HRLM 87

STADSGLOSSY HRLM

Fotografie: Rob Eversen.

Wij maken HRLM

Mede-oprichter en artdirector

Rob Eversen (1951-2018)

Uitgever en hoofdredacteur

Jeannette Eversen Vormgeving

Jeannette Eversen en Adrian de Groen

Redactie Victoria van der Werff

Tekst- en eindredactie

Marcel Lee Advertentieverkoop

Redactie HRLM Administratie

Romijn Bedrijfsadvies Distributie

Redactie HRLM en BusinessPost Raad

van Advies Ella Blommaert-Zander, Hans Romijn, Bernt Schneiders en Baud Schoenmaeckers.

Aan HRLM werken mee

Jos Ahlers, Michaëla Bijlsma, Jolanda Beyer, Marc de Beyer, Dolly Bellefleur, Falco Bloemendal, Eric J. Coolen, Yorick Coolen, Joost Dobbe, Evelien Erichsen

Franklin van der Erf, Jonne van der Fange, Madelon Griekspoor, Christhilde Klein, Linda Llambias, Hans Looijen, Warry van der Leen, Meta van der Meijden, George Moormann, Marelie van Rongen, Daan Ruijter, Henk Tijbosch, Jos Wienen en Hélène Wiesenhaan.

Redactie-adres Lange

Boogaardstraat 8 zwart, 2011 WV Haarlem, (023) 551 1227, post@haarlemse-stadsglossy.nl, www. hrlm-online.nl en volg ons ook op www.facebook.com/ haarlemsestadsglossy en Instagram @haarlemse_stadsglossy.

Mediapartner van Bevrijdingspop

Haarlem, Theatergroep Eglentier, Project Fors, Theater De Liefde, Productiehuis de Verbinding Samenwerking met Het Ampzing Genootschap, COC Kennemerland, Kunstlijn Haarlem, Noord-Hollands

Archief, Nieuwe Gracht Producties en de Zingende Zaag.

Verspreiding Haarlem, Spaarndam, Heemstede, Overveen, Bloemendaal, Aerdenhout en Hoofddorp.

Gratis verkrijgbaar bij

Onze adverteerders, VVV Haarlem, bibliotheken, lees-en wachtruimtes, Primera, Ako, Bruna en Cigo.

Welkom

Onvoorwaardelijke liefde

Dat wij op de redactie twee Franse bulletjes hebben lopen, dat was in Haarlem wel bekend. Als ik samen met Sammy en Max in de stad liep, werd niet ikzelf herkend (hoeft ook niet), maar wel de twee bulletjes.

De deur van de redactie staat altijd open, iedereen mag binnen lopen en iedereen werd dan ook altijd direct begroet door Sammy, de oudste van de twee. Blote benen met bodylotion? Woest aantrekkelijk voor Sam, dat werd er direct vanaf gelikt.

Als bezoek te lang bleef hangen, vond Sam het genoeg en dan liet hij ongegeneerd een heel zacht windje, dat vreselijk rook. Of in de winter, bezoek met wollen mutsen of handschoenen?

Voordat we het bezoek konden waarschuwen, sprong Sammy ernaar en liep vrolijk weg met de muts of handschoen in zijn bek. En schoenen met veters, daar kon hij ook niet van af blijven.

Sammy at alles, mandarijnen, bananen, hij had een echte fruit fetish. En je moest niet je tas op de grond laten staan, want dan was alles wat enigszins eetbaar was er uit verdwenen. Ook kwam hij een keer spontaan aanlopen met een zak met daarin een gebraden kip, de deur van de kipkast van Mabrouk had even opengestaan (uiteraard heb ik de kip nog wel even betaald). En als hij, knuffelaar als-ie was, een lekkere kontkriebel wilde, ging hij altijd met z’n achterwerk omhoog naar je toe staan, alsof hij wilde zeggen: “Nou? Kom op dan!”

Prachtige herinneringen, maar helaas: Sammy, onze clown van de redactie, is er niet meer. Een week voor de deadline van deze HRLM hebben we plotseling afscheid van hem moeten nemen.

Dag lieve Sammy, we gaan je ontzettend missen.

Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en haar hondje heet Max.

Fotografie: Linda Llambias.

OVER HRLM

Reacties op nummer 86

Dunyah: Met het mooie weer heb ik enkele dagen geleden met belangstelling het magazine HRLM in de tuin gelezen. Leuk, ook door de variëteit in onderwerpen. Marie-Thérèse: Ik heb zojuist het Atelier-interview gelezen dat Meta heeft geschreven. Wat leuk, Ninet! Je werk hangt bij mij thuis te pronken. Natasja: Leuk artikel in HRLM glossy. Interessant om te lezen waar kunstenaar Ninet nu mee bezig is. Voorbijganger: Heb vandaag een dag vrij, dus ik ben het Groene Ommetje aan het lopen! Elly: Uit HRLM86 de sokken besteld. Enig cadeautje voor mijn man en mij. Wies: Ik neem graag het tijdschrift mee voor de dames in mijn wandelclub. Eline: Wat een mooi artikel Samiye. Goed om te lezen hoe je je moeder enige troost biedt. Ondanks alle ellende weet je toch positief te blijven. Je bent een sterke vrouw. Dewi en Joost: Wij zijn net in Haarlem komen wonen en vinden het erg leuk om door HRLM de stad te leren kennen. Friso: Ik mis het HRLMtje! Met ons gezin gingen we altijd de uitjes doen die in het magazine stonden. Ilse: Ben al helemaal in de vakantiestemming voordat ik in Italië ben aangekomen. Hans: Ik had geen idee dat Italianen in hun wang prikken als ze iets lekker vinden smaken. Anneke: Leuk zeg om te zien dat familiebedrijven in Haarlem nog zo goed in stand worden gehouden. Het zijn mooie zaken die zeker niet mogen ontbreken in de stad! Pieter: Ik moest even goed kijken naar wat er in het krukje van Ninet was verwerkt, maar het zijn slijpsels van potloden! Patrick: De pasta van tv-kok Roberta Pagnier is thuis in de smaak gevallen. Bertie: Genoeg leuke boeken om de zonnige dagen mee door te komen

VERRASSING!

Omdat wij van lezen houden en ook blij zijn met onze vrienden, verrassen we elke editie een vriend met een mooi boek uit onze boekenrubriek.

Dit keer het boek De Hemel van Ija Gort én speciaal van ons gesigneerd door Ilja Gort.

Wil je ook kans maken op een boek? Ga dan naar www.hrlm-online/vrienden en word vriend!

– De winnaar krijgt schriftelijk bericht –

Ook reageren op HRLM? Mail je reactie naar: post@haarlemse-stadsglossy.nl

Reacties van lezers, ontvangen via de mail, onze social media-kanalen, gehoord van voorbijgangers en bezoekers op de redactie.

september -

2023 15de jaargang

Warmoesstraat 2 | 2011 HP Haarlem

023 532 4309 | www.sipkesedelsmeden.nl

OPTICIEN KUIPERS

Zijlstraat 97 | 2011 TM Haarlem | 023-5310181

Adverteer vanaf € 150,in het leukste tijdschrift van Haarlem!

Samen met ondernemers bedenken en maken we lezenswaardige mooie artikelen. Met jouw bedrijf als betrouwbare en inspirerende informatiebron. Dat wordt gelezen, gewaardeerd én herinnerd!

HRLM ontvangt hartverwarmende en lovende reacties op de edities.

Profiteer nu van het bereik en van de aandacht die jouw advertentie krijgt in het grootste tijdschrift van Haarlem.

Voor meer informatie ga naar

www.hrlm-online.nl/adverteren

Jos Wienen is

Het rode potlood

Binnenkort valt bij alle stemgerechtigde Haarlemmers een stempas op de deurmat. Dit keer voor de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer op 22 november.

Zeker bij de Tweede Kamerverkiezingen blijken veel kiezers het stemlokaal te vinden. Het aantal kandidaten waaruit je bij deze verkiezingen kunt kiezen is ook altijd groot. Het kan daarom laat worden voordat een betrouwbare uitslag kan worden vastgesteld. Veel partijen en kandidaten brengen immers omvangrijke stembiljetten met zich mee. Het tellen van de vele stemmen is dan een arbeidsintensieve en tijdrovende klus. Gelukkig tonen veel Haarlemmers zich bereid om bij het telproces een handje toe te steken. Ik doe langs deze weg graag een oproep om dit ook weer bij de verkiezingen van 22 november te doen. Aanmelden kan via verkiezingen@haarlem.nl. Er staat een kleine vergoeding tegenover. We stemmen met het rode potlood, maar de iets oudere Haarlemse kiezers herinneren zich wellicht nog dat het stemproces in onze stad ooit anders verliep. Van begin jaren ’90 tot 2008 stemden we in Haarlem met stemcomputers. De kiezer drukte op de naam van de kandidaat en vervolgens op de knop ‘Stem’. Na de stemming werden de in alle stembureaus uitgebrachte stemmen elektronisch in het stadhuis verzameld. De definitieve uitslag, inclusief de uitgebrachte stemmen per kandidaat, was razendsnel bekend. Eenvoudiger kan bijna niet.

Toch kwam er een voorlopig einde aan deze manier van stemmen. De toenmalige actiegroep W ij vertrouwen stemcomputers niet toonde aan dat de beveiliging, betrouwbaarheid en transparantie van de indertijd toegepaste stemcomputers niet geheel verzekerd was. Hertellen van de stemmen was niet mogelijk, dus bij twijfel was er

geen heck mogelijk en ook het stemgeheim was niet voldoende gewaarborgd. Met uitzonderlijk gevoelige apparatuur zou van buitenaf aan de geluiden van de computer kunnen worden afgeleid op welke kandidaat was gestemd. Daarom kreeg het stemmen op papier weer de voorkeur. Het papieren stemproces verloopt immers altijd anoniem. En iedereen kan toezien op het tellen en eventueel hertellen van de stemmen.

Sinds 2008 is veel onderzoek gedaan naar manieren van elektronisch stemmen die volledig betrouwbaar en transparant zijn. De voorkeur gaat nu uit naar een systeem met een stemprinter. De kiezer maakt een keuze uit de partijen en kandidaten, print het ingevulde stembiljet zelf uit en stopt het vervolgens in de stembus. Na afloop van de stemming kan de computer de uitslag razendsnel laten zien en kunnen alle stembiljetten elektronisch geteld worden met scanapparatuur. En bij twijfel kunnen de stembiljetten later zo nodig ter controle handmatig worden nageteld.

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft marktpartijen gevraagd of een dergelijk systeem kan worden gerealiseerd binnen de door het ministerie vastgestelde voorwaarden. Dat bleek het geval, maar helaas nog niet binnen het door het ministerie vastgestelde financiële raming. Maar het denken over een nieuwe vorm van elektronisch stemmen hoeft daarmee niet te stoppen. Hoe eerder we zorgvuldige automatisering toepassen, hoe betrouwbaarder de uitslag wordt. Bij iedere menselijke telling zijn er enkele onverklaarbare verschillen. Daar zijn we dan van af. Een snellere, betrouwbaardere en goedkopere uitslag. Wat mij betreft pakken we het zo snel mogelijk op.

Maar nu moeten we het nog doen met potlood en handmatig tellen. Ik hoop dat u meedoet op 22 november als u mag stemmen. Het is kostbaar dat we in een democratie wonen.

burgemeester van Haarlem.

EEN UNIEK KIJKJE IN DE WERELD VAN

CHEF’SPECIAL

Grote hits, grote concertzalen en grote namen. Na vijftien turbulente jaren blikt de Haarlemse band Chef’Special terug op de meest bijzondere momenten van hun carrière. RONA LANE, onder leiding van fotograaf Janetta Verheij, volgt de band al sinds het begin van hun carriere en ging ook mee op tour. Zij legde dit vast in het boek ALL ROADS LEAD HOME.

Fotograaf Janetta Verheij ontmoet de leden van Chef’Special voor het eerst nadat zij een concert hebben gegeven op het strand. Ze studeert op dat moment aan de Fotofactory en is op zoek naar een onderwerp voor haar afstudeerproductie. “Ik ben vrij conservatief opgevoed in een klein stadje”, vertelt ze. “Dat voelde heel beperkend, dus de vrijheid die muziek en dans met zich meebrengen, trokken mij aan.” Ze is nieuwsgierig naar de wereld en de mensen daar achter.

Chef’Special begint eigenlijk als liveband waar iedereen lekker mee kan dansen en zingen. Ze hebben in de afgelopen vijftien jaar veel ontwikkelingen doorgemaakt. Tijdens het maken van het eerste album One for the Mrs merken ze dat ze meer focussen op het maken van goede albumnummers. Toetsenist Wouter Heeren vertelt dat het schrijfproces in de afgelopen jaren erg is veranderd. “In het begin gingen we schrijven, kwam er een demo en gingen we in de oefenruimte zitten”, legt hij uit. “Tegenwoordig schrijven we eerst een liedje verder af voordat we het gaan spelen.” Het is voor hen ook gemakkelijker om tegenwoordig een compact nummer te maken. “Als ik het kort door de bocht zou moeten omschrijven, dan zou je kunnen zeggen dat we vroeger meer de nadruk legden op sfeer en live kwaliteit en minder op de kwaliteit van het liedje”, vult zanger Joshua Nolet hem aan. “Bij onze nieuwe single Miracles komen die twee werelden goed samen.”

ATLANTIC RECORDS

De wereld veroveren, dat is altijd de gedachte van de band geweest. Toen In Your Arms in 2014 een radiohit werd, voelde dat voor hen ook als een beloning voor hun harde werk. “We waren al vijf jaar bezig en groeiden gestaag”, vertelt Joshua. “We waren lekker aan het bouwen en ons trouwe publiek werd steeds groter. We waren er echt aan toe.” Het was nooit de bedoeling dat In Your Arms een mega hit zou worden. De bandleden dachten enkel dat het een mooi nummer zou zijn dat mensen zou raken.

Ze ontvangen een bericht van het platenlabel Atlantic Records, waar muzikanten zoals Ed Sheeran en Bruno Mars hun werk uitbrengen. Ze hebben In Your Arms gehoord en zijn nieuwsgierig geworden. Ze vliegen naar Paradiso in Amsterdam om een concert van

Chef’Special bij te wonen. “Nog geen twee weken later vlogen we naar New York”, vertelt Joshua. “Het was alsof we in een film waren beland.” Ze brengen onder het label In Your Arms en een selectie van het album Passing Through uit.

ACHTER DE SCHERMEN

Met acht man sterk rijden ze uren over de Amerikaanse snelwegen in de hoop de wereld te veroveren. Ze spelen in het voorprogramma van de Amerikaanse band AER. Met een omgebouwde camper, genaamd de Bandwagon, denderen ze door de zuidelijke staten van het land. Janetta sluit in San Francisco aan en reist mee door Californië en Phoenix, Arizona. Dagelijks zijn ze zo’n tien à twaalf uur bezig met reizen. “Het is ongelofelijk”, zegt Wouter. “Je ziet zoveel van het land, maar je bent overal zo kort om te spelen. Het is een kwestie van zes weken lang camper uit, concertzaal in en dan weer de camper in.”

Het Amerikaanse publiek spreekt de band aan. “Ze zijn ontzettend betrokken bij de show”, vertelt Joshua. Hij legt uit dat het bij internationale artiesten algemeen bekend is dat het Nederlandse publiek erg stug is. “Ze zitten lang met de armen over elkaar en

lijken bijna te zeggen: laat maar zien wat je in huis hebt.” Het is het tegenovergestelde van het publiek dat ze ontmoeten in steden zoals Charleston. Ze zijn nieuwsgierig, hebben behoefte aan live muziek en willen graag alles weten over deze Haarlemmers.

AMIGO

Wie als band iets in Amerika voor elkaar wil boksen, heeft de hulp van een label zoals Atlantic Records nodig. “Ze proberen het maximale voor je te bereiken”, vertelt Wouter. “Zo bellen ze radiostations en zorgen ze dat we daar langs kunnen komen om te spelen.” Het is anders dan ze gewend zijn in Nederland. Ze twijfelen of ze alles uit handen willen geven aan een grote maatschappij. “Het is zoals Wouter net zei, je hebt een grote partner nodig om voor je te vechten”, vult Joshua aan.

Het platenlabel wil wachten met het uitbrengen van het succesvolle album Amigo Ze vinden dat er nog meer nummers geschreven moeten worden, maar dat voelt voor de band niet goed. “Wij vonden eigenlijk dat de plaat af was”, vertelt Joshua. “Zij zochten naar een radiohit en wij wilden op ons eigen tempo schrijven”, aldus Wouter. Het voelt na een tijd niet meer goed en ze besluiten afscheid van elkaar te nemen. Ze gaan op goede voet uit elkaar met Atlantic Records en keren weer terug naar hun eigen label.

HERINNERING EN GEUR

“Amerika veroveren kan altijd nog”, zegt Janetta. Na het Amerikaanse avontuur is de band volgens Joshua nu ook op een geheel andere plek. Zo zijn hij en gitarist Guido recent vader geworden en zit drie maanden reizen er niet meer zo snel in voor hen. “Je gaat heel anders denken over je keuzes”, voegt hij toe. De drang om nog eens naar Amerika te gaan is zeker aanwezig. “Ik weet nog niet hoe, maar het voelt alsof ons hoofdstuk nog niet ten einde is.” Voor nu

focust Chef’Special zich op optredens door Europa. Spanje is een plek waar ze graag optreden. “Janetta, dan moet je eigenlijk weer mee hoor!”, zegt Joshua.

In het fotoboek ALL ROADS LEAD HOME is te zien hoe Janetta Chef’Special een gedeelte van hun zes weken lange tour gevolgd. Met haar foto’s geeft ze een intiem en rauw kijkje in het leven van een band op weg naar succes. “Het is een kleine tijdcapsule uit hun 15-jarige carrière”, licht ze toe. “Je krijgt toegang tot een wereld waar je een idee van hebt, maar die je nu met eigen ogen kunt zien.” In die periode heeft ze zich observerend opgesteld zonder zich soms kenbaar te maken. “Dat is echt haar superkracht”, zegt Joshua. “We hebben altijd onszelf kunnen zijn als zij er was, dat zie je terug in de foto’s.” Wouter omschrijft het boek als een fotoboek dat hij altijd al had willen hebben. “Bij sommige foto’s komt er een herinnering of zelfs een geur naar boven.”

Ze zijn blij met het boek dat een kleine periode in hun carrière vastlegt. “Alles gaat snel tijdens een tour, waardoor ik zelf al ben vergeten wat er aan mij voorbij is gegaan”, legt Joshua uit. “Die foto waar we aan het sporten zijn, is geen herinnering van mij.

Dat is een herinnering die ik dankzij Janetta weer heb.” ✶

Tekst: Victoria van der Werff.

Fotografie: RONA LANE.

‘De wereld veroveren, dat is altijd de gedachte van de band geweest. Toen In Your Arms in 2014 een radiohit werd, voelde dat voor hen ook als een beloning voor hun harde werk’

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken

HRLMse BRTN

We zijn nu in de Europawijk, dat is het donkergroene gedeelte op de kaart. Daar zijn 7 buurten:

Romolenpolder-west

Kruidenbuurt

Schoolenaer

Landenbuurt

De Eenhoorn

Stedenbuurt-west Stedenbuurt-oost

Hebben jullie weleens gehoord van Piet Pelle op zijn Gazelle?

Nee!!

Dat is een reclamestripreeks voor de etsenfabriek Gazelle die in vroeger tijd getekend werd door Ko Doncker, geboren in 1874. Hij woonde in dit huis aan de Noord-Schalkwijkerweg.

Hij was illustrator, schrijver en schimmenschuiver voor het Schimmenspel. Ko was ook een tijdje broodbakker. En weet wat zo leuk is?

Hij bakte niet alleen brood voor de mensen, maar ook voor honden!

We etsen verder langs het Zuider Buiten Spaarne en vanaf de Belgiëlaan komen we langs de buurt Schoolenaer en de Eenhoorn. We etsen dan over de Zuid-Schalkwijkerweg.

Nou?

En hij is één van de grondleggers van het pontje over het Spaarne.

Dit is Molen de Eenhoorn. Het is een paltrokmolen. Wat is dat?

Dat is een houtzaagmolen. Deze is gebouwd rond 1776.

Hij is te vinden aan het Jaagpad.

Kijk een molen!

Wat een mooi stukje natuur hier!

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Dit is de Schouwbroekerplas. Die is ontstaan tussen 1959 en 1962.

Hoezo ontstaan??

Aha

Er werden in die tijd veel huizen gebouwd in Schalkwijk en daarvoor moest de grond worden opgehoogd. De gemeente kocht dit stuk grond en groef een enorme kuil. Het zand werd gebruikt voor de bouw.

Nou, was het maar waar. Er ging wat goed mis hier. De Schouwbroekerplas wordt ook wel de Put van Vink genoemd.

Waarom?

De gemeente kocht het stuk land van de gebroeders Vink. In de kuil die ontstond is na 1962 een hoop afval gestort.

Oh Bah! Wat vies!

Ja, en daardoor is de grond vervuild en mogen er geen mensen in dit gebied komen.

en zo ontstond er door de regen deze waterplas! en

Maar de natuur trekt zich er niks van aan dus!

Een vervuild natuurgebied dus!

Oja!

En wat is dit hier langs de kant van de weg?

Dit is een oude grenspaal.

Aan het einde van de Schalkwijkerweg is een tunneltje.

Als je onder dit tunneltje doorgaat komt je in de Molenwijk.

Schalkwijk hoorde vroeger bij de Haarlemmerliede!

Een plek om te ontdekken:

House of Rituals

Rituals Cosmetics, het populaire Home & Body Cosmetics-merk, nodigde HRLM uit om een kijkje te nemen in de prachtige flagship store, House of Rituals, in het historisch centrum van Amsterdam. Alleen het gebouw van House of Rituals is al een bezoekje aan Amsterdam waard en dan zijn we nog niet eens begonnen aan de rondleiding die het merk ons door het pand aanbiedt. Met als kers op de taart de belofte van fysieke en mentale ontspanning in ‘s werelds eerste Mind Oasis op de derde verdieping van het pand.

De rondleiding brengt ons langs iconische Rituals-collecties, maar ook een gloednieuw assortiment van premium producten, die alleen in House of Rituals verkrijgbaar zijn, en lifestyle- en wellbeing innovaties. We zien dat Rituals veel belang hecht aan sustainabilty. Een voorbeeld daarvan zijn de vele refill mogelijkheden voor klanten. Het is ook mooi om te zien dat klanten een eigen inbreng hebben bij het samenstellen en personaliseren van veel verschillende producten. Zo is het mogelijk om bijvoorbeeld je aankoop te laten graveren of borduren. Daarnaast biedt de House of Rituals Talisman Collection 25 nieuwe, buitengewone geuren die je personaliseert door zelf een luxueus parfumflesje en amulet uit te kiezen.

Het gebouw aan het Spui ademt Rituals en levert dan ook een fantastische (winkel)ervaring op. Aan alles merk je dat het bij House of Rituals draait om schoonheid, luxe en het toevoegen van meer betekenis aan elk aspect van je leven. Het is echt een plek waar je lichaam tot rust komt en je geest zich kalmeert; hier beleef je een persoonlijke reis die je welzijn bevordert.

Mogen we ook echt geloven in die boodschap?

Vanuit het drukke Spui een stap zetten in House of Rituals geeft ons niet alleen meteen het gevoel in een oase te zijn beland, het stimuleert ons ook – mede door geur, kleur, inrichting en aanbod – echt even tijd te nemen voor het moment en je daarvan dan ook bewust te zijn.

En dat gevoel is dan ook precies waarin House of Rituals je verder meeneemt. Want het zijn natuurlijk niet alleen de fijne producten die we aantrekkelijk vinden, het is ook de mogelijkheid om het gevoel van die oase daadwerkelijk om te zetten in ontspanning en rust. Op de tweede etage vind je een prachtig ingerichte omgeving waar gespecialiseerde massages, luxe gezichtsbehandelingen, manicures en pedicures worden aangeboden in de Body Spa. Heerlijk om voor jezelf te boeken, maar ook leuk om bijvoorbeeld een duo-massage samen met een vriendin of vriend te beleven of cadeau te geven als moeder-dochter uitje.

