Zilverblad_jun25_web los

Page 1


driemaandelijks tijdschrift GroenPlus • jaargang 17 zomer 2025 • erkenningsnummer P914557

Grenzen aan genezen?

05

Het voetpad voor de voetganger!

De mythe van de nucleaire comeback

14 Pax Christi zoekt vredesbouwers

Pensioenhervorming doorgelicht

Een passend weerwoord

De zomer lokt alweer. Maar tegelijk groeit de vrees dat het weer te warm zal worden. En hoe moet het dan met de oogst en met de natuur? De landbouw moet nu al bijsproeien… In dit nummer besteden we opnieuw aandacht aan de staat en de (on) veiligheid van voetpaden. Tijdens een actie in Geel noteerden groepjes deelnemers de mankementen waarmee vooral ouderen en voetgangers met een beperking geconfronteerd worden. De Geelse schepen van mobiliteit ontving een uitgewerkt rapport, met suggesties ter verbetering. In dit nummer stellen we ons ook de vraag of er Grenzen zijn aan Genezen. En Luc Barbé formuleert een passend weerwoord voor de Mythe van de Nucleaire Comeback.

We gaan graag in gesprek

De artikels in Zilverblad staan steeds ter discussie. Het kan altijd zijn dat je het er niet mee eens bent, of bij een of ander onderwerp een eigen bedenking wil plaatsen. Dat kan altijd. We zijn een open publicatie. Bezorg je weerwoord aan redactiecoördinator Joost Fillet, joost.fillet@telenet.be. Ons blad staat ook open voor vrije lezersbijdragen die kaderen binnen het groene gedachtengoed.

de Redactie

Eerste keer Zilverblad?

Je bent lid van Groen en ouder dan 55. Dan ontvang je dit blad en ook de digitale nieuwsbrieven van GroenPlus. Als actief lid van Groen kan het zijn dat je nog niet aan de activiteiten van GroenPlus toe bent. Alle begrip daarvoor. Ontvang je liever (nog) geen Zilverblad, of onze nieuwsbrief, geen probleem. Laat het dan een weten aan walter.decoene@gmail.com.

Mieke Vogels, voorzitter

stilte is zoals ’s maandags de witte was wit naast wit

als de streling van licht over water het ritselen van blaren over het terras

het is moeilijk met taal te verklaren alleen… ik voel nog hoe het vroeger was en hoe het welllicht worden zal… later

‘stilte naast stilte’

Remi Tachelet

Marcel Pira-prijs Poëzieroute 2007

Stilte is goud waard

Wist je dat 70% van de Brusselaars last hebben van storend lawaai? Dat kan, naast gehoorschade, leiden tot stress, hoge bloeddruk, hartziekten en slaapstoornissen.

Verkeersgeluid

Het verkeer is de voornaamste oorzaak van geluidsoverlast. Niet het minst in de buurt van een luchthaven. Volgens het rapport ‘Geluidscontouren rond Brussels Airport’ is er ‘s nachts voor 175.000 omwonenden tot 55 decibel (dB) geluidshinder. Voor 5500 omwonenden loopt het nachtlawaai op tot 62 dB.

Wonen langs een spoorweg is ook niet zo leuk. Vanaf december zouden op de lijn tussen Duitsland en Antwerpen ’s nachts alleen nog geluidsarmere goederentreinen mogen rijden (45 dB i.p.v. 55 dB).

Autostrades, ringwegen en vele gewestwegen zorgen voor een permanent storend geluidsniveau van +/-70 dB. Geluidschermen reduceren ongeveer 10 dB, maar boven de hoogte van het scherm helpen de meeste types niet.

In ons land is er veel lintbebouwing langs invalswegen. Ook nu nog zie ik dicht bij verkeersaders nieuwe woonprojecten. Bij die woonunits kan men wel het geluid buiten houden dankzij balansventilatie en isolatie, maar hun terrassen zijn er niet van gespaard. In oudere woningen kunnen kierdichting en geluiddempende decentrale ventilatie-units wat helpen. De beste maatregel om de hinder te verlichten zijn snelheidsbeperkingen tot 50 of 30km/u.

Verder zijn er ook ‘geluidsovertreders’ in het verkeer. Maar er is ook ‘knalpotterreur’. Men wil dat aanpakken met geluidsdetectoren en nummerplaaterkenning, maar daarvoor is nog geen wettelijk kader.

Burengeluid

Hoe dichter we bij elkaar wonen, des te belangrijker het is om onnodig lawaai te vermijden. Met luide muziek je grasmachine of bladblazer overstemmen? Luid praten op je terras? kan dat? Zeker bij appartementen en rijwoningen stoort dat de buren. Je weet trouwens nooit wat de behoeften zijn van de buren. Wil je buur misschien overdag slapen na een nachtdienst? Heeft je buur ook bezoek en overstemt jouw geluid hun gesprek? Je buur wil studeren en kan zich niet concentreren. Een andere buur wou een siësta houden in de tuin.

Op een bouwwerf is muziek vanuit werfradio vlug ‘evident’. Ik zag ooit een oosterling mediteren op zijn terras naast een werf. Dat wil je niet verstoren, toch?

Los van het aantal meetbare decibels is er een subjectieve beleving van lawaai. Zo wordt te weinig beseft dat bij geluidsgevoelige mensen met hyperacusis of misofonie geluid vlugger te luid of storend is.

Tussen 22u en 7u mag er geen rumoer gemaakt worden die de nachtrust van buren verhindert. Overlast kan men door de politie ter plaatse laten vaststellen, maar die kunnen niet altijd tijdig uitrukken.

Bij appartementen in oude herenhuizen zal men ook vlug geluidshinder hebben van anderen in hetzelfde huis, zeker als de tussenvloeren in hout zijn. Daar dient zowel contactgeluid door schoeisel als luide muziek vermeden. Er zijn technische oplossingen, maar als huurder sta je zwak: Het is aan de eigenaar om te investeren voor het comfort, waar je als huurder recht op hebt.

Geluid van evenementen Volgens audioloog Bart Vinck is een

lawaaibad van bv 95 dB slechts gedurende een kwartier te verdragen. Liever oordoppen uitdelen dan het geluid stiller zetten? Tot 20 km ver hebben de bastonen van Tomorrowland in 2024 mensen ongevraagd wakker gehouden!

Zelf omgevingsgeluid meten .. Daarvoor kan je de app ‘De Oorzaak’ (van de UAntwerpen) downloaden en die kan je downloaden. Vanaf juni zal de UA ook de resultaten van hun bevraging over storend omgevingsgeluid bij burgers bekend maken.

Een positief ‘geluid’? Vanaf september zouden er meer stiltecoupés komen in IC-treinen.

Te voet doet goed!

