hello gorgeous nummer 1 – winter 2012

Page 1

voor & door jou


ADVANCING THERAPEUTICS. IMPROVING LIVES.

THAT’S WHY WE’RE HERE

Het onderzoek van Gilead Sciences richt zich op geneesmiddelen tegen levensbedreigende virusaandoeningen zoals HIV, hepatitis B en hepatitis C. De nadruk ligt op het ontwikkelen van totale medicatie in één eenmaaldaagse tablet. Oftewel in medische terminologie: single tablet regimens.

000/NL/12-03/PM/1040


REDACTIONEEL

Ik leerde Marcel kennen op de Zeedijk in de zomer van 2009. Jacob stelde hem voor: ‘Dit is mijn mannetje. Ik noem hem Marcellitus.’ Het was een warme avond en de dijk was vol met mensen. Niet echt een plek om je diepste geheimen te delen, maar Marcel had iets op zijn hart dat hij kwijt moest. Hij wist van mijn hiv en vertelde mij dat hij ook hiv had. Het werd een mooi gesprek en toen wij afscheid namen vroeg hij fluisterend of ik zijn geheim voor mij kon houden. ‘Beloofd?’ ‘Beloofd!’ Hoe meer ik Marcel leerde kennen die zomer, en de maanden en jaren erna, hoe dierbaarder maar ook complexer hij voor mij werd. Marcel bleek al zijn leven lang met geheimen te leven. Hij was pas ver na zijn dertigste uit de kast gekomen met zijn homoseksualiteit en voordat hij Jacob ontmoette, wisten alleen zijn internist, hiv-consulente en een goede vriend van zijn hiv terwijl hij al sinds eind jaren negentig hiv had. Toen de redactie vorig jaar bij elkaar kwam om te brainstormen over een nieuw blad over leven met hiv, was Marcel er ook bij. Hij maakte kennis met mensen die open zijn over hun hiv en die een blad willen maken dat de hiv-schaamte voorbij is. Ik hoopte dat hij in zou zien hoe vrij je kan zijn als je je niet laat hinderen door schaamte. Dit is hem niet gelukt. Begin dit jaar ging het mis. Marcel raakte steeds meer verstrikt in de wirwar van zijn leven en maakte er in maart een eind aan. Voor je ligt hello gorgeous, een nieuwe hivglossy. Het eerste nummer is opgedragen aan onze dierbare en lieve Marcel. Hij wordt ontzettend gemist. Marcel en vele anderen, die zelfdoding verkiezen boven een leven met hiv, zullen voor ons altijd een motivatie zijn om met dit magazine de stilte rond hiv te doorbreken. Leo Schenk, hoofdredacteur leo@hellogorgeous.nl

hello gorgeous 1


ADVERTENTIE

positief over geldzaken

2 hello gorgeous


DE MAKERS

T Leo Schenk

T Hannah Jansen

hoofdredacteur ‘Tot 2009 was ik werkzaam bij Schorer als hiv-preventiewerker. Ik zet me in voor de belangen van mensen met hiv. Ik werk mee aan hello gorgeous omdat het beeld van hiv toe is aan een make over.’

h Jacob van Megen

eindredacteur ‘Het liefst ben ik lekker buiten in de natuur. Ik ben moeder van twee pubers en leef inmiddels meer dan de helft van mijn leven met hiv. Ik ben wisselend actief als vrijwilliger in de hiv-wereld – waarin hello gorgeous nieuw(s) is.’

h Andrea Bandelli

hoofdredacteur ‘hello gorgeous is bittere noodzaak in de strijd tegen stigmatisering van mensen met hiv. Wat zou ik het prachtig vinden als ons tijdschrift het gesprek over hiv naar een ander niveau tilt. hello gorgeous is optimistisch.’

redactielid ‘Ik ben promovendus in wetenschapscommunicatie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ik ben sinds het begin open over mijn hiv. Ik vind het belangrijk, uitdagend en heel leuk aan hello gorgeous mee te werken!’

T Henk Hageman

T Henri Blommers

freelance illustrator ‘Ik wil positief en open bezig zijn met hiv en dit omzetten in creativiteit. Dat is, naast het tegengaan van stigma, de voornaamste reden om een bijdrage te leveren aan dit prachtige blad. Ik heb een passie voor reizen, kunst en de schoonheid van het leven.’

h Carsten Lund Thomsen

beeldredacteur ‘In mijn vrije werk combineer ik mensen, planten en landschappen tot collages of beeldcombinaties rond het thema identiteit. In een ver verleden nam ik als vrijwilliger deel aan de Safe Sex Guerrilla. Mijn partner is hiv-positief.’

h Sylvia Vissers

redactielid ‘Ik heb de laatste twintig jaar veel drukwerk verzorgd over hiv en aids. Nu ik zelf hiv heb, vind ik het leuk om inhoudelijk mee te werken aan een tijdschrift over leven met hiv.’

T creatieveling ‘Positiviteit is mijn motto. Wat er ook in mijn leven gebeurt, ik blijf optimistisch en geloof dat alles altijd goed komt. Ik heb geen enkel probleem met hiv. Hiv is iets wat ik heb, niet wie ik ben. Ik was al positief, ook zonder hiv!’

T Adrian & Stefan Silvestri

grafisch vormgevers ‘Wij werken al jaren met grote betrokkenheid aan verschillende projecten over hiv en aids. Zo hebben we de nieuwe website van het Namenproject ontworpen. hello gorgeous is een nieuwe uitdaging.’

T Durk Doornbos

advertentieverkoop ‘Ik heb sinds 2003 hiv. Stigmabestrijding vind ik voor mezelf en voor anderen belangrijk. hello gorgeous is een mooi startpunt.’

hello gorgeous 3


COLOFON

voor & door jou

INHOUD

HOOFDREDACTIE Leo Schenk, Jacob van Megen VORMGEVING Stefan en Adrian Silvestri www.gebr.silvestri.nl

REDACTIONEEL

1

DE MAKERS

3

REACTIES

7

HEBBEN

8

EINDREDACTIE Durk Doornbos, Hannah Jansen, Jacob van Megen REDACTIE Andrea Bandelli, Henri Blommers, Henk Hageman, Stefan Silvestri, Adrian Silvestri, Carsten Lund Thomsen, Sylvia Vissers

COLUMN

Bertus

13

MEDEWERKERS

NET HIV

Pauline heeft de liefde

14

Jan van Breda, Johan Brouwer, Gon Buurman, Mariette Hermans, William Luyk, Gerben van

HIV IN NEDERLAND

20

den Meer, Marilou de Poorter, Bertus Tempert, Wiggert van der Zeijden

HIV EN MIJN LICHAAM

ADVERTENTIEVERKOOP

Trippen op Atripla

22

Durk Doornbos, durk@hellogorgeous.nl Jacob van Megen, jacob@hellogorgeous.nl

TWEEGESPREK

Leo Schenk, leo@hellogorgeous.nl

Tegenpolen hiv+/hiv-

38

DRUK PRinterface, Holtlant 3, 2353 GT Leiderdorp

COMFORT FOOD

WEBSITE

Verse aardappelpuree

44

www.twelvetrains.nl

COLUMN

Marilou

51

PRIJSWIJZINGEN VOORBEHOUDEN

HIV-TALENT Levenskunstenaar

Eleven Cars

hello gorgeous info@hellogorgeous.nl

schriftelijke toestemming van de uitgever. Het is niet

52

DVGAY

William en Gerben keken …

59

NONSENS

Oscar Hammerstein

60

www.hellogorgeous.nl Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder

Franck

HIV-TALENT Cadeautekenaar

Eric

68

toegestaan hello gorgeous zonder schriftelijke toestemming op te nemen in een leesportefeuille. hello gorgeous

MIJN SEKSVERHAAL

70

is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. hello gorgeous is niet verantwoordelijk voor

HET BADKAMERKASTJE VAN…

handelingen van derden welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. hello gorgeous

Melitia test smeersels

74

behoudt zich het recht voor ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren.

SITES & SERVICES

77

ABONNEER/ADVERTEER

80

Uitspraken of meningen gedaan in interviews komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de visie of de mening van de redactie.

4 hello gorgeous


MODE

De Begging Babes doen alles voor geld. 26

ACTUEEL

Een pil die hiv kan voorkomen? Amerika loopt op de troepen vooruit, Nederland wacht af. 32 HIV-HELDEN

Riek Stienstra: directeur Schorer in tijden van hiv. 46

HIV EN RELIGIE

Amin Al’Fagir is homo, voorganger en heeft hiv. ‘Big deal’, zegt hij zelf. 54 HIV-INDUSTRIE

Ze verdienen geld aan hiv, maar wat doen ze precies? Deze keer Aafien Henderiks, verpleegkundige AMC. 62 hello gorgeous 5


ADVERTENTIE

Lees mijn verhaal op dance4life.nl/anne 6 hello gorgeous


REACTIES OP HELLOGORGEOUS.NL

Anoniem

Klaas van Dijken

“Tof dat er een glossy over leven met hiv komt! Hoop van harte dat de glossy aanslaat en een lang leven gegund is.” Anoniem

“Het goede van een papieren magazine is dat het door iedereen die het ziet liggen, beetgepakt en doorgebladerd kan worden, ook de buurvrouw van om de hoek die op de koffie komt en nog amper iets van hiv weet.”

“Het liefst g een typisch hom oblad met alleen maar mode en blote bo venlijven. Een klein be etje bloot mag.”

Bas Wijnands

“Eindelijk een positieve uitstraling voor mensen die leven met hiv of iemand kennen die leeft met hiv.”

Anoniem

“Ik vraag mij af wat de toegevoegde waarde is en voor wie dan? Ik mis een glossy over hiv niet zo in mijn leven.” “Hou de vriendjes in de gaten die deze mooie glossy niet meer hebben kunnen meemaken.”

Anoniem

“Geweldig, ik word blij van de naam alleen al!”

“Voor wie is dit blad bedoeld? Lijkt me weggegooid geld. Ik zal het nooit kopen. … Een laatste gooi met subsidiegeld neem ik aan.”

hello gorgeous 7


HEBBEN Dingen waar hello gorgeous gek op is

Zacht & Romig Nog maar net in Nederland verkrijgbaar en we zijn al helemaal verknocht: de smeersels van Ogimi Vital. Vooral de huidbalsem en de oogcrème zijn waanzinnig lekker. Het smeert super en voelt zacht en romig aan. Het geheim van Ogimi? Colostrum met een hoge kwaliteit AloÍ Vera en Shea-boter. Deze natuurlijke combi brengt vocht diep in de huid, verbetert de elasticiteit en vermindert rimpels. Ogimi is ook de naam van een dorpje op het Japanse eiland Okinawa. De inwoners hebben de hoogste levensverwachting ter wereld. Dat belooft dus wat voor de huid. Maar voor minder smeren wij ook wel. www.ogimivital.com

8 hello gorgeous


ietsor vo u? jo

Slikken Drie of vier verschillende pillen bij je ontbijt? Met Eviplera van Gilead, de nieuwe once-a-day combipil, is dat verleden tijd. Deze zachtroze schoonheid bevat een triootje fighters dat samen het wispelturige hiv de baas blijft. Het is de tweede alles-in-een pil op de Nederlandse markt. Hij is speciaal bedoeld voor mensen die nog niet eerder zijn behandeld. Pillen slikken zal nooit leuk worden. Maar met Evi wordt het wel een stuk makkelijker. Je zou er bijna hebberig van worden. www.gilead.com

hello gorgeous 9


HEBBEN Dingen waar hello gorgeous gek op is

Booster Natuurlijk eten we verantwoord en gezond. Toch kan ons lichaam vaak wel een extra oppepper gebruiken. Hiv zet ons lijf voortdurend onder druk, bijvoorbeeld met vervroegde botontkalking. Gelukkig hebben we nu Multi-V V!tal. Deze multivitamine is een fantastische booster. Elke pil geeft een explosie aan vitaminen, mineralen en aminozuren. Met een stoot magnesium, calcium en vitamine D voor de botten, en een lading B-vitamines voor de geest. Een wake-up call voor je lichaam! www.forzavital.nl

10 hello gorgeous


Bling Bling + Medibling maakt mooie sieraden en graveert daarop je medische gegevens. Wat moeten de mensen in een noodsituatie van je weten? Je combi, de 06 van je vriendje of vriendinnetje? Er is een assortiment voor mannen, vrouwen en kinderen. Van ID-plaatjes en leren armbanden tot felgekleurde kinderhangers. Wat dacht je van een minipillencontainer met daarop jouw boodschap? Je kunt op je bling bling ook een code laten graveren die toegang geeft tot een medisch dossier op internet dat je zelf samenstelt. Dus gooi de kastdeur open en graveer een hiv-plusje op jouw kroonjuweel! www.medibling.com

ietsr voo ? jou

hello gorgeous 11


ADVERTENTIE

Concept Galerie Prinsengracht 266 1016 HH Amsterdam www.cncpt13.com

Photo by Paul Hogenboom

CNCPT


COLUMN tekst Bertus Tempert illustratie Henk Hageman

‘IK KOM IN HET uitgaansleven zelden iemand tegen die open over hiv praat. Het lijkt alsof hiv niet meer bestaat.’ Regelmatig krijg ik dit soort opmerkingen te horen wanneer ik tegen iemand in de kroeg vertel dat ik in de hiv/soa-bestrijding werk. In een split second moet ik dan besluiten hoe te reageren. ‘Well, this is your lucky night: er staat een hiv-positieve man voor je’, zeg ik soms. Een andere keer antwoord ik met: ‘Hoeveel mannen hier, denk je, hebben hiv?’ Hierop volgt soms een aardig gesprek, soms ook niet. Afhankelijk van wie er tegenover mij staat én mijn stemming, reageer ik. Ik heb niet altijd zin om over hiv te praten en vaak denk ik er niet aan. Bovendien: je kunt het maar één keer aan iemand vertellen. Dat laatste klopt trouwens niet altijd. Een aantal jaren geleden kwam ik J. tegen op een LoveDance party. We kennen elkaar lang en er bestaat een sterke aantrekkingskracht tussen ons. Het is nooit echt iets ge-

ZWAK in Paradiso. J. wist nog precies dat we die avond veel lol hadden, als gekken hadden gedanst, gedronken enne … verder houd ik het discreet.

worden. Is ook niet erg. Soms zien we elkaar tijden niet, maar wanneer we elkaar tegenkomen gaat mijn hart sneller kloppen. Evenals het zijne. Zo ook op die feestavond. Ik vertelde J. over hiv en zijn reactie was warm en ontzettend lief. We hadden een geweldige tijd en werden als laatsten Paradiso uitgeveegd. Een half jaar later ontmoetten we elkaar weer. We memoreerden de superavond

J. kon zich echter niet meer herinneren dat ik hem had verteld over hiv. ‘Nee, dàt had ik wel onthouden!’, beweerde hij stellig. ‘Hoe kan je zoiets nou vergeten?’, wierp ik tegen. Ik voelde een mengeling van boosheid, verontwaardiging en teleurstelling. Tegelijkertijd moest ik er ook om lachen. J. smeekte mij mijn verhaal opnieuw te doen. Zijn reactie was identiek aan de eerste keer. Vol hartstocht. Wat een bijzondere man. Ik heb nog steeds een zwak voor hem. hello gorgeous 13


NET HIV tekst Mariëtte Hermans fotografie Henri Blommers

Pauline Moret (36) hoopt met Lorenzo, de liefde van haar leven, snel kinderen te krijgen. Hiv heeft haar leven een positieve draai gegeven. ‘Ik ben weer van mezelf gaan houden.’

PAULINE IS NET klaar met de olijvenpluk. Ze is in Nederland voor Wereld Aids Dag. ‘Olijven plukken is zwaar werk. Je moet boom voor boom uitkammen, net zoals bij kroeshaar. De olijven vallen dan op de grond, op een net dat je onder aan de stam legt. Als alle takken kaal zijn, haal je het net weg. Van goede bomen heb je dan een krat olijven.’

Date PASPOORT Naam Pauline Moret Geboren 27 september 1974 Positief sinds oktober 2006 Werkt als docent Healing Tao Burgerlijke staat verloofd met Lorenzo

14 hello gorgeous

Ze studeerde fashion management en liep stage in New York. ‘Ik vond Nederland daarna te klein. Maar omdat ik dichtbij mijn familie wilde zijn, besloot ik in Londen te gaan wonen. Eind 2005 ben ik teruggegaan naar Amsterdam om daar wortel schieten.’ Ze had de modewereld intussen wel gezien en maakte een carrièreswitch naar communicatie. Ze vond een baan in Hilversum. ‘Een half jaar later, in september 2006, had ik een date met een man. Het was op mijn verjaardag, hij zou naar mijn huis komen na een ander feestje. Ik slikte de pil niet, juist om mezelf te dwingen een condoom

te gebruiken. Op een zwangerschap zat ik niet te wachten.’ Ze had zich net laten testen op hiv en soa. ‘Ik ben geboren met een cholesterol-afwijking, dus ik moet twee keer per jaar bloed laten prikken. Ik had toch een keer onveilig gevreeën, dus deze keer dacht ik: als ik toch bloed moet prikken, laat ik alles even uitzoeken.’ Die avond lag de uitslag op tafel. Alles was in orde. ‘Ik zette mijn wijnglas op het papier en dacht: toch even vragen hoe het bij hem zit. Hij liep net naar de keuken. Hij verstond me niet, of deed alsof. Dat weet ik niet, maar een antwoord kreeg ik niet. Ik vond hem leuk, en we hadden inmiddels heel wat alcohol op. Vanaf het begin hebben we zonder condoom gevreeën. Ik was smoorverliefd.’

