Broszura #EUandME

Broszura #EUandME Co UE robi dla Ciebie

UNIA EUROPEJSKA

europa.eu/euandme

„Ale co UE wnosi w moje życie?”

Czy kiedykolwiek marzyło Ci się założenie firmy, studiowanie za granicą lub wolontariat i pomaganie ludziom w potrzebie? Czy wiesz, że UE może Ci pomóc w zrealizowaniu tych marzeń?

60% młodych ludzi w wieku od 15 do 34 lat uważa, że brak im dokładnej wiedzy o UE 1.

Wprawdzie rozpoznają, czym jest Unia Europejska, to jednak wielu z nich nie korzysta z ogromu możliwości i korzyści, do których mają prawo jako obywatele UE.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Zaloguj się na stronie www.europa.eu/euandme, na której będziemy ogłaszać konkursy, pokazywać filmy, publikować historie i informacje o wydarzeniach w całej Europie.

1

Standardowe badanie Eurobarometru 86, QD7 i QE2.

Pomoc ze strony UE może przybierać różne formy.

Obojętne, czy rozkręcasz biznes i szukasz wsparcia przy wprowadzaniu na rynek nowej aplikacji, czy będąc cyfrowym nomadą potrzebujesz sieci Wi-Fi w odległych zakątkach świata, czy w pogoni za przygodą chcesz także pomagać, czy też z zamiłowania do kultury poszukujesz piękna – tu zawsze znajdziesz coś dla siebie.

Niezależnie od tego, co jest Twoją pasją – zdrowa żywność, czysta woda, ulubiony serial telewizyjny czy zakupy online – Broszura #EUandME: Co UE robi dla Ciebie ukaże Ci ważną rolę, jaką UE odgrywa we wspieraniu jej realizacji.

3

MOJA KARIERA. MOJE ŻYCIE. Pracuj i mieszkaj w UE.

Jak to działa?

Prawo do pracy w innym kraju jest jednym z podstawowych praw obywateli UE. Kiedy zaczynam pracę za granicą lub szukam nowych perspektyw poprzez praktyki zawodowe bądź wolontariat, prawo UE gwarantuje mi objęcie systemem ubezpieczeń socjalnych. Mam prawo wybrać, gdzie pracuję – w firmie czy jako osoba samozatrudniona. A jeśli chcę rozwijać się zawodowo, Unia pomoże mi nawet w znalezieniu odpowiednich możliwości.

17 milionów

obywateli UE mieszkało w 2017 r. w państwach członkowskich niebędących ich ojczyzną.

#EUANDME

Paszport do kariery

4

Edytor CV Europass umożliwia mi zaprezentowanie swoich umiejętności, kwalifikacji i osiągnięć w sposób uznawany w całej Europie.

1,4 miliona

obywateli UE przeprowadziło się do innego kraju należącego do Unii Europejskiej w 2015 r.

Drop’pin

to bezpłatna usługa w ramach EURES oferująca praktyczną pomoc w rozwoju kariery zawodowej. Aby zwiększyć moje szanse na rynku pracy, mogę zapisać się na szkolenie, kursy językowe, praktyki zawodowe itd.

58 000 młodych ludzi

należy do Europejskiego Korpusu Solidarności.

1

3

5

2

4

6

1 GDY JEDEN KRAJ TO ZA MAŁO…

Dzięki obywatelstwu UE mam w zasięgu całą Europę. Mogę zostać strażakiem na Cyprze albo elektrykiem w Estonii – mam prawo pracować i mieszkać w dowol­nym kraju UE. Potrzebuję tylko ubezpieczenia zdrowotnego i zaświad­ czenia, że mogę się samodzielnie utrzy­ mać, a każdy kraj UE może być moim nowym domem.

2 ZNAJDŹ ODPOWIEDNIĄ PRACĘ

Mieszkanie za granicą od zawsze było moim marzeniem. Teraz dzięki ­programowi EURES jest to możliwe.

W Internecie jest ponad 1,3 miliona ofert pracy i mogę nawet otrzymać indywi­ dualnego doradcę, który pomoże mi znaleźć wymarzoną pracę w wybra­ nym kraju. A jeśli mam 18–35 lat,

WIĘCEJ INFORMACJI

mogę skorzystać z dodatkowej pomocy w ramach programu Twoja pierwsza praca z EURES-em – np. pokrycia kosz­ tów podróży na rozmowę o pracę.

3 ZMIENIAJ ŚWIAT

Chcę pomagać ludziom w potrzebie.

Europejski Korpus Solidarności zapew­ nia oferty pracy w formie wolontariatu i płatnych posad dla osób w wieku 18–30 lat, które są głodne nowych wyzwań. Może to być odbudowa szkoły po trzęsieniu ziemi, praca z osobami niepełnosprawnymi w domu kultury i wiele innych zadań.

4 PRAKTYKI ZAWODOWE ZA GRANICĄ

Załóżmy, że uczestniczę w praktykach zawodowych i chcę poznać kuchnię francuską albo jestem pielęgniarką na stażu, która chce pracować w Portugalii.

Program ErasmusPro daje mi możliwość spędzenia 6–12 miesięcy na praktykach zawodowych w innym kraju UE. Mogę odbyć staż i zyskać doświadczenie zwią­ zane z pracą w innej kulturze.

https://europa.eu/youreurope/ citizens/work/index_pl.htm

5 KONTAKTY Z PRACODAWCAMI

Europejskie Dni Pracy to targi, na których swoje oferty prezentują pracodawcy z UE, Islandii, Norwegii, Liechtensteinu oraz Szwajcarii. Nie muszę nawet być tam fizycznie – Europejskie Dni Pracy często odbywają się online, więc mogę znaleźć wymarzoną pracę w innym kraju bez wychodzenia z domu.

6 NOWE KULTURY, TE SAME PRAWA

Pracodawca wysłał mnie w delegację do innego kraju UE. Super! Ale jakie będą mi tam przysługiwać prawa pracowni­ cze? W UE wszyscy pracownicy delego­ wani automatycznie otrzymują te same prawa podstawowe – na przykład mini­ malną stawkę wynagrodzenia – jak pra­ cownicy w kraju docelowym. Nie tylko oznacza to, że moje prawa są chronione w całej UE, ale także to, że zagra­ niczni usługodawcy nie mogą elimino­ wać lokalnej konkurencji poprzez obniżanie standardów pracy. Krótko mówiąc, gwarantuje to, że praca w UE jest zdrowa, bezpieczna i uczciwa.

5

MOJA NAUKA. MOJE ŻYCIE. Weź udział w szkoleniach, zdobądź ważne umiejętności i przygotuj się na przyszłość.

Jak to działa?

#EUANDME

Obywatelstwo UE jest moją przepustką do kursów i szkoleń w jednym z 33 krajów w Europie i na świecie w ramach programu Erasmus+. Mogę uczyć się wśród studentów z innych kultur albo pracować na ciekawych stażach, by zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie… W programie Erasmus+ mogę zdobywać nowe umiejętności, wiedzę i doświadczenie. Mogę też działać w wolontariacie w geście solidarności z pozostałymi Europejczykami. Muszę tylko wybrać kraj, nauczyć się podstaw języka i mogę szykować się na przygodę życia.

6

4 miliony

ludzi będzie studiować, szkolić się, zdobywać doświadczenie zawodowe lub działać w wolontariacie w latach 2014–2020 w ramach programu Erasmus+.

Moja przygoda

Tysiące ofert jest łatwo dostępnych w Internecie.

Aby zgłosić się do programu Erasmus+, wystarczy skontaktować się z miejscową agencją w kraju zamieszkania.

95%

2,2 miliarda euro

studentów jest zadowolonych lub bardzo zadowolonych z udziału w programie Erasmus+.

z budżetu programu Erasmus+ przeznaczono na wspieranie młodych ludzi w nauce, studiowaniu i rozwoju w 2016 r.

Moje prawa

Program Kreatywna Europa

Co może mnie spotkać za granicą? Moje prawa i obowiązki są opisane na Karcie Studenta Erasmus+.

pomaga artystom i twórcom znaleźć kreatywną pracę za granicą – dowiedz się, jak z niego skorzystać.

1

3

2

4

1 INWESTYCJA W SIEBIE

Obawiasz się wysokich kosztów studio­ wania lub szkoleń za granicą? UE spieszy z pomocą! Program Erasmus+ zapewnia stypendia dla studentów i osób ze szkół zawodowych, a w ramach programu ErasmusPro można ubiegać się o sfinan­ sowanie trwającego 6–12 miesięcy stażu za granicą. Dzięki temu niezależnie od tego, kim jestem i w czym się specja­ lizuję, wyjazd będzie pożyteczny i nie zrujnuje mnie finansowo.

2 NAUKA Z NOWĄ PERSPEKTYWĄ

Za granicą mogę nauczyć się więcej, poznawać kulturę innych krajów i intere­ sujące osoby – co w rezultacie zwiększa moje szanse zatrudnienia. Program Erasmus+ umożliwia naukę, realizację praktyk zawodowych i wolontariatu oraz wymianę młodzieży i kadr w jed­ nym z 33 krajów Europy i nie tylko.

Mogę nauczyć się nowego języka, poznać obcy kraj i nowych ludzi… To gdzie jest mój paszport?

3 EUROPEJSKA SOLIDARNOŚĆ

Poczucie obowiązku wobec wspólnoty?

Mogę pomagać uchodźcom, ­karczować roślinność, by zmniejszać ryzyko pożarów, albo nieść pomoc ofiarom katastrof.

Mogę działać c­ harytatywnie, pracować lub ­odbywać praktyki zawodowe w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności, pomagając ludziom w Europie i jedno­ cześnie zdobywając cenne umiejętności.

5

5 BADANIA I WIĘCEJ

Czujesz niedosyt uczenia się? Ukoń­ czenie studiów magisterskich Erasmus Mundus umożliwia mi podjęcie studiów podyplomowych w 2 różnych krajach UE lub na całym świecie. Nato­miast jako naukowiec mogę skorzystać z Działań Marii Skłodowskiej-Curie, które dają mi możliwość mieszkania, pro­wadzenia badań oraz pracy za granicą.

4 NOWE HORYZONTY, NOWE SZANSE

Załóżmy, że chcę podszkolić się we francuskim albo greckim. Przed wyjaz­ dem mogę zapisać się na cyfrowy kurs w witrynie wsparcia językowego w ramach ­programu Erasmus+. Te nowe zdolności pomogą mi w trakcie pobytu za gra­ nicą i wzbogacą moje CV, zwiększając szanse u pracodawców.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa. eu/youreurope/ citizens/education/ index_pl.htm 7

MOJE ZDROWIE. MOJE ŻYCIE. Pomoc w nagłych przypadkach lub planowane leczenie w dowolnym kraju UE.

Jak to działa?

#EUANDME

Jako obywatelowi UE, dzięki Europejskiej Karcie Ubezpieczenia Zdrowotnego, przysługuje mi prawo do skorzystania z nagłej pomocy medycznej we wszystkich krajach UE, a także na terenie Islandii, Liechtensteinu, Norwegii i Szwajcarii. Prawo UE zapewnia mi także takie same prawa pacjenta jak obywatelom odwiedzanego kraju, choć gdzieniegdzie trzeba wnieść obowiązującą wszystkich opłatę z góry. To znaczy, że mogę korzystać z całej oferty systemu opieki zdrowotnej danego kraju i nie muszę się martwić, co zrobić, gdy ulegnę wypadkowi z dala od domu.

W przypadku planowanych zabiegów i leczenia w innym państwie członkowskim (a także na Islandii, w Liechtensteinie i Norwegii) mogę skontaktować się z Krajowym Punktem Kontaktowym, aby dowiedzieć się, jakie prawa przysługują mi za granicą.

8

200 milionów

Europejskich Kart Ubezpieczenia Zdrowotnego było w obiegu w 2014 r.

Za granicą

Potrzebujesz zrealizować receptę, gdy jesteś za granicą? Mój lekarz może wypisać mi receptę, którą zrealizuję w dowolnym kraju UE, więc podczas wyjazdu nie muszę się martwić o dostęp do odpowiednich leków.