Te voet biedt tal van voordelen, dus zijn er veel goede redenen om wat vaker te stappen. Regelmatig wandelen verbetert je conditie, verlaagt je bloeddruk en cholesterol en vermindert het risico op diabetes of alzheimer. Zelfs een korte wandeling stimuleert je hersenen en zorgt ervoor dat je opnieuw fris en geconcentreerd aan de slag kan. Met wat beweging en een portie frisse lucht wapenen we onszelf tegen stress en sombere gevoelens. Kortom, door te bewegen voelen we ons beter, zowel fysiek als mentaal.

Te voet biedt voordelen voor jezelf, maar ook voor je leefomgeving. Hoe meer mensen er in je stad of je gemeente te voet gaan, hoe minder autoverkeer er nodig is, waardoor er meteen ook minder lawaai is en ook de CO2-uitstoot daalt.

Om mensen ertoe aan te zetten te voet te gaan, zijn verzorgde voetpaden en oversteekplaatsen onontbeerlijk. Maar niet enkel dat: ook zit- en rustplaatsen, groenvoorzieningen, goede aansluitingen op het openbaar vervoer zullen mensen aanmoedigen om langer en vaker te wandelen. En meer voetgangers betekent ook meer leven op straat. Dat is goed voor de lokale economie en het zorgt tegelijk voor meer sociale contacten, waardoor mensen zich minder snel eenzaam zullen voelen.

Wanneer mensen zich veilig en komfortabel te voet kunnen verplaatsen, neemt het aantal voetgangers in een stad of dorp merkbaar toe. Brede en effen voetpaden zijn daarbij een must. Maar ook kortere oversteekplaatsen, waar men niet te lang moet wachten om over te steken, maken het aangenaam om te voet op pad te gaan. Helaas wordt de ruimte op voetpaden nog te vaak ingenomen

door tal van obstakels : fietsen, deelsteps, terrassen, reclamepanelen, nutsvoorzieningen, werken, enz. Jammer, want de meeste verplaatsingen beginnen en eindigen te voet, zodat iedereen vroeg of laat voetganger is. Goede en veilige voorzieningen voor voetgangers zijn dus voor iedereen nuttig. Bovendien hebben veel mensen –en vooral kinderengeen andere keuze dan zich te voet te verplaatsen.

Ook voor de lokale handel zijn voetgangers erg belangrijk. Wandelvriendelijke straten en pleinen maken een buurt aantrekkelijk en trekken meer bezoekers aan. Mensen kuieren er langs de straten, nemen de tijd om uitstalramen te bekijken en strijken neer op een terrasje. Nog altijd wordt het aantal klanten dat te voet of per fiets komt onderschat en wordt teveel belang gehecht aan een vlotte bereikbaarheid met de auto.

In de transitie naar een duurzame en efficiënte mobiliteit zijn voetgangers erg belangrijk. Veilige en

komfortabele voorzieningen zullen meer mensen ertoe aanzetten zich voor kortere verplaatsingen te voet te verplaatsen. Goede voetgangersinfrastructuur in en nabij trein- en metrostations, tram- en bushaltes maken het openbaar vervoer aantrekkelijker en zorgen ervoor dat voetgangers ook langere verplaatsingen makkelijk aankunnen.

In het sTOP-principe dat de meeste openbare besturen op papier onderschrijven, staat stappen terecht op de eerste plaats. Laten we er samen voor zorgen dat dit geen loze belofte blijft, maar dat deze goede voornemens in praktijk worden omgezet. We hebben er allemaal baat bij.

De Voetgangersbeweging organiseert in oktober voor de 2de maal ‘de Maand van de Voetganger’. Net als vorig jaar wil de beweging daarmee een volwaardig voetgangersbeleid hoog op de agenda van alle openbare besturen plaatsen. Een uitgelezen moment om acties te organiseren, om voetgangers in de gemeente te verwennen en om obstakels op de voetpaden onder de aandacht te brengen en weg te werken.

Het voetpad voor de voetganger!

Een goed voetpad is comfortabel, veilig en toegankelijk voor iedereen. Aan welke voorwaarden moet een kwaliteitsvol voetpad voldoen? Wat is gewenst en wat zegt de wet?

Om voldoende comfort te bieden dient een voetpad uiteraard breed genoeg te zijn. Binnen de bebouwde kom moet een voetpad minstens 1,5 meter breed zijn; behalve in straten die 9 meter of minder breed zijn. Maar ook daar geldt een absolute minimumbreedte van 1 meter.

Naast de minimumbreedte van een voetpad, bepaalt de wet ook hoeveel ruimte mag ingenomen worden door obstakels; zoals verkeersborden, fietsen, laadpalen, etc. In een bebouwde kom mag het voetpad in geen geval minder dan 1 m breed zijn. Obstakels moeten bovendien aan dezelfde kant geplaatst worden, zodat voetgangers in een vloeiende lijn kunnen wandelen en niet moeten zigzaggen. Ook moet er overal een vrije hoogte van 2,10 m zijn. Dat is bijvoorbeeld belangrijk bij geveltuinen of borden.

Tot zover de wetgeving. Helaas worden deze minimale vereisten niet

overal gerespecteerd. En zelfs de wettelijk voorziene minimumbreedtes vormen nog geen garantie voor een kwaliteitsvol voetpad. Want een deel van de voetgangers bestaat uit mensen met een rollator of in een rolstoel, mensen met een kinderwagen of met een gevulde boodschappentas. Dan volstaat die wettelijke minimumbreedte niet om elkaar comfortabel te kunnen kruisen. Daarvoor is een veel breder voetpad nodig, zeker op drukke plaatsen.

Zelfs wanneer de breedte van een voetpad beantwoordt aan de wettelijke vereisten, wordt de doorgang vaak belemmerd door tal van obstakels: fietsen en deelsteps, een wildgroei van terrassen, lukraak geplaatste nutsvoorzieningen en verkeersborden, reklamepanelen, bouwwerven en vele andere zaken die - al of niet tijdelijk – een plekje op het voetpad innemen. Dat is niet alleen vervelend, maar vaak ook ronduit gevaarlijk. Het moet dus zoveel mogelijk vermeden worden. Een voetpad mag geen hindernissenparcours zijn!

Aan inritten voor garages liggen voetpaden vaak schuin, om de toe-

gang voor de auto te vergemakkelijken. Deze dwarshellingen zijn erg storend en soms gevaarlijk. Mensen met evenwichtsproblemen kunnen er makkelijk struikelen of vallen. Het niveauverschil tussen rijbaan en voetpad wordt beter weggewerkt met een korte steile helling voor de auto, ingewerkt in de stoeprand. Een voetpad moet het comfort van voetgangers dienen, niet van autobestuurders. Daarom dienen ook bij oversteekplaatsen voetpaden drempelloos in elkaar over te gaan.

Ook de juiste materiaalkeuze is bepalend voor de kwaliteit van het voetpad. Voetgangers geven de voorkeur aan een vlakke ondergrond, die ook bij nat weer niet glad wordt. Een ruwe structuur is onaangenaam om over te wandelen en moeilijk voor rolstoelgebruikers.

