INFORMATIEBIJLAGE
INHOUD
• Samen vooruit naar een duurzame toekomst
• Hidde Deinum, voorman sportvelden: ‘Zo’n grasmat heeft voortdurend zorg nodig’
• Nieuwe contactvormen tussen gemeente en Plaatselijk Belangen: Samen meer meters maken
Gemeentelijke activiteiten kalender
Vergaderingen gemeenteraad
Woensdag 18 september Petear, 19:30 - 22:30 uur
Woensdag 2 oktober: Raadsvergadering, 19:30 - 22:30 uur
Woensdag 9 oktober: Petear, 19:30 - 22:30 uur
Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/gemeenteraad
Skjin Wetter 2024
5 oktober t/m 12 oktober Help mee om de wateren gemeente De Fryske Marren schoon te maken (en te houden).
Meer informatie: samenfryslanschoon.frl
Evenementen
In de gemeente vinden het hele jaar door evenementen plaats. Benieuwd naar de grotere evenementen in 2024? Op de evenementenkalender op onze website vindt u een overzicht. Evenementen die vergunningsvrij zijn staan hier niet op.
Meer informatie: defryskemarren.nl/ evenementenkalender
Kom naar de Dag voor Ouderen in Sint Nicolaasga!
Op woensdag 2 oktober bent u vanaf 13.00 uur van harte welkom in het zalencentrum van Sint Nicolaasga. Fryske Marren Vitaal organiseert een middag speciaal voor ouderen. Deze middag staat volledig in het teken van het thema ‘Blijf in Beweging’. Piter Wilkens verzorgt een gastoptreden.
Oktober: de maand van vitaal ouder worden
De hele maand oktober organiseert gemeente De Fryske Marren, samen met diverse maatschappelijke partners, activiteiten die gericht zijn op vitaal ouder worden. Zo kunt u deelnemen aan een gratis fit-test en krijgt u informatie over valpreventie. Collega’s van het Sportbedrijf zijn aanwezig om u kennis te laten maken met verschillende beweegactiviteiten binnen de gemeente.
Buurtwerkers van Sociaal Werk De Kear geven extra aandacht aan bewegen en gezondheid in hun contacten met oudere inwoners. Zo dragen we samen bij aan een omgeving en activiteiten die helpen om gezond oud te worden. Meer informatie vindt u op: fryskemarrenvitaal.nl
Parkeerboetes bij Skûtsjesilen Lemmer ingetrokken
De parkeerboetes die op woensdag 14 augustus en donderdag 15 augustus tijdens het Skûtsjesilen in Lemmer zijn uitgedeeld aan geparkeerde auto’s aan de Plattedijk, worden ingetrokken. Omdat het parkeerterrein ‘IJsbaan’ vol stond, was het vanwege een genomen verkeersbesluit deze dagen toch toegestaan om aan de Plattedijk te parkeren. De uitgedeelde boetes worden daarom ingetrokken.
De Fryske Marren handhaaft het hele jaar op foutparkeerders. De gemeente is trots op al haar evenementen en iedereen is hierbij van harte welkom, maar omwonenden ervaren tijdens het drukke zomerseizoen veel overlast van foutparkeerders. De gemeente vindt het belangrijk om hier tegenop te treden. Achteraf bleek dat in deze situatie de boetes onrechtmatig waren en daarom is het niet meer dan logisch dat deze worden teruggedraaid.
Wijziging in omgevingsvisie voor Driehoek Joure Zuid
De gemeenteraad van De Fryske Marren heeft besloten om de mogelijke komst van een ziekenhuis naar Joure te faciliteren. Voordat dit kan en mag moet er nog wel het een en ander geregeld worden voor dit gebied (Driehoek Joure Zuid).
Het is nog te vroeg om concrete plannen te maken met de ziekenhuizen, maar de omgevingsvisie moet al wel gedeeltelijk aangepast worden. Het gaat daarbij om de aanpassing van de beschrijving van dit gebied in de omgevingsvisie. Bijvoorbeeld over de langetermijndoelen en over de opgaven.
Uiteindelijk komt er een beschrijving van ongeveer 20 regels, die recht doet aan het streven om hier een ziekenhuis mogelijk te maken. Het gaat dus nu niet over de concrete inrichting van het gebied, zoals de hoogte en oppervlaktes van de gebouwen. Dat volgt later.
We willen graag uw mening horen over deze aanpassing. Vanaf uiterlijk 1 oktober komt er een digitaal prikbord beschikbaar en er wordt een inloopbijeenkomst gehouden. De inloop is op dinsdag 15 oktober van 17 tot 20 uur in de raadszaal van het gemeentehuis Herema State in Joure. Meer informatie: defryskemarren.nl/driehoekjourezuid
Werkzaamheden fietspad tussen Joure en Sneek
Gemeente Súdwest-Fryslân start op maandag 16 september met werkzaamheden aan het fietspad tussen Joure en Sneek. Deze werkzaamheden vinden plaats vanaf de gemeentegrens met De Fryske Marren, tot de brug over de Broeresloot bij Sneek. Door deze werkzaamheden geldt een tijdelijke omleidingsroute voor fietsers. Naar verwachting duren de werkzaamheden acht weken.
