6.3 De kern van oplossingsgericht werken

We gaan weg van de ‘probleem’-terminologie en bieden een alternatief aanbieden. Een alternatief dat ons ogenblikkelijk op een ander denkspoor zal zetten. Laten we proberen een opsplitsing te maken waardoor ons jargon enigszins uitbreidt:

‘ … omdat er soms gebeurtenissen of gevoelens zijn waarmee je het moeilijk hebt. Vele mensen, jong of oud, hebben vaak het verlangen om daarmee iets te doen, er over te praten, er iets mee te ondernemen. Wij spreken dan over ‘een verlangen’. … Soms kan dat verlangen zo groot en sterk worden dat je het er echt moeilijk mee krijgt. Wij spreken dan van ‘een moeilijkheid’. … Maar soms kan die moeilijkheid zo groot en sterk worden dat het een stuk van je dagelijkse leven wordt en je misschien wel beperkt in je functioneren. Wij spreken dan van ‘een probleem’. … Of het nu om een verlangen, een moeilijkheid of een probleem gaat ... in alle drie de gevallen kan je een vraag om hulp hebben. Samen zoeken we naar een gepaste manier om op deze vraag een antwoord te bieden.’32

Wie steeds minder vaak de term ‘probleem’ in de mond neemt, maar meer de term ‘moeilijkheid’ of ‘verlangen’, creëert een openheid naar een aanpak toe: alles lijkt toegankelijker en meer oplosbaar. Een probleem zou je kunnen definiëren als een ongewenst gevoel of sensatie die een wenselijk functioneren beperkt. Een ‘verlangen’ of een ‘moeilijkheid’ gaat een probleem vooraf. Het oplossingsgerichte stelt dat een probleem zich uiterst zelden vierentwintig uur op vierentwintig voordoet. Tijdens de momenten waar het zich niet voordoet (‘uitzonderingen’: zie verder) ontstaat een versoepeling in het denken over het probleem: misschien is het ‘maar’ een moeilijkheid of misschien ‘verlang’ ik ‘slechts’ iets. De kans dat er relativering ontstaat en een gevoel van ont-spanning is bij deze erg groot.

‘Een bekend gegeven is dat hoe meer en hoe langer je over een probleem praat, hoe groter het probleem wordt. Je praat jezelf steeds verder in een neerwaartse spiraal, het probleem lijkt steeds groter te worden en de oplossing steeds verder weg. Hoe meer je praat over mogelijke oplossingen hoe makkelijker het wordt om de oplossing te vinden. Probeer dit maar eens uit. Als je jezelf alleen maar vragen stelt die het probleem groter maken ga je je steeds ongemakkelijker voelen. Sterker nog, de dingen waar je bang voor bent gebeuren ook. Het fenomeen ‘selffulfilling prophecy’ treedt in werking. Stel jezelf vragen in de trant van mogelijke oplossingen, zoals wie kunnen je helpen, hoe zouden anderen het probleem aanpakken of in hoeverre heb je misschien in het verleden bij een soortgelijke situatie gehandeld. Je zal dan merken dat je in een positieve flow terechtkomt en er eerder een oplossing is’.33

Algemene regel: praten over problemen, creëert problemen. Praten over oplossingen creëert oplossingen.

32 LEFEVERE, P., ‘Het Huis’, onuitgegeven brochure creatief agogisch project, De Loods vzw, Heuvelland, 2013.

33 www.oplossingsgerichtdenkenenwerken.nl, geraadpleegd op 11 januari 2016.