Hoewel er een duidelijke regelgeving bestaat, is het comfort van onze voetpaden vaak ondermaats. Het is zowel aan lokale besturen, middenstand, horeca en burgers om te ijveren voor kwaliteitsvolle voetpaden die beantwoorden aan de normen, zonder hindernissen of overbodige obstakels. Het voetpad moet er in de eerste plaats zijn voor de voetganger!

Meer info op www.voetgangersbeweging.be

‘Grenzen aan genezen’

Ik ben op bezoek in Gasthuisberg, bij verpleegkundige Greet De Cock en longarts/intensivist Philippe Meersseman. Samen schreven ze ‘Grenzen aan genezen’.

⊲ Waarom schrijven een intensivist en een verpleegkundige samen een boek?

Greet: We kenden elkaar niet. Ik hoorde Philippe voor het eerst tijdens de evaluatie van de coronacrisis in ons ziekenhuis Gasthuisberg en herkende me volledig in zijn verhaal.

Philippe: Tijdens covid moesten we keuzes maken. Tijdrovende administratie viel weg, patiënten dachten mee. Ik was hoopvol en verwachtte na corona een andere zorg. Maar we vielen terug in het oude patroon. Ik heb als longarts gekozen voor intensieve zorgen. Door de technologische evolutie kunnen we steeds meer mensen redden. Maar de slinger is doorgeslagen, het lijkt of mensen niet meer mogen sterven. steeds vaker zie ik op mijn dienst patiënten die ik geen kwaliteit van leven meer kan bieden.

Greet: Morgen moeten we met minder zorgverleners meer zorgnoden beantwoorden. Dat betekent keuzes maken. Er zijn organisatorische grenzen, maar er is ook de bezorgdheid voor de levenskwaliteit en de waardigheid van mensen. Vandaag stel ik verpleegtechnische handelingen terwijl ik denk: “Lieve mensen, ga naar huis en geniet samen van de laatste weken of maanden.” Philippe deelt als arts dezelfde bezorgdheid, dus ben ik bij hem gaan aankloppen met de vraag om samen hierover te getuigen in een boek.

Philippe: Ik maak me grote zorgen over de groeiende afstand tussen zorgvragers en zorgverleners. Vertrouwen, zo belangrijk is in een zorg-

relatie, is steeds vaker zoek.

De bol.com mentaliteit dringt steeds meer door in de zorg: “Ik betaal hiervoor en ik wil deze zorg hier en nu!” Ik heb de slinger zien doorslaan van de arts beslist (wat niet oké was) naar de patiënt die eist (wat niet houdbaar is). Zorgverleners dreigen af te haken, terwijl we ze broodnodig hebben. De groeiende spanning tussen vraag en aanbod maakt dat we evolueren naar een elitaire zorg. Wie kan betalen, wordt eerst geholpen.

⊲ Omgekeerd klagen patiënten over zinloze onderzoeken, of ingrepen ten koste van hun kwaliteit van leven.

Philippe: Therapeutische hardnekkigheid bestaat helaas nog altijd. De opleiding tot arts vertrekt te veel van genezen en behandelen. In alle opleidingen -en niet alleen in de opleidingen huisartsgeneeskunde of oncologie- moet meer aandacht zijn voor zorg aan het levenseinde. In de dagelijkse praktijk is de verleiding groot om de therapie aan te vatten of verder te zetten. Dit vraagt immers minder tijd dan een moeilijk gesprek over therapiebeperking.

Greet: Op mijn dienst werd een 83-jarige patiënt gevraagd of hij verder chemo wilde. De kans dat die zou aanslaan was klein. De man wou de kuur starten, zijn vrouw zou niet willen dat hij opgaf. Na een gesprek met beiden over de voor- en nadelen, beslisten ze om de behandeling stop te zetten. Het bracht hen rust. Een therapie niet starten of stoppen betekent trouwens niet dat de zorg stopt. We zetten volop in op de kwaliteit van de resterende levenstijd en van het levenseinde.

Het signaal van een patiënt die tijdens de zorg zegt: “Ik wou dat ik

niet meer wakker word”, moeten we serieus nemen. Die informatie kan bepalend zijn voor de therapeutische beslissing. Helaas is er vaak geen tijd om dit tijdens het overleg in te brengen.

Philippe: De beslissing om niet (meer) te behandelen bij zeer kwetsbare patiënten met weinig levensverwachting, leidt niet alleen tot menselijkere zorg en een humaner afscheid, maar maakt ook middelen en mensen vrij voor andere patiënten die nog wel levensverwachting hebben. Moeten zorgverleners, vanuit hun expertise, die beslissing niet wat meer sturen? Ik merk dat de familie vaak opgelucht is als de arts de knoop doorhakt. Hiervoor is een respectvolle vertrouwensband cruciaal. Ik zie te vaak mensen op intensieve op het einde van hun leven. Andere beroepsgroepen die door de overheid gesubsidieerd worden moeten hun daden verantwoorden. In een ziekenhuis moet niemand zich verantwoorden voor de dure reanimatie van iemand die geen kwaliteit van leven in vooruitzicht heeft.

⊲ De nieuwe generatie ouderen is meer bezig met het levenseinde en ‘vult papieren in’ met wensen over hun levenseinde.

Greet: We doen het voorstel om mensen van 75 aan te schrijven en uit te nodigen om met hun huisarts over vroegtijdige zorgplanning te praten. Een gesprek over wat de wensen, waarden en doelen zijn van de patient, hoe hij het levenseinde ziet. Het geeft ook de arts de gelegenheid om, los van een acuut probleem, rustig informatie over te brengen. Om het voor de huisarts haalbaar te maken, moet hij een aangepaste prestatie kunnen aanrekenen. De vroegtijdige zorgplanning krijgt een plaats in het medisch dossier en maakt voor elke

zorgverlener duidelijk hoe de patiënt zijn zorgplanning ziet en welke interventies hij niet meer wil.

Philippe: Vaak worden oudere kwetsbare patiënten, na een incident, vanuit het woonzorgcentrum overgebracht naar de spoed, ook als in de vroegtijdige zorgplanning staat dat die niet meer naar een ziekenhuis willen. De oorzaak? Te weinig zorgverleners en expertise in de voorzie-

ning. Een oplossing kan zijn om met teams te werken die naar het woonzorgcentrum gaan om er het personeel te ondersteunen bij de acute zorg.

Greet: In enkele steden loopt een experimenteert met ‘gele brooddozen’. Mensen die alleen wonen, bewaren die brooddoos in de koelkast met daarin medische gegevens zoals het medicatieschema, de contactperso-

nen en de geregistreerde wens van de patiënt inzake therapie en medisch ingrijpen. Op de voordeur vindt de hulpverlener een sticker met daarop ’Hier vindt u een gele brooddoos’. We zoeken actief naar creatieve oplossingen om de wensen van de patiënt te kennen.