1,6 miliona

wniosków o zwrot kosztów leczenia złożono w 2013 r. w ramach europejskiego systemu ubezpieczenia zdrowotnego.

Pytania?

Sieć krajowych punktów kontaktowych w całej Europie umożliwia uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące planowego i nieplanowego leczenia przed wyjazdem za granicę, dzięki czemu podczas pobytu można skupić się na głównym celu podróży.

1

3

5

2

4

6

1 PASZPORT, BAGAŻ, OKULARY PRZECIWSŁONECZNE… UBEZPIECZENIE!

Kiedy jadę na narty do Włoch albo chcę zwiedzić Pragę, zawsze istnieje ryzyko, że zachoruję albo przydarzy mi się wypadek.

Mając Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, mogę w nagłych przypad­ kach szybko i łatwo skorzystać z miejsco­ wej służby zdrowia.

2 WAKACJE BEZ STRESU

Choroba w Hiszpanii, wypadek w Grecji?

Nie muszę martwić się o wysokie rachun­ki za leczenie. Jeśli opieka zdrowotna jest bezpłatna dla lokalnych mieszkańców, jest bezpłatna również dla mnie.

3 W RAZIE ZAGROŻENIA DZWOŃ POD 112!

Nikt nie lubi zakładać, że wydarzy się coś nieprzyjemnego, ale wypadki chodzą po ludziach. Jeśli potrzebuję pomocy, mogę zadzwonić pod bezpłatny numer 112 z dowolnego telefonu stacjonarnego lub komórkowego na obszarze całej UE.

4 POMOC ZAWSZE POD RĘKĄ

Pytania? Wszystkie informacje na temat refundacji, dostępnych lekarzy, kosztów i numerów awaryjnych można znaleźć w Internecie. Zaloguj się, by dowiedzieć się więcej!

5 PLANOWANE I NIEPLANOWANE

Moja Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego uprawnia mnie w nagłych wypadkach do leczenia w publicznych placówkach opieki zdrowotnej, ale jako obywatel UE mogę również zapla­ nować leczenie za granicą (przed wyjaz­ dem z kraju muszę skontaktować się z Krajowym Punktem Kontaktowym ds. Transgranicznej Opieki Zdrowotnej oraz moim ubezpieczycielem).

6 OPIEKA POPRZEZ WSPÓŁPRACĘ

Współczesna medycyna na szczęście potrafi radzić sobie z większością cho­ rób i schorzeń, na które jesteśmy nara­ żeni. Ale co się stanie, gdy zachoruję na jakąś rzadką chorobę, z którą mój lekarz nigdy się nie zetknął? Europejskie sieci referencyjne zapewniają lekarzom dostęp do puli specjalistów z ponad 900 placówek opieki zdrowotnej, w któ­ rych mogą się konsultować i radzić w sprawie rzadkich i skomplikowanych chorób z 24 obszarów tematycznych.

Taka współpraca umożliwia mi dostęp do znakomitej opieki zdrowotnej bez konieczności dalekiego wyjazdu i opusz­ czania moich bliskich.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/youreurope/citizens/ health/index_pl.htm 9

MOJE PODRÓŻE. MOJE ŻYCIE. Podróżuj łatwo po krajach Unii.

#EUANDME

Jak to działa?

10

Obywatelstwo UE pozwala mi bez przeszkód podróżować, uczyć się i pracować w dowolnym innym kraju UE. To moje podstawowe prawo.

Traktat z Schengen zniósł kontrole graniczne między 26 krajami Europy, więc mogę się łatwo przemieszczać bez okazywania paszportu ani dowodu tożsamości.

Samochodem, samolotem czy pociągiem — Europa ma najgęstszą sieć kolejową na świecie — podczas wakacji mogę zwiedzić wszystkie 270 prowincji leżących w granicach UE. A dzięki wspólnej walucie mogę płacić w euro w 19 krajach.

To wszystko, a nawet jeszcze więcej, daje mi swobodę podróżowania pod ochroną praw UE — w spokoju i poczuciu bezpieczeństwa.

1,25 miliarda

341 milionów

15 000

razy każdego roku przekraczane są granice w obrębie 26 państw należących do strefy Schengen bez okazywania dokumentów.

osób codziennie używa euro w 19 krajach.

bezpłatnych biletów wydano w 2018 r. 18-latkom, by umożliwić im podróże i poznawanie Europy. Dowiedz się, jak złożyć wniosek w witrynie #DiscoverEU.

112

Z myślą o zwierzętach

430 milionów euro rocznie

Ten numer alarmowy (połączenie bezpłatne) działa zawsze i wszędzie na terenie całej UE. Aby wezwać straż pożarną, policję lub pogotowie, wystarczy zadzwonić pod 112.

Obywatele UE, tacy jak ja, mogą łatwo podróżować ze swoimi psami, kotami, a nawet fretkami. Potrzebny jest tylko europejski paszport zwierzęcia domowego.

Wartość spadku odszkodowań wyrównawczych na rzecz konsumentów w wyniku unijnego programu ochrony podróży zorganizowanej, który zabezpiecza prawa konsumentów i precyzyjniej określa zasady odpowiedzialności, gdy coś pójdzie nie tak.

1

3

5

2

4

6

1 PRAWO DO ODSZKODOWANIA

Opóźnienia i odwołane połączenia?

Podczas podróży w UE pasażerom samo­ lotów, kolei, statków i autobusów przysłu­ gują pewne prawa. Weźmy na przykład loty: mogę ubiegać się o zwrot kosztów, a gdy samolot jest opóźniony o więcej niż 3 godziny lub odmówiono mi wejścia na pokład z przyczyn operacyjnych, na przy­ kład przyjęcia zbyt dużej liczby rezerwa­ cji, mam prawo uzyskać odszkodowanie w wysokości do 600 euro, zależnie od długości podróży.

3 OPŁATY POD KONTROLĄ

Załóżmy, że chcę korzystać z mojej karty kredytowej w Barcelonie, Budapeszcie lub Bratysławie… W UE opłaty za trans­ akcje – online i offline – są zawsze takie same w kraju i za granicą.

4 SAMOCHODEM WSZĘDZIE

Drogą ekspresową czy autostradą?

Drogą płatną czy nadmorską szosą?

Prawo jazdy wydane w dowolnym kraju UE jest ważne na terenie całej Unii.

5 PASZPORT DO ODKRYWANIA

UE składa się z około 500 milionów oby­ wateli. Będąc jednym z nich mogę zwie­ dzać, pracować lub mieszkać w różnych, ekscytujących krajach europejskich. Jeden paszport, nieskończone możliwości.

6 WYGODNA WALUTA

Pożegnaj się z koniecznością wymiany walut, przywitaj euro. Teraz w ten spo­ sób możesz płacić w 19 krajach UE.

2 GOTOWI DO STARTU?

Wystarczy, że mam aplikację w telefo­ nie i mogę latać między miastami UE za cenę lunchu. Wprowadzone w latach 1992–2000 unijne inicjatywy deregula­ cji i liberalizacji rynku doprowadziły do wzrostu liczby linii lotniczych i obniżenia kosztów przelotów o 41%.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/youreurope/citizens/ travel/index_pl.htm 11

MÓJ TELEFON. MOJE ŻYCIE. Dzwoń, pisz i korzystaj z transmisji danych bez dodatkowych kosztów podczas zwiedzania UE.

Jak to działa?

#EUANDME

W czerwcu 2017 r. Unia przyjęła nowe przepisy kończące erę opłat roamingowych, co oznacza, że kiedy jestem za granicą na wakacjach lub służbowo, mogę korzystać z telefonu w całej UE bez dodatkowych kosztów.

Usługa „Roaming jak w domu” jest teraz oferowana automatycznie przez wszystkich operatorów sieci komórkowych.

Ponadto unijne przepisy o ochronie konkurencji zakończyły monopole telekomunikacyjne, umożliwiając większą konkurencję i zmniejszając ceny dla konsumentów.

12

100-krotny

wzrost użycia danych w roamingu w latach 2008–2015.

4 miesiące

Jeśli na przestrzeni 4 miesięcy częściej korzystać będę z telefonu za granicą niż w kraju, może skontaktować się ze mną operator, by omówić dalsze warunki korzystania i ewentualnie naliczyć niewielkie opłaty dodatkowe. Te opłaty nie mogą przekraczać 3,2 eurocenta za minutę połączenia, 1 eurocenta za SMS i 0,6 eurocenta za megabajt danych, a od 2022 r. – 0,25 eurocenta za megabajt.

Tylko 12%

osób wyłączało telefony komórkowe i nie używało ich podczas podróży po UE od czerwca 2017 r.

69%

Europejczyków jest przekonanych, że osobiście skorzysta na likwidacji opłat roamingowych.

3

1

1 ROAMING JAK W KRAJU

Jestem za granicą i chcę zadzwonić do Polski… Żaden problem! Kontaktowanie się z bliskimi w czasie podróży jeszcze nigdy nie było tak proste! Za korzysta­ nie z telefonu za granicą na terenie UE, Islandii, Liechtensteinu i Norwegii nie zapłacę więcej niż w kraju. Jedynie ope­ ratorzy w Finlandii, na Litwie czy w Estonii mogą naliczać niewielkie opłaty za roaming. Mogę dzwonić, wysyłać SMS-y i korzystać z transmisji danych. Zapłacę tyle samo co w kraju. Nic dziwnego, że od momentu zniesienia opłat roamin­ gowych ludzie podróżujący po UE korzy­ stają z Internetu pięciokrotnie więcej!

2 FACEBOOK BEZ OGRANICZEŃ!

Bez przerwy korzystam z portali spo­ łecznościowych w telefonie, dlatego bardzo się cieszę, że teraz – w większo­ ści miejsc w Europie – nie muszę się martwić o dodatkowe koszty połączeń, SMS-ów i transmisji danych. W przy­ padku niektórych umów, zwłaszcza tych bez limitu, mogą obowiązywać ograni­ czenia korzystania z danych w roamingu (ale to i tak wystarczy, żeby zaspokoić mój głód Internetu).

2

4

3 KOMU W DROGĘ…

Bagaże spakowane, paszport w dłoni, ale… jak włączyć usługę roamingu po cenach krajowych? To proste: nie muszę!

Operatorzy w UE mają obowiązek ofero­ wać tę usługę automatycznie we wszyst­ kich pakietach, więc mogę pojechać na Litwę czy do Luksemburga, a mój tele­ fon będzie działać bez obciążania mnie dodatkowymi opłatami.

4 WIĘKSZY WYBÓR, NIŻSZE CENY

Od 1998 r. koszty korzystania z telefonii komórkowej znacznie spadły dzięki unij­ nym inicjatywom ograniczającym prak­ tyki monopolistyczne, co doprowadziło do pojawienia się nowych operatorów na rynku. Dzięki temu mogę rozmawiać dłużej, płacąc mniej.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/youreurope/ citizens/consumers/internettelecoms/mobile-roamingcosts/index_pl.htm 13

MOJE POŁĄCZENIE. MOJE ŻYCIE. Surfuj po sieci w dowolnym kraju UE.

Jak to działa?

Zgodnie z unijnym prawem mogę mieszkać nawet w największej głuszy, a mimo to mam zagwarantowany dostęp do najlepszego możliwego połączenia z internetem w przystępnej cenie.

Mam dostęp do tysięcy bezpłatnych hotspotów Wi-Fi w całej Europie i mogę oglądać filmy, słuchać muzyki, grać w gry i śledzić wydarzenia sportowe gdziekolwiek jestem.

72%

Europejczyków codziennie korzysta z Internetu.

#EUANDME

46%

14

Europejczyków korzysta z Internetu do nawiązywania połączeń telefonicznych i wideo.

90%

młodych Europejczyków (16–24 lata) korzysta z sieci społecznościowych.

50%

Europejczyków w wieku 15–39 lat uważa, że podczas podróży zagranicznych ważny jest dostęp do usług świadczonych w ramach subskrypcji.

53%

Europejczyków rezerwuje bilety na podróż online.

Połącz się

Gdy jesteś daleko od miasta i potrzebujesz dostępu do Internetu, zgłoś się do krajowego organu regulacyjnego, który pomoże Ci go uzyskać.