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van de gemeente Súdwest-Fryslân.
huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.
duurzame toekomst
De klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het verminderen van CO2-uitstoot is dan ook cruciaal om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en een leefbare toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen te waarborgen. Gemeente De Fryske Marren werkt op verschillende manieren mee om klimaatverandering tegen te gaan. Dit is een overgang die we niet van vandaag op morgen maken. Voor onze doelstelling om een CO2-neutrale gemeentelijke organisatie te worden, gebruiken we de CO2-prestatieladder.
Gemeente De Fryske Marren behaalt trede 4 van de CO2-prestatieladder. Elk gecertificeerde organisatie wordt jaarlijks gecontroleerd door een onafhankelijke en geaccrediteerde certificerende instelling. Dit is een belangrijke mijlpaal in het streven naar duurzaamheid en verminderen van de CO2-uitstoot.
Doutsje Aukes, Pijlercoördinator Circulaire Economie bij gemeente De Fryske Marren: “De ladder is een duurzaamheidsinstrument om CO2reductie te meten en doelstellingen hiervoor vast te leggen. De ladder bestaat uit vijf treden, waarbij trede 1 het startniveau is en trede 5 het hoogste niveau vertegenwoordigt. Hoe hoger de trede, hoe ambitieuzer de doelstellingen en hoe uitgebreider
de maatregelen die een organisatie treft om de uitstoot te reduceren.”
CO2-reductie in De Fryske Marren
Gemeente De Fryske Marren wil in 2030 ten opzichte van 2019 77% minder CO2-uitstoten. Doutsje: “Het energieverbruik van gebouwen, openbare verlichting en riolen, evenals het brandstofverbruik van ons eigen wagenpark, zijn de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot. Om deze uitstoot te verminderen, zetten we in op energiebesparingsmaatregelen en verduurzamen we ons energieverbruik met behulp van GVO-certificaten. Deze certificaten garanderen dat de gebruikte stroom duurzaam is opgewekt. Daarnaast rijdt ons
Wat is CO2?
CO₂, ook wel koolstofdioxide, is een gas dat kleur- en geurloos is. Het as is van nature aanwezig op onze aarde en hebben we nodig, we ademen het in en uit. Een te hoge concentratie CO2 in de lucht kan gevaarlijk worden voor milieu, mens en dier. In de laatste tientallen jaren is de hoeveelheid CO2 in de lucht extreem toegenomen door het verbranden van fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas. CO2 is een broeikasgas en doordat deze zo snel toeneemt verandert het klimaat van de aarde. Een broeikasgas neemt warmte op en zorgt dat de aarde leefbaar is. Maar teveel CO2 is een probleem, omdat het daardoor té warm en elk jaar nog warmer wordt.
Gemeente De Fryske Marren wil aan de slag met het verlagen van de CO2-uitstoot en daarnaast partners en inwoners van de gemeente inspireren om na te denken over een duurzamere omgeving.
wagenpark voornamelijk op HVO100 brandstof, wat in 2023 leidde tot een reductie van 1.388.539 kg CO2uitstoot.”
“Vanwege de overgang naar stroom als duurzaam alternatief, wordt dit groen ingekocht. Daarom komt deze niet voor in de CO2-verslagen. Desondanks heeft de gemeente ook doelstellingen om het stroomverbruik te verminderen en de inkoop van groene stroom uit Nederlandse zon- en windenergie staat hoog op de agenda.” Vult Nynke Bergsma, beleidsmedewerker milieu en duurzaamheid bij gemeente De Fryske Marren, aan.
Invloed buiten eigen organisatie
Naast dat doelstellingen voor de eigen organisatie op de rit staan, wordt ook gekeken naar mogelijkheden om partners, inwoners en organisaties te motiveren om te verduurzamen. Nynke: “We moeten samen vooruit naar een duurzame toekomst. We willen bewustwording creëren bij partners waar we mee samenwerken en waar we inkopen door eisen op te stellen waar zij aan moeten voldoen op het gebied van duurzaamheid.”