Mind Oasis

Naast de meer fysieke ontspanning die je bij de Body Spa kunt ervaren is er ook nog een hele

Premium collection

verdieping in House of Rituals te vinden die exclusief gericht is op mentale ontspanning. Een plek waar je unieke sessies kunt ervaren om je geest en lichaam op te laden, voor een volledig uitgerust gevoel.

Bij Mind Oasis komen innovatieve, effectieve en wetenschappelijk onderbouwde technieken samen met de eeuwenoude wijsheid van meditatie en mentale stressverlichting. De methode die House of Rituals hanteert voor mentale ontspanning is gebaseerd op 3 pijlers: ademwerk, meditatie en diepe rust. Met ademwerk wordt bedoeld: bewust gecontroleerd ademhalen waarmee je de processen in lichaam en geest kan beïnvloeden. Om onder andere ademwerk en een reset van je lichaam te ervaren, worden we uitgenodigd voor twee experiences binnen het aanbod van Mind Oasis: hydro massage en brain massage, beide ontworpen om je lichaam en geest op te laden en je volledig uitgerust te laten voelen.

Hydro massage

Met deze warmwatermassage op een waterbed laat je alle stress in je lichaam los. De massage van 20 minuten - gewoon met je kleren aanhelpt je spierpijn te verlichten en fysieke stress weg te nemen. Wij wilden het waterbed eigenlijk niet meer verlaten...

Brain massage

Diep ademhalen, goed rusten en de tijd nemen voor dingen helpt je om je geest te ontspannen. Liggend in een speciale massage stoel en met behulp van technieken zoals ademhaling, lichttherapie en brainwave entrainment brengt deze massage je geest in een diepe meditatieve staat die stressverlichting en diepe rust oplevert. Heerlijk een half uur ontspannen of, als je het lastig vindt om je gedachten uit te schakelen, is het ook mogelijk om bijna een uur in de aangename cabine onder een dekentje te liggen.

Wij kunnen niet anders zeggen dan dat we zowel de hydro massage als de brain massage echt als verrassend en fijn hebben ervaren en dat we in restaurant Rouhi op de begane grond hebben genoten van een Aziatisch lunchgerechtje. Dit is overigens ook mogelijk op het terras. Ontspannen en opgeladen verlaten we House of Rituals richting Haarlem.

House of Rituals

Spui 10, Amsterdam | 020 705 5180 | www.rituals.com

Voor direct meer informatie scan je de QR code hiernaast.

Body Spa

Mind Oasis

Restobar Rouhi

Karbonkel

Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog. Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...

ZN S GLVN

De Grote Volksschrijver Gerard Reve noteerde ooit eens, bijna tussen neus en lippen door: ‘Mensen zien wat ze geloven’.

En wat er ook onthouden zal worden uit de geschreven werken van deze kunstbroederlijke Markies van Karawats (we hopen véél, maar houden na het zien van de nieuwste serie van De Slimste Mens onze harten vast), déze quote zal nog opgaan, als hij zelve al lang het treurige lot van Tweede van der Helst zal hebben ondergaan. Want wat hij in 19xx constateerde, gaat vandaag de dag meer op dan ooit: Bosbranden, Hitte- en Vloedgolven, Aardverschuivingen, Vulkaanuitbarstingen en de bijbehorende Oorlogen en Geruchten van Oorlogen vormen voor de aanhangers van het ene geloof de bevestiging van de Naderende Wederkomst van hun Messias, Laatste Iman of andere Verlossende Wezens uit de Ruimte, terwijl de belijders van een ander geloof er hun soort Eind der Tijden in herkennen, namelijk de ondergang van ons Milieu als gevolg van een niet meer te stuiten Opwarming van de Aarde. (Met ‘ons milieu’ bedoelen ze overigens eigenlijk ‘ons’ natuurlijk – het milieu overleeft ons allemaal, zoals we al eerder riepen). En de aanhangers van een derde geloof zien overal juist weer de bevestiging in van een wereldwijd Complot van al die andere geloven die uiteindelijk alles willen vernietigen vanuit de gewelven van Italiaanse fastfoodrestaurants en luxueuze kastelen, waar je alleen naar binnen mag als je lid bent van De Zwarte Hand.

Het is opvallend en leerzaam, zij het niet opbeurend of geruststellend, dat we in deze hoe dan ook eschatologisch beleefde tijden ook weer de brede opkomst zien, naast die van de onvermijdelijke Onheilsprofeet, van de huis- tuin- en keukensadist. Die is natuurlijk van alle tijden, en verdrijft zijn tijd gewoonlijk met het opblazen van kikkers, het uittrekken van dierenpootjes en het verdrinken van jonge katjes, terwijl hij zijn vrouw sticht en zijn kroost tuchtigt, maar bloeit pas echt op als ‘de Waarheid’ op een of andere manier zijn vaak smalle en wat duistere burger- of boerenpad verlicht, en hij ineens andere mensen tot zijn orde mag roepen. De fanatieke

graagte, waarmee men, om met de gekgemaakte broeder van Tchang uit Hergé’s De Blauwe Lotus te spreken ‘U het hoofd wil afsnijden, zodat U de waarheid ziet’, is al eeuwenlang hetzelfde. Doorgaans zijn het daarom ook niet de ‘leiders’ der Ware Geloven, Lichten en Wegen die dit vuile werk opknappen, maar hun kleinere volgelingen, broeders en beambten. Als iets eenmaal via de daar en dan of waar dan ook geldende wetten Waarheid is gemaakt, ziet de huiskamersadist zijn kansen schoon. Van de brandstapelontstekers en de bijbehorende priesters die op lange staken bevestigde kruisen bij de hoofden der martelaren houden, via de scherprechters die met grote zorg de waarheid trachten duidelijk te maken (of juist te onttrekken) aan de aan hen overgeleverde ongelovigen, andersdenkenden of vrouwen die iets méér over kruiden weten, langs de kopgeld-innende anders-benik-een-dief-van-mijn-eigen-portemonnee-roepers tot de momentele tribunaalbelovers, wier mantraïsch herhaalde ‘wacht maar!’ en ‘dat zal ze slecht bekomen’ al genotterig vooruitloopt op de te verwachten snijerijen tijdens hun Bijltjesdag (Tip: je herkent hen aan het gebruik van het LOL-icoontje – zij denken dat dat bedoeld is om iemand uit te lachen)…

De oude Reve hoeft dat gelukkig allemaal niet meer mede te maken. Hij zou natuurlijk ook kansloos zijn geweest – ongeacht welke Ware Weg de wedstrijd ook zou winnen.

Wel hopen we, dat zijn Geheime Kasteel, ook als het omringende deel van Frankrijk aldaar geheel tot woestijn zal zijn omgesmeed door genoemde bosbranden, hittegolven en ouderwetse erosie, dankzij de daar door hem aangelegde waterleidingen een soort oase zal blijven voor rondtrekkende stammen en verdwaalde landverhuizers – die waarschijnlijk, uitgeput en uitgedroogd, niet zullen geloven wat ze zien…

Ontdek FRANKRIJK in eigen stad

Ontdek FRANKRIJK in eigen stad

ALLEEN HET ALLERBESTE

Pure ingrediënten

Het beste van het seizoen

Onze liefde voor goed eten vertaalt zich in verrassende menu’s waarin pure ingrediënten uit het seizoen de basis vormen. We selecteren hiervoor de beste ingrediënten en producten, die met zorg en aandacht door onze leveranciers worden aangeboden. Onze leveranciers zijn net zo gepassioneerd als onze medewerkers en hebben maar één doel: de mooiste producten leveren. Dat proeft u meteen op uw bord.

Geniet nu van een culinaire ervaring bij Restaurant Moustique in Haarlem centrum. De kookstijl van chef Jesse van Leeuwen is kwalitatief op een zeer hoog niveau. Hij kookt met diverse regionale en verse, hoogstaande streekproducten. De passie voor het koken vindt zijn weerslag in het hele keukenteam. De vertaling van wat er uit onze keuken komt, wordt onder leiding van Maître Jelmer Molendijk op een fantastische wijze bij u aan tafel geserveerd. Samen met zijn team zorgt dit voor een onvergetelijke avond.

Trots zijn wij met de vermelding in de MICHELIN GIDS NEDERLAND met de onderscheiding Bib Gourmand!

Studio Marina; luxe studio aan de Côte d’Azur

De luxe Studio Marina bevindt zich In Port d’Hyères / Hyères-Plage en is geschikt voor 2 personen. Met uitzicht op de Méditéranée en de eilanden Port Cros en Porquerolles. Op 100 meter van de boulevard, vele restaurantjes, de jachthaven en stranden. Met op zondag een grote wekelijkse markt aan de haven en op zaterdag een grote markt in het centrum van het mooie Hyères.

Het weer is hier (bijna) altijd stralend. In het zuidelijkste puntje van de Côte d’Azur ligt Hyères met het schiereiland Presquîle de Giens. Met prachtig blauw water, flamingo’s en mooie strandjes. Een supermooie plek als je houdt van zon, zee, strand en daarnaast ook nog een aantal activiteiten wil doen. Het gebied is op veel plaatsen bosrijk. Genoeg te zien en te doen!

Kijk voor meer informatie, beschikbaarheid en boeking op onze website: www.ma-dome.nl

C’EST PARTI

EEN VLEUGJE FRANKRIJK IN HAARLEM… MET BIGALLET!

Dat de Fransen echte limonadedrinkers zijn is bekend, maar dat de beroemde Franse limonadesiropen ook exclusief verkrijgbaar zijn bij Het Oude Zuivelhuis weet misschien nog niet iedereen.

Bigallet is HET Franse synoniem voor de lekkerste limonade, vrij van geur-, kleur- en smaakstoffen en gemaakt van pure ingrediënten. De Bigallet-siropen zijn zo puur van smaak dat je zuinig kunt doseren om de perfecte smaak te creëren. Of je nu met ‘plat’ water drinkt of met ‘bruis’, met de krachtige fruitsmaken maak je altijd de perfecte limonade. Citron Jinot, Framboise, Grenadine, Peche, Citron Vert Gingembre of Lychee? Lavendel of Menthe? Met 12 verschillende smaken is er altijd wel 1 voor jou bij!

Het Oude Zuivelhuis

Kleverparkweg 2 - 023 5254600

BOULANGERIE

“Houd ambacht in de stad” is de visie van de ambachtelijke bakkerij Bakken & Bikken die aan de Botermarkt in het centrum van Haarlem zit. Geïnspireerd op de traditionele Franse boulangerie, creëert Bakken & Bikken broden en lekkernijen die van A tot Z zelf worden gemaakt.

Het pronkstuk? De Pain de Tradition - een favoriet waarvoor mensen uit de hele regio naar de botermarkt komen. Ontdek de pure smaak van 100% desembrood met een knapperige korst en een volle, karakteristieke smaak. In een tijd waar drukte en haast de norm is, staat Bakken & Bikken juist voor kwaliteit en aandacht.

Zoek je PlekKje

Ken je PlekK al? Vijf minuten van het centrum, recht tegenover het historische stadsbos de Haarlemmerhout met gratis parkeergelegenheid. Bij PlekK wordt gezorgd voor goed eten, in een relaxte omgeving. Naast diner en lunch verzorgt PlekK ook borrels, privé-diners en zakelijke besprekingen. Met het ruime terras en de twee verdiepingen is alles mogelijk. Kom je binnenkort naar de Wagenweg?

PlekK - Wagenweg 214 - 023 302 8800 info@plekk.nl - www.plekk.nl

Lekker Frans bij Boulangerie Oscar

“Frankrijk, daar kom ik graag’’, zegt Rogier Heijn, eigenaar van Boulangerie Oscar. “Ik ben er zeer regelmatig. Daar weten ze hoe brood moet smaken. Het Franse desembrood is basic en wat zoetig, het is een smaak die blijft. Dat proef je in het brood van onze boulangeries.’’

“Ons brood is om te kauwen. Heerlijk om te dippen en te deppen. Lekker met boter en alle soorten beleg, maar dat hóeft niet. Het kan zonder, het brood heeft smaak van zichzelf.” Vanwege de authentieke smaak begon Rogier in IJmuiden een eigen bakkerij met Franse receptuur: Boulangerie Oscar. “Zo heet mijn vader, het is mijn tweede naam en mijn zoon heet ook Oscar.” Rogier heeft nu vier boulangeries, naast IJmuiden (Halkade) in Haarlem (Barteljorisstraat en Grote Houtstraat) en in Heemstede (Binnenweg).

De winkels in Haarlem en Heemstede zien er bijna hetzelfde uit. “Ze liggen op een hoek, dat is bewust zo gekozen. De mensen die langslopen kunnen buiten al zien wat we verkopen.” Het trekt de klanten naar binnen voor mooie Franse broden op het houten rek achter de toonbank. “Met de boule blanche is Boulangerie Oscar begonnen. Het is een handgevormd vloerbrood van meel, water en zout, gerezen met onze eigen desemcultuur. Dit vloerbrood heeft een knapperige korst, stevige structuur en volle

smaak. Goed te combineren met vis, lekker bij een kaasfondue. Ook de grote grand batard, de baguette en de pain de seigle zijn voorbeelden, geliefd bij de fans van Frans brood.”

VIENNOISERIE

Kijk bij Boulangerie Oscar naar binnen en het is niet alleen het bijzondere brood

waarvoor je naar binnen stapt. Voor velen is dat de ‘viennoiserie’ op de toonbank, een versgebakken verleidelijke sortering van luxe broodjes, verschillende koeken en taarten. Het is moeilijk kiezen uit pains au chocolat, pains aux raisins, verschillende soorten Franse croissants (ham-kaas, kaas, worst, amandel), appeltaart en pastels de nata, een populaire lekkernij van bladerdeeg met room uit Portugal. “Onze broodsoorten blijven veelal hetzelfde, wat patisserie betreft hebben we regelmatig iets nieuws, al naar gelang het seizoen. Het aardbeienseizoen is voorbij, nu kijken we naar bessen en ander fruit dat voorhanden is in de nazomer.”

Grote Houtstraat 156 - Barteljorisstraat 2

Binnenweg 27 Heemstede - Halkade 19

IJmuiden - www.boulangerieoscar.nl

Tekst: Paula Zuidhof i.s.m. Boulangerie Oscar.

‘Met de boule blanche is Oscar begonnen’

REINIGEN - ZUIVEREN - PARFUMEREN

De Lampe Berger van Maison Berger Paris zuivert eerst de lucht van onaangename geuren zoals: rook-, kook- en dierenluchtjes, en verspreidt dan desgewenst een heerlijk parfum!

Verkrijgbaar vanaf medio september 2023 bij:

Gierstraat 52-54

Haarlem 023 542 3833

info@bijdeheren.nl

Ruimtes in het Sociëteitsgebouw uit een fotoboekje, circa 1905.

Van HERENSOCIËTEIT tot PHIL HAARLEM

In juni 1873 opende het nieuwe sociëteitsgebouw van Sociëteit Vereeniging aan de Lange Begijnestraat haar deuren. Na het vertrek van de Vereeniging naar de Zijlweg in 1920, werd het gebouw gekocht door de gemeente en ingezet als concertgebouw. Vanaf 2005 kreeg het gerenoveerde pand de naam Philharmonie Haarlem, inmiddels PHIL Haarlem. Door al die jaren heen bleef de ‘Grote Concertzaal’ de spil van het gebouw. Een greep uit het veelzijdig gebruik van de concertzaal.

‘ZOO GLAD ALS EEN KOLFBAAN’

Het gebouw van de Vereeniging, een herensociëteit, was naast de concertzaal voorzien van een biljartkamer, speel- en conversatiezaal en leeszaal. In de conversatiezaal kon men onder het genot van een drankje en een sigaar bijpraten en spelletjes spelen. In de leeszaal werden de heren via allerlei kranten op de hoogte gebracht van de nieuwste ontwikkelingen in de wereld. De Vereeniging had ook een eigen kolfbaan, thuisbasis van kolfclub ‘Keer niet’. De belangstelling voor het kolfspel nam vooral in steden in de loop van de negentiende eeuw af. Om de algehele teloorgang van het spel te voorkomen, werd in het gebouw van de Vereeniging in 1885 de Nederlandsche Kolfbond opgericht. De Kolfbond, die nog steeds bestaat, organiseerde jaarlijks in een andere stad een Nationale Kolfwedstrijd. In 1893 en 1900 was Haarlem aan de beurt. De kolfbaan in het Sociëteitsgebouw was ‘bijzonder glad en zuiver’, geheel in lijn met het gezegde ‘zoo glad als een kolfbaan’. Kolvers die niet aan de beurt waren

voor een kolfwedstrijd, konden ondertussen in de concertzaal hun biljartkunsten tonen tijdens een biljartwedstrijd.

AMATEURSFOTOGRAFIE

In mei 1896 organiseerde de Haarlemsche Amateur-Fotografen Club een internationale tentoonstelling in de concertzaal om fotografie ‘en aanverwante vakken’ te bevorderen. De mooiste foto’s konden op een prijs rekenen. De Haarlemse scheikundige Nicolaas van der Sleen won bijvoorbeeld als amateurfotograaf in de categorie wetenschap. Niet verwonderlijk, want Van der Sleen had zijn eigen laboratorium voor chemisch-, bacteriologisch- en microscopisch onderzoek aan de Damstraat.

Ook in de categorie ‘juniores’ – amateurfotografen die nog nooit een onderscheiding hadden behaald op een tentoonstelling of bij een openbare wedstrijd – ging een Haarlemmer ervandoor met de winst. De 23-jarige Willem Jan Voet ging met een vergulde zilveren medaille naar huis. Dit was overigens niet zijn eerste prijs. Een halfjaar eerder won Voet de eerste prijs bij de Militaire Clubtocht Wedstrijd. Ondanks de prijzen, werd Voet geen professionele fotograaf, maar juwelier, net als zijn vader Elias, die vermoedelijk de medaille had ontworpen.

BLOEMBOLLENTENTOONSTELLING

In maart 1905 werd de concertzaal voor de eenentwintigste keer omgetoverd in een weelderige tuin dankzij de inzet van de Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (opgericht in Haarlem in 1860). Vijf dagen lang kon men bloemen bekijken die vanwege het seizoen nog niet in de buitenlucht bloeiden. Waar de bloemen voorheen in rechte rijen op tafels werden opgesteld, werd voor deze editie een tuin ontworpen zonder tafels door Jacobus J. Kerbert. Met uitzondering van de hyacinten, die in een houten loods in de tuin wél op tafels stonden opgesteld.

Volgens een in memoriam in het Haerlem jaarboek (1931) was Kerbert een bescheiden man, die in naam van Zocher onder meer begraafplaats Zorgvlied in Amsterdam

ontwierp. Bedrijven uit de regio konden bloemen insturen om mee te dingen naar prijzen die werden uitgedeeld door een internationale jury. Zo won Krelage & Zoon twee gouden medailles met een perk gevuld met vijfentwintig variaties van de Darwintulp in allerlei kleuren. Dit tulpenras was in 1886 door Ernst H. Krelage geïntroduceerd, toen nog in twee verschillende kleuren: roze en rood. Een andere grote speler in de bloembollensector, firma C.G. van Tubergen, versierde in het midden van de zaal een perk met maar liefst vijfenzeventig verschillende bloeiende planten. Van Tubergens creatie was volgens Haarlem’s Dagblad ‘voor liefhebbers een schouwspel om van te watertanden’. Van Tubergen jr. ontving er een ereprijs voor, een gouden medaille van de koningin, voor de grootste bijdrage ‘tot het welslagen der tentoonstelling’.

PROMOTIE VAN DE MIDDENSTAND

In 1924 werd door de Middenstandsraad voor Haarlem en Omliggende Gemeenten een handelsbeurs georganiseerd.

Vijfenzeventig exposanten stalden hun waar uit in de concertzaal, die inmiddels in handen was van de gemeente. Het aanbod was zeer gevarieerd; bezoekers vonden er onder meer margarine, stempels, wasmachines, waterleidingartikelen, hangmatten, dakbedekking, bruidssluiers, schrijfmachines, wandelstokken en stofzuigers.

HONDERDEN KONIJNEN EN KIPPEN

In december 1947 werden tweeduizend dieren bijeengebracht in de concertzaal. Het ging om maar liefst 700 konijnen, 500 kippen, 600 postduiven en 250 kanaries. Deze pluimveetentoonstelling werd georganiseerd door Haerlem, een vereniging voor sportfokkers. Haarlemse burgemeester Cremers begreep de aantrekkingskracht van het fokkersvak wel. In zijn openingstoespraak benadrukte hij dat men in een harde wereld leefde en het fokken van dieren ontspanning bood voor iedereen die dagelijks ter neergeslagen van hun werk thuiskwam. De heer Krul uit Haarlem had de beste haan van de tentoonstelling, een witte leghorn.

HARTEWENS FESTIVAL

Om toch met muziek te eindigen: in 1964 werd het eerste Hartewens Festival in Haarlem georganiseerd. Dit muziekfestival moest interesse en enthousiasme opwekken bij de Nederlandse jeugd voor de ‘serieuze muziek’. Op 30 december zaten jongeren in de concertzaal klaar voor het tweede concert van het Noordhollands Philharmonisch Orkest. Dit optreden werd voor de radio en televisie opgenomen door de AVRO. De jongeren zaten op de grond, de stoelen waren verwijderd. De sfeer zat er goed in. Toen de organisator, dirigent Henri Arends, even op zich liet wachten, werd een canon gestart in het publiek: ‘Broeder Arends, broeder Arends, slaapt gij nog?’ ✶

Eerste prijs voor W.J. Voet van de Haarlemsche Amateur Fotografen Club, 1895.

Opbouw van de handelsbeurs in de concertzaal, 1924. Op de voorgrond H. & J. Lamp uit de Barteljorisstraat, waar men terecht kon voor luxe- en huishoudelijke artikelen en complete keukeninrichtingen.

De leghorn van de heer Krul tijdens de pluimveetentoonstelling, 1947.

Concertzaal tijdens de bloembollententoonstelling, 1905. Links de perk met de Darwin-tulpen van de firma Krelage & Zoon, in het midden de creatie van C.G. Van Tubergen jr.

Televisieopname van het tweede Hartewens Festival-concert, 1964.

MARTIN REIJERKERK

“Mijn hondje Sari kwam in beeld toen ik vijf jaar geleden met pensioen ging. Elke dag moest ik haar meerdere keren uitlaten, maar waar deed ik dat goed? Juist, in een van de mooiste parken van Haarlem.

Het Engelandpark aan de voet van de flat waar ik woon. Alles probeer ik daar vrij van zwerfvuil te houden.

Elke dag ga ik in weer en wind samen met Sari, een papierprikker en snoeischaar in de hand op stap.

Gelukkig ben ik niet de enige die in de stad met een papierprikker op pad gaat. Samen houden we de gemeente Haarlem schoon!”

Fotografie: Franklin van der Erf.

Caprera

PAND SOCIËTEIT VEREENIGING

BESTAAT 100 JAAR

Sinds afgelopen februari heeft de Societeit Vereeniging een nieuw zakenbestuur. Het bestuur wil de deuren van het gebouw openen voor alle Haarlemmers en niet alleen voor de leden. “Het was de afgelopen jaren te veel een gesloten vesting”, meent nieuw bestuurslid Joke Breemouer.

Joke werd acht jaar geleden gevraagd om lid te worden van de sociëteit mede door haar kennis van kunst en cultuur. Als directeur van Kunstlijn Haarlem heeft ze een groot netwerk en veel ervaring in het organiseren van evenementen. Ze coördineerde verschillende exposities en openingen in het gebouw. “Vorig jaar kwam de sociëteit negatief in het nieuws, daar was ik niet blij mee. In februari werd ik gevraagd om zitting te nemen in het nieuwe bestuur. Ik had al snel door dat er met de nieuwe aanpak een ander elan zou kunnen ontstaan. Er zijn zoveel besturen geweest, maar nog nooit een zakenbestuur. We kunnen nu sneller doorpakken en krijgen meer geregeld.”

MEER BEKENDHEID

Volgens Joke verdient het gebouw van de sociëteit meer bekendheid bij alle Haarlemmers. “Het pand is de laatste jaren te besloten geweest. We vinden dat meer mensen moeten kunnen genieten van dit prachtige gebouw met zijn bijzondere ruimtes. Het pand leent zich bij uitstek voor netwerkborrels en evenementen

zoals Kunstlijn Haarlem of de Open Monumentendagen, maar ook voor een voorstelling van Theater De Liefde, mocht die een locatie zoeken. Iedereen is welkom.”