1

3

2

4

1 WWW

Kiedy chcę sprawdzić, co słychać u zna­ jomych, albo obejrzeć najnowszy odci­ nek serialu, UE gwarantuje mi prawo do podstawowego połączenia z Internetem w domu. W dowolnym miejscu powi­ nien znajdować się co najmniej jeden dostawca Internetu, który zapewni mi dostęp do przyzwoitego łącza za przy­ stępną cenę – jest to tak zwana zasada „usługi powszechnej”. Co więcej, UE inwestuje ponad 2 miliardy euro w rozbu­ dowę dostępu do Internetu szeroko­ pasmowego w obszarach wiejskich. Jeśli więc melduję się gdzieś w Czechach albo wysyłam selfie z Hiszpanii, mogę skorzy­ stać z najlepszego łącza domowego w stałej, przystępnej cenie.

2 UCZCIWA ŁĄCZNOŚĆ

Załóżmy, że szukam lokalnych wiadomo­ ści albo informacji na temat następnych Mistrzostw Europy. Europejscy dostawcy Internetu nie mogą spowalniać ani blo­ kować treści, promując w zamian tylko wybrane witryny. Jeśli tylko dane treści są legalne, bezpieczne, a sieć nie jest nadmiernie obciążona, mogę korzystać z tego, co mi akurat odpowiada.

3 ROZRYWKA BEZ GRANIC

W UE panuje pogląd, że granice mię­ dzypaństwowe nie powinny utrudniać dostępu do dobrych filmów, muzyki czy gier. Dlatego mogę korzystać z zasubskry­ bowanych serwisów do strumieniowania muzyki i filmów w każdym zakątku Europy.

Obejrzymy jeszcze jeden odcinek…?

4 WIFI4EU

Sprawdzasz w drodze rozkład jazdy pociągów? Kiedy chcę sprawdzić roz­ kład jazdy w telefonie, mogę skorzy­ stać z bezpłatnej publicznej sieci Wi-Fi, zamiast zużywać dane z mojego pakietu.

UE zainwestowała 120 milionów euro w instalację 8000 bezpłatnych publicz­ nych hotspotów Wi-Fi w całej Europie, dzięki czemu mam dostęp do sieci nie­ zależnie od tego, gdzie jestem.

5

5 Z DUCHEM CZASU

Czy wiesz, że 44% Europejczyków w wieku 16–74 lat nie potrafi posługi­ wać się technologią cyfrową na podsta­ wowym poziomie? Co więcej, takich umiejętności będzie w przyszłości wyma­ gało 9 na 10 miejsc pracy. Aby nadro­ bić te zaległości i dostosować się do zmian na rynku pracy, mogę skorzystać z unijnej inicjatywy dotyczącej ścieżek poprawy umiejętności, wziąć udział w szkoleniach oferowanych przez człon­ ków koalicji na rzecz umiejętności cyfro­ wych i zatrudnienia lub dowiedzieć się więcej o technologii i kodowaniu podczas jed­nego z tysięcy wydarzeń Europejskiego Tygodnia Kodowania.

Jeśli jestem studentem, mogę też wziąć udział w szkoleniu na temat cyfrowych możliwości w innym państwie europej­ skim i opanować zaawansowane umie­ jętności posługiwania się technologią.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/youreurope/citizens/ consumers/internet-telecoms/index_pl.htm 15

MOJE BEZPIECZEŃSTWO ONLINE. MOJE ŻYCIE. Ochrona danych osobowych według zasad UE.

Jak to działa?

#EUANDME

Za każdym razem, gdy rezerwuję hotel, piszę coś w portalu społecznościowym, szukam informacji w internecie, otwieram rachunek bankowy lub kupuję bilet kolejowy online, udostępniam swoje dane osobowe. W UE ochrona danych osobowych jest jednym z praw podstawowych. Moje informacje osobiste muszą być traktowane z należytą starannością i w sposób odpowiedzialny.

Organizacje mogą gromadzić dane tylko do konkretnych celów i z użyciem odpowiednich metod.

Muszą zapewnić, że gromadzone są tylko niezbędne informacje i że nie są one przetrzymywane dłużej niż jest to konieczne.

Muszą też skutecznie zabezpieczyć moje dane osobowe przed ­utratą, zniszczeniem oraz kradzieżą.

16

71%

68%

Europejczyków jest zdania, że ujawnianie danych osobowych staje się zjawiskiem powszechnym.

użytkowników Internetu w UE robiło zakupy online w 2017 r.

46%

Zapomnij o mnie…

Europejczyków udostępnia swoje dane osobowe do realizacji płatności online, a 44% robi to w celu umożliwienia dostawy zakupów do domu.

Nie używam już swojego konta w portalu społecznościowym. Gdy nie chcę już korzystać z konta w portalu społecznościowym, mogę zażądać, aby organizacja lub firma usunęła moje dane osobowe, gdy nie są one istotne lub potrzebne.

25 maja 2018 r.

Data wejścia w życie nowych praw obywateli oraz Rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO).

Wolisz ludzi?

Mogę żądać, aby wszelkie ważne decyzje podejmowane automatycznie – takie jak ocena zdolności uzyskania kredytu hipotecznego – były podejmowane przez ludzi, a nie komputery, dzięki czemu będę mieć pewność, że ktoś zajmuje się analizą dotyczących mnie informacji.

1

3

5

2

4

6

1 OCHRONA DANYCH

Czy mam powody do obaw, jeśli firma, o której nic nie wiem, zna moje imię i nazwisko oraz adres e-mail? Od 25 maja 2018 r. nowe przepisy gwarantują lepszą ochronę moich danych osobowych, dając mi większą kontrolę nad sposobem, w jaki ta organizacja zdobyła, przetwarza i przechowuje informacje o mnie. Mogę na przykład uzyskać kopię wszystkich danych na mój temat przechowywanych przez daną firmę lub organizację. Mogę też zażądać ich usunięcia, gdy przestaną być potrzebne lub gdy ich przetwarzanie będzie niezgodne z prawem. Mogę też domagać się skorygowania wszelkich nieprawdziwych lub niepełnych danych.

W sytuacjach, w których wymagana jest moja zgoda, mam prawo wyrazić ją w postaci jasnego potwierdzenia. Mam też prawo do wycofania mojej zgody w dowolnym momencie.

2 POD KLUCZEM

Gdy przekazuję ważne informacje o sobie – imię i nazwisko, numer telefonu, numer karty kredytowej – chcę mieć pew­ ność, że będą one bezpieczne. Według prawa UE wszystkie podmioty przetwa­ rzające moje dane muszą zapewnić ich odpowiednią ochronę.

3 BEZPIECZEŃSTWO

Co mają ze sobą wspólnego sieci społecznościowe, sklepy internetowe ­ i portale pośrednictwa pracy? To proste: muszę powierzyć im swoje dane oso­ bowe, które mogą zostać utracone lub skradzione. Nie ma jednak obaw, bo nowe przepisy unijne, które weszły w życie w maju 2018 r., nakładają surowe kary za naruszenia prywatności danych.

Jeśli moje dane osobowe zostaną ujaw­ nione w sposób, który mógłby zagro­ zić moim prawom i swobodom, muszę niezwłocznie otrzymać o tym powia­ domienie. Może mi też przysługiwać odszkodowanie. Tak więc koniec z cyber­ koszmarami – mogę spokojnie surfować po sieci i robić zakupy online.

4 POSZANOWANIE PRYWATNOŚCI

Załóżmy, że szukam filmu na DVD w sklepach online… Następnego dnia jakaś inna witryna może wyświetlić mi reklamę tej płyty. Dlaczego? To przez przechowywane w moim komputerze pliki cookie, w których zapisywane są ustawienia odwiedzanych witryn.

Zgodnie z unijnym prawem muszę wyra­ zić zgodę na takie działanie, a także mogę w dowolnym momencie sprzeci­

wić się przysyłaniu mi tego rodzaju reklam, dzięki czemu moja prywatność w Internecie jest lepiej chroniona.

5 ZERO SPAMU

Jeszcze niedawno nasze skrzynki mailowe były pełne reklam, spamu i innych niechcianych wiadomości.

Dziś dzięki unijnym przepisom mogę sprzeciwić się przysyłaniu do mnie wia­ domości marketingowych. Gdy więc otwieram skrzynkę odbiorczą, widzę tylko wiadomości od firm, które rzeczy­ wiście mnie interesują.

6 PODSTAWA DO SKARGI

Jeśli nie podoba mi się, jak są przetwa­ rzane moje dane osobowe, mogę wnieść skargę do podmiotu przetwarza­ jącego, do krajowego organu ochrony danych lub sądu.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://ec.europa. eu/info/law/ law-topic/dataprotection/ reform_pl 17

MÓJ GŁOS. MOJE ŻYCIE. Głosuj, kandyduj w wyborach europejskich i pomagaj rozwiązywać problemy Europy.

#EUANDME

Jak to działa?

Jako obywatel państwa członkowskiego UE jestem automatycznie obywatelem UE — jest to nawet napisane w moim paszporcie! To obywatelstwo uprawnia mnie do wyrażania swoich opinii na temat sposobu działania UE. Mogę głosować w wyborach europejskich i samorządowych, uczestniczyć w dyskusjach na temat praw i przepisów UE, a nawet samodzielnie kandydować w wyborach.

To wszystko jest możliwe dzięki europejskiej Karcie praw podstawowych, która daje mi wolność wyrażania opinii poprzez udział w wyborach lub zgłaszanie petycji do Parlamentu Europejskiego.

18

19%

młodych osób w Europie rozważa karierę polityczną w przyszłości.

1,6 miliona

podpisów zebrano pod petycją pierwszej w historii inicjatywy obywatelskiej – „Right2Water” – która doprowadziła do zgłoszenia przez Komisję Europejską propozycji dotyczącej poprawy jakości wody dla mieszkańców Europy.

55%

obywateli UE interesuje się nadchodzącymi wyborami europejskimi w 2019 r.

41%

obywateli nie wie, że Parlament Europejski jest wybierany w wyborach bezpośrednich przez obywateli poszczególnych państw członkowskich.

42,61%

osób uprawnionych do głosowania wzięło czynny udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 r. Liczba ta różniła się znacząco w poszczególnych krajach: od 13% na Słowacji do 89% w Belgii.

1

3

2

1 ZAGŁOSUJ

Chcę zmieniać świat… Mogę otwarcie wyrazić swoje poglądy poprzez głosowa­ nie w wyborach. Obywatelstwo UE daje mi prawo do głosowania w wyborach europejskich i samorządowych w swoim kraju Unii. Niezależnie od tego, czy chodzi o wybory do Parlamentu Europejs­ kiego, gdzie omawiane są ważne kwestie mające wpływ na moje życie, czy o wybór radnego, który będzie reprezentował moje poglądy w sprawach lokalnych, głosowanie to najlepszy sposób na ­wyrażenie swojego zdania w istotnych dla mnie kwestiach. Następne wybory do Parlamentu Europejskiego są zapla­ nowane na 23–26 maja 2019 r.

2 PRZEJMIJ INICJATYWĘ

Nie zgadzasz się z tym, co politycy mówią w telewizji? Masz pomysły, jak zmieniać świat na lepsze? Wystartuj w wyborach! Każdy obywatel UE może kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz samorządowych.

Stwórz program, wydrukuj ulotki, przy­ gotuj wystąpienia. Teraz musisz już tylko zdobyć głosy!

4

3 ZABIERZ GŁOS

Jeśli jakaś sprawa nie daje mi spokoju, czy w UE gwarantuje mi możliwość wypowiedzi? Jak najbardziej! Jeśli nie podoba mi się jakieś prawo, mogę się na ten temat wypowiedzieć dzięki specjal­ nej witrynie internetowej lub podczas konsultacji społecznych. Mogę również wyrażać opinie o nowelizowanych prze­ pisach i za pomocą specjalnej platformy online zgłaszać sugestie na temat tego, jak je usprawnić.