⊲ Hoe wordt het boek ‘Grenzen aan genezen’ onthaald?

Greet: Verrassend goed! Zorgverleners herkennen ons verhaal en bevestigen dat de tijd rijp is om samen na te denken over de toekomst van onze zorg.

Philippe: We wilden het boek toegankelijk maken voor iedereen. Onlangs ontmoette ik een echtpaar dat dankzij ons boek, durfde praten over het levenseinde. Ze hebben hun wensen opgeschreven en gedeeld met hun arts en kinderen. Het voelde als een opluchting.

Zorgvragers, zorgverleners en beleid moeten samen, de zorg bijsturen. Het is vijf voor twaalf, de druk op het systeem zal met de vergrijzing alleen maar toenemen. Een zorg die vertrekt van de kwaliteit en niet de kwantiteit van leven is de toekomst. Iedereen verdient zorgzaamheid tot het einde van het leven, maar er zijn wel grenzen aan genezen.

CARUNA is een initiatief van de Christelijke mutualiteit, een breed debat over de toekomst van de zorg en hoe die sterk, toegankelijk en rechtvaardig kan blijven. https://caruna.be

GRENZEN AAN GENEZEN – Hoe menselijke zorg een zorginfarct voorkomtGreet De Cock & Philippe Meersseman – Uitgeverij Lannoo – Campus.

© Wingerd 364/ Mariella Claes - Vlaamse Ouderenraad

Van 23 tot 27 juni trekken 50 GroenPlussers naar ’t zeetje. De Groene Strandjutters gaan er niet alleen genieten van zon, zee en strand. Ze staan ook stil bij de rijkdom van ons stukje Noordzee, onze 11de provincie, met een schat aan biodiversiteit.

De Belgische Noordzee, onze 11de provincie

Met een oppervlakte van bijna 3500 km² biedt de Noordzee leven aan meer dan 2000 soorten planten en dieren. Ze levert ook tal van producten en diensten, zoals voedsel (vis, schaal- en schelpdieren), grondstoffen (zand) en energie (wind). Als onderdeel van de oceaan zorgt de Noordzee ook voor de productie van zuurstof en de zuivering van water door algen.

De rijkdom van

Wie is bevoegd voor de Noordzee? Een regeling op z’n Belgisch!

De federale overheid is op zee bevoegd voor scheepvaart, militaire activiteiten, ontginning zeebodem, energie, kabels en pijpleidingen, de bescherming van het mariene milieu, controle (politie), rampenbestrijding en wetenschapsbeleid. Op land (kust en duinen) is de federale overheid bevoegd voor militaire activiteiten, energie, controle (politie) en rampenbestrijding.

De Vlaamse overheid is op zee bevoegd voor baggeren, loodsen, redding op zee, scheepvaartbegeleiding, ruimen van wrakken en zeevisserij. De Vlaamse overheid is op land (kust en duinen) bevoegd voor ruimtelijke ordening, leefmilieu en natuurbehoud, grondwaterwinning, toerisme, havens, kustverdediging, beheer openbaar domein en wetenschapsbeleid.

Natura 2000

Om de verschillende habitattypes en een aantal diersoorten (zeevogels, bruinvissen, zeehonden) te beschermen en te herstellen is 1/3 van het Belgische deel van de Noordzee aangeduid als Europese Natura 2000-netwerk. Enkel als uit een beoordeling blijkt dat de natuurlijke kenmerken van het gebied niet aangetast worden, kan een Natura 2000-toelating voor een project worden verleend. In het gebied worden helaas te veel vergunningen afgeleverd. Er zijn ook geen acties die de biodiversiteit beschermen, herstellen of versterken. De toestand van de Noordzee als natuur is dan ook zorgwekkend.

ons stukje Noordzee

Klimaatverandering laat zich voelen

De zeespiegel steeg de afgelopen eeuw al met 20 cm. De eerste hulp bij stijging van de zeespiegel is investeren in een goed ontwikkelde duinengordel en de aanleg van slikken en schorren. De Noordzee warmt twee keer sneller op dan gemiddeld en door het warmer worden van de Noordzee verandert de ecologische samenstelling. Zo trekken ‘koude’ vissoorten, zoals kabeljauw, makreel, tong en haring, weg en komen ‘warme’ soorten, zoals ansjovis en sardines, ervoor in de plaats. Toen de makreel door de opwarming noordwaarts trok, begonnen IJslandse vissers de soort te bevissen. Zij kregen het aan de stok met de Europese, die de quota voor die soort aan hun neus voorbij zagen gaan.

Marien Ruimtelijk Plan

Het wordt steeds moeilijker om, wegens gebrek aan ruimte of protest van omwonenden, infrastructuurwerken en industriële activiteiten op land te ontwikkelen. Verschillende ‘gebruikers’ zoeken een plekje op zee, w.o. de visserij en de aquacultuur, militaire activiteiten, de zanden grindwinning, hernieuwbare energieproductie… Om alles in goede banen te leiden, heeft België, als een van de eerste landen in de wereld, sinds 2014 een Marien Ruimtelijk Plan. In dat plan werd wettelijk vastgelegd, telkens voor een periode van 6 jaar, waar welke activiteit wel of niet mag plaatsvinden.

Vervuilingsprobleem van de 21ste eeuw: plastic

Plastic zit overal: van de Noordpool tot de Zuidpool, in de diepste diepzeetroggen in de oceaan en op de hoogste bergen op het land; in ons drinkwater en in de vis die we eten. Per uur belandt er een hoeveelheid plastic in zee, waarmee je 11 Olympische zwembaden kan vullen. 11 % van het geproduceerde plastic komt uiteindelijk in de zee terecht. Door de snel toenemende vraag zal dat in 2030 zo’n 53 miljoen ton per jaar zijn. Eenmaal in zee breekt plastic vrijwel niet, of uiterst langzaam af. Aan de oppervlakte van de oceaan dobbert het jarenlang met de stromingen mee en vormt plastic eilanden waar dieren in verstrikt geraken. Uiteindelijk wordt het afgebroken in uiterst kleine deeltjes, die we microen nanoplastics noemen.

Daarnaast zijn er de micro- en nanoplasticdeeltjes die van het land in de zee terechtkomen, zoals slijpsel van autobanden, vezels van synthetische kleding of cosmetica. Ze zijn niet zichtbaar, maar komen wel in onze voedselketen terecht.

Faire ecologische kleding

De kledingsector zet zwaar in op lage verkoopprijzen. Daardoor komt veel kledij uit lageloonlanden, waar arbeidsomstandigheden en milieunormen minder streng zijn. Veel consumenten zijn tevreden: “Leuk kleedje gekocht en nog goedkoop ook!”, klinkt het dan. Online is kledij zelfs tegen dumpingprijzen te vinden, wat de wegwerpcultuur verder aanwakkert. Maar kiezen voor sociaal en faire ecologische kleding vraagt extra zoekwerk.