Joke is al jaren enthousiast lid van de sociëteit. Ze voelt zich er thuis. “Er worden diverse activiteiten en etentjes voor de leden georganiseerd. Vier dagen per week kun je als lid binnen lopen voor een drankje of een lunch. Er is altijd wel iemand aanwezig voor een interessant gesprek. Ik heb een passie voor het gebouw ontwikkeld, er heerst een fijne sfeer. Het is prettig om door het pand te dwalen.”

FOTOBOEK

In de afgelopen periode stelde Joke samen met andere sociëteitsleden een fotoboek samen ter ere van het 100-jarig bestaan van het gebouw dit jaar. Het boek gaat over de geschiedenis, de architectuur en de aanwezige kunst in het pand, en over wat er tegenwoordig allemaal wordt georganiseerd. “We zijn ons eigen archief ingedoken en hebben in het Noord-Hollands Archief gezocht naar fotomateriaal. Als je door het gebouw loopt, zie je opvallend veel kunst. Prachtig glas in lood, schilderijen en tegeltableaus. We hebben diverse fotografen gevraagd die details te fotograferen. Uiteindelijk hadden we veel foto’s, de keuze voor een fotoboek met begeleidende tekst lag voor de hand. We zijn er trots op. Het eerste exemplaar wordt 22 september aangeboden aan burgemeester Jos Wienen.”

Voor meer informatie over het fotoboek mail je naar: info@societeitvereeniging.nl of kijk op de website: www.societeitvereeniging.nl

‘Een gebouw voor alle Haarlemmers’

Jos Ahlers

Kabouter Spillebeen

De zomer is voorbij, dus de regenpakken en de paraplu’s kunnen weer worden opgeborgen.

Terwijl ik dit schrijf slaat de regen, alweer, tegen de ramen en zit ik terug te denken aan een behoorlijk natte Canal Parade, de jaarlijkse botenoptocht ter ere van de Pride in Amsterdam. Het was een prachtige dag. We voeren mee met een boot van de provincies Noord-Holland en Gelderland. Aardig was dat zelfs de Commissaris van de Koning in Gelderland meevoer. De Commissaris van Noord-Holland niet. Ondanks het miezerige weer stonden de kades ontroerend vol.

Onwillekeurig moet ik terugdenken aan de zonovergoten Canal Parade van een aantal jaren geleden. Het moet rond 2010 zijn geweest. We voeren mee met de boot van de Wilsons. Aangekomen bij het opstappunt kregen we te horen dat was gekozen voor het thema body paint.

Nou ben ik niet bepaald preuts en ik heb ook geen echte body issues, maar het idee om alleen bedekt in verf voor een paar honderdduizend mensen langs te varen, sprak me niet bepaald aan. Ook zag ik het niet zitten om na de parade de stad in te gaan als Teletubby of Smurf. Maar ja, hoe gaat dat? Iedereen was al enthousiast aan het verven. En je wilt ook niet als saaie sukkel tussen een groep enthousiast beschilderde feestvierders staan. Ik bezweek dus onder de groepsdruk.

Wel vond ik voor mezelf een slim alternatief. Ik zou mezelf niet helemaal volkalken, maar ik koos ervoor alleen een aantal strategisch geplaatste rode stippen op mijn lichaam te zetten. Die zou ik er na afloop van de optocht weer makkelijk af kunnen wassen.

Zo zou ik toch meedoen, maar dan op basis van mijn eigen, goed doordachte voorwaarden.

Het was dat jaar, net als dit jaar, een slechte juli geweest, dus ik was niet echt gebruind, maar juist die rode stippen op mijn relatief witte lijf gaven een feestelijk effect, vond ik.

De boottocht door de Prinsengracht was een groot succes. De kades stonden mudvol, de muziek van DJ Ids beukte er vrolijk op los, de drank vloeide rijkelijk en de zon scheen volop. Na afloop spoelde ik moeiteloos de rode stippen af terwijl de anderen uitgebreid moesten badderen in het Oosterdok. Ik voelde mezelf behoorlijk slim.

Een paar dagen later vlogen we voor vakantie naar Spanje. Tijdens de eerste stranddag bleek hoe ongelukkig mijn keuze voor de rode stippen was geweest. Tijdens de boottocht was ik wit met rode stippen geweest, nu was ik rood met witte stippen. Héél rood. Héél wit.

Het duurde bijna een week voordat de kleurverschillen een beetje waren rechtgetrokken. Tot die tijd liep ik rond als de paddenstoel van kabouter Spillebeen. Ik leek een zeldzame huidziekte te hebben. Kinderen wezen me na en ouders trokken hun wenkbrauwen op. Leuk flaneren langs de branding zat er niet in.

Dit jaar heb ik dus maar gewoon een glitter-shirt en een regenponcho aangehouden. Niet zo spannend, maar in Spanje zag ik er een stuk minder angstaanjagend uit.

is naast schrijver, spreker, acteur ook ondernemer.

Fotografie: Linda Llambias.

Gierstraat 60-64

Onze Boetiek

Met veel passie en toewijding hebben wij onze boetiek tot een heel gezellige winkel gemaakt. Je bent altijd welkom en we geven je graag een goed advies, en je kunt kiezen uit diverse kwaliteitsproducten tegen een betaalbare prijs.

Sinds 1933 willen wij het beste voor je huisdier. Wij hebben een breed assortiment met veel diversiteiten. En keer op keer willen wij je ook verrassen met unieke, vernieuwende en creatieve producten in de gehele breedte van ons assortiment.

Kom gerust langs in onze boetiek.

Geopend van dinsdag t/m zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur

Tot ziens, team beasdierenboetiek

UITVAARTVERZORGING LOES HOFHUIS

EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN

De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.

Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.

Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85. WWW.LOESHOFHUIS.NL

Geef je ogen de precisie die ze verdienen

95% van alle mensen hebben ogen die gevoeliger zijn dan de huidige standaard oogmeting kan registreren. AVA is ontwikkeld om iedere brildrager de meest geavanceerde kijkbeleving te geven.

Ontgrendel het volledige potentieel van je ogen en geef ze de precisie die ze verdienen.

Maak een afspraak voor een preciezere oogmeting.

Poëzie

George Moormann

Het gedicht HET TAARTENFEEST is geschreven voor het in Haarlem getrouwde bruidspaar Francien en Jan Willem. Bij het aansnijden van de bruiloftstaart denkt de dichter aan een taartenfeest dat de bruid, toen nog woonachtig in Amsterdam, dertig jaar eerder ter gelegenheid van haar verjaardag organiseerde. Een gedenkwaardig moment, want na afloop van dit feest ging George de stad in en kwam hij de liefde van zijn leven tegen met wie hij zelf in een nabije toekomst in het huwelijksbootje wil stappen.

George Moormann is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam). Hij was onder meer werkzaam als redacteur van Tirade (uitgeverij Van Oorschot) en van 2004 tot en met 2009 als eerste officiële stadsdichter van de gemeente Haarlem. Met zijn poëzielaboratorium De Zingende Zaag verbindt George sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving met elkaar.

Meer informatie: www.dezingendezaag.com

Voor het bruidspaar Francien en Jan Willem (en voor Ruud, mijn eeuwige Verloofde)

HET TAARTENFEEST

Ik scoor nog een punt en slaak een zucht en slechts jij o schone blondgelokte roos in een tuin van verrukking doorgrondt de reden van mijn smachten.

Aan taart kan ik denken, alleen aan taart en alleen jij, voor wie ik met alle liefde mijn lans zou willen breken, die ik zou willen toezingen en toejuichen, weet waarom.

Mokkataart, chocoladetaart, Monchou die ovenheerlijke vegan appeltaart met extra slagroom en dan o heremijntijd nu dertig jaar later deze bruidstaart.

Hoe dobberend in een zee van taartjes ik na jouw verjaardagsfeest mijn prins vond hoe liefde niets dan toeval hongerig én vrijgevig onze levens, blaas hoornistje, blaas, blijft verbinden.

Twee huwelijksbootjes op het water we vloeien samen en er zijn geen barrières meer het fluitend snijden oneindig lang zoals een zonsopgang voor vogels.

Blingbling

Deze vrolijke halsbandjes lijken net mooie sieraden. In een leuk bohemien-thema en verkrijgbaar in verschillende kleurencombinaties.

VERSE VIS

Laat dat jachtinstinct maar los op deze vrolijke zeedieren. In de speeltjes zit de stof matatabi, afkomstig van een Aziatische klimplant, dat een zeer euforisch stimulerend effect heeft op huiskatten. Het speeltje zal de kat aantrekken, maar ook laten ontspannen.

LUXE POEZEN en VERWENDE HONDEN

Lekker poepen

Tijdens een lekkere lange wandeling met je viervoeter zal hij na enige tijd toch zijn behoefte moeten doen. Niet altijd fijn, maar deze poepzakhouders maken het allemaal net even wat leuker!

FRIS & FRUITIG

Dat dieren een geurtje met zich meedragen is een feit. Alleen wassen helpt voor sommige viervoeters dan ook niet. Deze fruitige geur met houttonen kan daar verandering in brengen. Geheel geschikt voor de mooie vacht van jouw hond of kat.

Om op te eten

Een heerlijk verfrissend speeltje voor honden. Ideaal om ze verlichting te bieden als het warm is. Dankzij de kleine gaatjes kan het speeltje gemakkelijk gevuld worden met water en in de vriezer worden gelegd.

Alle producten op deze pagina zijn te koop bij Bea’s Dierenboetiek.

DE AFSPRAAK

Met ‘de afspraak’ bedoel ik hier de afspraak die een eigenaar met ons maakt voor het euthanaseren van zijn of haar geliefde huisdier. Die afspraak komt nooit zomaar, er is meestal veel aan vooraf gegaan.

Waarschijnlijk is iedereen het ermee eens dat een dier dat ondraaglijk lijdt, zonder uitzicht op een betere toekomst, het beste zo snel mogelijk uit zijn lijden verlost kan worden.

WAT IS ONDRAAGLIJK LIJDEN TROUWENS?

Voor veel mensen staat het hebben van veel pijn bovenaan, maar er is natuurlijk veel meer. Uitputting, misselijkheid en depressiviteit zijn andere voorbeelden. Een aangereden kat die zo verwond is dat hij nooit meer beter kan worden, laten we meestal snel inslapen. Anders wordt het bij dieren die niet acuut slecht zijn, maar die langzamerhand minder worden.

WANNEER MAAK JE DAN DE AFSPRAAK?

Vaak zie je die dieren gedurende maanden een paar keer op het spreekuur. De eigenaar wil weten of we nog wat kunnen doen om het leven voor het dier wat aangenamer te maken. Meestal is er veel contact via de e-mail of telefoon.

Mensen worden soms onzeker gemaakt door hun omgeving. Tijdens het uitlaten bijvoorbeeld krijgen ze, goed bedoeld, het advies om het dier in te laten slapen. Niemand kent echter zijn of haar dier beter dan de eigenaar zelf. De eigenaar kan dan ook vaak goed beoordelen of een dier er nog ‘zin in heeft’. Komt hij of zij je begroeten als je thuiskomt? Wil je kat het laatste beetje yoghurt van je ontbijt nog steeds uitlikken omdat hij dat al 18 jaar doet?

Voor mij is een criterium: kan het nog beter worden of alleen maar slechter? Anders dan mensen hoeft een dier geen afscheid te nemen van het leven. Wij weten immers wat dood gaan inhoudt, een dier weet dat niet.

Wil je Jan Willem een vraag stellen over je huisdier?

Mail naar

j.baljet@dierenkliniekkenaupark.nl. Hij zal zijn uiterste best doen om je vraag te beantwoorden.

Dierenkliniek Kenaupark

Kenaupark 13

(023) 531 0880

www.dierenkliniekkenaupark.nl

‘Mensen worden soms onzeker gemaakt door hun omgeving. Tijdens het uitlaten bijvoorbeeld krijgen ze, goed bedoeld, het advies om het dier in te laten slapen’

Dierenarts Jan Willem Baljet vertelt op deze pagina over de vele dierenperikelen die hem raken en die hij tegenkomt in zijn dierenkliniek Kenaupark.

BINNEN ZONDER KLOPPEN

Café ’t Kantoor heeft maar liefst

12 Bieren op de tap

12 Wereldwijnen

Een ruim assortiment jenevers en malt whisky’s Heerlijke happa’s

Dat alles op een oergezellig en warm terras!

Inspirerend vergaderen en werken

• Het Seinwezen: duurzaam verbouwd industrieel erfgoed.

• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.

• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.

• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.

Seinwezen.nl Inspirerend erfgoed aan het spoor

De scholen zijn weer begonnen!

Heb je nog een goeie waterdichte rugzak nodig voor school?

Jansje heeft ze in heel veel verschillende kleuren in de winkel liggen. Mooie, duurzaam geproduceerde vegan rugzakken, gemaakt van oude petflessen.

DENK JE AAN ZEEP, DAN DENK JE AAN DE ZEEPZUSSEN

Alle zepen zijn natuurlijk en met veel zorg en liefde met de hand gemaakt. Door twee heel vrolijke zussen uit onze eigen regio. Bijna alle producten zijn vegan en palmolievrij. Ook maken zij zeep waarin biologische honing van een lokale imker is verwerkt. Verder werken zij graag met verschillende kleisoorten, omdat deze zo fijn zijn voor ons huidje. Zij gebruiken zowel essentiële oliën als fragrance oliën zonder weekmakers! Kortom, lief voor Mens, Dier en Natuur!

Lunchroom

Jansje is alweer druk bezig geweest met nieuwe gerechten voor de lunchkaart van dit najaar. Allemaal inspirerende hartverwarmende gerechten, gemaakt met de mooiste producten van dichtbij en met een enorme dosis liefde. En dat proef je! Kom je ook snel eens lunchen?

De Wereld van Jansje | Grote Houtstraat 45

JDe Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.

Pour l’amour à Haarlem

Als zoon van een Fransman wordt Guy geboren in de stad Quito in Ecuador. Om de vier à vijf jaar verhuist hij samen met zijn ouders naar een nieuwe plek voor het werk van zijn vader. Voordat ze weer naar een nieuwe stad gaan, stoppen ze standaard in Frankrijk om op te laden. Na Ecuador gaat het hele gezin naar Kameroen. “Dat was een spannende tijd”, vertelt hij. Door de nieuwe onafhankelijkheid van het land was er geen sprake van politie of school. “De natuur was mijn enige docent”, zegt hij trots. “Als ik van een rots viel, moest ik de weg naar huis zelf vinden.”

Aangezien Guy veel van de wereld heeft gezien, betekent dit ook dat hij zichzelf veel heeft aangeleerd. Zo werd thuis niet alleen Frans gesproken, maar ook veel Engels. Dat komt van pas tijdens de laatste stop in de carrière van zijn vader, namelijk de Verenigde Staten. Daar gaat hij naar de middelbare school en begint hij aan een

Dat hij Haarlem zijn droomstad zou noemen, had de Franse Guy Thimister nooit gedacht. Na tientallen verhuizingen en het omarmen van meerdere culturen vond hij hier in de Spaarnestad zijn thuis. “We zullen hier altijd blijven wonen.”

studie. “Amerikanen zijn een ander soort mensen”, zegt hij met een lach. “Ze zijn goed in academische zaken, maar de rest sprak mij niet zo aan.” Hij verhuist naar Kopenhagen waar hij bij zijn tante en neef woont terwijl hij begint met een studie bouwkunde. Helaas is het bezoek van korte duur. “Het leren van de Deense taal was onmogelijk”, legt de Fransman uit. “Dat terwijl ik mijzelf had beloofd dat ik de taal zou gaan beheersen.” Guy laat de warmte van zijn familie achter zich en gaat door naar de volgende stop: Parijs.

VAN BELGIË NAAR GRIEKENLAND

“Daar ben ik nooit aangekomen”, vertelt hij grappend. “Op dat moment had ik net genoeg geld om Brussel te halen, dus btoen en ik daar maar gebleven.” In de Belgische hoofdstad werkt hij in een jeugdherberg om geld te verdienen voor een volgende reis. Terwijl hij met een dweil in zijn handen staat, komt een vrolijke, blonde vrouw de herberg binnengelopen. Het is de Zuid-Afrikaanse Lara. “We maakten oogcontact en het voelde meteen vertrouwd. De dweil en emmer heb ik meteen aan de kant gegooid.” De twee raken bevriend en besluiten samen, al liftend, van België naar Griekenland te reizen. Ze vragen een visum aan en gaan drie maanden aan het werk in het zonovergoten land.

De maanden vliegen voorbij en het is tijd om de volgende stap te zetten. Waar ze deze keer naartoe zullen gaan is nog niet geheel

duidelijk. “We besloten naar Amsterdam te gaan”, vertelt hij. “We waren er beiden nog nooit geweest, maar Lara’s broer woonde daar toen.” In hun zomerkleding staan ze in september op het Centraal Station van Amsterdam. “We waren toen nog zo onschuldig.”

JANE AUSTEN

Lara en Guy krijgen de kans om een appartement in de Jordaan te huren, waar later hun twee zoons worden geboren. “Het werd daarna te krap”, legt Guy uit. Opnieuw zal hij verhuizen, maar dit keer met zijn eigen gezin. Hij is op zoek naar een plek waar hij voorgoed kan aarden. “Lara wilde graag naar de provincie, maar dat leek mij niets”, vertelt hij. “Den Haag was ook nog een optie, maar dat was ons net te saai.”

Tijdens de zoektocht naar de ideale stad is Guy regelmatig in Haarlem voor een project. “Elk bezoek aan de stad was zo bijzonder, ik kon het niet uit mijn hoofd krijgen.” Lara is het niet meteen met hem eens wanneer

hij Haarlem als optie benoemt, maar ziet er later de voordelen van in. “Haarlemmers zijn open en maken graag een praatje”, zegt hij opgewekt. “Die openheid hebben we ergens anders nooit zo ervaren.” De geschiedenis van de stad spreekt hem ook aan. “Het Kenaupark ziet eruit alsof het uit een boek van Jane Austen komt. Alleen paard en wagen ontbreken nog.” Met Lara aan boord kopen ze een huis achter de Stadsschouwburg, waar ze inmiddels al twaalf jaar met veel plezier wonen. “Wij hebben niet alleen voor Haarlem gekozen, maar Haarlem heeft ook voor ons gekozen.”

Zijn Franse trots heeft plaatsgemaakt voor Haarlemse trots. “Ik voel mij meer verbonden met deze stad dan met welke andere plek dan ook.” Dat de Franse Tricolore het beste is, is volgens Guy onzin. Doordat hij veel van de wereld heeft gezien, zegt hij dat hij is samengesteld door culturen. “Altijd ben ik bezig geweest met mij bewegen over de wereld, maar alleen in Haarlem kan ik aarden.”✶

Fotografie: Jonne van der Fange.

Tekst: Victoria van der Werff.

‘Ik voel mij meer verbonden met deze stad dan met welke plek dan ook’

MIJN STIJL Madelief

Geus

“Mijn inspiratie haal ik overal en nergens vandaan. Ik raak geïnspireerd door mensen op straat, maar ook door films en theater. Wanneer ik iets voorbij zie komen dat ik gaaf vind onthoud ik dat gelijk of pak ik mijn telefoon erbij en zoek ik het op Markplaats of Vinted. Regelmatig ontstaat er een hyperfocus bij mij op het vinden van bijvoorbeeld een specifiek type cowboylaars of een perfect geruit mannenpak in mijn maat.”

“Kleding en schonen zijn een groot onderdeel van mijn bestaan. Door de jaren hen heb ik een enorme verzameling opgebouwd, maar waar moet ik het allemaal laten in mijn huis? Al een flinke poos houd ik mij niet meer bezig met wat er momenteel in de mode is. Dat geeft onwijs veel rust. Uit principe kom ik eigenlijk niet meer in grote kledingwinkels. Er is al genoeg kleding op de wereld en ik krijg pijn in mijn buik als ik denk aan alle ellende in de kledingindustrie. Denk aan kinderarbeid en alle rotzooi die in de natuur beland.”

“Eigenlijk draag ik vooral veel tweedehands kleding. Het belangrijkste is voor mij dat ik kleding van kwaliteit en natuurlijke materialen koop. Naast dat het veel comfortabeler is om te dragen, gaan de stoffen ook veel langer mee. Kleding moet goed bij elkaar passen, maar ik vind het leuk om soms met verschillende stijlen bij elkaar te spelen.

KETTING: ZELFGEMAAKT

WOLLEN BLAZER: VINTED

BOXER BROEK: VINTED

TAS: VINCENTIUS

SCHOENEN: NINAMOUNAH

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Franklin van der Erf.

‘Ik vind het leuk om met verschillende stijlen te spelen’

HRLM’S EXCLUSIEVE COLLECTIE

MUSEUM VAN DE GEEST - HET DOLHUYS | CAPRERA | THEATER DE LIEFDE FRANS HALS MUSEUM | PHIL | DE SCHUUR | ABC ARCHITECTUURCENTRUM TEYLERS MUSEUM | VERWEY MUSEUM HAARLEM | STADSSCHOUWBURG | PATRONAAT SEPTEMBER - OKTOBER 2023

NAAIATELIER HAARLEM

TOEGANKELIJKE EXPO’S VOOR IEDEREEN

Een laagdrempelige plek voor kunst, dat is wat Naaiatelier Haarlem wil zijn. Beeldende kunstenaars exposeren hun werk voor een bepaalde periode. Kort, krachtig en toegankelijk voor iedereen.

MEESTERLIJK - KUNSTLIJN 2023

In de expositie Meesterlijk toont Artvark de hedendaagse vertaling van twee eeuwenoude ambachten: mozaïek en glasblazen. De mozaïekontwerpen van Anouk Rosenhart zijn fris en van een bijzondere schoonheid. Haar vernieuwende benadering van een eeuwenoud ambacht levert zeer interessant werk op. In haar huidige werk is ze bezig met abstracte mozaïekkunst uitgevoerd in natuursteen, glasmozaïek of keramische tegels, maar ook maakt ze soms gebruik van plastic en papier. Voor deze expositie van Artvark maakte Anouk een nieuwe serie werken. Ook selecteerde Artvark een aantal bijzondere objecten uit de wereld van de glasblazerij. Glasblazer Bernard Heesen laat in Naaiatelier zijn Leerdams glaswerk zien. Glasmeesters maken met vuur, kennis, behendigheid, spierkracht en jarenlange ervaring van heet vloeibaar glas prachtige hedendaagse kunstobjecten. Soms blaast de kunstenaar zelf en soms wordt op aangeven van kunstenaars en vormgevers door de glasblazers het werk gemaakt.

Te zien: 4, 5, 11 en 12 november

Naaiatelier Haarlem, een informele plek voor kunst, is gevestigd in Spaarnwouderstraat 124. Voor de juiste openingstijden: www.naaiatelierhaarlem.nl

WEEK VAN DE TOEGANKELIJKHEID

Fotograaf Iris Fricke heeft prominente Haarlemmers op een bijzondere wijze vastgelegd op bekende plekken in de stad. Bijzonder, omdat er iets opvalt als je goed naar de foto’s kijkt. Foto’s die je dus aan denken zetten. Dát is de bedoeling van stichting Drempelloos Haarlem. Hoe scoort de stad en haar inwoners als het gaat om toegankelijkheid, inclusie en diversiteit?

Tijdens deze week van de Toegankelijkheid is in Naaiatelier ook de prijsuitreiking van een fotowedstrijd die is uitgeschreven met als opdracht: het fotograferen van ontoegankelijke situaties op straat. Voor meer info over het programma van de andere activiteiten deze week, kun je op de website terecht of wip even binnen in Naaiatelier.

Te zien: foto-expositie: 5-8 oktober

IN DE GROTE ZAAL VALT VOOR ANNA ALLES OP ZIJN PLEK

In Nederland laat de Oekraïense pianiste Anna Fedorova haar publiek kennismaken met haar dromerige vertolkingen. Ze gaf concerten in de meest prestigieuze concertzalen van de wereld en ontvangt van alle kanten veel lof. In september zal ze in de PHIL onder meer werken van Rachmaninov, Arenski en Tsjaikovski uitvoeren.

