-

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ντροφιῶν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Ὅρμου Καρλοβασίων μέ θέμα «Ὁ δικός μας Ἅγιος Βασίλης» στήν αἴθουσα ἐκδηλώσεων τοῦ Δήμου Δυτικῆς Σάμου στό Καρλόβασι ὅπου καί ἀπέσπασε τό θερμό χειροκρότημα τοῦ κοινοῦ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΥ «Η ΑΓΑΠΗ» «Τίποτε ἄλλο δέν εὐχαριστεῖ τόσο πολύ τόν Θεό καί τίποτε ἄλλο δέν Τοῦ εἶναι τόσο ἀγαπητό, ὅσο ἡ εὐσπλαγχνία. Αὐτή μαζί μέ τήν ἀλήθεια πηγαίνει μπροστά Του καί αὐτή πρέπει νά Τοῦ προσφερθεῖ πρίν τήν κρίση. Μά καί σέ τίποτε ἄλλο δέν δίδεται ἀνταπόδοση ἀπό Ἐκεῖνον, πού κρίνει μέ δικαιοσύνη καί ζυγίζει μέ ἀκρίβεια τήν εὐσπλαγχνία, ὅσο στή φιλανθρωπία ἡ φιλανθρωπία...Γιατί ὅλοι βλέπουν τά χέρια μας, ὅπως ἐμεῖς βλέπουμε τά χέρια τοῦ Θεοῦ.» (Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Περί φιλοπτωχείας). Στοιχοῦσα καί ἡ τοπική μας κατά Σάμον, Ἰκαρίαν καί Κορσεούς Ἐκκλησία μέ εὐλάβεια στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ νά εἴμαστε σπλαχνικοί στούς συνανθρώπους μας, λειτούργησε κι ἐφέτος τό Κοινωνικό της Παντοπωλεῖο «Η ΑΓΑΠΗ», τό ὁποῖο στηρίζει σέ μηνιαία βάση πολλές πτωχές οἰκογένειες καί ἑκατοντάδες ἐμπερίστατους Ἀδελφούς μας, καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους καί ἰδίως κατά τίς μεγάλες ἑορτές τῶν Χριστουγέννων καί τοῦ Πάσχα. Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπιθυμοῦμε διά τοῦ παρόντος νά εὐχαριστήσωμε ἐγκαρδίως ὅλους ὅσους ἀνωνύμως ἤ ἐπωνύμως ἵστανται ἀρωγοί αὐτῆς τῆς συνεχιζομένης προσπαθείας μας, ὥστε νά μήν ἐλλείπουν τά ἀναγκαῖα πρός τό ζῆν στούς κατοίκους τῶν ἀκριτικῶν μας Νησιῶν, ἀπ’ ἄκρου ἕως ἄκρου τῆς ἀκριτικῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Ἰδιαιτέρως ὅμως λαμβάνουμε τήν ἀφορμή νά εὐχαριστήσωμε τόσο τήν Ἕνωση Ἑλλήνων Ἐφοπλιστῶν γιά τήν συνεχιζόμενη συνεργασία τους μαζί μας, ὅσο καί τούς μεγάλους χορηγούς τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν, πού διενεμήθησαν στή διάρκεια τῶν Ἑορτῶν τοῦ φετινοῦ Ἁγίου Δωδεκαημέρου καί συγκεκριμένα: 1. Τήν Διοίκηση τῆς 79 ΑΔΤΕ, 2. Τήν Ἑλληνική Ἀστυνομία, 3. Τήν Σαμιακή Ἀρωγή, 4. Τό Ἐμπορικό Ἐπιμελητήριο Σάμου, 5. Τόν Σύλλογον Συνταξιούχων Δημ. Ὑπαλλήλων Σάμου, 6. Τήν Τράπεζα EUROBANK, 7. Τήν κίνηση «Ὅλοι μαζί μποροῦμε» καί 8. «Magic Mission» ἀπό τό Montreal. Εὐχαριστοῦντες ἅπαξ ἔτι ἅπαντας, τούς ἐπωνύμους, ἀλλά καί τούς ἀνωνύμους, πολλοί ἀπό τούς ὁποίους ζηλοῦν τό δίλεπτο της χῆρας, πού ἐγκωμίασε ὁ Κύριός μας (βλ. Λουκ. κα΄ 1-4) γιά τήν συπαράστασή τους, ἠθική καί ὑλική καί τήν ὁλόθυμη ἔκφραση τῆς ἔμπρακτης ἀγάπης τους, εὐχόμαστε τήν χάρη καί τήν εὐλογία τοῦ Ἐπιφανέντος Κυρίου στήν ζωή, τήν οἰκογένεια καί τό ἔργο ἑνός ἑκάστου, εἰς ἔτη πολλά καί εὐλογημένα.