Fair? Het sociale aspect In lageloonlanden rijst de vraag, of arbeiders wel eerlijk worden betaald. Voor een T-shirt die hier € 30 kost, verdient een naaister in Bangladesh amper € 0,20 voor 40u werk. Een iets eerlijker lokaal minimumloon zou de kostprijs maar met € 0,50 verhogen; maar voor een leefbaar loon is wel € 1,50 euro nodig. Ter vergelijking: als onze lonen zouden gelden, zou de meerkost € 8 tot 17 bedragen! Europarlementslid Sara Matthieu ijvert om een einde te maken aan deze sociale wantoestanden en pleit voor een faire en ecologische mode. Ze ervaart wel tegenstand van de fastfashion-industrie.

Ecologisch? Het milieuaspect Veel kleding is gemaakt van synthetische vezels. Bij het wassen komen microplastics vrij, ook bij gerecycleerd polyester, tenzij je een ‘Guppyfriend’waszak gebruikt. Ook in katoenen kleding worden vaak synthetische vezels verwerkt, zoals elastaan, wat recyclage bemoeilijkt. katoen vergt enorm veel water (10.000 liter/ kilo) en gaat gepaard met veel pesticidegebruik. Veel jeans worden in xintang (China) geproduceerd, waardoor de lokale rivieren ernstig vervuild zijn.

Kies daarom voor…

• Biologisch katoen: minder waterverbruik en geen pesticiden.

• Jeans gebleekt met Wiser Washtechniek: gebruik van ozon en laser, in plaats van chemische producten.

• Hennep: zeer duurzaam, vraagt vijf keer minder water dan katoen en is vier keer sterker.

• Biologisch linnen: de meest duurzame keuze; duurder in aankoop, maar veel slijtvaster dan katoen.

• Wol: ideaal voor winterkledij, zeker wanneer het gaat om ‘ethische wol’ waarbij dierenwelzijn vooropstaat.

• Wilde zijde: alternatief voor gewone zijde, waarbij de rups gespaard blijft.

• Ecovero-viscose of Tencel: gemaakt van houtpulp op milieuvriendelijke wijze.

Een tweede leven voor kleding

slechts 1% van de nieuwe kleding wordt gemaakt uit gerecycleerd garen. Door kleren in te leveren bij inzamelpunten steun je hulpbehoevenden, maar slechte kwaliteit en overproductie leiden ook tot dumping in fastfashion-stortplaatsen, zoals de Chileense woestijn. Consuminderen is dus essentieel: minder kopen, bewuster kiezen en kiezen voor slow fashion. Dat vraagt soms puzzelwerk om het evenwicht te vinden tussen kwaliteit en budget, maar er bestaan gelukkig winkels met een duurzaam aanbod. Tweedehands bezorgt kleding een tweede leven en bespaart geld.

Labels kunnen helpen

Fairtrade, WFTO, Fair Wear, sA8000 en GOTs geven informatie over deelaspecten, terwijl de zoekmachine www.projectcece.be je een profiel per merk bezorgt, plus beoordelingen qua milieuzorg.

GoodWeave International

De mythe van de nucleaire comeback

“Veel mensen denken dat kernenergie goedkoop is. Dat is fout. Ze is duur. Vandaag gaan de investeringen allemaal naar zon en wind.” Dat zegt Vincent Verbeke, CEO van Engie Electrabel, in De Tijd van 25 januari ll. Het is een opmerkelijke uitspraak, van een man die verantwoordelijk is voor onze kerncentrales.

Zijn analyse wordt bevestigd door het recente World Nuclear Industry status Report. Dit rapport meldt dat in 2023 wereldwijd $ 623 miljard werd geïnvesteerd in zonne- en windenergie; dat is 27 keer meer dan de investeringen in kernenergie. Terwijl er honderden gigawatt capaciteit aan hernieuwbare energie werd bijgebouwd, groeide kernenergie met amper 5 gigawatt. Het globale aanbod van kernenergie in de elektriciteitsproductie is gezakt tot onder de 10%. Enkel China en Rusland investeren er nog substantieel in, al produceert China nu al meer stroom met zonnepanelen dan met atoomcentrales.

Perceptie versus realiteit

Toch lijkt in België en Nederland het beeld te bestaan dat kernenergie aan een opmars bezig is. De kloof tussen perceptie en realiteit is opvallend. Aankondigingen zijn er genoeg, maar private investeerders blijven weg door de hoge kostprijs, technische risico’s en lange bouwtijden. Overheden moeten garant staan en dat maakt nieuwe projecten moeilijk verteerbaar.

Waarom blijft de droom dan toch voortleven?

Tussen 2018 en 2021 voerden rechtse partijen, als N-VA, MR en VB een bewuste cultuurstrijd. kernenergie werd een ideologisch symbool. Wie kritisch was, werd weggezet als dogmatisch en wereldvreemd. Het debat werd vervangen door framing en vijandbeelden. Die strategie werkte. In 2021 stemde zelfs de federale regering –met groenen aan tafel- in met € 100 miljoen voor onderzoek naar kleine modulaire reactoren. Dat zorgde voor verwarring bij het publiek: als zelfs de groenen meegaan, moet er toch iets inzitten?

Een bittere pil voor de groenen

Voor de ecologische partijen kwam dit ongelegen. Net op het moment dat ze hun gelijk konden halen over hernieuwbare energie, leken ze bakzeil te halen in het kernenergiedebat dat ze al decennia voerden. Interne strubbelingen en gebrek aan zelf-

vertrouwen speelden wellicht mee. Toch is dit hét moment om lessen te trekken. In tijden waarin rechts en extreemrechts inbeuken op de rechtsstaat, moeten groenen durven kiezen voor hun eigen verhaal. Meehollen met de waan van de dag loont niet.

De financiële realiteit wint

In het federale regeerakkoord staat dat onze energiemix betaalbaar moet zijn. Dat maakt een heropleving van kernenergie onwaarschijnlijk. De investeringskost ligt gewoon te hoog, zeker in tijden van budgettaire schaarste. De nucleaire droom zal stranden op de financiele realiteit. Intussen dendert de wereldwijde revolutie in zonne- en windenergie onverminderd voort. Misschien moet de politiek gewoon luisteren naar de topman van Engie en afscheid nemen van nucleaire luchtkastelen.

Luc Barbé is auteur van ‘Kernenergie in de Wetstraat’ en ‘België en de bom’.

Pensioenhervorming van de Arizonaregering doorgelicht

De vakbonden blijven zich verzetten tegen de pensioenplannen van de regering. Spoorstakingen treffen enkel de gewone man. Blijft er nog draagvlak voor deze acties? Waarover gaat de pensioenhervorming? Hebben de vakbonden gelijk, of is dit, zoals de regering beweert, de enige manier om het systeem overeind te houden?

‘Iedereen moet werken tot 67 jaar.’