‘We willen bewustwording creëren bij partners waar we mee samenwerken en waar we inkopen, door eisen op te stellen waar zij aan moeten voldoen op het gebied van duurzaamheid’
Warmteopslag in zwemwater bij Swimfun
Een mooi voorbeeld van energie besparen en daarmee CO2-uitstoot verminderen is Swimfun in Joure. In 2022 werden hier op initiatief van gemeente De Fryske Marren 2.100 zonnepanelen en twee warmtepompen geïnstalleerd. Dit zorgde voor 70% energiebesparing. De stroom die niet teruggeleverd kan worden, wordt gebruikt om het zwemwater extra op te warmen. Het zwembad zelf fungeert zo als warmteopslag voor tijdens de momenten dat er minder energie beschikbaar is.
Bij het zwembad viel veel winst te halen, omdat Swimfun de grootste verbruiker van stroom en gas was van alle gemeentelijke gebouwen.
Nynke Bergsma (links) en Doutsje Auke FOTO:
‘Zo’n grasmat heeft voortdurend zorg nodig’
Vergelijk het eens met een auto: als je die goed onderhoudt en verzorgt, blijft hij niet alleen langer mooi, maar gaat hij ook veel langer mee. Hetzelfde geldt voor een sportveld. Goed onderhoud is essentieel om de kwaliteit en levensduur van het veld te waarborgen. En dat onderhoud vraagt om aandacht en inzet, het hele jaar door.
Bedenk dan ook nog dat De Fryske Marren 52 sportvelden telt, en je zult begrijpen dat er heel wat werk moet plaatsvinden om die allemaal bespeelbaar te houden. Als eigenaar van de velden is dit een taak van de gemeente. In de praktijk ligt de verantwoordelijkheid bij Hidde Deinum, voorman sportvelden, en zijn team. “Zo’n grasmat heeft voortdurend zorg nodig”, zegt hij. “Maar wat er aan onderhoud moet gebeuren, kan per maand flink verschillen. Dat vraagt om een nauwkeurige planning.”
Uitdagender door extreem weer Hoe secuur Hidde en zijn collega’s het
52 sportvelden in De Fryske Marren
• 42 voetbalvelden (inclusief trainingsvelden)
• 3 korfbalvelden
• 1 kaatsveld
• 6 kunstgrasvelden
onderhoud van de sportgrasvelden ook over het jaar uitstippelen, er blijft altijd een factor voor onzekerheid zorgen: het weer. “Ons werk is ontzettend weersafhankelijk. Om effectief te kunnen bemesten, moet het bijvoorbeeld warm genoeg zijn. En een te nat veld kun je niet goed prikken.”
Door de klimaatverandering hebben we hier steeds vaker extreem weer: hitte, hoosbuien of juist droogte. Dit heeft het onderhoud nog uitdagender gemaakt, laat Hidde weten. “Is het lang droog, dan verdort het gras en kan het snel kapot gaan. Maar wat wij zeker ook niet willen, is een overvloed aan regen. De toplaag van het veld krijgt dan zoveel
‘Ons werk is ontzettend weersafhankelijk’
water dat de graswortels niet diep zakken om vocht te zoeken. Daardoor verankeren ze niet stevig in de bodem. Ook spoelen dan kostbare mineralen uit het veld, waardoor de kwaliteit van het gras afneemt.”
Kunstgras en robotmaaiers Het zal niemand verbazen dat de kunstgrasvelden om ander onderhoud vragen dan de gewone sportvelden. Alleen al omdat daar natuurlijk niet gemaaid, gezaaid en bemest hoeft te worden. Maar wie denkt dat dit onderhoud minder werk is, heeft het mis. “Per veld kost het ons minstens zoveel tijd”, zegt Hidde. “Elke week borstelen we het kunstgras, zodat de sprieten mooi rechtop komen te staan. En al het onkruid halen we met de hand eruit – daar komt geen machine aan te pas.”
Toch zijn er ook plekken in De Fryske Marren waar het Hidde en zijn team wél makkelijker wordt gemaakt. Op de sportvelden in Bakhuizen en Vegelinsoord is al het maaiwerk uitbesteed aan robotmaaiers. Zo hoeven zij daar nooit naartoe met hun maaimachines. Hidde: “Een robotmaaier is een behoorlijke investering, maar in deze gevallen kan het uit. Bakhuizen en Vegelinsoord liggen in de uithoeken van de gemeente. Denk aan alle tijd en moeite die we op deze manier besparen.”
Hoe onderhoud je een sportgrasveld?
Een greep uit de werkzaamheden:
Januari en februari: snoeien en uitdunnen van de boomwallen rond de velden.
Februari: prikken van de velden, zodat water weg kan lopen, de grond meer lucht krijgt en het gras beter kan groeien doordat de wortels zo meer ruimte hebben.
Maart: inzaaien van de velden.
In juni en september eventueel nogmaals zaaien op kale plekken. Maart of april: vlakrollen van de velden.