4 KAŻDY GŁOS JEST WAŻNY

W Europie mieszka około 500 milionów ludzi – a część z nich na pewno ma cie­ kawe pomysły. Warto je sprawdzić! Jeśli nurtuje mnie jakiś problem i uważam, że UE powinna jakoś zareagować, mogę rozpocząć zbiórkę podpisów w ramach Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej.

Jeżeli uda mi się zebrać poparcie miliona osób z co najmniej 7 innych kra­ jów, Komisja Europejska pochyli się nad zaproponowaniem nowych przepisów, które rozwiążą problem.

5

5 PRZYSZŁOŚĆ EUROPY

Przyszłość Europy zaczyna się dzisiaj.

Wobec zbliżających się przyszłorocz­ nych wyborów do Parlamentu Europej­ skiego liderzy UE chcą się dowiedzieć, co jest dla mnie istotne i jak moim zda­ niem UE mogłaby się lepiej przygotować na wyzwania, które przyniesie przy­ szłość. Mogę wyrazić swoją opinię, uczestnicząc w konsultacjach organi­ zowanych przez obywateli i wygłosić swoje poglądy o Białej księdze w spra­ wie przyszłości Europy.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa. eu/youreurope/ citizens/residence/ elections-abroad/ index_pl.htm 19

MOJE PRAWA. MOJE ŻYCIE. Życie w społeczeństwie demokratycznym gwarantującym równość oraz ochronę praw człowieka i wolności obywatelskich.

Jak to działa?

#EUANDME

Prawa i wolności wszystkich obywateli UE zostały zapisane w europejskiej Karcie praw podstawowych. W dokumencie tym stwierdza się, że każdy człowiek rodzi się wolny i równy wobec prawa i zasługuje na szacunek.

Karta stanowi, że obywatele UE — ludzie w różnym wieku, różnej płci, rasy, orientacji seksualnej, religii i mający różne opinie — mogą żyć obok siebie w pokoju i harmonii.

Realizacja tych zasad jest możliwa dzięki europejskim rządom prawa, co oznacza, że każdy członek dowolnej wspólnoty może korzystać z tych samych swobód i praw oraz że powinien być traktowany jednakowo.

Gwarantuje mi to prawo do głosowania oraz chroni przed nadużywaniem władzy przez rządy.

20

65%

70%

Europejczyków wie, czym jest Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, natomiast 35% nigdy o niej nie słyszało.

Europejczyków ma wśród przyjaciół i znajomych osoby innego wyznania lub o innych systemach wartości.

Ten odsetek stale rośnie.

6 milionów

Zero tolerancji dla dyskryminacji

Romów żyje w Europie. To największa mniejszość etniczna na obszarze UE. Większość z nich jest obywatelami Unii.

UE była pierwszą organizacją międzynarodową, która prawnie zdefiniowała problem dyskryminacji na tle orientacji seksualnej.

3

1

2

1 ZJEDNOCZENI W RÓŻNORODNOŚCI

Różnorodność sprawia, że życie jest ciekawe. Mieszkając w UE, mogę żyć w wolnym i równym społeczeństwie nie­ zależnie od płci, wieku, niepełnospraw­ ności, religii, pochodzenia etnicznego i orientacji seksualnej.

2 NIE BÓJ SIĘ MÓWIĆ

Mogę swobodnie wypowiadać się na Twitterze o nowym filmie, mówić o swojej religii lub wygłaszać poglądy na temat protestu widzianego w wiadomościach – moja opina jest cenna i mam prawo do jej wyrażania. To jest podstawa demokracji.

Wolność wypowiedzi stanowi fundament UE. Mogę bez przeszkód mówić o swoich poglądach i przekonaniach, niezależnie od miejsca zamieszkania.

3 AKTUALNOŚCI

Niezależnie od tego, skąd czerpię wia­do­ mo­ści – z Internetu, telewizji czy z gazet – wszystkie media mogą bez przeszkód informować mnie o aktualnych wydarze­ niach oraz krytykować ­przepisy i partie polityczne. Dzięki temu mogę świadomie kształtować swoją ­opinię o wydarzeniach w polityce, gospodarce i sporcie oraz o tym, w jakim społeczeństwie chcę żyć. Komisja ­współpracuje z takimi plat­

4

formami jak Facebook i Twitter w elimi­ nowaniu z Internetu mowy nienawiści i terroryzmu, więc jeśli dostrzegę coś niezgodnego z prawem, mogę to zgłosić i taki post zostanie usunięty.

4 UCZCIWIE I SPRAWIEDLIWIE

Nie zawsze wszystko idzie zgodnie z pla­ nem, ale wiem, że w takich sytuacjach UE potrafi zapewnić bezstronne rozwiązanie.

Mam prawo do sprawiedliwego i uczci­ wego procesu oraz mogę ubiegać się o udostępnienie mi dokumentów i reje­ strów przez instytucje UE. Jeśli uważam, że jakaś ustawa jest niezgodna z pra­ wem, doszło do nadużycia władzy lub jakaś organizacja wykazuje się brakiem kompetencji, mogę również ­ wnieść dowolną sprawę przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości. Jeżeli nato­ miast sądzę, że jakaś europejska instytu­ cja potraktowała mnie nieuczciwie, mogę zwrócić się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

5

5 WSPÓLNA UCZCIWA PRACA

Czasami miejsce pracy może być stre­ sujące, więc dobrze jest wiedzieć, że UE chroni moje prawa. Jeśli czuję, że w pracy traktują mnie inaczej – być może z powodu mojej religii lub orien­ tacji seksualnej – mogę skontaktować się z Krajowym Organem ds. Równości, związkiem zawodowym lub inną odpo­ wiednią organizacją pozarządową, która będzie w stanie mi pomóc. Aby mieć pewność, że mogę w pełni kom­ fortowo realizować swoją karierę zawo­ dową, prawo UE stanowi, że należy mnie traktować na równi ze wszystkimi współpracownikami.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://ec.europa.eu/info/aid-developmentcooperation-fundamental-rights/yourrights-eu/eu-charter-fundamental-rights_pl 21

Jak to działa?

#EUANDME

Przepisy UE zapewniają mi ochronę w przypadku opóźnienia lub odwołania połączeń lotniczych, kolejowych, morskich i autobusowych. Mam prawo do uczciwego traktowania — w tym do zwrotu kosztów, odszkodowania, zmiany planu podróży i zakwaterowania w hotelu, niezależnie czy podróżuję lądem, wodą czy powietrzem. Te prawa nie obowiązują, jeśli opóźnienie zostało spowodowane zewnętrznymi czynnikami, takimi jak strajk kontrolerów lotu, destabilizacja polityczna, zagrożenie dla bezpieczeństwa czy ekstremalne warunki pogodowe. Jednak w przypadku opóźnień innego rodzaju przysługuje mi pełna ochrona moich praw — na wakacjach w egzotycznych krajach, w podróży po krajach UE i kiedy korzystam z unijnych linii lotniczych. Gdy jestem za granicą, a w okolicy nie ma ambasady ani konsulatu mojego kraju, to jako obywatel UE mogę zwrócić się o pomoc do ambasady innego kraju UE.

22

MOJA PODRÓŻ.

MOJE ŻYCIE. Odszkodowania za opóźnione loty i pociągi; pomoc za granicą w dowolnej ambasadzie kraju UE.

392 miliardy km

1300 euro

Pobierz aplikację

pokonali pasażerowie krajowych linii kolejowych w całej UE w 2015 r.

Maksymalna kwota odszkodowania, jakie mogę otrzymać od linii lotniczej w przypadku uszkodzenia bagażu, o ile zgłoszę szkodę w ciągu 7 dni.

Wybierasz się w podróż?

Zanim wylecę, mogę zapoznać się ze wszystkimi przysługującymi mi prawami.

Wystarczy przeciągnąć palcem po ekranie w aplikacji Prawa Pasażerów.

Zaledwie 0,15 samolotów na każdy milion lotów

Pamiętaj!

7 milionów

Odszkodowania nie są wypłacane Liczba obywateli UE automatycznie – trzeba zażądać mieszkających w państwach uległo w 2014 r. ich samodzielnie! Muszę złożyć lub podróżujących w Europie uszkodzeniom zażalenie w biurze linii lotniczych, po krajach, w których uniemożliwiającym naprawę. a jeśli nie otrzymam odpowiedzi, ich państwa członkowskie Ten wynik sprawia, że mogę poskarżyć się do odpowiedniej nie mają ambasady ani Europa jest jednym instytucji krajowej. W niektórych konsulatu. Przewiduje się, z najbezpieczniejszych okolicznościach mogę skorzystać że do 2020 r. ta liczba miejsc na świecie do z usług podmiotów zajmujących wzrośnie do 10 milionów. podróżowania samolotem. się alternatywnym rozstrzyganiem sporów lub wnieść sprawę do sądu.

1

3

5

2

4

6

1 ZAWSZE DO PRZODU

Pociąg spóźnia się o ponad godzinę. To nic… Zgodnie z przepisami UE mogę anu­ lować bilet i uzyskać pełny zwrot jego kosztów lub skorzystać z innego środka transportu, który pozwoli mi jak najszyb­ ciej dotrzeć do celu podróży. Jeżeli ocze­ kiwanie się przedłuża, czasami może też przysługiwać mi drobny poczęstunek.

2 AUTOBUSEM

Autobus nie jest najszybszym środkiem transportu, ale w ten sposób mogę dotrzeć do miejsc, które nie leżą na głównych szlakach turystycznych. Prze­ woźnicy nie mogą żądać ode mnie ­wyższej opłaty ze względu na moją naro­ dowość albo kraj, w jakim został zaku­ piony bilet. Nie ma więc znac­zenia, czy kupię bilet w Dublinie czy Dubrowniku – autobusem dojadę tanio w każdy zaką­ tek Europy.

3 SAMOLOTEM

Oczekiwanie na lotnisku przeciąga się w nieskończoność? Plaża nie ucieknie...

A ja mam prawo do informacji, zwrotu kosztów biletu i bezpłatnego biletu powrotnego. Jeśli samolot doleci na miejsce z opóźnieniem większym niż 3 godziny, w niektórych okolicznościach mogę ubiegać się o odszkodowanie w wysokości 250, 400 lub 600 euro.

Kwota zależy od długości trasy.

4 WYGODNY NOCLEG

Jeśli moja podróż przesunie się na następny dzień, przepisy UE nakładają na przewoźnika obowiązek zapewnie­ nia mi pokoju w hotelu, a także wyży­ wienia i napojów. W związku z tym nie muszę spać na lotnisku ani na dworcu kolejowym – mogę po prostu pojechać do hotelu, wypocząć i ruszyć w drogę następnego dnia.

5 BRAK LOTÓW

Mój samolot nigdzie nie poleci – ale ja mogę! W przypadku odwołania lotu UE może wymagać od linii lotniczych zwróce­ nia mi ceny biletu lub kosztów lotu zastęp­ czego. Nie muszę ponosić dodatkowych kosztów. Mogę też polecieć z innego lot­ niska, albo – jeśli jestem na lotnisku prze­ siadkowym – wrócić do miejsca wylotu i odbyć podróż innego dnia.

6 POMOC ZA GRANICĄ

To były najwspanialsze wakacje w moim życiu… dopóki nie skradziono mi portfela i paszportu. Co gorsza, w tej części świata nie ma ambasady mojego kraju.

Na szczęście obywatelstwo UE upraw­ nia mnie do skorzystania z pomocy dowolnej innej ambasady lub konsulatu kraju UE. W każdym zakątku świata wszystko odbywa się szybko i bez żad­ nych trudności.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/youreurope/citizens/ travel/passenger-rights/index_pl.htm 23

MOJE ZAKUPY. MOJE ŻYCIE. Zwrot artykułów zakupionych przez Internet w ciągu 14 dni oraz inne prawa konsumenta.

Jak to działa?

Każdy konsument w UE ma prawo do uczciwego traktowania — zepsute produkty można bezpłatnie naprawić lub wymienić w ciągu dwóch lat od zakupu, w ciągu 14 dni można bezwarunkowo oddać nienaruszony produkt do sklepu, a podpisywane umowy na usługi muszą być zrozumiałe i jasno sformułowane. Przepisy UE mają na celu zapewnienie przejrzystych, prostych i uczciwych zasad robienia zakupów w Internecie, przez telefon, wysyłkowo lub w tradycyjnym sklepie.