De eerste keer dat Anna in de PHIL speelde, vroeg ze zich tijdens de voorbereidingen af hoe ze dit optreden zou gaan doen. Ze was toen pas zeventien jaar oud en doodmoe van haar Europese tour samen met een Mexicaans orkest. Uiteindelijk blijkt het concert in de PHIL het hoogtepunt van de tournee te zijn. “Vanaf de eerste noot kreeg ik ineens onwijs veel inspiratie en energie.”

Ze omschrijft het als een van de mooiste momenten die ze ooit meemaakte in haar muzikale carrière. Enige tijd daarna raakte Anna in gesprek met programmeur klassieke muziek bij de PHIL Liesbeth den Boer die haar aanmoedigde drie concerten samen te stellen voor de PHIL. Een ware eer volgens haar. “Het is een prachtige ervaring geweest”, vertelt ze. Niet alleen de samenwerkingen die ontstonden waren voor Anna een plus, ook is ze helemaal verliefd geworden op de Grote Zaal en Kleine Zaal. “De combinatie van de akoestiek en de muziek is schitterend”, vertelt ze. “En dan ben ik nog niet eens begonnen over hoe prachtig het orgel is.”

MUZIEK VERSTERKEN MET BEELD

Niet alleen de zalen geven Anna veel inspiratie voor haar optredens, ook mensen zoals Liesbeth dragen daaraan bij. Zo keken ze samen uitvoerig naar de presentatie van de concerten. “Liesbeth is iemand die weet wat ze wil en goede ideeën heeft”, legt Anna uit. “Ze heeft mij aangemoedigd om tijdens corona visuele impressies te maken bij de concerten. Dat was iets dat ik nog nooit had gedaan. Samen met mijn echtgenoot Nicholas Schwartz heb ik gezocht naar beelden die de muziek versterken. Hij heeft de video’s gemaakt. Op deze manier kreeg ik de ruimte om iets nieuws te proberen.”

De getalenteerde pianiste hoeft voorlopig nog geen afscheid te nemen van de PHIL. Komend seizoen laat zij weer van zich horen tijdens de speciale jubileumconcerten. “Het wordt echt een feest, super dynamisch”, vertelt ze trots. Samen met onder anderen Daniel Rowland (viool), Benedict Kloeckner (cello) en andere bevriende collega’s zal Anna op 16 september unieke stukken spelen waaronder een compositie van haar eigen vader, Borys Fedorov.

Vanaf 8 tot en met 17 september viert PHIL haar 150-jarige bestaan met een aantal jubileumconcerten. Anna Fedorova & Ensemble 150 zullen zaterdag 16 september om 15.00 uur optreden. Voor meer informatie kijk op www.philhaarlem.nl.

Tekst: Victorina van der Werff. Fotografie: Marco Borggreve.

Bekijk het hele programma op www.schuur.nl

Vanaf september barst het theaterseizoen weer los in de Schuur. Ga op ontdekkingstocht door het programma of laat je persoonlijk inspireren door de programmeurs tijdens het feestelijke openingsweekend dat plaatsvindt vanaf donderdag 14 september. Tijdens dit weekend zie je de voorstellingen De Dappere Soldaat en De Jaren, en zijn er weer nieuwe edities van Lettertypes en Loading Dock Sessions. Date met programmeurs, ontmoet makers, bezoek de speciale jeugdzondag met onder meer een voorstelling in een echte vuilniswagen en een dansproeverij door De Dansers. Bekijk het hele programma op schuur.nl/openingsweekend.

Ook dit seizoen heeft De Schuur weer een aantal pakketten. Moeite met kiezen? Laat je inspireren!

TONEELSCHUUR PRODUCTIES TRY-OUT

Met het try-out pakket (€ 40,-) zie je als eerste vier voorstellingen van de eigen Toneelschuur Producties. Geniet van de nieuwste producties van regisseurs van de toekomst: Loek de Bakker, Mateusz Staniak, Vanja Rukavina en Nita Kersten. Met dit try-out pakket mis je geen enkele voorstelling! schuur.nl/try-out

DUBBELSPEL & DUBBELDANS

Samen met de Stadsschouwburg van Haarlem presenteert De Schuur dit jaar weer de Dubbelspel-serie. En voor het eerst presenteren zij ook een speciale dansserie in samenwerking met de Stadsschouwburg! Beide series trappen af met een masterclass, waarna je op iedere locatie de beste theater- of dansvoorstellingen ziet. schuur.nl/updates/dubbeldans-en-dubbelspel

Met VERS maak je kennis met een nieuwe generatie theatermakers. Onder leiding van een vaste regisseur bezoek je samen met een kleine groep medeliefhebbers zes verschillende voorstellingen. Ook volg je een verdiepende cursus met exclusieve kijkjes achter de schermen. schuur.nl/theaterserie-vers

HET HOUTEN HUIS & NORDLAND VISUAL THEATRE

IK... eh ik (6+) is een beeldende en muzikale theaterproductie voor jeugd én eigenlijk ook voor volwassenen. IK... eh ik won twee Zilveren Krekels en kreeg vijf sterren van de Volkskrant. Een voorstelling die je niet mag missen!

Te zien: zo 24 september

THEATER OOSTPOOLDE BANANENGENERATIE

Nu terug in het theater: De Bananengeneratie, een sprankelend theatraal portret van de Oost-Aziatische Nederlander. Eind 2022 bracht regisseur Char Li Chung de gelijknamige bestseller van Pete Wu op de planken en dat was vanaf het begin een daverend succes.

Te zien: do 28, vr 29 & za 30 september

vr 8 sep

zo 10 sep

di 12 sep

jaar

Nederlands Blazers Ensemble

Lucas & Arthur Jussen

2 Meter Sessies Jan Douwe Kroeske presents: Nick Lowe, Alain Johannes en Anneke van Giersbergen

wo 13 sep

vr 15 sep

za 16 sep

zo 17 sep

Canto Ostinato

Maan

Anna Fedorova & Ensemble 150

Ravel & Gershwin

Nederlands Philharmonisch Orkest

philhaarlem.nl/jubileum

Jolanda Beyer

Recordtemperatuur

Tegen de tijd dat jullie dit lezen is de wereld – nou ja, mijn werkwereld – weer gaan draaien. Het nieuwe culturele seizoen lacht ons toe, met (alweer) heel veel mooie dingen.

Het Stem in de Stad-festival, een benefietconcert voor de Haarlemse Helden van Stem in de Stad met Haarlemse muzikale helden als Chef’Special, Sue The Night, Jack & The Weatherman en natuurlijk Joshua Baumgarten. Het allereerste spiksplinternieuwe meerdaagse Haarlem Vinyl Festival, waar Vinylcultuur het uitgangpunt vormt, en in oktober de Popronde met nieuw talent, onder wie mijn eigenste nichtje Maya Maria met Wolfkers op het podium van Patronaat!

Maar zover is het nu voor mij nog niet lang niet. Het was even doorbijten in de maanden voor de vakantie, het was zelfs zó vol dat ik vergat deze column op tijd in te leveren. Gelukkig lijkt het vooralsnog zo te zijn dat dat het enige is dat ik vergeten was, dus verder kon ik met een redelijk leeg hoofd uitkijken naar een zee van vrije tijd. Lekker wapperen, boeken lezen, slenteren, sporten en genieten van en met ons fijne gezin en jawel, dit keer voor het eerst met aanhang, vriend Sam van Rana durfde het aan om met ons mee te gaan. De eerste weken zitten erop en ik kan niet anders concluderen dan dat ik echt heel goed ben in vakantievieren. Ik vind werken echt heel erg leuk, en van hard en veel werken kan ik ook écht genieten, maar er gaat toch niets boven veel tijd doorbrengen met de allerliefsten. De afgelopen tijd waren we letterlijk onder water; duiken en snorkelen in de prachtige onderwaterwereld van de Rode Zee. Met als belangrijkste adagium: adem in, adem uit, beweeg langzaam en kijk om je heen, en dat alles zonder wifi.

Ik vind het elke keer weer spannend om de diepte in te gaan, het blijft raar om afhankelijk te zijn van een fles op je rug. Maar het gaat steeds makkelijker en ik heb er een mooie levensles uit opgedaan voor

de momenten dat het even spannend wordt. Stop, Breathe, Think, Act, heel handig als er iets onverwachts gebeurt onder water, maar zeker ook toepasbaar in het dagelijkse leven. Al met al was deze vakantie precies wat we nodig hadden om onszelf en elkaar weer te vinden.

Tegelijkertijd was er een inconvenient truth waar we onze ogen niet voor konden sluiten: klimaatverandering. Geen bosbranden, stormen, overstromingen of hagelbuien in Egypte, maar wel recordtemperaturen met 47(!) graden in, het overigens zeer indrukwekkende, Luxor en een schaarste aan water. Ook de overvloed aan plastic zwerfafval in de zee en de woestijn was onontkoombaar en ongemakkelijk. Het ongemak zit in de enorme footprint die we met zijn zessen achterlaten met dit soort vakanties. Het vliegen, veel meer vlees dan dat we normaliter eten en al dat water dat nodig is voor de mooie zwembaden, het groen en alle noden van de gasten. En niet te vergeten de ongelooflijke hoeveelheid petflesjes die we, ondanks de zelf meegebrachte bekers en het hervullen, in die 11 dagen gebruikt hebben. ‘Lekker hypocriet, Beyer’, hoor ik jullie denken, ga dan niet en houd je bij de caravan op Terschelling. Ik denk dat zelf dan ook, maar blijkbaar vind ik toch allerlei redenen waarom we dit verdienen, het wel oké is dat we gaan. En eerlijk en eerlijk is: het ongemak stond het enorme genieten niet in de weg. Ik blijk daar zeker niet de enige in te zijn. Volgens een onderzoek van I&O research maakt 72% van ons zich zorgen over het klimaat, maar we blijven vliegen ondanks het besef bij velen dat we dat niet zouden moeten doen. En ja, daar hoor ik dus ook bij.

“Maar mam, als je dat in je column zegt, wordt je misschien wel gecanceld”, aldus de dochters. Helaas. Vooralsnog is het nu dan wel tijd voor de caravan op Terschelling en vrees ik eerlijk gezegd dat ik ook na lang nadenken volgend jaar toch weer graag in een warm oord een poosje onder water zou willen ademen.

Algemeen directeur Patronaat

VIER HANDEN AAN ÉÉN PIANO DE GEBROEDERS JUSSEN

De Nederlandse broers Lucas en Arthur Jussen zetten ongeveer tien jaar geleden hun eerste stappen in de PHIL. Ze zijn dan nog jong, maar zullen uitgroeien tot wereldberoemde pianisten. Ze blikken terug op hun concerten in Haarlem. “Niet alleen het gebouw is prachtig, maar ook de sfeer daaromheen is heel bijzonder.”

Haarlem zien Lucas en Arthur beiden als een mooie stad, ze worden altijd blij als ze er op bezoek komen. Lucas vertelt een warm gevoel te krijgen wanneer hij aan de Spaarnestad denkt. Hij kan zich een concert van een jaar of zeven geleden nog goed herinneren. “Het was november, het sneeuwde en het vroor dat het kraakte. We hadden een lange reis achter de rug omdat de wegen erg glad waren. Toen we eenmaal in Haarlem aankwamen, zagen we een groot pak sneeuw en mensen schaatsen op het Spaarne. Als ik eraan denk, dat was echt Haarlem op haar mooist.”

Arthur zegt dat zijn broer en hij zich vereerd voelden toen ze ooit de uitnodiging kregen om voor het eerst in de PHIL te spelen. “Veel mensen kijken snel naar bekendere concertzalen, maar de Grote Zaal van de PHIL heeft enorm veel klasse. De akoestiek is geweldig en ook het publiek speelt een belangrijke rol. Je bouwt na verloop van tijd echt een band met de mensen op.”

EEN GROTE EER

“We zijn heel dankbaar dat we hier mogen blijven komen”, vertelt Arthur. “Blijkbaar vallen we in de smaak bij de Haarlemmers.” De broers Jussen hebben een feestelijk programma op de agenda staan voor het 150-jarig jubileum van de PHIL in september. Ze zien het allebei als een grote eer om er aan deel te mogen nemen. Bezoekers kunnen dan ook een optreden verwachten dat perfect past bij deze feestelijke avond. Werken van onder anderen Bach, Kulenty en Brahms zullen aan bod komen. “We zullen veel verschillende soorten muziek spelen. Ik denk dat er voor iedereen wat moois bij zal zitten”, vertelt Arthur. “Wij hebben er in ieder geval heel veel zin in!” valt Lucas hem bij.

Van 8 tot en met 17 september viert de PHIL haar 150-jarige bestaan met een feestelijk jubileumprogramma. Lucas en Arthur Jussen zullen op zondag 10 september om 15.00 uur in de PHIL optreden. Voor meer informatie kijk je op www.philhaarlem.nl.

Tekst: Victorina van der Werff. Fotografie: Marco Borggreve.

BLIK OP HAARLEM ZAND, WATER, VEST, STAD

Wat heeft de Haarlem gemaakt tot wat zij nu is? Welke krachten hebben een rol gespeeld? En hoe kun je die krachten landschappelijk, stedenbouwkundig en architectonisch herkennen?

Op de tentoonstelling Blik op Haarlem; zand, water, vest, stad in het ABC Architectuurcentrum wordt de ontwikkeling van Haarlem vanaf de 17de eeuw tot nu belicht. Uitgangspunt hierbij zijn 17de-eeuwse schilderijen die door het Frans Hals Museum zijn uitgekozen voor de tentoonstelling Blik op Haarlem; Ruisdael - Berckheyde - Van Goyen.

De tentoonstelling Blik op Haarlem; zand, water, vest, stad in het ABC zoomt in op enkele stads- en vergezichten van bekende meesters en voegt een aantal ‘verdiepingslagen’ toe. De Haarlemse architectuur- en stadsfotograaf Chris Hoefsmit is daarvoor in de voetsporen van de 17deeeuwse schilders getreden om het huidige stadsgezicht vast te leggen. Zo worden vanuit hetzelfde standpunt als de schilders toentertijd hebben ingenomen, de ruimtelijke ontwikkelingen door de tijd heen getoond. Denk bijvoorbeeld aan de stad gezien vanaf de zandrug in het westen (Ruisdael) of vanaf het water (Vroom), aan het zicht op de bolwerken en de vest (Van Goyen) of op het stadscentrum (Berckheyde). Het ‘toen’ en het ‘nu’, schilderij en foto zijn dus naast elkaar geplaatst. Verschillen maar ook overeenkomsten worden zo zichtbaar en herkenbaar, en worden toegelicht. Een verscheidenheid aan plattegronden duidt de onzichtbare stedenbouwkundige en architectonische ontwikkelingen. Zo zie je welke invloed demografische en economische ontwikkelingen hebben en wat de opkomst van de industrie, de toegenomen mobiliteit, voedselproductie en toerisme doen met de stad en dus met het stadsgezicht.

De expositie Blik op Haarlem in het ABC is te zien van 22 september tot en met 25 februari. In de winkel van het ABC is in deze periode extra aandacht voor (2de-hands) boeken over Haarlem.

De expositie in het Frans Hals Museum is daar van 22 september tot en met 7 januari. Bij deze exposities is er ook een heel uitgebreid bijprogramma met onder meer stadswandelingen, rondleidingen en themaexcursies.

Zie daarvoor de websites van het ABC www.architectuurhaarlem.nl en die van het FHM www.franshalsmuseum.nl.

ANDERS KIJKEN MET… ILLUSTRATOR ERIC J. COOLEN

Een groot aantal bijzondere Haarlemse stadsgezichten uit de 17de eeuw is voor het eerst samen te zien in het Frans Hals Museum. Tijdens de tentoonstelling Blik op Haarlem is illustrator Eric J. Coolen één van de stemmen die te horen is in de audiotour.

Onze stad is eeuwenlang een geliefd onderwerp voor schilders. Het uitzicht op Haarlem was zo populair dat de schilderijen met de stad gezien van enige afstand de bijnaam ‘Haarlempjes’ kregen. Eric is bekend van zijn vele werken waar hij de historie en liefde voor de stad graag met anderen deelt. Hij werd benaderd door het Frans Hals Museum met de vraag of hij wilde meewerken aan de opnames van de audiotour, samen met andere Haarlemmers.

GEZICHT OP HAARLEM

“Het Frans Hals Museum heeft Haarlemmers uitgekozen die allemaal vanuit hun beroep kijken naar hun favoriete stadsgezicht”, aldus Eric. Niet alleen hij, maar bijvoorbeeld ook een bierbrouwer, boswachter en conservator delen in de tentoonstelling hun verhaal met bezoekers. In het geval van de illustrator is het bijzonder om te zien hoe

een hedendaagse stadsgezicht-tekenaar kijkt naar de werken uit de 17de eeuw. Want zonder geschiedenis is er volgens hem geen toekomst. “Van kinds af aan ben ik gek op geschiedenis”, vertelt hij. “Na tekenen was het mijn favoriete vak op school.”

Hoewel Eric eerder teksten heeft ingesproken voor een museum, zal deze ervaring hem bijblijven. “Nog nooit heb ik naar andermans werk gekeken en dat besproken. Zeker geen werk uit de 17de eeuw.” De enorme prent Gezicht op Haarlem uit 1621 van Pieter de Molijn en Jan van de Velde spreekt hem het meest aan in de tentoonstelling. “Haarlem gezien vanuit het noorden, met op de voorgrond de ruïne van Huis ter Kleef.” Hij wil nog niet meer details onthullen over dit kunstwerk. “In de audiotour vertel ik hier meer over!”

Te zien: van 22 september 2023 tot en met 7 januari 2024 kunnen bezoekers genieten van Haarlem door de ogen van schilders zoals Jacob van Ruisdael, Jan van Goyen, Gerrit Berckheyde en velen anderen. Kijk voor meer informatie op www. franshalsmuseum.nl/blikophaarlem.

Tegelijkertijd is in het ABC

Architectuurcentrum de tentoonstelling

Blik op Haarlem – zand – water – vest – stad te zien, over de stedelijke ontwikkeling van de Spaarnestad.

Tekst: Vicotria van der Werff. Fotografi e: Madelon Coolen.

TERUG IN DE TIJD MET HET NEDERLANDS

BLAZERS ENSEMBLE

Ter ere van het 150-jarig jubileum van de PHIL zal ook hoboïst en artistiek leider van het Nederlands Blazers Ensemble, Bart Schneemann, plaatsnemen op het podium van de Grote Zaal. Wat heeft hij voor bezoekers in petto?

“Een reis door de tijd.”

Wanneer Bart aan de PHIL denkt, krijgt hij meteen een glimlach op zijn gezicht. Inmiddels heeft hij een goede band opgebouwd met zowel de zaal als haar publiek. De afgelopen tien jaar staat het Nederlands Blazers Ensemble (NBE) elk seizoen op het programma van de PHIL. “We vonden het allebei erg leuk,” vertelt Bart. “We hebben een band opgebouwd met de bezoekers en de stad Haarlem.” Inmiddels behoort het NBE tot het vaste programma van de PHIL.

HECHTE BAND

“Het voelt elke keer als thuiskomen,” legt hij uit. “De zaal zit vol, en we weten dat een deel van het publiek terugkerende bezoekers zijn.” Dat gevoel van thuiskomen hebben ze te danken aan hun intieme, maar ook vrolijke concerten. Na hun muzikale uitvoering maken ze nog tijd voor een door hen genoemd ‘na-concert’. Terwijl bezoekers genieten met een glas wijn of een biertje, improviseren de groepsleden nog enkele mooie stukken. “Dit creëert een sfeer waarin iedereen blijft hangen. Deze sfeer heeft ervoor gezorgd dat de PHIL en het NBE een nauwere band hebben gekregen.”

GEEN GROTE BRAVOURE

Bart noemt de Grote Zaal van de PHIL een van de meest iconische zalen van Nederland. “Er zijn maar een paar zalen ter wereld waar je akoestiek zoals hier kunt ervaren.” Wat opvallend is, is hoe hij niet alleen de concertzalen, maar ook het gebouw zelf beschrijft. “Als je op de Grote Markt staat, word je omringd door gebouwen uit de 17e eeuw, en daar tussenin bevindt zich de PHIL.” Hij beschrijft de entree van het gebouw als ‘een beetje bescheiden’, maar dit bedoelt hij niet negatief. Hij wil alleen maar benadrukken hoe mooi het is om te zien dat de PHIL geen grote bravoure hoeft te maken, zoals bijvoorbeeld het Concertgebouw in Amsterdam. “Het is een zaal met magie; Haarlemmers mogen hier trots op zijn.”

Voor het jubileumconcert pakt het NBE groots uit. “We overwegen een concert waarin we stukken uitvoeren die we al die jaren in de PHIL hebben gespeeld,” legt Bart uit. “We nemen het publiek mee op een reis door de tijd.” Componisten zoals Purcell, maar ook Kate Bush zullen aan bod komen. “We willen verbinding maken met een breed scala aan culturen.” Het publiek zal in aanraking komen met Turkse soefi-muziek, de Armeense doedoek en Afrikaanse slaginstrumenten. “We doen veel meer dan alleen blaasinstrumenten bespelen.”

Vanaf 8 tot en met 17 september viert de PHIL haar 150-jarige bestaan met een een feestelijk jubileumprogramma Het Nederlands Blazers Ensamble zal vrijdag 8 september om 20.00 uur de jubileumreeks openen. Voor meer informatie kijk op www.philhaarlem.nl.

Tekst: Victorina van der Werff. Fotografie: Marco Borggreve.

Hans L ijen

Deze column wordt afgewisseld door: Marc de Beyer (directeur Teylers Museum), Hans Looijen (directeur Museum van de Geest HaarlemAmsterdam) en Lidewij de Koekkoek (directeur Frans Hals Museum).

Epos van de geest

Wat is onze geest, waar bevindt die zich en bén ik mijn geest? Al sinds mensenheugenis zijn dit vragen waar we ons mee bezig houden.

We dompelen ons onder in de Griekse wijsgeren, gaan te rade bij moderne filosofen en laven ons aan duiding en betekenisgeving bij dichters, schrijvers, zangers en kunstenaars. Meer en meer raadplegen wij de psycholoog, psychiater en het zelfhulpboek. Kortom: we wíllen weten, begrijpen, grip krijgen op de zeepbel die de geest ook is. Want hoe ongelooflijk krachtig en mooi de geest ons ook in het oog springt, we zien ook de kwetsbaarheid en – vaker dan ons lief is – het wankelbare van onze eigen geest en die van anderen.

Soms is er die ene zin of roman, dat liedje, die geweldige film, een ontroerend kunstwerk dat je nog lang bijblijft. Ik denk aan Francis Alÿs: in een film duwt hij een groot blok ijs door de straten van MexicoStad. Op het einde van de film schopt hij het laatste ijsblokje weg. De interventie heet: Sometimes making something leads to nothing. Dit werk roept veel vragen op. Waarom een blok ijs door de stad duwen, wat blijft er van onze acties over? Alÿs stelt: “Creëer fabels.” Dat zet aan het denken; welke verhalen wil jij doorgeven?

In de tweede Masterpiece-tentoonstelling sinds de koninklijke heropening in 2020 neemt de veelzijdige Frans-Nederlandse kunstenaar Laurence Aëgerter het stokje over van Marlene Dumas met de solotentoonstelling Epos van de Geest: op het kruispunt van zorg en geest. Speciaal voor deze tentoonstelling creëerde Aëgerter het monumentale wandkleed Epic of the Mind. Dit indrukwekkende werk, van maar liefst 38,5 meter breed en 3 meter hoog, is een eerbetoon aan de wonderbaarlijke menselijke geest met zijn rijkdom aan verbeeldingen en kwetsbaarheid.

Aëgerter weefde in het Textiellab in Tilburg dromerige achtergrondpatronen en laat ons dwalen door het landschap van de geest. Zo komen bij mij associaties op met ‘bergen’ en ‘bossen’, ook door de vele unieke toepassingen in het weven doemen heel uiteenlopende gevoelssferen op.

De bezoeker vindt ankerpunten in meer of minder mysterieuze en wonderbaarlijke ontmoetingen met letterlijk verweven figuren uit de collecties en beeldarchieven van Museum van de Geest. Van iemand alleen tussen bomen, mannen (aan het werk?) bij een kruiwagen, iemand met zijn hoofd in zijn handen… de reeks openbaart zich wanneer het enorme tapijt telkens met de seizoenen een stuk verder wordt af- en opgerold.