De pensioenmalus zet de mensen het mes op de keel. Wie vroeger stopt verliest 5% pensioen per jaar, op 62 stoppen met werken betekent een kwart minder pensioen. Tegelijk wordt het beloofde debat over uitzonderingen voor zware beroepen afgevoerd. Het brugpensioen verdwijnt volledig en de voorwaarden voor een landingsbaan worden

strenger en minder vergoed. Mensen met een zwaar beroep (zoals in de bouw, in de zorg…) hebben meestal ook een laag pensioen. Vroeger stoppen wordt voor hen financieel onhaalbaar. Ook bij de ambtenaren verdwijnt de gunstige uitstapregeling op 55 jaar voor militairen, politie, brandweer en het rijdend personeel van de NMBs

De nieuwe maatregelen zullen nog meer oudere werknemers in de richting van de ziekteverzekering drijven.

In België krijgen werknemers in de privésector 60% van hun gemiddeld loon, na 45 jaar werken. Ook de lagere lonen uit het begin van de carrière worden meegerekend. In de meeste buurlanden wordt het pensioen berekend op de laatste lonen. De regering wil nu ook voor ambtenaren het pensioen berekenen op de volledige loopbaan van 45 jaar, wat voor hen tot een aanzienlijk lager pensioen zal leiden. De vraag is dus niet of het pensioen van de ambtenaren te hoog is, maar waarom het gemiddeld pensioen in ons land zo laag is?

⊲ De afbouw van het brugpensioen begon al in 2011. Ruim 108.000 werknemers verloren de toegang tot brugpensioen. Het gevolg wordt pijnlijk duidelijk in deze statistiek.

Wie zorgt, wordt gestraft

Het tekort in de professionele zorg wordt afgewenteld op de omgeving, maar met het huidige pensioenplan wordt wie zorgt, gestraft. Je zal pas recht hebben op een minimumpensioen (€ 1.808/maand) na 35 jaar effectieve tewerkstelling. 2 op 3 pensioengerechtigden verliezen hierdoor dit recht, 7 op 10 daarvan zijn vrouwen. Zij hebben meer onderbrekingen in hun loopbaan en werken vaker deeltijds om de zorg voor kinderen of ouders op zich te nemen. Bovenop verdwijnt het echtscheidingspensioen en wordt het overlevingspensioen bij overlijden van de huwelijkspartner vervangen door een overgangsuitkering van maximaal 2 jaar. Een ouder die (vaak noodgedwongen) kiest voor de opvang van een kind met een beperking bijvoorbeeld, verliest na een echtscheiding of overlijden van de partner elk financiële vangnet.

Worden de pensioenen onbetaalbaar? De sociale zekerheid wordt gefinancierd door bijdragen op de lonen. Dat systeem wordt onderuit gehaald, omdat steeds meer loon wordt uitgekeerd in natura (bedrijfswagens, maaltijdcheques…). “Als de werkgeversbijdagen verminderen, zullen werkgevers meer investeren en extra jobs creëren”, zo luidt de redenering. De realiteit is dat de winsten groter worden en dat de aandeelhouders steeds vaker eisen dat die winst aan hen wordt uitgekeerd.

⊲ Zijn de pensioenen van de ambtenaren te hoog? De Belgische pensioenen liggen gemiddeld € 415 lager dan in de omliggende landen.

Dit brute besparingsplan maakt de pensioenen niet betaalbaar. Het is een aanslag op het welzijn van oudere werknemers. De pensioenen betaalbaar houden kan alleen als ook inkomsten uit kapitaal en ondernemingswinsten eraan bijdragen.

Wat als Groen uit een bestuur verdwijnt?

Na de verkiezingen van oktober 2024 verloor Groen haar plek in heel wat lokale besturen. Zo’n 70 groene schepenen zagen hun mandaat eindigen. In meer dan 30 gemeenten bleef Groen gelukkig wél aan boord, maar op veel plaatsen werd toekomstgericht beleid stilgezet of teruggedraaid. Wat gebeurt er precies als de groene coalitiepartner uit een bestuur verdwijnt?

In Oostende was het duidelijk: als John Crombez (Vooruit) burgemeester werd, ging het snelheidsregime in sommige straten terug omhoog. Met Groen in het bestuur was werk gemaakt van zone 30 voor meer veiligheid, maar Vooruit noemde dit “een manier om de stadskas te spijzen.” In maart werd de snelheid in twee straten opnieuw verhoogd naar 50 km/u. Campagne voeren tegen zone 30 bleek een makkelijke manier om stemmen te winnen – ook al bleven de wijzigingen voorlopig beperkt, de electorale buit is binnen.

In Oud-Heverlee haalde Groen de meeste stemmen, maar belandde toch in de oppositie. Tijdens de campagne werd de maatregel om de Beekstraat enkelrichting te maken zwaar bekritiseerd. Eenmaal aan de macht wou men dit terugdraaien, maar stuitte op protest van buurtbewoners. Resultaat? De straat blijft toch enkelrichting, al luidt het officiële argument nu dat dit nodig is voor subsidies. Toegeven dat het een goeie ingreep was? Moeilijk, blijkbaar.

In Zwijndrecht, met kruibeke een deel Beveren, verloor Groen, na 20 jaar bestuur. Ex-schepen Veerle Beernaert noemt het pijnlijk: “We hadden een warm, mensgericht beleid. Nu duurt het veel langer om een afspraak te krijgen, leefbaarheidsprojecten rond PFAs liggen

stil en gratis openbaar vervoer tot 24 jaar wordt in vraag gesteld.” Ook het buddy-systeem, waarbij vrijwilligers kwetsbare mensen ondersteunen, dreigt te verdwijnen.

Volgens Beernaert en Bram Peters (ex-schepen Tervuren) missen ook veel ambtenaren de groene aanpak. Ze voelen zich minder gewaardeerd en er heerst soms een toxische werksfeer. Groen staat bekend om een correcte, respectvolle samenwerking met de administratie – iets wat niet overal vanzelfsprekend blijkt.

In Hasselt verdween in het nieuwe preventieplan elke verwijzing naar acties rond seksueel geweld. “Essentiële initiatieven voor jongeren rond grenzen en weerbaarheid zijn geschrapt,” zegt raadslid en exschepen Nele kelchtermans. “Er was blijkbaar niemand die dit belangrijk genoeg vond om te behouden.” Gelukkig blijven op veel plekken verworvenheden overeind, omdat ze stevig ingebed zijn in beleidsplannen of breed gedragen worden. Maar waar afbouw plaatsvindt, wordt pijnlijk duidelijk wat men mist. Toch is dit geen afscheid, maar een tussenstop. Onze ex-schepenen en -raadsleden blijven vechten. Ze bouwen aan een comeback in 2030 – sterker dan ooit. Wat verloren ging, graven we weer op; wat stilviel, zetten we opnieuw in gang. En wat behouden bleef, bouwen we verder uit.