71%

użytkowników Internetu w wieku 16–24 lat robi zakupy przez Internet.

#EUANDME

Rozwiązywanie sporów

24

Nie możesz dojść do porozumienia z internetowym sprzedawcą?

Mogę zgłosić się po bezpłatną poradę do Europejskiego Centrum Konsumenckiego.

18%

Wzrost liczby zakupów online w latach 2007–2017.

Bez opłat

Sklepy i sprzedawcy w UE nie mogą naliczać żadnych dodatkowych opłat za korzystanie z kart kredytowych i debetowych.

32 000

skarg transgranicznych wpłynęło do Europejskich Centrów Konsumenckich w 2013 r., z czego 66% dotyczyło towarów kupionych online.

3

1

5

2 1 ZGODNIE Z TERMINEM

Nikt nie chce spóźnić się z prezentem na urodziny przyjaciela, ale czasami zamó­ wienie online może oznaczać, że wielki dzień nadejdzie, a prezentu nie będzie.

Muszę wtedy iść na przyjęcie z pustymi rękoma, ale nie wszystko stracone.

Prawo UE gwarantuje mi, że jeśli nie otrzymam zamówionego towaru w ciągu 30 dni, mogę powiadomić o tym sprze­ dawcę i ma on wtedy tydzień na zrealizo­ wanie dostawy. Jeśli po tym czasie nadal nie otrzymam zamówienia, mogę je anu­ lować i domagać się pełnego zwrotu kosztów. Jeśli natomiast zamówiony towar miał przyjść na specjalną okazję – np. jako prezent – nie muszę dawać sprzedawcy dodatkowego czasu na dostawę i mogę anulować zamówienie po upływie 30 dni od jego złożenia.

2 CZYTAJ DROBNY DRUK

Podpisanie umowy o pożyczkę lub wyda­ nie karty kredytowej może być nieco przytłaczające, zwłaszcza gdy w umowie mogą znajdować się zapisy, które będą mnie kosztować połowę dochodów. Ale nie w UE. Wszystkie umowy muszą być jasne, zrozumiałe i nie mogą zawierać żadnych nieuczciwych warunków ani wymogów. Dlatego, aby nie dopuścić do przykrych niespodzianek, wszystkie warunki muszą być jasno przedstawione, zanim złożę swój podpis.

4 3 USZKODZONE TOWARY

Oto widok, który przeraża każdego: czerwona lampka informująca o awarii nowej pralki. Wszystkie towary kupione w Unii Europejskiej są objęte co naj­ mniej dwuletnią gwarancją. Jeśli więc zakupiony przeze mnie produkt nie działa zgodnie z oczekiwaniami, mogę domagać się jego bezpłatnej naprawy lub wymiany. Nie martw się tym, że musisz iść do pralni – pralka w krótkim czasie będzie gotowa do pracy.

4 PO STRONIE KONSUMENTA

Kłopot ze sprzedawcą w innym kraju UE? Zamówiona torebka okazała się podróbką albo okulary słoneczne były porysowane? UE zapewnia bezpłatne doradztwo i pomoc w Europejskich Centrach Konsumenckich w każdym państwie członkowskim oraz na Islandii i w Norwegii. Gdy nie jestem w stanie dojść do porozumienia ze sprzedawcą, mogę szukać pomocy w internetowym systemie rozstrzygania sporów. Mogę w nim uczciwie rozwiązać swój pro­ blem – bezpłatnie albo za niewielką opłatą. Dzięki temu sprzedawcy mogą również unikać kosztownych postępo­ wań sądowych, co korzystnie wpływa na relacje z klientami.

6 5 TO ZBYT DOBRE, BY MOGŁO BYĆ PRAWDZIWE

Nowy rower w świetnej cenie… Ale gdzie jest haczyk? Firmy działające na obsza­ rze UE nie mogą wprowadzać konsumen­ tów w błąd, jeśli chodzi o oferowane produkty i usługi. Jeśli więc otrzymany towar nie spełnia moich oczekiwań, mogę skorzystać ze swoich praw i albo domagać się obiecanego produktu, albo uzyskać zwrot pieniędzy.

6 ZŁY ROZMIAR?

Dżinsy kupione przeze mnie w sklepie internetowym okazały się trochę za małe… Na szczęście moje prawa konsu­ menckie w UE gwarantują mi, że w ciągu 14 dni mogę zwrócić dowolny towar zakupiony przez Internet, drogą telefo­ niczną lub pocztową. Jeśli produkt jest w idealnym stanie i można go sprzedać ponownie, otrzymam pełny zwrot pienię­ dzy lub towar zostanie wymieniony na inny – żadnych sporów, pytań i wyja­ śnień. Dlatego mogę odesłać te dżinsy i poszukać takich, które leżą idealnie.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa. eu/youreurope/ citizens/consumers/ 25

MOJE UMIEJĘTNOŚCI. MOJE ŻYCIE. Szkolenia i praktyki, które przygotują Cię na przyszłość.

Jak to działa?

#EUANDME

Świat szybko się zmienia, a pracodawcy stawiają przed pracownikami nowe wymagania. Aby pomóc mi nadążyć za tą dynamiką, Unia współpracuje z krajowymi rządami, związkami zawodowymi, pracodaw­ cami i instytucjami edukacyjnymi, by podnieść jakość szkoleń dostępnych obecnie oraz zrozumieć, jakie umiejętności będą potrzebne w przyszłości.

Szeroką ofertę rozwoju zawodowego znajdę w Europejskim Funduszu Społecznym i programie Gwarancja dla młodzieży.

Program Erasmus+ — ­dysponujący budżetem 14,7 miliarda euro — daje mi możliwości wyjazdu za granicę do szkół, na praktyki, staże oraz na wymianę studentów lub kadr. Mogę w ten sposób zdobyć aktualnie ­poszukiwane kwalifikacje i sprawić, że moje CV będzie atrakcyjne dla ­pracodawców.

26

93 miliony

Europejczyków uczy się obecnie na wszystkich poziomach systemu edukacji – od szkół podstawowych po studia podyplomowe.

58%

studentów na europejskich uczelniach uczy się co najmniej dwóch języków obcych.

21%

pracowników w UE jest zdania, że posiadane przez nich kompetencje będą za pięć lat nieprzydatne.

Bystry umysł

Mogę rozwijać swoje umiejętności analityczne, myślenie krytyczne i zdolności językowe w ramach europejskich programów wymiany, takich jak Erasmus+ czy Europejski Korpus Solidarności.

43%

obywateli Europy nie potrafi posługiwać się technologią cyfrową na podstawowym poziomie.

1

3

2

4

1 NAUKA NIE TYLKO W KLASIE

Szkolne lata mam już za sobą, ale ciągle muszę się uczyć. Rozwijając swoje umie­ jętności, nadążam za zmianami i nowymi wyzwaniami rynku pracy, co daje mi większe szanse na zatrudnienie. Unia pomaga mi w tym za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Społecznego i programów takich jak Erasmus+, umoż­ liwiając mi ciągły rozwój zawodowy.

2 CYFROWA PRZYSZŁOŚĆ

Co zrobić, kiedy gubię się w świecie nowych technologii? Aby przygotować się na wyzwania cyfrowej rzeczywisto­ ści, mogę odbyć staż w ramach unijnego programu Digital Opportunity.

3 SZKOLENIE PRAKTYCZNE

Może bardziej odpowiednie będzie dla mnie praktyczne szkolenie? Od rolnic­ twa po florystykę – istnieje mnóstwo obszarów, które umożliwiają podjęcie praktyki zawodowej. Gdy chcę zdobyć praktyczne umiejętności, mogę skorzy­ stać z programów Gwarancja dla mło­ dzieży lub Erasmus+.

4 POWRÓT DO PODSTAW

Odczytanie przepisu, przeliczenie reszty w sklepie, korzystanie z Internetu – czyn­ ności te mogą okazać się trudne, jeśli brakuje Ci podstawowych umiejętności.

Około 70 milionów Europejczyków ma kłopoty z czytaniem, pisaniem, liczeniem i korzystaniem z urządzeń cyfrowych.

Aby nadrobić ewentualne zaległości, mogę zapisać się na kurs z cylku Ścieżki poprawy umiejętności, dzięki któremu rozwinę swój potencjał.

5

5 WSZYSTKO JASNE

Europejskie ramy kwalifikacji (EQF) spra­ wiają, że moje kwalifikacje są zrozumiałe w całej UE – to oznacza, że mogę spokoj­ nie kontynuować szkolenie, ponieważ wiem, że moje osiągnięcia będą uznane w każdym kraju, w którym postanowię zamieszkać. Swoje umiejętności i kwalifi­ kacje mogę przedstawić w dokumencie Europass, dzięki czemu mam możliwość swobodnego ubiegania się o pracę lub szkolenie w dowolnym państwie UE.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://europa.eu/ european-union/ topics/educationtraining-youth_pl 27

MOJE AMBICJE. MOJE ŻYCIE. Znajdź dobrą pracę lub skorzystaj z doradztwa.

Jak to działa?

Wejście na rynek pracy potrafi być dla młodej osoby trudne. Unia pomaga mi jednak w poszukiwaniu zatrudnienia za pośrednictwem różnych inicjatyw, takich jak program Gwarancja dla młodzieży, który od 2014 r. pomógł znaleźć pracę ponad 3,5 milionom młodych ludzi. Dzięki tym programom bezrobocie wśród młodzieży w UE jest dziś o 1,6 miliona mniejsze niż w roku 2013.

Wystarczy, że mam chęci i motywację, a Unia pomoże mi zdobyć potrzebne kompetencje zawodowe.

2 miliony

Wartość, o jaką od 2013 r. spadła liczba bezrobotnych Europejczyków.

#EUANDME

11 milionów

28

młodych ludzi otrzymało szansę zatrudnienia lub odbycia szkolenia w ramach programu „Gwarancja dla młodzieży”.

8,8 miliarda euro

UE przeznacza na pomoc w zatrudnianiu młodzieży w regionach z ponad 25% bezrobociem wśród młodych ludzi.

4 miesiące

Program „Gwarancja dla młodzieży” pomaga młodym osobom w znalezieniu zatrudnienia, kontynuowaniu nauki lub rozpoczęciu stażu w ciągu 4 miesięcy od zakończenia formalnej edukacji albo uzyskania statusu osoby bezrobotnej.

4

1

1 CO DALEJ?

To normalne, że po skończeniu szkoły lub odejściu z pracy zastanawiam się, co robić dalej. Nie tylko ja: to samo pytanie zadaje sobie w tej chwili około 6,3 miliona młodych Europejczyków. Unijna ini­cjatywa „Gwarancja dla młodzieży” pomaga w zna­ lezieniu zatrudnienia, kontynuowaniu nauki lub rozpoczęciu stażu w ciągu 4 miesięcy od zakończenia formalnej edukacji lub uzy­ skania statusu osoby bezrobotnej. Mogę zgłosić się do krajowej publicznej służby zatrudnienia lub innej instytucji i uzyskać pomoc w znalezieniu pierwszej pracy lub powrocie do nauki.

2 ZMIANA KIERUNKU

Statystycznie pracownicy w Europie zmieniają wykonywany zawód co naj­ mniej 5 razy w życiu. Każdy taki start od nowa wiąże się z koniecznością prze­ kwalifikowania się do pracy w nowej branży. Gdy potrzebuję zdobyć nowe umiejętności, mogę skorzystać z oferty szkoleń finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.

WIĘCEJ INFORMACJI

2

5

3

6

3 ZMIENIAJ ŚWIAT

Nie lubię pracy za biurkiem. Bardziej pociąga mnie myśl o odbudowie znisz­ czonej szkoły albo pomocy ludziom, którzy właśnie przybyli do UE. Wówczas mogę się zgłosić do Europejskiego Korpusu Solidarności. Znajdę tam możli­ wości pracy zarobkowej lub charytatyw­ nej w ramach projektów w różnych miejscach Europy.