Als een modern tapijt van Bayeux neemt het werk de toeschouwer mee op een ontdekkingsreis. Deze reis is een verbeelding van de geest als uit een droom die zich ontvouwt tegen een achtergrond van abstracte landschappen die in elkaar overvloeien, nu eens sereen dan weer dramatisch of extatisch. Dus wandel dit najaar nog via het prachtige Bolwerk naar het Museum van de Geest. Ontsnap aan de drukte, de kou of het donker, laat je verrassen door de kalmerende sfeer van het museum en vertraag, haal adem, kijk, laat je inspireren en verwonderen. En ontdek het kunstwerk tussen je oren.

N.B. Naast diverse kinder- en jongerenroutes en reguliere routes en rondleidingen, biedt het Museum van de Geest ook de Flow Slow art route. Onder het mom van ‘je ziet meer als je minder ziet’ neemt deze route je mee langs vijf bijzondere kunstwerken waar je alle tijd voor kunt nemen.

JEROEN ZIJLSTRA, DE ZINGENDE VISSER

De zingende visser wordt hij genoemd: Jeroen Zijlstra, frontman van zijn band Zijlstra. Zijn teksten en muziek hebben een fraaie balans tussen de rauwheid van het (vissers)leven en de schoonheid ervan. Maar Jeroen schrijft niet uitsluitend over het het leven op het water. Ook onderwerpen als de liefde, de rust en leegheid van het voormalige eiland Wieringen, de prikkelende hectiek van New York, de weemoed van de zee en de tragikomische realiteit van het leven komen ruimschoots aan bod. Na vijftien jaar gevaren te hebben op de vissersvloot van Den Oever, trok Jeroen naar Amsterdam om zich fulltime aan zijn muziek te wijden. Hij formeerde de band Zijlstra en bracht in 1999 zijn eerste cd uit: Olie & Rook. Popgoeroe Jip Golsteijn (De Telegraaf) benoemde dit debuut direct tot: ‘Album van het Jaar’.

Zijlstra speelt op zaterdag 16 september in de bezetting: Jeroen Zijlstra (zang), Thijs Borsten (toetsen), Erik Robaard (bas) en Arno Nieuwenhuizen (drums).

Zondag 1 oktober in samenwerking met de Haarlem Blues Club: 2 bands voor de prijs van 1! Them peckin’ boys is een vierkoppige bluegrass-, folk- en countryband uit Haarlem. En het Americana- en roots-duo Barn & Belle stond begin dit jaar in de halve finale tijdens de International Blues Challenge in Memphis, Tennessee. Denk bij Barn & Belle aan close harmony begeleid door een arsenaal aan country- en folk instrumenten.

HAARLEM VINYL FESTIVAL

Tijdens het laatste weekend van september staat Haarlem in het teken van vinyl. Ook De Theater de Liefde haakt aan, met maar liefst 3 bijzondere optredens. Vrijdag 29 september: Yorick van Norden, de fantastische Haarlemse muzikant, zanger en componist met een speciaal programma over zijn liefde voor vinyl. Uiteraard barstensvol muziek!

WARME VOORUITZICHTEN

Overal rommelt weleens iets. Een gerucht doet de ronde, een verhaal wordt uit zijn proporties geblazen. Een goede vriendin wordt ziek, een koppel waar je van houdt gaat scheiden. Of je loopt zelf met je ziel onder je arm. Dan is het goed om te weten dat in jouw stad Theater de Liefde bestaat. Waar uitsluitend lieve toegewijde vrijwilligers werken, die je van harte welkom heten en een drankje voor je inschenken. Die blij zijn dat je er bent. Onder de kroonluchter in het pluche is altijd iets goeds te zien en te beleven. En je treft er steeds meer vrienden en bekenden.

Onlangs opende ik samen met Mylou Frencken het derde theaterseizoen van De Liefde, en het belooft veel goeds. Programmeur Annemarie Waterhout heeft alles op alles gezet om je memorabele avonden voor te schotelen. Vertrouwd en verrassend. Kwaliteit gekoppeld aan gemoedelijkheid. De rollende lach van herkenning of inspirerende teksten die je op het puntje van je stoel houden. De komende tijd kan je genieten van Rayan Panday, Steef Hupkes, Nilgun Yerli, Rosa da Silva, Janneke de Bijl, Valentina Toth en vele anderen. Nieuwe talenten ontdek je op Open Podium (O.P.) De Liefde, maar ook tijdens Dubbelop, twee artiesten voor één kaartje. Er mag weer enthousiast worden meegezongen met het pop up choir én de Dubieuze Avonden gaan dóór.

Sterke verhalen. Muziek die je ziel raakt. Bevrijdende humor. Openhartig napraten, vaak ook samen met de artiesten. Als je het even niet meer weet, kruip dan lekker weg in de armen van Theater de Liefde.

Gerrie Hondius

Fotografi e: Gemma van der Heijden en Satellite June.

JONG TALENT

L’ASSET

L’Asset is een synthpopband uit Haarlem die de afgelopen muziekcontest Rob Acda Award in het Patronaat heeft gewonnen. Door deze winst stond L’Asset als opener tijdens Bevrijdingspop 2023. Wij spraken met de zangeres en songwriter van L’Asset, Tessa Lamers. Naast Tessa bestaat L’Asset uit Dillan Sondervan (toetsen/live electronics), Alex Haak (gitaar) en Max Coenders (drums).

Ten eerste: ben je echte Haarlemse Mug?

“Nee, ik kom oorspronkelijk uit Groesbeek, vlakbij Nijmegen. Maar in 2020 ben ik door de liefde in Haarlem beland. Haarlem bevalt me heel erg; het is een heel historische stad en daardoor heeft het centrum veel sfeer. En de muziekscene is klein, maar groots in kwaliteit.”

Wanneer is L’Asset ontstaan? “Na mijn afstuderen aan Codarts Rotterdam ben ik pas echt veel met L’Asset gaan optreden. In Engeland heb ik toen voor het eerst met band een tour gedaan langs allerlei pubs. Die band bestond destijds nog uit andere muzikanten; vooral mensen die ik kende van Codarts, die inmiddels ieder hun eigen muzikale weg zijn ingeslagen.”

Hoe is het daarna verdergegaan?

“Na de tour door Engeland, werd het een beetje stiller wat betreft optredens. Wel heb ik veel muziek geschreven en twee singles uitgebracht. Maar na de tweede single begon de coronacrisis, dus zat het optreden er helemaal niet meer in.”

Wanneer ben je weer echt begonnen met L’Asset? “Ik zag de Rob Acda Award als kans om een start te maken met een nieuwe band. Begin februari was de voorronde waaraan we meededen. Toen kenden we elkaar eigenlijk helemaal nog niet zo lang; we hadden drie repetities gedaan. Maar het ging supergoed en op 12 maart stonden we in de finale, die we wonnen!”

Had je verwacht dat jullie zouden winnen? “Totaal niet. Het was ook helemaal niet mijn insteek om te winnen. Ik zag het als een nieuwe kick-off van de band en een

mooie gelegenheid om gelijk mooie foto’s en video’s te laten maken van ons optreden. Je speelt tenslotte niet iedere dag in het Patronaat…”

Een van de prijzen was een optreden tijdens Bevrijdingspop in Haarlem. Hoe was dat? “Natuurlijk helemaal te gek! Normaal gesproken ben ik niet zenuwachtig voor een optreden, maar de avond voor Bevrijdingspop was ik dat toch echt wel. Vanuit de organisatie zijn we ontzettend goed begeleid om er een mooie show van te maken. We waren de openingsact, dus het was in het begin nog niet zo heel druk, maar op een gegeven moment stonden er toch wel meer dan duizend mensen naar ons te kijken!”

Wat zijn nu de volgende muzikale stappen? “In het najaar komt er een nieuwe single van ons uit en daarna nog eens twee.

Begin volgend jaar komt er een EP uit, die onderdeel is van een groter project: in totaal wil ik vier EP’s uitbrengen die bij elkaar horen, maar die ook ieder hun eigen thema hebben. Het is een soort muzikale puzzel.”

Voor de lezers die L’Asset nog niet hebben gehoord: hoe zou je zelf jouw sound omschrijven? “Dat is altijd moeilijk, maar ik kan een paar woorden gebruiken: eigenwijs, kleurrijk, flamboyant en intens. Het is synthpop, dus gebruiken we veel sounds uit synthesizers. Mijn muzikale voorbeelden zijn onder anderen Kate Bush, David Bowie, Florence + The Machine en Rósin Murphy. Dus veel muzikale invloeden uit Engeland.”

Benieuwd geworden? Kijk voor meer informatie op www.lassetofficial.com en volg L’Asset op Instagram: @lassetofficial

Fotografie: Ro de Boer.

DE AVOND VAN HET NAMENLIED

‘En Venus was haar naam’

Een avond vol muziek en geschiedenis over namen in popliedjes. Van Angie via Jolene en Denis naar Roxanne, Michelle, Fernando en Flappie. Het allereerste Naamliedjesconcert is te beleven op 7 november in Patronaat Haarlem.

Al bijna twee jaar verzorgen Haarlemmer Paul Onkenhout en Spaarndammer John Schoorl met liefde en enthousiasme een wekelijkse rubriek in Volkskrant over ‘namenliedjes’ in de popmuziek. Volgens hun strenge definitie komen alleen liedjes in aanmerking waarvan de titel bestaat uit een voornaam. Elk liedje heeft een bijzonder verhaal, of dat nu over de ontstaansgeschiedenis, de artiest of de bezongen persoon gaat. De columns zijn nu gebundeld in een boek En Venus was haar naam dat op diezelfde dag verschijnt bij Xander Uitgevers. In het Patronaat wordt een selectie van die nummers live gespeeld door artiesten uit Nederland, begeleid door Haarlemse muzikanten, bekend van o.a.

ABBA Danceband. Op speelse maar informatieve wijze wordt tijdens de avond de wereld van uiteenlopende artiesten en bands als The Beatles, Youp van ‘t Hek, Dolly Parton, Lady Gaga, Tom Jones, ABBA, Lady Gaga, Police, Ria Valk, Iggy Pop, The Rolling Stones, Blondie en vele anderen verkend.

Nog niet eerder verscheen er een boek over dit fenomeen. En ook nog niet eerder was er een concert met alleen Namenliedjes. Beide vatten terloops zeventig jaar muziekgeschiedenis samen, in alle denkbare genres, van bebop, blues en rock ‘n’ roll tot soul, pop en hiphop. Tijdens het concert wordt het boek op een ludieke wijze gepresenteerd aan een van de artiesten die in het boek voorkomen. Namen van artiesten die meedoen zijn bij het ter perse gaan van deze HRLM nog niet officieel. Voor de laatste stand van zaken, kijk bij de ticketsale op de site van Patronaat.

De avond van het Namenlied – En Venus was haar naam is op dinsdagavond 7 november 20.30 uur in Patronaat, Zijlsingel 2.

Tickets via www.patronaat.nl

ANKE VAN DER MEER AS LONG AS WE JUST LIVE

Op 24 februari 2022 valt Rusland Oekraïne binnen. Alona, Diana en Tatjana, drie vriendinnen uit de Oekraïense stad Kharkiv, besluiten het geweld te ontvluchten en komen in Nederland terecht. Vanwege de plotselinge toestroom vluchtelingen doet de overheid een oproep aan particulieren om Oekraïners tijdelijk op te vangen. In Heemstede wordt daarop de doopsgezinde pastorie aangepast tot een opvanglocatie waar de vrouwen met hun gezinnen een tijdlang kunnen wonen.

Tijdens dat eer ste jaar volgt Anke met haar camera de drie vriendinnen van nabij. Terwijl zij hun leven opbouwen zijn hun telefoons nooit ver weg. Het is een vitale verbindingslijn met achtergebleven familie en met nieuwsbronnen uit hun geboorteland. Aan de hand van portretten, documentaire beelden en tekstberichten krijgt de bezoeker een uniek kijkje in hun leven. Deze tentoonstelling maakt deel uit van het themajaar dat Fotogalerie De Gang voor 2023 heeft vastgesteld, HAARlem 2023, het jaar van de vrouw. De Gang nodigt hierin uitsluitend vrouwelijke fotografen uit.

OVER DE MAKER

Anke van der Meer is documentair fotograaf. In haar werk probeert zij eerlijke en verbindende verhalen te laten zien. Vaak gaan die verhalen over mensen die hun land hebben moeten ontvluchten. Anke is een van de drie winnaars van de fotografieopdracht Hilversum Beter Bekeken 2023 van stichting De Zilveren Camera en Museum Hilversum. Daarvoor volgt ze twee Afghaanse zusjes tijdens hun dagelijks leven in Nederland.

Te zien t/m 8 oktober in fotogalerie De Gang, Grote Houtstraat 43 www.fotogaleriedegang.nl | www.ankevandermeer.nl | HAARlem 2023, jaar van de vrouw

KORENLINT 2024

Op 6, 7 en 8 september zal de Haarlemse binnenstad weer bruisen van koorzang, want dan vindt de 20ste editie plaats van Korenlint, georganiseerd door de Federatie Haarlemse Koren.

Wat ooit begon als een eendaags evenement voor de koren die waren aangesloten bij de Federatie is ondertussen uitgegroeid tot een tweedaags evenement, waaraan gemiddeld zo’n 100 koren deelnemen. Van shanty tot pop, van oratorium tot jazz, van kinderkoor tot gemengd koor, groot of klein koor, het is er allemaal. Niet alleen uit Haarlem en omgeving, maar ook uit de rest van Nederland. Ook buitenlandse koren hebben in het verleden deelgenomen.

Het basisprincipe is eenvoudig: ieder koor zingt 2x20 minuten op diverse locaties. Het voordeel is dat Korenlint samenvalt met de Open Monumentendagen, diverse locaties, zoals kerken, zijn vrij toegankelijk en bijkomend voordeel is dat kijkers naar koormuziek luisteren en luisteraars kunnen genieten van de monumenten. Als koorliefhebber kun je via de site je eigen korenlint samenstellen en bij alle concerten kun je vrij in en uitlopen.

EN DAN DE JUBILEUMEDITIE!

De basis blijft hetzelfde, maar de Federatie streeft in 2024 naar 150 koren. Niet alleen binnenpodia, maar ook zullen er 3 buitenpodia worden neergezet.

6 september zal het Korenlint worden geopend met een meezingnacht in de Phil. Andere plannen zijn: een daadwerkelijk Korenlint door de Haarlemse Binnenstad, Zingende sloepenvloot, flashmobs, workshops en absoluut veel aandacht voor kinderzang met workshops en na afloop een optreden voor ouders. Ook wordt bekeken om op zaterdagavond en/of zondagavond een koorkraker te presenteren. De komende maanden worden deze plannen verder uitgewerkt en zullen via de media regelmatig de plannen worden gedeeld. Al met al wordt de 20ste editie een groot muzikaal festijn vol koormuziek voor korenstad Haarlem.

Fotografie: Monique Dogtrop (portret) en Kirsten van Zandvoort (flyer).

TONEELGROEP GENESIUS

DE PLANKEN OP MET FRAUKJE VAN WINDEN

Op zaterdag 14 en zondag 15 oktober speelt Toneelgroep Genesius Twee Zachte Armen, een stuk dat volledig is ontwikkeld door regisseur Marianne Narold in samenwerking met de spelers zelf. Deze toneelvoorstelling brengt liefde, muziek en herhaling op een unieke manier samen. Er zijn ook enkele nieuwe gezichten onder de spelers, onder wie Fraukje van Winden. Laten we haar een paar vragen stellen.

Een nieuw gezicht! Kun je iets over jezelf vertellen?

“Fraukje in een notendop? Ik ben een laatbloeier, realiseer ik me nu. Op mijn 35ste ontdekte ik mijn passie voor zingen, en op mijn 44ste doe ik voor het eerst mee aan een toneelstuk. Ik ben op mijn 20ste verhuisd van Groningen naar Amsterdam en woon sinds mijn 27ste in Haarlem. Ik werd meteen verliefd op deze stad, zelfs toen ik mijn eerste indruk opdeed op station Spaarnwoude. Het dorpse gevoel van ‘ons kent ons’ in de juiste balans met wat stadse anonimiteit werkt perfect voor mij. Via de Haarlemse muziekscene, waar ik als Lady H’rlem optredens en jamsessies verzorg, ben ik nu ook geïntroduceerd in de Haarlemse toneelwereld.”

Hoe ben je bij Genesius terechtgekomen?

“Zoals ik al zei, ben ik via de Haarlemse muziekscene geïntroduceerd in de toneelwereld. Een van mijn beste vrienden, Marcel Klingeler, zanger van de Heeren van Haerlem en sinds vorig jaar lid van Toneelgroep Genesius, vroeg me of ik het leuk zou vinden om een seizoen als gastspeler mee te doen.”

Hoe bevalt het bij Genesius?

“Ik heb het ontzettend naar mijn zin bij Genesius. Het was best spannend om met een onbekende groep mensen toneel te gaan spelen, maar ik voelde me meteen erg welkom bij deze warme club. Al bij de tweede repetitie voelde ik me helemaal thuis. Ik merk dat er veel wederzijds respect is en veel ruimte voor elkaars ontwikkeling. Het is prachtig om te zien hoe de groep geniet van elkaars spel. Hopelijk geniet het publiek straks net zoveel als wij.”

Kun je iets vertellen over het stuk?

“Twee Zachte Armen gaat over de liefde en de moeilijkheid om liefde te geven en te ontvangen. Het wordt uitgebeeld door herhalende bewegingen en muziek. Woorden schieten te kort bij dit onderwerp, haha! De spelers vertolken hun rollen prachtig door middel van beweging, en de (deels live) muziek speelt hierbij een erg belangrijke rol.”

Wat is jouw rol in het stuk?

“Het lijkt wel alsof onze regisseur Marianne Narold aan typecasting heeft gedaan, want ik mag terugkeren naar mijn hiphoproots. Dansend zoek ik de aandacht van ‘de verlaten zanger’, maar zal ik eindelijk zijn aandacht krijgen of blijft hij me over het hoofd zien? Daarnaast mag ik twee prachtige nummers ten gehore brengen, begeleid door Marcel Klingeler op piano en Maria Eldering op viool.”

Waarom zouden mensen naar dit stuk moeten komen kijken?

“Als je houdt van toneel, muziek, humor en emotie, kom dan kijken naar Twee Zachte Armen. Dit stuk is ook geschikt voor mensen die minder goed of helemaal geen Nederlands spreken, omdat er nauwelijks gesproken wordt. Ik kan het iedereen aanraden om te komen kijken.”

Toneelgroep Genesius speelt

Twee Zachte Armen op zaterdag 14 en zondag 15 oktober om 20.00 uur in Het Kweekcafé, Kleverlaan 9

Kaarten kosten € 17,50 en zijn inclusief een drankje na afloop.

Ze zijn te koop via: www.toneelgroep-genesius.com

VROUWEN IN DE HOOFDROL IN HET VERWEY MUSEUM

VROUWELIJKE TURKSE PIONIERS

Turkse vrouwen krijgen dit najaar een breed podium in Verwey Museum Haarlem. De tentoonstelling Vrouwelijke Turkse pioniers vertelt het verhaal over de eerste vrouwelijke Turkse gastarbeiders die naar Haarlem kwamen. Omdat het voor velen onbekend is dat niet alleen mannen, maar ook vrouwen als gastarbeiders naar Haarlem kwamen, wordt met deze tentoonstelling aandacht gevraagd voor deze ‘vergeten geschiedenis’ over een deel van onze medebewoners. De tentoonstelling komt voort en wordt gedragen door de eerste en tweede generatie van de Turkse vrouwelijke gemeenschap in Haarlem; samen met hen is de inhoud, de belangrijkste thema’s en invalshoeken van de tentoonstelling bepaald. Naast de persoonlijke verhalen van ook de derde generatie vrouwen en vrouwen die terugkeerden naar Turkije, dragen ook de foto’s van de gerenommeerde fotografen Bertien van Manen en Cigdem Yuksel bij aan het verhaal van de pioniers. Leerlingen van het Haarlem College en de middelbare school van Sakarya University in Turkije werkten mee aan dit Erasmus Plus project. De studenten legden de verhalen vast achter de migratie aan de hand van interviews, foto’s, en video. De resultaten zijn in de tentoonstelling te zien.

OLGAÇ BOZALP – ARADA

De fotoserie Arada (Turks voor tussenin) is een spontane verbeelding van de recente reis van Olgaç Bozalp (1987, Konya, Turkije maar woonachtig in Londen) en zijn moeder naar Japan. Het weerspiegelt de ruimte die zijn moeder inneemt of eigenlijk het gebrek aan eigen ruimte. De solotentoonstelling sluit aan bij de thematentoonstelling Vrouwelijke Turkse Pioniers waarin de eerste, tweede en derde generatie Turkse vrouwen in Haarlem hun verhaal doen.

NU TE ZIEN

Vrouwelijke Turkse pioniers t/m 7 april 2024

Olgaç Bozalp – Arada t/m 21 jan 2024

En ook te zien t/m 7 januari BLOEM

Verwey Museum Haarlem

Groot Heiligland 47

7 dagen per week geopend

Bedrijvendag Droste

Gulercan Koycu

TROTS Op onze stad

Jaarlijks ontvangt Haarlem honderdduizenden bezoekers die al het moois dat de stad te bieden heeft komen bewonderen.

De Vereniging voor Vreemdelingenverkeer (VVV) is het aanspreekpunt voor bezoekers om optimaal te genieten van hun uitstapje.

Deze zes experts delen hun verhaal en favoriete plekjes in de stad.

MARIET VAN DER STARRE Vrijwilliger

“Ik werk twee keer per week hier als gastvrouw. Ik ben het eerste aanspreekpunt en degene die ervoor zorgt dat iedereen een warm welkom krijgt. Ik ben beschikbaar in het Nederlands, Engels en Duits. Straks ook in het Frans, maar daar moet ik nog mee oefenen.”

“In 2019 verhuisde ik vanuit de Verenigde Staten terug naar Nederland met mijn zoon. Toen ik hier kwam wonen, merkte ik tijdens het fietsen hoeveel mooie straten Haarlem heeft. Het leek me heel leuk om mijn bevindingen met anderen te delen, dus toen ik een vacature zag bij de VVV heb ik meteen gesolliciteerd. Hier vertel ik bezoekers graag over routes die zij kunnen lopen door de stad. Dan raad ik ze bijvoorbeeld aan om vanaf Teylers, langs het Spaarne te lopen, een kijkje te nemen bij Molen De Adriaan en vervolgens lekker te lunchen aan het water. Waar het toilet is, dat is ook een heel belangrijke vraag. Ik weet niet of het je wel eens is opgevallen, maar we hebben eigenlijk heel weinig openbare toiletten in de stad.”

“Ik hou van de vluchtige gesprekken met mensen hier. Het is echt vrijwilligerswerk met pit. Mensen komen binnen, weten wat ze willen en er is genoeg om te laten zien. Haarlem is kleinschalig en persoonlijk. Dat vinden mensen prettig.”

‘Waar het toilet is, dat is ook een heel belangrijke vraag’

CAROLINE WEILL-CUPIN Manager VVV, Stadsgidsenteam en Anno Haarlem

“Het is de leukste baan ter wereld. Mijn collega’s maken het werk onwijs fijn, waardoor ik met plezier deze kant op ga. We zijn een levendige organisatie, waardoor geen enkele dag hetzelfde is. Natuurlijk heb ik een routine, maar ons team maakt het zo dynamisch.”

“Inmiddels ben ik bijna veertig jaar in dienst bij de VVV. Ik had twee jaar in het buitenland gewoond toen ik het aanbod kreeg om op Schiphol te werken als grondstewardess. Toen vertelde iemand me dat ze bij de VVV nog een vacature hadden, dus heb ik meteen gesolliciteerd en ben ik direct aangenomen. Ik ben hier veel achter de schermen bezig, maar ik vind het nog steeds geweldig om bezoekers te mogen ontvangen. Die sturen we ook graag naar ons kleinere bezoekerscentrum, genaamd Anno Haarlem, net als de VVV gevestigd in het stadhuis op de Grote markt. Hier stap je binnen in de geschiedenis van de stad. En er is een enthousiaste groep vrijwilligers aan het werk.”