Koorts Binnen een maand werd Pauline ziek. Ze kreeg hoofdpijn, was zwaar vermoeid. ‘Ik dacht, het zal wel stress zijn. Ik was verhuisd, had druk werk en omdat ik zo verliefd was, sliep ik weinig. Maar na een week werd het erger. Ik kreeg blaren

op mijn tong en zweette drie T-shirts per nacht vol. Ik had niet eens de kracht meer om zelf naar de huisarts te gaan. De huisarts heeft me onmiddellijk naar het ziekenhuis gestuurd, en daar ben ik buiten bewustzijn geraakt in een zware koortsaanval.’ Toen Pauline bijkwam, hoorde ze van de internist dat ze druk aan het zoeken waren naar de oorzaak van haar hevige reactie. Een van de opties was hiv. ‘Ik zei, dat kan niet, ik ben vier weken geleden getest en de uitslag was goed. Ze deden nog een hiv-test en ook die was negatief. Dat kwam omdat ze op antistoffen testten en niet op het virus zelf.’ Via een andere test vonden de artsen uiteindelijk dat ze een acute hiv-infectie had. Het virus was boven de drie miljoen. ‘Ik was compleet in shock. Ik belde direct mijn vriend; hij zweette peentjes, want hij had zich al zes jaar niet laten testen. Zijn test bleek direct positief, maar hij wist niet wanneer hij het had opgelopen. We zaten dus in hetzelfde schuitje. Ik had behoefte om erover te praten, maar hij niet. De relatie is na een half


‘Ik heb de liefde’

Toen Pauline Moret net hoorde dat ze hiv heeft

hello gorgeous 15


IK HEB DE LIEFDE

HIV VOOR BEGINNERS Als je hiv hebt, kun je in situaties belanden waarmee je niet goed raad weet. Ook moet je soms moeilijke beslissingen nemen. Zit je met vragen, dan kun je bij Stichting Marieke Bevelanderhuis een gesprek aanvragen met iemand die zelf ook hiv heeft. Dit gesprek kan face to face of per telefoon: (020) 665 20 99 mbhuis@hivnet.org www.mbhuis.nl

De gids Positief leven van Hiv Vereniging Nederland (HVN) bevat veel basisinformatie in begrijpelijke taal over alles wat er op je af komt. Je krijgt de gids gratis in het ziekenhuis en je kan hem bestellen bij Servicepunt van HVN (020) 6892577.

16 hello gorgeous

jaar uitgegaan. Ik denk wel eens: wat is erger, dat je hiv hebt, of dat je het hebt en aan een ander hebt doorgegeven?’

Tijd voor mezelf In het ziekenhuis kwam een arts-assistent met een formulier aan haar bed. ‘Of ik mee wilde doen aan een onderzoek naar hiv in de acute fase. Nou nee! Ik was nog zo in paniek. Bovendien moest je daarvoor direct starten met medicatie en daar was ik toen nog niet over uit.’ Even later kwam er een hiv-consulent. ‘Dat was heel fijn. Het voelde echt alsof hij er voor mij was. Ik vroeg me bijvoorbeeld af wat ik mijn vader moest vertellen. Hij wist dat ik opgenomen was en wilde weten wat er aan de hand was. Maar de consulent zei: neem eerst even de tijd voor jezelf. Als je het eenmaal verteld hebt, kun je dat niet terugdraaien. Dat was heel ondersteunend. Hij is nog altijd mijn consulent en kijkt op alle fronten met me mee. Al snel kreeg ik ook een fijne behandelaar. Ik had het gevoel dat ik in goede handen was. Waar ik niet met mijn vriend over kon praten, kon ik met hen bespreken.’ Toen Pauline eenmaal bekomen was van de schrik had ze veel vragen. ‘Ik had behoefte aan informatie. Hoe zou mijn leven eruit komen te zien? Kon ik nog wel kinderen krijgen? Uiteindelijk heeft het mijn leven positief beïnvloed. Het heeft me gelukkiger gemaakt, me steviger in mijn schoenen doen staan, me beter laten luisteren naar mijn hart en naar mijn lichaam. Liever had ik die veranderingen door-

gemaakt zonder hiv, maar het is een katalysator geweest in mijn groeiproces.’ Toen ze weer beter werd, besloot ze er geen geheim van te maken. ‘Ik kende zoveel mensen en wilde niet dat ik geen grip had op wie wat wist. Ik wilde mezelf niet stigmatiseren. Er heerst al zo’n taboe op hiv en daar wilde ik niet aan meewerken. Het werd een soort missie.’ Ze zocht contact met dance4life, de organisatie die samen met jongeren wereldwijd aandacht vraagt voor hiv-problematiek.

Vette show ‘dance4life gebruikt muziek om jongeren op een positieve manier te raken. Ik ben altijd veel uitgegaan, dus dat sloot mooi aan. Ik ben als vrijwilliger meegegaan naar Zuid-Afrika om een documentaire te presenteren. Daarna besloot ik actief te worden in de scholentoer van 2008. dance4life zet een vette show neer van anderhalf uur voor vijfhonderd leerlingen, met ontroerende filmpjes, goede muziek en als klap op de vuurpijl komt iemand als ik een persoonlijk verhaal vertellen. Opeens is het dan doodstil in zo’n aula. Er zijn jongeren die huilen, jongeren die naar je toe komen, je omhelzen. Sommige zeggen: je had mijn zus kunnen zijn.’ Ze kwam in dienst bij dance4life, maar verloor tegelijkertijd haar oma en opa die haar heel dierbaar waren. ‘Na drie maanden had ik een burnout. Gelukkig zat er een goede personeelsmanager die een nieuwe functie voor halve dagen voor

mij creëerde, zodat ik in dienst kon blijven.’

Klaar voor de liefde In 2009 begon Pauline met medicatie. Door haar burn-out was haar weerstand verminderd en waren haar CD4-cellen gedaald tot 400. Het duurde even voordat ze de juiste pillen te pakken had. ‘Ik had erge last van bijwerkingen. Van één pil Atripla per dag kreeg ik zulke heftige nachtmerries, dat ik niet meer durfde te gaan slapen. Samen met die burn-out, en een baan die toch niet in 50% gedaan kon worden, besloot ik: ik ga er helemaal tussenuit. Ik had geld geërfd van mijn opa en oma, dus ik besloot een reis door Azië te maken.’ Dat bleek een goede beslissing. ‘Alles wat ik meegemaakt heb in mijn leven kwam eruit. Het was een fysieke en mentale detox. Ik heb veel geslapen, supergezond gegeten en ik ben niet uitgeweest. Ik volgde yogalessen en ging op stilteretraite. Ik woonde

‘Ik heb mezelf herontdekt.’ een maand in een hutje tussen de rijstvelden op Bali. Toen ik terugkwam waren mijn CD4-cellen gestegen tot 1350.’ Pauline was door haar reis niet alleen fysiek opgeknapt, maar ook spiritueel. ‘Ik heb mezelf herontdekt. Yoga en meditatie maakten een vast onderdeel uit van mijn leven en dat is nog steeds zo. Hoewel ik niet gelovig ben opgevoed,


hello gorgeous 17


IK HEB DE LIEFDE ben ik toen begonnen met bidden. Ik zei in mijn gebeden: ik ben klaar voor de liefde.’

Eigen kamer

‘Veel mensen vragen zich af wat hiv voor henzelf betekent, maar dat deed hij niet.’

18 hello gorgeous

Op de bruiloft van een gezamenlijke vriend ontmoette ze kort daarop Lorenzo, een Italiaan. ‘Ik had een leuk gesprek met hem. Serieus. Het was echt anders dan met kennissen van het uitgaan. Minder oppervlakkig. Hij was geïnteresseerd in mij. Maar ik heb de boot een beetje afgehouden. Ik wilde hem eerst goed leren kennen.’ Eenmaal terug in Nederland, belde Lorenzo haar. ‘We hebben een paar uur zitten praten. Hij had me gegoogled en was bij dance4life terechtgekomen. Ik zei: dat vertel ik je later.’ Lorenzo was ongerust geworden en belde hun gezamenlijke vriend. Die vertelde hem dat Pauline hiv had. Intussen wilde zij het hem zelf vertellen. Ze sms’te dat ze het een fijn gesprek vond, en dat ze die avond zou bellen om uit te leggen hoe het precies zat. ‘Hij was er toen al achter, maar ik heb het hem wel zelf verteld. Hij reageerde heel lief, vroeg wat het betekende voor mij. Veel mensen vragen zich vooral af wat het voor henzelf betekent, maar dat deed hij niet. Vanaf toen hebben we elke dag geskyped, zelfs tijdens de tour van dance4life.’ Een maand later zagen ze elkaar opnieuw voor een eerste date in Milaan. ‘Ik wilde een eigen slaapkamer. We hadden elkaar een maand lang intensief gesproken en ik was verliefd op hem. Maar ik wilde niet direct voor de seks gaan.’

Enkele reis Italië De tour van dance4life was afgelopen en omdat de olijvenpluk zou beginnen, eind oktober, besloot Pauline te gaan helpen. ‘Ik kocht een enkeltje, want ik wist niet hoe lang ik in Italië zou blijven. Uiteindelijk ben ik een maand gebleven. Ik heb het hele proces van de olijvenpluk meegemaakt. Lorenzo stelde me voor aan zijn familie als ‘een vriendin’‚ maar we sliepen wel in hetzelfde bed. Aan het eind van de maand hebben we voor het eerst gevreeën. Ik heb in mijn leven geen goede start gehad met seks, was er altijd vrij gemakkelijk in, maar bij hem is iedere aanraking elektrisch. Alles viel op zijn plek.’ Met oud en nieuw kwam Lorenzo naar Nederland. Hij ging mee naar dokter Brinkman, Pauline’s internist, voor een gesprek. ‘We bespraken het Zwitserse standpunt: dat zegt dat als het virus niet aantoonbaar is in je lichaam, als je geen andere soa hebt en als je therapietrouw bent, je het condoom kunt weglaten. Ik voldoe aan al die criteria. Brinkman zei wel: we kunnen niet 100% garanderen dat Lorenzo geen hiv krijgt, maar de kans dat hij neerstort met het vliegtuig is groter.’

Optimistisch Zonder condoom bestond de kans op zwangerschap. ‘Moest ik weer aan de pil? Ik was 36 en wilde graag kinderen. We besloten niet te wachten. Dat betekende dat ik op zoek moest naar geschikte hiv-medicatie. De pillen die ik slikte waren schadelijk voor de vrucht. Het duurde even voordat ik een goede com-

binatie had gevonden.’ Dat was in maart 2011. ‘Boem! Ik was direct zwanger, maar de eerste zwangerschap leidde al snel tot een miskraam.’ In juni kreeg ze een tweede miskraam. Het was zwaar, maar Pauline is optimistisch. ‘Het is in ieder geval fijn om te weten dat ik vruchtbaar ben.’ In oktober plukte ze voor de tweede keer olijven. Ze spreekt vloeiend Italiaans en is bevoegd om les te geven in Healing Tao, een Chinese vorm van yoga. In de toekomst wil ze retraites op het landgoed organiseren. ‘En, ik heb de liefde. Ik ben zo gelukkig.’

Hiv-sneltest Zorg ervoor dat jij niet ziek wordt van een onopgemerkte hiv-infectie. Medisch Centrum Jan van Goyen (JvG) biedt hiv-sneltesten aan. Voor de sneltest wordt een druppel bloed afgenomen door middel van een vingerprik in de wijsvinger. Twintig minuten later heb je de uitslag. De test is anoniem en alleen zinvol als je langer dan twaalf weken geleden risico hebt gelopen op hiv. Hiv-sneltesten in het JvG in Amsterdam kan elke maandagavond voor vijfentwintig euro. Maak een afspraak via het secretariaat Interne Geneeskunde van het JvG (020) 662 2494. www.jvg.nl


Help iemand uit de eenzaamheid, word buddy bij

Rainbow Buddy Support Wij zijn er voor Amsterdamse lesbiennes, homo's, bisexuelen en transgenders in een sociaal isolement en met psychische problemen. www.deregenboog.org rainbowbuddysupport@deregenboog.org 020 420 86 24

Pssst‌ www.wiggertvanderzeijden.nl www.facebook.com/wiggertschrijft

bedankt iedereen die nummer mogelijk heeft gemaakt hello gorgeous 19


20 hello gorgeous


hello gorgeous 21


henk hageman

22 hello gorgeous


HIV EN MIJN LICHAAM tekst Leo Schenk illustratie Henk Hageman

Trippen op Atripla DE NIEUWSTE HIV-REMMERS zijn veel minder giftig dan hun voorgangers en hebben ook minder bijwerkingen, die bovendien niet altijd een last hoeven te zijn. Geert (56) slikt al bijna twee jaar Atripla. Hij beschrijft hoe levendig hij sindsdien droomt.

‘IK WEET DRIE en een half jaar dat ik hiv heb. Toen ik het net had, ging mijn viral load snel omhoog en mijn afweer (CD4) in rap tempo naar beneden. Samen met mijn internist besloot ik aan de pillen te gaan. Atripla was toen net op de markt en ik dacht: één pil per dag, dat kan niet het allerergste zijn. Ik ben lui en als één pil per dag volstaat, waarom dan meer? De medicijnen sloegen meteen aan, ondanks de bijwerkingen die ik heb gehad.

Dromen Ik droomde altijd al veel. Maar sinds ik Atripla slik, droom ik heftiger en meer. Mijn dromen zijn intenser,

duren langer en ze blijven me ook langer bij. Ik hoor wel eens mensen die op Atripla heel naar dromen, maar dat ken ik niet. Ik ben optimistisch van aard en dus ook in mijn dromen. Ik heb nog geen rotdroom gehad. Iedereen die ik ken of heb gekend, komt wel eens in mijn dromen voorbij. Dat kunnen mensen zijn die ik al heel lang niet heb gezien, of aan wie ik nooit meer denk, en dan opeens daar staan, in mijn droom. Maar het kunnen ook situaties zijn die ik heel leuk vind of waaraan ik heel veel plezier heb beleefd. Zo ben ik een enorme snoepkous, dat heb ik van mijn moeder geërfd. Die snoepte ook de

ÉÉN-PIL-REGIME Atripla is een één-pil-regime van Gilead. Geestelijke bijwerkingen, zoals woeste dromen, slapeloosheid en nachtmerries komen bij Atripla vaker voor. Nog dit jaar wordt Eviplera op de markt verwacht. Dit nieuwe één-pil-regime zou veel minder psychische bijwerkingen hebben dan Atripla.

hello gorgeous 23


TRIPPEN OP ATRIPLA

Kunst of kitsch? De illustratie van Henk Hageman is gebaseerd op een taartontwerp van De Taart van M’n Tante. De eigenaren van taartwinkel (Siemon de Jong en Noam Offer) is helemaal niets te gek. Van modern tot nostalgisch, van strak grafisch tot overdadig kitsch. De prijzen zijn afhankelijk van grootte en inhoud. De Taart van m’n Tante www.detaart.com 24 hello gorgeous

hele dag door. Snaaien noemde ze dat, en dat heb ik ook. Ik droomde laatst nog dat ik taarten at, heerlijke marsepeinen taarten. Daar ben ik dol op. Die droom was levensecht. Ik zat aan een prachtig gedekte tafel. Voor mij stonden wel vijf taarten in prachtige neonkleuren: groen, blauw, geel, roze… Toen ik van de eerste een hap nam, voelde ik de zoete marsepeinlaag langzaam in mijn mond smelten. Binnen een half uur had ik, op een paar kruimels na, de eerste taart op, en begon ik aan de tweede. Die was nog mooier, met wolken slagroom. Hij was nog lekkerder dan de eerste.

kunnen komen, maar het kan ook te maken hebben met het feit dat ik ouder word. In het begin, toen ik net hiv had, koppelde ik veel aan mijn hiv. Nu denk ik vaak: man, het is gewoon de leeftijd! Een nadeel van Atripla is, dat ik meteen na inname ’s avonds wil slapen. Als we dan gasten hebben, kan ik ze wel eens de deur uitkijken. Soms zeg ik ook: jongens ik moet nu echt naar bed. Doei! Ja, de dromen op Atripla zijn geweldig, ook al is het een bijwerking. Het is een leuke bijwerking, maar als ik het voor het kiezen had, dan zou ik liever kiezen voor een hiv-pil die helemaal geen bijwerkingen heeft.

Moddervet

Lachen

Ik heb ontzettend genoten in mijn taartendroom en wilde doorgaan met de volgende. Toen ik aan de derde taart begon, zei ik tegen mezelf: let nou toch op Geert, je wordt moddervet! De avonturen in mijn dromen zijn prachtig, met allerlei wendingen. Net als in een actiefilm. Voor de grap zeg ik wel: ik heb nu twee levens, één overdag en één ‘s nachts wanneer ik droom. Ik weet soms ook niet meer in welk leven ik zit. Vroeger droomde ik thema’s, die zich met enige regelmaat herhaalden. Dat heb ik nu niet meer. Het zijn steeds nieuwe dromen. De kans dat ik binnenkort opnieuw over taarten droom, is klein. Soms word ik heel fris wakker, andere keren ben ik niet wakker te krijgen. Ik heb het idee dat door Atripla mijn slaapbehoefte groter is dan voorheen. Ik wil nu overdag ook nog wel eens een dutje doen. Dit zou door Atripla

Ik weet nog goed de eerste keer dat ik Atripla nam. Ik lag al in bed, nam de pil en zei grappend tegen mijn partner: ik heb hem genomen en kijk: geen bijwerkingen! Ik moest er zelf om lachen. Ik wist toen al driekwart jaar dat ik hiv heb, dus de ergste schrik was wel over. Het heeft ongeveer anderhalf tot twee jaar geduurd voordat ik er emotioneel overheen was en ik me weer net zo gezond voelde als daarvoor. Na twee weken Atripla gebruik kreeg ik rode vlekken over mijn hele lichaam. Mijn internist had me hiervoor gewaarschuwd, dus ik wist dat het kon gebeuren. Op zich vond ik die rode vlekken nog niet eens zo erg. Ik zou het bijvoorbeeld erger hebben gevonden als ik Atripla niet meer zou kunnen gebruiken als de bijwerkingen te heftig werden, maar de

rode vlekken verdwenen uit zichzelf na verloop van een paar weken. Ik ben erg trouw in het op tijd nemen van mijn pil. Heel in het begin ben ik het één keer vergeten. Toen werd ik ’s morgens wakker en ik wist het meteen: shit, pil vergeten! Ik raakte daardoor mijn zelfvertrouwen kwijt en heb er twee weken over gedaan om van dat rotgevoel af te komen. Toen ik het mijn internist vertelde, moest hij er vreselijk om lachen. Hij zei: “Ik zou willen dat al mijn patiënten konden vertellen dat ze maar één keer hun pil waren vergeten.”’

henk hageman


ADVERTENTIE

wenst hello gorgeous veel succes! hello gorgeous 25


MODEREPORTAGE fotografie Henri Blommers tekst Axa Rod

De Begging Babes is een los verband van travestieten dat zich inzet voor het goede doel. Ze bestaan sinds 2007. Het oorspronkelijke idee van de Begging Babes komt uit de koker van Jennifer Hopelezz. Zij vond de jaarlijkse collecte op 1 december tijdens Love Dance in Paradiso maar een suffe bedoening en vond dat het beter kon. De Begging Babes zamelen vooral geld in voor het Aidsfonds en het Homomonument. Geld is belangrijk, maar een gemeenschap die zich voor elkaar inzet is waar het echt om draait. Maak kennis met vijf babes die bij nacht en ontij de grachten onveilig maken en ....