4 PRACA BEZ GRANIC

Nie lubię tkwić w jednym miejscu…

Kiedy szukam pracy, nie muszę ograni­ czać się do własnego kraju, bo cała UE stoi przede mną otworem. W Internecie dostępnych jest 2300 miejsc pracy, a dzięki programowi „Twoja pierwsza praca z EURES-em” mogę uzyskać pomoc w zdobyciu pierwszej pracy w obcym kraju. Zostanie mi przydzielony doradca oraz otrzymam oferty zatrudnie­ nia. Zostaną nawet pokryte koszty mojej podróży za granicę na rozmowę o pracę.

https://europa.eu/youth/EU_pl

5 PRACA DLA EUROPY

Kocham UE i chcę dołączyć do 55 000 ludzi, dzięki którym to wszy­ st­ko działa – wygląda na to, że kariera w instytucji unijnej jest dla mnie otwarta!

Mogę pracować w najdalszych zakątkach Europy albo w samym jej sercu w Brukseli lub Luksemburgu, gdzie znajdują się instytucje oferujące pracę w zróżnicowa­ nym zespole oraz możliwość rozwiązy­ wania najbardziej palących problemów społecznych. Mogę odwiedzić Europejski Urząd Doboru Kadr, aby dowiedzieć się więcej na temat dostępnych stanowisk.

6 ZNAJDŹ SWOJĄ SZANSĘ

Widzisz lukę na rynku? Twoje odwieczne marzenie to być szefem? Jeśli mam dosko­nały pomysł lub czuję ducha przed­ siębiorczości, UE może mi pomóc w zało­ żeniu firmy. Kraje UE są zachęcane do osiągania pewnych celów, w tym umoż­ liwiania przedsiębiorcom zakładanie firm w czasie nie dłuższym niż 3 dni robo­ cze przy koszcie, który nie przekracza 100 euro. Finanse też już nie muszą być problemem – mogę rozpoznać możliwo­ ści pozyskania funduszy za pośrednic­ twem Startup Europe Club i uzyskać pomoc przy rozwijaniu firmy za pośred­ nictwem Startup Europe Partnership.

29

MÓJ BIZNES. MOJE ŻYCIE. Załóż firmę, zarządzaj nią i rozwijaj dzięki wsparciu ze strony UE.

Jak to działa?

#EUANDME

Unia Europejska to jedna z największych gospodarek świata i doskonałe miejsce, by założyć i rozwijać działalność gospodarczą.

Jednolity rynek oznacza, że UE jest traktowana jako jedno terytorium, więc muszę tylko wybrać, w którym kraju lub krajach chcę prowadzić firmę.

Prawie wszystkie europejskie firmy to małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), a ponad 9 na 10 to tak zwane mikroprzedsiębiorstwa (o rocznym obrocie poniżej 2 milionów €).

Unijne przepisy są więc dopasowane do ich potrzeb związanych z rozwojem oraz do ich głównych problemów (np. czasu potrzebnego na założenie firmy). Jakby tego było mało, Unia daje mi narzędzia, które pomogą mi odnieść sukces: finansowanie, coaching, dostęp do sieci biznesowych czy udział w programach wymiany kadr.

30

25%

2,3 miliarda euro

PKB generowane jest dzięki swobodnemu przepływowi towarów w obrębie UE.

z unijnego budżetu jest do 2020 r. przeznaczone na pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw.

25 000 euro

2,7 miliarda euro

Maksymalna kwota mikropożyczki, o jaką mogę się ubiegać na rzecz rozwoju mojej firmy. Mogę również złożyć wniosek o poręczenie pożyczki do 150 000 euro na wsparcie mojej firmy.

Budżet Europejskiej Rady Innowacyjności przeznaczony na pomoc w realizacji ambitnych i nowoczesnych planów.

Rozwój międzynarodowy

Moja firma może oferować towary i usługi w dowolnym innym kraju UE bez zakładania w nim siedziby.

Wystarczy, że mam firmę w kraju, w którym mieszkam.

589 000

Przewidywana liczba małych i średnich przedsiębiorstw, które powinny skorzystać na lepszym dostępie do finansowania dzięki Europejskiemu Funduszowi na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFSI), kluczowemu elementowi Planu Junckera.

1

3

2

4

1 JEDEN RYNEK, NIEOGRANICZONY POTENCJAŁ

Załóżmy, że chcę otworzyć salon fry­ zjerski w Belgii albo biuro doradztwa w Chorwacji. Jeśli chodzi o prowadze­ nie firmy w UE, granice nie istnieją.

Na ­ jednolitym rynku mogę oferować swoje produkty i usługi ponad 500 milio­ nom klientów. Przepływ towarów, ludzi i ­ kapitału jest nieograniczony, więc mogę realizować się w biznesie tam, gdzie zapragnę.

2 DOFINANSOWANIE

Założenie firmy nie musi wiązać się z wielką inwestycją. UE pomoże mi zre­ alizować mój pomysł na biznes przez wsparcie finansowe za pośrednictwem rozmaitych inicjatyw lokalnych, regio­ nalnych i krajowych. Jeśli chcę założyć lub rozwinąć firmę, mogę ubiegać się o pomoc w postaci unijnych pożyczek, mikro­finansowania, poręczeń i kapitału inwestycyjnego.

3 PRZYDATNE WSKAZÓWKI

Gdzie mogę zgłosić się po poradę?

W znalezieniu doświadczonych eksper­ tów rozumiejących mój model działalno­ ści pomoże mi program Enterprise Europe Network – największa na świe­ cie sieć pomocy dla małych i średnich firm o międzynarodowych ambicjach.

Jej specjaliści stworzą dla mnie plan dzia­łania i pomogą zrozumieć rozmaite ­zawiłości – od finansowania po kwestie własności intelektualnej. Wskażą rów­ nież ewentualnych partnerów międzyna­ rodowych, którzy pomogą mi rozwinąć działalność za granicą.

4 PREMIA NA STARCIE

Mogę nawet uczyć się od zawodowców.

Każdy nowy przedsiębiorca lub osoba planująca otworzyć własną działalność może ubiegać się o indywidualny staż w renomowanej małej firmie w dowol­ nym kraju UE. W programie Erasmus dla młodych przedsiębiorców mogę zdoby­ wać doświadczenie na innych rynkach europejskich, dzięki czemu moja firma rozkwitnie szybciej.

5

5 ADMINISTRACYJNY BÓL GŁOWY?

Na pewno nie wtedy, gdy rejestruję swoją działalność w jednym z państw UE: cały proces odbywa się przez Internet. Co więcej, UE zachęca państwa członkowskie, aby rejestrowały firmy takie jak moja w ciągu trzech dni i by związane z tym opłaty nie przekraczały 100 euro. Unijny program Small Business Act ma na celu rozwój przedsiębior­ czości w Europie poprzez uproszcze­ nie przepisów dla małych firm oraz usunięcie barier stojących na drodze ich rozwoju. Nie musisz przejmować się zbędną papierologią – założenie firmy będzie proste i bezbolesne.

WIĘCEJ INFORMACJI

http://europa. eu/youreurope/ business/ index_pl.htm 31

MOJE PRAWA PRACOWNICZE. MOJE ŻYCIE. Płatny urlop, urlop macierzyński i inne świadczenia dla pracowników w UE.

Jak to działa?

Inżynier, sprzedawczyni, profesor, hydraulik…

Nieważne, jak zarabiam na życie, jeśli pracuję w UE, mam prawo do uczciwego traktowania.

Moje prawa — takie jak cztery tygodnie urlopu czy zabezpieczenie socjalne na wypadek utraty pracy — są zapisane w Europejskiej Karcie Praw Podstawowych i Europejskim filarze praw socjalnych. Ochrona, jaką zapewnia mi Unia, pozwala mi łatwiej ­radzić sobie z nieocze­ kiwanymi sytuacjami w życiu zawodowym.

245,8 miliona

osób w wieku 15–74 lat pracuje lub poszukuje pracy w UE.

#EUANDME

48

32

Maksymalna dopuszczalna liczba godzin pracy na obszarze UE w każdym 7-dniowym okresie.

70

przepisów UE chroni chroniących prawa pracownicze.

4 tygodnie

Minimalny roczny wymiar płatnego urlopu przysługującego każdemu pracownikowi.

19,1%

PKB było średnio przeznaczane w 2016 r. na opiekę społeczną w krajach UE, np. na urlopy rodzicielskie czy płatne urlopy zdrowotne.

1

3

5

2

4

6

1 RELAKS I WYPOCZYNEK

Każdy potrzebuje od czasu do czasu tro­ chę odpocząć. Nieważne, czy chcę spę­ dzić wakacje z plecakiem, na piaszczystej plaży, czy po prostu w domu z książką – jako pracownikowi w UE przysługuje mi prawo do czterech tygodni płatnego urlopu w ciągu roku. Muszę tylko wybrać, jak chcę ten czas spędzić.

2 OD DZIEWIĄTEJ DO PIĄTEJ

Dużo czasu spędzam w pracy, więc UE wymaga od mojego pracodawcy, aby w zamian za mój trud szanował moje prawa. Musi płacić mi uczciwie oraz zapew­ niać bezpieczeństwo i godne warunki w miejscu pracy. Nie może też kazać mi pracować dłużej niż 48 godzin w ciągu 7 dni. Mam prawo do pracy w przyjaznym otoczeniu i w sposób, który nie spowoduje u mnie wypalenia zawodowego.

WIĘCEJ INFORMACJI

3 WYPADKI CHODZĄ PO LUDZIACH

Życie czasami potrafi nas niemile zasko­ czyć. Złamana ręka? Choroba? Utrata pracy? Nieważne, jakie spotkało mnie nieszczęście – jako obywatel UE mam prawo do ochrony socjalnej w postaci zasiłku chorobowego czy świadczeń dla bezrobotnych. Unijne mechanizmy zabezpieczeń pomogą mi przetrwać trudne chwile, nawet jeśli mieszkam w innym państwie UE.

4 NIEZBĘDNA RÓWNOŚĆ

Myślisz, że to niesprawiedliwe, kiedy ktoś inny wspina się po szczeblach kariery wyłącznie ze względu na płeć?

UE uważa podobnie. Według unijnych przepisów każda firma musi zapewnić równe szanse zawodowe kobietom i mężczyznom. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni mają prawo do jednako­ wego wynagrodzenia za tę samą pracę.

https://europa.eu/youreurope/citizens/ work/index_pl.htm

5 SPRAWY RODZINNE

Rodzicielstwo to zajęcie całodobowe, ale nie mogę przecież zaniedbywać swojej pracy. Potrzebuję właściwej równowagi między pracą a życiem ­ rodzinnym. Zgodnie z prawem unijnym kobiety i mężczyźni mają prawo do 4-­miesięcznego urlopu rodzicielskiego, a wszystkim kobietom w ciąży przysłu­ guje co najmniej 14-tygodniowy płatny urlop macierzyński. Ale to nie wszystko: Komisja Europejska przygotowała propo­ zycję, aby w jeszcze większym stopniu zrównoważyć pracę / życie prywatne, tak by Europa dalej była miejscem, w którym można pracować zdrowo i szczęśliwie.

6 BEZPIECZEŃSTWO W PRACY

Od cyberprzestrzeni po place budowy – w pracy spotykamy się z bardzo różnymi zagrożeniami. Aby zapewnić bezpieczeń­ stwo wszystkim pracownikom, UE wpro­ wadza odpowiednie wymogi bezpieczeń­ stwa. Mogą to być bardzo proste sprawy, jak na przykład obowiązek noszenia odzieży ochronnej czy testowanie urzą­ dzeń elektrycznych, ale także programy szkoleniowe i zapewnienie pracownikom dostępu do informacji. Oznacza to, że mogę wykonywać swoją pracę bez nara­ żania się na niebezpieczeństwo.

33

MÓJ POBYT NA ŚWIEŻYM POWIETRZU. MOJE ŻYCIE. Ciesz się czystą wodą, czystszym powietrzem oraz chronioną przyrodą.

Jak to działa?