“Haarlem is heel veelomvattend. Eigenlijk is het niet te beschrijven in woorden, die schieten mij te kort. Het is een plek waar het druk kan zijn, maar waar je ook rust kunt vinden. Bezoekers houden daarvan. Haarlem is authentiek op haar eigen manier.”

‘Haarlem is authentiek op haar eigen manier’

“De dag begint voor mij met het beantwoorden van e-mails en bezoekers te woord staan. Ook neem ik af en toe een stadsgids aan. Daarnaast zit verkopen in mijn bloed en ben ik het aanspreekpunt voor de winkeliers in de Gouden Straatjes en de verkoop in onze VVV-winkel. ”

“Eerst heb ik in het Zuiderzeemuseum gewerkt, en toen ik naar Haarlem verhuisde zag ik de vacature van de VVV. Eenmaal binnen, ben ik nooit meer weggegaan. Ik werk met zulke prettige collega’s waardoor het elke dag fijn werken is. We spelen heel goed op elkaar in en dat is perfect voor mij. De combinatie van informatie verstrekken en souvenirs verkopen past mij als een jas. Ik ben een bekend gezicht in Haarlem door de Bloemenmeisjes, dus ondernemers enthousiasmeren voor een deelname in de Gouden Straatjes was perfect voor mij. Het is zo fijn om mensen te mogen aanbevelen wat ze kunnen doen. Caroline zei het ook al, maar eigenlijk heb ik de leukste baan ter wereld.”

“Mijn liefde voor de stad en kennis kan ik de hele dag met anderen delen. Breng bijvoorbeeld eens een bezoek aan het Verwey Museum Haarlem of de KoepelKathedraal. Haarlem is een stad met sfeer, smaak en stijl. Een stad om van te genieten.”

BERNADETTE VAN DER MEER Gastvrouw

‘Eigenlijk heb ik de leukste baan ter wereld’

JAN-HEIN VAN DRAAIJEN

Gastheer

“Het fijne aan dit werk is dat ik mijn verhaal in verschillende talen kan vertellen. Ik spreek er zes. Je merkt dat mensen daar blij van worden en zich meer op hun gemak voelen. Het verhaal is vaak hetzelfde, maar het is ideaal om dat in een andere taal te doen.”

“Je hebt bij dit werk altijd te maken met vrolijke mensen. Ze zijn op vakantie of komen een cadeautje kopen. Het is geweldig om te zien dat zij nog vrolijker naar buiten gaan. Dat geeft mij en de rest van het team een gevoel van voldoening. Als geboren en getogen Haarlemmer weet ik veel van de stad af. Momenteel ben ik bezig met een studie tot gids, om zelf stadswandelingen te kunnen geven. De Heiliglanden zijn mijn favoriet. De kleine straatjes en de Omvalspoort zijn nog echt authentiek. Je ziet daar dat veel mensen plantjes op straat zetten om de buurt op te fleuren. Er heerst een soort cohesie.”

“Haarlem is een geweldige stad. Niet alleen omdat het leuk is en een uniek karakter heeft, maar ook omdat er nog zoveel historie bewaard is gebleven. Kijk naar de panden om je heen, bijna alles is nog volledig intact.”

‘Je hebt altijd te maken met vrolijke mensen’

“Voordat ik in 1996 de vacature zag, werkte ik als vakantiekracht bij verschillende VVV-locaties. Ik heb een toeristische studie gedaan, dus dit werk past heel goed bij mij. Graag wilde ik bij de VVV werken in een grote stad waar veel te doen is.”

“Het is nog geen tien uur in de ochtend en er staan nu al mensen buiten te wachten tot wij ze te woord kunnen staan. Dat doe ik de hele dag: baliewerkzaamheden, telefoon aannemen en klanten helpen. Het is hoogseizoen en dus flink druk. Mensen willen fietsen huren, musea bezoeken en stadswandelingen maken. Als bezoekers meerdere dagen in Haarlem verblijven, merk je dat ze graag een combinatie van deze activiteiten willen doen. Het is dan fijn dat wij ons enthousiasme als team aan de bezoekers kunnen overbrengen. Iedereen zou bijvoorbeeld de Kerkstraat moeten zien. Ik ben dol op veel groen en in dit lieve, pittoreske straatje is daar genoeg van. Vaak stuur ik bezoekers die kant op.”

“De stad straalt historie uit. Het is een stad met een verhaal. Karakteristiek, dat is het woord om Haarlem mee te omschrijven. Bezoekers zijn vaak verrast als ze de stad zien en laten ons weten dat ze hier graag komen.”

‘Het is een stad met een verhaal’

HERMA BELLES

Vrijwilliger

“Cultuur is het woord dat het beste bij Haarlem past. Er is genoeg te doen voor iedereen die van muziek, theater of kunst houdt. Er zijn initiatieven, zoals bijvoorbeeld het Houtfestival, waar mensen bij elkaar komen. Het is fijn om te zien dat daar veel mee gebeurt.”

“Zelf heb ik vijftien jaar in Engeland gewerkt, waar ik in Londen werkte als bloedonderzoeker. Hier hield ik mij bezig met het afnemen van bloed uit lastige aderen. Toen ik met pensioen ging, was ik op zoek naar iets luchtigers om te doen. Ik ben geen type om stil te zitten. Zo kwam ik terecht bij de VVV als vrijwilliger voor twee dagen per week. Hier ondersteun ik het team door informatie aan klanten te geven en administratieve en logistieke taken uit te voeren. Het leukste is om bezoekers iets aan te raden dat niet op de gebaande paden ligt. Mijn persoonlijke favoriet is bijvoorbeeld het Museum van de Geest. Naast het kijken naar bijzondere kunst, word je aan het denken gezet. Het stigma rond mentale gezondheid wordt hier doorbroken.”

“De verschillende mensen en nationaliteiten waarmee je werkt maken het hier afwisselend. Ik ben dol op de Engelse taal, die ik hier volop kan toepassen. Overdag neem ik even de krant door, zodat ik weet wat er in de stad speelt. Dan kan ik goede adviezen geven.”

‘Ik ben geen type om stil te zitten’

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Hélène Wiesenhaan.

EVEN VOORSTELLEN…

Demian de Rooij

directeur van popcentrum Slachthuis

Sinds 17 juli is Demian de Rooij (46) de nieuwe directeur van popcentrum

Slachthuis in Haarlem. Slachthuis is dé muziekfabriek van de stad met onder meer een podium, oefenruimtes en een muziekstudio. Demian neemt een bak aan ervaring mee vanuit zijn functies als general manager bij Q-Factory en directeur bij de NDSM-werf in Amsterdam. Hoog tijd om hem voor te stellen...

Hoelang werk je al in de muziekindustrie? “Vanaf mijn zeventiende. Toen begon ik als vrijwilliger in een poppodium in Leeuwarden, daarna ben ik doorgerold in allerlei functies. Zo was ik op jonge leeftijd al nauw betrokken bij het eerste stadionconcert van De Kast en ik ben toen veel op tour geweest met verschillende bands. Uiteindelijk ben ik op de NDSM-werf in Amsterdam terechtgekomen. Slachthuis en het terrein eromheen doet me ook echt denken aan de begindagen van die plek. Dat is ook een gebied in ontwikkeling, waarbij cultuur een grote meerwaarde heeft. Slachthuis is een prachtig gebouw met heel veel mogelijkheden en je hebt te maken met een buurt eromheen met oude en nieuwe bewoners. Van die mix word ik erg blij!”

Kende je de popcultuur van Haarlem al een beetje? “Ja, absoluut. Ondanks dat ik in Amsterdam woon, ga ik vaak naar Patronaat, omdat de programmering net iets rauwer is dan die van Melkweg of Paradiso. Bovendien heb ik Haarlem als muziekstad altijd gevolgd en gewaardeerd. Het is een stad waar altijd veel goede bands en artiesten vandaan komen en waar ook veel mogelijkheden voor muzikanten zijn geweest, zoals plekken om te repeteren, op te treden en muziek op te nemen. Eigenlijk was de muziekscene in Haarlem altijd meer in beweging dan in Amsterdam, waar alles min of meer al bepaald is. Vind ík dan, hè…”

Waarom wilde je zo graag hier komen werken? “Op mijn zeventiende wist ik al dat ik in de muziekindustrie wilde blijven werken. En hier zit ik bovenop het vuur. Mijn functie bij Slachthuis is best uniek: een combinatie van gebiedsontwikkeling, popmuziek, subculturen en talentontwikkeling. Er zijn niet veel plekken in Nederland waar dat samenkomt. Ik was er eigenlijk al een tijd op zoek naar; een unieke plek die nog volop in ontwikkeling is. Niet iets wat al helemaal klaar is en waar ik dan rustig achter mijn bureau kan gaan zitten. Sowieso zit ik hier niet vaak op kantoor, ik ben liever op de werkvloer waar alles gebeurt.”

Slachthuis heeft flinke opstartproblemen gehad. Wist je dat allemaal voordat je hier begon? “Het was uiteraard geen verrassing voor me. Het is inmiddels algemeen bekend dat het op het gebied van financiën en vergunningen niet goed is gegaan. Een van mijn grootste taken hier is om weer meer vertrouwen bij de gemeente te krijgen. En om tegelijkertijd duidelijk te maken dat wij het recht hebben om hier te zijn, niet alleen als oefen- en opnamestudio, maar juist ook als ontwikkelingsplek voor de buurt en allerlei subculturen in Haarlem.”

Stel dat we over vijf jaar terugkijken, wat is er dan veranderd aan Slachthuis? “Slachthuis is dan financieel gezond, maar heeft zijn ruige kant niet verloren. Ook is er veel meer samenwerking, niet alleen met bedrijven en instanties die passen bij Slachthuis, maar ook met de buurt. Slachthuis is natuurlijk al een succesvolle samenwerking tussen allerlei verschillende culturele organisaties in Haarlem. En laatst hadden we een buurtborrel waar gemeente, stakeholder, huurders en buurtbewoners elkaar al leerden kennen. Een goed voorbeeld voor de toekomst!”

Slachthuis Haarlem vind je aan Rockplein 6. Voor meer informatie over Slachthuis zie www.slachthuishaarlem.nl.

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.

Falco Bloemendal

Is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.

Insecten: de dodelijke dans met de droogte

De zomerhitte die ons land in mei en juni in zijn greep hield (en vervolgens Zuid-Europa) deed ons de harde realiteit weer onder ogen zien: neerslagtekort is zowel in Nederland als in de rest van de wereld een almaar groter wordend probleem. En dat gaat verder dan wat dorre gazons en lage waterstanden.

Belangrijke slachtoffers zijn de voor ons zo onmisbare insecten. Deze groep, waartoe ook de bijen behoren, heeft moeite om te overleven. Hadden zij al te kampen met uitdagingen als pesticiden, vervuiling en habitatverlies, de toenemende droogte betekent nog een extra klap. Voedselbronnen verdorren, nestplaatsen verliezen bescherming tegen de felle zon. De afgelopen maanden lieten dan ook een alarmerende afname van insecten- en bijenpopulaties zien. En het wordt alleen maar erger.

Klimaatwetenschappers voorspellen dat Nederland in de toekomst met nóg drogere periodes te maken krijgt. Doen we niets, dan nemen insecten en bijen steeds verder in aantal af. Met rampzalige gevolgen voor onze voedselvoorziening en biodiversiteit. Maar er is hoop. Vergroening van stedelijke gebieden blijkt namelijk een effectieve manier om de toekomstige droogte het hoofd te bieden. Niet alleen zorgen bomen en groene zones voor verkoeling, ze helpen bovendien de uitdroging van de bodem te vertragen. En zelfs individuele inspanningen kunnen een verschil maken, bijvoorbeeld door bewust minder waterverbruik of de aanleg van groene tuinen vol inheemse planten. Op die manier creëer je een gastvrije omgeving voor insecten.

Ook in landbouwgebieden zijn er concrete stappen te nemen. Zo zijn de aanplant van heggen en hagen en het behoud van

sloten manieren om verdroging tegen te gaan. Natuurlijke landschapselementen die water vasthouden en tegelijkertijd dienen als barrière tegen de wind.

Daarnaast spelen educatie en bewustwording een cruciale rol in de ondersteuning van het insecten- en bijenleven. Hoog tijd dat we de waarde van deze vitale schakels in ons ecosysteem gaan begrijpen en het belang van hun overleving in onze omgeving gaan inzien. Scholen, gemeenschappen en overheden kunnen samenwerken om deze boodschap te verspreiden en actie te ondernemen.

Want de klok tikt.

Dus waarom wachten tot de gevolgen van neerslagtekort onomkeerbaar zijn? We moeten nú handelen om onze kwetsbare bestuivers én onszelf te beschermen. Wij hebben deze nuttige zoemers namelijk hard nodig voor onze voedselvoorziening.

Door steden te vergroenen en te investeren in natuurlijke elementen in onze landbouwgebieden, zorgen we voor een omgeving waarin insecten en bijen kunnen overleven. Laten we onze verantwoordelijkheid erkennen en samen aan de slag gaan. Tijd voor actie. Voor een duurzamere toekomst voor iedereen.

Fotografie: Cindy van Rees.

LIEVEN DE KEY EN FRANS HALS BRUGGENHOOFDEN

Aan de Raamvestzijde van de brug staat Frans Hals en Lieven de Key staat aan Gasthuisvestzijde van de brug.

Bij de herinrichting van het Houtplein in 1926 werd de Grote Houtbrug verbreed en vernieuwd. De Haarlemse beeldhouwer Hendrik van den Eijnde verfraaide de bruggenhoofden met twee beelden. Hij gebruikte hiervoor twee historische figuren uit de geschiedenis van Haarlem als uitgangspunt: Frans Hals en Lieven de Key.

Aan de Gasthuisvestzijde staat Lieven de Key. De in Gent geboren Lieven was tot het einde van zijn leven in 1927 werkzaam als stadssteenhouwer van Haarlem. Zijn bekendste bouwwerken hier zijn de Waag, De Vleeshal en de voorgevel van het stadhuis. Opvallend gegeven: Lieven is nooit geportretteerd. Daarom weten we niet hoe hij eruit zag. Aan de Raamvestzijde staat Frans Hals. In zijn handen houdt hij een palet en een penseel vast.

zijn leven in 1927 werkzaam als stadssteenhouwer

DE PELIKAAN

Deze koperen lezenaar staat in het Koor van Grote of St. Bavo.

Het heeft de vorm van een pelikaan, tenminste zoals men vroeger dacht dat een pelikaan eruitzag, en is in 1498 gegoten door de Mechelse gieter Jan Fierens. Volgens sommige legendes bijt de pelikaanmoeder bij voedseltekort in haar eigen huid om met haar bloed haar jongen te voeden. Christenen zagen daarin een symbool voor Christus’ zelfgave en de eucharistie. een symbool voor Christus’ zelfgave en de eucharistie.

FRANS HALS STANDBEELD

Het monument staat in het Florapark.

De kunstschilder Frans Hals werd in 1898 geëerd met een groot standbeeld. Beeldhouwer H.A. Scholtz maakte het beeld. Het was een geschenk van één van de bewoners van het Florapark, de heer J. Krol. Op 14 juni 1900 werd het beeld tijdens een groot feest in het bijzijn van koningin Wilhelmina onthuld.

Tekst: Yorick Coolen.

Illustraties: Eric J. Coolen.

lavitaè bella byPonte Levatoio

De wijnen van Ponte Levatoio zijn in Haarlem

o.a. verkrijgbaar bij Melger’s Wijn & Dranken.

b

eeld bij het afscheid

Voor nabestaanden verloopt de uitvaart vaak in een roes. Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten merken dat families het achteraf fijn vinden als er foto’s zijn van het afscheid. “Momentopnames gemaakt door een naaste of een mooie sfeerimpressie door een professionele fotograaf zijn echt van toegevoegde waarde.”

Martine: “Foto’s van details, zoals bloemblaadjes, een handgeschreven tekst op de kist of een hand op de schouder van de nabestaande. Op de dag zelf hebben families hier weinig oog voor. Wij raden fotografie sowieso aan bij uitvaarten van bijvoorbeeld een overleden kind of van een ouder uit een gezin met jonge kinderen. Dan verloopt zo’n dag vaak in een waas voor de familie.” Elise: “Later kunnen ze zich niet meer goed herinneren hoe de dag is verlopen. Foto’s helpen om het afscheid terug te halen. De beelden kunnen gemaakt worden door iemand uit eigen kring die niet te emotioneel betrokken is of door een professionele fotograaf. Uitvaartfotografen weten precies waar ze op moeten letten. Na afloop ontvangt de familie een selectie mooie en waardevolle foto’s in boekvorm of digitaal.”

VOORDELEN LIVESTREAM

Martine: “Livestream, het op afstand meekijken met de uitvaart, nam sinds corona een vlucht. In die periode bleek dat een uitkomst. Wij adviseren nabestaanden nu nog steeds dierbaren via een livestream erbij te laten zijn.” Elise: “Veel mensen hebben familie in het buitenland, geëmigreerd, tijdelijk aan het werk of vanwege vakantie. Het is fijn als zij er bij kunnen zijn.”

Martine: “Als naasten meekijken is het later makkelijker om nabestaanden te vragen hoe de uitvaart voor ze was. Ze hebben de sprekers gezien, de muziek gehoord en de sfeer geproefd. Ze voelen zich verbonden. Bij aanvang van de uitvaartceremonie benoemen we ook degenen die op afstand meekijken. We vragen ze soms een kaarsje aan te steken of mee te proosten.” Elise: “Maak er wat van, juist als je op afstand meekijkt, doe bijvoorbeeld mooie of speciale kleding aan. Dat geeft meer betrokkenheid.”

NIEUWE COMMUNICATIEMIDDELEN

Elise: “We ontvangen wel eens filmpjes met een boodschap vanuit het buitenland die we vertonen in de aula, maar die zijn van tevoren opgenomen.” Martine: “Een livestream is nu één-richtingcommunicatie. Ik verwacht dat in de toekomst ‘zoomen’ mogelijk wordt, zodat je in gesprekvorm live kunt reageren.” Elise: “Een spreker op afstand wordt een live-vertoning, maar dan op het scherm.” Martine: “Ik denk dat het heel waardevol kan zijn om zo toch deel te nemen aan een afscheid. Nieuwe communicatiemiddelen zorgen voor intenser contact.“

HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?

Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerste oriëntatiegesprek is zonder kosten. (023) 820 0920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl.

WITTE BOL

De vilten urnen van Koester worden gemaakt van de wol van oud-Nederlandse heideschapen. Deze schapen worden gebruikt voor natuurbegrazing in natuurgebieden in Nederland. De urnen zijn zeer stevig gevilt, zodat de vorm behouden blijft. De urn wordt gesloten door middel van een vilten deksel die wordt vastgenaaid. Meer info: www.koester.nu

FOTO’S VAN DE UITVAART

Afscheid nemen van een dierbare gaat vaak in een roes voorbij. Judith maakt mooie, kwetsbare en bijzondere foto’s. Als een reportage van de uitvaart, maar ook als een dierbaar document van liefde. Een omhelzing, een hand, een bloem, een lint, een zonnestraal op de kist, of een eenvoudig gebaar. Het terugkijken naar al die momenten kan heel waardevol zijn en geeft steun.

Meer info: www.judithcapponfotografie.nl

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.

Still: Judith Cappon.

MIJN STRAAT

SUSANNE NIESTEN over de ABEL TASMANKADE

Susanne Niesten woont met veel plezier met haar man Hendrik Jan en dochters

Karlijn en Minke aan de Abel Tasmankade in Haarlem. Deze straat ligt in de Van Galenbuurt in Haarlem-West, in de wijk Houtvaartkwartier.

Hoelang wonen jullie al hier? “Deze maand wonen wij hier tien jaar. Toen we het huis kochten was ik zwanger van onze jongste dochter Minke. Daarvóór woonden we nog met z’n drietjes driehonderd meter verderop, aan de Hyacintenlaan…”

Dus jullie kenden de buurt al goed? “Toen ik Hendrik Jan ontmoette, woonde hij al aan de Hyacintenlaan. Ik ben bij hem vanuit de Bomenbuurt ingetrokken. Hij was al helemaal gek op deze buurt. En na een tijdje werd ik dat ook. Toen we ons gezinnetje gingen uitbreiden zijn we dan ook verder gaan kijken naar een groter huis in de buurt.”

En toen kwamen jullie dit huis tegen… “Ja, het was een behoorlijk klushuis. Bijna alles was verouderd en aan de zolder was niks gedaan. Gelukkig heb ik een handige man plus schoonvader, en een moeder die graag schildert. In drie maanden tijd hebben we de beneden- en bovenverdieping helemaal verbouwd. Vijf jaar later hebben we de zolder aangepakt. Toen we hier begonnen met klussen was Karlijn bijna twee. Die konden we in de Hyacintenlaan laten met onze buurvrouw als oppas. Dat was wel een uitkomst en het laat ook zien hoe sociaal de buurt is.”

Voelden jullie je direct op je gemak in het nieuwe huis? “Ik moest wel een beetje wennen aan zo’n grote-mensen-

huis, maar al heel snel was dat gevoel weg. We voelden ons ook gelijk welkom in de straat. Zo lag er op de eerste dag een foto van ons huizenblok op de deurmat. Op de achterkant hadden de buren een warm welkom geschreven en aangegeven wie waar woonden. Dat vonden we zo aardig.”

Wat maakt deze buurt nou zo leuk?

“Naast de vriendelijke buren heb je hier lekker veel groen en ook water voor de deur. Al vanaf mijn tiende had ik al de wens om in een karakteristiek jaren ’30-huis te wonen met een bootje voor de deur en dat is dus gelukt. Met ons bootje varen we zo naar het Spaarne en ook zijn we vaak aan het suppen. In de winter hebben we een schaatsbaan voor ons huis en organiseren we met de buurt koek en zopie.”

En in deze tijd kunnen jullie lekker zwemmen in het openluchtzwembad!

“De Houtvaart ligt hier inderdaad ook om de hoek; ontzettend leuk voor de kinderen. Sowieso is het een leuke en veilige buurt voor kinderen. Deze wijk ligt namelijk ingesloten tussen het spoor, de Randweg,

de Zijlweg en de Ruijterweg. Kinderen kunnen hier makkelijk een blokje om fietsen. En daarbij is de sociale controle groot.”

Ben je eigenlijk een echte Haarlemmer?

“Nee, oorspronkelijk kom ik uit Maastricht, maar ik woon inmiddels 20 jaar in Haarlem. Ik zie wel veel van mijn geboortestad terug in Haarlem. Haarlem heeft ook een historisch centrum, is niet al te toeristisch en heeft de natuur om de hoek. En Haarlem is natuurlijk ook een bourgondische stad, waar ontzettend veel te doen is. Overigens hoef ik echt niet meer terug naar Maastricht hoor; mijn hele sociale leven is hier en ik ben verzot op de zee!”

Is er ook nog iets minder leuks te melden over jullie buurt? “Eigenlijk niet, nee. De buurt wordt de komende tijd wel opgeknapt op het gebied van de riolering en speelplekken voor de kinderen. Maar voor de rest weet ik echt niks te verzinnen.”

Dus jullie blijven hier voorlopig wel wonen? “Het is hier heel fijn en relaxed wonen. Ik zie ons hier niet meer weggaan!”

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Daan Ruijter.

‘Ik moest wel een beetje wennen aan zo’n grote-mensen-huis, maar al heel snel was dat gevoel weg. We voelden ons ook gelijk welkom in de straat’

ZIEN, DOEN EN HEBBEN

De leukste tips voor jou verzameld door: JOOST

Het prachtige Huis Barnaart aan de Nieuwe Gracht is geopend voor publiek. Het pand is compleet gerenoveerd en in de oude prachtige staat teruggebracht. Vroeger was dit statige pand eigendom van een van de rijkste koopmannen van de stad, Willem Philip Barnaart. Vandaar dus de naam… En het leuke is: ik heb nog in het pand gewerkt toen het nog een kantoor was!