29 ΔΩΡΕΑ ΥΓΙΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ Μέ ἰδιαίτερη χαρά λάβαμε τίς ἐπιστολές τῶν Ἀξιοτίμων: κ. Νικολάου Στεφανῆ, Διοικητοῦ τοῦ Γενικοῦ Νοσοκομείου Σάμου «ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ» καί κ. Γεωργίου Γλαροῦ, Ἀναπλ. Διοικητοῦ τοῦ Γενικοῦ Νοσοκομείου Ἰκαρίας, μέ τίς ὁποῖες ἐκφράζουν τίς θερμές εὐχαριστίες τους πρός τήν Τοπική κατά Σάμον, Ἰκαρίαν καί Κορσεούς Ἐκκλησίαν, ἀλλά καί τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην μας κ.κ. Εὐσέβιον προσωπικῶς, διά τήν δωρεάν ὑγιειονομικοῦ ὑλικοῦ, πρός κάλυψιν τῶν πολλῶν ἀναγκῶν τῶν νοσοκομείων μας, ἰδιαιτέρως στήν σύγχρονη αὐτή συγκυρία, κατά τήν ὁποίαν δοκιμάζονται οἱ ὑπηρεσίες Ὑγείας τῆς Πατρίδος μας, λόγῳ τοῦ κορωνοϊοῦ. Ὅπως πάντοτε, ἔτσι καί τώρα ἡ Τοπική μας Ἐκκλησία, διά τῶν πρωτοβουλιῶν τοῦ Σεβασμιωτάτου, παραμένει συμπαραστάτις καί ἀρωγός στήν τοπική Κοινωνία τῶν Νησιῶν μας, ἐπ’ ὠφελείᾳ τοῦ εὐσεβοῦς Λαοῦ, πρός δόξαν Θεοῦ καί ἔπαινον τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Η Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΠΗ ΤΗΣ ΑΓΙΟΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ.Εὐσέβιος προσκάλεσε νά τιμήσουν μέ τήν παρουσία τους τήν ἑόρτια Ἐκδήλωση γιά τήν κοπή τῆς Πρωτοχρονιάτικης Ἁγιοβασιλόπιττας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σάμου καί Ἰκαρίας. Αὐτή πραγματοποιήθηκε τήν Δευτέρα 20 Ἰανουαρίου 2020 καί ὥρα 18.00 μ.μ. στόν Ἱερό Καθεδρικό Ναό τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος Σάμου. Τήν ἐκδήλωση πλαισίωσε ἡ χορωδία τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Μητροπολεώς μας, ἐνῶ μετά τόν σύντομο ἀπολογισμό γιά τό ἔτος 2019 ὁ Σεβασμιώτατος ἐπέδωσε τούς διορισμούς τῶν νέων Ἐκκλησιαστικῶν Συμβούλων γιά τήν τριετία 2020-2022. ΤΑ ΟΝΟΜΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ Μέ Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία ἑορτάστηκε τήν 22α Ἰουνίου τό πρωί ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῆς πόλεως τῆς Σάμου, ἡμέρα κατά τήν ὁποία ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ. Εὐσέβιος, ἄγει τά ὀνομαστήριά του. Τῆς ἀρχιερατικῆς Θείας Λειτουργίας προέστη ὁ ἑορτάζων Μητροπολίτης μας κ.κ Εὐσέβιος συλλειτουργούντων Ἱερέων τῆς Ἱερᾶς Μητροπολεῶς μας καθώς καί κληρικῶν πού ταξίδεψαν γιά νά παραβρεθοῦν στά ὀνομαστήρια αὐτοῦ. Τόν θεῖο λόγο κήρυξε ὁ Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Σωτήριος Κοσμόπουλος.