Een warme dank aan de 70 groene schepenen die in 2024 afscheid namen. Jullie drukten een blijvende stempel op jullie gemeente – en bereiden vandaag de ploeg van morgen voor.

‘Een woordje toelichting bij de foto’s:’

Het Kardinaal Mercierplein vormt het centrum van Bornem. Nicole Van Praet was er in de vorige bestuursperiode een tijdlang schepen en voerde een sociaal en milieubewust beleid. Tot Groen werd gewipt uit het college en een wisselmeerderheid ontstond. Het Kardinaal Mercierplein vormt het centrum van Bornem. Foto 2 toont hoe het onder Groen had kunnen worden, foto 1 hoe het is gebleven.

Pax Christi zoekt Vredebouwers

Pax Christi verzamelt nieuwe verhalen en symbolen van vrede en nodigt partners uit, om vredesdialogen aan te gaan en die nieuwe symbolen van vrede te ontwerpen.

Oorlog ontstaat immers niet alleen door conflict, maar ook door de afwezigheid van inzet voor vrede. Pax Christi nodigt uit om na te denken over vrede en in te gaan tegen het heersende oorlogsdenken. Dat leidt tot angst en ondoordachte investeringen in bewapening. Het klassieke veiligheidsdenken is gebaseerd op militaire macht en afschrikking. Burgers wordt aangeraden zich een pakket aan te schaffen om oorlogsdagen te overleven. Jongeren worden uitgenodigd om zich aan te melden voor het leger. De Belgische overheid vindt plots miljarden om de militaire macht te versterken en uit te bouwen. Deze logica negeert de onderliggende oorzaken van conflicten: armoede, ongelijkheid, klimaatverandering.

Voor Pax Christi is veiligheid gebaseerd op de principes van collectieve veiligheid. staten erkennen elkaars recht op veiligheid en werken samen om bedreigingen van die veiligheid aan te pakken. Door vertrouwen op te bouwen, conflicten op een vreedzame manier te beslechten… Geweld is geen legitiem instrument om vrede te stichten. Geweld maakt kapot. ‘si vis pacem, para bellum’ (Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog) is achterhaald en wordt beter vervangen door: ‘si vis pacem, para iustitiam’ – Als je vrede wil, bereid je dan voor op gerechtigheid. Als vrede draait om dominantie, de sterkste zijn, dan blijft altijd een ander onderdrukt of angstig.

Vrede leer je door te oefenen in dialoog, empathie, samenwerking en

wederzijds begrip. Dit begint in je eigen omgeving. Zo schreef ik bijgevoegd manifest om bewoners van cohousingprojecten uit te nodigen om mee te bouwen van een vredestoren.

‘Vredesmanifest van gedeeld leven’

“Wij, bewoners van gedeelde woonprojecten weten dat vrede niet begint bij de grote gebaren van de wereldpolitiek, maar in de kleine keuzes van elke dag. In de manier waarop we zorgen voor elkaar, ruimte delen, conflicten uitpraten, rondom kinderen een dorp bouwen om op te groeien, kwetsbaren een plek geven… In een tijd van groeiende verdeeldheid kiezen wij bewust voor nabijheid. Waar het systeem mensen isoleert en individualiseert, bouwen wij gemeenschap. Waar concurrentie de norm is, oefenen wij in samenwerking. Waar bezit alles lijkt te zijn, delen wij spullen, maar ook zorgen, stilte en feest. We zijn geen utopie. We zijn een werkwoord: we leren, vallen, zoeken en beginnen telkens opnieuw. Wat we bouwen is écht, het is een andere manier van leven, de voorafspiegeling van een inclusieve wereld, waarin iedereen erbij kan zijn en omarmd wordt. Vrede is niet iets wat ver weg moet worden afgedwongen. Vrede kan groeien; tussen mensen, rond tafels, in gangen en tuinen, waar kinde-

ren spelen en buren elkaar groeten.”

Frederik Janssens is lid van de Algemene Vergadering van PAX Christi. Hij woont al 37 jaar in het cohousingproject ‘De Haringrokerij’.

Pax Christi lanceert alvast een oproep, om ook als grootouders voor de vrede te werken aan een eigen vredesverhaal, een verhaal van solidariteit tussen generaties. En om met eigen vredessymbolen de vredescampagne van Pax Christi in het najaar te versterken.

https://paxchristi.be/ grootoudersvoorvrede

Fiets- en voetpaden, twee kanten, eenzelfde munt!

“Ja maar, wat dan met mijn fiets?” Het is een reactie die vaak gehoord wordt, wanneer lokale besturen langzaamaan experimenteren met voetgangerszones. En dat die reactie van een jong persoon komt, staat vaak ook al vast in velen hun gedachten.

Het debat over betere voetpaden, die veilig en toegankelijk zijn voor mensen met een fysieke handicap, of moeilijkheden ondervinden bij een verplaatsing, het is het zoveelste waarover tegenwoordig polarisatie wordt aangewakkerd. Een kwestie van inclusiviteit en een stad op maat van élke inwoner, is een jong tegen oud verhaal geworden. Fiets tegen wandelaar. snel tegen traag. Een invulling van een beperkte ruimte tegen een andere invulling van diezelfde beperkte ruimte.

We moeten de tegenstelling die ons wordt voorgehouden trachten te overstijgen en doorheen de illusie kijken. Terwijl een bakfietser kibbelt met een rolstoelgebruiker en een scholier de jonge mama met buggy rakelings ontwijkt, rijdt de sUV even verder comfortabel voorbij. De koning van de stad, want iedereen maakt plaats voor het gevaarte van enkele honderden kilo’s. “Wat een status”, denkt de chauffeur. “Wat een gevaar”, denken de bakfietser, de rolstoelgebruiker, de jonge scholier en de mama met buggy.

Het tegen elkaar opzetten van twee groepen, die beiden te winnen hebben bij een gezamenlijke oplossing, is een aloude truc om het debat te verschuiven. Want alle actieve weggebruikers hebben gezamenlijk te winnen bij zowel goede, brede en comfortabele voetpaden, als bij vlotte fietswegen die invulling en ruimte geven aan het snel evoluerende veld van fietsen.

De lessen die we hieruit kunnen trekken overstijgen zelfs die van een kunstmatig aangestookt debat tussen groepen. We kunnen die ook breder in de samenleving meenemen. Dat Trump even terloops Groenland en Canada wil inlijven in de Verenigde staten van Amerika, is een imperialistisch fiasco dat we terecht bekritiseren. Tegelijk leidt het onze aandacht af van de afschaffing van ontwikkelingssamenwerking, met een ontwrichting van hulpprogramma’s en een rem op de emancipatie van vrouwen en meisjes wereldwijd.

Het is dus belangrijk dat we niet enkel discussiëren over wat ons wordt voorgelegd, maar ook reflecteren op welke discussies we eigenlijk aan het voeren zijn. Vormt het ijveren voor betere voetpaden een inperking van de fietsvriendelijkheid van een stad? Of sluiten we de ogen voor de plek die de auto nog steeds krijgt?