Museumhuis Barnaart

www.hendrickdekeyser.nl Nieuwe Gracht 7

Museumhuis Barnaart B

ANTIQUARIAAT HOVINGH

In de Kleine Houtstraat 50 zit al sinds 1967(!) Antiquariaat Hovingh. Hier snuffel ik om de zoveel tijd tussen honderden tweedehands boeken. Ik heb er ooit dit prachtige Picassoboek op de kop getikt. Echt een aanrader voor de boekenliefhebber dus!

www.hovinghantiquariaat.nl Kleine Houtstraat 50 Z

oca bar kitchen

MARISKA PELSMAEKER

Sinds kort heeft mijn schoonzusje Mariska Pelsmaeker een kapsalon in de Drapenierstraat 21. Hier laat ik mij vaak knippen, zodat ik netjes op de bühne sta. Mariska is gespecialiseerd in dry hair cutting, werkt met extensions van Bgorgeous, is een ervaren kleurspecialist en ook nog eens educator bij Balmain NL. Ben je benieuwd naar wat dat allemaal precies inhoudt? Check haar website of kom langs!

www.mariskapelsmaeker.com | Drapenierstraat 21

Als de zon schijnt zit ik graag ’s ochtend met een kopje goede koffie aan het Spaarne. Het liefste doe ik dat bij Boca. Het is een kleine zaak, maar met een groot terras aan het water. Het personeel is zeer vriendelijk en het eten – verschillende kleine gerechtjes – is overheerlijk!

Boca bar kitchen

www.restaurantboca.nl

Spaarne 40

Dolly Bellefleur

Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBT+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBT+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBT+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.

Dollen met trollen

‘Humor is uitgekristalliseerde pijn’

Boven mijn computer hangt bovenstaande uitspraak van Heinrich Heine. Dagelijks is mijn grote uitdaging om een tsunami van kwaadaardige mails en giftige reacties op social media met humor te pareren.

Als een digitale koorddanseres probeer ik voortdurend mijn balans te vinden. Wanneer reageer ik wel op een reaguurder en wanneer niet? Soms komt de stoom mij echter zo uit de oren dat het voor mijn welzijn van levensbelang is om direct stoom af te blazen. Ik heb sterke schouders en inmiddels heel wat eelt op mijn ziel, maar af en toe is het echt noodzakelijk om – het liefst op subtiele en luchtige wijze – tegengas te geven. Door te dollen met trollen probeer ik nare berichten die op mij worden afgevuurd te ontzenuwen.

Als therapeute verbonden aan het Dolly Instituut Ambulante Geestige Gezondheidszorg zie ik dat als mijn kerntaak in het leven. Om Michelle Obama te citeren: “When they go low, we go high.”

Als ene Joop K. mij bijvoorbeeld in de morgenstond mailt: ‘Waarom ga je niet voorlezen in een darkroom met geile leernichten? Alles is mogelijk, maar laat ONZE KINDEREN met rust.’ Dan antwoord ik hem: ‘Hip Hip Hooray, bedankt voor je lumineuze idee. Ik ga binnenkort als JEANNE D’ARCROOM op tournee! Heb je nog boekentips? Wat kan ik het beste voorlezen in het donker? Ken je iemand die mij braille kan leren lezen? Heb je nog andere suggesties hoe ik in de duisternis letters kan ontcijferen?’

Of toen ik afgelopen maand twitterde dat ik tijdens de Canal Parade het zingende boegbeeld was van de boot van de regenboogprovincies Noord-Holland en Gelderland en ene Ron L. antwoordde: ‘De vraag is: hoe diep zijn die grachten en zit er ook een stopje in de boot?’ Dan geeft mijn woordspelerige geest zo’n sujet dolgraag lik op stuk met: ‘Hoe diep kun je zinken?’ Ik moet zeggen dat lucht lekker op. Soms moet je als digitale Kop van Jut gewoon verbaal

van je afslaan. Kortzichtige reacties van toetsenbordridders worden onschadelijk gemaakt met: ‘Misschien moet je je oogkleppen even laten nakijken bij de opticien. Volgens mij heb je last van een blinde vlek?’ of ‘Probeer vandaag ook eens even niet op je toetsenbord te tikken. Ga naar buiten en hoor de vogeltjes fluiten. Laat de frisse wind door je bovenkamer waaien!’ Soms kan ik mij zelfs niet bedwingen om een heel trollenleger toe te zingen:

Hallo Twitteraar, wat fijn dat je er bent Ben je voor het eerst hier of ben je al bekend? Weg met gefoeter, zet je blinde haat opzij Ik ben Dol en wie ben jij?

Ik ben zelfs niet te beroerd om af en toe een Miss Punt beterschap te wensen. Bijvoorbeeld als ik een schattige foto deel van mijzelf en een vrolijk kind dat op het podium danst op mijn muziek en een etter reageert met ‘Ziek’. Dan is mijn reactie: ‘Al aan de beterende hand?’

Maar soms ben ik ook met stomheid geslagen. Bijvoorbeeld toen ik onlangs twitterde: ‘Terwijl vandaag in heel het land de regenboogvlag wordt gehesen dacht ik, ik hijs mezelf ook in een vlag (zie foto).’

Als dan ene Dylan V het nodig vindt om te reaguren met ‘Een vlag moet hangen, jij ook.’ Tsja, dan kan ik even niet dollen. Heb ik even geen puf voor grappen en grollen. Dan zit ik met mijn mond vol tanden. Maar gelukkig voordat ik het weet glimlach ik weer van oor tot oor en houd de boze buitenwereld mijn lachspiegel voor.

Wees niet la-la-langer la-la-biel

La-la-lachen heeft meer sex-appeal

La-la-ladies be my guest

Wie ’t laatste la-la-lacht het best

Fotografie: Taco

D. Smit.

COMFORTABEL

Een kussenhoes van stevig, geweven katoen met een geprint dessin. Dat is nog eens extra lekker zitten op de bank! H&M Home, € 4,99.

BANKHANGEN

Een goede bank is belangrijk voor elk huishouden. Het fluwelen uiterlijk van de bank draagt bij aan het retro imago. Te verkrijgen in verschillende combinaties. Sissy-Boy, vanaf € 1.499,-.

Appeltjesgroen

Een tafellamp die elk hoekje van het huis extra gezellig maakt. Doordat de kap van touw gemaakt is geeft de lamp een erg sfeervol licht. Te verkrijgen in verschillende kleuren. Brightliving, € 79,95.

OOST WEST THUIS BEST

Spiegeltje, spiegeltje...

Niet alleen praktisch, maar ook een leuk kunstwerk voor aan de muur. Studio IF, € 195,-.

ZONNESCHIJN

Deze vaas is gemaakt in Spanje en geeft jou dit najaar toch nog een beetje een zonnetje in huis. Verkrijgbaar in verschillende kleuren. Casa, € 49,95.

Tijdloze klassieker

Nieuw leven voor een oude favoriet. Deze fauteuil werd voor het eerst gelanceerd in de jaren ’50. Ongeveer 70 jaar later is-ie opnieuw gelanceerd, met hetzelfde handwerk, comfort en uiterlijk. IKEA, € 239,-.

OND DE TAFEL HERFTS

Multifunctioneel

Leuk voor in de tuin, maar ook zeker voor in huis. Deze papieren lamp is simpel, maar geeft ook net een wat meer speels karakter in je woning. BYDENNIS, € 39,95.

RJouw diner krijgt een wel heel vrolijk tintje. Deze placemats van het bekende Finse merk Marimekko zijn te herkennen aan de klaproos. Gemaakt van jute, dus lekker duurzaam. Ekster & Jay € 19,-.

Gemaakt van jute, dus lekker duurzaam. Ekster & Jay € 19,-.

Vrolijke n t

Deze gezellige bijzettafeltjes fleuren je huis direct op! Beschikbaar in elf verschillende kleuren, dus er zit voor iedereen iets naar keuze bij. Van Duivenboden Interieur, vanaf € 199,-.

THEELEUTEN

Heerlijk met een kop thee op de bank. Deze gezellige mok van Iittala is een blikvanger die in elke keuken past. Bijde Heren, € 24,90.

Opschepper

Niets is zo fijn als een diner met goede vrienden en een goed gedekte tafel. Dit salade-couvert maakt het nog net wat leuker. Gaivota, € 65,50.

De nieuwe hype: NATUURWIJNEN

Intens, experimenteel met een vleugje rock-’n’-roll

Authentiek wijn maken, dat was het doel van een aantal Franse boeren in de jaren tachtig. Ze werden gek van de manier waarop industriële wijn wordt gemaakt. Geen poespas, toegevoegde stoffen en andere trucs. Alleen gezonde druiven waarmee je goede wijn maakt. Het bleek een hit en vooral de Parijzenaren omarmden natuurwijn in de jaren negentig officieel.

ENTHOUSIAST

Jochem en Harold hadden op dat moment allebei een goede kantoorbaan. Ze kenden elkaar van de middelbare school en waren allebei wijnliefhebbers. Terwijl Jochem zijn kantoorbaan nog wel zag zitten, begon het bij Harold te borrelen. “Eigenlijk ben ik er gewoon ingerold, heb nooit bewust voor kantoor gekozen. Ik wist altijd al dat het niet mijn eindstation was.” Naast zijn werk als headhunter reisde Harold een paar keer naar Parijs, waar hij zag dat natuurwijn op dat moment erg geliefd was. “Ik wilde toen een wijnbar beginnen, maar een bar runnen is eigenlijk niks voor mij.” Naast zijn werk belde hij met Franse wijnboeren, terwijl de achterbak van zijn auto vol lag met wijnflessen. “Toen dacht ik: wat ga ik nou doen?”

Hij trommelde Jochem op, en samen gingen ze in 2010 naar Frankrijk om meer over natuurwijn te leren. “Er waren restaurants waar ze alleen maar natuurwijn schonken”, vertelt Harold. “Nederland was daar nog totaal niet klaar voor.” Ze waren allebei zo enthousiast dat ze besloten ook Nederland kennis te laten maken met natuurwijn. Ze importeerden de wijnen en verkopen deze sinds 2013 onder meer op hun succesvolle webshop Wilde Wijnen. “We dachten: fuck it, dit gaan we gewoon doen.”

Natuurwijn importeren. Dat was de droom van de Haarlemse jeugdvrienden Jochem en Harold. Ze richtten Wilde Wijnen op om anderen kennis te laten maken met deze nieuwe manier van wijn drinken. Ze werden voor gek verklaard, maar inmiddels is natuurwijn in Nederland bijna niet meer weg te denken.

‘We dachten: fuck it, dit gaan we gewoon doen’

REBELS

De wereld van natuurwijn is idealistisch, kunstzinnig en vol eigenzinnige types. In de Beaujolais begonnen een paar boeren, onder wie ook enkele met een scheikundige achtergrond, te experimenteren met het maken van wijn zonder toegevoegde sulfieten. “Sulfiet is een toevoeging om de wijn te stabiliseren, maar ook hem te conserveren”, legt Jochem uit. “Ze werden door andere wijnboeren voor gek verklaard, maar het is ze gelukt.”

De heren werden meegenomen in deze idealistische, rebelse wereld. “We gingen tegen de klassieke wijnwereld in en vonden dat onze wijnen echt hardcore natuurwijnen moesten zijn”, vertelt Harold met een lach. “Dat was destijds inderdaad heel rebels”, voegt Jochem toe. “Dat zijn we nog steeds, maar tegenwoordig kunnen we het beter onderbouwen.” Zo zijn ze het erover eens dat de klassieke wijnwereld conservatief is. “Iedereen moet altijd zo serieus doen over welke wijn ze drinken.” Plezier hebben in het maken en drinken van wijn, dat is volgens het duo het belangrijkst.

ZEER ONVOORSPELBAAR

Naast dat natuurwijn hun passie is, zijn Jochem en Harold ook van mening dat er iets moet veranderen in de wijnwereld. Het meest storende aan hoe zaken nu

gaan? “Dat mensen denken dat wijn een natuurproduct is”, zegt Jochem. “Het is totaal niet transparant”, vult Harold aan. “Wijn is zo’n beetje het enige product waarop het etiket niet hoeft te vermelden wat erin zit.”

Bij industriële wijnen, zoals bijvoorbeeld een wijn uit de supermarkt, kunnen velen stoffen zijn toegevoegd, denk hierbij aan sulfiet, gist maar ook bijvoorbeeld wijnsteenzuur. Ook vind je grote hoeveelheden residu van pesticiden en andere bestrijdingsmiddelen die in de wijngaard worden gebruikt in de wijn. “Toen we daar achter kwamen, gingen we anders denken over wijn.”

Natuurwijn is ambachtelijk en staat nauw in contact met de natuur. Doordat er geen bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, krijgen insecten de ruimte om bij te dragen aan gezonde druiven. Vaak worden fruitbomen, kruiden en bloemen in de gaard geplaatst om de biodiversiteit in de wijngaard te verhogen voor betere balans in de wijngaard. De natuurlijke wijngaarden van de boeren zijn klein. “We hebben het over gemiddeld zo’n vijf à zes hectare grond”, zegt Harold. Dat klinkt voor veel mensen als een groot stuk land, maar vergeleken met de grote wijnboeren is dat niets. Zij hebben vaak honderden hectares grond. “Natuurlijke wijnboeren geloven dat je wijn maakt in de gaard en niet in een laboratorium.” Ze plukken elke druif op het land met de hand.

Dan is een paar hectare ineens best groot. “Elke druif gaat door de handen van de boer.”

Bij natuurwijnen zijn de opbrengsten vaak laag en is de beschikbaarheid van wijnen beperkt. Als het weer of andere factoren roet in het eten gooien, kan de opbrengst zomaar drastisch lager zijn. “We moeten helaas ook weleens ‘nee’ verkopen aan een klant omdat we beperkte voorraad hebben van een specifieke wijn”, zegt Jochem. Dit in tegenstelling tot conventionele wijnen waar de productie velen malen hoger ligt.

ACHILLESHIEL

Hoewel natuurwijn in 2013, toen Wilde Wijnen van start ging, nog helemaal niet bekend was in Nederland, is de wijn inmiddels niet meer weg te denken, zeker niet in grote steden zoals Amsterdam, waar natuurwijn tegenwoordig op veel plekken op de kaart staat. “Vooral in Amsterdam-Noord is het de afgelopen twee jaar geëxplodeerd”, vertelt Harold.

Deze hype voor natuurwijn hadden de twee niet zien aankomen. Jochem vraagt zich zelfs af of het wel gunstig voor hen is. “De achilleshiel van dit vak is dat er nog geen keurmerk voor natuurwijn is”, legt hij uit. Harold valt hem bij en zegt dat je vroeger met gemak iemand kon vertrouwen op zijn blauwe ogen als je vroeg of de wijn die hij

verbouwde helemaal natuurlijk was. “De druiven hingen eigenlijk nog in zijn baard.”

Op tafel staat een fles wijn die ze hebben ontvangen van een wijnboer, om te proeven en te kijken of ze deze aan het assortiment willen toevoegen. Na het nemen van een slok is er even een hint van druif te proeven, heel even, voordat eigenlijk alleen nog maar alcohol te proeven is. Dit is niet een wijn die Jochem en Harold aanspreekt. “Het is makkelijk om op een fles wijn een creatief etiket te plakken en te pretenderen dat het natuurwijn is.”

HAATMAIL

Inmiddels is Wilde Wijnen een bekende plek voor de liefhebber van natuurwijn. Naast particulieren kan ook de horeca kiezen uit een ruim assortiment. Jochem en Harold leveren aan Haarlemse horecagelegenheden zoals De KaasKampanje, Deplanu, De Slagersdochter, Piccolo Forno, De DakKas en Made by Ellen zuurdesem. Het zou leuk zijn als op meer Haarlemse plekken natuurwijn zou worden geschonken. Haarlemmers zijn volgens hen vrij conservatief. “Haarlem mist een rauw randje”, zegt Harold. Overal lijkt de wijn erg in trek te zijn, maar de Spaarnestad bekijkt het nog van een afstand. De mannen vinden het leuk om de inwoners te

overtuigen eens iets anders te proberen.

Met grote namen zoals La Sorga en Le Coste waren de mannen in 2013 uniek met hun aanbod. Inmiddels zien ze dat anders. “We waren uniek, maar er is inmiddels flink wat concurrentie bijgekomen”, vertelt Jochem. Ze waren zelfs zo uniek dat ze haatmail ontvingen van mensen uit de klassieke wijnwereld. “Of we helemaal gek waren geworden dat die wijn als een Bourgogne werd verkocht”, vertelt Harold. De nieuwsbrieven van Wilde Wijnen blijven echter origineel. In plaats van een saaie brij aan informatie, besloten ze daar hun eigen draai aan te geven. “Wij refereren naar de wijn onder andere door films en muziek”, legt Harold uit. “Bijvoorbeeld: Deze wijn doet denken aan een David Lynch-film of een nummer van Tom Waits.”

Of ze nog groter willen worden? “Nee”, zegt Jochem. De verkoop van de wijn loopt goed. Liefhebbers uit Nederland, maar ook Scandinavië en België, weten hun weg te vinden naar de website, en samen met de Haarlemse horeca proberen ze de Haarlemmers ook langzaam kennis te laten maken met natuurwijn. “Onze kracht zit in het klein blijven.” ✶

Wilde Wijnen

Veenpolderstraat 31, Haarlem

www.wildewijnen.nl

www.instagram.com/wildewijnen

Neem ook eens een kijkje bij hun open opslag: Vrijdag 15.00-18.00 uur

Zaterdag 14.00-17.00 uur

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Jonne van der Fange.

‘Onze kracht zit in het klein blijven’

Kunstlijn en HRLM in gesprek met…

CORA VERHOOG, CHRYSTL RIJKEBOER EN MARIA NIESSEN

drie beeldend kunstenaars

De eerste twee weekeinden in november staat Haarlem weer in het teken van beeldende kunst.

Kunstlijn Haarlem biedt bezoekers maar liefst vier dagen de gelegenheid een kijkje te nemen in ateliers, galeries, musea en meer. HRLM besteedt aandacht aan drie deelnemende beeldend kunstenaars.

Kunstlijn Haarlem 4-5 én 11-12 november 2023

Chrystl Rijkeboer

Studeerde aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam.

Tijdens Kunstlijn Haarlem is haar werk te zien in de Smedestraat.

“Het afgelopen jaar heb ik gewerkt aan een ruimtevullende installatie van keramiek, bestaande uit onder meer drie karren. In de eerste wagen staat een beeld van man met een rattenkop. Het is een bankier, industrieel en dictator tegelijk. De kar wordt getrokken door zwarte wezens. Ze zijn onderweg naar een ‘andere wereld’, het einde der tijden door te veel CO2-uitstoot en opwarming van de aarde. Die figuur is de veroorzaker, hij staat voor de gigantische welvaart die we hebben. In de tweede wagen zit een struisvogel die zijn kop in het zand steekt. Dat zijn wij. We weten wat er aan de hand is, maar grijpen niet in. In de derde wagen zitten meerdere wezentjes. Ze staan voor de mensen in de tweedeen derdewereldlanden die nu al de vreselijke gevolgen van de klimaatcrisis ondervinden. Ze kunnen er niets meer aan doen en moeten de ellende ondergaan. Voor aan de wanden heb ik van zwarte klei emoticons gemaakt. De symbolen en gezichtsuitdrukkingen die we op social media gebruiken en meesturen met onze appjes. Ik vind Facebook, Instagram en Twitter zeer ontwrichtend. Mensen schelden elkaar uit om niets, nepnieuws wordt voor waar aangenomen, heel kwalijk. Ook heb ik van klei ‘tien geboden’ gemaakt, maar dan met teksten over polarisatie en het uitsluiten van mensen. Medeveroorzakers van deze rare tijd waarin we leven.”

KRITISCHE HOUDING WEER TERUG

“Deze nieuwe installatie ziet er heel anders uit dan mijn werk van de laatste jaren. Dat waren meer esthetische en kleurrijke beelden. In de coronaperiode plaatste ik op het gezicht van bestaande beeldjes een mondkapje, gaf ze een dierenkop of het stekelige bolletje dat symbool staat voor het coronavirus. Ik haalde zo’n kitsch beeldje naar de hedendaagse tijd. Het was leuk om daarmee te spelen. Mijn huis staat er nog vol mee, ik struinde alle kringloopwinkels af en kreeg beeldjes van vrienden. In die tijd zorgde ik voor mijn ouders, dat waren echt tropenjaren. Ik had weinig ruimte in mijn hoofd voor andere zaken. De ruimtevullende installatie vind ik veel inhoudelijker én mooier dan die beeldjes. Kwalitatief van een ander niveau. De kritische houding zoals in mijn vroegere werk is weer terug. Eigenlijk ben ik als oude schooljuf heel geëngageerd met een belerend vingertje. Ik laat me inspireren door wat ik om me heen zie, en vereenzelvig me dan eerder met zaken die fout gaan dan met wat goed gaat. In klei kan ik me uitdrukken, ik kan het vormen naar mijn gedachten. Het is fijn materiaal, makkelijk te kneden en ik kan ermee maken wat ik wil. Het is heerlijk om weer zelf beelden te maken, in plaats van alleen maar bestaande beeldjes aan te passen. Dat voelt toch meer eigen.”

‘In klei kan ik me goed uitdrukken’

“Mijn keramiek zit tussen toegepast en vrij werk in. Ik heb een voorliefde voor het maken van gebruiksgoed, zoals schalen, kannen en vazen. Ik ben geïnteresseerd in de oorsprong en de geschiedenis van dit soort voorwerpen. Door de eeuwen heen is het materiaal veranderd van aardewerk tot weggooiplastic. De vormen zijn ongeveer hetzelfde gebleven. Ik vind het heerlijk om met klei te werken, om met mijn handen het materiaal te voelen en te vormen. Het is bijna meditatief, maar ook een strijd. Er gaat veel kapot. Als je de oven opent, is het iedere keer een verrassing of het werk gelukt is. Met keramiek moet je geduld hebben en tegenslag aankunnen. Het is spannend te spelen met vorm, functie en techniek en de verschillende mogelijkheden te onderzoeken. Ik werk veel met zelfgemaakte gietmallen, je kunt daar eindeloos mee variëren. Vandaar dat er verwantschap zit in mijn werk. Gebruiksvoorwerpen veranderen in objecten die kunnen hangen, liggen of staan.”

GEÏNSPIREERD DOOR EX VOTO’S IN ZUID-EUROPA

“Naast op gebruiksvoorwerpen geïnspireerd 3D-werk maak ik silhouetten van stroken klei. Losse lichaamsdelen handen, voeten, hoofden en harten. Dat werk gaat over het mens zijn. Wat bezielt een mens? Wat betekent een gebaar? Ik voeg objecten en silhouetten samen en associeer verder. Ik denk na over de betekenis van een hoofd in combinatie met een hart en een vogel, dat is fascinerend. Mijn inspiratiebronnen zijn de ex voto’s (beloftegeschenken) die in Spanje en Italië in kerken te zien zijn. Gelovigen plaatsen kleine zilveren handen, voeten, harten en andere lichaamsdelen bij een altaar. Ze vragen de heiligen met de voorwerpen om hulp of tonen er dankbaarheid mee. Van die symbolen maak ik weer mijn eigen verhaal. Ik laat zien wat de mens meemaakt. Tijdens de hete zomerdagen zag ik mensen daar gek van worden. In mijn beeldtaal wordt het een heethoofd in terracotta klei met een zigzaglijn. Sommigen zien hier een schizofreen persoon in, dat mag ook natuurlijk. We maken ons zorgen over het klimaat, onze leefwijze en de invloed van de mens op aarde. Vanuit dit spanningsveld heb ik een heel mens gemaakt in negentien stukken en uitgestrekt getoond met als titel: de reikwijdte van de mens. Gaan we niet te ver met z’n allen? Aan dit soort thema ’s geef ik graag vorm, maar wel op een decoratieve manier. De toeschouwer kan er zijn eigen interpretatie aangeven. Je kunt een hart puur als object mooi vinden, maar het kan ook staan voor verliefdheid of juist voor liefdesverdriet. Voor mij is het belangrijk dat het werk ook esthetisch is en dat de vorm op de een of andere manier ‘fijn’ aanvoelt.”

Cora Verhoog

Volgde de Modeacademie Charles Montaigne in Amsterdam en studeerde Textiel aan de lerarenopleiding in Haarlem. Daarna heeft ze Kunst, Cultuur en Educatie aan de Hogeschool Holland in Amsterdam gestudeerd.

Tijdens Kunstlijn Haarlem is haar werk te zien in het atelier van Erna Adema op de Planetenlaan.