26 hello gorgeous


Countess Cornelia koopt haar setjes graag bij Laura Dolls in Amsterdam. Deze winkel is gespecialiseerd in vintagemode, zoals galajurken, bruidsjurken, tassen, schoenen en antiek linnen.

hello gorgeous 27


MODEREPORTAGE

Eva Vraeghe heeft haar noppen blouse gescoord bij KEK, een kledingwinkel gespecialiseerd in exclusieve merken voor vrouwen en kinderen.

28 hello gorgeous


Creatief met je banksaldo omgaan? Laat dat maar aan Axa Rod over. Ze kocht haar pikante bikini bij Giensch in Utrecht. Haar maat pumps sleepte ze weg bij Sussie.

hello gorgeous 29


MODEREPORTAGE

Jeroen Bloemers ontwierp zelf de sexy catsuit voor zijn alterego Princess Royale.

30 hello gorgeous


Jennifer Hopelezz kocht voor de gelegenheid een leuk stoeipakje in de Out of The Closet Store Amsterdam.

Verkoopadressen: Laura Dolls lauradols.nl - KEK kekwassenaar.nl - Giensch Voorstraat 32 Utrecht - Sussie Voorstraat 48-50 Utrecht Out of The Closet Store outofthecloset.org/nl - Club Church clubchurch.nl - Jeroen Bloemers jeroenbloemers.com Fotograaf Henri Blommers heeft de babes geschoten in Cruise Club Church.

hello gorgeous 31


ACTUEEL tekst Leo Schenk illustratie Henk Hageman

Eerder dit jaar kreeg fabrikant Gilead in Amerika toestemming om het hivmedicijn Truvada te mogen verkopen als PrEP, een middel dat je kan beschermen tegen hiv. Verschillende organisaties in ons land vinden dat er eerst meer onderzoek moet worden gedaan, voordat de preventiepil hier beschikbaar komt. Toch gebruiken sommige hiv-negatieve homomannen nu al Truvada.

JARENLANG waren er slechts twee manieren om jezelf of een ander te beschermen tegen hiv: seks met condoom of helemaal geen seks. Maar de tijden zijn veranderd met de komst van de combinatietherapie. Als iemand zijn pillen keurig neemt en de viral load onmeetbaar is, is er nauwelijks een kans dat het virus wordt overgedragen. Het behandelen van mensen met hiv is niet alleen goed voor de eigen gezondheid, maar kan ook dienen als preventie. De nieuwste loot aan de preventietak is Pre Exposure Profylaxis (PrEP). Het is een middel dat je vooraf bescherming kan bieden tegen hiv. In juli van dit jaar gaf de Amerikaanse Voedsel- en Warendienst (FDA) toestemming aan medicijnenfabrikant Gilead om het hiv-medicijn Truvada te kunnen verkopen als PrEP. Een grootschalig onderzoek uit 2011 onder hivnegatieve homomannen had aangetoond dat het dagelijks nemen van

lag deze effectiviteit tussen 44 en 73%. Voor de FDA was deze mate van effectiviteit reden genoeg om het als preventiepil goed te keuren.

Controverse Over het inzetten van een hiv-medicijn als preventiemiddel bestaat veel controverse. Zo voert de Amerikaanse Aids Healthcare Foundation (AHF) een sterke lobby tegen PrEP. Vorig jaar kwam de organisatie (ook bekend van de vintage kleding winkelketen Out of the Closet) in het nieuws met hun campagne No Magic Pill, waarin ze haar bezwaren kenbaar maakte. Volgens de AHF is er een reĂŤle kans op het ontstaan van resistentie. Als je Truvada neemt ter bescherming van hiv, terwijl je eigenlijk al hiv hebt, bestaat de kans dat het virus resistent wordt tegen de hiv-remmers die in Truvada zitten, omdat je dan een monotherapie neemt. Bovendien is er nog te weinig bekend over de langetermijn gezondheidseffec-

Controverse over Truvada effectief is in het voorkomen van hiv. De mate van bescherming van Truvada als PrEP was afhankelijk van de therapietrouw van de deelnemers. Hoe beter men zich hield aan het dagelijks nemen van de preventiepil, hoe effectiever het middel bleek te zijn. Gemiddeld 32 hello gorgeous

ten van het geven van een hiv-medicijn aan mensen die geen hiv hebben. De grootste angst van de AHF, die het condoom nog steeds ziet als de heilige graal van de hiv-preventie, is dat de komst van PrEP wel eens het einde van het condoomgebruik zou kunnen betekenen.


CONTROVERSE OVER PREVENTIEPIL

preventiepil

hello gorgeous 33


ACTUEEL Voorstanders zijn er echter ook. Veel activisten, wetenschappers en preventiewerkers in de VS zijn juist uitgelaten over de komst van PrEP. Het promoten van het condoom als de enige manier om jezelf en de ander te beschermen, heeft geen halt toegeroepen aan de al meer dan dertig jaar durende hiv-epidemie. In de beginjaren van hiv en aids bood het rubber soelaas, maar het is een feit dat een condoom voor sommigen niet of niet altijd een optie is. Dat Truvada niet dezelfde mate van bescherming biedt als het condoom deert de voorstanders niet. Iets is beter dan niets.

Geen vervanging Het Aids Fonds reageerde terughoudend op het inzetten van Truvada als preventiepil in ons land. Toen het nieuws over de goedkeuring in de VS naar buiten kwam, deed het fonds een persbericht de deur uit waarin het weliswaar erkent dat ‘PrEP op lange termijn goede kansen biedt, maar dat het nooit een vervanging kan zijn voor veilig vrijen.’ ‘Dit vind ik een wel erg voorzichtige en negatief gestelde reactie’, zegt Robert Witlox, directeur van de Hiv Vereniging Nederland (HVN). Hoewel de vereniging zich richt op de be-

langen van mensen die al hiv hebben, is zij een groot pleitbezorger van PrEP. Witlox had liever gezien dat

‘Als mensen geholpen zijn met PrEP, zouden wij het liefst zien dat ze het ook vergoed krijgen.’ het Aids Fonds in zijn reactie meer positief en proactief was geweest over PrEP: ‘Meer van: het is goed dat het er nu eindelijk is, en we

“Ik ben blij dat ik voor mezelf een oplossing heb gevonden” PAUL (47): ‘Toen ik seksueel actief werd, kreeg ik te horen: rubber up! en verder je kop houden. Het was 1982 en ik was net achttien. Ik ben braaf geweest en heb altijd een condoom gebruikt. Nu ik ouder ben, is het beeld van hiv veranderd: de vooruitzichten zijn goed en het risico om hiv te krijgen is sterk verminderd door de hiv-medicijnen. Ik heb moeite het altijd veilig te houden. Sperma is belangrijk voor mij. Het brengt me dichterbij degene met wie ik seks heb. In de afgelopen zes jaar heb ik drie keer een PEP-kuur genomen, nadat ik risico had gelopen. Dit waren keren waarbij ik seks had met iemand die ik niet kende en waarvan ik ook niet wist of hij hiv had. Zo’n kuur krijgen is trouwens een heel gedoe.

34 hello gorgeous

Ik woon in een middelgrote stad en ben naar de eerste hulp geweest. Daar wisten ze niet wat PEP was. Ik ben van het kastje naar de muur gestuurd. Vorig jaar kreeg ik hepatitis C. Ik heb mezelf toen afgevraagd: hoe nu verder? Ik laat me niet meer neuken zonder condoom, maar wel iemand klaarkomen in mijn mond, waarbij de risico’s veel lager zijn. Eerder dit jaar hoorde ik van het bestaan van Truvada als PrEP. Ik heb een hiv-positieve partner, met wie ik weinig seks heb. Ik heb vooral seks buiten de deur. Daarom slik ik Truvada als ik de stad in ga, en ik denk dat er seks mogelijk is. Mijn man neemt Truvada en hij houdt elke keer een aantal pillen over, waar ik van mag snoepen. Hij is blij dat ik het neem en mezelf extra bescherm tegen hiv.

Ik zie een hiv-specialist voor mijn hepatitis C, dezelfde die mijn man ziet voor zijn hiv. Ik ben open tegen haar over het feit dat ik moeite heb om het veilig te houden en dat ik PrEP neem. Zij keurt het niet af. Ze zegt me dat er weinig bekend is over de bijwerkingen voor hiv-negatieven en dat er een kans is dat het middel niet meer werkt als ik toch hiv zou krijgen. Ik praat niet over PrEP met anderen, ook niet met mijn sekspartners. Waarom zou ik? Het risico is immers voor mij? Ik neem het middel nu een half jaar en ben vooral blij dat ik voor mezelf een oplossing heb gevonden. Ik ben op zoek geweest naar een goed evenwicht tussen het risico dat ik loop en mijn seksbeleving.’

gaan nu eens kijken hoe we dit in Nederland van de grond kunnen krijgen.’ Witlox meent dat het fonds en de GGD Amsterdam hierin het voortouw moeten nemen. ‘Wij gaan en kunnen die kar niet trekken.’ Volgens directeur Ton Coenen van het Aids Fonds is zijn organisatie wel degelijk hoopvol over deze nieuwe ontwikkeling, maar hij benadrukt dat er nog veel onbekend is over PrEP. Zo gaat het onderzoek dat nu naar de effectiviteit van PrEP is gedaan, over het dagelijks slikken van Truvada. Maar kun je het middel ook alleen nemen als je van plan bent seks te hebben? ‘Dit zou een stuk makkelijker zijn in het gebruik, maar we weten nog niet of dit werkt’, aldus Coenen. Een ander punt zijn de kosten. ‘Als mensen hier echt mee geholpen zijn, zouden wij het liefst zien dat ze het ook vergoed krijgen. Het is echter de vraag of dit ook gaat gebeuren. Dit zijn een paar van de vragen die ik graag beantwoord wil zien voordat we PrEP in Nederland inzetten.’

Niet voor iedereen Vertrekkend directeur Frank de Wolf van de Stichting Hiv Monitoring (SHM), die de stand van zaken rond de verspreiding van hiv in ons land en de behandeling van mensen met hiv registreert, is misschien wel één van de grootste voorstanders van PrEP. Volgens hem moet er in ons land snel onderzoek worden gedaan naar het gebruik en de effectiviteit van PrEP. ‘Ik zie PrEP niet als panacee, een wondermiddel dat hiv de wereld uit kan helpen. Bestaande preventieprogramma’s moeten worden blijven uitgevoerd.


CONTROVERSE OVER PREVENTIEPIL Ik zie het echter wel als een logische stap in de reeks middelen die je kunt inzetten om nieuwe hiv-infecties te voorkomen.’ PrEP is niet voor iedereen, aldus De Wolf. ‘De meeste mensen hebben geen probleem om met condoom te vrijen. Maar voor jongeren en oudere homomannen, waar we toch ook veel nieuwe hiv-diagnoses vaststellen, zou het misschien een goede optie zijn.’ De Wolf begrijpt de voorzichtigheid van het Aids Fonds. ‘Ik neem aan dat ze wel bereid zijn financieel bij te dragen aan een studie naar PrEP in ons land. Ze zullen in ieder geval mee willen denken.’ Coenen bevestigt dit: ‘Wij kunnen goede onderzoeksvoorstellen zeker financieel mogelijk maken.’

Andere mindset Voor veel mensen is de preventiepil nog onvoorstelbaar. De vergelijking doemt op met de introductie van de anticonceptiepil in de jaren zestig, waar eerst ook veel weerstand tegen bestond. Hoe komt het dat men niet klaar is voor de komst van een pil die bescherming kan bieden tegen hiv? Ton Coenen: ‘Veel mensen laten zich nog steeds niet regelmatig testen, terwijl dat van belang is voor jezelf en voor een ander. Door je tijdig te laten behandelen met hiv-medicatie, zorg je er voor dat je bij een lage viral load veel minder infectieus bent. Dat is nu nog onvoldoende doorgedrongen. Voor PrEP heb je een andere mindset nodig. Wij zijn daar nu nog te terughoudend in.’ Het verhaal van Paul, die nu al Truvada neemt voordat hij seks heeft (zie kader)

verrast Frank de Wolf niet. Hij denkt echter niet dat er nu al op grote schaal Truvada wordt genomen

‘Iets is beter dan niets.’ door mensen zonder hiv die risico lopen en zichzelf (extra) willen beschermen. ‘Voor mensen die nu al Truvada nemen als PrEP is dit een individuele beslissing. Het is wel van belang dat deze mensen worden gewezen op de eventuele risico’s en dat ze hierin enigszins worden begeleid.’ Ton Coenen benadrukt dat het onregelmatig nemen van PrEP niet is onderzocht en dus niet bewezen effectief is. ‘Wij kunnen dit dus niet steunen.’

De zorg doet niks Farmaceut Gilead laat weten dat er nog geen aanvraag wordt ingediend bij de Europese registratieautoriteit (EMA). Woordvoerder Michiel Plugge zegt dat er ‘wel intern overleg is’, maar wil hier verder niet meer over kwijt. Gilead staat achter het standpunt over PrEP van de Nederlandse Vereniging van Hiv-behandelaren (NVHB). Deze beroepsvereniging meent dat zolang er nog niet is nagedacht over de vraag aan wie en vooral hoe en door wie de preventiepil wordt verstrekt, PrEP ook niet beschikbaar moet komen in ons land. Plugge: ‘Wij krijgen echter signalen uit het veld dat mensen op eigen houtje experimenteren. Dit is slecht nieuws vanwege de verhoogde kans op resistentie. Ondertussen

doet de zorg niets en komt er nog niet veel uit de boezem van de NVHB of organisaties als Soa Aids Nederland.’ Hij meent dat het publiek moet worden voorgelicht over PrEP: hoe het gebruikt moet worden en vooral hoe niet. ‘Zolang Truvada niet geregistreerd is voor PrEP, is dat niet de taak van de fabrikant.’ Toch ziet Plugge wel een rol weggelegd voor Gilead. ‘Wij zouden een discussie kunnen faciliteren voor de zorginstanties en hivorganisaties. Een soort symposium waarin men gezamenlijk nadenkt over de verstrekking van PrEP in Nederland.

Plugge heeft zijn idee intern besproken en legt uit dat Gilead niet de verdenking op zich wil laden, dat ze een commerciële honger hebben om Truvada ook als preventiepil te willen verkopen. Dat zou de schijn wekken dat Gilead Truvada promoot uit eigenbelang. ‘Dan krijgen we terecht de Inspectie van Volksgezondheid op ons dak.’ ‘Het ligt ingewikkeld’, voegt hij eraan toe: ‘Alles begint met precies weten hoe het moet. Mijn oproep aan het hiv-veld is dan ook: ga eens bij elkaar zitten, denk na over hoe we het hier gaan regelen en zorg dat er goede informatie komt naar het publiek.’

Wat vinden homomannen van PrEP? De GGD in Amsterdam doet onderzoek naar hoe homomannen aankijken tegen PrEP. Vijf vragen hierover aan senior onderzoeker Udi Davidovich. Waarom dit onderzoek? ‘We willen kijken of PrEP leeft onder homomannen in Amsterdam.’ Wat wilt u weten? ‘Veel. De eerste vraag is natuurlijk of men PrEP kent. We vragen verder of ze PrEP een aantrekkelijk idee vinden, én hoeveel bescherming ze denken dat het biedt. We zijn benieuwd of men van plan is het ook te gebruiken als het eenmaal verkrijgbaar is en hoeveel men bereid is ervoor te betalen. Daarnaast willen we weten of ze het dagelijks willen nemen of vlak voor en

na dat men risicoseks gaat hebben.’ Hoeveel mannen doen mee aan het onderzoek? ‘In totaal gaat het om 400 tot 500 mannen. Deze komen uit onze onderzoeksgroepen van hiv-negatieve en -positieve mannen.’ Tot wanneer loopt het onderzoek? ‘We hopen in februari 2013 de eerste resultaten te hebben.’ Gaat de GGD ook onderzoek doen naar de effectiviteit van PrEP? ‘We zijn hierover aan het nadenken en kijken naar de verschillende opties. Of we het kunnen en willen en of we gaan aansluiten bij internationaal onderzoek dat al gaande is. Het moet wel een toegevoegde waarde hebben.’

hello gorgeous 35


Wat doet HIV VERENIGING NEDERLAND voor jou? Informatie

Belangenbehartiging

Via het magazine Hivnieuws, de website www.hivnet.org; brochures over diverse onderwerpen, Servicepunt voor al je vragen, digitale nieuwsbrief en weblogs (voor mannen/ vrouwen/jongeren/gezinnen).

Hiv Vereniging Nederland (HVN) heeft contact met o.a. zorgaanbieders, (zorg)verzekeraars, ministeries, politici, gezondheidsorganisaties, werkgevers(organisaties) en onderzoekers. HVN behaalde grote successen bij de versnelde registratie van hiv-remmers, de introductie van sneltesten, het stoppen van strafrechtelijk vervolgen, de verzekerbaarheid van mensen met hiv en de kwaliteit van de hiv-zorg. Er is nog veel te doen zoals het tegengaan van stigma en de kwaliteit van hiv-zorg op orde houden.


ACTIEF VOOR IEDEREEN DIE LEEFT MET HIV Elkaar ontmoeten

Word lid!

Word actief!

Tijdens informatieavonden, de workshopreeks ‘Positief leven’, ontmoetingsweekenden, een telefonisch gesprek of op het forum.

Kijk op www.hivnet.org. HVN kan dit alles blijven doen bij voldoende leden en vrijwilligers. HVN heeft 1500 leden en 150 vrijwilligers.

Je kunt je aanmelden op www.hivnet.org of via het Servicepunt 020 6892577 ma-di-do-vr van 14-22 uur

Help HVN sterk te blijven: word lid! Onderdelen van HVN hebben een aanbod voor homo-mannen (Poz&Proud), tieners (The Young Ones), gezinnen (Positive Kids), vrouwen, jongeren (Jong Positief), migranten (Positivo’s), veteranen (Diehards). En er zijn activiteiten in meerdere regio’s.

Standaard lidmaatschap is 42 Euro (of desgewenst lager of hoger naar inkomen)


38 hello gorgeous


TWEEGESPREK tekst Leo Schenk fotografie Henri Blommers

Patrick ‘In 2009 kwam je er achter dat je hiv hebt. Wat gebeurde er toen?’