30 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τελέστηκε Ἀρχιερατικός ἑσπερινός στό παρεκκλήσιο τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐσεβίου Ἐπισκόπου Σαμοσάτων στό Παλαιό Καρλόβασι Σάμου στόν

ὁποῖο χοροστάτησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ Εὐσέβιος μέ τήν συμμετοχή τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, τῶν ἀρχῶν καί τοῦ εὐσεβοῦς λαοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας. Τόν Θεῖο Λόγο διακόνησε ὁ Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης π. Βησσαρίων Καραλάσκος Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐλασσῶνος. Στό τέλος τῶν Ἱερῶν ἀκολουθιῶν ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας εὐχαρίστησε ἐγκαρδίως ὅσους παρέστησαν τιμώντας τήν Μνήμη τοῦ Ἁγίου προστάτου του ἐπικαλούμενος τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Εὐσεβίου γιά ὅλους. Νά σημειωθεῖ πώς φέτος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας συμπληρώνει 25 ἔτη διακονίας στήν κατά Σάμον, Ἰκαρίαν καί Κορσεούς Ἐκκλησία.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΗ ΠΑΝΝΥΧΙΔΑ ΑΠΟΔΟΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ» Πειθαρχοῦντες εἰς τήν ἐντολήν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, σχετικῶς μέ τά ἔκτακτα μέτρα ἀσφαλείας γιά λόγους προστασίας τῆς ὑγιείας μας, ἡ καθ’ ἡμᾶς Ἱερά Μητρόπολις Σάμου, Ἰκαρίας καί Κορσεῶν δημοσιεύει τήν ὑπ’ ἀριθμ. 3013 σχετικήν Ἐγκύκλιον πρός ἐνημέρωσιν τοῦ Χριστεπωνύμου Πληρώματος «περί τοῦ νέου κορονοϊοῦ», ἡ ὁποία καί ἀπεστάλη ἤδη εἰς τούς κατά Πόλεις καί Χωρία τῶν ἀκριτικῶν μας Νησιῶν Ἱερούς Ναούς καί Ἱεράς Μονάς πρός ἀνάγνωσιν ὑπό τῶν Ἐφημερίων εἰς τό ἐκκλησίασμα. Ἐφαρμόζοντες δέ αὐτήν ἀπεφασίσθη: 1. Τά Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως νά εἶναι ἀνοικτά γιά τό κοινό μόνον: Δευτέρα καί Πέμπτη καί κατά τίς ὧρες 11.00΄π.μ. -13.00΄μ.μ. Δι’ οἱονδήποτε θέμα ἤ ἐπίσκεψιν, Κληρικῶν ἤ Λαϊκῶν, δέον ὅπως προηγεῖται τηλεφωνική ἐπικοινωνία εἰς τό 2273087640 καί συνεννόησις ἐκ τῶν προτέρων. 2. Ἡ ἀναστολή ἕως τέλους Μαρτίου 2020 κάθε πνευματικῆς δραστηριότητος, δηλαδή, τά Κατηχητικά Σχολεῖα, οἱ Κατηχητικές Συντροφιές καί Συνάξεις, ἡ Σύναξη Φοιτητῶν στό Καρλόβασι, οἱ κατά τόπους Συνάξεις μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τά μαθήματα τῶν Σχολῶν Γονέων, τῆς Χορωδίας ΕυΩΔΗα, τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς καί τῆς Ἁγιογραφίας, ὡς καί κάθε ἑόρτια ἤ ἐπετειακή ἐκδήλωση. 3. Ὅλες οἱ καθημερινές πρωϊνές καί ἑσπερινές Ἱερές Ἀκολουθίες, ἀνυπερθέτως δέ οἱ θεῖες Λειτουργίες τῶν