‘Ik verbeeld wat de mens bezielt’

“Ik maak objecten van glas, steen, metaal en keramiek. Sinds 2016 werk ik vooral met glas. De laatste tijd combineer ik vaak verschillende materialen in één kunstwerk. Ik werk meestal vanuit thema’s als verbinding, contrast, blokken of natuur, en probeer de hoofdzaak van zo’n thema in glas weer te geven. Mijn werk oogt minimalistisch, het gaat terug tot de essentie van vorm of materiaal. Reflectie en transparantie spelen hierbij de belangrijkste rol. Ik grijp een beetje terug op het werk van beeldend kunstenaars in de jaren zeventig. Zij probeerden ook tot de kern te komen, tot wat werkelijk belangrijk is. Mijn werk gaat momenteel steeds weer richting beeldhouwen. Het object moet voor zichzelf spreken en hopelijk mensen boeien. Naast thema’s laat ik me ook inspireren door gevonden voorwerpen. Bijvoorbeeld een stuk verwrongen staal waar ik verder op borduur. In mijn atelier liggen nog drie stukken staal waar ik glas bij wil voegen. Ik ga uit van de vorm die ik aantref, het verwrongen staal probeer ik te accentueren. Die bepaalde vorm versterk ik met glas. Ik doe dat ook met stenen, door laagjes glas aan te brengen verleng ik de steen. Eerst een stuk steen dan een laagje transparant glas, een laagje zwart glas, nog een laagje transparant en zwart glas en dan weer een stuk steen. Het object behoudt daarbij zijn basisvorm. Door de combinatie met glas wordt de essentie van de vorm nog beter uitgelicht.”

ONVERWACHTSE ELEMENTEN IN GLASBEWERKING

“Glas vind ik fascinerend, het heeft verrassende aspecten zoals reflectie en transparantie. Doordat glas transparant is, zie je soms meer dan van tevoren gepland. Ook zijn er onverwachts reflecties door de vorm of verstoringen in het glas. Dat kan zowel positief als negatief uitpakken. Bij glasbewerking gebeuren er interessante zaken die je niet onder controle hebt. Daarom is glas zo boeiend voor mij om mee te werken. Ik schilder niet op glas, maar maak er vormen mee. Ik gebruik weinig kleur. Allemaal kleurtjes door elkaar, daar heb ik niks mee. Als ik al kleur gebruik, dan is het er maar één en geen felle kleur. De techniek van glasbewerking is interessant én spannend. Bij het blazen van een vorm weet je niet hoe het uitpakt. Het kleurverloop is eveneens niet geheel te beheersen. In het begin maakte ik bij het blazen gebruik van andere materialen. Bijvoorbeeld door het glas in netjes of gaas te blazen waardoor het glas textuur krijgt. Soms verbrandt het materiaal als de temperatuur van het glas te hoog is en verdwijnt het. Een volgende keer is het glas weliswaar minder heet, maar blijft het materiaal er in vastzitten, wat ook niet de bedoeling is. Je kunt je het best overgeven aan het verloop van het proces van de glasbewerking en het voor een deel gewoon laten gebeuren. Vaak gaat het goed, maar je weet het nooit zeker met glas.”

Maria Niessen

Studeerde Beeldende Vorming in Tilburg. In 2022 rondde ze de opleiding voor glaskunst af aan het Instituut voor Kunst en Ambacht in Mechelen.

Tijdens Kunstlijn Haarlem is haar werk te zien in haar atelier aan huis in Heemstede.

‘De reflectie van glas vind ik uitdagend’

10 VRAGEN AAN… FRANK BLOEM

is een obsessie voor

g

Frank woont op de bovenverdieping van zijn ouderlijk huis op de Raamsingel in het centrum van Haarlem. Het ruikt er aangenaam. “Ik neem allerlei geuren mee uit mijn atelier in Amsterdam, die blijven aan me hangen.” Frank heeft recent een eau de toilette op basis van koemest ontwikkeld. Voor het Fries Museum creëerde hij een geurrondleiding. Een van de geuren was een tinctuur van koemest. “Dat bleek zo lekker te ruiken dat ik besloot het als basis te nemen voor een parfum. De geur doet denken aan onbewerkt ambergrijs. Koemest is natuurlijk totaal iets anders dan gier, dat stinkt enorm.” Fleur de Vache komt in september uit. De parfumeur studeerde aan de Rietveld Academie en werkte als beeldend kunstenaar tot 2014. In dat jaar gebruikte hij geur als onderdeel van een kunstinstallatie. Hij werd er gelijk door gegrepen. “Ik besloot me volledig op geur te richten. Gelukkig bleek er ook in de kunst veel interesse voor te zijn. Steeds meer musea hebben geurkunstwerken in hun tentoonstellingen. Geur werd mijn obsessie en is dat nog steeds.” Frank gebruikt dezelfde techniek en materialen als een parfumeur, maar hij noemt zich liever geurkunstenaar. “Ik ken de regels, daar ik wijk er juist graag van af. Dat is boeiender dan puur een lekker geurtje maken. Mijn parfums zijn ook lekker, alleen interessanter doordat ze ook een verhaal vertellen of bij een kunstproject horen.”

Je ontwikkelde voor de Ambassade van de Noordzee het parfum Zeelucht “Ik onderzocht op uitnodiging van die organisatie de geuren van de Noordzee wat resulteerde in het geurkunstwerk Zeelucht. Als je een geur opspuit, ruikt het een uur later anders. Een

Geurontwerper Frank Bloem creëert parfums en geurkunstwerken. Van lekker tot vies, hij is gefascineerd door het hele geurspectrum. Zijn parfums vertellen allemaal een verhaal. “Wat maakt een geur dat hij zo ruikt en wat heb ik nodig om die geur te maken?”

‘Geur

mij’

interessant gegeven om mee te werken. Bij Zeelucht krijg je eerst een frisse sensatie, een gevoel van buitenzijn. Dan volgt een dennenachtige geur. In Nederland kom je als je naar het strand gaat meestal door een gebied met dennenbomen. Het is een ruig parfum. Je ruikt geen zomer, maar een dag in de herfst. Daarna komen grasachtige geuren van de duinen naar voren, een rokerige geur van de hoogovens en een beetje diesel van de scheepvaart. Het eindigt bij hoe je huid ruikt na een dagje strand. Ik vind het fascinerend om zo stap voor stap een geur te ontwerpen. Er zit ook een vleugje paardenpoep in, een geurstof die in een andere context vies zou zijn.”

Er zitten in parfums vaker vieze geurstoffen, waarom is dat?

“Die stoffen zijn nodig om een geur realistisch te laten zijn. Anders ruikt het parfum onecht en te chemisch. Het wordt in zulke kleine hoeveelheden gebruikt, dat je het niet opmerkt. Neem bijvoorbeeld de geurstof van de civetkat. Die is echt vies, een soort kattenbakgeur. Als je daar doorheen ruikt, ontdek je een olieachtige zware rozengeur. Met deze geurstof krijgt het parfum een extra boost. Het ambergrijs uit de walvis wordt ook gebruikt. Niet heel onsmakelijk, het ruikt een beetje naar koeienstal. Het muskushertje is helaas bijna uitgestorven door de intensieve jacht. Muskusgeur is verwant aan onze eigen lichaamsgeur. Dierlijke geurstoffen worden inmiddels minder gebruikt, er zijn synthetische varianten van.”

Wat is de functie van muskus in parfum?

“In de historie werd muskus gezien als een afrodisiacum. Mensen vonden het lustopwekkend. Waarschijnlijk ook omdat we de geur associëren met een prettige huidgeur. De meeste mensen beoordelen een geur als lekker of vies. Dat is een te simpele benadering, vies kan namelijk ook lekker zijn. Denk aan bijvoorbeeld de geurstof boterzuur. Als het van zweetvoeten komt dan vinden we het stinken. Komt het van Parmezaanse kaas dan vinden we het lekker, terwijl het dezelfde geurstof is. Lekker of vies hangt af van de context waarin de geur wordt waargenomen en de associatie die we ermee hebben. Het ruiken gaat samen met andere zintuigen. Van belang is welke informatie je nog meer krijgt bij de geur. We vinden lijkengeur allemaal walgelijk. De geurstof die het meest vrijkomt uit het lijk is cadaverine. Als je het uit een flesje ruikt, dan is dat helemaal niet zo vies.”

Was je als kind al geïnteresseerd in geur?

“Ik was niet specifiek met geur bezig. Sommige geuren vielen mij wel meer op dan andere mensen, maar ik was me daar niet echt van bewust. Ik heb wel sterke geurherinneringen. In mijn atelier gebruik ik veel losse geurstoffen, regelmatig komt er een geur voorbij die ik herken van vroeger. Wat rook ook al weer zo? Even later herinner ik me dat bepaalde snoepjes zo roken of mijn stripboeken.”

Is jouw reukzintuig beter ontwikkeld dan bij de gemiddelde mens?

“Ik denk het niet. Volgens mij kan iedereen zijn reuk trainen door veel te ruiken en onderzoek te doen naar geur. Als je geurstoffen los ruikt, leer je ze kennen. Het belangrijkste is geur goed te kunnen onderscheiden. Een zeer sensitieve neus is zelfs onhandig in mijn vak. We werken met heftige stoffen. Sommige parfumeurs raken langzamerhand overgevoelig voor bepaalde geurstoffen en willen daar niet meer mee werken.”

Wat fascineert je zo aan geur?

“Ik ben nieuwsgierig naar welke stoffen in een bepaalde geur zitten. Wat maakt een geur dat hij zo ruikt en wat heb ik nodig om die geur te maken? Het is natuurlijk iets raars, zeelucht creëren in je atelier zonder de zee in dezelfde ruimte. Als ik werk ben ik heel gefocust. Ik probeer te snappen wat ik ruik. Daarbij gebruik ik naast mijn neus ook andere sensaties. Op een gegeven moment werkt mijn neus niet meer als ik zo intensief bezig ben. Geurstoffen neem ik ook waar in de holtes van mijn hoofd of in mijn mond. Het is een zoektocht met mijn eigen lichaam als instrument wat leidt tot verrassende ontdekkingen.”

Sommige geuren vielen mij wel meer op

‘Geur is verbonden aan herinneringen en ervaringen’

Zijn er geuren die je vies vindt?

“Nee, ik vind geur niet per se vies, ik ervaar ze anders dan de meeste mensen. Sommige geuren kan ik appreciëren omdat ik er onderzoek naar doe. Het hangt ervan af of ik aan het werk ben. Als ik bij mij thuis een dode muis ruik, dan vind ik het ook vreselijk stinken. In mijn hoofd popt wel gelijk de vraag op wat dit eigenlijk voor geur is en waar ik het kan categoriseren. Ik ben altijd nieuwsgierig. Stel dat iemand mij later vraagt een dode muizengeur te maken, dan heb ik al een idee wat ik daarvoor kan gebruiken aan geurstoffen. Een dode rat bijvoorbeeld ruikt naar het bakelieten handvat van zo’n ouderwets steelpannetje als het op een te hoog vuur staat. Een specifieke geur, maar niet echt vies. Gek genoeg vind ik mijn eigen parfums op een gegeven moment wel stinken, onverdraaglijk bijna. Na de productiefase van een geur heb ik een overdosis van het parfum geroken en vind ik het niet meer lekker. Na langere tijd kan ik er weer van genieten.”

Waarom is geur zo belangrijk voor de mens?

“Geur helpt om verbanden te leggen. In onze hersenen is geur verbonden aan herinneringen en ervaringen. Je ruikt de seizoenen buiten, de grachten, het bos, dat gebeurt meestal onbewust. Geur is gekoppeld aan hoe je je voelde op dat moment. De zomer beleven de meeste mensen als prettig, dat gevoel wordt opgewekt als het zomers ruikt. Geur zorgt voor het ervaren van je omgeving. Het heeft ook andere functies. Parfum draag je niet alleen voor anderen, maar ook voor jezelf. Je kan het gebruiken om je eigen emoties te sturen bijvoorbeeld. Als je op het werk met de vuist op tafel moet slaan, helpt het

om die dag een ander parfum te dragen dan wanneer je wil relaxen op de bank. Aangezien geur zo sterk verbonden is aan herinneringen en ervaringen kan je die ook weer oproepen met geur. Als je na een lange periode weer een bepaald parfum ruikt, denk je gelijk terug aan de situatie waarin je toen verkeerde of aan de partner die je toen had.”

Wat als je geen reukzintuig meer hebt?

“Reuk is erg belangrijk. Als dat wegvalt ben je eigenlijk onthand. Je kunt niet meer terugvallen op wat je onbewust oppikt. Geur geeft context aan situaties en laat je handelen. Als je reuk er niet meer is vallen bepaalde routinematige handelingen weg. Geur is een handvat in het dagelijks leven. Het geeft richting, biedt herkenning en vertrouwen. Als je terugkomt van vakantie ruik je duidelijk hoe je eigen huis ruikt. Heerlijk denk ik dan, mijn eigen huis. Na een paar weken afwezigheid zijn er geen lichaamsgeuren meer te ruiken, maar puur de woning en de spullen die erin staan. Sommige mensen vinden het muf ruiken en gooien gelijk alle ramen en deuren open. Zonder reuk moet je ook de geur van je partner, kind of huisdier missen.”

Zitten er ook praktische nadelen aan?

“Bij brand word je niet gewaarschuwd door

de brandgeur. Je ruikt het niet, maar dit is wel een extreem voorbeeld. Even checken of de etenswaren in de koelkast nog goed zijn, gaat ook niet. Je pikt onbewust zoveel op met je neus, bijvoorbeeld of het gas nog aanstaat. Mensen die niet kunnen ruiken proeven ook veel minder of helemaal niet zelfs. Dat is een groot nadeel bij de beleving van voedsel natuurlijk. Geur is onderdeel van het proeven. Van binnenuit komt de geur van het eten via het uitademen op je reukzintuig in je neus terecht. Als je niets ruikt gaat je smaak voor een groot deel verloren, heel jammer. Geur is echt essentieel in ons leven.✶”

Meer weten over geur?

Franks boek ‘Geur. De vergeten sensatie’ is te verkrijgen bij bol.com of kijk op zijn website www.thesnifferoo.com

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Christhilde Klein

‘Van parfum tot stank, het boeit me’

OEUFS AVEC MAYONNAISE

Eieren met mayonaise

Voor 6 personen

Koken: 8 minuten en 45 seconden

Voorbereiden: 20 minuten

• 6 kakelverse eieren + 1 dooier

• 100 g gedopte doperwten

• 2 sjalotten

• 1 el Dijonmosterd

• 1 el ciderazijn

• 200 ml arachideolie

• 100 ml olijfolie

• Stokbrood (een beetje oud)

• 1 tl paprikapoeder

• Zout en peper

Breng in een ruime pan water met zout aan de kook. Blancheer de doperwten 2 minuten in het kokende water en laat deze in ijswater afkoelen. Leg de eieren voorzichtig in dezelfde pan met kokend water en kook 8 minuten. Laat in ijswater afkoelen en pel.

Schil de sjalotten, snipper ze en bak in de olijfolie. Laat uitlekken. Snijd zo dun mogelijke sneetjes stokbrood en leg ze 3 minuten onder de ovengrill.

Roer de dooier door de mosterd en de azijn. Klop de arachideolie erdoor; er moet een dikke massa ontstaan. Voeg zout en peper toe. Snijd de eieren doormidden, schep de mayonaise erop, verdeel het brood en de gebakken sjalotten erover, voeg de doperwten toe en bestrooi met paprikapoeder.

À LA TABLE!

Nog meer van deze lekkere, pure Franse recepten kan je vinden in Bistrotier van de chefkok en restauranteigenaar Stéphane Reynaud. Naast de 250 recepten licht hij ook maar liefst 100 wijnen uit die goed gepaard gaan met al zijn recepten. Park Uitgevers, € 44,99.

Bij een ‘gewone’ keuken op haar best past iets uitzonderlijks wat daardoor toegankelijk wordt. Ei en champagne zijn precies zo’n combinatie: milde levendigheid, zachte passie, redelijke waanzin. Op de Cote des Blancs bij Epernay komt de chardonnay echt tot zijn recht. Daar staat de wieg van deze fles: een champagne extra-brut voor bij onze eieren. Extra-brut betekent: heel weinig restsuiker (minder dan 6 g) om de papillen te prikkelen zodat het brein helder blijft.

IEDER ZIJN EIGEN EI

Ieder zijn eigen recept, ieder zijn eigen verhaal en vooral elk seizoen zijn eigen versie. Je kunt de doperwten vervangen door pompoen plus de pitten, die je op het laatste moment geroosterd hebt. Je kunt de mayo vergroenen met dragon en opfleuren met anijs. Dit kleine gerecht heeft dus brede schouders.

IN BEELD

Er is weer heel veel te doen in Haarlem.

HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.

HAARLEM CULINAIR

KETI KOTI HOUTFESTIVAL

PARKSESSIE

TAP BIERFESTIVAL

ZOMER IN DE ZAANEN

Gespot

Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend plekje.

Fotografie: Linda Llambias.

HOOGSTPERSOONLIJK

Het is onvoorstelbaar wat je allemaal met haar kunt doen. Haar leidt een eigen leven, en toch sparen we kosten noch moeite om het naar onze hand te zetten. Haar kan een bron van frustratie zijn, maar is in veel gevallen ook een teken van trots. Haarlexicon Haar van de Haarlemse Natasja Admiraal is dan ook onmisbaar voor iedereen die zich weleens druk maakt om de vraag: zit mijn haar goed? Waanders, € 26,95.

Uitgelicht

Oog voor onderzoek

Wie was de Surinaamse Petronella de Moor uit de Jansstraat? Hoe raakte Adriana Burlamacchi vanuit Bengalen verzeild in Haarlem? Welke rol speelden de Haarlemse broers Balthasar en Joseph Coymans in de slavenhandel? En hoe komt een Afrikaanse jongen op een werk van Frans Hals? De huizen en straten van Haarlem dragen de sporen van koloniale slavernij. In Haarlemmers en de slavernij komen ruim honderd plekken in en rond de stad in beeld, met verhalen van tot slaafgemaakten en hun handelaren, rijke kooplieden, wegkijkende bestuurders, vrije mensen van kleur en uitgebuite zeelui. Voor dit onderzoek hebben de auteurs talloze archieven en museumcollecties tot in detail doorgespit. Ook spraken zij met Haarlemmers van wie voorouders in slavernij waren gehouden. Dit boek voegt met al deze persoonlijke verhalen van toen en nu een nieuwe laag toe aan de geschiedenis van Haarlem. Uitgeverij In de Knipscheer, € 19,50.

HAARLEMSE NIEUWE

VER VAN HUIS

In Heimwee moet je koesteren blikt de Heemsteedse Floortje Dessing terug op vijfentwintig jaar reisprogramma’s maken. Ze vertelt over wat ze leerde van mensen die het roer omgooien en kiezen voor een leven dichter bij de natuur – en waarom ze daar zelf nog niet klaar voor is. Maar ze deelt ook luchtiger inzichten: zoals de ontdekking dat neushoorns net zo goed een ochtendhumeur hebben. Meulenhoff, € 22,50.

GELIEFDE PRINSES

In het deel Opstaan van De Koningsspelen is de spelshow waarbij prinsen en prinsessen worden getest op hun bekwaamheden in volle gang. De door de Haarlemse Mary van de Kerkhof bedachte Prinses Arabelle worstelt nog altijd tegen haar onzekerheid en de verwarrende gevoelens waar zij zich bewust van geworden is. Blijvend staat haar de opgave om de opdrachten succesvol af te ronden. Boekscout, € 21,99.

GRUWELIJK EPISODE

Tijdens de belegering slaagden de Haarlemmers er ooit in het onoverwinnelijk geachte leger van de Spaanse koning Filips II zeven maanden te weerstaan. Willem Janszoon Verwer schreef er in zijn Memoriaelbouck over. Barbara Kooij verzorgde de hertaling in modern Nederlands en laat ons deze gruwelijke episode uit de Haarlemse geschiedenis in Dagboek van een ooggetuige herbeleven. Uitgeverij Loutje, € 27,50.

Alle boeken op deze pagina’s zijn verkrijgbaar bij De Vries Van Stockum.

De keuze van De Vries Van Stockum

FRANS INSTITUUT

De bistro, baken van de hongerigen. Een van zijn beroemdste vertegenwoordigers, Stéphane Reynaud, deelt in Bistrotier 250 recepten om van te smullen. Wat dacht u van favorieten als steak tartare, escargots, mayo-eitjes, terrines, oesters, steak frites, boeuf Bourguignon, rillettes met brood en uiensoep? Fontaine Uitgevers, € 44,99.

BIJZONDERE PLAATSEN

Geen kleine reisgids voor in je tas, maar een boek om heerlijk in je stoel bij weg te dromen over je toekomstige reis naar, in dit geval, Parijs. Hélène Rocco laat je in Parijs ieder arrondissement zien. Bekijk een van de mooiste steden ter wereld door de ogen van een Nederlandse fotografe en bewonder de architectuur, musea en winkelpromenades om vervolgens neer te strijken op een terras. Mo’Media, € 34,95.

Ilja Gort neemt je in De Hemel mee in het avontuurlijke verhaal van Abel en zijn vrouw Angela die samen een wijndomein en bed en breakfast beginnen. Het Zuid-Franse kasteel noemen ze ‘Hemel op Aarde’ en ze worden bijgestaan door motorbendeleider Sjeng en zijn paranormaal begaafde vrouw Kimberly. Helaas wordt hun perfecte wereld ruw verstoord door de komst van een criminele bende. De Vrije Uitgevers, € 17,50.

DRIEHOEKSVERHOUDING

Het is dit jaar 150 jaar geleden dat de Franse schrijfster Sidonie-Gabrielle Colette werd geboren. Haar bekende verhaal Claudine op school is daarom naar het Nederlands vertaald. Het verhaal gaat over een vijftienjarig meisje dat in de eindexamenklas zit en woont in Montigny in de Bourgogne. Claudine wordt verliefd op juffrouw Lanthenay, maar juffrouw Sergent ontdekt dit al snel en ze doet haar best om juffrouw Lanthenay zelf te verleiden. Van Maaskant Haun, €25,50.

FLUITJE VAN EEN CENT

In De makkelijke Franse keuken staan al Karins Franse favorieten bij elkaar, al dan niet met een twist. Ingewikkeld om zelf te maken? Welnee. Elegante groentetaartjes, smeuïge chocolademadeleines, de lekkerste mosselen of een prachtige charlotte met lange vingers, met dit boek draait ook de minder ervaren kok zijn of haar hand er niet voor om. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, € 17,99.

Jeltjes favoriete boek

LIEFDE, LUST EN BEDROG

Een heerlijk boek over het avontuurlijke liefdesleven van de Fransen. Voorbij komt het liefdesleven van presidenten, politici en schrijvers, onder anderen Benoîte Groult en Jacques Chirac. Aan de hand van bekende romans, dagboeken en historisch onderzoek schetst Henk Steenhuis in Toujours l’amour een fascinerende geschiedenis van de liefde in Frankrijk en vertelt hij over romantische en kleurrijke levens vol passie, verleidingskunst, avontuurtjes en bedrog. In de liefde kunnen mensen maar beter hun verstand gebruiken; dat was in Frankrijk gedurende enkele eeuwen de heersende opvatting. Want wie verliefd was en zijn hart volgde kwam er meestal bekaaid af. Gepassioneerde liefde moest buiten de deur worden gezocht en zo ontstond als vanzelf een cultuur van leugens, intriges en avontuur. Meulenhoff, € 24,99.

JELTJE DE VRIES

Directeur De Vries Van Stockum

The new Loewe iconic

A sculpture for your eyes and ears.

Verander uw woonkamer in een kunstgalerij. Het sculpturale design van de nieuwe Loewe iconic combineert de nieuwste OLED-technologie met een ruimtevullende geluidservaring en een buitengewone opstellingsoplossing van syno-stone. Zo wordt uw huis meer dan een kamer om in te wonen: het wordt een plek waar u kunt genieten van kunst, vakmanschap en cultuur - met de Loewe iconic als krachtig vormgegeven, centraal designstatement van Beierse makelij.

Made in Germany.

Ontdek meer bij uw Loewe-verdeler of op loewe.tv/be-nl

In deze ruimte kunt u uw dealerlogo plaatsen. Uw logo dient in zwart/wit te zijn, mag niet groter zijn dan het Loewe-logo en dient binnen de stippellijntjes geplaatst te worden. De stippellijntjes mogen echter niet mee afgedrukt worden: u moet ze verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geen logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde lettertype gehanteerd worden.