Casper ‘Ik schrok er van, al had ik wel risicoseks gehad. In het begin was ik er vrij luchtig en open over, alsof ik een griepje had opgelopen. Maar ik ben de afgelopen twee jaar door een dal gegaan. Wat logisch is als je te horen krijgt dat je hiv hebt. Ik had tijd nodig om dat te accepteren. Nu gaat het goed met me. Ik had het liever niet gehad, maar hiv brengt me meer dan dat ik er last van heb. Daar ben ik wel blij om.’ P. ‘Hoe reageerden je ouders?’ C. ‘Toen ik het mijn ouders vertelde, zei mijn vader: houd het voor jezelf. Maar zo zit ik niet in elkaar. Ik heb me er gelijk in gestort, dan kom ik er ook meer over te weten. Ik heb meegewerkt aan de tijd daarna, en ik deed mee aan dance4life. Ik vind dat ik daar wel een beetje bekendheid aan mag geven. Dat is voor

mand met hiv en ben er zo ingerold. Binnen die relatie was het moeilijk om hiv bespreekbaar te maken. Mijn ex had hiv zelf nog niet geaccepteerd en wilde er ook niet over praten. Ik zat wel met allerlei vragen: of ik ergens op moest letten en zo ja, wat dan? Ik kon er bij hem niet mee terecht, dus ben ik de antwoorden op mijn vragen elders gaan zoeken. Zo heb ik vrijwilligerswerk gedaan voor Schorer en heb ik ook veel vrienden met hiv. Dat zorgt ervoor dat ik nauw bij hiv ben betrokken.’ C. ‘Maar dan sta je op een boot vol homomannen met hiv. Hoe waren de reacties uit je omgeving?’ P. ‘De reacties waren allemaal positief. Alleen mensen die me niet zo goed kennen, vroegen zich af waarom ik op die boot stond. Een oud-collega vroeg me of ik het niet vies vond. Wat is daar nou vies aan? Ik sta op die boot, niet omdat ik zelf hiv heb, maar uit solidariteit met mensen die leven met hiv. Ik heb er totaal geen moeite mee, maar in het dagelijks leven – ook in de homogemeenschap – merk ik dat je wel

P. ‘Ja dat is mijn vriendje. Ik ken hem net een paar weken. Het is nog heel pril.’ C. ‘Weet je zijn hiv-status?’ P. ‘Ja. Hij is hiv-negatief. Als je net bij elkaar bent, kan dat een issue zijn, dat je elkaars status wilt weten.’ C. ‘Wanneer vroeg je ernaar?’ P. ‘Ik ben vrij direct en vraag het meestal gelijk. Als ik het idee heb dat er meer in zit en we met elkaar verder willen, dan vind ik het belangrijk om te weten. Zeker gezien mijn relatie met een jongen met hiv in het verleden. Ik vind het belangrijk dat iemand over hiv kan praten. Sommige mensen gaan hiv uit de weg. Als ik zie wat er allemaal om me heen gebeurt, moet je het er wel over hebben. Hoe wil je samen de relatie inrichten? Zijn we monogaam, of niet? Wat zien we wel of niet door de vingers? Dat vind ik belangrijke discussiepunten.’ C. ‘Ik heb geen relatie, en ik mis het niet echt. Natuurlijk zijn er momenten die ik graag zou delen met een partner, iemand dichtbij. Maar ik ben niet op zoek naar een relatie, omdat ik

Casper Loupen (29) en Patrick Faverus (32) zagen elkaar voor het eerst op de boot van Poz&Proud, de sectie homomannen van Hiv Vereniging Nederland, tijdens Gay Pride 2011 in Amsterdam. Voor hello gorgeous zien ze elkaar weer. Deze keer in het restaurant van de Centrale Bibliotheek van de hoofdstad. Een tweegesprek tussen een jongen met hiv en één zonder. mensen met hiv op den duur alleen maar beter. Wat ik zo mooi aan jou vind, is dat je je daar voor openstelt. Het is toch best een beladen onderwerp?’ P. ‘Voor mij niet. Ik heb een relatie gehad met ie-

hiv mag hebben, maar dat je het vooral niet moet benoemen. Dat vind ik heel jammer.’ C. ‘Ik zag net die jongen die je hier bracht. Is dat je vriendje? Hoe lang kennen jullie elkaar al?

er zo nodig één moet hebben. Ik doe net zo graag iets alleen of samen met vrienden of vriendinnen. Ik kan me prima alleen vermaken.’ P. ‘In hoeverre is hiv dan een item als jij met iemand seks hebt?’ hello gorgeous 39


TWEEGESPREK

‘Ik leef door hiv veel meer in het nu.’

Casper Loupen

40 hello gorgeous


TEGENPOLEN C. ‘Ik loop er niet mee te koop. Ik let er goed op dat ik beschermd vrij. Het is niet zo dat ik mijn hiv-status bij een one-night-stand meteen op tafel leg. Zo van: by the way, ik heb hiv!’ P. ‘Je vertelt net hoe open je bent over je hiv-status naar buiten toe. Je werkt mee aan dance4life en aan dit interview om meer bekendheid te geven aan hiv, maar als het op seks aankomt ben je er dus niet zo open over?’ C. ‘Bij een one-night-stand niet.’ P. ‘Maar een one-nightstand kan misschien een relatie worden.’ C. ‘Dat zou kunnen. Dan moet ik toch eerst een moment kiezen waarop ik het wil vertellen. Of niet. Mocht het iets vaster worden, dan wil ik daar ook niet te lang mee wachten. Maar dat is nog niet voorgekomen.’ P. ‘Ik heb een vriend met hiv en die zegt altijd dat hij het niet nodig vindt om het te vertellen aan iemand waar hij maar één keer seks mee heeft. Hij heeft het wel eens meegemaakt dat iemand waarmee hij seks had, achteraf hoorde dat hij hiv heeft. Die jongen werd ontzettend boos en zei tegen mijn vriend dat hij het had moeten vertellen. Mijn vriend antwoordde hem dat als hij het had verteld, hij waarschijnlijk niet met hem naar bed zou zijn gegaan. Ik reageerde eerst ook fel op het stilzwijgen van mijn vriend. Achteraf snap ik ook wel waarom hij het niet gezegd heeft. Ik vraag me af hoe jij daarmee omgaat.’ C. ‘Ik zou er open over willen zijn, net als bij alle andere dingen die ik doe en waarmee ik in de publiciteit treed. Maar bij seks

bescherm ik mezelf tegen afwijzende reacties, omdat hiv zo’n beladen onderwerp is. Hiv maakt kwetsbaar.’ P. ‘Kun je er begrip voor opbrengen als iemand je zou afwijzen om je hiv?’ C. ‘Ik zou het jammer vinden en moeilijk. Maar ik zou er wel begrip voor hebben.’ P. ‘Waarom?’ C. ‘Omdat ik zelf waarschijnlijk hetzelfde gedaan zou hebben toen ik nog hiv-negatief was.’ P. ‘Zelf sta ik daar anders in. Ik word verliefd op iemand en alles wat daarbij komt kijken neem ik voor lief. Hiv hoort daar ook bij. Daar zullen we een weg in moeten vinden. Als iemand je niet wil als partner omdat je hiv hebt, dan zegt dat veel over hem. Ik zou dan gelijk zeggen: dan niet, doei! Ik heb het zelf meegemaakt. Mijn ex dacht ook dat ik zou wegrennen. Ik zei toen: nee, waarom zou ik? Het is iets dat jij hebt en laten we er samen het beste van maken. Jammer genoeg lukte dat niet met hem en werd het uiteindelijk wel de dealbreaker.’ C. ‘Ik zou vroeger ook niet meteen zijn weggerend als iemand hiv bleek te hebben. Ik zou er wel meer over willen weten en niet zomaar met hem de koffer induiken. Het kromme is, dat wanneer iemand er niets over zou zeggen, ik het wel meteen met hem zou hebben gedaan. Hoe ging de seks tussen jou en je exvriend?’ P. ‘Het was niet zo dat ik daar continue mee bezig was tijdens de seks. Neuken deden we bijvoorbeeld niet. Ik miste dat

ook niet echt, want ik ben niet iemand die moet neuken. In een relatie moet je vooral doen waar je beiden plezier in hebt. Ik merkte dat ik me met hem toch niet helemaal kon geven als we seks hadden. Ik heb mezelf vaak de vraag gesteld: waarom vond ik het zo lastig om mezelf te laten gaan? Vaak kwam ik dan terug bij het feit dat er binnen onze relatie niet over hiv kon worden gesproken, omdat hij dat niet wilde. Daardoor ging ik een beetje op slot.’ C. ‘En als hij meer open was geweest naar jou en vrijelijk over zijn hiv kon praten?’ P. ‘Ik vermoed dat ik er dan minder moeite mee zou hebben gehad.’

‘Veilige seks bestaat niet! Niets is 100% veilig.’

Testen op hiv C. ‘Ben jij wel eens bang geweest voor de uitslag van een hiv-test?’ P. ‘Soms kan de uitslag best spannend zijn. Je weet het immers nooit. Ik bedoel: veilige seks bestaat niet! Niets is 100% veilig. Maar meestal maak ik me geen zorgen.’ C. ‘Het is belangrijk om je regelmatig te laten testen op hiv. Ik liet me vaak testen voordat ik hiv kreeg. De uitslag was altijd negatief, behalve soms een soa. Dat was ook niet fijn, maar goed. Op een gegeven moment werd ik ziek en belandde ik in het ziekenhuis met darmklachten. Daar zijn ze erachter gekomen dat ik hiv heb.’ P. ‘Ik heb vrienden die al heel lang met klachten rondliepen en zich niet lieten testen omdat ze bang waren voor de uitslag. Ze belandden uiteinhello gorgeous 41


TWEEGESPREK

‘Hiv heeft mij creatiever gemaakt.’

42 hello gorgeous

delijk toch in het ziekenhuis. Eentje had een hersenvliesontsteking en hij was incontinent, waardoor hij een luier moest dragen. Toen zag hij opeens ook de andere kant van hiv.’ C. ‘Nu ik hiv heb moet ik toch meer opletten. Regelmaat, gezond leven, die dingen. Ik ben nog niet toe aan medicatie, maar ik wil er wel snel mee beginnen. Ik vind het belangrijk om anderen niet te infecteren. Dat is niet mijn belangrijkste motivatie om aan de pillen te beginnen, maar het speelt wel een grote rol.’ P. ‘Wat is de reden waarom je nog geen medicijnen neemt?’ C. ‘Mijn hiv-consulent vindt dat mijn weerstand daarvoor nog te goed is. Zij vindt het nog niet nodig. Ik zat de voorlaatste keer op 630 CD4 cellen en nu op 580. Ik heb er veel over gelezen en zelf denk ik nu anders over starten. Ik heb net een nieuwe baan en ik wil eerst kijken hoe dat gaat. Maar zodra het kan, wil ik met de medicijnen beginnen. Kun jij je voorstellen hoe het is om hiv te hebben? P. ‘Ja en nee. Ja, omdat ik er veel over weet en veel vrienden met hiv heb, waarmee ik regelmatig spreek over hoe zij het ervaren. Ik begrijp veel van waar ze mee zitten. Of hoe zij de dingen beleven. Maar zolang ik geen hiv heb, blijft er altijd een deel dat ik niet kan begrijpen. Ik heb geen hiv, dus ik weet niet precies hoe het is om hiv te hebben.’ C. ‘Ik leef door hiv veel meer in het nu, met de dag! Toen ik nog geen hiv had was ik materialistischer ingesteld. Ik wil

niet zeggen dat ik mooie spullen nu niet meer belangrijk vind, maar het is minder belangrijk geworden. Ik kan nu van kleine dingen heel erg gelukkig worden.’ P. ‘Hiv heeft je dus bewuster gemaakt. Dat hoor ik vaker. Denk je dat je dit proces ook had kunnen doorlopen als je geen hiv zou hebben gehad?’ C. Nee. Dan was het allemaal wat makkelijker geweest. Ik had dan iets meer onbezorgd kunnen fladderen en gek doen.’ P. ‘Zie je op tegen het nemen van hiv-medicatie?’ C. ‘Nee. Het is wel een herinnering aan het feit dat ik chronisch ziek ben, maar ik zie er niet tegen op. Het heeft een positief effect op mijn gezondheid en ik kan er oud mee worden. Hoe zie jij jouw toekomst? P. ‘Ik wil nog wel het een en ander realiseren. Zo wil ik graag in Amsterdam wonen. Ik vind Amsterdam toch de leukste plek om te zijn. Kinderen heb ik afgezworen. Adopteren is zo’n gedoe en zelf kinderen hebben nog meer. Dan moet ik weer op zoek naar een lesbische draagmoeder. Misschien zou ik op den duur wel pleegkinderen nemen.

Ontmoeten Heb je net hiv en wil je andere homomannen met hiv ontmoeten? Ga dan eens naar CD4, de contactmiddag voor homomannen met hiv van Hiv Vereniging Nederland sectie Poz&Proud in café Prik. Kijk op www.pozandproud.nl voor actuele data.

Maar dan spreken we over tien, twintig jaar. Ik hoop dat mijn vriendje en ik zo lang mogelijk bij elkaar blijven. Samen oud worden lijkt me leuk. En jij? C. ‘Voor het gemak concentreer ik me dan op de komende vijf jaar. Dan hoop ik nog steeds aan de medicatie te zitten, een relatie te hebben en dat ik nog steeds de baan heb die ik pas ben begonnen.’ P. ‘Waarom kijk jij niet verder dan vijf jaar?’ C. Ik leef van dag tot dag en ik denk dat ik nog een beetje terughoudend ben over mijn toekomst. Ik had een opleiding voor horeca en detailhandel willen doen, maar weet niet precies hoe het gaat met die onregelmatige werktijden. Nu heb ik een kantoorbaan waar ik op gezette tijden begin en eindig. Door mijn hiv heb ik deze keuze min of meer gedwongen moeten maken, maar ik heb er ook bewust voor gekozen. Ik heb in mijn werk ook met klanten te maken. Dat past bij mij. Hiv heeft me creatiever gemaakt. Ik kan me makkelijker aanpassen aan de mogelijkheden en onmogelijkheden die het leven te bieden heeft.’


TEGENPOLEN

‘Je mag het misschien wel hebben, maar je mag het vooral niet noemen.’

Patrick Faverus

hello gorgeous 43


COMFORT FOOD tekst Jacob van Megen illustratie Henk Hageman

Mag het ietsje In de rubriek Comfort Food delen lezers recepten met hello gorgeous. Meestal simpel, altijd betaalbaar, gemakkelijk te maken, lekker warm of heerlijk koud, op schoot te eten of aan de grote keukentafel met een paar vrienden.

44 hello gorgeous


meer zijn? Deze keer ...

verse aardappelpuree! Boodschappenlijst (voor vier personen) • • • • • • • • • •

375 gram zoete aardappelen, geschild en in blokjes van 5 cm 375 gram kruimige aardappelen, geschild en in blokjes van 5 cm 1 ui gehakt, wit 1 teentje knoflook 30 gram roomboter 6 eetlepels zure room olijfolie zout peper 10 gram gehakte bladpeterselie

Bereidingstijd

circa 30 minuten, e rode wijn op de bank. waarvan 20 met een glas voll

IK HEB DE AFGELOPEN DAGEN GELEEFD op kip met rozemarijn van Albert Heijn. Kant-en-klaar, dat dan weer wel, maar drie dagen kant-en-klare Appie is genoeg. Vandaag wil ik zelf iets te eten maken. Op mijn Chinese kastje staat nog een flesje rood. Hebben de jongens gisterenavond zeker achtergelaten? Ik bekijk het etiket: een Bordeaux, Saint Emilion, van het huis Franc Mayne, een Grand Cru classé uit 2007. Veruit mijn favoriet! Laat ik daar maar eens mee beginnen. Ik heb een paar onstuimige weken achter de rug en het boodschappen doen is er bij ingeschoten. Al nippend struin ik de keukenkastjes af om te zien wat ik nog in huis heb. Geen fuck dus, behalve vier mooie, zoete aardappelen en wat restjes kruimige, nog stevig aanvoelende, met een paar mooie, paars-witte uitlopers. In de groentenla ligt nog het één en ander om een salade te bereiden. Het is niet veel en overrijp, maar genoeg voor de twee ons die het Voedingscentrum ons jarenlang toedichtte: tachtig procent weet het, twintig procent eet het. Opeens schiet me te binnen dat Tabitha mij een recept heeft toegestuurd van aardappelpuree gemaakt met zoete patat. Tabitha is mijn Surinaamse vriendin en wij wisselen recepten uit. Ik voorzie haar vaak van oer-Hollandse recepten, die ik vervolgens van haar terug krijg met een Surinaamse twist. Haar receptenschriftje koester ik, omdat ik regelmatig complimenten krijg over de exotische verrassing die zij aan mijn recept toevoegt.

Bereiden

Aard appelpure e is heerlijk met f linterdun gesneden kipschnitzels Himalaya granulaat

Schil de aardappelen en snijd ze in blokjes van ongeveer 5 cm. Doe beide soorten aardappelen met een gesnipperd uitje – ik gebruik zelf het liefst witte vanwege de scherpe smaak – en een teentje knoflook in een pannetje en zet alles net onder water. Strooi er wat zout naar smaak bij en kook ze in 20 minuten gaar. Tip: als zout gebruik ik Himalaya granulaat (zie kader) voor de zoutmolen.

Himalaya granulaat is ruim 500 miljoen jaar oud, hoogwaardig natuurzout, dat wordt gewonnen in de mijnen van de Himalayan foothills in Punjab, Pakistan. Het zout wordt met de hand gewonnen, geselecteerd en gewassen, en in de zon gedroogd. Ik kies voor dit zout omdat het 100% zuiver is, ongeraffineerd, vrij is van additieven en geen jodium bevat. Dat maakt dit granulaat veel minder giftig dan gewoon keukenzout. www.salsamentum.nl

Zet het vuur laag en schud ze een beetje om. Prak met een vork de inhoud van het pannetje fijn. Voeg de olijfolie, roomboter en zure room toe. Even niet denken aan de lijn! Blijf roeren en mengen met die vork! Een snufje versgemalen peper erdoor is heerlijk. Schep als laatste de gehakte bladpeterselie door de puree. Neem de pan van het vuur, laat de boel de boel, neem die vork mee en geniet. Lekker koken is zo simpel. En je wilt nooit meer puree-uit-een-pakje. hello gorgeous 45


HIV-HELDEN tekst Mariette Hermans fotografie Gon Buurman

Schijnbaar uit het niets Samen met Jan Schippers, psycholoog van de Schorerstichting, schreef ze begin jaren tachtig een nota over de aanpak van deze toen nog onbekende ziekte. Artsen wisten niet hoe de overdracht plaatsvond, er waren nog geen hivtesten. Schijnbaar uit het niets werden jonge, gezonde mannen doodziek en stierven, eerst in de VS, later ook in Nederland. Met rekenmodellen werden sombere voorspellingen gedaan. Er zouden grote aantallen slachtoffers vallen als gevolg van deze ‘homoziekte’. Stienstra en Schippers voorzagen dat er veel hulp nodig was. Ze hadden via het internationale homonetwerk gehoord hoe aids RIEK STIENSTRA (1942-2007) huishield in de scenes in is een ware hiv-held. OpSan Francisco en New York. geleid als maatschappelijk Nadat ze een studiereis werker, ging ze in 1974 als hadden gemaakt naar hohulpverlener aan de slag mo-opvangvoorzieningen bij de mr. J.A. Schorerstichin de VS, introduceerden ting (het consultatiebureau ze in 1984 het buddywerk voor homofilie) in Amsterin Nederland.‘Het idee dam. Al snel werd ze er was hetzelfde en ook de

daar waren de eerste hivpatiënten aangewezen op het eigen netwerk, zo licht ze toe in een gefilmd interview dat homo, lesbisch, bi en transgender archief en informatiecentrum (IHLIA) met haar maakte in 2007, een paar maanden voor haar dood. En hoewel er in Nederland wel gezinsverzorging bestond, riepen de doodzieke mannen weerstand op in de reguliere zorg. Buddyzorg startte dus als vrijwillige, aanvullende zorg: lichamelijke verzorging, gezelschap en stervensbegeleiding. Juist vanwege het stigma op hiv sprongen buddy’s in waar familie, vrienden en professionals het lieten afweten.