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ Σαββάτων καί τῶν Κυριακῶν, τῶν Προηγιασμένων Δώρων, ὡς καί τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου θά τελεσθοῦν κανονικῶς καί σύμφωνα μέ τό Πρόγραμμα. 4. Δέν θά προσφέρεται κέρασμα στίς αἴθουσες τῶν Ἐνοριῶν καί τά Ἀρχονταρίκια τῶν Ἱερῶν Μονῶν μετά τό πέρας τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Συμμορφούμενοι εἰς τάς ὑποδείξεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐκφράζομεν ἀφ’ ἑνός μέν τήν ὑπακοήν μας πρός τήν Ἐκκλησίαν, ἀφ’ ἑτέρου δέ τήν συμμετοχήν μας εἰς τόν συνολικόν ἀγῶνα εἰς τό ὁποῖον μᾶς ἐκάλεσε καί διεξάγει ἡ Πολιτεία, διά τήν προστασίαν ὅλων. Παρακαλοῦμε διά ἐντονωτέραν προσευχήν πρός τόν Κύριον καί ἐμπιστοσύνην εἰς τήν θεϊκήν πρόνοιάν Του. ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Μέ τήν εὐκαιρία τῆς Ἱερᾶς Μνήμης τοῦ πρωτοκορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου, ἡ Ἱερά Μητρόπολις Σάμου, Ἰκαρίας καί Κορσεῶν γιά νά ὑπενθυμίσει σέ ὅλους τούς Σαμίους τήν διέλευση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀπό τό νησί μας, κατά τήν τρίτη Ἀποστολική Περιοδεία («παρεβάλομεν εἰς Σάμον», Πράξ. κεφ. 20, στ. 15), τελέστηκε ὑπαίθριος πανηγυρικός Ἑσπερινός χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. Εὐσεβίου ὄπισθεν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καί ἀπέναντι τῶν παραλίων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τήν Δευτέραν 29 Ἰουνίου καί ὥρα 7.00 μ.μ. Στήν κατανυκτική αὐτή λατρευτική ἐκδήλωση ἔδωσαν πολλοί τό παρών, γιά νά ἐκζητήσουν τίς πρεσβεῖες τοῦ Μεγάλου Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ἱδρυτοῦ τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, γιά τήν τοπική μας Ἐκκλησία. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Γηροκομείου Καρλοβασίου «ΕΥΓΗΡΙΑΣ ΠΡΟΝΟΙΑ» αἰσθάνεται τήν ὑποχρέωση νά εὐχαριστήσει καί διά τοῦ Τύπου τούς δωρητές γιά τήν εὐγενή προσφορά τους πρός τό ἵδρυμά μας: Οἰκ. Ἀλεξάνδρου Δημήτρη, εἰς μνήμην Μαίρης Βαρσάμη εὐρώ 50, Ξανθοῦ Καλλιόπη, εἰς μνήμην Αἱκατερίνης Πλακιώτου 20, Ἀνδριτσάκη Εἰρήνη 50, Δημητρίου Ἀντώνιο καί Βασιλική, εἰς μνήμην γονέων τους Νικολάου καί Παρασκευῆς Δημητρίου καί Δημητρίου καί Σπυριδούλας Γρυπάρη 250, Ἀνώνυμο 300, Δημόπουλο Χριστόδουλο 60, Δρανδάκη Παγώνα 50, Κάρπου Μαρία 100, Χουβαρδᾶ Ἀγάπη 20, Πατσιμᾶ Θεολόγο, εἰς μνήμην μητρός του Ἕλλης Πατσιμᾶ 200, Δρανδάκη Παγώνα 50, Πολιτιστικό Σύλλογο Κουμεΐκων, εἰς μνήμην τῶν