Maart tot en met oktober: volop maaien; vooral in de zomer, omdat het gras dan sneller groeit. In deze periode ook eens per zes weken bemesten met organische mest. April: nogmaals prikken en beginnen met verticuteren: het verticaal insnijden van een grasmat. Dit maakt de bodem luchtiger en verwijdert afgestorven gras en mos. Bij elk veld gebeurt dit eens per drie jaar. September: sommige velden nog een keer inzaaien.
Nieuwe contactvormen tussen gemeente en Plaatselijk Belangen
SAMEN MEER METERS MAKEN
Ze zetten zich in en zijn spreekbuis voor hun lokale gemeenschap: de Plaatselijk Belangen. Al vanaf het begin staat een goede samenwerking met deze partijen bij de gemeente hoog in het vaandel. Een nieuwe werkwijze zorgt ervoor dat de contactmomenten nóg waardevoller kunnen zijn.
Met een totaal van 33 is er in De Fryske Marren aan Plaatselijk Belangen geen gebrek. Het contact dat de gemeente met ze heeft, verliep tot vorig jaar in de meeste gevallen op dezelfde manier. De contactwethouder en de dorpencoördinator hadden één keer per jaar een overleg met het bestuur en waren vervolgens aanwezig bij de algemene ledenvergadering (ALV). “In de praktijk kwam het erop neer dat het overleg een voorbereiding was op de ALV”, vertelt Jan Willem Verbeek, dorpencoördinator voor Sint Nicolaasga en omgeving. “Tijd om echt over de inhoud te praten, was er niet. Dat zagen wij als een gemis.”
Besloten werd daarom om alle Plaatselijk Belangen een alternatief te bieden: niet één, maar twee keer per jaar een bestuurlijk overleg met de gemeente. Het tweede overleg neemt de plaats in van het bezoek aan de ALV.
“It is oan de belangeferieningen sels om te sjen oft dit harren better befalt”, benadrukt wethouder Luciënne Boelsma. “En hja sitte net oan har kar fêst. As bliken docht dat har foarkar dochs útgiet nei de âlde wurkwize, kinne hja it jier derop dêr gewoan wer foar kieze.”
Dieper op beleid ingaan
Inmiddels heeft driekwart van de Plaatselijk Belangen voor de nieuwe aanpak gekozen. Een van de eerste was dat van Scharsterbrug. Algemeen bestuurslid Bart Bouwhuis is er enthousiast over. “Tijdens de ALV, met het halve dorp erbij, kreeg de gemeente soms van alles voor de kiezen. Het kon dan zomaar een kwartier lang gaan over de breedte van een parkeervak. Maar in deze kleinere setting – met alleen het bestuur, de wethouder en de dorpencoördinator – kun je dieper op beleidskeuzes ingaan. Er is ruimte om door te vragen, om te sparren. En je kunt het hebben over het grotere plaatje, in plaats van alleen over randzaken.”
De nieuwe werkwijze betekent wel dat de gemeente minder zichtbaar is voor het dorp. Dat neemt Bart voor lief. “De voordelen wegen naar mijn mening zwaarder dan de nadelen. Uiteindelijk kunnen wij voor Scharsterbrug zo samen meer meters maken.”
Bovendien is de gemeente niet helemaal afwezig bij de ALV, heeft hij gemerkt. “We zien
steeds daar meer raadsleden verschijnen. Die ontwikkeling juich ik van harte toe.”
Thema-avonden en Kolleezjetoer Tegelijk met de nieuwe keuzemogelijkheid heeft de gemeente ook twee andere nieuwe contactvormen geïntroduceerd: themaavonden en de Kolleezjetoer. Deze week zijn er bijvoorbeeld twee thema-avonden over wonen, welzijn en zorg en er zijn plannen voor avonden over recreatie en groenbeheer. “De bijeenkomsten staan open voor alle Plaatselijk Belangen én andere geïnteresseerden”, legt Jan Willem uit. “Ze geven ons extra kansen om de diepte in te gaan en te horen hoe inwoners tegen beleidsonderwerpen aankijken.”
‘Er
is ruimte om door te vragen, om te sparren’
De Kolleezjetoer houdt in dat het college drie keer per jaar op een andere plek in de gemeente vergadert, vaak in een dorpshuis. Na de vergadering volgt een informeel programma, waarbij interactie met inwoners voorop staat. Bart: “Het levert een mooie combinatie op. Met de wethouder gaan wij van tijd tot tijd het gesprek aan over beleid. Met de dorpencoördinator is er regelmatig contact over praktische kwesties – die is voor ons de olie in de machine. En eens in de zoveel jaar kunnen we Scharsterbrug naar het college toe in de picture zetten. Van één ding zijn we ons wel bewust: het is grotendeels aan onszelf om van dit alles een succes te maken.”
FOTO’S: RIANNA HILARIUS - STUDIO SPONTAAN
Bart Bouwhuis (links) en Jan Willem Verbeek
Scharsterbrug