Bemoederen Stienstra vond het vanuit haar feminisme terecht dat mannen deze zorg op zich namen, letterlijk andere mannen ‘bemoederden’, zo zegt ze in een interview bij haar afscheid van Schorer in 2002: ‘Het is gewoon niet zo dat alleen maar vrouwen dat primaire verzorgende werk doen. En het blijkt ook

Riek Stienstra werkte 28 jaar voor de Schorerstichting, later Schorer. De laatste zestien jaar was ze directeur. Ze was medeverantwoordelijk voor de introductie van buddyzorg in Nederland, direct na de eerste hiv-diagnoses. In 2007 overleed ze op bijna 65-jarige leeftijd. coördinator en vanaf 1986 tot 2002 was ze directeur van de Schorerstichting. Ze was doortastend en praktisch. Ze had visie en kon die omzetten in actie. Dat kwam goed van pas toen begin jaren tachtig de eerste jongens en mannen in Nederland ziek werden en stierven aan de gevolgen van aids. 46 hello gorgeous

naam buddy werd in Nederland al snel een geuzennaam. Met professionele hulpverleners zou je een hulpvraag van dergelijke omvang nooit kunnen behappen’, zo vertelt Stienstra in Vriendschap voor een vreemde (Hansje Galesloot, 1999). In de Verenigde Staten was geen thuiszorg, dus

helemaal niet als statusverlagend opgevat te worden, wanneer je als man zijnde iemand bemoedert die niet eens je beste vriend is, puur uit solidariteit. Dan denk ik: op deze manier verandert er ook iets in de homomannencultuur’ (Schorer.nl, september 2002). Door hiv veranderde er inderdaad veel in de homo-


DE BEUK ERIN

be u De k erin Va w nm tij erk aa de er ts n to ch va t d ap n ir pe hi ec li v te jk ur in

hello gorgeous 47


DE BEUK ERIN emancipatie en in de zorg in Nederland. Niet alleen raakte de buddyzorg ingeburgerd, ook kreeg de homospecifieke psychosociale ondersteuning een plek binnen het aanbod van de Schorerstichting. Onder Rieks directeurschap startte men met individuele therapie en ontstonden er gespreksgroepen en rouwgroepen rondom aids. Na een fusie in het begin van de jaren negentig met een aantal andere hiv-organisaties kwam er begin jaren negentig een geheel nieuwe tak binnen de werkzaamheden van de stichting: voorlichting over veilige seks om hiv-overdracht te voorkomen. Preventie dus!

Levensbegeleiding In 1993 ging de buddyzorg in Amsterdam verder onder de naam Homo Buddy Project. Intussen werd er hard gewerkt aan effectieve hiv-remmers. In 1996 kwam de eerste combinatietherapie op de markt en kregen de meeste mensen met hiv weer levensperspectief. In 1999 zegt Stienstra in Vriendschap voor een vreemde: ‘In de huidige fase hebben cliënten hele andere behoeftes en moet je allerlei aspecten van het klassieke buddymodel durven loslaten. Want het is geen terminale zorg meer, wat vroeger zo’n stempel heeft gedrukt op het werk.’ Niet langer was een buddy voor de stervensbegeleiding, eerder voor ‘levensbegeleiding’. Er waren veel pillen te slikken, en zware bijwerkingen, maar dood ging je er niet meer aan. Dat gaf een nieuw perspectief en ook bijkomende 48 hello gorgeous

psychosociale problemen. Vanaf 2001 ging het Homo Buddy Project door als Schorer Buddyzorg, nog altijd gericht op homo’s, maar niet langer alleen voor homomannen met hiv. Ook homomannen en lesbische vrouwen met een andere chronische ziekte, en oudere homo’s en lesbo’s konden een buddy krijgen. Nog later kwamen ook transgenders tijdens hun geslachtsaanpassing en jongeren met een islamitische achtergrond in aanmerking voor een buddy. In die tijd werd de homospecifieke hulpverlening afgebouwd, omdat men dacht dat de homo’s en lesbo’s wel terecht konden binnen de reguliere hulpverlening. Door de steeds veranderende eisen van subsidiegevers werd Schorer omgeturnd tot een kenniscentrum.

Ridder Riek Stienstra heeft zich altijd sterk gemaakt voor het homo- en lesbisch specifieke aanbod in de zorg, zich ingezet voor subsidies, zich verzet tegen bezuinigingen. Ze was een kei in strategisch onderhandelen, en had visie op het werk. Haar brief aan bezuinigingsminister Brinkman leidde tot 70.000 gulden subsidie voor buddyzorg, en het verhaal gaat dat haar ontmoeting met koningin Beatrix een nieuw pand opleverde voor de krap behuisde stichting. ‘De beuk erin en we gaan er wat aan doen’, kenschetst ze in het gefilmde interview haar eigen manier van doen. Ze had nooit in de kast gezeten, ook al werd dat in de beginjaren nog verwacht

van de medewerkers van de mr. J.A. Schorerstichting. In 2002 ging ze met vervroegd pensioen. Ze was toen zestig jaar. Schorer bestond toen 35 jaar en was gegroeid van de eerste vijf medewerkers naar de ruim dertig mensen van

dat moment. Bij haar afscheid werd ze geridderd in de Orde van Oranje Nassau. Ze droeg de onderscheiding op aan alle mensen die zich de afgelopen jaren hadden ingezet voor de emancipatie en gezondheid van homo’s en lesbo’s.

Buddyzorg anno 2012 Hoe is het sindsdien gegaan met het erfgoed van Riek Stienstra? In 2009 vierde Schorer Buddyzorg haar 25-jarig bestaan in debatcentrum de Rode Hoed in Amsterdam. Het werd een feestelijke bijeenkomst, waarbij buddy’s in het zonnetje werden gezet, de ontwikkelingen in de vrijwillige zorg werden gememoreerd en overleden cliënten werden herdacht. Schorer Buddyzorg had toen 220 cliënten van verschillende leeftijden, lesbische vrouwen, homomannen, biseksuelen en transgenders van verschillende etnische achtergronden. Intussen is het tij gekeerd. Er kwam minder subsidie beschikbaar. Schorer richtte zich steeds minder op haar doelgroep en verloor daardoor het contact met haar achterban. Begin 2012 werd Schorer (sommigen menen door mismanagement) failliet verklaard. Schorer Buddyzorg werd niet langer gefinancierd. Een groep vrijwilligers en cliënten besloot het werk onbetaald voort te zetten. Zij richtten in mei Stich-

ting Roze Buddyzorg Amsterdam op. Roze Buddyzorg werkt zonder betaalde krachten, op basis van donaties en vrijwillige inzet. Daarnaast werkt Rainbow Buddy Support, voortgekomen uit Schorer Buddyzorg, voor homomannen, lesbische vrouwen en transgenders in een sociaal isolement en met psychische problemen, bijvoorbeeld als gevolg van hiv of hepatitis C. Buddy’s zijn altijd welkom, meent coördinator Jos Holweg: ‘Sta je stevig in je schoenen en zoek je vrijwilligerswerk? Ben je solidair met onze doelgroep? Als buddy kun je het verschil maken in iemands leven.’ www.rozebuddyzorg.nl www.deregenboog.org rainbowbuddysupport @deregenboog.org www.mezzo.nl

Rainbow Buddy Support zoekt buddy’s!

drg-flyer-buddyzorg-201207-def.indd 1

31-07-12 11:36


POSITIVELY YOURS

DE ENGEL NEXT DOOR

FUN - DRINKS - SNACKS open : sunday, wednesday & thursday 13:00 to 1:00 friday & saturday 13:00 to 3:00

ADRESS : ZEEDIJK 23/25 - AMSTERDAM

WWW.DEENGELNEXTDOOR.NL

Find us under Engel van Amsterdam

KERKSTRAAT 4 AMSTERDAM

Rokin 140-142 1012 LE Amsterdam T 020 623 23 81 www.hairandbeautybonneterie.nl

hello gorgeous 49


www.condomerie.com

Voor mensen met hiv die een gesprek willen met iemand anders met hiv

020 665 20 99

www.mbhuis.nl

hello pozzums sun dance party for hiv positive men only 16 dec - 17 feb - 21 april 16-20h - â‚Ź7.50 club church kerkstraat 52 www.clubchurch.nl

ing

YogaPozz is een reeks lessen op basis van Kundalini Yoga en meditaties om mensen die Hivpositief zijn bewuster met hun lichaam te leren omgaan.

YogaPozz is gebaseerd op kracht, ademhaling, conditie, versterken van zenuwstelsel en verbeteren van de klierfuncties, alswel het versterken van het immuunsysteem.

en

aar

ss,

feliciteert tien jaar lovedance 50 hello gorgeous


COLUMN tekst Marilou de Poorter illustratie Henk Hageman

DE EERSTE KEER DAT ik een negroïde mens zag, had ik de leeftijd waarop je nog aan één arm kunt worden meegetrokken. ‘Kijk mamma, een neger!’, galmde ik trots op mijn ontdekking over het speelplein. Hoewel ik graag even met de mij mild toelachende exoot had willen praten, kreeg ik pas jaren later weer een kans. Alleen durfde ik toen niets meer te zeggen: zwarte Piet leek me toch lang zo vriendelijk niet. Wat in de zestiger jaren nog fluisterend K werd genoemd, heette ergens in de jaren tachtig vrijwel overal in Nederland hardop kanker, en kon in sommige gevallen zelfs worden genezen. Terwijl homofielen helemaal niet ziek bleken te zijn en in het vervolg alleen nog homoseksuelen mochten worden genoemd. Ook de term geestelijk gehandicapt werd in de loop van de laatste decen-

What’s in a name nia denigrerend gevonden en onderging een taalkundige metamorfose. Mensen met een verstandelijke beperking heten inmiddels mensen met mogelijkheden, maar ik geloof dat deze laatste term toch teveel verwarring schept, want veel kom je het niet tegen. Aidswezen en aidsslachtoffers wel. Die twee termen zijn kennelijk maar niet uit te roeien. Vermoedelijk omdat ze net iets te commer-

cieel verantwoord zijn. Want als portemonnees open moeten worden getoverd, is een minder stigmatiserend woord als hiv natuurlijk stukken minder effectief. Die conclusie ligt zelfs voor een aids-leek nogal voor de hand. Laten we er als mensen die leven met hiv dan ook maar niet al te zwaar aan tillen. Zelf beschouw ik dergelijke tragikomische concessies als mijn immateriële bijdrage aan het goede doel. hello gorgeous 51


‘Hiv heeft mij geopend. Ook in mijn seksleven.’

52 hello gorgeous


HIV-TALENT tekst Jacob van Megen fotografie Henri Blommers

Franck Gielen (49) geeft kundalini yogalessen voor hiv-plussers (YogaPozz). Door de oefeningen worden de thalamus, hypofyse en pijnappelklier geactiveerd. Franck: ‘Kundalini is de yoga van het bewustzijn. En bewustwording is een onvermijdelijk levensproces. Voor de één is dat proces een hel, voor de ander een verrijking.’

een buikje. In Nederland zou ik hem het label zwerver hebben opgeplakt. Toen hij even later op me afstapte, werd ik een beetje bang en ik plaatste mijn voet op het hengsel van mijn rugzak. De man vroeg of hij een koffie voor me mocht kopen. Toen ik vriendelijk bedankte, vroeg hij of hij plaats mocht nemen aan mijn tafeltje. Na een instemmend knikje zei hij: “Verwacht niets van de wereldreis die je gaat maken, pas bij thuiskomst zul je vinden wat je zoekt.” De man die ik ontmoette was domweg aardig. Ik noem zoiets ook wel de kunst van het leren leven: door optimistisch in het leven te staan, en met respect en een vriendelijk woord anderen te benaderen. Bij het onder de knie krijgen van deze levenskunst kan Kundalini behulpzaam zijn. Het verandert de wijze waarop je het leven ervaart en leeft. YogaPozz is gebaseerd op kracht, ademhaling, conditieverbetering, versterken van het zenuwstelsel en het activeren van de klierfuncties. Hierdoor wordt het immuunsysteem versterkt, en dat heeft weer

Hiv heeft mij geopend. Ook in mijn seksleven. Seksualiteit is sensualiteit geworden. Dat is seksbeleving op het hoogste niveau. Vroeger had ik daar wel eens alcohol of drugs voor nodig. Ik zou iedereen deze levenskunst willen leren!’

Yogapozz Andalusië Maak kennis met Matterofmind en Yogapozz of verdiep jouw yogavaardigheden tijdens de Yogapozz Immune fitness week in Andalusië (Spanje) van 19 t/m 25 april 2013. Het landelijke hotel Alberdini in Competa is tijdens deze week het decor van yoga, meditatie, chanting en gezonde voeding.

Levenskunst FRANCK GIELEN: ‘Ik had in 2005 een hele mooie ervaring in Sao Paolo. Ik had net hiv en ging op wereldreis om mezelf te ontdekken. Ik zat op een terras en aan de overkant stond een man. Hij staarde naar mij. De man droeg een glimmende joggingbroek, had vet haar in slierten en

een gunstig effect op de weerstand. Ik ben op mijn wereldreis in aanraking gekomen met deze vorm van yoga en het heeft mijn leven voorgoed veranderd. De levensintensiteit die ik nu ervaar, is onvoorstelbaar. Ik vind het fascinerend dat ik dat door hiv heb moeten ontdekken.

Er is ook ruim voldoende tijd om de prachtige omgeving te verkennen of te zwemmen. Interesse? Stuur een email naar info@matterofmind.nl www.alberdini.com www.matterofmind.nl hello gorgeous 53


HIV EN RELIGIE tekst Jacob van Megen fotografie Henri Blommers

Amin Al’Farig (33) was vijf toen hij zich realiseerde dat hij op mannen viel. Na de echtscheiding van zijn ouders en een incestverleden met zijn stiefvader, werd de University of Islamic Studies in Caïro zijn veilige haven. De confrontatie met zijn onverwerkte verleden volgde na zijn positieve hiv-testuitslag.

54 hello gorgeous

AMIN AL’FARIG is geboren in Jordanië en groeide op in Cairo, de hoofdstad van Egypte. Hij stond op de barricades van de Egyptische moslimbeweging toen hij aan de University of Islamic studies (UIS) in Cairo zijn studie tot imam afrondde. Als openlijk homoseksuele jongen maakte hij zijn imam-droom toch waar en schopte het tot voorganger van het vrijdaggebed. Amin: ‘Ik ben altijd open geweest over mijn homoseksualiteit. Ik mocht het ook zijn, maar het werd mij wel verboden om seks te hebben met mannen.’

Homoseksualiteit en hiv bestaan niet in Egypte, tenminste niet volgens de officiële Egyptische statistieken. Het ontbreekt de mensen daarom aan goede voorlichting en gezondheidszorg. Er is geen toegang tot testfasciliteiten. Hiv-medicatie is er niet. De meeste vrienden van Amin weten niets over hiv en andere soa. Ze weten zelfs niet hoe je een condoom gebruikt. Seks voor het huwelijk en homoseksualiteit zijn er verboden. ‘De Islam verbiedt het niet, want Egypte kent geen sharia. De huidige Egypti-


HOMO, IMAN & HIV+

hello gorgeous 55


HOMO, IMAM EN HIV+ sche wetgeving komt nog voort uit de periode van de Franse bezetting. Onderwerpen als homoseksualiteit en hiv hebben er domweg geen prioriteit’, zegt Amin. LIEFDESRELATIE Zijn eerste liefdesrelatie beleefde Amin met een hogergeplaatste imam tijdens zijn studie aan de UIS in Cairo. Amin: ‘Het was eerst fijn, maar de liefde en de seks werden al snel gedegradeerd tot een schuldvraag. Omdat ik de openlijke homoseksueel was, was de romance natuurlijk mijn schuld. Ik zou de imam hebben verleid tot seks.’

