marketingut të marrëdhënieve

e brendshëm i cili bëhet promotor i brendimit të punëtorit dhe të punëdhënësit duke përcjellë kështu edhe mesazhin e kulturës së kompanisë.

Me numrin aq të madh të R-ve që ka trajtuara Gummeson, njeriu mund të mendojë që marketingu i marrëdhënieve mund të zgjerohet në po aq sa ka edhe marrëdhënie ndërmjet akterëve të tregut dhe më gjërë. Nëse edhe R-ja e 27 e Gummeson, edhe pse prek marketingun e brendshëm i cili lidhet drejtpërdrejtë me fuqinë punëtore, nuk na sqaron relacionin me fuqinë e painkuadruar punëtore, mund të thuhet që kjo fuqi punëtore (e painkuarduar) nga aspekti i marketingut të marrëdhënieve nuk duhet të trajtohet vetëm si fuqi punëtore, por edhe si konsumator e edhe si furnitor. Kjo më tej mund të vizualizohet, më poshtë, përmes Figura 6.

vend i lirë pune

shërbim

shkëmbim vlerash

Figura 6. Pozicioni i trefishtë i fuqisë punëtore të mirëkualifikuar të TIK shiquar nga aspekti i marketingut të marrëdhënieve. Burimi: Autori i këtij punimi Në bazë të Figura 6. mund të kuptohet edhe ajo që u tha më lartë, se pyetja e dytë dhe e tretë janë më komplekse, e në të njejtën kohë është edhe një lloj sqarimi se pse komunikimi me fuqinë punëtore në industrinë e TIK është poashtu kompleks.

Marrëdhënia numër 27 (R-27), sipas Gummesson (2008) është marrëdhënie me tregun e punëtorëve (ang. Employee market). Këtu Gummesson thotë: “marketingu i brendshëm mund të shihet si pjesë e marketingut të marrëdhënieve sepse jep përkrahjen indirekte të nevojshme për marrëdhëniet me konsumatorët e jashtëm”. Nga kjo, mund të nxirret përfundimi që Gummesson me fjalën treg i punëtorëve ka nënkuptuar tregun e punëtorëve të inkuadruar, ndërsa konsumator të jashtëm – në këtë rast mund të llogaritet tregu i punëtorëve të painkuadruar. Kjo dhe shumëçka tjetër e thënë edhe gjatë analizave të bëra paralel me mbledhjen e të dhënave, flet për mënyrën e komunikimit të kompanive me tregun e punës dhe njëkohësisht na jep përgjigjje në pyetjen e dytë dhe të tretë të këtij hulumtimi.

Ndërsa ky komunikim në të shumtën e rasteve ka shërbyer për të komunikuar me shumicën e profileve të punëtorëve potencial, me profilin e programerëve senior kanë dominuar dy nga metodat. Dhe në pyetjen e fundit:

nga analiza e të dhënave zbulohet se me këtë semgment komunikohet me:

1. Shitje personale, dhe

2. Marketing direkt

përmes; Head-hunt dhe Kompani rekrutimi.

Sipas të dhënave nga intervistat, në të gjitha rastet, respodentët kanë thënë që seniorët (talentët)e industrisë së TIK-ut janë të punësuar. E vetmja mundësi për të tërhequr vëmendjen e tyre është marketingu direkt përmes kontaktit direkt që mund të bëjnë kompanitë e rekrutimit ose personat e specializuar për Head-hunt.

Headhunt është një metodë që përdoret për rekrutimin e talentëve dhe plotësimin e pozitave të seniorëve. Kjo metodë dallon nga rekrutimi tradicional me atë që te rasti i headhunt nuk pritet që kandidati të aplikoj, por ai kontaktohet direkt përmes personit të caktuar. Pra headhunt përdoret edhe në rastet kur kandidati potencial nuk është duke kërkuar punë. Ndërsa te rekrutimi tradicional, bëhet shpallja për vend pune dhe pastaj pritet për aplikacionet e kandidatëve të interesuar.

Një aspekt tjetër që duhet të përmendet dhe që jep kontribut të mirë në sqarimin e qëllimit të krejt studimit është edhe pjesa që ka të bëjë me zhurmën që ndodhë në procesin e komunikimit të ofertës që bëjnë kompanitë e TIK, për vende të lira të punës. Zhurma në komunikimin marketing ekziston pothuaj gjithmonë. Asnjëherë nuk ka një komunikim perfekt dhe pa zhurma. Mungesa e fuqisë së kualifikuar punëtore, konkurenca e madhe, mundësia e punës nga distanca dhe përmes kësaj mundësia që fuqia punëtore vendase t’i shërbej drejtpërdrejtë tregut të huaj (Figura 5. Pesë forcat konkuruese që përcaktojnë profitabilitetin në industri.), janë disa nga problemet kryesore që hasin kompanitë e TIK në Kosovë. Zhvillimi i shpejtë i teknologjisë është poashtu një sfidë që kërkon adaptim me kërkesat e tregut dhe njëkohësisht kërkon zhdërvjelltësi në komunikim.

Në këtë studim është gjetur që shumë nga kompanitë nuk kanë departament të marketingut fare e as person adekuat që merret me marketing. Edhe në rastet kur ka një të tillë vërehet një paqartësi në ndarjen e detyrave të marketingut nga departamentet tjera. Madje disa nga respodentët e konsiderojnë të panevojshëm marketingun. Në rastin më të mirë, respodentët flasin për rëndësinë e marketingut por nuk është se tregojnë një aplikim të strategjive të komunikimit nga kompanitë e tyre. Ndërsa, roli i promocionit; i strategjive dhe formave të tij; është i rëndësishëm për të gjitha llojet e kompanive dhe për të gjithë sektorët (Reshidi, Fejza, & Devetaku, 2016).