#EUANDME

Prawo UE zapewnia ochronę środowiska naturalnego i daje mi możliwość udziału w tych staraniach. Gwarantuje, że woda jest zdatna do picia, mogę kąpać się w ulubionym jeziorze, a powietrze, którym oddycham, jest czyste i świeże. W ramach programu Natura 2000 Unia chroni około 26000 obszarów przyrodniczych, które zajmują w sumie prawie jedną piątą całej powierzchni UE — to więcej niż Niemcy, Polska i Czechy razem wzięte.

34

500

zagrożonych gatunków europejskich ptaków jest chronionych prawem UE.

1500

rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt jest objętych ochroną z mocy prawa UE.

85%

kąpielisk w UE ma doskonałą jakość wody – to ponad 7% więcej niż w 2011 r.

Odwrócenie tendencji

Dzięki przepisom, takim jak MedFish4Ever, w ciągu 10 lat udało się odwrócić skutki nadmiernych połowów w basenie Morza Śródziemnego i przywrócić populację niektórych gatunków ryb, na przykład tuńczyka błękitnopłetwego.

3

1

1 CZUĆ W POWIETRZU ZMIANY

Unijne prawo pozwala eliminować źródła zanieczyszczeń powietrza, przyczyniając się do ochrony życia i zdrowia mieszkań­ ców Europy. W ciągu zaledwie dwóch dekad emisja dwutlenku siarki, głównego czynnika odpowiedzialnego za kwaśne deszcze, spadła o niemal 80%.

2 DO OSTATNIEJ KROPLI

Podobnie jak większość Europejczyków, nie mam problemu z dostępem do wody pitnej. Woda, którą pijemy, musi spełniać unijne standardy i być wolna od wszel­ kich mikroorganizmów, pasożytów i szko­ dliwych substancji.

2

4

4 CHODŹ POPŁYWAĆ

Jezioro, rzeka lub morze: nieważne, gdzie chcę popływać – unijna dyrektywa dotycząca jakości wody w kąpieliskach przyczyniła się do znacznego poprawie­ nia ich bezpieczeństwa i czystości w całej Europie. Obecnie ponad 96% kąpielisk spełnia minimalne normy, więc mogę bezpiecznie wypłynąć łódką i zre­ laksować się niemal w każdym miejscu.

Zawsze zwracam uwagę na to, gdzie wyrzucam śmieci, albo zabieram je ze sobą do domu, aby nie dostawały się do wód oceanicznych. Już teraz w oce­ anach pływa 150 milionów ton plastiko­ wych odpadów. Nie chcę, aby przeze mnie było ich jeszcze więcej!

3 KRÓLESTWO ZWIERZĄT

Nie jesteśmy jedynymi mieszkańcami Europy. Od mniszki śródziemnomorskiej po kanię rudą – wśród nas żyją tysiące gatunków zwierząt. Wiele z nich wyma­ga naszej ochrony. Tereny obejmujące 18% gruntów UE oraz niemal 6% rzek, mórz i oceanów – Natura 2000 to naj­ większa skoordynowana sieć obszarów chronionych na świecie. Stanowi raj dla najcenniejszych zagrożonych gatunków i ich siedlisk.

WIĘCEJ INFORMACJI

http://ec.europa.eu/ environment/basics/ home_pl.htm 35

MOJA PLANETA. MOJE ŻYCIE. Przyczyń się do walki ze zmianami klimatycznymi.

Jak to działa?

#EUANDME

UE jest światowym liderem w walce ze zmianami klimatycznymi. Podejmuje ambitne działania w kierunku ochrony planety poprzez realizację celów wyznaczonych w ramach Porozumienia Paryskiego.

Regulacje unijne nakładają na państwa członkowskie obowiązek inwestowania w odnawialne źródła energii, a na działających w Europie producentów samochodów — obowiązek podjęcia zdecydowanych kroków w stronę redukcji emisji.

Ale UE podejmuje działania również w mojej miejscowości — od finansowania nowych ekologicznych technologii i środków transportu po przygotowanie lokalnych społeczności na realia zmian klimatycznych.

36

17%

2014

energii w UE pochodzi ze źródeł odnawialnych – to dwa razy więcej niż w 2004 r.

to rok, w którym UE osiągnęła zaplanowany na 2020 r. cel zredukowania emisji gazów cieplarnianych o 20%. UE dąży do ograniczenia emisji o 40% do 2030 r., z kolei przywódcy UE zobowiązali się zredukować ją do 2050 r. o 80–95%.

175 Mtoe

70%

(milionów ton ekwiwalentu mniej kosztują dziś panele ropy naftowej) będzie można słoneczne w porównaniu z ich zaoszczędzić do 2020 r. ceną 7 lat temu. Co więcej, dzięki ekoprojektowi w 2011 r. 70% wszystkich oraz etykietowaniu zainstalowanych na świecie energetycznemu – taką ilość paneli słonecznych o mocy energii zużywają rocznie Włochy. 100 GW zamontowano w UE.

40%

emisji CO2 pochodzi z budynków. Transport odpowiada za stosunkowo niewielki procent zanieczyszczeń węglowych.

Ochłodzenie

Zwiększenie powierzchni obszarów zielonych w miastach o 10% może obniżyć temperaturę o 3–4%, co z kolei zmniejszy zapotrzebowanie na korzystanie z klimatyzacji.

3

1

5

2

1 ZAWSZE W RUCHU

Napompuj opony w rowerze, weź bilet mie­­ sięczny i znajdź najbliższą stację metra. UE inwestuje 2,7 miliarda euro w zrównoważone i cyfrowe projekty trans­ portu publicznego, takie jak tramwaje elektryczne czy badania nad paliwami alternatywnymi. Dzięki temu mogę zawsze dostać się z punktu A do punktu B przy minimalnym wpływie na środowisko.

2 ZMNIEJSZENIE EMISJI DWUTLENKU WĘGLA

Chcę redukować swój ślad węglowy. UE inwestuje w badania pozwalające zmniej­ szyć ilość emisji dwutlenku węgla przez nas wszystkich. Każdego roku nawet 20% całego budżetu UE – czyli 180 miliar­ dów euro – jest przeznaczane na wspar­ cie projektów związanych z klimatem.

Są one bardzo różnorodne – od opra­ cowywania coraz dokładniejszych pomia­rów emisji nowych samochodów czy nowoczesnych budynków, które do 2020 r. będą całkowicie samowystar­ czalne energetycznie.

3 NAŁADUJ BATERIE I W DROGĘ

Czas pożegnać się z pojazdami spa­ linowymi. Nadchodzi era samochodów elektrycznych. W UE jest już prawie

4 120 000 punktów ładowania pojazdów elektrycznych. UE zainwestowała też 41,8 miliona euro w inicjatywę Green eMotion. We współpracy z producen­ tami, uniwersytetami i liderami przemy­ słu realizowane są programy zachę­ cające do korzystania z pojazdów elektrycznych, dzięki czemu miasta są czystsze i wydajniejsze energetycznie.

4 EKOLOGIA NA CO DZIEŃ

Niewielkie zmiany codziennych przy­ zwyczajeń mogą mieć duży wpływ na ochronę środowiska. Wystarczy na przykład gasić światło, wychodząc ­ z pomiesz­ czania lub kupić grubsze zasłony i przykręcić kaloryfery. Mogę też kupować produkty AGD oznaczone ­specjalnymi unijnymi etykietami ener­ getycz­nymi. Zakup sprzętu klasy A+ zamiast D pozwoli mi zaoszczędzić nawet 230 euro na opłatach za prąd.

5 REWOLUCJA ODNAWIALNA

Chcesz zrobić coś więcej niż tylko wyłą­ czyć światło i korzystać z transportu publicznego? Czemu nie zainstalować paneli słonecznych na dachu albo tur­ biny wiatrowej, które jeszcze bardziej zmniejszą emisję dwutlenku węgla

6 i rachunki za prąd. Do 2030 r. UE zamie­ rza pozyskiwać co najmniej 27% energii ze źródeł odnawialnych. Inwestuje przy tym zawrotną kwotę 40 miliardów euro we wspieranie gospodarki niskoemisyj­ nej. Moja przyszłość jest jasna i zrówno­ ważona! Mogę nawet ładować telefon, korzystając z mini-paneli słonecznych, więc jeśli na niebie jest słońce, nic mi nie przeszkodzi w zrobieniu selfie.

6 PRZYGOTUJ SIĘ NA PRZYSZŁOŚĆ

Martwisz się perspektywą ekstre­ malnych warunków pogodowych oraz rosnącego poziomu mórz i oceanów?

UE podejmuje działania zabezpiecza­ jące jej mieszkańców przed skutkami zmian klimatycznych poprzez rekultywa­ cję terenów podmokłych i lasów, które w naturalny sposób zapobiegają pod­ noszeniu się poziomu mórz, a także pomaga w rewitalizacji miejskich obsza­ rów zielonych, które poprawiają jakość powietrza i zapobiegają falom upałów.

Realizowane są również inicjatywy na rzecz poprawy wydajności zużycia wody – instaluje się na przykład zbior­ niki do uzdatniania wody pozwalające ponownie wykorzystywać wodę z mycia naczyń i kąpieli do spłukiwania toalet.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://ec.europa.eu/clima/citizens/eu_pl 37

MÓJ ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ. MOJE ŻYCIE. Odzyskuj, używaj ponownie, naprawiaj i zatrzymuj plastik przedostający się do naszych mórz.

Jak to działa?

#EUANDME

UE stawia na ograniczenie marnotrawstwa, które wyczerpuje zasoby naturalne i przyczynia się do zmian klimatu, oraz na przejście na zieloną i zrównoważoną gospodarkę cyrkulacyjną.

W świetle nowych przepisów firmy w UE muszą teraz projektować produkty w taki sposób, by były trwalsze i dawały się łatwo naprawić, ponownie wykorzystać i poddać recyklingowi.

Wyznaczono ambitne cele ograniczenia ilości odpadów i zwiększenia recyklingu.

Duży nacisk położony jest również na wykorzystywanie odpadów z jednej branży jako surowce w innej.

38

480 kg

odpadów jest wytwarzanych rocznie przez jednego mieszkańca UE – to mniej więcej tyle, ile waży niedźwiedź grizzly!

4,2 miliona

mieszkańców UE pracuje w branży ekologicznej – sektorze, który od 2000 r. rozwija się szybciej niż inne obszary gospodarki.

47%

odpadów miejskich w 2016 r. zostało poddanych recyklingowi lub zamienionych na kompost – to o 30% więcej niż w 1995 r.

500 euro rocznie

może zaoszczędzić każde gospodarstwo domowe w UE poprzez ograniczenie ilości odpadów spożywczych.

59%

odpadów plastikowych pochodzi bezpośrednio z opakowań.

1

3

2

4

1 NOWE SPOJRZENIE NA PLASTIK

Kiedy wyrzucam torebkę po kanapce, pudełko po sałatce czy pustą butelkę po wodzie, te rzeczy nie znikają – stają się odpadami. Plastik, który bezrefleksyj­ nie wyrzucam, trafia potem do mórz i oceanów, niszcząc ich florę i faunę.

A to, co trafia do naszych mórz, w końcu ląduje również na naszych stołach.

Szacuje się, że aż 30% ryb w sklepach ma w trze­wiach kawałki plastiku. UE bar­ dzo poważ­ nie podchodzi do kwestii ograniczenia marnotrawstwa plastiku i niezanieczyszczania nim oceanów. Do 2030 r. wszystkie plastikowe opakowania mają nadawać się do recyklingu.

2 NAPRAWA I PONOWNE WYKORZYSTANIE

Zanim wyrzucę działający sprzęt domowy, dwa razy się zastanowię, bo żeby osiągnąć stan zrównoważonego rozwoju, musimy nauczyć się wykorzy­ stywać stare przedmioty ponownie.

Poprzez konkretne przepisy ekoprojektu UE poprawia użyteczność produktów i tworzy społeczeństwo, w którym towa­ry są trwalsze, dają się w razie czego łatwo naprawić, a na końcu można je poddać

recyklingowi. Więc oddaj płaszcz do kraw­ ca, napraw odkurzacz i zawieź lodów­kę do punktu recyklingu – przy­ niesie to korzyści zarówno gospodarce, jak i środowisku!