56 hello gorgeous

De relatie duurde vijf jaar, totdat Amin zich realiseerde dat zijn geloof zich niet laat beperken tot wat moet en wat mag. ‘God is voor mijn geloofsbeleving slechts een houvast. Maar hoe ik geloof, dat is mijn persoonlijke beleving. Daar horen seksuele diversiteit en homoseksualiteit natuurlijk ook bij. Ik kan me niet herinneren uit mijn studie dat God ooit iemand heeft aangemoedigd om seksuele beleving als goed of fout te beoordelen. Het is een gegeven dat bij leven hoort. Dat voelt veel beter! Ik heb me daarom ook nooit schuldig gevoeld over het feit dat ik seks heb met mannen.’ De schuldvraag tijdens de imam-opleiding, en het feit dat er klaarblijkelijk wel zoiets bestaat als afwijzing en goed of fout, hebben Amin gesterkt. ‘Ik ken daardoor de kracht van zelfacceptatie, zijn wie je bent, en daarmee uit de kast komen als geen ander. De geloofsregeltjes en de normatieve afwijzing van homoseksualiteit zijn door mensen bedacht. Homofobie gaat over sociale en maatschappelijke ongelijkheid en genderongelijkheid. Ook dat zijn zaken die bedacht zijn door gewone stervelingen.’

registreerd partnerschap aangegaan. In juli 2009 werd Amin ziek: ‘Niemand dacht aan hiv, omdat ik korte tijd daarvoor negatief was getest.’ De artsen overwogen geen nieuwe test, totdat Amin dit zelf voorstelde, omdat hij onbeschermde seks had gehad. Uit die test bleek dat hij toch hiv-positief is. Na de positieve testuitslag werd Amin depressief. ‘Ik heb me nooit zozeer zorgen gemaakt over hiv. Hiv triggerde de depressie: de imam-school, de seksuele relatie met een imam én mijn incestverleden speelden nu een grotere rol van betekenis in mijn leven. Ik kon niet meer verder en moest alles emotioneel op een rijtje zien te krijgen. Ik realiseerde me opeens wat de impact was van mijn verleden op mijn huidige leven. Mijn moeder wist van de seksuele handelingen van mijn stiefvader, maar heeft destijds de andere kant op gekeken, terwijl zij had moeten ingrijpen. En voor mij was seks met een man vanzelfsprekend. Ik wist namelijk al sinds mijn vroege jeugd dat ik homoseksueel was. Omdat over seks niet werd gesproken, was mijn seksuele fantasie mijn referentiekader. Ik begreep pas na de positieve testuitslag dat LEVENSPARTNER seks met je stiefvader ongepast is. Ik voelde me toen Na zijn imam-avontuur gaat pas in de steek gelaten door Amin aan het werk als park- mijn moeder en heb hulp opzichter voor een Eurogezocht bij een counselor pees natuurproject in de om met mijn verleden in Sinaï. Zijn toekomstige het reine te komen. Dat partner John was er op was een belangrijke stap studiereis toen ze elkaar in het proces van mijn ontmoetten op een verjaar- zelfacceptatie.’ dagsfeest, én verliefd werden. Drie jaar na de kennisPOZ&PROUD making met John, verhuist Amin naar Europa. In 2005 De eerste keer dat Amin zijn Amin en John een geuit de kast kwam met hiv,


HIV EN RELIGIE

Filmtip

De onderwerpen homorechten en religie worden vaak tegenover elkaar geplaatst. In de islamitische wereld lijken homoseksualiteit en de islam daardoor zelfs onverzoenlijk. In de film I am gay and muslim plaatst de filmmaker deze onderwerpen bewust naast elkaar. Amin: ‘Het is niet zozeer een kwestie van kiezen. Religie en homoseksualiteit gaan in de islamitische wereld vaak hand in hand. De documentaire legt de worsteling bloot van een aantal jonge Marokkaanse homomannen tijdens de zoektocht naar hun seksuele en religieuze identiteit. De mannen in de film praten openlijk over hun persoonlijke ervaringen, de dubbelzinnigheid en de geheimzinnigheid van het leven waartoe zij zich veroordeeld voelen. Die worsteling herken ik en is mooi om terug te zien.’ hello gorgeous 57


HOMO, IMAM EN HIV+ was tijdens de Gay Pride Grachtenparade van 2011, op de boot van Poz&Proud (de sectie homomannen met hiv van Hiv Vereniging Nederland). ‘Het voelde wat onwennig in het begin, maar wat een fantastische belevenis. Wat een geweldige energie!’, zegt Amin enthousiast. Over de uitnodiging van hello gorgeous om in 2012 weer mee te varen, hoefde hij dan ook niet lang na te denken. ‘Natuurlijk moeten we ons laten zien. We zijn een grote groep gezonde mensen, en dragen een virus bij ons. Big deal! In Egypte denken de mensen nog dat je dood gaat aan hiv, en dat je iedereen infecteert die je aanraakt.’ Volgens Amin is hiv meer een mensenrechtendiscussie, die ook in Egypte nog een lange weg te gaan heeft. ‘Wanneer de mensenrechten zijn bevochten, is de religie aan de beurt, vervolgens moet er nog afgerekend worden met zaken als familieschaamte en eerwraak. De vrijheid die ik in Europa voel, bestaat in Egypte niet, maar dat heeft mij er niet van weerhouden om uit te komen voor wie ik ben. Ik geniet iedere dag van wie ik ben, en met wie ik seks heb of heb gehad. Ik ben er trots op dat ik anders ben. Ik prijs me gelukkig dat ik in Europa woon. Mijn leven is hier. Ik voel me hier veilig, maar ik maak me grote zorgen over mijn vrienden in de Arabische wereld. Ik ben er boos over dat zij geen toegang hebben tot efficiënte gezondheidszorg, geen rechten, geen testfacilititeiten en geen medicijnen. Terwijl hiv een ziekte is die bij leven hoort.’ 58 hello gorgeous

HOMO-INTOLERANTIE De heersende cultuur in Egypte is uiterst intolerant voor homoseksuele mannen. Toegang tot gezondheidszorg is er voor homo’s, prostituees en drugsgebruikers een serieus probleem. Vanwege deze criminalisering van hoogrisicogroepen kan open zijn over homoseksualiteit leiden tot een arrestatie en onthouding van de toegang tot zorg, terwijl de groep homoseksuele mannen met hiv groeiende is. Recente cijfers laten zien dat bijna zes procent van de bevolking hiv heeft.

Zorgcentra Met geld van een aantal non-gouvernementele organisaties konden er in Cairo drie zorgcentra worden opgericht. Deze centra bieden schone naalden, condooms, peer education, gespreksgroepen, counseling bij een positieve hiv-diagnose en vrijwillige hiv-tests. Ook hebben zij een hiv/ soa-polikliniek. Het is de centra echter verboden om hiv-medicatie voor te schrijven, omdat het voorschrijven hiervan in Egypte volledig in handen is van het ministerie van Volksgezondheid. Verwijzing naar de centra door het

ministerie wordt hoogrisicogroepen onthouden. Verwijzing naar de centra gebeurt dan ook grotendeels binnen het informele circuit, zoals vrienden, familie en taxichauffeurs.

Bezoekers Tussen 2008 en 2012 hebben er in totaal 5.841 mannen zorg gezocht bij een van de centra in Cairo. Van deze 5.841 mannen gaf 28% aan seks te hebben met andere mannen. De helft is jonger dan 25 jaar en 25% is getrouwd. De mannen zijn hoogopgeleid: 51% heeft een studie aan de universiteit gedaan. 44% heeft ooit betaalt / betaald gekregen voor seks. Binnen de groep mannen die zorg zocht, komt relatief weinig hiv voor (3,3%). De mannen zijn bang dat er in de centra wordt gevraagd naar hun seksuele geaardheid, maar volgens de onderzoeker is dat zelden het geval. Vanwege het succes van de centra pleit hij juist voor uitbreiding van het aantal zorgcentra naar andere Egyptische provincies.

Bron: Elkamhawi S. et al. The MSM population in a conservative environment: Egypt. Nineteenth International AIDS Conference, Washington DC.


DVGAY

William en Gerben keken… We were here

Weekend

Noordzee, Texas

REGISSEUR

REGISSEUR

REGISSEUR

David Weissman

Andrew Haigh

Bavo Defurne

GENRE

GENRE

GENRE

documentaire

drama

drama

VERHAAL

VERHAAL

VERHAAL

De opkomst van de aids-epidemie binnen de homogemeenschap van San Francisco, en de impact ervan.

One-nightstand mondt uit in een weekend vol intimiteit en misschien wel echte liefde.

Portret van Pim, een 15jarige jongen, zijn coming of age, en zijn coming out, begin jaren zeventig aan de Vlaamse kust.

W: Wat

G:

Weekend? Die heeft iedere rechtgeaarde homo toch allang in de bioscoop gezien? W: Jij ook, maar toch heb je hem op dvd, en niet voor niets. G: Twee mooie mannen die ook nog kunnen acteren, en ook nog functioneel naakt! Duhhh!! W: Functioneel naakt? Wilde je zeker altijd al eens zeggen? Gek genoeg klopt dat wel. Het werkt, net als de intimiteit in de film. Resultaat? Twee verliefde personages, en de kijker wordt ook verliefd op hen. Ik op allebei in ieder geval. G: (Kijkt zwijmelend voor zich uit) W: Gerben? G: Huh? Sorry, zat weer even in de film. Heerlijk, zo liggend op bed, beetje filosoferen, genieten van elkaars lichaam, elkaar ontdekken. Hmmm… W: Prachtig dat ze elkaars innerlijk ontdekken. Het verlangen van de één blijkt de angst van de ander te zijn. G: Vier en een halve ster voor mij, een aanrader. W: Ik geef er vijf, want ik zag echte liefde.

W:

is je eerste reactie? Heftig! Ik was bang dat deze Amerikaanse film te gelikt zou zijn, maar hij is juist zeer invoelbaar en aangrijpend. W: Mee eens. Gelukkig geen speelfilm met acteurs, maar echte mensen aan het woord. Mensen die de storm hebben doorstaan. G: Dit moet verplichte kost worden op scholen. W: Waarom? G: De film geeft de aidsepidemie een gezicht. Het is een stevige les in compassie. W: Weer mee eens. Door de film is het alsof ik er zelf een beetje bij was destijds. Het is geen feelgood movie, maar wel een must see. Door de film kom je dingen te weten. We zouden wat aids betreft, niet staan waar we nu staan, zonder de inzet van de homogemeenschap en de direct betrokkenen in San Francisco. G: Dat klinkt als de volle vijf sterren voor jou. Voor mij in elk geval wel. W: Helemaal mee eens! G:

Heerlijk dat jaren zeventig sfeertje, vol kleur, en niet zo jachtig als vandaag de dag. G: Heimwee, opa? W: Nou zeg, het was prettig voor mijn ogen. G: Vind ik ook hoor, mooi gefilmd, knap dat de filmmaker zo de schoonheid van zo’n bekend landschap weet te pakken. W: Eigenlijk heeft de hele film een soort schoonheid, waardoor het drama nooit een melodrama wordt. G: Ergens heeft de film ook iets onwerkelijks. De film is boeiend, want het verhaal klopt, de acteurs kloppen, de spanningsboog klopt, maar toch is er een afstand, waardoor het realistische iets surrealistisch krijgt. W: Het doet me denken aan de schilderijen van Edward Hopper, en dat zit hem in de verstilde scènes. G: Er wordt niet veel gezegd, en toch zijn de personages invoelbaar neergezet, misschien wel net als bij Hopper. W: Vier sterren voor mij, maar één ding nog: graag ondertiteling G: Vier sterren voor mij ook, en inderdaad, het Vlaams is voor een kaaskop als ik niet altijd te verstaan.

Noordzee, Texas met dank aan boekhandel vrolijk

hello gorgeous 59


‘Ik word niet wakker en denk: mijn hele leven is verpest door het virus.’

60 hello gorgeous


NONSENS tekst Leo Schenk illustratie Henk Hageman

WAT VINDT U de grootste nonsens die over hiv bestaat? ‘Dat je hiv krijgt van een wc-bril.’ Zijn er nog mensen die dit denken? ‘Ik denk dat er nog veel onwetendheid is. Mensen weten er geen bal van. Het enige dat ze kennen is veilig vrijen, waar de helft zich overigens niet aan houdt.’ Kun je volgens u hiv krijgen door iemand te bespugen? ‘Natuurlijk niet.’ Regelmatig verschijnen er berichten in de media over iemand die een agent bespuugt en waar dan verplicht een hiv-test bij wordt afgenomen om te zien of de agent risico heeft gelopen. Hoe denkt u hierover? ‘Laat ik voorop stellen dat geweld of onbeschoft gedrag tegen agenten of hulpverleners niet acceptabel is. Daar heb ik weinig mededogen voor. Je moet je

gevers liever geen mensen met hiv aanneemt. Nonsens? ‘In de vijfentwintig jaar dat ik zelf hiv heb, is er nog nooit een dag geweest dat ik me ziek heb gemeld. Ik heb een eigen bedrijf, en moet altijd goed nadenken of het slim is om ziek thuis te zitten. Het is inderdaad nonsens dat men denkt dat iemand met hiv sneller ziek wordt, maar ik begrijp wel dat men dit denkt als men overweegt iemand aan te nemen.’

‘Ik ken mensen die hebben helemaal geen last van de medicatie. Daar ben ik jaloers op.’

Waarom? ‘Je moet toch elke dag medicijnen slikken met de nodige bijwerkingen. Je kunt met hiv wel een zware baan hebben, maar dan kun je er weinig bij hebben. Zelf heb ik hier in mijn kantoor een bedje staan, waar ik ’s middags even op ga liggen met mijn ogen dicht en dan kan ik Oscar Hammerstein (58) is één van weer verder. Ik ken mensen de bekendste advocaten in ons land. die helemaal geen last van de medicatie. Hij heeft al vijfentwintig jaar hiv en hebben Daar ben ik jaloers op.’ is hier open over. Volgend jaar komt Heeft u zelf wel eens iemand met hiv vertegenhet boek over zijn leven met hiv uit. woordigt die meende dat hij is ontslagen omdat hij dan in ieder geval voor de hiv heeft? rechter verantwoorden. ‘Iedereen met hiv mag bij De rechter moet echter mij aankloppen als men wel een heel goede reden denkt dat hen onrecht is hebben om zonder iemands’ aangedaan omdat ze hiv toestemming een hiv-test hebben. Ik ben regelmatig te eisen. Daar moet je als gevraagd door iemand die rechter ontzettend terugvond dat hij ontslagen is houdend in zijn.’ omdat hij hiv heeft. Maar Onderzoek laat zien dat in geen enkele zaak bleek bijna de helft van de werkdit bewezen. Als je elk

weekend dronken bent en op maandag altijd te laat op je werk komt en op een gegeven moment ontslagen wordt, moet je het niet op je hiv gooien.’ In een interview uit 2007 zei u dat u zelf liever geen relatie wil met iemand die ook hiv heeft. Ik citeer: ‘Volgens mij moet je wel heel veel houden van iemand die drager is van het hiv-virus’. Is dit inmiddels achterhaald? ‘Ik sta er nu iets makkelijker tegenover. Maar ik heb mijn handen vol aan de zorg voor mezelf. Daar zou ik de zorg voor een andere seropositieve niet bij kunnen hebben.’ Veel mensen met hiv willen liever een partner hebben die ook hiv heeft, omdat ze angst hebben om iemand zonder hiv te infecteren. ‘Die angst is onterecht, maar niet onbegrijpelijk. Het is bekend dat er een minuscule kans is om hiv door te geven, als je viral load niet te meten is. Persoonlijk zou ik het risico niet nemen, ook niet bij iemand waar ik veel van houd. Hoe reageert u als iemand zegt dat u aids heeft in plaats van hiv? ‘Sommige mensen met hiv zijn lichtgeraakt. Ik niet. Als iemand tegen mij zegt dat ik aids heb, haal ik mijn schouders. Het is muggenzifterij. Ik heb hier geen last van. Ik ben hiv en proud.’ Leg eens uit. ‘Dat is heel lastig uit te leggen, denk ik. Ik heb dat beest, maar ben er trots op dat ik er al zolang mee leef. Ik word niet wakker en denk: mijn hele leven is verpest, want ik heb het virus. Ik schaam me er niet voor. En anderen zouden zich er ook niet voor moeten schamen.’ hello gorgeous 61


HIV-INDUSTRIE tekst Wiggert van der Zeijden fotografie Henri Blommers

Laten we het maar gelijk zeggen: Aafien Henderiks is gespecialiseerd anuskijkster. De hiv-consulent van het AMC kijkt hiv-positieve homomannen letterlijk in de kont. Op zoek naar voorstadia van de gevreesde anuskanker. De uitkomsten van de screeningen zijn zeer verontrustend. Toch noemt ze haar werk superleuk.

62 hello gorgeous

AAFIEN HENDERIKS werkt nu zo’n vier jaar in de hivsector en dat bevalt haar prima. Ze vindt het een apart wereldje met een ontzettend leuke en dynamische patiëntengroep. Ze werkt op de hiv-poli van het AMC. Formeel als hivconsulent, maar haar werk heeft sinds september vorig jaar een totaal andere wending genomen. Ze is nu Nederlands eerste officiële ‘screener op voorstadia van anuskanker bij hiv-positieve mannen’, samen met haar collega Hans-Erik Nobel. Het is een hele prak-

tische job, waarbij ze zelf aan de knoppen zit van het High Resulotion Anoscopieapparaat: een camera die zeer gedetailleerde beelden geeft van de binnenkant van de anus. Ze heeft er nu 150 mannen mee onderzocht. Ze lacht verontschuldigend als ze een plaatje van haar werk op de computer laat zien: een man met opgetrokken benen op een onderzoekstafel, met een proctoscoop in de anus en een soort verrekijker ervoor. Daarmee zoekt ze naar afwijkingen in de slijmvliezen tussen sluit-


MET DE BILLEN BLOOT


HIV-INDUSTRIE

Voorstadia anuskanker Het AMC heeft onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van voorstadia van anuskanker bij hiv-positieve mannen die seks hebben met mannen. Dit onderzoek van promovendus Olivier Richel leverde een paar verontrustende cijfers op:

64 hello gorgeous

• • •

60 procent van de hivpositieve homomannen heeft een voorstadium van anuskanker De helft daarvan heeft een licht voorstadium (AIN1), de andere helft gevorderde stadia (AIN2 en AIN3). In veruit de meeste anuskankers wordt kankerverwekkend HPV gevonden

Volgens dermatoloog Henry de Vries van het AMC hebben ‘mannen en vrouwen met hiv 300 maal meer kans om anuskanker te ontwikkelen dan mensen zonder hiv.’ Anderen noemen een iets lagere kans. Hoe dan ook: per jaar krijgen zo’n 1 op de 1.000 hiv-positieve mannen anuskanker.

Enkele studies laten zien dat na negen jaar ongeveer vijftien procent van de onbehandelde gevallen van voorstadia uitgroeien tot anuskanker.