31 νεκρῶν τοῦ Μάτι 100, Ἰωαννίδου Εὐαγγελία, εἰς μνήμην συζύγου της Στεφάνου Ἰωαννίδη 200, Τσαγανό Νεκτάριο, εἰς μνήμην πατρός του Εὐαγγέλου Τσαγανοῦ 100, Δημόπουλο Χριστόδουλο 50, Παυλῆ Νικόλαο 25, Σούρμπη Αἰκατερίνη, εἰς μνήμην Νικολάου Σπανοῦ 250, Οἰκ. Χατζησπυρίδου Νικολάου, εἰς μνήμην Νικολάου Ζημάλη 50, Οἰκ. Ζημάλη Εὐαγγέλου, εἰς μνήμην Νικολάου Ζημάλη 100, ΙΔΡΥΜΑ «ΖΗΜΑΛΗ», εἰς μνήμην Νικολάου Ζημάλη 300, Χατζηπαναγιωτίδου Ὅλγα, εἰς μνήμην πατρός της 50, Ἰωαννίδη Ἄγγελο, εἰς μνήμην Νικολάου Ζημάλη 50, Δρανδάκη Παγώνα 50, Σπυρίδωνος Ἀριστείδη, εἰς μνήμην προσφιλῶν προσώπων 100, Χατζηπαναγιωτίδου Ὅλγα, εἰς μνήμην προσφιλῶν προσώπων 100, Πετσινό Μιχάλη, εἰς μνήμην Ἀριστοτέλη Ταλαίπωρο 50, Πετσινό Ἰωάννη, εἰς μνήμην Ἀριστοτέλη Ταλαίπωρο 50, Καλησπέρη Νικόλαο, εἰς μνήμην Εὐστρατίου Μαυροειδή 124,14, Αἰδεσ. Ἱερέα π. Ἐμμανουήλ Βακάκη, εἰς μνήμην Κωνσταντίνου Γιανούτσου 50, Αἰδεσ. Ἱερέα π. Ἐμμανουήλ Βακάκη, εἰς μνήμην Νίκης 50, Church of the Archangels – Ladies Philoptochos 500, Δημητρίου Ἀντώνιο καί Βασιλική, εἰς μνήμην γονέων τους Νικολάου καί Παρασκευῆς Δημητρίου καί Δημητρίου καί Σιδερούλας Γρυπάρη 250, Ἐκκλησιαστικό Σύμβούλιο Ἱ.Ν. Ἁγ. Γεωργίου Σκουρεΐκων, εἰς μνήμην Θεοδώρας Τριανταφυλλίδη 60, Θάνου Καλλιόπη, εἰς μνήμην Αἰκατερίνης Κοκκώνη-Μεσσήνη, ἀντί στεφάνου 50, Παπουτσιαδάκη Δημήτριο 100, Μαθιουδάκη Χαρά-Ἰωάννα 100, Ἰγγλέση Μαριλένα, εἰς μνήμην μητρός της Ζωρζέτ Ἰγγλέση 300, Χατζηγεωργίου Μαρία καί Σφυρό Παῦλο, εἰς μνήμην γονέων τους Δημητρίου, Ἀθηνᾶς, Βασιλείου, Αἰκατερίνης 200, Δρανδάκη Παγώνα 20, Μαυροειδῆ Ἐμμανουήλ, εἰς μνήμην υἱοῦ του Εὐστρατίου Μαυροειδῆ 150, Κεντούρη Μαρουδιώ καί Μερόπη, εἰς μνήμην πατρός τους Μάριου Κεντούρη 500, Ἄγνωστο 97, Τσακουμάγκο Δημήτριο καί Σοφία, εἰς μνήμην Σταύρου Χατζηγεωργίου 200, Μαστρογιάννη Διονύσιο, εἰς μνήμην μητρός του Ἑλένης Μαστρογιάννη 150, Υἱούς Κ. Κεντούρη ΑΕΒΕ, εἰς μνήμην Μάριου Κ. Κεντούρη 1000, Karla-Kulyn Despina 100, Σιαφάκα Ἰωάννα, εἰς μνήμην Παναγιώτου, Δημητρίου, Παρασκευῆς, Δημητρίου 50, Δημητρίου Σοφία 50, Αἰδεσ. Ἱερέα π. Στέφανο Γρυδάκη 200, Δημόπουλο Χριστόδουλο 50, Αἰδεσ. Ἱερέα π. Χρῆστο Κοσμήτου 20, Μιχαλιοῦ Σταυρούλα, εἰς μνήμην γονέων καί συζύγου 30, Ζώη Ἐμμανουήλ, εἰς μνήμην Ἐμμανουήλ 50, Φωή Βούλα, εἰς μνήμην Σταύρου Χατζηγεωργίου 50, Νικήτα Δημήτριο 200, Καλησπέρη Νικόλαο, εἰς μνήμην γονέων του Στεφάνου καί Δήμητρας 110,51, Ἀνώνυμο 100, Δρανδάκη Παγώνα 20, Ἀνώνυμο, εἰς μνήμην Νικολάου Παριανού 50, Ἀνώνυμο, εἰς μνήμην Νίκης Σιδηρουργοῦ 200, Κάρπου Μαρία 100, Δημητρίου Ἀντώνιο καί Βα-

