37
MFaakkrtoy e ki ot nr oe m n di ky a Хоча на Крим припадає лише 2% реалізованої промислової продукції , 4,8% збору овочів та 1,2% врожаю зернових в країні, найбільше його від’єднання нашкодить державі та бізнесу саме через втрату місцевих активів. Наразі нова кримська влада вже оголосила націоналізацію українських державних підприємств, що розташовані в Криму. Зокрема, власника змінили п’ять морських торгових та два рибних порти, компанія «Чорноморнафтогаз», що видобуває дві третини природного газу, який споживає регіон. Наступні «в черзі» «Национальное производственно-аграрно объединение «Массандра» та завод шампанських вин «Новый свет». Хоча нова кримська влада запевнила, що приватна власність залишиться у її поточних власників, високий рівень невизначеності значно ускладнює ведення бізнесу в регіоні. На півострові найбільш розвинуті харчова промисловість, сільське господарство, енергетика, хімічна промисловість та суднобудування, а також туризм, який проте здебільшого працює в тіньовому секторі і не має значного впливу на легальну економіку. В Криму виробляється 37% вина, 34% коньяку, 20% горілки в країні. Там працює низка приватних виробників алкогольної продукції – «Инкерманский завод марочных вин», «Крымский вино-коньячный завод «Бахчисарай», «Крымская водочная компания», агрофірма «Золотая балка». Також в колишній автономії мають виробничі потужності великі приватні агрохолдінги – «Миронівський хлібопродукт», котрий займається там виготовленням курятини та вирощуванням яблук, черешні, абрикос, суниці, груш тощо, Ukrlandfarming, що виробляє яйця на чотирьох місцевих підприємствах, та KSGAgro. Крім того, в Криму розташовані «ДТЕК Крименерго» холдингу ДТЕК, що розподіляє півостровом 80% електроенергії, чотири сонячні електростанції компанії Activ Solar і підприємство «Кримський Титан» холдингу Group DF, найбільшого гравця на ринку діоксиду титану в СНД. Проте втрати України від відокремлення Криму значно програють потенційним втратам, яких українська економіка зазнає в разі початку відкритих воєнних дій за його повернення до складу України. Адже в цьому випадку рецесія в українській економіці буде глибшою та тривалішою, ніж очікується наразі. Як підрахував Дмитро Сологуб, зазвичай в країнах, які водночас стикалися з кризою трансформації економіки, гострими проблемами на фінансових ринках та воєнними конфліктами, економіка скорочувалася в середньому на 15% протягом як мінімум двох років – на 6-7% у першому році та 8-10% у другому. «Це свідчить про значний спад українського ВВП у 2014 р. із ризиком ще одного року спаду в 2015 р.», – каже економіст, розглядаючи найгірший для України сценарій.
W 2013 roku z budżetu państwa przekazano do krymskiego budżetu, wtedy jeszcze Autono micznej Republiki Krymu, 4,4 mld hrywien dotacji i subwencji
oceny Witalija Wawryszczuka, PKB bez udziału Krymu zmaleje minimalnie, więc wpłynie na realne wartości w minimalnym stopniu. Dla budżetu państwa półwysep był raczej obciążeniem, a nie zdobyczą. Nie jest on finansowo samowystarczalny, dlatego przez lata istniał w większości dzięki środkom z Kijowa. Według danych Skarbu Państwa, w 2013 roku z budżetu państwa przekazano do krymskiego budżetu, wtedy jeszcze Autonomicznej Republiki Krymu, 4,4 mld hrywien dotacji i subwencji, co stanowiło 41% ogólnej sumy jego przychodu. Poza tym, «kontynentalna» Ukraina musiała zaopatrywać Krym w zasoby naturalne, gdyż samodzielnie może on zabezpieczyć swoje potrzeby na wodę pitną tylko w 15-20%, a na energię elektryczną w 20%. Chociaż na Krym przypada zaledwie 2% produkcji przemysłowej, 4,8% zbiorów owoców i 1,2% zbioru zbóż w kraju, jego odłączenie zaszkodzi najbardziej państwu i biznesowi poprzez utratę miejscowych aktywów. Jak na razie, nowa władza Krymu ogłosiła nacjonalizację ukraińskich przedsiębiorstw państwowych znajdujących się na Krymie. Ponadto właściciela zmieniło pięć portów handlowych i dwa dla połowów ryb, kompania «Czornomornaftohaz», wydobywająca dwie trzecie gazu ziemnego, który zużywa region. W kolejce stoi Krajowe Stowarzyszenie Produkcji Rolnej «Massandra» i wytwórnia szampana «Novy Svet». Chociaż nowa krymska władza zapewniła, że własność prywatna zostanie zachowana przez jej aktualnych właścicieli, wysoki stopień niepewności powoduje duże utrudnienia w prowadzeniu biznesu w regionie. Na półwyspie najbardziej rozwinięty jest przemysł spożywczy, rolnictwo, energetyka, przemysł chemiczny i budowa okrętów oraz turystyka, która w większości działa w szarej strefie i nie ma znaczącego wpływu na legalna gospodarkę. Na Krymie produkuje się 37% wina, 34% koniaku, 20% wódki w skali kraju. Działa tam szereg prywatnych producentów alkoholi – «Inkermańska Fabryka Markowych Win», Krymska Fabryka Win i Koniaków «Bakczysaraj», Krymska Wytwórnia Wódek, firma rolnicza «Zołotaja Bałka». Również na terenie byłej autonomii mają swoje oddziały duże prywatne gospodarstwa rolne – «Mironowskij Chliboprodukt», który prowadzi tam hodowlę drobiu oraz produkcję jabłek, czereśni, moreli, poziomek i grusz, Ukrlandfarming, produkujący jajka w czterech miejscowych przedsiębiorstwach i KSGAgro. Ponadto, na Krymie znajduje się «DTEK Krimenergo»holding DTEK, który dostarcza 80% energii elektrycznej, cztery elektrownie słoneczne kompanii Activ Solar i przedsiębiorstwo «Krymski Tytan», należący do holdingu Group DF, największego gracza na rynku dwutlenku tytanu w WNP. Jednakże straty Ukrainy z powodu odłączenia się Krymu są mało istotne w porównaniu z potencjalnymi startami, jakie poniesie ukraińska gospodarka w przypadku otwartych działań wojennych dla przywrócenia Krymu w skład Ukrainy. Bowiem w tym przypadku recesja w gospodarce Ukrainy będzie głębsza i trwalsza, niż to się obecnie wydaje. Jak ocenia Dmytro Sołohub, zazwyczaj w krajach, które jednocześnie zetknęły się kryzysem w okresie transformacji gospodarczej, ostrymi problemami na rynkach finansowych i konfliktami wojennymi, gospodarka malała średnio o 15% w ciągu dwóch lat, o 6-7% w pierwszym roku i 8-10% w drugim. «Może to zdecydować o znacznym spadku ukraińskiego PKB w 2014 roku, z ryzykiem jeszcze jednego roku spadkowego w 2015» – powiedział ekonomista, rozpatrując najgorszy scenariusz dla Ukrainy.
P