MET DE BILLEN BLOOT spier en darm, en aan de buitenkant. Ze legt uit: ‘De anus is een gebied met veel plooien en daar kijken we letterlijk tussen op zoek naar rusteloze cellen, wratachtige plekjes en verkleuringen. Het heeft me zeker een half jaar gekost voor ik alle afwijkingen kon herkennen en benoemen als voorstadia van kanker. Het alternatief is een uitstrijkje, maar dat mist vaak iets doordat het zo’n geplooid gebied is.’ CODE ROOD In 2009 deed het AMC voor het eerst onderzoek naar voorstadia van anuskanker onder hiv-positieve mannen. De uitkomsten van dit onderzoek deed alle alarmbellen afgaan. Meer dan de helft van alle onderzochte mannen bleek een voorstadium van anuskanker te hebben. De voorstadia dragen ‘prozaïsche’ namen als AIN1, AIN2 en AIN3. Het AMC vond dat het niet bij dit ene onderzoek mocht blijven en ging de screeningen en de behandelingen voortzetten. Daarmee was de nieuwe taak van Aafien geboren. Om het vak te

leren liep ze mee met artsonderzoeker Olivier Richel, die het oorspronkelijke onderzoek deed. ‘Je kunt dit alleen leren door te doen,’ zegt Aafien. ‘Een jaar geleden ben ik ermee begonnen. We hebben de kunst van Olivier afgekeken. We screenen niet alleen, we doen ook de behandelingen. We willen de hele patiëntengroep van onze hiv-poli screenen. Deelname is uiteraard vrijwillig, maar we hebben nu al meer aanvragen dan dat we capaciteit hebben. Uiteindelijk willen we iedereen die deelneemt elk jaar screenen. En als er een voorstadium is geconstateerd, willen we ze na een half jaar opnieuw controleren.’ Als ze het computerscherm met de blootfoto wegdraait, zegt ze: ‘Ja, het is natuurlijk een beetje gek werk, je kijkt de mensen in de kont en dat kan voor sommigen heel gênant zijn. In de praktijk wordt er heel verschillend gereageerd. De een maakt een lolletje, of uit zich in galgenhumor, de ander ligt gespannen te wachten. Zeker als er bij iemand al een voorstadium

van anuskanker gevonden is, kan er veel stress zijn. We waren bang dat ze het ook confronterend zouden vinden omdat ze ons al kennen als hun hiv-consulent, maar dat valt reuze mee. We hebben soms hele leuke gesprekken. Dan vraag ik hoe de vakantie was, terwijl ik intussen naar binnen gluur.’ GEVAARLIJKE COMBI Aafien moet het haar cliënten vaak uitleggen: anuskanker wordt niet door het hiv-virus zelf veroorzaakt, maar door een ander virus dat vrijwel elk mens bij zich draagt: het humaanpapillomavirus (HPV). Van dat virus bestaan zo’n 150 varianten. De meesten zijn onschuldig en veroorzaken alleen wat wratjes. Maar acht varianten van het HPV-virus zijn wel gevaarlijk, waarvan twee verantwoordelijk zijn voor anuskanker. Dat mensen met hiv meer risico op anuskanker lopen, komt omdat bij hen de lichamelijke afweer vaak is aangetast, ook lokaal. ‘De meeste mensen met hiv weten wel dat je weerstand bepaald

HIV-CV Naam Aafien Henderiks Geboren 1966 Woont in Loenen aan de Vecht Deelt leven met man, zoon en twee dochters Studeerde HBO-V Werkt als hiv-consulente bij het AMC Was daarvoor verpleegkundige in het AMC, avondhoofd in een verpleeghuis, wijkverpleegkundige in de thuiszorg

Hoe zit het bij vrouwen met hiv? Bij sommige behandelaren is 40 procent van de patiëntengroep vrouw. Vrouwen met hiv hebben vaker HPVvirussen in de anus dan vrouwen zonder hiv. En hiv maakt HPV gevaarlijker. Het lijkt logisch dat ook hivpositieve vrouwen meer kans hebben op anuskanker, maar er is nog weinig onderzoek naar gedaan. Hetzelfde geldt voor heteromannen met hiv. Vrou-

wen met hiv hebben in ieder geval wel drie maal zoveel kans op baarmoederhalskanker, ook veroorzaakt door HPV-virussen. Daarom wordt hen geadviseerd elk jaar een uitstrijkje te laten maken. Voor anale HPV hoef je overigens niet altijd anale seks gehad te hebben. Het lijkt daarom dat iedereen met hiv extra risico loopt. Bij de

behandelcentra denkt men dan ook na over screening van alle hivpositieve groepen. Het probleem? De capaciteit!

hello gorgeous 65


HIV-INDUSTRIE wordt door het aantal CD4cellen. Wat ze minder vaak weten is dat die cellen niet alleen in het bloed zitten, maar ook in het slijmvlies van de anus, daar ruimen ze afwijkingen aan het weefsel op die door de HPVvirussen veroorzaakt worden. Maar mensen met hiv hebben vaak minder van die cellen, en dan krijgen de HPV-virussen vrijspel. Dan kan er kanker ontstaan.’ Het HPV-virus veroorzaakt ook baarmoederhalskanker. Daarom kunnen meisjes nog voordat ze seksueel actief worden zich laten vaccineren tegen de gevaarlijke varianten ervan. Voor jongens bestaat zo’n vaccinatieprogramma nog niet. Maar als het ook voor de jongens veilig en effectief is, is ze er voorstander van dat ook zij gevaccineerd worden. ‘Maar dat is natuurlijk ook een centenkwestie.’ Aafien is moeder van twee dochters, nu vijftien en zestien jaar oud. Toen ze in 2009 voor de keuze stond om haar dochtertjes te laten vaccineren, liet ze dat in eerste instantie aan zich voorbij gaan. ‘Over HPV

wist ik toen nog niet zo veel, en er was veel rumoer over de bijwerkingen. In de tweede ronde heb ik ze toch laten vaccineren. Daar ben ik nu natuurlijk heel blij om, nu ik zie wat die virussen kunnen aanrichten.’ HPV-virussen kun je bijna niet ontlopen, legt ze uit. ‘Zodra je seksueel actief bent, heb je ze al. Zelfs condoomgebruik beschermt onvoldoende.’ Of het vaccin ook nuttig is voor volwassenen die de HPV-virussen al hebben, weet ze niet. Ze weet dat de vraag leeft in de scene, maar tot nu toe heeft er bij haar nog geen enkele patiënt om gevraagd. Er wordt nu wel onderzoek naar gedaan.

De bestaande behandelingen van de voorstadia van anuskanker zijn slechts matig effectief en dat frustreert. Aafien: ‘We hebben drie opties: bevriezen, verhitten, of behandelingen met crèmes. De behandeling bij ons bestaat nu uit bevriezen van het afwijkend weefsel. Dat is minder

belastend dan wegbranden of het gebruik van crèmes met hun bijwerkingen. Maar na verloop van tijd komen de afwijkingen soms weer terug. Er volgt nog een studie of het HPVvaccin die terugkeer kan voorkomen. Wellicht geeft het net die boost aan de eigen weerstand die daar voor nodig is.’ Echte volgroeide anuskanker heeft ze in de screening nog niet gezien, voorstadia des te meer. ‘Als we het niet weg krijgen, neemt de onrust toe. Eventueel volgt toch nog hittebehandeling. Als niets helpt, wordt doorverwezen naar de afdeling radiologie voor bestraling of naar chirurgie om het te laten wegsnijden.’ Wat dat in het uiterste geval voor een patiënt kan betekenen, heeft ze in haar eigen screeningspraktijk nog niet hoeven meemaken. ‘Bij uitzaaiing is anuskanker dodelijk,’ zegt ze, ‘maar ook in andere gevallen kan een chirurgische ingreep vergaande gevolgen hebben, zoals in uitzonderlijke gevallen amputatie van de anus en de noodzaak van een stoma.’

wratachtige plekken in mijn anus van stadium AIN2 naar AIN1. Ik kocht het boek van Joel Palefsky, What Your Docter May Not Tell You About HPV and Abnormal Pap Smears, een autoriteit op dit gebied. Na lezing besloot ik mij gelijk op eigen kosten te laten vaccineren tegen HPV met het vaccin Gardisil. In 2009 waren de gevaarlijke subtypes van het HPV-virus niet meer aantoonbaar. Het voorstadium

van anuskanker is nu al enkele jaren stabiel.’ Cheng (41 jaar): ‘Ik weet nog maar sinds april 2012 dat ik hiv-positief ben. Snap nog steeds niet hoe dat heeft kunnen gebeuren. Nu maak ik me druk over die virussen. Als je hivpositief bent, geven die meer risico. Een vriend van me heeft anuskanker gehad en leeft nu met een stoma. Dat mij dat zou kunnen overkomen, geeft mij heel

veel stress. In overleg met mijn hiv-behandelaar heb ik besloten me te laten vaccineren tegen HPV. Ik vroeg om een test op deze virussen, maar deelname aan dat onderzoek was toen net gesloten. Of ik de gevaarlijke varianten van HPV heb, weet ik dus niet, en of het vaccin werkt weet ik ook niet, maar ik neem het zekere voor het onzekere. Het kost 390 euro. Maar dat heb ik er graag voorover.’

BEVRIEZEN

Vaccineren Theo (48 jaar): ‘In 2008 kreeg ik te horen dat ik een voorstadium van anuskanker heb. Ik ben mij als een bezetene gaan verdiepen in het onderwerp. Bij mij waren ook subtypes van het HPV-virus gevonden die een hoog risico geven op anuskanker. In het AMC hebben ze geprobeerd de afwijkingen weg te branden en ben ik behandeld met een crème. Door die behandeling gingen de 66 hello gorgeous


MET DE BILLEN BLOOT PIJPLIJN Aafien zegt niet specifiek gekozen te hebben voor een hiv-job. Toen ze drie jaar geleden bij de hiv-poli solliciteerde, was dat omdat ze consulent wilde zijn. Dat er hiv voor het woordje consulent stond, was toeval. Het had ook reuma-consulent kunnen zijn. ‘Ik was blijven steken bij het idee dat iemand met hiv een stuk of 28 pillen moest slikken om te overleven, maar er was intussen natuurlijk wel wat veranderd in de behandeling van hiv.’ Een jaar later stond ze in een kliniek van bierbrouwer Heineken in Nigeria voor een driedaagse cursus om van de verpleegkundigen daar ware hiv-consulenten te maken. En nu dus het screeningsproject. Op de vraag hoe ver we over vijf jaar zijn met screening en behandeling van anuskanker heeft ze een duidelijk antwoord. ‘Ik verwacht dat screening op anuskanker standaardzorg zal zijn voor mensen met hiv. In Nederland dan, in Afrika mogen ze blij zijn als de hivpillen op tijd arriveren.’ Of er over vijf jaar betere behandelopties zullen zijn, zal afhangen van de resultaten met het vaccin. Andere middelen en behandelingen zitten vooralsnog niet in de pijplijn. ‘Aan het gevoel van urgentie zal het niet liggen. De tijd dat men de patiënt glazig aankeek als die om een uitstrijkje of screening kwam vragen, is echt wel voorbij.’ Ook andere behandelcentra gaan de screening nu aanbieden. Het Slotervaartziekenhuis en de Jan van Goyenkliniek hebben als eerste de geavanceerde HR-camera aangeschaft en gaan nu de kunst van haar afkijken.

Samenwerking Medisch Centrum Jan van Goyen (JvG) participeert samen met de GGD al twee jaar in een studie naar het voorkomen van het anuskankervirus (HPV). In de studie worden hiv-positieve homomannen vergeleken met hivnegatieve homomannen, en wordt het virus bestudeerd in relatie tot levensstijl en de aanwezigheid van andere soa. Bij het starten van de studie is

toegezegd dat de deelnemers na afloop een High Resolution Anoscopie (HRA) kunnen krijgen. Het JvG gaat dit in het eigen centrum realiseren. Tegelijkertijd is er in Amsterdam een samenwerkingsverband opgezet tussen het AMC, OLVG, Slotervaartziekenhuis en JvG. Het doel is om op dezelfde wijze te onderzoeken, te behandelen en gemeen-

schappelijk data te verzamelen. In deze vier centra wordt een team van artsen en verpleegkundigen getraind in HRA. Bij het JvG gaan Arne van Eeden en Wilma Brokking zich bekwamen in de HRA-techniek. Zij hebben al meegelopen in de praktijk van de AMC screeners. Het JvG start begin 2013 met de eerste spreekuren. hello gorgeous 67


‘Mijn motivatie om voor het leven te kiezen was enorm.’

68 hello gorgeous


HIV-TALENT tekst Jacob van Megen fotografie Henri Blommers

Eric Windhorst (50) overleefde een verlammingsziekte en herstelde van aids. Op zoek naar de puurheid van de binnenkant, tekent hij nu als een bezetene mannen, vrouwen en dieren. Het leven is tegenwoordig zijn houvast.

zig met mijn uitvaartmuziek en mijn dagboek. Mijn eerste mazzeltje was dat de AZT werkte. Na een herstelperiode in Heliomare, Wijk aan Zee, bleef ik gezond. Ik kreeg weer zin om mensen te ontmoeten en het leven te omarmen. Ik had een enorme behoefte om mensen te laten zien dat het goed met me ging. Ik twijfelde er zelfs aan of ik wel aids had. Totdat ik immuun werd voor AZT, en een andere behandeling was er toen nog niet. Ik was hard op weg opnieuw ziek te worden toen in 1996 de wereld veranderde door de combinatietherapie. Ik knapte weer helemaal op. Mensen om me heen praatten over weer aan het werk gaan, maar er was teveel beschadigd in mijn hersenen. Ik moest opnieuw voor het leven kiezen. Dat acceptatieproces heeft jaren geduurd. Omdat ik geld nodig had, heb ik jaren als straatmuzikant met een doedelzak op de Dam gestaan. Totdat ik het tekenen herontdekte. Die eerste tekeningen waren expressief met veel wit en veren. Het was één groot feest! Mijn

ik, dat veel mensen helemaal niet bang zijn voor hiv. Mijn zelfvertrouwen nam daardoor toe. Ik was helemaal klaar met de oppervlakkigheid. Daar redden we het gewoon niet mee. Ik ben nu veel meer op zoek naar diepgang en de puurheid van de binnenkant. Ik prijs me gelukkig dat ik een nieuwe kans heb gekregen, maar nu als cadeautekenaar. Voor weinig geld heb je een heel origineel cadeau. Ik teken als een bezetene! Mannen, vrouwen, dieren: iedereen is welkom.’ Webblog: ericwindhorst. wordpress.com e.windhorst@hotmail.com

Verzekeren Zelfstandige ondernemers met hiv kunnen zich niet verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid (AOV). Omnis Financieel Adviesgroep BV in Lelystad begeleidt mensen met een chronische ziekte bij het afsluiten van een hypotheek of verzekering. Omnis wil graag met grote verzekeraars in

Cadeautekenaar ERIC WINDHORST: ‘Niemand wist iets over hiv toen ik in 1980 in Amsterdam kwam wonen. Ik raakte in 1981 verlamd door het syndroom van Gullian Barré, een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Een aantal jaren later kreeg ik de aids-diagnose. “Vergeet het maar”, zei de arts, “ik geef je nog twee jaar.” Ik zag eruit als een zombie, was be-

motivatie om voor het leven te kiezen was enorm. Ik wilde ook helemaal niet meer ziek zijn. Ik volgde een boetseer- en tekencursus en schreef me in voor de kunstacademie. Via Gaydar en Gayromeo kwam ik in contact met mannen die seks met me wilden en tussen de bedrijven door tekende ik hen. Door open te zijn over hiv ontdekte

gesprek over een collectieve en betaalbare AOV voor mensen met hiv. Ben jij zelfstandig ondernemer, hiv-positief en op zoek naar een AOV? Meld je dan bij de Omnis Financieel Adviesgroep aov@positief-over-geld zaken.nl www.positief-over-geld zaken.nl hello gorgeous 69


MIJN SEKSVERHAAL tekst Jacob van Megen illustratie Henk Hageman

Daten & vertrouwen

70 hello gorgeous


Mieke* (46) is drie jaar hiv-positief en net uit de kast met haar hiv. Seks is belangrijk voor haar, maar hiv gooide roet in het eten. Ze vertelt openhartig over haar dilemma’s en over de mogelijke oplossingen om tegemoet te komen aan haar seksuele verlangens.

‘IN 2004 KREEG ik een relatie met een seksueel dominante man. Ik ontdekte dat ik het fijn vond om tijdens de seks onderdanig te zijn aan hem. Samen zijn we in een D&S-relatie (Dominance & Submission) gegroeid. We bezochten regelmatig fetish party’s: kinky feesten voor gelijkgestemde mannen en vrouwen. Op die feesten kan van alles gebeuren, of niets, dat is afhankelijk van de stemming van de dominante partner. In D&S-relaties gelden strikte regels. Stopwoorden zijn heilig, vertrouwen is een must. Ik vond het in onze relatie opwindend om de seksuele beslissingen aan mijn partner over te laten. Het idee dat hij mij zou ‘straffen’ door me aan tien mannen te geven, was erg opwindend voor me. Om verschillende redenen is onze relatie in 2007 beëindigd. Seks is voor mij belangrijk. Via dating sites ben ik op zoek gegaan naar ontmoetingen met mannen, puur voor de seks. Dat vond ik spannend en het was eenvoudig te organiseren. Ik had in die tijd geen behoefte aan een vriend, maar wél zin in seks. We maakten vooraf afspraken en beschermde seks was er daar een van. Toch zaten we regelmatig met een gescheurd condoom op bed. Ik maakte me meer zorgen over ongewenst zwanger worden dan over soa. Juist omdat ik een actief seksleven had, ging ik regelmatig naar de GGD voor een soacontrole. Ik ben daar altijd erg precies in. De periode van losse sekscontacten heeft twee jaar geduurd. De eerste keren vond ik het spannend, vooral vooraf, maar ik vond geen voldoening in de seks.

Ik miste een maatje: samen een regenachtige zondag in bed doorbrengen of spontaan een weekend naar Parijs. Ik voelde me eenzaam en had behoefte aan een vriend. Juist omdat de contacten zo seksgericht waren, vond ik niet wat ik zocht. Het vertrouwen ontbrak, en recht op en neer vind ik oninteressant. Ik vind het teleurstellend dat ik moet uitleggen waar de aan- en uitknop zitten. Veel mannen hebben seks volgens het boekje, met een lang voorspel, maar daar heb ik geen behoefte aan als ik geneukt wil worden. Ik zoek een dominante man, die zich tegoed doet aan mijn lichaam. Goede seks is voor mij een spel, met veel fantasie! Met een seksueel lieve man neem ik de dominante rol op me, en daar was ik niet naar op zoek.’