32 ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ σιλική, εἰς μνήμην Δημητρίου Φιλιππῆ 50, Δρανδάκη Παγώνα 20, Τζαννῆ Θεοδώρα, εἰς μνήμην Νικολάου Καλησπέρη 50, Παπαγεωργίου Μαρία, εἰς μνήμην συζύγου, γονέων καί ἀδελφῶν 50, Ἰωαννίδου Εὐαγγελία, εἰς μνήμην συζύγου της Στεφάνου Ἰωαννίδη 400, Δανᾶ Κωστούλα 50, Χουβαρδᾶ Ἀγάπη 20, Χατζηγρηγορίου Μαρία 50, Οἰκ. Ἀνδρέου-Καπώλη Ἀλίκης, Οἰκ. Ἀνδρέου Γεωργίου, Οἰκ. Ἀνδρέου Κίμωνα, εἰς μνήμην Μάριου Κεντούρη δολλάρια 500, Ἀνώνυμο εὐρώ 300. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΜΠΕΛΙΩΤΩΝ Ὁ Σύλλογος Ἀμπελιωτῶν Ἀθηνῶν, ἕνας ἀπό τούς πιό δραστήριους Σαμιακούς Συλλόγους τῆς Ἀττικῆς, γιόρτασε πανηγυρικά στήν Ἀθήνα τήν καθιερωμένη κοπή τῆς πρωτοχρονιάτικης πίτας του καί μαζί τήν 30ή ἐπέτειο τῆς ἱδρύσεώς του (1990), τήν Κυριακή 9-2-2020 καί ἀπό ὥρα 5 μ.μ. στό κεντρικό ξενοδοχεῖο ΤΙΤΑΝΙΑ (Πανεπιστημίου 52). Λόγω καί τῆς διπλῆς σημασίας καί τοῦ περιεχομένου τῆς ἐκδήλωσης, προσῆλθαν πάρα πολλά μέλη τοῦ Συλλόγου καί φίλοι του, τήν τίμησαν καί τή λάμπρυναν μέ τήν παρουσία τους ἐπίσημοι προσκεκλημένοι, ὅπως ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Εὐσέβιος, οἱ Πρόεδροι τῆς Ἀδελφότητας Σαμίων κ. Κώστας Ἀγγελής, τῆς Πανικαριακῆς Ἀδελφότητας Ἀθηνῶν κ. Λευτέρης Κουτούφαρης, τῶν Συλλόγων Βουρλιωτῶν κα Τέα Παπαεμμανουήλ, Κοντακαιΐκων κ. Κώστας Οἰκονομίδης, Καλλιθιωτῶν κ. Γιάννης Παπαγεωργίου, ἐκπρόσωποι Συλλόγων Μαραθοκαμπιτῶν κα Δήμητρα Κοκκώνη καί Καστανιωτῶν κ. Νίκος Καραμάνος καθώς καί ὁ φίλος τοῦ χωριοῦ μας καί τῆς Σάμου Δρ. Κωνσταντῖνος Κυριακόπουλος, καθηγητής Ἡφαιστειολογίας καί Πετρολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν. Τίς θερμές εὐχές τοῦ Δ.Σ. τοῦ Συλλόγου πρός ὅλους καί ἰδιαίτερα πρός τούς προαναφερόμενους ἐπισήμους προσκεκλημένους ἀπηύθυνε ὁ Πρόεδρός του κ. Παναγιώτης Σ. Βούβουνας, ἐνῶ ἀναφέρθηκε στή σημασία τῆς ἐκδήλωσης. Τίς ἐγκάρδιες πατρικές εὐχές του ἀπηύθυνε καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας γιά τό νέο ἔτος πρός ὅλους καί ἰδιαίτερα στόν Σύλλογο, συγχαίροντάς τον ἀκόμη γιά τίς δραστηριότητές του. Ἀκολούθησαν οἱ χαιρετισμοί καί οἱ εὐχές τοῦ Προέδρου τῆς Ἀδελφότητας Σαμίων κ. Κώστα Ἀγγελῆ πού συνεχάρη τό Δ.Σ. τοῦ Συλλόγου γιά τή διοργάνωση τῆς ἐκδήλωσης καί ἐξῆρε τήν πολυετή, 30χρονη, δράση καί προσφορά τοῦ Συλλόγου. Ὁ Πρόεδρος τοῦ Δ.Σ. τῆς Πανικαριακῆς Ἀδελφότητας