3 ODE MNIE DLA CIEBIE

Mam w garażu narzędzia, których pra­ wie nie używam. Może warto się nimi podzielić z kimś, kto ich potrzebuje? UE promuje gospodarkę o obiegu zamknię­ tym i zachęca obywateli do rozsądnego korzystania z zasobów, oszczędzania ich i ponownego wykorzystywania. Wypo­ życzalnie, warsztaty i sklepy z używa­ nymi rzeczami powstają w całej UE jak grzyby po deszczu, zachęcając do ­ekologicznego, harmonijnego i kreatyw­ nego korzystania z produktów oraz do ich recyklingu.

4 GOSPODARKA METALAMI

Zepsuty telewizor, zużyty laptop? Stare sprzęty elektryczne da się jeszcze wyko­ rzystać – cenne metale użyte przy ich produkcji można poddać recyklingowi.

UE pomaga w odzyskiwaniu tych mate­ riałów, co zmniejsza ilość odpadów i uła­ twia ponowne wykorzystanie zużytych produktów. Kiedy więc znów zepsuje mi

5

się toster, mogę przyczynić się do ochrony cennych zasobów naszej planety, odda­ jąc go do recyklingu.

5 PODNOSZENIE STANDARDÓW

Wszyscy musimy zrobić coś dla środowi­ ska. UE nie jest wyjątkiem. Przepisy UE mają bezpośredni wpływ na poprawę czystości środowiska i przyczyniają się do wprowadzania coraz skutecz­ niejszych strategii gospodarowania odpadami. Wysypiska śmieci, które nie spełniają unijnych norm, są zamy­ kane, a budynki publiczne są bardziej ­ener­gooszczędne, co zmniejsza zużycie paliw kopalnych, a coraz większa ilość odpadów jest poddawana recyklingowi.

Ponadto inwestycje UE sprawiły, że 7 milionów ludzi podłączono do nowych lub ulepszonych oczyszczalni ścieków.

WIĘCEJ INFORMACJI

http://ec.europa. eu/environment/ circular-economy/ index_en.htm 39

MOJE JEDZENIE. MOJE ŻYCIE. Zdrowe i bezpieczne jedzenie, na które Cie stać.

Jak to działa?

#EUANDME

Jedzenie produkowane bezpiecznie i uczciwie smakuje lepiej.

Unijne przepisy z zakresu rolnictwa, ochrony środowiska i bezpieczeństwa żywności powodują, że produkty spożywcze są wytwarzane w zdrowym i kontrolowanym środowisku z poszanowaniem pracy rolników i lokalnych tradycji. Unia stosuje surowe procedury ochrony żywności w całym łańcuchu transportu — od rolnika przez skup po supermarket.

Europejski Urząd ds.

Bezpieczeństwa Żywności dokładnie bada żywność, która trafia do europejskich konsumentów, wiec kiedy przychodzi pora obiadu, mogę po prostu zjeść go ze smakiem.

40

44 miliony

osób pracuje w branży rolno-spożywczej na obszarze UE.

3500

produktów (około) jest zarejestrowanych w różnych unijnych programach kontroli jakości. Istnieją trzy logotypy, które można znaleźć na etykiecie: chroniona nazwa pochodzenia (PDO), chronione oznaczenie geograficzne (PGI) i gwarantowana tradycyjna specjalność (TSG).

11%

to średni udział wydatków na żywność w budżecie rodzinnym – o połowę mniejszy niż w 1962 r.

Zero

Od czasu wprowadzenia w 2006 r. zakazu do paszy dla zwierząt nie są dodawane żadne stymulatory wzrostu w postaci antybiotyków.

1

3

2

1 WIEM, CO JEM

Owoce na straganie, zakupy w supermar­ kecie czy posiłek w restauracji – mam pewność, że moje jedzenie jest bez­ pieczne i nie zagraża środowisku. Od rolnika prosto na talerz – unijne regula­ cje pomagają rolnikom, producentom i supermarketom zagwarantować naj­ wyższy poziom bezpieczeństwa produ­ kowanej żywności. To wszystko znaczy, że mogę swobodnie rozkoszować się ulubionymi posiłkami.

2 SMAK EUROPY

Grecka feta, polska kiełbasa lisiecka, hiszpański ser manchego i irlandzkie blaa – kocham regionalne specjały! Ale skąd mogę wiedzieć, czy produkt jest oryginalny? Unijna etykieta „chroniona nazwa pochodzenia” (ang. Protected Designation of Origin) świadczy o tym, że dany produkt pochodzi z regionu, który go rozsławił, i musi być produko­ wany zgodnie z określoną recepturą oraz podlegać ścisłej kontroli jakości.

4

3 CO JEST W ŚRODKU?

Załóżmy, że mam uczulenie na orzeszki ziemne i muszę mieć pewność, że nie ma ich w moim daniu. Etykiety na żywności w UE muszą dokładnie informować o jej składzie, więc zawsze wiem, co mam na talerzu. Dzięki nim wiem, ile soli, cukru, białka i składników energetycznych (tłuszczów i węglowodanów) zawiera dany produkt, a także jakie występują w nim alergeny. Oznaczenia żywności organicznej mogą nawet zawierać dokładne opisy procesu produkcyjnego.

4 SZYBKIE REAGOWANIE

5

5 POWIEDZ TO, CO MASZ NA MYŚLI

Czy słuszne są moje obawy, że informa­ cje zdrowotne na jogurcie nie mają wiele wspólnego z prawdą? Nie! W UE każde takie oświadczenie jest badane naukowo, a następnie zatwierdzane (lub nie) przez ekspertów z państw członkowskich.

Celem jest zapewnienie, że wszystkie informacje zdrowotne na etykiecie są prawidłowe. Jeśli więc szukam żywności, która pomoże mi regulować poziom cho­ lesterolu, mogę śmiało zaufać temu, co znajduje się na opakowaniu.

W przypadku wykrycia produktu spożyw­ czego stanowiącego zagrożenie dla zdrowia (np. mięsa zakażonego salmo­ nellą) uruchamiany jest europejski system wczesnego ostrzegania (RASFF), który pozwala sprawnie wycofać taki produkt ze sprzedaży. Dzięki innym unijnym prze­ pisom od 2010 r. udało się zmniejszyć liczbę przypadków salmonelli o blisko połowę. Jest to efektem skoordynowa­ nych wysiłków na rzecz poprawy bezpie­ czeństwa żywności w UE.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://ec.europa.eu/food/overview_en 41

MOJA TECHNOLOGIA. MOJE ŻYCIE. Badania finansowane ze środków UE przynoszą korzyści mnie, mojej rodzinie i całej planecie.

Jak to działa?

#EUANDME

Fascynują mnie nowoczesne technologie, dzięki którym nasze życie jest łatwiejsze, a otoczenie bardziej ekologiczne.

W latach 2014–2020 Unia planuje przeznaczyć 77 miliardów euro w ramach programu Horyzont 2020 na prace nad nowymi, innowacyjnymi i inteligentnymi technologiami. Tylko w ciągu dwóch następnych lat zostanie wydanych z tego budżetu 30 miliardów. Największe wyzwania to ograniczenie emisji dwutlenku węgla, ponowne wykorzystanie zasobów i tworzenie społeczeństwa cyfrowego…

Będąc obywatelem UE wiem, że uczestniczę w poszukiwaniu rozwiązań dla tych kwestii.

42

77 miliardów euro

115 235

Całkowity budżet programu Horyzont 2020 r. – unijnej inicjatywy na rzecz badań i rozwoju.

wniosków o finansowanie projektów ze środków programu Horyzont 2020 złożono w latach 2014–2016.

Ponad 110 000

80 miliardów

badaczy i naukowców otrzymało w ciągu ostatnich 20 lat wsparcie w ramach programu im.

Marii SkłodowskiejCurie – 9 z nich zdobyło nagrodę Nobla.

Całkowity budżet europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych wspierających badania i rozwój na lata 2014–2020.

Zdobywcy nagród

W 2017 r. dwóch laureatów nagrody Nobla z dziedziny chemii pracowało nad projektami finansowanymi ze środków UE, np. nad opracowaniem lepszego mikroskopu elektronowego.

350 000

Spodziewana liczba nowych miejsc pracy, które mają powstać do 2020 r. w wyniku inteligentnej specjalizacji– inicjatywy, która skupia się na wspieraniu przewagi konkurencyjnej w poszczególnych regionach.

1

3

2

4

1 TRANSPORT PRZYSZŁOŚCI

Chcę, by moja lokalna społeczność korzy­ stała z najnowszych osiągnięć w dzie­dzinie transportu. Od samocho­ dów autono­micznych po paliwa alterna­ tywne – UE inwestuje w ekologiczne pojazdy i poprawę wydajności energe­ tycznej. Pomoże to ograniczyć korki na drogach poprzez planowanie tras przejazdów pojazdów autonomicznych aż do opracowania jezdni, które mogą ładować akumulatory samochodów elek­ trycznych podczas oczekiwania na zie­ lone światło.

2 REDUKCJA ODPADÓW

Jak mogę zrobić więcej, dysponując małymi środkami? Rosnące przeludnie­ nie i ograniczone zasoby naturalne zmu­ szają nas do ciągłego poszukiwania sposobów ponownego wykorzystania dostępnych zasobów. UE inwestuje w tym zakresie w projekty pozwalające tchnąć nowe życie w zużyte materiały.

Weźmy na przykład technologię, która umożliwia wytwarzanie atramentu z fusów po kawie. Świadomość, że pomagam chronić środowisko, sprawia, że poranna kawa smakuje lepiej.

3 BLOKOWANIE HAKERÓW

Od głośników bezprzewodowych i konsoli do gier po czajnik, który mogę wyłączyć smartfonem – sprzęty w moim domu bez wątpienia idą z duchem czasu. Jednak z każdym inteligentnym urządzeniem pod­ łączonym do sieci domowej rośnie ryzyko, że zostanie ona zhakowana. Jak się bro­ nić? Rozwiązaniem może być technologia Blockchain. Dzięki badaniom finansowa­ nym ze środków unijnych moja sieć będzie odporna na ataki, a moje dane pozostaną bezpieczne.

5

5 ZDROWIEJ

Spójrzmy prawdzie w oczy – choroby są częścią życia. Nie znaczy to jednak, że nie da się ich pokonać. UE inwestuje miliardy euro w badania naukowe w celu znalezienia najnowocześniejszych leków na choroby, które dotykają bezpośred­ nio mnie lub moją rodzinę, np. nowo­ twory. Dobrze wiedzieć, że naukowcy stale pracują nad nowymi lekami i pre­ paratami dla mnie i moich bliskich.

4 DROBNA POMOC

Mówi się, że małe jest piękne. W przy­ padku nanotechnologii to stuprocentowa prawda. UE przeznaczyła w latach 2018– 2020 1,8 miliarda euro na rozwój bez­ piecznych mikrotechnologii. Mimo że są one wielkości atomu, mogą pomóc mi w codziennym życiu – od zastosowania w tkaninach, by zmniejszyć podrażnienia wrażliwej skóry, po precyzyjne transporto­ wanie leków do tkanek nowotworowych.

WIĘCEJ INFORMACJI

https://ec.europa.eu/programmes/ horizon2020/ 43

Każdy z nas ma jakąś pasję: od uprawiania sportu po podróże, od surfowania po Internecie po ratowanie świata.

Mieszkanie w Unii Europejskiej daje niekończące się możliwości robienia tego, co kochasz – bez względu na to, dokąd Cię to zaprowadzi. Przepisy i inicjatywy UE pomagają uwolnić Twój potencjał, a także stanowią inspirację, ponieważ dają narzędzia do realizowania pasji.

Chcesz poszerzyć swoje horyzonty?

Cóż, wszystko sprowadza się do UE oraz mnie.

Broszura #EUandME: Co UE robi dla Ciebie zawiera całą wiedzę o tym, jak korzystnie UE wpływa na Twoje życie. Zawiera ona zaskakujące dane statystyczne oraz fascynujące fakty, pokazuje wszystko, do czego jako obywatel Unii Europejskiej masz prawo.

UNIA EUROPEJSKA

europa.eu/euandme