HIV+ ‘Omdat ik op zoek was naar een dominante partner zat ik regelmatig op bsdmdating-sites. Daar werd ik benaderd door een stel. Zij zochten een onderdanige vrouw. Het was een mooie zomerdag en onze eerste kennismaking was op een terrasje, een neutrale plek. Het was leuk. We hadden flink aan de wijn gezeten en zijn samen uit eten geweest, met mooie gesprekken over seks en seksbeleving. Ik vertrouwde ze! Na het eten ben ik met ze meegegaan naar huis. Een onverantwoorde actie, want ik had aan niemand doorgegeven waar ik was en met wie. Het was ook niet mijn bedoeling om die avond al met hen mee te gaan. Ik had teveel gedronken. Niet veel later voelde ik me verdoofd. Ik kan me niet meer alles herinneren, hello gorgeous 71


MIJN SEKSVERHAAL maar nog wel dat ik anaal ben verkracht. Ik ben die avond meteen naar het ziekenhuis gegaan en heb daar alles uitgelegd. Daar dacht men aan een verdoving met chloroform. Zowel de artsen in het ziekenhuis als de dienstdoende huisarts hebben mij geen PEP aangeboden. Acht weken later werd ik positief getest op hiv. Ik ben wel bij de politie geweest om aangifte te doen van verkrachting, maar ik had geen namen, geen adres en het profiel was gewist. Op dat moment liep ook de Groninger hivzaak en ik was bang voor media-aandacht.’

op Facebook, en vond hem ook. Ik heb hem een lang privébericht gestuurd en verteld over mijn hiv, maar hij heeft nooit meer gereageerd. Pijnlijk was dat, omdat ik smoorverliefd op hem was. Ik heb nu lang geen seks meer gehad en dacht eraan terug te gaan naar casual seksavontuurtjes. Geen one night stands, maar regelmatige dates met condoom, zonder te vertellen dat ik hiv heb. Dat leek voor mij de oplossing, maar in de praktijk blijkt zoiets onmogelijk. Ik kan geen seks meer hebben met mannen als ik niet eerlijk kan zijn. Ik wil niet hoeven liegen uit angst voor afwijzing. Het risico dat een condoom scheurt of dat mijn date het condoom af doet zonder dat ik dat in de gaten heb, is te groot. Seks is voor mij dan niet meer ontspannend of spontaan. Ik maak me alleen maar meer zorgen. Sinds kort slik ik hiv-remmers. Een leuke man vinden die hiv niet als een belemmering ziet zou fijn zijn.’

Openheid

‘Ik kan alleen nog seks hebben, als ik eerlijk kan zijn.’

72 hello gorgeous

‘Ik had nooit gedacht dat hiv mij zou overkomen. Ik ben een zelfbewuste vrouw, met mijn eigen seksuele verlangens. Hoe kan ik daar nog aan tegemoet komen met hiv? Ik koos in eerste instantie voor openheid en veranderde mijn profiel: Hiv+ vrouw zoekt master. Er zijn immers ook heteromannen met hiv, of mannen die daar geen moeite mee hebben, maar dat is naïef gebleken. Ik kreeg reacties als: “Dapper van je. Je staat met één been in het graf en je bent op zoek naar seks”, en “je hebt hier helemaal niets te zoeken!” Anderen scholden me uit voor rotte vis. Ik heb zo gehuild, er kwam geen eind aan mijn verdriet: zoveel onwetendheid, onbegrip en minachting! Wat een slecht geïnformeerde mensen. Ik was zo teleurgesteld dat ik mijn profielen heb gewist. Ik wist dat er websites zijn waar hiv-positieven elkaar kunnen ontmoeten. Ik had gehoopt dat ik daar iemand zou vinden. Maar

* De naam in dit artikel is gefingeerd.

een leuke man vinden, valt nog niet mee. Sindsdien heb ik een belangrijk deel van mijn actieve seksleven losgelaten. Ik weet dat ik tegen iemand aan moet lopen, liefst een man met dezelfde seksinteresses. En die ontmoette ik in Curaçao in de zomer van 2011. Ik was er op vakantie met mijn zoon. Als mijn zoon er niet bij was geweest, zou ik met de man in bed zijn beland, zonder hem te vertellen over mijn hiv. Zie dat maar als het resultaat van maatschappelijke afwijzing, onbegrip en minachting. Eenmaal thuis zocht ik zijn naam

Oproep Voor Mijn seksverhaal is hello gorgeous op zoek naar mensen die openhartig over hun seksuele dilemma’s durven te spreken. Waar loop jij tegenaan? En, als je al een oplossing hebt gevonden, waar moeten de lezers van hello gorgeous dan aan denken? Durf jij het aan andere mensen die leven met hiv te infomeren over jouw keuzes? Stuur dan een email naar info@hellogorgeous.nl


ADVERTENTIE

VOOR EN DOOR HOMOMANNEN MET HIV Goed georganiseerd, stijlvol en ingetogen. Het team van Monuta Vogelzang stelt uw wensen altijd voorop. Monuta Vogelzang. We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 06 - 25 07 28 24 of via info@monutavogelzang.nl. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. Kijk ook op www.monutavogelzang.nl.

HVN

HIV VERENIGING NEDERLAND

paraPLUS mediation

b www.paraPlus.org

hiv-gerelateerd maatwerk

Danzigerkade 9E 1013 AP Amsterdam T +31 (0)642 632 898 albert.roele@imagobeheer.eu www.imagobeheer.eu

Je hebt HIV en je wilt met zorg en aandacht behandeld worden

Wij zijn een kundig en kleinschalig hiv-behandelcentrum met vaste specialisten en verpleegkundigen. We werken volgens de nieuwste inzichten en hebben vele jaren ervaring. Samen met jou nemen we de tijd om alle facetten die voor jou belangrijk zijn aan bod te laten komen. Bel voor meer informatie met een van de verpleegkundigen of kijk op www.jvg.nl Jan van Goyenkade 1, Amsterdam, 020-6622494 hello gorgeous 73


Melitia test smeersels voor de huid

74 hello gorgeous


HET BADKAMERKASTJE VAN ... eman tekst Jacob van Megen fotografie Henri Blommers

Melitia over…

Melitia Weekers (41) neemt hivmedicijnen. Sindsdien heeft ze last van een droge huid. Ze gebruikt Oil of Olaz, Nivea en Vaseline om haar huid gezond te houden. hello gorgeous vroeg deze allround smeerster de producten van Ogimi Vital te testen en te vergelijken met haar huismerken. Melitia: ‘Mij kun je alles aansmeren, ha ha...’

HET IS BEKEND dat mensen die leven met hiv én medicijnen gebruiken vaak last hebben van een droge huid en vroegtijdige huidveroudering. Melitia Weekers is moeder van vijf kinderen en werkt als maatschappelijk werker bij Mentrum Amsterdam. Ze leeft al twaalf jaar met hiv en voor haar is het dagelijks gebruik van huidverzorgingsproducten essentieel. Melitia: ‘Ik heb erg veel last van een droge huid en soms ook van acne. Daarom gebruik ik af en toe Nivea douche-olie. Zepen en crèmes vermijd ik, omdat mijn huid daarvan gaat schilferen en ik jeuk krijg. Mijn huid slaat soms wit uit. Ik weet natuurlijk niet zeker of het van de medicatie komt, maar voordien had ik nooit huidproblemen. Tegenwoordig smeer ik flink. Ik gebruik Oil of Olaz voor mijn gezicht en Vaseline voor mijn lichaam. Dat vind ik fijne producten omdat ze niet plakken, betaalbaar zijn en prima werken. Ik geloof meestal niets van wat fabrikanten beloven, maar ik ben onder de indruk van Ogimi Vital.’

NIVEA NATURAL OIL ‘Ik douche me tweemaal per week met Nivea Natural Oil. Deze douche-olie bevat vijftig procent natuurlijke oliën en is dus lekker vettig. Dat is een goede basis voor mijn droge huid. Ik smeer mijn hele lichaam ermee in. Mijn huid voelt dan niet meer ruw aan. Ik moet alleen na gebruik de badkamer goed naspoelen, anders glijden de kinderen uit.’ OIL OF OLAZ MILD CLEANSERS ‘Ik was mijn gezicht er dagelijks mee. ’s Ochtends! Sinds mijn hiv-diagnose heb ik soms last van acne. Dit product werkt reinigend en werkt prima tegen acne. Ik heb er nu minder last van, het ruikt lekker en wast heerlijk.’ OIL OF OLAZ COMPLETE ‘Een dagcrème voor de gevoelige huid. Ik gebruik het na het douchen voor mijn gezicht. Van andere merken wordt mijn gezichtshuid te vet en ga ik zweten op mijn voorhoofd. Ze lijken de poriën af te sluiten. Met deze dagcrème heb ik dat niet.’ hello gorgeous 75


HET BADKAMERKASTJE VAN ... emannk Hageman OIL OF OLAZ NACHTCRÈME

DERMALOGICA ‘Ik gebruik hiervan de maskers en gezichtscrème. Ik heb het gevoel dat mijn huid dan perfect in balans is, maar ik vind het te duur om altijd te gebruiken. Het staat wel elk jaar op mijn verjaardagslijst.’

‘Ik spoel me ’s avonds kort af onder de douche met lauw water. Daarna smeer ik mijn gezicht in met deze nachtcrème, anders trekt mijn gezicht zo. Ik gebruik het al jaren en ben er aan gewend geraakt, omdat mijn huid heerlijk zacht aanvoelt.’

OGIMI VITAL ‘Ik ben niet zo’n zeepgebruiker, dus de showergel

VASELINE CACAOBOTER BODY LOTION ‘Dit gebruik ik in de zomer veel. Het smeert zo lekker, het geurt goed en mijn huid krijgt er een mooie, diepe glans van. Ik breng het maar één keer per dag aan, en kan dan gewoon de hele dag mijn ding doen. Ik heb wel eens andere merken geprobeerd en dan moet ik het vaak in de loop van de dag herhalen. Het werkt ook prima voor mijn benen, na het scheren.’ VASELINE ORIGINAL ‘Dat gebruik ik in de winter in plaats van die met cacaoboter. Die voldoet dan niet meer. Ik heb ook het idee dat ik het dan minder koud heb, maar dat zal tussen mijn oren zitten!’ VASELINE INTENSIVE RESCUE ‘Ik heb voor mijn werk veel contact met cliënten. Ik was mijn handen dan ook meerdere keren per dag. Daarmee tast ik de beschermlaag van mijn handen aan. Mijn handen vragen domweg om intensive rescue. Ik gebruik het vier tot vijf keer per dag. Dat voelt lekker.’ 76 hello gorgeous

heb ik maar twee keer gebruikt. De bodylotion laat een soort laagje achter. Mijn huid voelt wat olieachtig aan. Erg fijn! Ook de geur is goed. Op mijn werk vroegen mijn collega’s: wat gebruik jij voor crème? Kortom: De geur is goed, het smeert lekker, het is niet vettig en mijn huid voelt heerlijk zacht aan.’ met dank aan Ogimi Vital

VASELINE CACAOBOTER BODYLOTION

OIL OF OLAZ

OGIMI VITAL

Vaseline body lotion met cacaoboter is speciaal op de markt gebracht voor mensen met een donkere huidskleur. De lotion voedt vooral de buitenste beschermlaag van de huid. Daardoor is het lichaam in staat om te reageren op de omgeving en vormt zo een natuurlijke buffer om de huid gezond te houden. Volgens de website van Vaseline: ‘Wanneer de huid gezond is, wordt licht weerkaatst door de volle kleur onder het huidoppervlak, daardoor straalt de huid. Als de huid droog is, wordt het huidoppervlak onregelmatig en ruw waardoor de huid er dof uitziet. Vaseline Cacaoboter body lotion trekt diep in de huid. Het maakt ruwe plekken weer zacht en zorgt voor een egale kleur, zodat de huid van binnenuit kan stralen. De cacaoboter zorgt voor een gelijkmatige teint en de vochtinbrengende bestanddelen voor een gladde en soepele huid.’

Op een dag kijk je in de spiegel en daar zijn ze: fijne lijntjes en rimpels. Volgens de website van Oil of Olaz is aangetoond dat angst voor veroudering direct samenhangt met een laag zelfbeeld en zelfs leeftijdsdiscriminatie. Liz van consumenteninformatie: ‘Er zijn twee hoofdtypen rimpels. Oppervlakkige rimpels, die we meestal fijne lijntjes noemen. En diepe rimpels en plooien. Oppervlakkige rimpels vind je vooral in opperhuid en zijn 0,1 mm diep. Als je ontspannen bent zijn ze nauwelijks zichtbaar. Diepe rimpels of plooien variëren in diepte van 0,1 tot 0,4 mm en dringen door tot de diepere huidlaag. Diepe rimpels blijven duidelijk zichtbaar, ook wanneer je gezichtsspieren en huid ontspannen zijn omdat ze reiken tot de huidlaag waar vet wordt opgeslagen. De producten van Olaz zijn huidverzorgingsproducten die veroudering tegengaan. Ze helpen het uiterlijk van de huid te vernieuwen en zorgen voor een zichtbaar jongere huid.’

Op de Nederlandse markt van huidverzorgende producten is Ogimi Vital een nieuwkomer. In de producten zit een bestanddeel uit biestmelk – de eerste moedermelk van een koe na de geboorte van een kalfje – verwerkt. Biest is rijk aan colostrum en staat onder meer bekend als huidverbeteraar. Marco Prümmer, hoofd research & developement: ‘De belangrijkste werkzame stof in colostrum is IGF1. Deze stof werkt huidvernieuwend en verjongend. Vooral mensen met een droge of gevoelige huid kunnen baat hebben bij de reparerende werking van colostrum. In de crèmes en zepen van Ogimi Vital zit 5-8% colostrum. Het was een hele toer om bij deze hoeveelheid colostrum de geur van Ogimi producten aangenaam te krijgen. Ik bedoel: wie wil er nou naar koeienmelk ruiken op een eerste date?’


SITES & SERVICES

Waar kun je terecht met je vraag ? Waar kun je andere mensen met hiv ontmoeten ? Welke sites kun je raadplegen ? Wat denk je hiervan ?

IK BEN ER Op hellogorgeous.nl vind je onder meer nieuws, discussies en je kunt er een abonnement kopen op ons blad of ons sponsoren.

met hiv of zin in een praatje? Het Servicepunt van de HVN is te bereiken via email servicepunt @hivnet.org en telefoon: (020) 689 25 77 (ma, di, do en vrijdag van 14-22 uur).

Heb je net te horen gekregen dat je hiv hebt? Of wil je je familie vertellen dat je hiv hebt? Als je over zulke onderwerpen met iemand met hiv wilt praten, kan dat met één van de vrijwilligers van het Marieke Bevelanderhuis. Over de telefoon of face-to-face. VOOR ONS Stuur dan een email naar mbhuis@hivnet.org Hiv Vereniging Nederland (HVN) is de belangenorgani- of bel voor een afspraak: satie voor mensen met hiv. (020) 665 20 99. Op hivnet.org vind je veel In Vlaanderen kunnen actuele informatie over mensen met hiv die hulp, leven met hiv, blogs van advies of een luisterend onder meer vrouwen met oor zoeken bellen met hiv en een forum. Sensoa Positief (078) 151100 (maandag tot donderdag De Hiv Vereniging België van 13 tot 16 uur). is onlangs opgericht en streeft naar optimale VOOR HOMOMANNEN kwaliteit van leven voor mensen met hiv en hun Op zoek naar contact met betrokkenen. andere homomannen met Op hivverenigingbelgie.be staat veel informatie, onder hiv? Poz&Proud, de sectie andere over de activiteiten homomannen met hiv van de HVN, organiseert regeldie de vereniging organimatig activiteiten voor seert. poz-mannen. Zo hebben ze (bijna) maandelijks CD4, VOOR VRAGEN in café de Prik en organiseert Poz&Proud elk jaar Heb je vragen over hiv, een weekend voor homoactiviteiten voor mensen Op onze fanpagina op Facebook zijn bijna 1.000 mensen actief. Vind ons ook leuk op Facebook en maak onze online community sterk en zichtbaar: facebook.com/eerlijkoverhiv

mannen met hiv. Kijk op pozandproud.nl voor actuele informatie. ENGELSTALIG Voor wie geïnteresseerd is in internationaal onderzoek over hiv is aidsmap.com een goede site. Op thebody.com kun je terecht voor internationaal nieuws, interviews en blogs van onder meer mensen met hiv. patientslikeme.org is een site waar patiënten elkaar digitaal kunnen ontmoeten en ervaringen en kennis met elkaar uitdelen. De site is een verzamelplek voor allerlei soorten patiënten, die elkaar kunnen vinden op hun aandoening. Als je hiv hebt, kun je bijvoorbeeld contact leggen met andere mensen met hiv, je gezondheidsgegevens bijhouden en vergelijken met die van anderen.

IETS GEMIST? Heb je ook een interessante tip over een site of activiteit voor mensen met hiv? Laat het ons weten via info@hellogorgeous.nl hello gorgeous 77


MET DANK AAN Hageman

bedankt voor hun bijdrage aan de kunstveiling

Glenn Bassett, Wim Beullens, Henri Blommers, Jan van Breda, Johan Brouwer, Beatrice van Dorp, Emjan, Enrico, Bert Feddema, Bruno Filho, Frans Franciscus, Christina della Guistina, Henk Hageman, Maxim Hartman, Ivo Hendriks, Meinke Horn, Wouter Kardo, La T’Ash, Gerben Ligtelijn, Robbie Moleveld, Marcel Mulder, Erwin Olaf, Willem Poelstra, Marco Rooth, Gerard van Rooy, Marcel Sluiman, Joke van Soest, Meinbert Gozewijn van Soest, Marc de Vries, Sandra de Witte, Halina Zalewska 78 hello gorgeous


MET DANK AAN Hageman

WANDERING BANQUETS

CNCPT

Bureau Wervelwind Prinsengracht 266 1016 HH Amsterdam T +31(0)20 75273338 www.cncpt13.com info@cncpt13.com

marketing - communicatie - events

www.bureauwer velwind.nl

Nieuwe Herengracht 18 sous Amsterdam T 020 623 58 77 www.wijnkoperij-de-hermitage.nl

mEinkE horn kunstadviseur advies bij het aankopen van kunst of collectievorming t 0031 (0)6 156 94 651 E mail.meinkehorn.nl www.mEinkEhorn.nl

– nepco fabriek van de twijfel Veemkade 584D 1019 BL Amsterdam www.nepco.nl

hello gorgeous 79


NEEM EEN ABONNEMENT

voor & door jou

abonneer op mij Voor € 27,50 (incl. verzenden) krijg je mij vier keer per jaar thuisgestuurd! www.hellogorgeous.nl/abonnement ADVERTEER IN MIJ

voor & door jou

adverteer in mij Vraag de tariefkaart 2013 op door een email te sturen naar info@hellogorgeous.nl of kijk op www.hellogorgeous.nl/adverteren 80 hello gorgeous


YOU DON’T WALK ALONE

JOUW ZORGTEAM IS JE BESTE PARTNER IN DE REIS NAAR GEZONDER LEVEN MET HIV. HET IS AAN JOU:

COMMUNICEER

Laat je horen - luister niet alleen - tijdens je afspraken met je zorgverlener(s)

LEER

Ontdek de basics over HIV zodat je de juiste vragen kan stellen en de antwoorden beter begrijpt

DEEL

Als je bijwerkingen merkt, vertel het je zorgverlener(s). Alleen jij weet hoe je je voelt en jouw zorgverlener kan je mogelijk helpen

MSD, Postbus 581, 2003 PC Haarlem, www.msd.nl Copyright © 2010 Merck Sharp & Dohme Corp., a subsidiary of Merck & Co., Inc., Whitehouse Station, NJ, USA. All rights reserved.

INFC-1033773-0028

hello gorgeous 81


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.