Ἀθηνῶν κ. Λευτέρης Κουτούφαρης σέ χαιρετιστήρια ὁμιλία του ἐκδήλωσε τήν ἀγάπη του γιά τόν Σύλλογο καί τή Σάμο γενικότερα. Ἀκολούθησε ὁ χαιρετισμός τῆς Προέδρου τοῦ Ἰνστιτούτου «ΑΜΠΕΛΟΣ», κας Πόπης Εὐγενικοῦ-Κόμητα πού ἀναφέρθηκε στή δημιουργική καί πολύτιμη δράση και προσφορά τοῦ Συλλόγου πού μάλιστα πρωταγωνίστησε γιά τή δημιουργία τοῦ σημερινοῦ ὑπέροχου Λαογραφικοῦ Μουσείου τοῦ χωριοῦ Ἄμπελος. Στή συνέχεια ἔγινε ὁ ἀπολογισμός ἔργων καί δραστηριοτήτων τοῦ Συλλόγου γιά τό 2019 ἀπό τόν ταμία καί βασικό διαχρονικό στέλεχός του, κ. Κώστα Τρικιριώτη. Μετά, ὁ κ. Νίκος Ὀρφανός, πού πρωταγωνίστησε στήν ἵδρυση τοῦ Συλλόγου τό 1990, ἀναφέρθηκε μέ συντομία στό ἱστορικό τῆς ἵδρυσης, ἀπό τήν πρώτη καταστατική συνέλευση τῶν ἱδρυτικῶν μελῶν μέχρι τίς πρῶτες ἀρχαιρεσίες. Τόν κατάλογο τῶν ἱδρυτικῶν μελῶν τοῦ Συλλόγου καί τίς συνθέσεις τῆς Προσωρινῆς Διοικούσας Ἐπιτροπῆς καί ὅλων τῶν Δ.Σ. του, μέχρι σήμερα, ἀνέγνωσε ὁ κ. Κώστας Τρικιριώτης καί ἀκολούθως ἀνέφερε ὅλα τά διάφορα ἔργα πού πραγματοποίησε μέχρι τώρα ὁ Σύλλογος στό χωριό Ἄμπελος (...). Ἀκολούθησε ἐκ μέρους τοῦ προέδρου τοῦ Δ.Σ. κ. Παναγιώτη Βούβουνα ἡ ἀπονομή εἰδικοῦ «διπλώματος τιμῆς» σ’ ὅλους τούς διατελέσαντες προέδρους τῶν Δ.Σ. τοῦ Συλλόγου, σάν ἐκπροσώπους ὅλων τῶν ὑπολοίπων μελῶν τοῦ Δ.Σ. Μέ τό ἀπολυτίκιο τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, πού ἔψαλε ὁ φιλόλογος καί θεολόγος κ. Σταῦρος Βούβουνας, ἄρχισε ἡ διαδικασία κοπῆς τῆς πίτας, πού εὐλόγησε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, πού ἀπηύθυνε εὐχές πρός ὅλους καί πρός τόν Σύλλογο, τοῦ ὁποίου ἐξῆρε τή δράση, τό ἔργο καί τήν προσφορά του γιά τήν Ἄμπελο καί τή Σάμο. Τόνισε τή δραστήρια καί δημιουργική παρουσία τοῦ ἐφημερίου τῆς Ἀμπέλου κ. Χριστόδουλου Κλεάνθους, πού ἄλλαξε ριζικά πρός τό καλύτερο τή θρησκευτικο-λατρευτική, κοινωνική καί πολιτιστική ζωή τοῦ χωριοῦ, ἔχοντας τή συμπαράσταση τῆς πρεσβυτέρας κας Ἀγγελικῆς (...). Πολύ εὐχάριστο ἦταν τό μουσικό πρόγραμμα τῆς ἐκδήλωσης μέ διμελή ὀρχήστρα πού προκάλεσε πολλούς σέ χορό μέχρι τίς 4 μ.μ. Ἡ ἐπιτυχία τῆς ὅλης ἐκδήλωσης ἀναγνωρίστηκε ἀπό ὅλους πού τήν ἀπόλαυσαν, συγχαίροντας τό Δ.Σ. πού τήν ὀργάνωσε καί πραγματοποίησε ὑποδειγματικά. (Ἀπό τό «Σαμιακόν Βῆμα») Νίκος Ὀρφανός