Waar Groenen besturen is de omschakeling ingezet. Een stad voor iedereen. Of je je nu te voet, in een rolstoel of per fiets verplaatst, je geraakt veilig en vlot op je bestemming. En zelfs degenen die nood hebben om per auto op hun bestemming te geraken, vinden nog steeds hun weg. Niet meer via totalitaire dominantie, wel ingebed in het kader van een mobiliteitsbeleid dat voor iedereen werkt.

Laten we niet meegesleurd worden in het narratief van tegengestelde belangen, in het wij-zij-debat. Laten we juist wel de omslag maken naar het samen-met-elkaar-debat. Net zoals we als jong en oud niet tegen elkaar aan een betere wereld willen werken, maar wel met elkaar.

Werf mensen voor GroenPlus!

Gebruik het Zilverblad om mensen bij Groen(Plus) te betrekken. Je kan het blad achterlaten in de bib, bij de dokter of op een plaats waar mensen samenkomen. Als je een artikel tegenkomt dat een vriend of een kennis kan interesseren, bezorg het hem/haar, of vraag een extra nummer aan.

Extra nummers kan je opvragen via zilverblad@groen.be, of geef een telefoontje aan Walter Decoene, 0487/68.29.45.

Postbode: niet bestelbare Zilverbladen graag terug naar ‘Henri De Braekeleerlaan 47a, 2630 Aartselaar.

Verantwoording

Tenzij uitdrukkelijk vermeld, berust de verantwoordelijkheid voor artikels en standpunten die in het Zilverblad verschijnen bij de steller ervan.

Colofon

Zilverblad is een uitgave van GroenPlus voor 55+ leden van Groen. Het blad verschijnt in maart, juni, september en december en wordt bij drukkerij Gazelle gedrukt op CyclusPrint papier van 100% gerecycleerde vezels. Lay-out: info@bijdruk.be

Verantw. uitgever: Mieke Vogels, Fruithoflaan 120/1010, 2600 Berchem.

Redactiecoördinator: Joost Fillet

Editor: Walter Decoene

Werkten mee aan dit nummer: Etienne Hoeckx – Mark De Geest – Mieke Vogels – Walter Decoene – Catherine Stepman – Luc Barbé –Ingrid Pira – Frederik Janssens – Jong Groen –Frans Roggen.

Redactieraad: Bart Staes – Catherine Stepman – Etienne Hoeckx – Frans Roggen – Ingrid Pira – Joost Fillet – Magda Wouters – Mark De Geest – Mieke Vogels – Rita Van de Voorde – Walter Decoene.

Foto’s/illustraties: Walter Decoene –wingerd_364 – Mariella Claes – GoodWeave International – Gerda Sallaets – Pax Christi – ‘Lucien Vandenbroucke – Jong Groen – Frans Roggen.

Op het

internet?

Elk nummer verschijnt op www.groen-plus.be, website van GroenPlus, onder MEER LEZEN. En je vindt er ook nog heel wat andere interessante informatie.

Uitschrijven voor de papieren versie kan, met een berichtje aan: Redactie Zilverblad, p/a Henri De Braekeleerlaan 47a, 2630 Aartselaar, of een e-mail aan walter.decoene@gmail.com

komt

het verstand met de jaren?

Als ik mijn sokken aantrek, kijk ik naar een familieportret uit de jaren twintig. Eerst naar ons moeder, op de foto een maske van een jaar of dertien, dan monster ik den bompa met zijn vadermoordenaar. Naast hem zit de enige met een zweem van glimlach, mijn grootmoeder. Die goeie sloor, omringd door haar acht overblijvende kinderen. Oorspronkelijk waren het er veertien. Als mam in de winkel stond, dan speelde er één kind onder de toonbank, één lag in de wieg en één zat er in haar buik. Laden en lossen. Mam is maar vijfenzestig geworden. Tot op de draad versleten. 14 kinderen!

Ons mam heeft de Spaanse griep overleefd. En de oorlog! In ’40 was er iemand hun komen vertellen dat nonkel Jos en nonkel Manille gesneuveld waren, in de buurt van Diest. Er is altijd wel iemand die iets gehoord heeft van iemand die iets gezien zou hebben. Later doken de jongens weer op in krijgsgevangenschap. Na enkele weken werden ze vrijgelaten.

In augustus ‘44 werden er 70 mensen, vooral neven en nichten, in het geboortedorp van den bompa vermoord of weggevoerd, met dodelijke afloop. Een maand later werd er een nichtje van onze pa doodgeschoten door terugtrekkende Duitschen. In Hasselt had er een zatte Amerikaan ons ma bijna omver gekogeld. Met een gelukje is ze 93 geworden, maar dat maakte haar niet noodzakelijk wijzer. ‘t Was een zotte vlaag, dat wel. Altijd klaar voor een grap en een grol.

Tja, je hebt mensen van wie men denkt dat ze wijs zijn geworden en dan heb je er die zelf denken dat ze wijs zijn. Mijn grootvader, die op zijn 91ste is gaan hemelen, werd door ons moeder heilig verklaard. En uitermate wijs. “Hij had wel voor pastoor geleerd!” Aan de koffietafel van onze nicht Leona vertelde mijn kozijn Jan dat het met die wijsheid van grootvader-zaliger wel meeviel. Hij had op zijn tachtigste een televisie gewonnen en had die meegebracht toen hij bij zijn dochter Angèle was ingetrokken. Die TV was van hem en dus bepaalde hij wat er mocht gekeken worden, zelfs al was hij al gaan slapen.

Onze wereld wordt geregeerd door Het Geriatrisch Kwartet. Den Donald, den Benjamin, de Vladimir en de Xi. Ze denken alle vier dat ze ‘t eeuwige leven hebben en verdragen niet dat er iemand hen overleeft. Alles moet naar de kloten! Het klimaat, Oekraïne, Palestina, kortom de hoop op een toekomst voor miljoenen. En waarom? “Follow the money,” zegt mijn wijze zwager altijd. Volgens mij willen ze vooral de baas spelen.

Gelukkig is er nu de nieuwe paus, nog een jonkie. En zo is er misschien nog hoop. Hij laat zich Leo noemen. Broeder Leo uit Assisi was de beste vriend van Sint-Franciscus. Hij had ervoor gezorgd dat de Heilige Sus zijn erfenis, zijn regel van armoede (voor efkes) werd bewaard. Leo de Huidige heeft nu al heel vriendelijk Vice Vance de Verschrikkelijke laten weten dat hij niet helemaal juist zit met zijn idee over de christelijke naastenliefde. Ook een illegale alien is onze onverdeelde liefde waard.

Er is voorlopig geen bewijs gevonden voor de stelling dat het verstand met de jaren komt. We moeten ons dat dus niet laten wijsmaken.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.